Onderzoek Leerling herhalingsmeting

Transcriptie

1 Rapportage Herhalingsmeting bekendheid project Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren in het vo: leerlabscholen vs. nietleerlabscholen (inclusief trekkers van leerlabscholen) In opdracht van: Contactpersonen: Schoolinfo Stefanie van Nes en Emma Verspoor Utrecht, januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies drs. Vincent van Grinsven dr. Irene van Bokhoven Postbus AR Utrecht (t)

2 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DOELSTELLINGEN ONDERZOEKSOPZET LEESWIJZER SAMENVATTING EN CONCLUSIE RESULTATEN LEERLABSCHOLEN VERSUS NIET-LEERLABSCHOLEN: DOCENTEN, SCHOOLLEIDERS EN BESTUURDERS Houding ten opzichte van gepersonaliseerd leren Huidige stand van zaken Rol Leerling VERBREDING EN VERSNELLING Benodigde ondersteuning bij het (verder) invoeren van gepersonaliseerd leren RESULTATEN TREKKERS VAN LEERLABSCHOLEN Houding ten opzichte van gepersonaliseerd leren Huidige stand van zaken Rol Leerling VERBREDING EN VERSNELLING Benodigde ondersteuning bij het (verder) invoeren van gepersonaliseerd leren BIJLAGE: RESPONSVERANTWOORDING Separate bijlagen Toelichtingen en antwoorden open vragen: - Docenten leerlabscholen. - Docenten niet-leerlabscholen. - Schoolleiders leerlabscholen. - Schoolleiders niet-leerlabscholen. - Bestuurders leerlabscholen. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 1

3 - Bestuurders niet-leerlabscholen - Trekkers leerlabscholen. 1 INLEIDING Het project Leerling 2020, dat in opdracht van de VO-raad is uitgevoerd door Schoolinfo, heeft als doel docenten en hun scholen in het voortgezet onderwijs te ondersteunen bij het ontwikkelen van een visie op gepersonaliseerd leren en bij de uitwerking daarvan in de praktijk. Eind 2017 heeft DUO Onderwijsonderzoek & Advies in opdracht van Leerling 2020 een onderzoek uitgevoerd om te weten te komen in hoeverre scholen, die al dan niet hebben deelgenomen aan één van de leerlabs 1 van het project (hierna: leerlabscholen en niet-leerlabscholen ), bekend waren met het project Leerling Ook wilde men weten hoe de houding was van docenten, schoolleiders en bestuurders ten aanzien van gepersonaliseerd leren, wat hun scholen/de scholen binnen hun bestuur op dit gebied reeds aanboden en in hoeverre zij behoefte hadden aan specifieke ondersteuning van Leerling Dit onderzoek werd uitgevoerd onder: 1) trekkers, docenten, schoolleiders en bestuurders binnen leerlabscholen ; 2) docenten, schoolleiders en bestuurders binnen niet-leerlabscholen. Leerling 2020 heeft DUO Onderwijsonderzoek & Advies gevraagd een herhalingsmeting uit te voeren om, naast bovenstaande doelstellingen, inzicht te krijgen in de houding ten opzichte van gepersonaliseerd leren op dit moment (eind 2018, tevens aan het einde van het project Leerling 2020). Uiteindelijk hoopt Leerling 2020 (en een eventueel vervolgproject) de vo-scholen (nog) beter te kunnen faciliteren, om gepersonaliseerd leren tot een duurzaam succes te maken. In deze rapportage zijn de resultaten onder de zogenaamde leerlabscholen en niet-leerlabscholen geïntegreerd. Zo mogelijk zijn de resultaten van docenten, schoolleiders en bestuurders van de leerlabscholen vergeleken met die van de docenten, schoolleiders en bestuurders van niet-leerlabscholen. Daarnaast zijn in Hoofdstuk 6 de resultaten van trekkers, die deelnamen aan de eerste of tweede leerlabserie (serie 1 of 2), vergeleken met trekkers die aan de derde leerlabserie (serie 3) deelnamen. 1 Een leerlab bestaat uit een groep docenten van een aantal scholen, met één of twee afgevaardigden - de zogenaamde trekkers - per school. Zij zijn gezamenlijk aan de slag gegaan met een vraagstuk rondom gepersonaliseerd leren, met als doel dat deze trekkers het gepersonaliseerd leren in de praktijk gaan realiseren en verder uitrollen in de school. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 2

4 2 DOELSTELLINGEN De algemene doelstellingen van het onderzoek zijn: 1. Inzicht krijgen in de bekendheid van Leerling 2020 onder de bestuurders, schoolleiders, docenten en trekkers van vo-scholen. 2. Inzicht krijgen in de houding van bestuurders, schoolleiders, docenten en trekkers ten aanzien van gepersonaliseerd leren in het vo. 3. Inzicht krijgen in wat vo-scholen reeds aanbieden op het gebied van gepersonaliseerd leren. 4. Achterhalen of deelname van een vo-school aan één of meerdere activiteiten van Leerling 2020 bijdraagt aan actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren. 5. Inzicht krijgen in de ondersteuningsbehoefte van vo-scholen op het gebied van gepersonaliseerd leren. Voor alle bovenstaande doelstellingen: 6. Inzicht krijgen in hoeverre de genoemde onderzoeksgroepen binnen leerlabscholen en nietleerlabscholen van elkaar verschillen. 7. Inzicht krijgen in hoeverre trekkers binnen verschillende leerlabseries van elkaar verschillen. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 3

5 3 ONDERZOEKSOPZET Het effectonderzoek van Leerling 2020 naar gepersonaliseerd leren in het vo is een kwantitatief onderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd onder de volgende onderzoeksgroepen: Onderzoeksgroepen 1. Docenten van leerlabscholen en van niet-leerlabscholen. 2. Schoolleiders van leerlabscholen en van niet-leerlabscholen. 3. Bestuurders van leerlabscholen en van niet-leerlabscholen. 4. Trekkers van het project binnen leerlabscholen. Onderzoeksmethode Het onderzoek is online uitgevoerd. Het veldwerk is uitgevoerd in de periode van 6 t/m 25 november Het online veldwerk is als volgt verlopen: - Voor het onderzoek onder leerlabscholen hebben wij gebruikgemaakt van een bestand van trekkers van de leerlabscholen, afkomstig van Schoolinfo. Met behulp van dit bestand hebben wij een koppeling gemaakt met docenten, schoolleiders en bestuurders van deze leerlabscholen in onze onderwijsdatabase. Voor het onderzoek hebben wij onder andere gebruikgemaakt van onze Online Panels van Schoolleiders en Docenten vo. Deze panels tellen circa 250 schoolleiders en 1500 docenten van vo-scholen die voor ons (en onze klanten) met regelmaat een onderwijsrelevante online vragenlijst invullen. Deze panels zijn representatief naar regio, denominatie en schoolgrootte (aantal leerlingen). Verder hebben wij voor het realiseren van de respons gebruikgemaakt van onze onderwijsdatabase, die de gegevens (namen en adressen) bevat van circa 600 bestuurders, teamleiders en docenten. Met behulp van het bestand van deelnemende scholen aan het project Leerling 2020, hebben we kunnen voorkomen dat we deelnemers als niet-deelnemers benaderen. - Wij hebben de onderzoeksgroepen benaderd met een uitnodigingsmail. Deze bevatte een persoonlijke link waarmee men direct in de online vragenlijst terechtkwam. De vragenlijst kon via de browser worden bekeken en ingevuld. - We hebben op meerdere momenten een herinneringsmail gestuurd naar degenen die op dat moment nog geen vragenlijst hadden ingevuld. De technische realisatie van het online veldwerk is door DUO Onderwijsonderzoek & Advies in eigen beheer uitgevoerd en gemanaged. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 4

6 Vragenlijsten In nauw overleg met Schoolinfo zijn verschillende (deels overlappende) vragenlijsten opgesteld: 1. Een vragenlijst voor docenten van leerlabscholen. 2. Een vragenlijst voor docenten van niet-leerlabscholen. 3. Een vragenlijst voor schoolleiders van leerlabscholen. 4. Een vragenlijst voor schoolleiders van niet-leerlabscholen. 5. Een vragenlijst voor bestuurders van leerlabscholen. 6. Een vragenlijst voor bestuurders van niet-leerlabscholen 7. Een vragenlijst voor trekkers van leerlabscholen. De invultijd bedroeg ongeveer 10 minuten. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 5

7 4 LEESWIJZER In deze rapportage worden de resultaten beschreven van het onderzoek onder docenten (die enkel docent zijn en geen teamleider), schoolleiders en bestuurders van de niet-leerlabscholen en van trekkers, docenten, schoolleiders en bestuurders van de leerlabscholen. Een leerlab bestaat uit een groep docenten en/of schoolleiders van een aantal scholen, met één of twee afgevaardigden (de trekkers) per school. Zij zijn gezamenlijk aan de slag gegaan met een vraagstuk rondom gepersonaliseerd leren, met als doel dat deze trekkers het gepersonaliseerd leren in de praktijk gaan realiseren en verder uitrollen in de school. In deze rapportage zijn het onderzoek onder de zogenaamde leerlabscholen, scholen die deelnamen aan één van de leerlabs van het project Leerling 2020, en het onderzoek onder niet-leerlabscholen geïntegreerd. Zo mogelijk zijn de resultaten van de leerlabscholen vergeleken met die van de nietleerlabscholen. Of een absoluut verschil tussen respondenten van leerlabscholen en niet-leerlabscholen significant is, hangt mede af van de responsgrootte. Hierdoor is een verschil van bijvoorbeeld 6% tussen docenten leerlab en docenten niet-leerlab significant (n=1.313 docenten) terwijl dit voor schoolleiders (n=223) en bestuurders (n=55) niet het geval is. In dat geval zijn de resultaten slechts indicatief. Hoofdstuk 6 beschrijft vervolgens de resultaten van de trekkers van het project. De scholen van deze trekkers hebben deelgenomen aan één van de leerlabs binnen serie 1, 2 of 3. Omdat de leerlabs binnen serie 1 en 2 reeds enige tijd zijn afgerond terwijl de leerlabs in serie 3 op dit moment nog lopen, hebben we een onderscheid gemaakt tussen de trekkers binnen leerlabserie 1, 2 en 3 en deze zo mogelijk met elkaar vergeleken. De resultaten zijn zoveel mogelijk in grafieken weergegeven. Als het gaat om de open antwoorden (bijvoorbeeld toelichtingen op een gegeven antwoord) zijn deze, indien er sprake is van een rode draad, in de rapportage opgenomen als meest genoemde toelichtingen, redenen etc. Een compleet overzicht van open antwoorden hebben we opgenomen in de (separate) bijlagen. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 6

8 5 SAMENVATTING EN CONCLUSIE Dit onderzoek geeft weer hoe docenten, schoolleiders en bestuurders aan het einde van de project Leerling 2020 denken over gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict (hierna aangeduid als: gepersonaliseerd leren), hoe ver zij zijn met de invoering en/of doorontwikkeling ervan en in hoeverre zij hierbij behoefte hebben aan ondersteuning vanuit het project Leerling Waar mogelijk zijn de resultaten van de leerlabscholen vergeleken met die van de niet-leerlabscholen. Houding ten opzichte van gepersonaliseerd leren De meerderheid van alle docenten, schoolleiders en bestuurders staat positief tot zeer positief tegenover gepersonaliseerd leren in het vo. Schooleiders, docenten en bestuurders van leerlabscholen zijn wat positiever dan die van niet-leerlabscholen. Daarnaast staan schoolleiders en bestuurders over het algemeen positiever tegenover gepersonaliseerd leren dan docenten. Een grote meerderheid van de respondenten vindt het daarnaast (zeer) belangrijk dat het gepersonaliseerd leren in welke vorm dan ook op hun eigen school steeds meer onderdeel wordt van de manier van leren en werken. Huidige stand van zaken Op de vraag hoe ver hun school volgens hen is met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren zien we dat leerlabscholen (iets) verder zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren dan niet-leerlabscholen; Voor 36% van de docenten van leerlabscholen en 26% van de docenten van niet-leerlabscholen geldt dat hun school al redelijk tot heel ver is. Van de voorgelegde wijzen van gepersonaliseerd leren, wordt door zowel schoolleiders als bestuurders het meest genoemd dat docenten op hun school lesmateriaal gebruiken dat geschikt is om te differentiëren. De meeste manieren van gepersonaliseerd leren (bijv. als docent de rol van coach aannemen, gebruik maken van formatief toetsen, leerlingen stimuleren eigenaar te zijn van hun eigen leerproces) worden vaker toegepast op leerlabscholen dan op niet-leerlabscholen. Aan docenten is vervolgens gevraagd hoe ver zij zelf in hun eigen lessen zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren in hun eigen lessen/onderwijs. 37% van de docenten van leerlabscholen en 28% van de docenten van de niet-leerlabscholen geeft aan dat ze zelf al redelijk tot heel ver hiermee zijn. Ook docenten zeggen (evenals schoolleiders en bestuurders) het meest gebruik te maken van lesmateriaal dat geschikt is om te differentiëren. Rol Leerling % van de docenten van leerlabscholen en 15% van de docenten van niet-leerlabscholen geeft aan het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk of goed te kennen. Voor schoolleiders en bestuurders liggen deze percentages beduidend hoger. Aan de respondenten die het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk tot goed kennen is vervolgens gevraagd of zij hebben deelgenomen aan één of meerdere activiteiten van Leerling 2020 en zo ja, aan welke. Voor alle docenten, schoolleiders en bestuurders geldt van alle activiteiten (waaronder een nieuwsbrief, praktijkvoorbeelden op de website van Leerling 2020, maar ook docentencongressen en werkconferenties) dat de nieuwsbrief hetgeen is Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 7

9 waarvan het meest gebruik wordt gemaakt, gevolgd door het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling Voor docenten zijn er geen sterke verschillen tussen docenten van leerlab- en van niet-leerlabscholen. De docenten, schoolleiders en bestuurders die deel hebben genomen aan activiteiten van Leerling 2020, is gevraagd aan te geven hoe bruikbaar zij deze activiteiten vonden en in hoeverre de activiteiten bijdragen aan het actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren. Er zijn enkele verschillen zichtbaar maar over de gehele linie bekeken, oordelen de respondenten van leerlabscholen iets positiever dan die van niet-leerlabscholen, zowel wat betreft de bruikbaarheid van de activiteiten als de bijdrage van de activiteiten bij het aan de slag met gepersonaliseerd leren. Benodigde ondersteuning bij het (verder) invoeren van gepersonaliseerd leren Op de vraag in hoeverre men behoefte heeft aan specifieke ondersteuning om gepersonaliseerd leren, tot een duurzaam succes te maken zien we dat de behoefte aan ondersteuning beduidend minder is onder de docenten van leerlabscholen (66%, overigens nog steeds een ruime meerderheid) dan onder docenten van niet-leerlabscholen (87%). Eenzelfde soort verschil zien we bij de bestuurders. Dit verschil zou geïnterpreteerd kunnen worden als een toegenomen zelfstandigheid als gevolg van deelname aan het project Leerling Hierbij is echter wel een kanttekening te plaatsen (zie rapportage p. 33, paragraaf 6.5). Onder alle groepen respondenten geldt dat een ruime meerderheid van hen behoefte heeft aan specifieke ondersteuning. Vormen van ondersteuning die genoemd worden zijn het beschikbaar stellen van faciliteiten (zoals lesmateriaal en ICT-toepassingen), geschikte scholing en training (bijvoorbeeld via Leerling 2020) en het delen van good practices. Docenten, schoolleiders en bestuurders werkzaam op leerlabscholen denken hier niet wezenlijk anders over dan niet-leerlabscholen. Verschil trekkers met andere leerlabdocenten (die het project niet trekken) De trekkers van het project Leerling 2020 zijn de afgevaardigden binnen scholen die (tijdens de leerlabbijeenkomsten) aan de slag zijn gegaan met een vraagstuk rondom gepersonaliseerd leren, met als doel dat zij het gepersonaliseerd leren in de praktijk gaan realiseren en verder uitrollen op hun eigen school. Deze groep bestaat veelal uit docenten. Verwacht wordt dat zij, sterker dan andere docenten, positief staan tegenover gepersonaliseerd leren in het vo. In vergelijking met de andere leerlab-, dan wel niet-leerlabdocenten staan trekkers daadwerkelijk positiever tegenover gepersonaliseerd leren en vinden het belangrijker dat dit, in welke vorm dan ook, op hun eigen school wordt doorgevoerd, ook na afloop van het project nog. Hoogstwaarschijnlijk is dit ondermeer het gevolg van de positieve selectie van de groep trekkers. Desondanks is het feit dat deze houding, ook als het project op hun school al bijna een jaar is afgerond, behouden blijft, mogelijk het gevolg van deelname aan het project. Verder zien we dat de grote meerderheid van trekkers (75%) na afloop van het project nog serieus/actief bezig zegt te zijn geweest met de (door)ontwikkeling van gepersonaliseerd leren. Tot slot geeft 81% van de trekkers aan nog steeds behoefte te hebben specifieke Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 8

10 ondersteuning om gepersonaliseerd leren tot een duurzaam succes te maken. Dit wijst op een sterke motivatie om verder aan de slag te gaan. Conclusies Hoewel de leerlabscholen en niet-leerlabscholen op veel punten niet wezenlijk van elkaar verschillen, is er op een aantal punten toch een positief effect waarneembaar van deelname aan het project Leerling Als het gaat om de vorderingen die reeds gemaakt zijn op het gebied van gepersonaliseerd leren op de eigen school zien we dat leerlabscholen al duidelijk verder gevorderd zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren dan de niet-leerlabscholen. Dit beeld wordt met name bevestigd door docenten. Ook geven docenten van leerlabscholen, beduidend vaker dan docenten van niet-leerlabscholen, aan in de eigen lessen zelf al (redelijk tot heel) ver met de invoering en/of doorontwikkeling te zijn; zij maken bijvoorbeeld al vaker gebruik van formatief toetsen en/of evalueren en zij nemen al vaker de rol aan van coach tijdens het begeleiden van de leerlingen. Dit wijst op een impact van het project Leerling Om gepersonaliseerd leren tot een duurzaam succes te maken blijft het ons inziens (zeer) wenselijk diegenen te ondersteunen die aangeven hier behoefte aan hebben. De redenen daarvoor: 1) een ruime meerderheid van docenten, bestuurders en schoolleiders geeft aan behoefte te hebben aan ondersteuning en 2) de onderzoeksresultaten lijken (voorzichtig) te duiden op een positief effect van het project Leerling Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 9

11 6 RESULTATEN LEERLABSCHOLEN VERSUS NIET-LEERLABSCHOLEN: DOCENTEN, SCHOOLLEIDERS EN BESTUURDERS Hieronder worden de resultaten beschreven voor docenten (677 leerlabscholen en 636 nietleerlabscholen ), 223 schoolleiders (50 van leerlabscholen en 173 niet-leerlabscholen ) en 55 bestuurders (35 van leerlabscholen en 20 van niet-leerlabscholen ). 6.1 Houding ten opzichte van gepersonaliseerd leren Aan de respondenten is gevraagd hoe zij staan tegenover gepersonaliseerd leren in het vo, al dan niet met behulp van ict. De meerderheid van alle respondenten staat hier positief tot zeer positief tegenover. Respondenten van leerlabscholen zijn wat positiever dan die van niet-leerlabscholen. Daarnaast staan schoolleiders en bestuurders over het algemeen positiever tegenover gepersonaliseerd leren dan docenten; 96% van de schoolleiders en 92% van de bestuurders tegenover 68% van de docenten van leerlabscholen is (zeer) positief. 7% van de docenten van zowel leerlab- als niet-leerlabscholen staat (zeer) negatief tegenover gepersonaliseerd leren. Hoe staat u tegenover gepersonaliseerd leren in het voortgezet onderwijs, al dan niet met behulp van ict? Docenten leerlab 17% 51% 25% 4% 3% 1% Docenten niet-leerlab 11% 53% 28% 5% 2% 1% Schoolleiders leerlab 46% 50% 4% Schoolleiders niet-leerlab 29% 56% 10% 3% 1% Bestuurders leerlab 46% 46% 3% 6% Bestuurders niet-leerlab 35% 50% 5% 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% zeer positief positief niet positief, maar ook niet negatief negatief zeer negatief weet niet/ geen mening Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 10

12 De meest genoemde redenen om (zeer) positief tegenover gepersonaliseerd leren in het voortgezet onderwijs te staan zijn: Van docenten: - Maatwerk waarbij aangesloten wordt op de individuele behoeften en leerstijlen van de leerling. - De betrokkenheid, motivatie en verantwoordelijkheid verhogen. - Je kan het beste uit een kind halen door een betere individuelere ontwikkeling en effectievere leerstijl. Van schoolleiders: - Maatwerk dat aansluit bij individuele behoeften en leerstijlen. - Verantwoordelijkheid en motivatie worden verhoogd bij leerlingen. - Meer leerresultaten door effectiever leren. - Leerlingen komen meer tot hun recht. - Betrokkenheid, verantwoordelijkheid en motivatie van leerlingen worden verhoogd. Van bestuurders: - Maatwerk waarbij aangesloten wordt op de individuele behoeften en leerstijlen van de leerling. - Gepersonaliseerd leren verhoogt de motivatie en verantwoordelijkheid van de leerling. - Het stelt leerlingen in staat zich beter te kunnen ontplooien en de meest effectieve leerprestaties te hebben. De meest genoemde redenen om (zeer) negatief tegenover gepersonaliseerd leren in het voortgezet onderwijs te staan zijn: Van docenten: - Twijfels over haalbaarheid ten opzichte van docenten, faciliteiten en klassengrootte. - Socialisatie en andere leerzame aspecten van klassikaal les krijgen zullen afnemen. - Niet elke leerling kan de verantwoordelijkheid over eigen leerproces aan. - Onhaalbaar om te personaliseren bij grote klassen, beperkte ICT faciliteiten of te weinig tijd. Van schoolleiders: - Collectief leren is sterker dan individueel leren. Van bestuurders: Niet van toepassing (er zijn te weinig antwoorden gegeven/deze laten zich niet samenvatten). Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 11

13 Een ruime meerderheid van de docenten (ruim 70%) vindt het zelf (zeer) belangrijk dat het gepersonaliseerd leren in welke vorm dan ook op hun eigen school steeds meer onderdeel wordt van de manier van leren en werken. We zien dat schoolleiders en bestuurders dit vaker (zeer) belangrijk vinden. 98% van de schoolleiders van leerlabscholen vindt een toename in gepersonaliseerd leren (zeer) belangrijk, tegenover 88% van de schoolleiders van niet-leerlabscholen. Hoe belangrijk vindt u het dat gepersonaliseerd leren - in welke vorm dan ook - op uw eigen school steeds meer onderdeel wordt van de manier van leren en werken op school? Docenten leerlab 16% 58% 18% 4% 3% 1% Docenten niet-leerlab 13% 60% 18% 5% 2% 2% Schoolleiders leerlab 52% 46% 2% Schoolleiders niet-leerlab 37% 51% 9% 3% Bestuurders leerlab 34% 57% 3% 3% 3% Bestuurders niet-leerlab 35% 55% 5% 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% zeer belangrijk belangrijk niet belangrijk, maar ook niet onbelangrijk onbelangrijk zeer onbelangrijk weet niet/ geen mening Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 12

14 Aan docenten, schoolleiders en bestuurders die deelnemen of hebben deelgenomen aan één van de leerlabs is gevraagd wat hun eigen rol binnen de school is als het gaat om de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict. 13% van de docenten, 60% van de schoolleiders en 40% van de bestuurders vindt zichzelf actief/kar trekkend. Het percentage dat een actieve/positief volgende rol aanneemt is voor docenten, schoolleiders en bestuurders ongeveer gelijk (respectievelijk 30%, 30% en 34%). Een actief/kritisch volgende rol wordt door 23% van de docenten, 2% van de schoolleiders en 9% van de bestuurders aangenomen. Een relatief groot deel van de docenten (27%) zegt volgend zonder actieve rol te zijn, tegenover slechts 6% van de schoolleiders en 3% van de bestuurders. Wat is uw eigen rol binnen de school als het gaat om de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren op uw school, al dan niet met behulp van ict? Docenten leerlab 13% 30% 23% 27% 7% Schoolleiders leerlab 60% 30% 2% 6% 2% Bestuurders leerlab 40% 34% 9% 3% 14% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Actief/kar trekkend Actief/positief volgend Actief/kritisch volgend Volgend zonder actieve rol Anders Op de vraag wat men concreet doet als het gaat om de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren op school zijn de meest genoemde voorbeelden: Van docenten leerlab: - Differentiatie in les door middel van leerdoelen, het geven van losse uitleg etc. - Geschikt (test)materiaal ontwikkelen. - Gebruik maken van digitaal toets of lesmateriaal. Van schoolleiders leerlab: - Facilitering door o.a. invoering van ICT, flexroosters en vakken op verschillende niveaus. - Aansturen van teamleiders en leerkrachten zodat veranderprocessen tot uiting komen. - Deelname aan/invoering van studiedagen, projectgroepen etc. - Uitwerken van beleidsplan. Van bestuurders leerlab: - Beleid en concepten formuleren en handhaven. - Investeren in scholing voor docenten en facilitering. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 13

15 6.2 Huidige stand van zaken Er zijn allerlei manieren waarop een school al bezig kan zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren. Er is een aantal vragen gesteld om erachter te komen in hoeverre een school hier op dit moment al mee bezig is. Aan docenten, schoolleiders en bestuurders van leerlabscholen en niet-leerlabscholen is gevraagd hoe ver hun school volgens hen is met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren. Op basis van de antwoorden lijken leerlabscholen al (iets) verder te zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren dan niet-leerlabscholen. Volgens een meerderheid van de docenten van beide soorten scholen is men nog niet zo ver of nog niet/nauwelijks begonnen (van leerlabscholen: 57% en van niet-leerlabscholen 71%). Voor 36% van de docenten van leerlabscholen en 26% van de docenten van niet-leerlabscholen geldt dat hun school hiermee al wel redelijk ver tot heel ver is. Ook bij de schoolleiders en bestuurders geldt over het algemeen dat de leerlabscholen verder zijn met de invoering/doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren dan de niet-leerlabscholen. 48% van de schoolleiders en 49% van de bestuurders van leerlabscholen geeft aan dat ze al redelijk of heel ver hiermee zijn. Dit tegenover 34% van de schoolleiders en 35% van de bestuurders van niet-leerlabscholen. Hoe ver is uw school met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict, volgens u? Wij zijn daarmee... Docenten leerlab 5% 31% 49% 8% 8% Docenten niet-leerlab 3% 23% 56% 15% 3% Schoolleiders leerlab 8% 40% 46% 2% 2% Schoolleiders niet-leerlab 4% 30% 61% 5% Bestuurders leerlab 6% 43% 37% 14% Bestuurders niet-leerlab 5% 30% 55% 5% 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% al heel ver al redelijk ver nog niet zo ver nog niet/nauwelijks mee begonnen anders weet niet/ daar heb ik geen zicht op De meest gegeven redenen waarom men vindt dat men hier al redelijk tot heel ver mee is, zijn: Van docenten: - Alle initiatieven die worden genomen staan nog in de kinderschoenen en werken hierdoor nog niet optimaal (dit wordt ook als reden genoemd waarom men vindt dat de school nog niet zo ver is met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren). - Het gepersonaliseerd leren is (gedeeltelijk) ingevoerd. - Meer faciliteiten op school om gepersonaliseerd leren tot stand te brengen; invoering van laptops, toetsen op niveau etc. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 14

16 Van schoolleiders: - Beleidsplan en bijkomende initiatieven zijn (gedeeltelijk) doorgevoerd. - Betere facilitering door o.a. invoering van ICT, flexroosters en individuele ontwikkelplannen. Van bestuurders: - Alle scholen nemen het gepersonaliseerd leren als leidraad. - Sommige van de scholen neemt het gepersonaliseerd leren als leidraad. De meest gegeven redenen waarom men vindt dat men hier nog niet zo ver mee is, zijn: Van docenten: - Alles is nog in de uitprobeerfase en werkt daarom niet optimaal. - Het gepersonaliseerd leren is (nog) niet of maar gedeeltelijk ingevoerd. - Er zit een grote variatie in de toepassing van gepersonaliseerd leren (verschil tussen teams, docenten, vakken etc.). - Pilot is niet goed verlopen. Van schoolleiders: - Nog niet overal is een gestructureerde invoering van gepersonaliseerd leren (denk aan afdelingsniveau, verschil in docenten etc.). - Komt in de klas nog niet genoeg tot uiting door te klassikale, docentgestuurde lessen. - Praktische bezwaren als tijdgebrek en budget. Van bestuurders: - Het gepersonaliseerd leren staat nog in zijn kinderschoenen en verloopt nog niet optimaal. - Er zijn nog onvoldoende middelen beschikbaar om gepersonaliseerd leren tot stand te brengen (weinig goede software, financiële middelen etc.). Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 15

17 Vervolgens is aan schoolleiders gevraagd in hoeverre docenten op hun school tijdens hun lessen al bezig zijn met gepersonaliseerd leren, en zo ja, op welke wijze dat gebeurt. Van de voorgelegde wijzen van gepersonaliseerd leren, zeggen de meeste schoolleiders dat docenten op hun school lesmateriaal gebruiken dat geschikt is om te differentiëren, de leerlingen stimuleren eigenaar te zijn van hun eigen leerproces en digitaal lesmateriaal gebruiken dat gericht is op gepersonaliseerd leren. De meeste manieren van gepersonaliseerd leren worden vaker toegepast op leerlabscholen dan op nietleerlabscholen. In hoeverre zijn docenten op uw school bezig met gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict? En zo ja, op welke wijze gebeurt dat? Meerdere antwoorden mogelijk Op mijn school gebruiken docenten lesmateriaal dat geschikt is om te differentiëren Op mijn school stimuleren docenten de leerlingen eigenaar te zijn van hun eigen leerproces Op mijn school gebruiken docenten digitaal lesmateriaal dat gericht is op gepersonaliseerd leren Op mijn school nemen de docenten de rol aan van coach tijdens het begeleiden van de leerlingen Op mijn school maken docenten gebruik van formatief toetsen en/of evalueren Op mijn school gebruiken docenten devices die ontwikkeld zijn om gepersonaliseerd leren te bevorderen Op mijn school bieden we de mogelijkheid individuele leerroutes te volgen Op mijn school gebruiken docenten adaptief lesmateriaal Op mijn school gebruiken we een flexibel lesrooster Op mijn school werken docenten met een dagstart Anders Gepersonaliseerd leren wordt op mijn school nog niet of nauwelijks aangeboden Weet niet/ geen mening 4% 6% 6% 2% 1% 22% 23% 24% 16% 78% 79% 70% 63% 68% 55% 66% 48% 62% 49% 60% 49% 50% 45% 58% 42% Schoolleiders leerlab 0% 20% 40% 60% 80% 100% Schoolleiders niet-leerlab Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 16

18 Aan bestuurders is gevraagd of ze voldoende zicht hebben op concrete activiteiten van docenten gericht op gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict. Een ruime meerderheid van 83% van de bestuurders van leerlabscholen en 80% van de bestuurders van niet-leerlabscholen geeft aan voldoende zicht te hebben op deze activiteiten. Heeft u voldoende zicht op concrete activiteiten van docenten, gericht op gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict? Bestuurders leerlab 83% 17% Bestuurders niet-leerlab 80% 20% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja, daar heb ik voldoende zicht op Nee, daar heb ik onvoldoende zicht op Weet niet Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 17

19 Vervolgens is aan de bestuurders die aangaven voldoende zicht te hebben op concrete activiteiten van docenten (dit zijn 29 bestuurders van leerlabscholen en 16 bestuurders van niet-leerlabscholen) gevraagd in hoeverre docenten op de scholen binnen hun bestuur bezig zijn met gepersonaliseerd leren, en zo ja, op welke wijze. Op mijn school gebruiken docenten lesmateriaal dat geschikt is om te differentiëren wordt genoemd door 76% van de bestuurders van leerlabscholen en 88% van de bestuurders van nietleerlabscholen. Ook uit de antwoorden van bestuurders blijkt dat de meeste manieren van gepersonaliseerd leren al vaker worden toegepast op leerlabscholen dan op niet-leerlabscholen. In hoeverre zijn docenten op uw school bezig met gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict? En zo ja, op welke wijze gebeurt dat? Meerdere antwoorden mogelijk Op mijn school gebruiken docenten lesmateriaal dat geschikt is om te differentiëren Op mijn school gebruiken docenten devices die ontwikkeld zijn om gepersonaliseerd leren te bevorderen Op mijn school gebruiken docenten digitaal lesmateriaal dat gericht is op gepersonaliseerd leren Op mijn school stimuleren docenten de leerlingen eigenaar te zijn van hun eigen leerproces Op mijn school nemen de docenten de rol aan van coach tijdens het begeleiden van de leerlingen Op mijn school bieden we de mogelijkheid individuele leerroutes te volgen Op mijn school gebruiken docenten adaptief lesmateriaal Op mijn school maken docenten gebruik van formatief toetsen en/of evalueren Op mijn school gebruiken we een flexibel lesrooster Op mijn school werken docenten met een dagstart Anders Gepersonaliseerd leren wordt op mijn school nog niet of nauwelijks aangeboden Weet niet/ geen mening 3% 55% 56% 45% 44% 38% 31% 41% 13% 17% 25% 13% 76% 88% 83% 63% 83% 56% 72% 63% 66% 50% 62% 56% Bestuurders leerlab (n=29) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bestuurders niet-leerlab (n=16) Er zijn te weinig andere antwoorden gegeven om hier een rode draad uit te halen. Een compleet overzicht van open antwoorden hebben we opgenomen in de (separate) bijlage. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 18

20 Docenten is gevraagd hoe ver ze zelf zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren in hun eigen lessen/onderwijs, al dan niet met behulp van ict. 37% van de docenten van leerlabscholen en 28% van de docenten van de niet-leerlabscholen antwoordt dat ze zelf al redelijk tot heel ver hiermee zijn. Docenten van leerlabscholen geven minder vaak (13%) aan dat ze nog niet ver/nauwelijks begonnen zijn met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren dan docenten van niet-leerlabscholen (20%). Hoe ver bent u zelf met de invoering en/of doorontwikkeling van gepersonaliseerd leren in uw eigen lessen/onderwijs, al dan niet met behulp van ict? Ik ben daarmee... Docenten leerlab 5% 32% 47% 13% 3% Docenten niet-leerlab 4% 24% 50% 20% 2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% al heel ver al redelijk ver nog niet zo ver nog niet/nauwelijks mee begonnen Weet niet/geen mening Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 19

21 De overgrote meerderheid van zowel de docenten van leerlabscholen als de docenten van nietleerlabscholen is in zijn/haar eigen lessen/onderwijs al bezig met één of meerdere vormen van gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict. Zo maakt ruim de helft van de docenten (van zowel leerlabscholen als niet leerlabscholen) gebruik van gedifferentieerd lesmateriaal dat geschikt is voor verschillende groepen leerlingen. De meeste vormen van gepersonaliseerd leren worden wat vaker toegepast door leerlabscholen dan door niet leerlabscholen, maar de verschillen zijn minimaal. In hoeverre bent u in uw eigen lessen/onderwijs al bezig met gepersonaliseerd leren, al dan niet met behulp van ict? Meerdere antwoorden mogelijk Ik maak gebruik van gedifferentieerd lesmateriaal dat geschikt is voor verschillende groepen leerlingen Ik neem als docent de rol aan van coach tijdens het begeleiden van de leerlingen Ik maak gebruik van formatief toetsen en/of evalueren 37% 55% 61% 55% 49% 48% Mijn leerlingen zijn eigenaar van hun eigen leerproces Ik maak gebruik van digitaal lesmateriaal dat gericht is op gepersonaliseerd leren Ik maak gebruik van individuele leerroutes Als docent ben ik eigenaar van het leerproces van mijn leerlingen Ik maak gebruik van devices die ontwikkeld zijn om gepersonaliseerd leren te bevorderen Ik maak gebruik van adaptief lesmateriaal 45% 40% 38% 34% 29% 27% 28% 27% 30% 22% 19% 19% Ik werk met een dagstart Ik maak gebruik van een flexibel lesrooster Anders Ik bied in mijn lessen nog nauwelijks onderdelen van gepersonaliseerd leren aan 9% 9% 8% 6% 7% 9% 9% 8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Docenten leerlab Docenten niet-leerlab De meest genoemde andere antwoorden zijn: - Leerlingen krijgen de ruimte om hun eigen leerproces in te vullen (kiezen van curriculum bijv.). - Het wordt lastig bevonden gepersonaliseerd leren in specifieke lessen toe te passen (praktijklessen, lichamelijke opvoeding). Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 20

22 6.3 Rol Leerling 2020 Docenten van leerlabscholen kennen het project en/of de activiteiten van Leerling 2020 beter dan docenten van niet-leerlabscholen. 28% van de docenten van leerlabscholen geeft aan het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk of goed te kennen en 38% van de docenten van leerlabscholen kent het project niet. Onder docenten van niet-leerlabscholen geeft 15% aan de activiteiten/het project redelijk of goed te kennen en 53% van de docenten van niet-leerlabscholen kent het project niet. Schoolleiders en bestuurders kennen het project en/of de activiteiten van Leerling 2020 over het algemeen beter dan docenten. Maar ook bij deze groepen geldt dat schoolleiders en bestuurders van leerlabscholen Leerling 2020 beter kennen dan schoolleiders en bestuurders van niet-leerlabscholen. 4% van de schoolleiders van leerlabscholen geeft aan Leerling 2020 niet te kennen, tegenover 18% van de schoolleiders van niet-leerlabscholen. Vergelijkbaar kent 9% van de bestuurders van leerlabscholen tegenover 15% van de bestuurders van niet-leerlabscholen het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten niet. Hoe goed kent u het project en/of de activiteiten van Leerling 2020? Docenten leerlab 7% 21% 34% 38% Docenten niet-leerlab 3% 12% 32% 53% Schoolleiders leerlab 58% 32% 6% 4% Schoolleiders niet-leerlab 9% 39% 34% 18% Bestuurders leerlab 40% 43% 9% 9% Bestuurders niet-leerlab 10% 50% 25% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja, ik ken het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten goed Ja, ik ken het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk Ja, ik heb wel eens van het project en/of zijn activiteiten gehoord Nee Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 21

23 Aan de respondenten die het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk tot goed kennen is vervolgens gevraagd of zij hebben deelgenomen aan één of meerdere activiteiten van Leerling 2020 en zo ja, aan welke. Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 en het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling 2020 zijn de activiteiten waaraan docenten het meest hebben deelgenomen. Er zijn geen sterke verschillen tussen docenten van leerlab- en niet-leerlabscholen. 42% van de docenten van niet-leerlabscholen heeft aan geen enkele activiteit van Leerling 2020 deelgenomen, tegenover 39% van de docenten van leerlabscholen. Aan welke activiteiten van Leerling 2020 heeft u deelgenomen? Voorgelegd aan docenten die project en/of activiteiten redelijk tot goed kennen Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling % 41% Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 33% Eén of meerdere docentencongressen 15% 12% Eén of meerdere werkconferenties 3% 12% Eén of meerdere Challenges 4% 2% Andere activiteiten van Leerling % 7% Nee, ik heb aan geen enkele activiteit van Leerling 2020 deelgenomen. 39% 42% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Docenten leerlabschool (n=190) Docenten niet-leerlabschool (n=92) Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 22

24 Onder de schoolleiders die het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk tot goed kennen lezen schoolleiders van leerlabscholen vaker (69%) de nieuwsbrief van Leerling 2020 dan schoolleiders van nietleerlabscholen (47%). Ook geeft meer dan twee vijfde van de schoolleiders van leerlabscholen aan dat ze praktijkvoorbeelden op de website van Leerling 2020 hebben bekeken, tegenover ruim een derde van de schoolleiders van niet-leerlabscholen. Ruim een derde van de schoolleiders van niet-leerlabscholen heeft aan geen enkele activiteit van Leerling 2020 deelgenomen, tegenover slechts 13% van de schoolleiders van leerlabscholen. Aan welke activiteiten van Leerling 2020 heeft u deelgenomen? Voorgelegd aan schoolleiders die project en/of activiteiten redelijk tot goed kennen Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling % 69% Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 44% Eén of meerdere werkconferenties 13% 11% Eén of meerdere docentencongressen 24% 30% Eén of meerdere Challenges 2% Andere activiteiten van Leerling % 7% Nee, ik heb aan geen enkele activiteit van Leerling 2020 deelgenomen. 13% 35% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Schoolleiders leerlabschool (n=45) Schoolleiders niet-leerlabschool (n=83) Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 23

25 Het valt op dat onder de bestuurders die het project Leerling 2020 en/of zijn activiteiten redelijk tot goed kennen, de bestuurders van niet-leerlabscholen vaker aangeven dat ze bekend zijn met de nieuwsbrief van Leerling 2020 en de praktijkvoorbeelden op de website van Leerling 2020 bekijken dan bestuurders van leerlabscholen. Tegelijkertijd geeft 24% van de bestuurders van de leerlabscholen en 25% van de bestuurders van de niet-leerlabscholen aan dat ze met geen enkele manier van informeren van Leerling 2020 bekend zijn. Bent u bekend met de volgende manieren van informeren? Voorgelegd aan bestuurders die project en/of activiteiten redelijk tot goed kennen Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling % 67% Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 58% Anders 10% 8% Nee, ik ben met geen enkele manier bekend 24% 25% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bestuurders leerlab (n=29) Bestuurders niet-leerlab (n=12) Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 24

26 Wanneer docenten, schoolleiders en bestuurders aangaven deel te hebben genomen aan activiteiten van Leerling 2020, is hen gevraagd aan te geven (op een schaal van 1 tot 10) hoe bruikbaar zij deze activiteiten vonden. In de volgende tabel laten we deze resultaten zien, waarbij we het percentage respondenten weergeven dat een rapportcijfer 8 of hoger gaf voor bruikbaarheid van de activiteit (= zeer goed bruikbaar), een 6 of 7 (= niet uitgesproken positief, maar ook niet uitgesproken negatief over de bruikbaarheid) en een 5 of lager (= niet goed bruikbaar). Voor de grijs gearceerde velden geldt dat de cijfers gebaseerd zijn op antwoorden van minder dan 10 respondenten. Deze resultaten zijn daarom slechts indicatief. Er zijn enkele verschillen tussen docenten van leerlabscholen en docenten van niet-leerlabscholen zichtbaar. Zo geven docenten van leerlabscholen vaker een 8 of hoger voor de bruikbaarheid van activiteiten. Over de gehele linie bekeken oordelen zij iets positiever. Hetzelfde geldt voor schoolleiders van leerlabscholen en niet-leerlabscholen; ook de schoolleiders van leerlabscholen geven gemiddeld hogere cijfers voor de bruikbaarheid van de activiteiten van Leerling 2020 dan schoolleiders van niet-leerlabscholen. Bij bestuurders zien we nogmaals dezelfde trend dat bestuurders van leerlabscholen positiever zijn over de bruikbaarheid van de activiteiten dan bestuurders van niet-leerlabscholen. Bruikbaarheid van de activiteit Docenten leerlabscholen 8 of 5 of lager 6 of 7 hoger Docenten niet-leerlabscholen 5 of 8 of 6 of 7 lager hoger Eén of meerdere werkconferenties 0% 50% 50% 0% 67% 33% Eén of meerdere docentencongres(sen) De Challenge "Aan de slag met differentiëren Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 67% 28% 18% 53% 29% 0% 38% 63% 0% 75% 25% 6% 58% 37% 7% 71% 22% 3% 38% 59% 3% 54% 43% Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 25

27 Bruikbaarheid van de activiteit Schoolleiders leerlabscholen 8 of 5 of lager 6 of 7 hoger Schoolleiders nietleerlabscholen 5 of 8 of 6 of 7 lager hoger Eén of meerdere werkconferenties 0% 55% 46% 4% 64% 32% Eén of meerdere docentencongres(sen) De Challenge "Aan de slag met differentiëren Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 100% 0% 0% 70% 30% 0% 0% 100% n.v.t. n.v.t. n.v.t. 0% 48% 52% 2% 61% 36% 0% 30% 70% 11% 42% 47% Bruikbaarheid van de informatie Bestuurders leerlabscholen 8 of 5 of lager 6 of 7 hoger Bestuurders nietleerlabscholen 5 of 8 of 6 of 7 lager hoger Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 58% 42% 11% 33% 56% 0% 38% 63% 0% 71% 29% Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 26

28 Niet Enigszins Sterk Niet Enigszins Sterk Aansluitend op de rapportcijfers die docenten, schoolleiders en bestuurders van leerlabscholen en van niet-leerlabscholen gaven voor de bruikbaarheid van activiteiten van Leerling 2020, zijn vragen voorgelegd over de mate waarin deelname aan activiteiten heeft bijgedragen aan het actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren. Voor alle activiteiten geldt dat de meerderheid van de respondenten van mening is dat ze (vooral enigszins ) bijdragen aan het actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren. Over de gehele linie zijn docenten van leerlabscholen ook hier positiever dan docenten van nietleerlabscholen over de mate waarin activiteiten bijdragen aan het actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren. Bij de schoolleiders is te zien dat schoolleiders van leerlabscholen vaker aangeven dat het lezen van de nieuwsbrief en het bekijken van praktijkvoorbeelden sterk heeft bijgedragen aan actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren dan schoolleiders van niet-leerlabscholen. Verder zijn er geen grote verschillen in de beoordeling van schoolleiders van leerlabscholen en niet-leerlabscholen. Net als de docenten zijn bestuurders van leerlabscholen positiever dan bestuurders van niet-leerlabscholen over de mate waarin activiteiten bijdragen aan het actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren. Docenten leerlabscholen Docenten niet-leerlabscholen Bijdrage aan actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren Eén of meerdere werkconferenties 12% 62% 23% 33% 33% 33% Eén of meerdere docentencongres(sen) De Challenge "Aan de slag met differentiëren Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 58% 11% 28% 56% 11% 0% 63% 25% 50% 25% 25% 19% 62% 11% 29% 61% 10% 14% 56% 23% 15% 64% 14% Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 27

29 Niet Enigszins Sterk Niet Enigszins Sterk Niet Enigszins Sterk Niet Enigszins Sterk Schoolleiders leerlabscholen Schoolleiders nietleerlabscholen Bijdrage aan actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren Eén of meerdere werkconferenties 27% 64% 9% 26% 63% 11% Eén of meerdere docentencongres(sen) De Challenge "Aan de slag met differentiëren Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 67% 0% 36% 64% 0% 0% 100% 0% n.v.t. n.v.t. n.v.t. 13% 71% 16% 16% 80% 2% 10% 65% 25% 24% 68% 5% Bestuurders leerlabscholen Bestuurders niet-leerlabscholen Bijdrage aan actiever en/of intensiever aan de slag gaan met gepersonaliseerd leren Het lezen van de nieuwsbrief van Leerling 2020 Het bekijken van praktijkvoorbeelden (van andere leerlabs) op de website van Leerling % 62% 8% 44% 56% 0% 13% 50% 25% 29% 57% 0% Op de vraag of men concrete voorbeelden kan geven waaraan men kan merken dat deelname aan (één van) de activiteiten er aan heeft bijgedragen dat men actiever aan de slag is gegaan, zijn de meest genoemde voorbeelden: Van docenten: - Meer vaardigheden en inspiratie opgedaan om een gepersonaliseerde lesmethode toe te passen. - Het delen van kennis met collega s en andere scholen. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 28

30 Van schoolleiders: - Contact met andere leerkrachten en scholen heeft geleid tot inspiratie en tips. - Concrete informatie door uitgaven en vraagstukken. - Starten van pilots. Van bestuurders: - Het leidt tot het delen van onderlinge kennis en ervaring. - Het leverde veel inspiratie en stimulerende kennis op. De meest genoemde redenen waarom Leerling 2020 er niet aan heeft bijgedragen dat men actiever aan de slag is gegaan met gepersonaliseerd leren zijn: Van docenten: - De inhoud die werd aangedragen was niet haalbaar i.v.m. facilitering of toepasbaar op eigen les. - Weinig nieuwe, bruikbare informatie. - De bijeenkomsten sloten niet aan bij de belevingswereld van docenten wanneer zij minder achter het gepersonaliseerd leren stonden; het was voor hen te rooskleurig. Van schoolleiders: - Verkregen informatie was te specifiek en daardoor niet toepasbaar op eigen school. - Hulp was niet nodig omdat school zelf al actief genoeg was. - Inhoud van bijeenkomsten niet effectief. - Veel praktijkvoorbeelden zijn niet goed toepasbaar op eigen school. - Andere verwachtingen van de activiteiten van Leerling Van bestuurders: - Geen behoefte aan extra ondersteuning omdat school zelf al bezig is met gepersonaliseerd onderwijs. Onderzoek bekendheid Leerling 2020 en attitude gepersonaliseerd leren januari 2019 DUO Onderwijsonderzoek & Advies 29