Werkstuk Muziek De weense Klassieken

Transcriptie

1 Werkstuk Muziek De weense Klassieken Werkstuk door een scholier 4001 woorden 9 september ,6 75 keer beoordeeld Vak Muziek Belangrijke gebeurtenissen tijdens de Weense Klassieken: -Franz Joseph Haydn werd in 1732 geboren -Wolfgang Amadeus Mozart werd in 1756 geboren -Ludwig van Beethoven werd in 1770 geboren -In Parijs boeide de verlichting op, waarin de mens centraal staat. -In 1789 brak de Franse Revolutie uit. -De bourgeoisie overwint de aristocratie. -Er kwam een industriële revolutie, door de komst van de machines. -Ontstaan van het classicisme na Ontstaan van het rationalisme. -Het evenwicht van de muziek treedt op de voorgrond. -De voorkeur voor symmetrie groeide. -Wenen wordt het kunstcentrum -Napoleon Bonaparte grijpt in 1799 de macht Ritmische, melodische en harmonische kenmerken: Tijdens de Weense Klassieken speelden ze op de fortepiano (zie klankkleur) waardoor er een vrij geringe toonduur ontstond. Daardoor moesten de componisten gebruik maken van gebroken akkoorden, trommelbassen en Abertijnse bassen (begeleiding dat uit gebroken akkoorden bestaat). Als basis voor de motieven (het kortste melodisch en/of ritmisch gegeven, dat als bouwsteen dient voor een muzikale zin of voor een compositie. Het is open, niet afgerond en meestal goed herkenbaar)gebruikten ze drieklanken. Zo ontstond een goede samenklank. Met behulp van de drieklanken konden de motieven makkelijk bewerkt worden door bijvoorbeeld de drieklank in z=n kreeftengang of omkering te spelen. Tijdens de Weense Klassieken ontstonden verschillende contrasttechnieken. De contrasten in de muziek uit de Weense Klassieken blijven binnen bepaalde grenzen. Geen felle, dramatische tegenstellingen, maar verfijnde verschillen in melodiebouw, dynamiek, ritmiek, speelwijze, harmonie of instrumentatie. De tegenstelling binnen muzikale zinnen worden bijvoorbeeld vaak waargemaakt door het gebruik van verschillende toonsoorten of door de toepassing van verschillende Pagina 1 van 9

2 instrumentencombinaties. Deze aspecten, contrast en evenwicht, passen bij de behoefte aan verstrooiing, edel vermaak en subtiele gevoelsuitdrukking van de achttiende-eeuwer. Muzikale structuren: Doordat Haydn, Mozart en Beethoven vonden dat de kunstwerken duidelijk moesten zijn in de bedoelingen, ontstond de periodisering; een afgebakend geheel van muzikale volzinnen die op hun beurt weer bestaan uit vraag en antwoord. Bijvoorbeeld 2 maten vraag, 2 maten antwoord, of vier maten stijgend, vier maten dalend, of voorzin met drieklanktonen, nazin in secondes. Tijdens de Weense Klassieken ontstond de hoofdvorm. De hoofdvorm is de manier waarop de muziek van het eerste deel van een sonate, symfonie, strijkkwartet en andere kamermuziekwerken is gestructureerd. De hoofdvorm bestaat uit een expositie, doorwerking, reprise en een coda. In de expositie laat de componist de thema=s horen, waarmee hij het stuk wil opbouwen. Het liefst gebruikt hij hier contrasterende thema=s voor die uit een aantal zinnen bestaan. Tussen de twee thema=s komt een overgangsgroep; zin twee staat daardoor vaak in de dominant, of bij de kleine terts parallel. Daarom is er bij een overgang een modulatie nodig. Na de tweede themagroep komt een slotgroep. Zo krijg je dus: eerst een inleiding (eventueel), 1e themagroep, overgangsgroep, 2e themagroep, slotgroep. Na de expositie komt de doorwerking (of verwerking). Hierin laat de componist zijn fantasie los. Hij bewerkt eerder gebruikte thema=s door er stukjes van te nemen en die verder uit te bouwen. Hij laat de thema=s tegen elkaar klinken, (verwerkt ze dus contrapuntisch) en doet alles wat hij maar kan verzinnen. Deze verwerking is een belangrijk onderdeel van de hoofdvorm. Na de doorwerking komt de reprise (of re-expositie) De reprise is hoofdzakelijk gelijk aan de expositie. Alleen, de toonaardverschillen die daar tussen de themagroepen waren, vervallen hier. Daarom krijgt de overgangsgroep hier de naam verbindingsgroep, omdat er geen modulatie plaats vindt. Na de reprise komt het coda. Coda is de uitbreiding van de reprise, die soms hele nieuwe thema=s brengt. Coda betekent staart of aanhangsel. Ook ontwikkelden de symfonieën zich verder. In 1750 kreeg het een vaste vorm. Een klassieke symfonie bestaat uit vier delen: Allegro, een snel deel met een spanningsvolle tegenstelling tussen twee motieven, thema=s of themagroepen volgens een organisatiepatroon dat men hoofdvorm noemde. Adagio of Andante, een langzaam deel vaak in de ABA- of liedvorm. Dit deel ademt een zekere rust en meditatieve bezonkenheid na de spanning van het eerste stuk. Menuet, een sierlijke dansvorm ontleend aan de suite. Het menuet was bedoeld om het de luisteraars niet al te moeilijk te maken. Beethoven verving het menuet door een scherzo. Zo kreeg het derde deel nogal eens een grillig, fel, komisch, jagend of bezeten karakter, in dezelfde vorm als het menuet, maar met een hele andere gevoelslading. Allegro, een speels besluit. De vaak hiervoor gebruikte rondovorm (zie voor rondo onder menuet) liet volop ruimte over voor het plezier van de herkenning (van het refrein), voor virtuositeit (b.v. in razendsnelle passages) en voor intensiteit (vooral wanneer er in coupletten motieven werden uitgewerkt). Opwindende Pagina 2 van 9

3 herhalingen zorgden voor een bruisende finale. Bij een sonate gaat het hetzelfde als bij een symfonie, alleen is een sonate geschreven voor piano of een kleine combinatie, b.v. viool en piano. Een sonatine is weer een kleine sonate, die meestal niet vier-, maar twee- of driedelig is. Het menuet is van oorsprong een oude Franse dans uit het gebied van Poitou. De naam is afgeleid van Menu (klein en sierlijk). In de 17e en 18e eeuw was het menuet zowel gezelschapsdans als toneeldans. Lodewijk XIV danste aan het Franse hof het menuet op muziek van Lully (zie barokverslag). In de 18e eeuw werd het menuet steeds meer een instrumentale vorm. Het kreeg bij Haydn en Mozart een vaste plaats in de symfonie en sonate. Vanaf die tijd ging het danskarakter door de geleidelijke versnelling van het ritme verloren. De opbouw van het menuet is driedelig; ABA. Het A-gedeelte noemt met menuet, het B-gedeelte trio. Het contrast tussen menuet en trio wordt als regel gecreëerd door een andere toonsoort en een andere bezetting. Rondo De vorm rondo zijn we al tegen gekomen bij de symfonie bij het derde gedeelte. In de rondo treffen we vaak alle belangrijke vormbepalende elementen aan; herhaling, contrast en variatie. Eerst de herhaling vanwege het refrein. Het refrein verandert vaak waardoor er variatie ontstaat. Tussen het refrein zitten coupletten die contrasteren met het refrein. Ook worden de coupletten wel eens gevarieerd herhaald, b.v. in de ingewikkeldste verschijningsvorm van het rondo; het Weens rondo, gemaakt door de Weense Klassieken. De vorm daarvan is ABACABA. Het B-gedeelte komt twee keer voor en meestal wijkt de herhaling dan af van de eerste presentatie. C contrasteert het meest met de andere delen en overtreft die meestal ook in lengte. In feite lijkt C dikwijls op de verwerking in de hoofdvorm. Vandaar heeft het een eigen naam gekregen; alternatief. Zo zie je dat het Weens rondo eigenlijk driedelig is; ABA C ABA. Ook is er het Franse rondo dat een afwisselende vorm heeft; ABACADAEAFAGAH enz. Daar ligt het contrast tussen coupletten en refrein. Het rondo wordt in de Weense Klassieken tijd gebruikt als bruisend slot van een compositie. Klankkleur: Tijdens de Weense Klassieken verdwijnen er een aantal klankkleuren of instrumenten uit de barok, zoals de blokfluit, het klavecimbel en de luit. Een nieuw instrument, de piano, wordt een noodzaak om gevoelens via crescendo en decrescendo te kunnen uitdrukken, iets wat moeilijk kon op het klavecimbel. Tegenstellingen binnen muzikale zinnen werden gerealiseerd door onder andere verschillende instrumentencombinaties. Ook in het menuet zijn de instrumenten belangrijk. Het menuet werd in de 18e eeuw steeds meer een instrumentale vorm, en werd gespeeld als derde door een symfonieorkest. Klassieken Symfonieorkesten speelden zo vaak symfonieën, dat ze die orkesten symfonieorkesten noemden. Een symfonieorkest bestaat uit snaarinstrumenten, houten blaasinstrumenten, koperen Pagina 3 van 9

4 blaasinstrumenten en slagwerk (uitleg symfonie zie muzikale structuren). Als laatste deel van een composities wordt vaak een rondo gebruikt, soms uitgevoerd door strijkkwartetten. Ook veel kamermuziek werd geschreven voor strijkkwartetten. Een strijkkwartet bestaat uit vier strijkers die samen een compositie uitvoeren. Er ontstonden diverse kamermuziekensembles, zoals sonates (compositie voor een of enkele instrumenten in meestal vier delen, volgens de opbouw van de symfonie), symfonieën (zie muzikale structuren), concerten en strijkkwartetten. De Weense klassieken is ook de tijd van de fortepiano, ook wel pianoforte en Mozartvleugel genoemd. Op deze piano kan men heel precies spelen. Piano- en forte-effect werden op de fortepiano gerealiseerd door zogenaamde kniepedalen. Stein vond een pedaal uit waardoor slechts 1 of 2 van de drie snaren tegelijk werden aangeslagen. De Duitse instrumenten klonken tijdens de Weense klassieken vrij licht. Er kon wel snel op gespeeld worden omdat Stein een mechaniek had gemaakt dat snelle toonherhalingen en snel passagespel mogelijk maakte. Het ging in die tijd vooral om de snelheid waarmee de hamer in de uitgangsstand kon worden gebracht. Een ander verschil tussen deze fortepiano en een vleugel is dat de fortepiano s een houten raam en geen gietijzeren raam hebben zoals tegenwoordig. Ze kenden ook de kruisbespanning van de snaren nog niet, waardoor de spankracht beperkt moest blijven. De vrij geringe toonduur verleidde de componist trommelbassen, gebroken akkoorden en Albertijnse bassen te gebruiken. Uitvoeringspraktijk: Het menuet werd vaak gedanst door Lodewijk XIV aan het Franse hof, maar werd ook als gezelschapsdans en toneeldans uitgevoerd. Het menuet was dus een hofdans, theaterdans maar ook een gewone burgerdans die iedereen overal kon dansen. Orkeststukken, recitatieven, aria s, duetten, terzetten en kwartetten voegde Mozart bij elkaar en maakte daar een opera van voor in het theater of aan het hof. In koorwerken, hymnen, spotliederen, rouwmuziek en requiems werd God bezongen. Symfonieën werden in het theater en aan het hof gespeeld, en de strijkkwartetten waren ongeveer overal te horen. Bouwkunst: Ideale voorbeelden uit het oude Romeinse Rijk zorgden voor een tegengewicht voor de frivole kunst van het ancien régime. Triomfbogen, zegezuilen en tempels verschenen in het stadsbeeld. De stad kreeg brede lanen, volgens geometrische patronen. Schilderkunst: Was zuiver en rationeel, landschappen worden nu ook een thema, i.p.v. alleen maar mensen. Sfeer is belangrijk en mag zelfs tot sentiment vervallen. Op de duur verdwijnt de mens helemaal uit het landschap. Pagina 4 van 9

5 Beeldhouwkunst: Nabootsing van de Griekse en Romeinse modellen. Geen ziel in de beeldhouwkunst. De beelden zijn onbewogen en koel, en hebben alleen maar een mooie vorm, zonder echte expressie, zonder dynamiek. Namen: Frans Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven zijn samen natuurlijk de Weense Klassieken. Tijdgenoten van de Weense klassieken zijn: Luigi Boccherini ( ) Antonio Salieri ( ) Muzio Clementi ( ) Luigi Cherubini ( ) Karl Ditters von Dittersdorf ( ) Ernst Theodor Amadeus Hoffmann ( ) Frans Joseph Haydn: Frans Joseph Haydn werd geboren in Rohrau, Oostenrijk, waarschijnlijk op 31 maart 1732 en overleed op 31 mei 1809 op 77 jarige leeftijd. Haydn was een Oostenrijkse componist en dirigent. Samen met Mozart is hij de hoofdvertegenwoordiger van de klassieke periode in de Westerse muziek, en samen met Mozart en Beethoven is hij de hoofdvertegenwoordiger van de eerste Weense school. Haydn was het tweede van de 12 kinderen uit het huwelijk van Matthias Haydn een wagenmaker, en Maria Koller, de dochter van een kok (in adellijke dienst). Het gezin was zeer muzikaal; vader was een tenor, en speelde op een eenvoudige volksharp, moeder had veel gevoel voor muziek, twee jongere broers werden ook musicus. Haydn begon al vroeg mee te zingen. Het hoofd van een school in Hainburg zorgde voor ontwikkeling van zijn muziek. Moeder zag Haydn liever als priester of leraar, maar vader wilde dat hij kapelmeester werd. Na een tijdje trok Haydn in bij het hoofd van de school (wat z n neef was). Haydn leerde er zingen (hij zong toen in het plaatselijk jongenskoor), viool en klavecimbel spelen, en de basismuziektheorie. Na ongeveer twee jaar bij zijn neef te hebben gewoond, kwam er een hofcomponist en kapelmeester naar Hainburg en hoorde Haydn zingen. Hij was meteen verkocht, en bood hem een plaats aan in het koor van de Stephansdom in Wenen. Zijn ouders vonden dat goed hoewel hij veel leerde van zijn neef, maar Wenen was toch beter dan Hainburg qua leefomstandigheden zoals bijvoorbeeld het eten. Haydn bleef tot 1749 in het koor en in het internaat. Zijn broer zat daar ook sinds Haydn verloor op zijn 15e (toen in 1749) zijn sopranenstem waardoor hij uit het koor moest. Haydn stond op straat zonder geld en met een hongerige maag. Van een mede koorzanger kreeg hij wat geld te leen zodat hij een zolderkamer ergens kon huren. Daar verdiende hij zijn geld met het kopiëren van muziek. In die zolderkamer componeerde hij zijn eerste werk, wat werd gespeeld in het Kärtnertor theater, voorjaar Daarna werd het ook nog gespeeld in Praag en Berlijn en andere operasteden. Inmiddels had Haydn een ander zolderkamertje betrokken, in een huis waarin op de deftige benedenverdieping de librettist Pietro Metastasio woonde. Door hem kwam hij in contact met Nicola Porpora. Haydn mocht Popora s zanglessen begeleiden, boodschappen voor hem lopen en andere huishoudelijke werkjes verrichten, maar in ruil Pagina 5 van 9

6 daarvoor krijg hij wat compositieles, en werd hij voorgesteld aan grote componisten. Ook introduceerde Porpora het jonge, veelbelovende talent in de kringen van de lage adel. Inmiddels componeerde Haydn rijke composities. Een van de opdrachtgevers K.J. von Fürnberg, organiseerde regelmatig huisconcerten op zijn landgoed en bestelde Haydn s eerste strijkkwartetten erbij. Via een vriend van deze rijke man kreeg hij een aanstelling als hofkapelmeester, zijn eerste officiële aanstelling. Nu hij een aanstelling had kon hij gaan trouwen. Hij trouwde met Maria Anna Keller, een dochter van een herenkapper in Wenen, maar ze bleek een heerszuchtige vrouw, humeurig, aanstellerig en volstrekt gespeend van ieder gevoel voor muziek of artisticiteit te zijn. Ze trouwden op 26 november 1760, en pas 40 jaar later, door haar dood, werd het huwelijk ontbonden. Er waren geen kinderen. Jammer voor Haydn, maar de graaf stopte snel met zijn kapel i.v.m. geldgebrek. Haydn was enkele maanden werkeloos, maar kreeg al snel een aanstelling als tweede dirigent in de hofkapel van vorst Paul Anton von Esterházy. Het orkest telde 16 man, en toen in 1762 Paul Anton stierf, breidde zijn opvolger het orkest uit tot 30 man, waarmee het orkest een van de grootste van zijn tijd werd. Na de dood van de dirigent werd Haydn de nieuwe dirigent. Haydn schreef voor de opvolger van Paul Anton, Nikolas Joseph veel barytonmuziek en is daardoor de enige componist van belang die voor een repertoire voor dit instrument heeft gezorgd. In 1790 overleed Nikolas Joseph, en zijn zoon, Paul Anton, hief de kapel op, en verhoogde het pensioen van Haydn. Haydn was nu een vrij man, verkocht zijn huis in Eisenstadt en trok naar Wenen. Op 15 december 1790 vertrokken Haydn en Johann Peter Salomon naar Engeland om te componeren. Haydn werd populair in Engeland en promoveerde in 1791 tot doctor honoris causa aan de universiteit van Oxford. In 1792 reisde hij terug naar Wenen, omdat zijn vrouw daar een huis wilde kopen. Op de terugweg ontmoette hij Beethoven en beloofde hem les te geven. Ook in Wenen was Haydn nu geliefd. In 1794/1795 ging hij voor de 2e keer naar Engeland. OP de terug weg werd hij gevraagd om een orkest te leiden van Paul Anton Esterházy, wat hij een tijdje heeft gedaan. In die jaren componeerde hij zijn grootste werken; de oratoria Die Schöpfung (1798) en Die Jahreszeiten (1801). Ook zijn 6 grootste missen dateren uit die jaren. Na 1802 kreeg hij last van ouderdom en kwam hij haast zijn kamer niet meer uit. In 1809 overleed Haydn. Haydn heeft veel onderscheidingen gekregen, o.a.: Ere lid van de Academie van Kunsten en Wetenschappen te Stockholm Ere lid van de Academie van Kunsten te Amsterdam Ere lid van het Conservatoire de Musique te Parijs Haydn s muziek is helder geformuleerd, sprankelend, evenwichtig van vorm, fraai van ontwikkeling, nooit overgeproportioneerd. Ludwig van Beethoven Ze denken dat Ludwig van Beethoven is geboren op 16 december 1770 in Bonn, maar dat hij overleden is op 26 maart 1827 in Wenen op 56 jarige leeftijd is zeker. Beethoven was een Duitse componist en werkte en woonde het grootste deel van zijn leven in Wenen. Beethoven is net als Haydn en Mozart een vertegenwoordiger van de eerste Weense school. Beethoven s vader; Johann Beethoven, was zanger aan de keurvorstelijke hofkapel te Bonn. Zijn moeder Maria Magdalena Keverich is in 1767 met Johann getrouwd. Ook Beethoven s opa was beroepsmusicus; hij werkte in Mechelen als zanger, zijn Pagina 6 van 9

7 geboorteplaats, en als koorleider in Leuven en Luik, voor hij in 1733 naar de keurvorstelijke kapel te Bonn geroepen werd, waar hij in 1761 hofkapelmeester werd. Het Beethovengeslacht oefent dus al twee generaties het beroep musicus uit, alleen had nog nooit iemand uit de familie gecomponeerd. In het gezin was grote geldnood. Toen ze erachter kwamen dat Ludwig heel muzikaal was, hadden ze geld te weinig om hem muziekles te geven. Zijn vader en andere musici probeerde hem dingen te leren maar dat werkte meestal niet goed. Soms werd het juist slechter. Toen Christian Gottlob Neefe werd aangesteld tot hoforganist van de aartsbisschop van Keulen, die in Bonn resideerde was dat voor Beethoven van groot belang. Beethoven kreeg les van deze componist, dirigent en organist en Neefe ontdekte al snel dat Beethoven een groot talent was. In de zomer van 1782 was Beethoven (12 jaar) al zo goed dat hij soms zijn meester verving als organist. Een jaar later werd hij accompagnist aan het keurvorstelijk hof. Drie in dat jaar geschreven pianosonates, opgedragen aan de keurvorst verschenen dat jaar in druk. Ook had Neefe een pleidooi voor Beethoven gepubliceerd in een toen der tijd veel gelezen tijdschrift en er Beethoven als een 2e Mozart voorgesteld. Na 1781 heeft Beethoven geen school meer gevolgd, wel ging hij voor muzikale ontwikkelingen naar grote toonkunstenaars, voorlopig met Neefe als voornaamste pleitbezorger, steun en toeverlaat. In 1787 kon Beethoven van zijn baas verlof krijgen om naar Wenen te gaan om les te volgen van de 31 jarige Mozart. Hij bleef heel kort in Wenen, omdat hij werd teruggeroepen aangezien zijn moeder dodelijk ziek was. Kort nadat hij thuis was stierf ze. Ludwig moest nu het gezin onderhouden aangezien zijn vader altijd dronken Was. In 1791 kwam Beethoven Haydn tegen en in 1792 ging hij naar Wenen om daar les te krijgen van Haydn. (Mozart was inmiddels overleden) Beethoven vond de lessen van Haydn maar matig en nam stiekem van minder grote componisten lessen die hem beter bevielen. In Wenen werd Beethoven al snel bekent als pianist. In vorst Lichnowsky vond hij een vriend en een beschermer, en in 1794 trok hij in zijn paleis in. Lichnowsky en andere rijke Weners gaven Beethoven geld zodat hij niet naar uitgevers moest. Rond 1800 werd Beethoven doof en rond 1807/1808 was Beethoven hardhorend. Na 1819 was Beethoven geheel doof. Beethoven werd door zijn doofheid achterdochtig, teruggetrokken en somber. Zijn karakter werd door het doof zijn grilliger en ongenaakbaarder. In zijn laatste jaren ging communiceren schriftelijk, en componeerde hij ook zonder te praten. Ook werd hij als componist minder populair. Buiten zijn doofheid, ging ook zijn gezichtsvermogen achteruit, kreeg hij reuma en had hij moeilijkheden met de spijsvertering. In het najaar van 1826 vatte hij kou en daardoor kreeg hij longontsteking. Het jaar daarop overleed hij. Beethoven is nooit getrouwd geweest, wel hield hij van veel vrouwen. Beethoven was de eerste echte romanticus en ontplooide volledig de hoofdvorm. Wolfgang Amadeus Mozart Mozart is geboren in Salzburg op 27 januari Mozart overleed op 5 december Mozart was een Oostenrijkse componist, pianist, violist en dirigent; hij studeerde bij zijn vader viool, klavecimbel, theorie en compositie, en later een tijdje bij padre Martini te Bologna. Al heel vroeg toonden Mozart en zijn zus dat zijn heel muzikaal begaafd waren. Als zijn zus les had van zijn vader, stond Mozart er altijd bij. Op het klavecimbel vond de peuter al vroeg samenklanken zoals tertsen en na een tijdje kon hij stukjes meespelen van zijn zusje. Toen Mozart 4 jaar was kreeg hij ook les van zijn Pagina 7 van 9

8 vader. Mozart's eerste werken zijn geweldige compositiestukjes uit Ook op pianogebied vorderde Mozart snel. In 1761 gingen ze samen met hun vader op kunstreis naar München en Wenen, waar hij van Wagenseil (hofmusicus) een pianoconcert speelde. Deze reis leverde al succes op. De eerste echte grote kunstreis begon op 9 juni 1763; van München, naar Augsburg, naar Ludwigburg, naar Schwetzingen, naar Heidelberg, naar Mainz, naar Frankfurt, naar Koblenz, naar Bonn, naar Keulen, naar Aken, naar Brussel en naar Parijs waar ze op 18 november aankwamen. In Parijs maakten ze met veel musici kennis. Met nieuwjaar mochten ze naar Lodewijk de XIV, wat vader geweldig vond. Na succesvolle concerten vertrokken ze naar Engeland, Londen. Daar ging het nog sneller. Meer dan een jaar bleven ze daar. Die periode leverde veel geld op en ook schreef Mozart in die periode zijn eerste symfonieen. Na deze periode reisden ze naar Holland; Gent, Antwerpen, Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, Utrecht. Deze reis duurde 8 maanden, toen gingen ze terug omdat de kinderen ernstig ziek waren (waarschijnlijk mede veroorzaakt door uitputting.) Mozart heeft ook variatiewerken geschreven zoals over ons Wilhelmus. In november 1766 was het gezin terug in Salzburg. Vele ervaringen rijker maar doodop van de vermoeidheid. In het voorjaar daarop componeerde Mozart als een soort examenwerk in een week zijn eerste muziekdramatische werk. (Het 2e en 3e deel daarvan werden gecomponeerd door Haydn en Adlgasser.) Het werk werd met heel veel succes- ook voor Mozart- uitgevoerd in het paleis van de aartsbisschop van Salzburg. In Wenen daarna viel het tegen, mede door een dreigende pokkenepidemie en door het trouwen van aarthertogin Josepha met de koning van Napels. Hoewel de familie vluchtte voor de epidemie werden de kinderen toch besmet en kon Mozart voor een week niet meer zien. In 1769 kreeg Mozart zijn eerste officiele aanstelling als concertmeester van de aartsbisschoppelijke hofkapel te Salzburg. Het werk vond hij zwaar maar hij componeerde wel mooie stukken voor zijn werkgever. Op 13 december 1769 ging Mozart, samen met zijn vader, weer op reis, naar Italie. Op 26 maart 1770 had Mozart een kennismaking met de drukbezette meester-pedagoog en musicoloog, componist en historicus padre Martini, die al zijn werkzaamheden opzij schoof om naar Mozart te luisteren. Weer verder gerezen kwamen ze in Rome waar Mozart in de Sixtijnse kapel een mooie uitvoering die hij later op zijn gevoel afgaand herschreef. Op de terugweg toen ze weer in Rome waren werd Mozart benoemd tot Ridder van de Gouden Spoor. Van 20 juli tot 17 oktober bleven ze in Bologna waar Mozart lessen van padre Martini volgde. Begin oktober deed hij examen, slaagde, en werd benoemd tot lid van de Academia Filarmonia te Bologna. Nog enkele reizen volgden waarin Mozart's opera's successen werden. In 1772 waren ze weer terug in Salzburg. Zijn oude baas was overleden maar zijn opvolger gaf Mozart eindelijk een jaarsalaris. Vanaf 1774 ging het met zijn carriere niet meer zo vanzelfsprekend. Na 1775/1776 brak er voor onze 20 jarige meester een afwisselende periode aan, met voor- en tegenslagen. Rond 1778, tot Mozart met zijn moeder op reis was in Parijs, overleed zijn moeder. Toen hij weer terug kwam gooide zijn baas hem bijna de deur uit omdat hij hem beschuldigde van plichtsverzuim. Na 1781 kreeg hij steeds meer contacten in Wenen. In maart huurde hij een kamertje in Wenen. Op 4 augustus trouwde hij in Wenen met Konstanze Weber. Zij was de dochter van een contrabassist, copiist en souffleur in dienst van verschillende theaters. Hij was al verliefd geweest op haar zus, maar dat was een jeugdliefde. Zijn vader keurde het huwelijk af, wat tot een slechte verhouding leidde tussen vader en zoon. Ze kregen samen 6 kinderen waarvan er maar 2 bleven leven. (Na de dood Pagina 8 van 9

9 van Mozart trouwde ze met een andere man die veel verzamelde over Mozart. Later, toen die man dood was, heeft zij die informatie gepubliceerd zodat wij nu veel over hem weten.) Mozart leerde veel van o.a. Haydn waar hij het ook goed mee kon vinden. Mozart was de eerste grote componist die zonder emplooi het leven door moest. In de 18e eeuw was dat een slechte reclame, maar toch waren de inkomsten genoeg. Op 11 januari 1787 reisde hij met zijn vrouw naar Praag, waar hij erg geliefd was. HIj krreg veel benoemingen o.a. door keizer Joseph II tot Kammermusikus en Kammercompositeur. In 1789 reisde Mozart naar Noord-Europa om daar een aanstelling te krijgen maar tevergeefs. De schulden namen toe. Zijn laatste levensjaar was een jaar van kommmer en kwel, financiele problemen en er waren steeds meer symptomen van een slopende ziekte. Op 19 november werd Mozart zieker dan ooit. Op 4 december wist hij dat hij snel zou overleiden. De nacht daarop overleed hij. Hij liet meer schulden dan bezit na zodat hij werd begraven in een massagraf voor 20 mensen. Zijn vrouw was er niet bij omdat ze ziek en op van elende was. Mozart schreef vol esprit in melodisch, harmonisch en ritmisch opzicht, voorbeeldig en onnavolgbaar. Mozart werd 45 jaar oud. Pagina 9 van 9