ZILVEREN AMBTSJUBILEUM J. DE GRAAFF

Transcriptie

1 ZILVEREN AMBTSJUBILEUM J. DE GRAAFF. ZILVEREN AMBTSJUBILEUM J. DE GRAAFF April a.s. zal de Chr. School voor B. L. O. te Rotterdam 25 jaar bestaan. Op dienzelfden datum hoopt de heer J. de Graaff zijn 25-jarig jubileum als Hoofd dezer School te vieren. Veel heeft hij gedaan voor de ontwikkeling en den bloei van het Chr. Onderwijs aan Zwakzinnigen. Hij begon zijn arbeid onder de abnormale jeugd in 1903 aan het M. P. I. van den heer A. J. Schreuder te De Bilt. 1 April 1905 opende hij zelf een school voor achterlijke kinderen te Rotterdam. Deze telde aanvankelijk 4 leerlingen. Het was de eerste Chr. dagschool voor B, L. O. in Nederland. Omdat Rijk noch Gemeente subsidie verleenden, kwamen de kosten dezer school in het begin geheel voor eigen rekening. De eerste 8 jaren van haar bestaan was ze gevestigd in een heerenhuis aan den Noordsingel. In 1913 werd het gebouw in de Vijverhofstraat in gebruik genomen. Thans telt de school ± 100 leerlingen en gaat ze uit van de Ver. voor. Chr. Onderwijs aan Zwakz. Kinderen te Rotterdam.

2 IIEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS 47 De jubilaris was één der oprichters van de Ver, tot Bevordering van Chr. Onderwijs aan Achterlijke en Zenuwzwakke Kinderen, van welke Vereeniging hij jarenlang voorzitter is geweest. Onder zijn bekwame leiding is er veel gearbeid in het belang van het Chr. B. O. De Ver. voor Chr. B. 0., waarvan hij secretaris is, vindt in hem een actief bestuurslid. Van de Ver, voor O. en A. is hij van de oprichting af meelevend lid. Van de Afd. Rotterdam dezer Ver, is hij eenigen tijd voorzitter geweest. Reeds jarenlang is hij bestuurslid van de Afd. Rotterdam van de Ver. van Chr. Onderwijzers en Onderwijzeressen in Ned. Om te komen tot oprichting van meerdere Chr. Scholen voor Zwakzinnigen, was hij steeds bereid propaganda-lezingen te houden. Enkele geschriftjes van hem verschenen in druk. Hij heeft meegewerkt aan het tot stand komen van den Studiecursus voor het B. L. O. en is lid van de Museumcommissie voor het Buitengewoon Onderwijs. Met dankbaarheid mag de heer De Graaff op zijn arbeid onder de misdeelde jeugd terugzien. Voor velen is hij tot een zegen geweest. Nog steeds verricht hij met toewijding en opgewektheid zijn werk. Moge 1 April een blijde dag worden voor den jubilaris. Een herdenkingssamenkomst ter gelegenheid van dit dubbele jubileum zal gehouden worden D. V. Dinsdag 1 April a.s. des namiddags 2 uur in het Gymnastieklokaal van de School Vijverhofstraat 97. Bovendien zal er 's avonds van 730 tot 9.30 nog gelegenheid zijn den Heer De Graaff geluk te wenschen. EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS 1) door A. J. Schreuder, Oosterbeek. Bij allen, die op een of andere wijze bij een der takken van het Buitengewoon Onderwijs betrokken zijn, heeft de bevestiging van het gerucht, dat het deze zomer in uitzicht gestelde Koninklik Besluit tot regeling van het B. O. voorlopig niet zou worden uitgevaardigd, levendige teleurstelling verwekt. De inhoud van het ontwerp, hoewel dit uiteraard niet in druk openbaar was gemaakt, was toch langs vertrouwelike weg in de betrokken 1) Het onderstaande is met enkele wijzigingen en aanvullingen het eerste gedeelte van een inleiding, gehouden op de najaarsvergadering van 7 Dec der Ver. v. Chr. Buitengewoon Onderwijs: In het. tweede gedeelte, werd nagegaan in welk opzicht in het bestaande K. B., in afwachting van de door de Commissie-Rutgers voor te bereiden wettelike regeling, aanvulling en verbetering zou aangebracht kunnen worden en op welke wijze bij de a.s. behandeling der begroting in deze richting iets zou zijn te bereiken, in aansluiting aan de pogingen door het bestuur van Chr. B. O. en van de Ver. v. O. en A. reeds in het werk gesteld...l

3 EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS 48 kringen vrijwel algemeen bekend geworden en men wist daardoor, dat in het voorgestelde aan verschillende belangrijke wensen was tegemoet gekomen. Wel is waar waren er gedeelten in het ontwerp, die tot ernstige bedenkingen aanleiding gaven, doch deze konden niet in openbare bespreking gebracht, noch door de betrokken verenigingen ter kennisse van de Regering gebracht worden, doordat de regeling was ontworpen, zonder dat op enigerlei wijze de meningen, laat staan de voorlichting der betrokken kringen was gevraagd. Een der voornaamste bezwaren was wel, dat voor de regeling van verschillende onderdelen te zeer was gestreefd naar gelijkvormigheid met de bepalingen van het gewoon lager onderwijs. Vooral geldt dit van de regeling van de vergoeding der kosten en van het vervallen van de bestaande onderscheiding tussen plaatselike en landelike z.g. Centrale" Scholen. Het tot nu toe geldende Kon. Besl, van 1923 heeft dit grote voordeel, dat het zich in velerlei opzicht aanpast bij de werkelikheden der practijk. Het ontworpen Kon. Besl. had het bezwaar, dat het theoreties was in elkaar gezet, pasklaar gemaakt naar het grondplan van de gewone lager onderwijsregeling, met veronachtzaming van de eigen behoeften en de eigen ontwikkeling van de scholen en inrichtingen voor het b. o. Dat niettemin het ontwerp met voldoening werd begroet. is verklaarbaar. Na negen jaar wachten en aandringen kwam dan nu eindelik een niet-voorlopige regeling, waardoor aan velerlei onzekerheid een eind zou worden gemaakt en die bovendien gelijkstelling van het bizonder met het openbaar b. o. bracht, al viel tegen het daarbij gevolgde stelsel heel wat in te brengen. Een regeling bovendien, die de opneming van de scholen voor lichamelik- en die voor zedelik-gebrekkigen ( psychopathen") onder het b. o. bracht, een maatregel vooral van Christelike zijde bepleit. Dat we in veel van het voorgestelde, van het goede daarin namelik, de hand van de Inspecteur van het b. o. meenden te herkennen, klopte met de verwachtingen. Is het te verwonderen, dat onder zulke omstandigheden, het onverwachte bericht van het niet doorgaan der plannen ernstige teleurstelling heeft gewekt? Men sprak van schipbreuk lijden aan de ingang van de haven. Daarbij heeft zich gevoegd een gevoel van onveiligheid en onzekerheid. Was al ons werken tot nog toe dan doelloos geweest, hadden we in een verkeerde richting gezocht? We hadden ons tot nog toe vóór alles er op toegelegd om de Minister van Onderwijs en zijn hoofdambtenaren op de hoogte te brengen van de feitelike gegevens, waarover we beschikten, en van de daarop berustende wensen. In deze richting behoefden we over onze arbeid niet onvoldaan te zijn. Dat er niet meer voortgang kwam, werd de eerste jaren terecht toegeschreven aan schatkistbezwaren. Doch Onderwijs was goedgezind, langs de beschik-

4 EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS i9 bare wegen werd hulp verleend aan scholen in de knel, een jaarlikse som op de begroting voor uitbreiding van het b. o. ontnam aan de stopbepaling een deel van zijn scherpte, administratief was er bij departement en inspectie grote tegemoetkoming. En nu gaf eindelik deze ontwerp-regeling duidelik bewijs, dat we in de goede richting hadden gewerkt. Zo meenden we althans, tot de ontnuchtering kwam. Zo kwam men er toe zich af te vragen, of er ons onbekende beletselen zijn, die een behoorlike regeling van het B. O. in de weg staan, en of de tijd niet gekomen is om ons meer klaarheid te verschaffen over de factoren, die de feitelike toestand beheersen. Gaarne heb ik me bereid verklaard, om de bespreking van dit punt in deze kring in te leiden door een samenvatting te geven, van wat in de loop der laatste maanden tot mijn kennis is gekomen. Vooreerst dan de vraag, waarom het ontwerp-k. B. van Minister. Waszink niet is doorgegaan. Formeel is het ontwerp nog niet van de baan. Bij het heengaan van Minister Waszink en het optreden van Min. Terpstra was het nog in behandeling. Behalve Onderwijs en Financiën had namelik ook Binnenlandse Zaken een stem. Indertijd toch, toen opnieuw een regeling van de geldelike verhouding tussen Rijk en Gemeenten moest worden uitgesteld, heeft de Regering aan de Kamer de verzekering gegeven, dat vanwege geen enkel departement tot verhoging van gemeentelike uitgaven zou worden genoopt, zonder uitdrukkelike goedkeuring van de Min. van Binnenlandse Zaken. De voorgestelde regeling van het b. o. nu zou aan de gemeenten belangrijk zwaarder verplichtingen voor het b o. opleggen en in verband daarmee had de Min, van Binnenlandse Zaken het oordeel van de Gedeputeerde Staten gevraagd. Dit schijnt nogal op korte termijn te zijn gebeurd, naar de mening van vele Colleges te kort, althans, toen in de Ministerraad de beslissing over het ontwerp moest vallen, waren van verschillende provinciën deze adviezen nog niet ingekomen. Omtrent het standpunt van de Raad van State wordt in het Tijdsch. v. B. O. (Julinr. blz. 199) meegedeeld, dat dit lichaam zijn goedkeuring aan het ontwerp had gehecht. Het schijnt echter, dat er in de Raad van State wel ernstige bedenkingen zijn geopperd. Wat hier van zij, wel m3g aangenomen worden, dat de voosstelling van het Tijdschr. v. B. 0., als zou het veto van Financiën in de ministerraad de beslis::ng gebracht hebben, niet geheel juist is. Dit is te meer begrijpelik, aangezien een regeling der gemeentelike bijdragen op dezelfde voet als bij het gewoon lager onderwijs, niet voor het Rijk maar wel voor de gemeenten de grootste verhoginp van kosten zou meebrengen. We kunnen dan ook veilig als eerste grond van het verzet tegen het ontwerp aannemen de hoge kosten die het de gemeenten zou opleggen. Dat niettemin ook de ver

5 EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS hoogde kosten voor het Rijk van invloed zijn geweest, is, gezien de hardnekkigheid, waarmee Min. de Geer op de kist zit, wel als zeker aan te nemen. Een tweede grond is geweest een staatsrechtelik bezwaar. Het moet in strijd met de grondwet geacht worden, dat bij K. B. aan de gemeenten geldelike lasten worden opgelegd. Dit is alleen toegelaten bij wet. Nu zijn grondwettelike bezwaren van oudsher zeer geschikte kapstokken geweest om ongewenste maatregelen aan uit de voeten te hangen. Het is daarom zaak, zich bij een afwijzing op deze grond niet al te grif neer te leggen. In dit geval toch hebben we vooreerst het feit, dat reeds bij de wet is bepaald, dat de gemeenten hebben bij te dragen in de kosten van het biezonder b. o.. zowel in die van de stichting (art. 127) als van de instandhouding (art. 128) der scholen, terwijl tevens aan het uitvoerend gezag in dezelfde artikelen de verplichting is opgelegd, bij algemene maatregel van bestuur voorwaarden en regelen te stellen die voor deze uitkering door de gemeenten zullen gelden. De schoolbesturen hebben dus een wettelike aanspraak op de gemeentebijdragen, zowel voor de stichting als voor de instandhouding. In de tweede plaats i s reeds aan dit voorschrift een begin van uitvoering gegeven, doordat bij het thans geldende Kon. Besl. van 22 Oct althans voor de kosten van instandhouding een verplichte gemeentelike bijdrage is vastgesteld. Een en ander wordt door de grondwettelik bezwaarden wel is waar volledig erkend. doch, zegt men, niet alleen de wetsbepalingen zelve, óók de op grond daarvan aan de gemeente opgelegde verplichting zijn met ons geldend staatsrecht in strijd. Dat men hiertegen tot nog toe geen verzet heeft aangetekend, zou voornamelik het gevolg zijn geweest van het betrekkelik zeer geringe bedrag der opgelegde verplichte gemeente-bijdragen. Moet de juistheid van dit bezwaar erkend worden, dan is het duidelik, dat een afdoende regeling bij Kon. Besl. niet verder mogelik zal zijn. Een derde punt is dit, dat er in den lande ook onder hen, die aan het grondwettig bezwaar niet zooveel gewicht hechten, velen zijn. die niettemin ernstige bedenkingen hebben tegen een opleggen van zulke hoge uitgaven buiten de Kamer om. Ze achten dit een inbreuk op het recht van budget der volksvertegenwoordiging voor wat het Rijksaandeel betreft en in strijd met het algemeen belang voor wat het aandeel der gemeenten betreft. Zo was de opvatting van een lid van Gedeputeerden in een onzer grootste provincies en wethouder in een grote gemeente die ik over dit punt sprak. Toen ik wees op de in de wet neergelegde opdracht tot een regeling bij Koninklik Besluit zei hij: Niemand heeft bij de behandeling van de wet in '20 gedacht aan een regeling met zulke hoge kosten!" Wie zich herinnert, hoe bij die behandeling van de.wet in '20 door de geweldige uitgebreidheid en inge-

6 EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS 5 wikkeldheid der te regelen onderwerpen en de overstelpende hoeveelheid amendementen de Kamerleden en ook wel de Minister esa zijn raadslieden meermalen de draad kwijt waren, die zal het verklaarbaar vinden, dat er menig punt onder de hamer is doorgegaan, waarvan nadere bezinning de onjuistheid deed inzien. Zulk een punt is 66k geweest de regeling van het B. 0. per Kon. Besluit. Men voelt in kamerkringen dit voorschrift thans als een vergissing of althans als een misgreep. Hoe staan wij zelf hier tegenover? Naar mij voorkomt is de negen jaar ervaring met het huidige stelsel niet geschikt geweest om ons warm te maken voor bestendiging er van. Juist de grote verantwoordelikheid, die thans op het departement rust, moet het tot een zekere terughoudendheid nopen. Van flink doortasten is dan ook weinig gekomen. Zelfs de simpele opneming in de regeling van het 4, 5-tal scholen voor de lichamelik-gebrekkigen en de zedelik-gebrekkigen heeft jarenlange aandrang gekost. De in het gestuite ontwerp-k. B. voorgeslagen uiteindelike regeling van de kosten en van de inrichting van het b. o. is dan ook niet uitvloeisel van eigen opvatting van het departement over de behoeften van het b.o., doch is een toepassing op het b. o. van de bepalingen, die door de Kamer voor het gewoon lager onderwijs waren vastgesteld. Daarmee heeft 'het departement m.i. zijnerzijds het enig juiste en uit het oogpunt van bewindvoering ook enig gerechtvaardigde standpunt ingenomen. De aard van het uitvoerend bewind laat niet toe een opdracht als die betreffende de regeling van het b. o. naar eigen inzicht uit te voeren. De Kamer heeft een stukje van zijn wetgevend gezag overgedragen aan het uitvoerend gezag, dat echter voor een zelfstandig uitvoeren dezer opdracht noch over de nodige zeggenschap noch over de nodige geldmiddelen kon beschikken en dus, huiselik gezegd, er mee in z'n maag heeft gezeten. Hiermee is verklaard niet alleen het kriebelig makend getalm, maar ook de onthouding van alle pogingen om een oplossing te geven van verschillende voor het b.o. gewichtige vraagstukken. Laat ons echter met dankbaarheid erkennen, dat in weerwil van deze misgreep, de wet van '20 voor het b. o. grote verbeteringen heeft gebracht. Deze misgreep is in '20 trouwens door niemand als zodanig onderkend. Het wetsontwerp werd in onze kringen met levendige voldoening begroet. Vooreerst wegens eindelike erkenning van het beginsel, dat het b. o. een noodzakelik onderdeel vormt van de volksopvoeding en in de wet op het lager onderwijs organies, maar onder afzonderlike titel zijn regeling behoort te vinden. Niet minder instemming vond de opvatting, dat de verschillende takken van b. o. nog te zeer in opkomst en ontwikkeling verkeerden, om toen reeds door een in biezonderheden afdalende wetgeving te kunnen worden geregeld. En eindelik vond algehele bijval de gedachte, dat de deur moest open staan voor nieuwe tak-

7 EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS 52 ken van buitengewoon onderwijs. Zodra voor zulke nieuwe takken door het particulier initiatief een goede en practies bruikbare bestaansvorm was geschapen, zou de overheid terstond, zonder wetsaanvulling, aan zulk onderwijs de voor verdere ontwikkeling nodige geldelike en zedelike steun kunnen verlenen. Dit was alles goed gedacht en met blijde verwachting ontvangen. Aan de arbeid van Min. de Visser hebben we verder te danken een wettelike grondslag voor het b. o., de vrijmaking van het blinden- en doofstommen-onderwijs van het middelbaar onderwijs, een behoorlike leerlingschaal, al is die sedert iets achteruit gegaan, veel vrijheid voor de innerlike groei van het onderwijs, een uitstekende rechtstoestand en een behoorlike bezoldiging van de onderwijzers, mee door de vastlegging van een toeslag op de gewone jaarwedden, rijkspensioen ook voor weduwen en wezen, wachtgeld, een regeling voor ziekteverlof. Verder verplichting voor de gemeenten en vrijheid voor de provinciën om het b. o. te steunen, een eigen deskundig schooltoezicht en mee als gevolg van dit alles een grote uitbreiding van het b. o. met name van het zwakzinnigenonderwijs. Waarlik tot erkentelikheid is reden te over. Maar nu na 9 jaar arbeiden moeten we verder en het is in de afgelopen maanden nu wel gebleken, dat de verdere opbouw van het b. o. behoort te geschieden bij wetgeving en niet bij bestuursmaatregel. Al met al mogen we er m.i. dankbaar voor zijn, dat juist nog bij tijds dit inzicht is begonnen zich baan te breken. Een regeling voor de kosten voor de soorten van scholen en voor leerplan en schoolordening als in het gestuite Kon. Besl. is ontworpen, zou voor het b. o. verstarring ten gevolge kunnen gehad hebben. De ellende van allerlei knelling en binding, waar het gewoon- en het uitgebreid lager onderwijs sedert jaren onder lijden, is ons voorshands gespaard gebleven en waarschijnlik voor goed. Beter nog iets langer gewacht met goed uitzicht op een betere wettelike regeling, dan nu een verruiming der geldmiddelen ten koste van het aanleggen van het knellende keurslijf der ingewikkelde regeling, die voor het overige lager onderwijs geldt. Welke gevolgen heeft dit gewijzigde inzicht voor onze verenigingswerkzaamheid naar buiten? Voor de verdere opbouw van het b. o. zullen we hebben te bepleiten een volledige regeling van alle grote vraagstukken b ij de we t. Ik noem de geleding in plaatsselike scholen, streekscholen, provinciale en landelike scholen, al of niet met kosthuizen of gestichten verbonden; de mogelikheid om in kleine uiteengelegen gemeenten klassen voor afwijkenden in te richten en ook aan gestichtsscholen; het vraagstuk van het onderwijs der dubbel-gebrekkigen; het voorbereidend vak- en huishoudonderwijs; de buitendienst" met inbegrip der avondverzorging; het vervolg-onderwijs; de leerplicht; de voortgezette opleiding der

8 EEN BLIK ACHTER- EN VOORWAARTS 53 onderwijzers; de verruimde regeling der bevoegdheden; de geldelike gelijkstelling tussen het openbaar en biezonder b. o.; een regeling van de wijze, waarop een schoolbestuur opneming onder het b. o. kan verwerven. Het aansturen op een regeling bij de wet brengt terstond met zich mee, dat het werk van de Staatscommissie-Rutgers een nieuwe en veel grotere betekenis voor ons krijgt. Het is duidelik, dat in de gegeven omstandigheden Min. Terpstra het verslag dezer commissie zal afwachten, temeer daar hij zelf lid van deze commissie is geweest en een groot aandeel heeft gehad in de vaststelling van de hoodflijnen. Wanneer zal dit verslag verschijnen? Onlangs heeft de Min, in antwoord op een vraag uit de Kamer geantwoord, dat hij nog niet in staat is, omtrent dit tijdstip iets met zekerheid mede te delen. Naar ik echter van goed ingelichte zijde vernam, zal dit verslag niet zo heel lang meer op zich laten wachten, misschien nog een maand of vier, maar stellig komt het deze zomer af. Er wordt met voortvarendheid aan gewerkt en het b. o. zal er een eigen plaats in innemen. Het ligt m.i. o p. de weg van onze Vereniging aan de Commissie- Rutgers te vragen, of een nader advies onzerzijds nog op prijs zou worden gesteld. Sedert ons advies van 11 Juni 1927 zijn er belangrijke wijzigingen in de toestand gekomen, die het nodig maken verschillende punten nader onder de oogen te zien. Dit advies zou m.i. vooral moeten ingaan op de volgende punten. 1. De geldelike gelijkstelling tussen openbaar en biezonder buitengewoon onderwijs. Het zal niet gemakkelik zijn voor het b. o. een goede vorm te vinden voor deze gelijkstelling. Het beginsel. bij het gewoon 1. o. toegepast, schiet bij het b. o. te kort. Dáár worden de uitgaven voor het biezonder onderwijs door de gemeenten vergoed op gelijke voet als deze aan hun openbare scholen ten koste leggen. Bij het b. o. echter ontbreken in de meeste gemeenten, waar de biezondere scholen gevestigd zijn, : openbare soortgelijke scholen. Dit is vrijwel uitsluitend het geva l.. bij de biezondere scholen voor zwakzinnigen en dan nog maar bij een deel er van. Bovendien zouden de gemeenten, vaak kleine, waar de scholen gevestigd zijn, opdraaien voor uitgaven, waarbij het gemeentebelang in het minst niet betrokken is. De onderscheiding in plaatselike scholen, streekscholen, provinciale en landelike scholen. die kenmerkend is voor de geleding van het b. o., ontbreekt ten enenmale bij het gewoon 1. o. Toepassing van hetzelfde beginsel als voor het 1. o. geldt, moet dus uitgesloten geacht worden. Er zal een nieuwe grondslag voor moeten worden aangegeven, die waarschijnlik te vinden is in het beginsel, dat alle scholen voor buitengewoon onderwijs van verenigingen of instellingen uitgaan. 2. Omtrent de regeling van het b. o. wordt in de wet voorgeschreven, (art. 71) dat deze zoveel mogelik op de voet van het ge-

9 DE DUBBEL-GEBREKKIGEN 54 woon 1. o. moet geschieden. Dit standpunt is in de laatste tien jaren steeds meer onhoudbaar gebleken. Onze vereniging dient daarom in biezonderheden aan te geven, in welk opzicht de verschillende in art. 71 genoemde punten (omvang van het onderwijs, aantal onderwijzers, de jaarwedden, de opleiding en het vervolgonderwijs) anders dienen geregeld te worden dan bij het gewoon l.o. 3. De erkende soorten van b.o. dienen uitgebreid te worden met die voor zedelik-gebrekkigen of psychopathen", voor lichamelik-gebrekkigen en voor zieke en herstellende kinderen. 4. Onder de vormen van b. o. behoren behalve de thans bestaande klassen, plaatselike en landelike ( Centrale") scholen in de wet opgenomen worden de zich ontwikkelende vormen van streekscholen en provinciale scholen. Of de nazorg nu reeds in de wet afdoend kan worden geregeld, is voor mij nog een open vraag; in weerwil van de reeds verkregen ervaringen zijn we toch nog zoekende en tastende. Als onlangs Gedep. Staten van Noord-Holland een bedrag van f 1000 aanvroegen ten behoeve van een ontwerp-regeling van de nazorg voor leerlingen van het b. o. (bedoeld werd van het zwakzinnigen-onderwijs?) dan is het duidelik, dat wij er ons nog niet toe zetten kunnen, om aan de Commissie-Rutgers de hoofdlijnen voor een wettelike regeling aan te geven. Ook kan betwijfeld worden, of een regeling van de na zorg wel in de wet op het lager onderwijs thuis behoort. Tot zover de bedoelde inleiding. Sedert deze December-vergadering heeft de Ver. voor Chr. Buitengewoon Onderwijs twee buitengewone vergaderingen gehouden, waarin een uitvoerig advies aan de Commissie-Rutgers is vastgesteld, dat 28 Januari is verzonden en dat in hoofdzaak op het boven ontwikkelde schema is opgebouwd. Het stuk zal echter voorlopig nog niet openbaar gemaakt worden. HOOFDBESTUUR. DE DUBBEL-GEBREKKIGEN. In het Januarinummer van het Tijdschrift voor Doofstommenonderwijs treffen we het volgende aan: WAARSCHUWING" van Mgr. H e r m u s. Het volgende schrijven werd door Mgr. Hermus aan den Minister v an O. K. en W. en aan de leden der Tweede Kamer gezonden: St Michiels-Gestel, 10 November Aan Zijne Excellentie den Minister van Onderwijs, K. en W. en de Leden der Tweede Kamer. Door het H. B. van de Vereeniging van Onderwijzers en Artsen, werkzaam

10 DE DUBBEL-GEBREKKIGEN 55 voor onderwijs aan achterlijke en zenuwzwakke kinderen, werd, zooals U weet, in de maand October aan de Leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal ean adres gericht, waarin voorstellen worden gedaan tot nadere regeling man het buitengewoon onderwijs. Onder die voorstellen komt er één voor, dat door ondergeteekende en ongetwijfeld door alle andere ernstige onderwijzers van doofstommen en blinden in hooge mate in strijd wordt geacht met de belangen van deze abnormalen. Het Bestuur stelt voor aan scholen voor B. O. klassen van leerlingen te verbinden voor ander buitengewoon onderwijs, aan een school dus van hoorende en ziende zwakzinnigen zen klas van doofstomme en (of) van blinde zwakzinnigen. 1) Dat is een voorstel dat lijnrecht in strijd is met de belangen van de doofstomme en blinde kinderen, dat hun onderwijs, zoowel als het onderw ijs van de zwakzinnigen, in hooge mate zou kunnen schaden. Het doofstommen- en blinden-onderwijs verschilt hemelsbreed van dat der gewone zwakzinnigen. Vooral het eerste vorde rt zeer beproefde leerkrachten, diie geruimen tijd een speciale opleiding uitsluitend voor het geven v an doofstommen-onderwijs moeten genoten hebben en wier eenige levenstaak dat onderwijs mag zijn. Dit geldt op de eerste plaats voor den onderwijzer van de zwakzinnige doofstommen. Alleen aan de best onderlegde doofstommenonderwijzers die tevens reeds veel ervaring in de doofstommenschool hebben opgedaan, mag het onderwijs van deze kinderen worden toevertrouwd. 2) En nu willen de voorstellers, die blijkbaar geen flauw begrip hebben van de moeilijkheden aan 't doof stommenonderwijs verbonden 3), juist die moeilijkste kinderen in dezelfde school (zij het dan in een afzonderlijke klas) met de gewone zwakzinnigen, ja zelfs nog met-blinden 4), die ook weer bijzonder voor hen opgeleide leerkrachten noodig hebben, samenbrengen. Zoo zou noch het onderwijs van de gewone zwakzinnigen, noch dat der doofstommen en blinden het gewenschte resultaat kunnen opleveren. Geen Hoofd is in staat het zoozeer verschillend onderwijs v an die verschillende categorieën van kinderen behoorlijk te controleeren en te leiden. De voorstellers zijn van meering, dat dit groote bezwaar zou kunnen worden weggenomen door de gewone onderwijzersopleiding aan te.vallen met een opleiding, die in de speciale behoefte van dat zoo verscialtreind onderwijs voorziet". 5) Ook hier geven de voorstellers weer blijk niet de minste notie te hebben van de moeilijkheden aan het doofstommen- en blindenonderwijs verbonden. Dat doet denken a an ideeën en practijken uit lang vervlogen tijden, maar die gelukkig door geen deskundigen meer in bescherming worden genomen s). Doofstommen-onderwijzer kan men niet worden door het volgen van een algemeenen cursus als hier bedoeld wordt; dat wordt men op de eerste plaats in en door de practijk van het onderwijs in een goed georganiseerde doofstommen,' school en vervolgens door een specialen cursus zooals die thans in al de bestaande doofstommen-scholen gegeven wordt. Hoe innig daarvan de doofstommen-onderwijzers overtuigd zijn, blijkt o.a. hieruit, dat geen hunner of omtrent niemand hunner deel neemt aan de opleiding, die thans met Rijkssteun a an de onderwijzers v an het zwakzinnigen-onderwijs gegeven wordt. Zij achten zulk een opleiding volstrekt onvoldoende. 7) Ondergeteekende heeft nog een tweede hoogst ernstig bezwaar tegen de aanvaarding van genoemde voorstellen. Zij zou de thans zoo prachtig georganiseerde doofstommen- en blindenscholen, die voldoende in de behoefte van alle doofstomme en blinde kinderen in Nederland kunnen voorzien, totaal kunnen desorganiseeren en kunnen doen ontvolken. Zelfs de meest beproefde doofstommen-onderwijzer kan dikwijls bij opname van een nieuwen leerling niet uitmaken of deze tot de achterlijken dan wel tot de normaal begaafden behoort. Dat moet in veel gevallen de ervaring leeren. En mocht daarvoor eens een juiste maatstaf bestaan, hoe zou men dan kunnen verhinderen, dat de leiders der