Plan S. Inhoud. De lange weg naar open access (OA)

Transcriptie

1 Inhoud De lange weg naar open access (OA) Plan S Open access anno 2019 De noodzaak tot internationale samenwerking Hoofdpunten van Plan S Van Plan naar implementatie: waar staan we, hoe gaan we verder? Consultatiebijeenkomst 31 januari 2019

2 De lange weg naar open access

3 Waar heeft dat toe geleid? % OA artikelen Nederlandse universiteiten in 2017 (bron: VSNU) 50% Open access Niet open access 50%

4 De situatie internationaal Bron: Open Science monitor EC

5 Plan S Robert-Jan Smits EU's special envoy on open access

6 Hoofdpunten van Plan S Initiatiefnemers: onderzoeksfinanciers Ambitie: transitie naar 100% Open Access versnellen. Doel: alle artikelen voortkomend uit de financiering van de aangesloten financiers onmiddellijk OA maken. Hoe: door publicatie in OA journals of subscription journals die zelfarchivering in een repository zonder embargotermijn toestaan Boeken (voorlopig) uitgesloten. Publicatie in hybride journals toegestaan tot 2025, onder voorwaarden. Vereist: verandering in de wijze van waarderen en belonen van onderzoekers.

7 Welke organisaties zijn lid van Coalitie S? 13 nationale onderzoeksfinanciers 3 private fondsen Gesteund door

8

9 De drie routes naar compliance met Plan S Volledig OA-tijdschrift/platforms (= gold, diamond, etc.) OA repository (= groen) Hybride journal (tot 2025) Mits tijdschriften voldoen aan kwaliteitseisen Plan S (o.a. solide peer review en transparantie t.a.v. kosten en prijzen). Mits het de finale gepubliceerde versie betreft (Version of Record) of Author s Accepted Manuscript. Mits onderdeel van een transformative agreement die: 1) openbaar is 2) transparant is over kosten en prijzen 3) scenario bevat over conversie van journals naar full OA. Voor alle routes geldt: behoud copyright, gebruik van een open licentie (CC BY) en geen embargo. Nadere voorwaarden per route in guidance document toegelicht.

10 Andere afspraken: stimuleren, ondersteunen en monitoren Waar publicatiekosten (APC s) gerekend worden zullen funders of universiteiten die betalen. Stimuleren nieuwe OA-tijdschriften in gebieden waar die er onvoldoende zijn. Coalitie S onderzoekt mogelijkheden van een cap op APC s. Funders van Coalitie S gaan naleving van Plan S monitoren en handhaven. In 2023: evaluatie van effecten van Plan S.

11 Leidt open access tot hogere kosten? Bron: Schimmer, R., Geschuhn, K. K., & Vogler, A. (2015). Disrupting the subscription journals business model for the necessary large-scale transformation to open access. doi: /1.3.

12 Verdere stappen die gezet (moeten) worden Onderhandelingen met uitgevers Gesprekken met learned societies Uitbreiding van de coalitie Aanpassing van het systeem van erkennen en waarderen Positie van niet-academische onderzoekers

13 Hoe verder na vandaag? Van plan naar implementatie Tot 7 februari 2019: openbare consultatie via NWO zal een verslag maken van deze bijeenkomst en als input voor de consultatie indienen. Alle feedback is welkom en zal grondig bestudeerd worden! Maart/april 2019: verwerken van feedback en publicatie in final statement. Tot januari 2020: implementatie van Plan S in subsidievoorwaarden / beleid van individuele funders. Na januari 2020: start Plan S.

14 Tot slot: nogmaals! Betaal eventuele APC s niet uit eigen zak! Dat hoeft niet! Er komt een centrale database om te checken welke journals wel/niet voldoen aan de eisen van Plan S. U hoeft als onderzoeker niet in onderhandeling met uitgevers. (Maar in uw eventuele rol als editor kunt u Plan S helpen ondersteunen.) Er is nog tijd: Plan S wordt pas ingevoerd vanaf 2020 en dus publicaties die 2 a 3 jaar daarna komen. Als VSNU goede deals blijft sluiten, is de concrete verandering tot 2025 beperkt!

15 De groene route 15

16 De groene route Eisen aan tijdschriften: Geen embargotermijn Copyright behoud door auteur / instelling Toepassing CC BY licentie Moet gaan om de gepeer reviewde versie van het artikel: Version of Record (VoR) of Author Accepted Manuscript (AAM) Deponeren van preprint alleen is dus niet voldoende maar juicht NWO wel toe! Coalitie S realiseert zich dat een groot deel van tijdschriften nog niet aan deze eisen voldoet.

17 Stelling De eisen die Plan S stelt aan de groene route zijn niet onredelijk. Het is nu aan uitgevers en tijdschriften om een businessmodel te ontwikkelen dat daarop aansluit.

18 Hybride model 18

19 Hybride model Bezwaren tegen het hybride model: Risico van double dipping Prijzen hybride APC s gemiddeld 2x zo hoog als voor full OA APC s Model was als tijdelijke oplossing bedoeld maar lijkt het nieuwe normaal te worden. Transformative deals kunnen onder de juiste condities tijdelijk waarde hebben om uitgevers te helpen de transitie te maken en het risico van double dipping te voorkomen. Eisen van Coalitie S t.o.v. nieuwe transformative deals: Openbaarheid en transparantie over kosten Heldere commitment en scenario over de conversie van tijdschriften naar full OA Niet langer dan 3 jaar (uiterlijk tot 2025)

20 Stelling Het publiek maken van de inhoud van transformatieve deals en de overgangstermijn van maximaal 3 jaar zullen zorgen voor een transparanter en eerlijker publicatiesysteem.

21 Gevolgen voor jonge onderzoekers 21

22 Gevolgen jonge onderzoekers Grote nadruk op reputatie van tijdschriften heeft een echte transitie naar OA te lang in de weg gezeten. Coalitie S zeer gecommitteerd om systeem van erkennen en waarderen te herzien. Hoofdlijn: onderzoek, onderzoekers en onderzoekersvoorstellen moeten op hun eigen waarde beoordeeld worden en niet op (de reputatie) van tijdschrift. Vereist een internationale cultuurverandering van alle stakeholders die daarbij betrokken zijn. Hoopvolle signalen: Al meer dan 950 organisaties ondertekenden SF declaration DORA. Statement VSNU, NFU NWO, ZonMw over anders waarderen. Diverse instellingen brengen nieuwe vormen al in de praktijk.

23 Stelling Het is cruciaal dat het systeem van erkennen en waarderen wordt herzien.

24 One size fits all 24

25 Stelling Ik maak mij zorgen over de gevolgen van Plan S in mijn vakgebied.

26 Uw inbreng 26

27 Stelling In welke mate zijn mijn vakgenoten voldoende op de hoogte van de gevolgen van Plan S?