Samenvatting Geschiedenis Memo

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Memo Samenvatting door een scholier 2106 woorden 1 juli ,8 20 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Van VOC-koopman tot bestuursambtenaar 1620 Oprichting VOC, om sterk te staan tegen concurrentie. Bij gevaar van hun monopolie, bemoeiden ze zich met het Indonesische bestuur. 1.1 De Indoneschische vorstendommen 1596 Eerste nederlandse voet op Javaanse bodem. (sawa s, rijstvelden)(desa s, dorpsgemeenschappen) (adat, eeuwenoud stelsel van gewoonten en voorschriften) Vorst zou in verbinding staan met god, en veel aanzien. Hij werd door volk onderhouden. Veel internationale contacten via de havenvorstendommen. Macht lag bij: Havenvorst Adellijk bestuur Cargadoors (intern. Gezelschap koopheren) 1596 Veel handelsondernemingen om aandeel in de specerijen te veroveren. Verzet van Engelse kooplui op Sumatra, Java en Molukken tegen Nederland. Bundeling van de krachten 1602 Bundeling van krachten van Zeeuwse kooplieden en de regering van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Oprichting VOC Alleenrecht op handel in Indonesië. Versterking van positie door vredesverdragen en militaire kracht Behoefte aan bestuur in Indonesie. Oprichting Ind. Bestuur. (Gouverneur-Generaal, VOC-bestuur en collegiaal bestuur, de raad van Indie) Batavia verrees op het oude Djakarta. VOC werd politieke macht temidden van Ind. Staatjes. Pagina 1 van 8

2 Jan Pieterszoon Coen, Gouverneur-Generaal ( , ) legde basis voor monopolie in kruidnagelhandel en nootmuskaat. (uitroeiing Bandanezen). 1.2 Ontstaan van een koloniaal bestuur Steeds meer macht Frankrijk en Engeland. Nederlandse macht nam af NL oorlog met Engeland. VOC kwam er slecht uit, de verbinding tussen Nederland en de Indonesische Archipel. Ook geldnood door verbod op verkoop van voorraden Frans-Nederlands verdrag door verovering door Fransen. NL-FR tegen ENG. In de Brieven van Kew (door engelse stadhouder) moest NL, Engels gezag toestaan op hun grondgebied. Hierdoor kwam Indonesisch Archipel in Engelse handen maart, Staten-Generaal heffen VOC op Totstandkoming Bataafse Republiek. Sterk geloof in Franse Revolutie (vrijheid, gelijkheid en broederschap). VOC-bewoners vonden dat ook, Bataafs bestuur niet Oprichting van commissie die grondwet moest bepalen. Voortaan bepaalde de politiek in het moederland wat er in Indonesië ging gebeuren. Deandels 1806 Einde Bataafse republiek. Napoleon sticht Koninkrijk Nederland. Voor het bestuur wat nog niet door Engeland was veroverd, stelde hij H.W. Daendels in. Hij reorganiseerde het ambtenarenapparaat, en gaf Java een nieuw bestuur. Alleen westers bestuur kon economie opbouwen. Hij richtte de Grote Postweg op, voor aan/afvoer van verdedigingstroepen. Nederlanders vonden Deandels te onbeschoft, en overtuigden Napoleon ervan Daendels af te laten treden. Onder de Engelsen 1811 Nederland kan niet tegen Engeland op. Het bestuur komt in handen van T.S. Raffles. Boeren moesten zijn grond pachten. De Engelse belastingheffing werd door de desa s misbruikt. Ook de desa s vingen hier geld van. De betrouwbaarheid was ver te zoeken Overeenkomst waarbij Nederland het oude gezag weer terug in handen krijgt. 1.3 Verzet tegen Hollands bestuur 1816 Door tekort aan troepen NL s gezag nu pas hersteld Felle verzet tegen herstel. Molukkers veroverden fort Duurstede, en doodden de bezetters en resident Van den Berg. Hierna nog een invasiemacht afgeslacht. Het lukt schout-bij-nacht Buyskens uiteindelijk om het verzet te breken. De leider van het verzet werd openbaar opgehangen Basis gelegd van het koloniale beleid van de negentiende/twintigste eeuw. Pagina 2 van 8

3 1830 NL ging zich sterker bemoeien met Nederlands-Indie (nieuwe naam) Hierdoor de Java-oorlog. Volk & Vorst tegen NL, olv. Dipanegara. De guerrillastrijders boekten succes. De strijd eindigde toen hij door De Kock bij onderhandelingen gevangen genomen werd. 1.4 Het Cultuurstelsel 1830 NL verplichte NI om Nederlandse exportproducten te verbouwen. Hiervoor in ruil het plantloon. Bij misoogst kreeg de boer een schadeloosstelling. (tot 1850 niet veel van terecht). Door CS was een wegennet noodzakelijk. Hiervoor werden herendiensten gebruikt. CS groot succes voor NL, 30% van de staatsinkomsten Wetswijziging, Den Haag ging zich ermee bemoeien. Veel kritiek, bij vrije arbeid zou de opbrengst hoger zijn. Afschaffing Cultuurstelsel Agrarische wet, part. Ondernemers konden zich in kolonie vestigen. 1.5 Organisatie van het bestuur Opperbestuur in Den Haag, Minister van Koloniën. Deze kon de hoogste Gouverneur-generaal in NI opdrachten geven. Deze was verantwoordelijk voor bestuur heel NI. Dit bestuur bestond uit 8 departementen, oa. Binnenlands Bestuur. Dit bestond weer uit het Hollands bestuur, het Inheems bestuur (adellijk). Zij allen waren in dienst van de kol. Overheid. NI was opgedeeld in 6 gouvernementen. Deze telden ieder een aantal residenties met residenten aan het hoofd. Het NI bestuur was ondergeschikt aan het NL s bestuur. Het regentschap bestond uit districten. Hiernaast waren er ongeveer 300 losse vorstendommen, die zelfstandigheid behielden, maar toch trouw waren aan Nederlandse regering. NL controleerde of alles een beetje rechtvaardig ging, maar greep niet vaak in. Ondernemers, ethici en nationalisten Het was juist het westers onderwijs waardoor het gezag zou breken. 2.1 Nederland breidt zijn gezag uit 1870 Verandering in Nederland. Steeds meer ondernemers geïnteresseerd in NI. Bedrijven werden Pagina 3 van 8

4 opgericht; geschoold personeel uit Nederland, ongeschoold uit NI. NI werd belangrijkste afzetgebied voor Nederland Bestuur/leiding Van Heutsz ( ); opkomst van grote militaire machtsontplooiing (Koninklijk Nederlands-Indisch Leger). Heel NI was staatkundig voltooid (alle vorstendommen onder NL s gezag). Alles onder 1 bestuur vanuit Batavia, met een communicatienetwerk en 2 bestuurstalen (Nederlands en Maleis). De vrije ondernemer kreeg veel meer macht, en nam overheidsondernemingen over Oprichting Koninklijke Pakketvaart Maatschappij. (scheepvaart). Chinese Koelies werden geworven als arbeidskrachten. (slecht behandeld, martelingen). Politiek: Liberaal. De particuliere bedrijven werden bevorderd in de kolonie. Goede gezondheidszorg Anders geen Nederlandse arbeiders. 2.2 De ethische periode 1900 Steeds ethischer liberalisme. De Nederlandse arbeiders vaak andere ideeën dan Den Haag (door opleiding). De schuld van onderdrukking cq. Uitbuiting moest afgelost worden. Indonesiërs wilden meer ontwikkeld worden. Hierdoor moest NL groot gezag hebben (gezondheidszorg ed. was ook in belang voor de NL s arbeiders). Dit alles door onderwijs. Nu ook onderwijs voor de massa. Desascholen voor eenvoudig dorpsonderwijs. Hollands-Indische school voor boerenbevolking (aansl. Westers onderw.) Beroepsonderwijs (arts, ambtenaar, functionarissen). Technische Hogeschool Bandoeng (1920). Rechtshogeschool, Medische Hogeschool enz. Batavia. Uitvoering was moeilijk, landbouw had gewoon goedkoop werkvolk nodig. Ook verzet door Nederland, de scholing was een bedreiging voor hun industrie. (Overheid als scheidsrechter, heen en weer geslingerd tussen belangen). 2.3 Opkomst van het Indonesisch nationalisme 1900 Na 1900 reacties op de ethische maatregelen. Ontstaan van nieuw semi-intellectuele klasse. Hierdoor ontevredenheid over positie. Dit ontwikkelde het Nationalisme. * Japan was het voorbeeld, Aziaten konden de Westerlingen verslaan (japan-rusland). * Japan Eenheid was macht. * Russische Revolutie Oprichting Boedi Oetomo (schone streven). Streven naar ontwikkeling door westerse kennis en Javaanse cultuur. Pagina 4 van 8

5 Indische Partij; gelijkheid en samenwerking tussen alle Indiërs voor ontwikkeling zelfst. Staat binnen gemenebest met Nederland. (3 leiders verbannen naar NL) Sakeret Islam (Islamitisch verbond). Anti-overheid en Antikapitalistisch. In 1919 verzwakking door breuk tussen Marxisten en Islamieten. Terug van verbanning, richt Soerjaningrat zgn. Taman-Siswascholen op. (nat. Idealen). Ook wel wilde scholen of Non-Coöperatieve genoemd ISDV, Indisch Sociaal Democratische Vereniging (Sneevliet). Vereniging socialisten en propaganda maken Omdoping naar PKI (Partai Kommunis Indonesia). 1e Communistische Partij in Azië Novemberbeloften van Gouverneur-generaal Limburg Stirum. Voorbeeld; Nederland versterkte Nationalisme. Beloofde volksraad, die er nooit kwam. Wereldcrisis 30 Inslag op Nederlands-Indische eocnomie. Bedrijfsleven zwaar getroffen. Onderwijs ed. werden ingekrompen. GG. De Jonge, bezuinigingen. Rust en Orde, hij wees onafhankelijk Indonesië af. Iedereen ontevreden omdat Nederland onveschillig tegenover nationalisme stond. 2.4 De nieuwe nationalisten 1927 Nieuwe generatie In. Nationalisten. 3 doelen: Alle nat. Stromingen tot 1 maken. Iedere medewerking aan de koloniale overheid. Onafhankelijkheid doorvoeren. Oprichting PNI, Indonesische nationale partij, olv. Van Hatta en Soekarno. Soekarno was kenner van de westerse culturen. Dit combineerde hij met de Javaanse, de Wayang Soekarno opgepakt en veroordeeld. 4 jaar gevangenisstraf (wegens het zich opzettelijk uiten in woorden, waarin verstoring van de openbare orde.) Uit gevangenschap herstel van PNI. Concurrentie van PNI-Baroe (nieuwe PNI) olv. Sjahrir. GG. De jonge; harde hand een eind aan de nationalisten (Hatta, Soekarno en Sjahrir). Naar concentratiekampen in Boven-Digoel. Overheid geeft politiek aan. Toch blijft nationalisme bestaan. Gematigden stelden zich verkiesbaar in volksraad Petitie-Soetardjo, mogelijkheid tot conferentie tussen Nederland en Nederlands-Indie. Eventuele zelfstandigheid van NI binnen aantal jaren. Volksraad nam petitie aan, maar gaf geen tijd aan Nederlandse regering wees haar af. Indie nog niet rijp genoeg voor zelfstandigheid. Pagina 5 van 8

6 1938 Nationalisten richtten de GAPI op, federatief verbond voor propagandavoering voor volwaardig Indonesisch Parlementair bestuur. Nederland bleef volhouden dat er geen verandering zou plaatsvinden voor WOII. 2.5 Japan Japan was machtig, economisch en militaristisch. Wilde zich vergroten door Azie. Zij wilden ook NI, voor de delfstoffen, en dat lieten ze blijken Japanse aanval op Pearl-Harbor. Het begin van de Oorlog voor NI. Nederland verklaart Japan de oorlog. Ze hoopten op steun VS. Japan via opmarsroute steeds meer van NI. Overgave van KNIL-leger NI in Japanse handen (behalve Nieuw-Guinea). Dit was het definitieve einde van Nederlands-Indie. Nederlands-Indie wordt Indonesië. Japan beloofde Indonesië wel de onafhankelijkheid 3.1 Nationalisme en de Japanse bezetting Indonesisch nationalisme was ondergeschikt aan Japan. Japan wilde heel Azië. Indonesië mocht zijn eigen politiek ontwikkelen, maar moest wel overgeven aan Japanse propaganda. Sommigen werkten samen tussen Indonesië en Japan. Ze haalden landgenoten over tot slavenarbeid voor Japan (Ramoesja s). Men had al gauw door dat dit niet tot welvaart en geluk zou komen. Nederlanders gingen de gevangenis in, Japanners kregen hun banen. De Japanse kampen NL s krijgsgevangenen in de kampen. KNIL-militairen kregen vrijheid op verjaardag van de J. keizer. (molukkers niet, waren handlangers van NL volgens J.) Slechte omstandigheden. Veel doodstraffen en doden. ;) 3.2 De Onafhankelijkheidsverklaring 1944 Premier Koiso van Japan, meer begrip voor onafhankelijkheidsbeweging Vorming v/h comité ter voorbereiding van de Indonesische onafhankelijkheid. Soekarno en Hatte werden vooriztters. Op 11 aug. Zou Japan Indonesië de onafhankelijkheid verklaren, dit ging niet door wegens de capitulatie op 15 aug. MacArthur, amerikaanse generaal, hij wilde orde en gezag opstellen. gevaar voor onafhankelijkheid. Pemoeda s = Jongeren die zich verzetten tegen de geallieerden. Status Quo = status van omstandigheden op een bepaald moment. Japan accept de proclamatie. De Indonesische onafhankelijkheid kon worden uitgeroepen, als ze er maar Pagina 6 van 8

7 niks van wisten Augustus, Soekarno proclameert de REPOEBLIK INDONESIA. Hierna de zgn. Bersiap-periode. Nederlanders en ieder die ermee te maken had werd vermoord. 3.3 De strijd om de onafhankelijkheid van Indonesië. Nederlandse autoriteiten waren verrast door deze onafhankelijkheid (japan). Zij wilden hun gezag herstellen, maar werden afhankleijk van de Engelsen Eerste Engelsen op Batavia (Orde stellen en Japanners ontwapenen). Aankomst van Van Mook, NL s hoogste bestuurder in NI. Alles was Anti-NL s Toen pas toelating van NL s legers door de Engelsen. Men wilde geen koloniale verhoudingen meer. (NL moest rekening houden met de oorlogssteun WOII). Van Mook met plan uit jaren 30. Nederland zou een federatie van deelstaten vormen, de Verenigde Staten van Indonesië (Java, Sumatra, Borneo en Oost-Indonesie) Van Mook Republikeinen onderhandelingen, met Engelsen. Besprekingen mislukten, door meningsverschillen over de positie van Indonesische republiek binnen de federatie. Half jaar later pas verder met onderhandelingen. Van Mook maakte begin met deelstaten. 7 December Deelstaat Oost-Indonesie November Akkoord van Linggadjati. Nederland erkent gezag van Ind. Rep. Over Java en Sumatra. Hierdoor samenwerking in VSI, tussen NL en de Republiek. NL, Suriname, Curaçao, en de VSI samen een unie met als hoofd de NL s Queeny. De politionele acties NL wilde pas tekenen na overleg met NL s onderhandelaars. Republikeinen gingen toch akkoord, ondanks de mitsen en maren van NL. Er kwam allemaal niets van terecht, Rep. Geen wapenstilstand. De troepen kostten alleen maar geld, men twijfelde eraan of de Republiek Linggadjati wel door moest gaan. Hierdoor Militaire acties tegen de republiek (politionele actie). Terugveroveren van de belangrijke plantage/industrie. Hierdoor schatkistvulling van NL. Dit leidde in Den Haag tot breuken. CDG; Commissie van goede diensten; kwam het probleem bemiddelen. Hierdoor een nieuw contract, waarbij de rep. Verzwakt werd. NL mocht nieuwe deelstaten maken. Dit liep ook fout, er kwamen 2e politionele acties. NL verovert grootste gedeelte van Republikeins gebied. VN eistte vrijlating van gevangenen, en staakt-het-vuren. Hoop ellende, Ind. Troepen slaagden er niet in om NL te verslaan, maar NL zag geen kans om de Pagina 7 van 8

8 guerrillabeweging te verslaan. 3.4 Rondetafelconferentie Door wereldse druk moest NL opnieuw onderhandelen. O.l.v. UNCI, United Nations Comission for Indonesia. Volgden besprekingen. Zij besloten de Rondetafelconferentie in Den Haag te houden waarbij onvoorwaardelijke soevereiniteit van de Ind. Rep. Zou worden overgedragen. (voorwaarden). Belangrijk punt was de Externe zelfbeschikking. Dwz. Er was speciale verhouding tussen een gebied dat (nog) niet tot de VSI wilde behoren, een bijzondere verhouding tot die VSI en het NL s koninkrijk mogelijk was. NL hield Nieuw-Guinea wel buiten de soevereiniteit. Door afzondering van dit gebied, kon de grondwet gewijzigd worden Soevereiniteitsoverdracht van Indonesie, pas in 1962 van Nieuw-Guinea. Uit onvrede wilde NL Nieuw-Guinea niet afstaan. De VS ging zich ermee bemoeien, en dwong afdracht van de macht aan de VN die het afgaf aan Indonesie. 3.5 De koloniale erfenis Problemen rond Zuid-Molukkers. Zij wilden nadat de regering in Djakarta de deelstaten onder 1 gezag bracht, Djakarta kon ook het Zuid-Molukse gebied daaronder stellen. Z.M-ers hadden altijd het Nederlandse gezag gesteund, en voelden zich nu in de steek gelaten. Voor die steun hadden ze moeten boeten in de Bersiap-periode Uitroep van REPOEBLIK MALOEKOE SELATAN was laatste poging om onafhankelijkheid van de Zuid- Molukkers af te dwingen. Pas een jaar later lukte ze dit Opheffing van KNIL. Op Java was de keuze uit demobiliseren of overgaan tot Ind. Regeringsleger. Ind. Verbood de demobilisatie, dus verplichte hun leger. ZM spannen kortgeding aan, dwz ex- Knillers + aanhang kwamen naar NL. Ook Indo-Europeanen tussen wal en schip. Slechte ervaringen tijdens Bersiap-periode. En slechte toekomstmogelijkheden in Indonesië. Het koloniale verleden speelt in beide landen ook nu nog een belangrijke rol en dat maakt de verhouding tussen Nederland en Indonesië niet alleen apart, maar ook gevoelig. Pagina 8 van 8