Samenvatting Aardrijkskunde H5, Afrika

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde H5, Afrika Samenvatting door E woorden 25 februari ,5 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra 5.1 Hoe werk je met verschillende soorten kaarten? A. Welke soorten thematische kaarten zijn er? 1. Mozaïekkaart: - verschillende kleuren of tekens. --> hoe gebieden verschillen van elkaar, waar de grond voor wordt gebruikt. 2. Stippenkaart: - stippen(elke stip = aantal iets). --> waar iets ligt + grootte verschijnsel. 3. Choropleet: - 1 kleur, met licht- en donkertinten(hoe donkerder, hoe meer). --> hoeveel een verschijnsel voorkomt. 4. Bewegingskaart: - pijlen vanaf andere gebieden + dikte daarvan. --> hoeveel goederen/mensen/geld zich verplaatst. 5. Diagramkaart: - diagrammen op meerdere gebieden. --> betekenis diagram + verhouding daarvan tussen gebieden. B. Hoe werk je met kaarten? Je leest de titel, schaal en legenda. Classificeer de kaart(= naagaan welke verschijnselen en/of gebieden bij elkaar horen). Daarna relateer je de kaart(= kijken of er een verband is). 1. Verklaar deze verbanden(misschien ook andere bronnen nodig). 5.2 Welke klimaatkenmerken heeft Afrika? A. Welke klimaatverschillen zijn er in Afrika? Ander soort klimaatindeling(dan zee-, land-, enz): A-, B-, C-, D- en E-klimaten Pagina 1 van 6

2 A-klimaten: -gemiddelde maandtemperatuur het hele jaar boven 18ºC. -tropische klimaten. -kleine jaaramplitude(= verschil tussen koudste en warmste maand). B-klimaten: -droge klimaten. -bijna het hele jaar minder neerslag dan verdamping. C-klimaten: -maritieme of zeeklimaten -maritieme klimaten: zee heeft invloed op temperatuur en neerslag. Warme swinters(gem. warmer dan -3ºC) en koude zomers. D-klimaten: -continentale of landklimaten. -winters kouder dan -3ºC, zomers warm. -grote jaaramplitude. E-klimaten: -zo koud, dat er geen bomen kunnen groeien. -elke maand gemiddelde temperatuur onder 10ºC. Dit zijn de hoofdklimaten van Köppen. A-, C- en D- zijn onderverdeeld dmv neerslag, een 2 e (kleine) letter: -f (fehlt) = geen duidelijke droge periode -s (sommertrocken) = een droge zomer -w (wintertrocken) = een droge winter B- en E- zijn onderverdeeld dmv begroeiing, een 2 e (hoofd)letter: -BS -BW -EH -ET -EF = steppe begroeiing = woestijn = hooggebergteklimaat = toendraklimaat = sneeuwklimaat B. Waardoor zijn er neerslagverschillen tussen de seizoenen? Verschillen neerslag Afrika: - vooral door verdeling luchtdruk - ook door moessons Pagina 2 van 6

3 Verdeling luchtdrukgebieden niet het hele jaar hetzelfde. 2 soorten luchtdrukgebieden: Subtropische maxima:hoog luchtdrukgebied, rond de keerkringen. Equatoriaal minimum: laag luchtdrukgebied, rond de evenaar. Plek hiervan verschilt: Juli: tussen 15 NB en 5 ZB. Januari: tussen 5 NB en 15 ZB. Verschuiving door: de aarde kantelt zon beschijnt een ander deel vd aarde het felst. De gordel met veel neerslag verschuift mee. Zo ontstaan droge perioden op aarde. Subtropische maxima verschuift ook mee. De noordelijke: in juli rond 35 NB en in juli rond 25 NB De zuidelijke: in juli rond 25 ZB en in juli rond 35 ZB 5.3 Waarom trekken mensen weg uit de Sahel? A. Wat zijn de bestaansmiddelen in de Sahel? Sahel(Arabisch: oever)= het steppegebied tussen de Saharawoestijn en de savanne, ligt aan de oever. -80% leeft van landbouw. -Veeteelt is 55 tot 75% van het plattelandsinkomen: Sedentaire veeteelt: bevolking woont op vaste plaats. Nomadische veeteelt: stammen trekken rond met hun vee. Gebeurt steeds minder:nomaden kunnen niet meer vrij rondtrekken, door akkerbouw en sedentaire veeteelt. Transhumance: alleen zomer- en wintervelden. In de Sahel is het gekoppeld aan het neerslagpatroon: in de droge periode gaan ze naar het nattere zuiden. -Er is ook akkerbouw(vooral in gebieden met een langere regentijd). B. Welke problemen heeft de Sahel? Noorden: verwoestijning. Woestijnen groeien en begroeiing verdwijnt. Oorzaak: Klimaat(natuurlijke factor): afwisseling tussen natte en droge periodes leidt tot verwoestijning: in natte periodes groeit de veestapel, in droge periodes eten ze alles kaal. Bevolkingsgroei(menselijke factor): - steeds meer hout nodig, dus meer bomen. - meer akkers nodig, dus meer water. Minder water voor bomen. - meer akker is minder weide. Is niet méér vee, is overbeweiding. - toename van het vee. Pagina 3 van 6

4 bevolkingdruk : de verhouding tussen het aantal bewoners en het aantal bestaansmogelijkheden in een gebied. In de Sahel neemt de bevolkingdruk toe àmiljoenen mensen moeten weg: de milieuvluchtelingen. Milieuvluchtelingen: mensen die gedwongen zijn hun woonomgeving te verlaten, doordat schade aan het natuurlijke milieu de kwaliteit van hun leven ernstig vermindert of hun leven in gevaar brengt. Gevluchte Sahelbewoners gaan naar rivieren of het zuiden, vaak naar steden(meer verstedelijking). C. Hoe kan de Sahel zijn problemen oplossen? Twee soorten oplossingen: Oplossingen op lange termijn: Meer ander werk dan de landbouw. Maar daar zijn Sahellanden weinig voor geschikt. Minder bevolking. Dat kan door gezinsplanning, maar veel Afrikanen willen dat niet. Oplossingen op korte termijn: De landbouwbouwmethode veranderen, bijvoorbeeld: Verbeterde toepassing van irrigatie. Dan komt minder zout aan het aardoppervlak. Extra kunstmest. Tegen het tekort aan stikstof en fosfor, maar is te duur en weinig verkrijgbaar. Betere afspraken over het gebruik van grasland. Bv grasgronden laten herstellen. Agroforestry. Als bescherming tegen zand en tegen erosie. Agroforestry: het samenspel van landbouw en bosbouw: tussen de gewassen worden bomen en struiken geplant, of vee graast tussen de bomen. 5.4 Waarom zijn er zoveel vluchtelingen in Midden-Afrika? A. Wat zijn oorzaken van het vluchtelingenprobleem? In 2002, 15 miljoen vluchtelingen. 4, 6 miljoen kreeg hulp van de UNHCR. De UNHCR = de vluchtelingenorganisatie van de VN. Zij vinden iemand die is gevlucht wegens oorlog of onderdrukking, een vluchteling. Dat noemen we in Nederland een politieke vluchteling. In Afrika vluchten veel mensen binnen hun eigen land. De UNHCR noemt hen IDP s(interally displaced persons). In Afrika zijn ook veel repatrianten: vluchtelingen die terugkeerden naar hun eigen land. Mensen vluchten o.a. om: Milieuproblemen(volgens de UNHCR geen vluchtelingen) (Burger)oorlogen of onderdrukking. Door het koloniale verleden, lopen de grenzen dwars door stammen heen, of moeten verschillende stammen samenwerken. Dat zorgt voor burgeroorlogen. Dit zorgt in Afrika voor multinationale staten: landen waar de bevolking uit verschillende volkeren bestaat. Elk volk is minder dan 60% van de bevolking van het land. Pagina 4 van 6

5 Als er één volt is met meer dan 60% van de bevolking, heet het een natiestaat. B. Hoe is de situatie in Rwanda? Er zijn verschillende bevolkingsgroepen. De grootste zijn de Hutu s en de Tutsi s. In 1994 werden mensen, vooral Hutu s en Tutsi s,vermoord. Twee miljoen vluchtten. De volkerenmoord kwam dooroorzaken uit het verleden: Ver waren veel minder Tutsi s dan Hutu s, maar Tutsi s hadden wel het meeste macht, vooral toen ze nog een kolonie van België waren. Na de onafhankelijkheid kwamen de verkiezingen. De groepen gingen elkaar nog meer haten en dat leidde tot de volkerenmoord. Veel vluchtelingen keerden terug. Maar in 2004 waren er nog steeds nauwelijks schuldigen gestraft. C. Is het vluchtelingenprobleem op te lossen? Verschillende mensen dragen verschillende oplossingen op: Politieke oplossingen De oorzaken van(burger)oorlogen tegen gaan Helpen te proberen een nationaal gevoel ontwikkelen(zodat ze vreedzamer samenleven), Bijv. gemeenschappelijke vlag en volkslied Sociale oplossingen Leefomstandigheden verbeteren, Bijv. beter onderwijs en gezondheidszorg Economische oplossingen Economische opleving, Bijv. schulden kwijtschelden en eerlijke wereldhandel 5.EXTRA Welke bevolkingsbewegingen zijn er in Zuid-Afrika? A. Waarom is Zuid-Afrika een multicultureel land? De bevolking van Zuid-Afrika, 45 miljoen mensen, bestaat uit 4 groepen: Zwarten(oorspronkelijke bevolking) 75%. Verschillende zwarte volken: de Bantoestammen. Toch een sociale minderheid. De lagere sociale positie zie je aan: slechtere scholing, huisvesting en gezondheid. Pagina 5 van 6

6 Sociale minderheid: bevolkingsgroep staat lager op de sociale ladder. Blanken(immigranten uit Europa) 11%. Nederlanders en later de Britten koloniseerden Zuid-Afrika. Vooral in Aziaten(o.a. India en China) 3%. Zij kwamen vanaf 1950 om te werken op suikerplantages, bij aanleg van spoorwegen en in kolenmijnen. Kleurlingen(nakomelingen van gemengde ouderparen) 9%. Bijvoorbeeld blanke vader en zwarte moeder. B. Welke migratiestromen zijn er binnen Zuid-Afrika? Twee migratiestromen: Intranationale migratie: migratie binnen een land, in dit geval Zuid-Afrika. Internationale migratie: migratie tussen twee landen Tot 1994 was er apartheid: de wettelijk toegestane scheiding tussen blanken en de niet-blanken. Dit systeem is 1948 officieel ingevoerd: gescheiden sport, openbaar vervoer en publieke gelegenheden, zoal scholen en schouwburgen. Ook creëerden ze thuislanden: eigen landen voor zwarte Afrikanen. Deze ¾ van de bevolking mocht van het apartheidsregiem op 13% van het land wonen. De thuislanden kregen zelfbestuur, de inwoners verloren hun nationaliteit. Na de afschaffing van apartheid in 1994 mag iedereen weer wonen waar hij wil. Veel mensen trekken naar grote steden. Veel belandden in townships. Township: door de overheid aangewezen stadsdeel, waar tijdens de apartheid zwarte mannen mochten wonen, als ze een pasje hadden. C. Welke internationale migratiestromen zijn er in Zuid-Afrika? Er is emigratie en immigratie. Er is braindrain: trek van hoge opgeleiden uit het land. Naar schatting zo n per jaar, waarvan de helft zegt door criminaliteit. De criminaliteit komt door armoede. Dat van de armen een paar kilometer verderop rijken wonen, versterkt deze hoge en gewelddadige criminaliteit. Veel mensen van buurlanden vertrekken ook naar Zuid-Afrika. Vooral uit Mozambique, Zimbabwe en Lesotho, op zoek naar werk. Maar Zuid-Afrika heeft zelf een werkloosheid van 35%. Maar dankzij de rijken is er toch een groei van het BNP van 3%. 50% van Zuid-Afrika leeft in grote armoede. 20% is besmet met HIV/aids. Toerisme is een tijdelijke bevolkingsstroom. Het is de snelst groeiende bedrijfstak, met 6 miljoen toeristen per jaar. Pagina 6 van 6