8 juni e jaargang no. 21

Transcriptie

1 8 juni e jaargang no. 21 Suralco prijst zich gelukkig dat ze samen met Stinasu gestalte gaf aan de eerste wetland trail in Suriname. Het natuurpad, de Stinasu Nature Trail of Stinat, werd op maandag 4 juni j.l. officieel voor het publiek geopend door presidentsvrouwe Liesbeth Venetiaan. Hierbij waren aanwezig Velma Monteiro-Tribble, Chief Operating Officer and Assistant Treasurer van Alcoa Foundation, Warren Pedersen, Suralco s Managing Director, en Erlan Sleur, Public Relations Manager van Stinasu. Het begon maanden geleden tijdens een gesprek met de First Lady over rijden over lange afstanden en de afwezigheid van rest stops, zei Warren Pedersen. We hebben toen het idee van een wandelpark eraan gekoppeld. Eind april 2006 ontving Stinasu, de Stichting Natuurbehoud Suriname, van Alcoa Foundation een cheque van US$ om de nature trail op te zetten. De opening was gescheduled voor december 2006, mede met het oog op de viering van 90 jaar Suralco in Suriname. Vanwege omstandigheden is het toen niet gelukt, zei Stinasu s Public Relations Manager Erlan Sleur, die namens zijn organisatie zei blij te zijn met 1

2 het begrip dat Suralco opbracht. Het project is nog niet afgerond, zei onze Managing Director, maar dat is niet erg: we ll continue to build and improve this place; if we remain focused, it will be a place everyone can be proud of. Hij had er niet bij stil gestaan dat de nature trail tegenover Paranam Operations het tweede gezamenlijke project is van Suralco en Stinasu. Het eerste was, tientallen jaren terug, het natuurpark Brownsberg in het district Brokopondo, zoals in herinnering werd gebracht door Erlan Sleur. nale planten, lianen, struiken en boomsoorten. In het paviljoen bij de ingang van het recreatiegebied kan men zich ontspannen en informatie inwinnen over de regio. Het ligt in de bedoeling van Stinasu een wandelgids samen te stellen, zodat de bezoekers en men denkt hierbij vooral aan jonge natuurliefhebbers zelf kunnen lezen en leren over bomen, struiken en lianen. Voor vogelspotters zal er een birdwatchershuisje worden opgezet. Stinat moet een natuurleerschool worden. Presidentsvrouwe Liesbeth Venetiaan-Vanenburg zei voordat ze het lint ter opening van Stinat doorknipte, dat ze blij is met deze aanwinst.,,ik ben blij voor de totale gemeenschap, in het bijzonder voor de jeugd die hier meer kan leren van de natuur en deze ook kan leren respecteren. Stinasu s Projectcoördinator Soeroto Amatroesjat gaf aan dat het natuurpad 1,3 km lang is en dwars door zwampen werd aangelegd. In dit voor Suriname uniek project is Stinasu omzichtig te werk gegaan om het gebied zoveel mogelijk in zijn natuurlijke staat te laten en dus zo min mogelijk schade toe te brengen aan bomen en planten. Er zijn twee natuurstudies in het gebied gedaan ter beschrijving van de verschillende habitatten. Uit een vogelonderzoek van de ornitholoog Otte Ottema blijkt dat er vele interessante soorten insectenen vruchteneters voorkomen, hetgeen wijst op een vruchtbaar ecosysteem. Botanicus Frits van Troon determineerde tientallen soorten medici- Alcoa Foundation s Chief Operating Officer en Assistant Treasurer Velma Monteiro-Tribble, voor het eerst in Suriname, heeft 33 landen bezocht. This is one that has won my heart, zei ze, een uitspraak waarmee ze een daverend applaus ontlokte aan de vele genodigden bij de opening van de trail. 2

3 foto s: Conservation International Wetenschappers hebben 24 nieuwe species of wildlife ontdekt in de afgelegen plateaus van Oost-Suriname. Het gaat onder meer om een tot nu toe onbekende paarse kikkersoort, kevers, mieren en ook nieuwe vissen en insecten. De expeditie onder leiding van de natuurbeschermingsorganisatie Conservation International werd gefinancierd door Suralco en BHP Billiton Maatschappij Suriname. Onderzoek werd verricht in het ongerepte Lely- en Nassaugebergte. Dat gebied maakt deel uit van het zogeheten Guyana-schild. De verkregen data zullen worden gebruikt in een environmental assessment study. Conservation International heeft opgeroepen tot betere bescherming van het gebied. Tijdens graafwerkzaamheden bij de Snipi zwamp in de Residue Area te Paranam is men gestuit op abnormaal grote todobere s. Een ieder is wel de kleine zwarte todobere s gewend die we vaak tegenkomen in plassen. Hoe verbaasd was men toen men stuitte op, qua omvang, tien maal grotere todobere s van wel 20 cm... Dit deed onmiddellijk vermoeden dat we te maken konden hebben met reuzenkikkers, waarbij zelfs genmutaties werden geopperd. De foto s werden gestuurd naar een bioloog en hieronder vind je delen van zijn antwoord.,,het is de Tododyaki of Paradoxale Kikker of Paradoxal frog (Pseudis paradoxa). Paradoxaal omdat je verwacht dat uit een tot 23 cm grote kikkervis een grote kikker groeit, maar naarmate hij/ zij zich verder ontwikkelt (vanaf de pootgroei) wordt hij/zij steeds kleiner en eindigt dan als een kikker van normale grootte (ik kan zo gauw geen afmetingen vinden). Vrij algemeen in kustzwampen. Soms vang je ze met de hengel. Misschien dacht je aan een gedrocht vanwege het Suralcomilieu, niks hoor, je kunt Suralcolucht gewoon inademen en het Suralco-water met een gerust hart drinken. De oude stompen binnen het bedrijf zijn er het levende bewijs van. Met dank aan Pieter Teunissen 3

4 CONNECTION EVENT Vandaag, vrijdag 8 juni 2007, is een connection event afgesloten, die afgelopen maandag begon als onderdeel van de ABS acceleration network activiteiten die enkele maanden geleden van start zijn gegaan bij Suralco. De interne voorbereiding werd in april en mei gepleegd, waarbij de Technical afdeling middels twee eendaagse en een vijfdaagse workshop de nodige informatie heeft verzameld om de officiële workshop zo soepel mogelijk te doen verlopen. Participanten van Suralco, Point Comfort, Jamalco, Alumar en San Ciprian hebben zich een week lang beziggehouden met de ontwikkeling van de nodige Connections. Het ging om nu om Mud Connection en Plant TC Connection. Andere Connections die op eigen kracht ontwikkeld moeten worden, zijn: Supersaturation Connection Caustic loss Connection Energy consumption Connection Particle size Connection Het proces van Connection houdt in, dat voor de gekozen parameters die hierboven genoemd zijn (zoals mud en TC), er steeds customersupplier relaties moeten worden ontwikkeld volgens een bepaalde flow path en wel zodanig dat de beoogde procescondities worden bereikt om de beleidsdoelen te kunnen realiseren. Het proces van het ontwikkelen van een Connection verloopt volgens 8 stappen: Stap 1: Beschrijf specifiek middels technische data en geldsbedragen de importantie voor het doen ontwikkelen van de Connection voor ons bedrijf volgens onze bedrijfsdoelen zoals die beschreven staan in de Suralco Operating plan voor Stap 2: Beschrijf de procescontroleen managementstrategieën. Hierin wordt aangegeven wat de beoogde waarden van de belangrijkste variabelen zullen zijn. Stap 3: Beschrijf de huidige situatie. Hierbij wordt verwacht dat het proces en de oplijning in het veld wordt belopen om te zien hoe het concept van Rules in Use (activiteiten, connecties tussen customer/ supplier en flow path) werkt. Dit gebeurt middels het doen van observaties alsmede het ondervragen van hen die dagelijks betrokken zijn bij het proces. Stap 4: Teken een fishbone diagram waarbij alle mogelijke variabelen in kaart worden gebracht met hun bijbehorende beperkingen/problemen. In deze fase wordt er een selectie gemaakt van de belangrijkste variabelen die de grootste invloed hebben op de Connection parameter. Voor de geobserveerde problemen worden problem solving A3 s ontwikkeld met het Rules In Use concept in gedachten. Verder moet de relatie tussen de operator en het proces zoveel als mogelijk worden beschreven, waardoor die eenduidig wordt voor alle betrokken partijen. Het ontwikkelen van gestandaardiseerde instructies hoort er ook bij. Stap 5: In stap 5 moeten er zoveel als mogelijk meetbare variabelen worden beschreven, zodat gevolgd kan worden bij de toetsing of de gestelde doelen wel worden bereikt middels de nieuwe concepten. Stap 6: Hier wordt er verwacht dat de target situatie (de nieuwe/ betere situatie) wordt beschreven met de informatie uit stap 4. Stap 7: De suggesties gedaan in stap 4 moeten worden uitgetest en waar nodig aangepast. 4

5 Stap 8: Indien stap 7 goed is verlopen, moeten de nieuwe concepten worden beschreven in het BPAP formaat. Vervolgens worden we (operators/management) getraind in deze nieuwe instructies. I should say: welcome back. Zo begroette Managing Director Warren Pedersen op vrijdag 1 juni j.l. de districtscommissaris van Para, Hugo Pinas, die een oriëntatiebezoek bracht aan Paranam Operations. De DC is geen onbekende in ons bedrijf, als hoogste bestuursautoriteit in het district Brokopondo heeft hij in zijn vorige ambtsperiode vaker ons bedrijf bezocht. Toen wilde hij een goede relatie met Suralco als bedrijf in zijn district met de Brokopondo Krachtcentrale. Goede betrekkingen met Paranam Operations wil de burgervader nu ook, als districtscommissaris van Para. Tezamen met zijn staf bekeek DC Pinas de safety film, waarin onze Managing Director aangeeft dat Suralco één van de veiligste plants is in s werelds aluinaardesector. Live zei Warren Pedersen dat het Suralco s missie is in Suriname te blijven en te werken tot wederzijds voordeel van het bedrijf zelf en van het land. Sinds 2003 ontplooit Suralco in een joint venture met BHP Billiton Maatschappij Suriname bedrijfsactiviteiten (55% Suralco / 45% BHP BMS), waarbij BHP BMS verantwoordelijk is voor het mijnen van bauxiet en Suralco voor het raffineren van het erts. Een vraag van de districtscommissaris betrof de recente sluiting van de Lelydorpmijn. Hij vroeg naar de participatie van Suralco in de mine closing procedure. Onze Managing Director zei dat er internationale standaarden voor rehabilitatie worden gehanteerd. De bestuurlijke staf van Para toonde ook belangstelling voor het voortbestaan van Paranam, met het oog op mogelijke ontwikkelingen in West- Suriname. Paranam bestaat al 45+ jaar en kan nog zeker 25 jaar mee, zei onze Managing Director. De business case voor het opzetten van een geïntegreerde industrie in West- Suriname moet nader bekeken worden, waarbij de blik vooral zal worden gericht op energiekosten. HR Manager Meredith Mac Arthur zei dat bij Suralco het Alcoa Business System (ABS) - met als basis people tot voortdurende verbetering moet leiden op het gebied van cost, quality, time en safety. Haar presentatie over aspecten van ABS viel zodanig in de smaak bij de DC, dat hij vroeg naar uitgebreide informatie op schrift, zodat een afgeleide van ons ABS ook in de bestuursdienst kan worden toegepast. De HR Manager heeft aangeboden een uitgebreidere presentatie te houden voor de stafambtenaren van Para.,,We houden u eraan, zei de DC. Alumina Production Manager Michel Pengel begon zijn presentatie met safety issues en zette uiteen dat, hoewel het onmogelijk lijkt, ZERO possible Is. We zijn al goed op weg om de target te bereiken, als we nagaan dat er in 1975 gemiddeld 450 injuries per jaar waren en we eind 2005 op 20 per jaar stonden. Een belangrijke bijdrage tot het safety gebeuren levert ARGOS, ons systeem van observatie van gedragingen op de werkvloer. Het leidt tot veiliger werkgedrag en tot het wegwerken van mogelijk riskante arbeidsomstandigheden (engineering solutions). Wat de productie van aluinaarde betreft, liet Michel Pengel de volgende slide aan het districtsbestuur van Para zien (z.o.z). 5

6 Suralco heeft van 1 tot en met 3 juni j.l. deelgenomen aan de US Products Trade Fair Onze HR Manager Meredith Mac Arthur was aanwezig bij de opening. Minister Clifford Marica van Handel en Industrie zei dat dergelijke evenementen de economie van Suriname een push moeten geven. De handelsbeurs, georganiseerd door de Amerikaanse Kamer van Koophandel Amcham en de Amerikaanse ambassade, moest niet alleen de bilaterale relaties tussen de Verenigde Staten van Amerika en Suriname helpen bevorderen en Surinamers vertrouwd maken met Amerikaanse producten, ze had ook ten doel vrije handel en investeringen te vergemakkelijken en bevorderen. Het thema was Improving Suriname s economy through a better relationship with the USA. Minister Marica haalde aan dat Suriname in het afgelopen jaar voor iets meer dan US$ 300 miljoen uit de VSA importeerde, terwijl de export van ons land naar de grootmacht in dezelfde periode ongeveer US$ 135 miljoen bedroeg. Volgens de Amerikaanse ambassadeur Lisa Bobby- Schreiber hebben producten van Amerikaanse makelij het keurmerk van vertrouwen en topkwaliteit. Ze kunnen gekoppeld worden aan hoge standaarden die door de jaren heen zijn gevestigd en zijn daardoor vele malen waardevoller dan goedkoper geproduceerde en op de markt gebrachte namaakartikelen. Suralco als dochteronderneming van de Amerikaanse Alcoa heeft voor deelname aan de trade fair een blend gekozen van eigen activiteiten in Suriname de productie van aluinaarde en de verwerking van dit materiaal tot aluminium door andere Alcoa dochterbedrijven. Tot de onderwerpen die in de Suralco stand werden belicht, behoorden de meer dan 90 jaar oude geschiedenis van Suralco in Suriname, de aanwezigheid van Alcoa (en aluminium) in de lucht- en ruimtevaart, de (commerciële) transportsector, de verpakkingsindustrie en bouwen constructiewerken. De publieke belangstelling voor de trade fair was goed. Naar schatting 3500 personen hebben de stand bezocht. Onder hen waren vele medewerkers en hun gezinnen. 6

7 Mier laat over zich lopen Midden-Amerikaanse trekmieren doen alles voor hun volk. Ze vlijen zich zelfs als loopplank in gaten in de weg, zodat de meute sneller over ze heen kan lopen. Mierenonderzoekers Scott Powell en Nigel Franks van de Universiteit van Bristol bestudeerden de soort Eciton burchellii in het regenwoud van Panama. Deze soort opereert in kolonies van tot tweehonderdduizend mieren, de overweldigende insectenstromen die plaatselijk alles wat eetbaar is kunnen wegslepen. Ze houden daarbij altijd een snelweg naar het nest in stand. Het viel de twee onderzoekers op dat sommige mieren hun lichaam leken in te zetten om oneffenheden in de ondergrond weg te werken. Dat verdiende nadere studie. In het vakblad Animal Behaviour doen ze daar verslag van. Ze legden planken met ronde gaten op de mierensnelweg en keken wat er gebeurde. De eerstkomende mieren kozen een passend gat en bleven daar uren zitten, terwijl het volk over ze heen liep. De lichaamsgrootte is bij deze soort nogal variabel, maar op ieder gat past wel een mier, en als het niet alleen lukt, dan doen ze het samen. Berekeningen van Powell en Franks toonden aan dat de totale reistijd van de rest van de kolonie daardoor zodanig afnam, dat de totale voedselopbrengst toenam. Fish & chips Geen live wetenschap, maar - hopelijk - wel het gevolg daarvan: vissen met microchips. In het aquarium Underwater World in Singapore zijn ze te bewonderen. Niks geen gezoek meer op door de tijd en plakkerige kindervingers vaal geworden infobordjes in de hoek van de tank. Wanneer een chipvis langs een sensor op het glas zwemt, verschijnen automatisch soortnaam en andere wetenswaardigheden over het dier op een lcd-scherm. Hartstikke handig. Het aquarium in Singapore is het eerste dat deze technologie gebruikt, meldt marketingmanager van Underwater World Peter Chew aan persbureau Reuters. Het installeren ervan kostte ongeveer drie maanden en vijftienduizend euro. Onder de vissen die inmiddels getagged zijn, zijn de arapaima en de pacu. De eerste behoort tot de grootste zoetwatervissen ter wereld, de laatste is familie van de piranha of pireng. Er wordt over gedacht om ook haaien van chips te voorzien. Hoop voor haarlozen Amerikaanse wetenschappers laten nieuwe haarzakjes ontstaan op de ruggen van muizen, door ze te verwonden. Huid kan wel opnieuw gevormd worden, maar haar niet. Haarzakjes worden namelijk alleen gevormd tijdens de embryonale ontwikkeling. Als je eenmaal kaal bent, dan blijf je dus kaal. Dat was lange tijd de veronderstelling van de meeste wetenschappers. Maar George Cotsarelis van de Universiteit van Pennsylvania (VSA) en zijn collega s geven kalenden die dromen van een volle bos haar weer hoop. Met een artikel in Science laten ze zien dat haarzakjes ook op latere leeftijd opnieuw kunnen worden gevormd. In ieder geval bij muizen. Nadat de onderzoekers de huid op de rug van verdoofde muizen hadden verwond, bleken de dieren op die plek nieuwe haarzakjes te vormen. Als ze dan ook nog een complex netwerk van eiwitten inschakelden, dat een rol speelt in de normale ontwikkeling van haarzakjes, werden er nóg meer haarproducerende inkepingen gevormd. Het lijkt erop dat verwonding een embryoachtige status in de huid veroorzaakt, die de vorming van haarzakjes mogelijk maakt. Nu maar hopen dat het ook bij mensen zo werkt. Hete streek op exoplaneet Voor het eerst is er een kaart van een planeet buiten ons zonnestelsel. Maar er is maar één detail te zien. Om er de weg me mee vinden is hij nog niet echt geschikt, de kaart van de exoplaneet HD189733b die astronomen met NASA s Spitzer-ruimtetelescoop hebben gemaakt. Te zien is een vlek bij de evenaar waar het wolkendek ongeveer 900 graden Celsius is, in plaats van 650 graden elders op de planeet. Die temperaturen geven al aan: het gaat hier om een zogenaamde hete Jupiter, een enorme gasbol, à la Jupiter in ons eigen zonnestelsel. HD b draait zijn kleine rondjes om zijn ster in een jaar van maar 2,2 dagen. De planeet heeft altijd dezelfde zijde naar de ster toegewend, en aan deze permanente dagkant is ook de hete vlek te vinden. De kaart is gemaakt met hulp van infraroodopnamen terwijl de planeet voor zijn ster langs beweegt. Doordat van de aarde gezien steeds andere gedeelten van de planeet in zicht komen, verandert het zwakke infrarode licht van de planeet, terwijl het veel sterkere sterlicht constant blijft. Noorderlicht Nieuws 7

8 8 Bloedarmoede of anemie is een toestand waarbij er sprake is van een te laag gehalte aan hemoglobine (Hb) in het bloed. Hemoglobine bevat ijzer, en een tekort aan ijzer leidt dan ook tot bloedarmoede. Een tekort aan ijzer kan het directe gevolg zijn van te weinig ijzer in de voeding, maar ook het gevolg van onvermogen het ijzer op te nemen of door een verhoogd verlies van reeds aanwezig ijzer. IJzertekort is echter niet de enige oorzaak van anemie, er zijn nog tientallen andere mogelijke oorzaken, merendeels zeldzaam tot zeer zeldzaam. Bloedarmoede kan ontstaan door o.a.: verminderde aanmaak van bloedcellen tekort aan ijzer tekort aan vitamine B12 tekort aan foliumzuur door erfelijke afwijkende vormen van hemoglobine (b.v. sikkelcelziekte) chronische ziekten zoals reuma, chronische infectieziekten of kwaadaardige gezwellen beenmergziekten waarbij de aanmaak verminderd is (aplastische anemie) ziekten waarbij het beenmerg verdwijnt, b.v. door verdringing door tumorcellen verhoogde afbraak van bloedcellen door afwijkingen aan de cellen zelf door aantasting van de rode bloedcellen door eencellige parasieten (b.v. malaria) door bloedverlies. In dit geval onderscheidt men bloedverlies dat zo groot is dat er meer bloed wordt verloren dan snel door het lichaam aangemaakt kan worden (bevalling, grote verwondingen) en langdurig gering bloedverlies waardoor de ijzervoorraad van het lichaam langzaam uitgeput raakt bij zware menstruaties Nieuw middel tegen bloedarmoedebestrijding Bloedarmoede in ontwikkelingslanden is via de voeding te bestrijden door een nieuwe manier van ijzerverrijking van meel. Onderzoekers van Wageningen Universiteit, Unilever en Akzo Nobel hebben hierover gepubliceerd in het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Zij borduren in samenwerking verpakt ijzer met het Kenya Medical Research Institute voort op een vinding waarmee ijzer in een jasje door de zure maag wordt geloodst. In ontwikkelingslanden lijdt de helft van alle jonge kinderen aan bloedarmoede, vooral als gevolg van ijzergebrek. De oorzaak is een eenzijdig dieet dat voornamelijk is gebaseerd op granen. Daarin komen stoffen voor die het plantaardige ijzer slecht geschikt maakt voor het lichaam om op te nemen. Het lichaam neemt hierdoor slechts 5% van alle ijzer uit plantaardig voedsel op. IJzergebrek is betrekkelijk goedkoop te bestrijden door het toevoegen van ijzer aan voedingsmiddelen. Maïs- en tarwemeel zijn hiervoor bij uitstek geschikt. Grote bevolkingsgroepen consumeren deze meelsoorten in grote hoeveelheden. Internationale inspanningen (onder andere door de Wereldgezondheidsorganisatie en Unicef) om meel met ijzer te verrijken, beginnen nu hun vruchten af te werpen. In 1990 verrijkten alleen de Verenigde Staten van Amerika en Canada hun meel met ijzer; op dit moment gebeurt dit in 49 landen, waaronder de voor Afrika invloedrijke landen Nigeria en Zuid-Afrika. In de meeste landen vindt verrijking plaats door toevoeging van ijzerpoeder. Dit wordt bereid door ijzeroxiden onder hoge temperaturen te behandelen met waterstof of koolstofmonoxide, of door een proces waarbij ijzer elektrolytisch wordt geproduceerd uit ijzersulfaat. Het product wordt vervolgens vermalen tot een zeer fijn poeder. De onderzoekers van Wageningen Universiteit en van Unilever vermoedden echter dat dit ijzerpoeder niet werkzaam zou zijn. Zij gebruikten daarom ijzer dat Akzo Nobel chemisch verpakt in een organisch jasje. Het verpakte ijzer dat met het voedsel wordt ingenomen, blijft onder de zure condities in de maag gebonden. Onder minder zure omstandigheden, zoals in de dunne darm, komt het beschikbaar voor absorptie door de darmcellen. Na een experiment onder 516 Keniaanse schoolkinderen bleek de nieuwe methode het vóórkomen van ijzergebreksbloedarmoede te hebben verlaagd met 89%, terwijl de oude methode geen enkel effect gaf op het vóórkomen van bloedarmoede. Zoals verwacht bleken vooral kinderen met ijzergebrek baat te hebben bij de interventie; daarentegen ondervonden kinderen die bij aanvang van het onderzoek reeds voldoende ijzervoorraden hadden, geen effect. De ijzertoevoeging leidt niet tot een teveel aan ijzer omdat het lichaam alleen opneemt wat het nodig heeft. De onderzoekspartijen verwachten dat hun bevindingen leiden tot aanpassingen in nationale richtlijnen en wetgeving voor voedselverrijking in landen waar bloedarmoede een veelvoorkomend probleem is. Bewerkt naar: Wikipedia, OneWorld