Plane-triade. Van Kako- naar symfonie Giel Verhaegh

Transcriptie

1 Plane-triade Van Kako- naar symfonie 1

2 What is een (dynamische) triade? Client Professional Family 2

3 Naasten betrekken? Family members can play an essential role in planning treatment and care. They can also give mental health professionals a history of their relative s problems when an assessment is being made. Family members and carers should be involved in planning treatment and care, and consulted by mental health professionals, unless their relative says he or she does not want that to happen. Mental health professionals should give family members clear information about their relative s diagnosis and how they can help promote recovery. Family members may also be involved in family therapy. not_i ncluding_medication_ 3

4 Naamgeving Familiebeleid, Familie als Bondgenoot, naasten, - betrokkenen, familieparticipatie, triadisch werken, systemisch werken The definition of family includes all those who are living with someone who is unwell and/or all those who are involved in supporting them. This can include extended family members, and people who aren t blood relatives. ( apy) 4

5 Hoe families kunnen helpen? Families can help by learning about the illness, symptoms, and signs of relapse. Depending on the situation, you may be able to keep track of appointments, medications, side effects in a journal so you and your relative can look back and understand what works and what doesn't. Encourage participation in hobbies, support and social groups. But most of all, be supportive and let your relative know that you are there for them. 5

6 Mijn zoon/dochter doet raar, je merkt iets dat niet pluis is. Hulpverlening is in het geheel niet aan de orde Als ouder weet je niets over psychiatrische ziekte(n) Je weet niet naar wie je toe moet gaan: buren, familie, pastoor/dominee/imam, trainer van de sportclub, school, politie? Je weet niet wat het betekent, hoe je het in moet schatten, dat je familielid zich vreemd gedraagt Giel Verhaegh 6

7 .., vervolg Heftige emoties maken je bang Je eerste contact met hulpverleners is vaak vanwege een crisissituatie Maatregelen die nodig kunnen zijn ken je niet (IBS, RM) Voor 50% van de mensen zijn al 2 moeilijke jaren achter de rug voordat zij het gevoel hebben geholpen te worden 7

8 Pessimisme weerlegd Over het verloop van een psychiatrische ziekte en in het bijzonder over schizofrenie was men vroeger (Kraepelin, 1905) erg pessimistisch. Men dacht aan een aftakelingsproces van de hersenen (dementia praecox) Enkele jaren later meende men, dat bij elke nieuwe psychose iemands functioneren terugviel tot een lager niveau (schizofrene Schubs) 8

9 Nadruk op: herstel is mogelijkheid Moderne lange termijn onderzoeken (studies waarbij patiëntengroepen jaren zijn gevolgd): van de meest ernstige psychiatrische ziekten (schizofrenie) herstelt of verbetert meer dan de helft van de mensen 9

10 Herstellen van/met een ziekte? Herstel is niet hetzelfde als genezen Herstel is een proces Herstel betekent: een andere kijk op het leven ontwikkelen; een doel in je leven (her)vinden waarmee de ziekte wordt overstegen Herstel kan dus betekenen: leren leven met je ziekte Herstellen is: je actief aan een nieuwe werkelijkheid aanpassen 10

11 Herstel is dus mogelijk, maar ook voor en door families? 11

12 Belangrijke bronnen Modelreglement: advies/modelreg.pdf Familie in GGz e_em/docs/pdf/familie%20in%20de%20ggz.pdf Familie als bondgenoot: 12

13 Deskundigheid voor professionals 1. Ervaringen van families 2. Veranderende taken, rollen en verhoudingen binnen gezinnen 3. Het juridisch kader van samenwerking in de triade 4. Het opbouwen van samenwerking in de triade 5. Het onderhouden of herstellen van een samenwerking in de triade 13

14 Gezinnen herstellen in fasen Fase 1 - Shock, ontkenning, ongeloof Fase 2 Erkenning, acceptatie, verlies (rouwen) Fase 3 Leren omgaan met, verder leven Fase 4 Nieuw zelfbewustzijn 14

15 Een familielid: Herstel van ons familielid kan niet plaatsvinden wanneer wij niet zelf herstellen, ons aan leren passen aan onze nieuwe werkelijkheid. 15

16 Herstelprocessen zijn individueel Niet een gezin herstelt, maar een individu in een gezin herstelt Een vader kan er niet aan toe zijn de werkelijkheid onder ogen te zien (fase 1) Een moeder kan op hetzelfde moment erg verdrietig zijn (rouwen in fase 2) Heb in de gaten, dat heftige emoties te maken kunnen hebben met fases van herstel waarin iemand zich bevindt 16

17 Ziekte en de familie Familie draagt geen schuld aan de ziekte van hun familielid De ziekte, die 1 familielid treft, heeft grote invloed op de andere familieleden Ook met andere familieleden veranderen verhoudingen De draaglast kan soms teveel zijn; familieleden hebben ook zelf hulp nodig voor hun noden en behoeften (ze doorlopen hun eigen herstelproces) GGz en Gemeenten hebben een belangrijke rol om de draagkracht van gezinnen (mantelzorgers) te verbeteren. Mantelzorg is 1 van de 9 prestatievelden in de WMO 17

18 Aard van de belasting in gezinnen Objectieve belasting: een oogje in het zeil houden huishoudelijke taken verrichten sociale contacten stimuleren financiële ondersteuning bieden relaties/verhoudingen binnen het gezin, gezinsatmosfeer hoeveelheid van symptomen Subjectieve belasting: mentale druk zorgen om de toekomst onvoorspelbaarheid van ziektebeloop 18

19 Verandering in rollen Mensen adapteren aan nieuwe situaties Aanpassen gaat als het ware automatisch Van de nieuwe rol, die een gezinslid aanneemt is hij zich ternauwernood bewust: normaal toch, dat doe je als vader! Het gaat om nieuwe rollen en om een verschuiving in bestaande rollen 19

20 Om welke rollen gaat het? (1/2) De rol van iemand die moet leren omgaan met trauma, verlies en herstel Rol als ouder of partner Caretaker : iemand moet erin stappen, zorgzaamheid bieden, een hand uitsteken Mantelzorger Broer, zus, kind Projectmanager voor het leven Kenner van levensgeschiedenissen van cliënt 20

21 Leraar / adviseur.rollen (2/2) Ondersteuner van andere gezinnen Vroeg signalering, hulpvrager voor je familielid (bij crisis) Hulpvrager voor jezelf (schiet er vaak bij in) Belangenbehartiger (maatschappelijke instanties rond uitkeringen, wonen, opleiding, werk) Co-diagnosticus 21

22 Aangrijpingspunten voor triade (1/3) Symptoom management Emotioneel welzijn Rolfunctioneren Positief Negatief Cognitief Betekenisvolle activiteiten Angst en depressie beheersing Werk /school Ouderschap Echtgenoot/partner Gastheer/huiselijkheid Collega Vriend/vriendin 22

23 Aangrijpingspunten voor triade (2/3) Vrijetijdsbesteding Hobby s Sport Muziek, kunst (actief/passief) Schrijven, poëzie Lezen Zelfzorg en ADL/BDL Zelfverzorging Financiën Vervoer Winkelen, (gezond) eten, wassen Veiligheid Woonvaardigheid 23

24 Aangrijpingspunten voor triade (3/3) Lichamelijke gezondheid Alcohol/drugs Spirituele, alternatieve aspecten Herstel Reguliere huisarts controle Tandarts bezoek Veilig seksueel gedrag Roken Permanente alertheid op risico s Voorlichting over risico s IDD Religie, overtuigingen, meditatie Eigen herstelproces verwoorden Eigen doelen formuleren 24

25 Communicatie door naastbetrokkenen type communicatie Dwingende, moet en zal boodschappen Combinatie van +/- wij boodschappen Generaliseren Ouwe koeien.. Discussies over psychotische ervaringen Meervoudige problemen te sprake brengen dubbele boodschappen voorbeeld Je zou toch moeten weten dat Goed gedaan, maar.. We zijn van mening dat.. Je bent nooit op tijd aan tafel Je hebt me voor gek gezet, net als toen en toen Je hoeft je echt geen zorgen te maken, de politie is niet gevaarlijk Je bent laat, onverzorgd, je huiswerk niet af, te veel gedronken Het lijkt me een zeer verstandig keuze (met een cynische blik) 25

26 ...is dit allemaal wel bewezen waar? Evidence based practices: L. Spaniol: C. Harding: Ian Falloon: Practice based evidence: The outcome criteria: Quality of live Social functioning Relapses Reduction of costs in mental healthcare 26

27 Bewezen effecten triadisch werken Invloed op de kans van herstel Invloed op de kwaliteit van leven Invloed op sociaal functioneren, integratie Invloed op aantal/duur van opnamen en terugval Invloed op therapie-trouw Invloed crimineel gedrag Effecten op kosten in de GGz 27

28 Essentiële elementen Mindset van professionals Confronteren met ervaringsverhalen voorbeelden: U mag me morgen om uur terug bellen. ik kan u zeggen: bent u gerust, u hoeft zich geen zorgen te maken!! 28

29 Samengevat Ingrijpende gebeurtenis Herstel bestaat, ook voor familie Triade meteen betrekken, is niet vrijblijvend Aandacht voor familie zelf (eigen herstel-proces) Het werkt, maar ook hier, op de zelfde wijze? De bijdrage van ervaringsdeskundigheid Effect-onderzoek: practice based evidence Kosten-onderzoek 29

30 Dank voor uw aandacht 30