Monitoring met vrijwilligers
|
|
- David Bosman
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Monitoring met vrijwilligers Samen voor meer biodiversiteit Michel Brands Bert Lemmens
2 Aanleiding Bestuurlijk de behoefte om effecten van natuur- en landschapsbeleid meetbaar te maken. Middelen hiervoor zijn beperkt. Dus is de opdracht: op praktische wijze een beeld krijgen van de natuurwaarden in Laarbeek (nulmeting) en de veranderingen daarin in de loop van de tijd (monitoring). Meer sturen op resultaat en minder op alleen acties. Monitoren op diverse soorten planten en dieren om verschillende doelen te meten.
3 Wie helpt ons hierbij? Benutten van de goede relatie met IVN Laarbeek. Hier is al enkele jaren in geïnvesteerd. De gemeente wil gegevens hebben, IVN-ers hebben er hobby in om gegevens te verzamelen. Dit moet op een slimme manier te combineren zijn..
4 De start Doel moet helder zijn: Wat verwacht de gemeente en wat kan IVN bieden? Monitoring terugbrengen tot de essentiële vragen waarop het bestuur antwoord wil. Wat moeten we weten om die antwoorden te kunnen geven? In een monitoringsplan hebben we samen vastgelegd wat we gaan doen, hoe we het gaan doen en wat het mag kosten.
5 Het proces Monitoringsplan Gemeente coördinatie faciliteren IVN veldwerk Ecologica interpretatie Resultaten
6 Het proces Monitoringsplan Gemeente coördinatie faciliteren IVN veldwerk Ecologica interpretatie Resultaten
7 Rol gemeente Coördineren en faciliteren. Zorgen voor deskundige achtervang en vraagbaak Ecologica. Faciliteren van vrijwilligers met bijvoorbeeld, veiligheidshesjes, papier, kopieerwerk, GPSapparatuur, schepnetjes, cursussen. Jaarlijks evalueren en bijsturen. Budget voor sociale activiteit vrijwilligers.
8 Het proces Monitoringsplan Gemeente coördinatie faciliteren IVN veldwerk Ecologica interpretatie Bert Lemmens Resultaten
9 Waarom doet IVN Laarbeek veldwerk voor de gemeente? Onderdeel van beleidsbeïnvloeding gemeente. Als je de gemeente iets kunt leveren dat zij graag willen hebben, kun je ook iets terug verwachten. Als je wat wil bereiken voor de natuur, moet je in gesprek met degenen die daarover beslissen gemeente. Als positief effect zichtbaar wordt, zijn vrijwilligers het beste te motiveren.
10 De motivatie voor veel IVN ers ers. Hier liep ik als kind Hierin lag ik met mijn vriendin te vrijen Hier loop ik met mijn kleinkinderen. Hier liep ik met mijn kinderen
11 Jaren jaar IVN Laarbeek De jaren van zoeken en opbouwen; 5 voorzitters versleten. Kernactiviteit: publiekswandelingen Jaren Stabiliseren, centraal bestuur, weinig delegatie, veel (beleids)zaken door bestuur, weinig communicatie. Begin contacten met gemeente. Kern activiteiten: publiekswandelingen en jeugd IVN Jaren Ontreddering, herstructurering, cursussen, invoering werkgroepen. Jaren Ideeën/initiatieven vanuit de leden, autonoom, delegatie, faciliteren, intern/extern samenwerking. Kernactiviteiten: publiekswandelingen, jeugd IVN, uitvoeren van inventarisaties, losse projecten.
12 Organisatiestructuur IVN Laarbeek Bestuur Werkgroep Werkgroep Horizontale communicatie Werkgroep Verticale communicatie Werkgroep Werkgroep Werkgroep Betrokkenheid natuur & milieu Werkgroep Verticale communicatie: formeel (1 tot 2 x per jaar). Horizontale communicatie: informeel, intensief, face to face (wekelijks).
13 Mobiliseren vrijwilligers via opleiding Generieke cursussen, meestal elders Gidsen, jeugdbegeleiding (IVN Nederland) Specifieke cursussen op maat, in huis Vogels, planten, bomen, landschap, paddenstoelen, mossen, enz. Het volgen van een cursus schept een morele verplichting: meedoen aan die activiteit / werkgroep waarvoor de cursus is opgezet.
14 Jaarplannen Elke werkgroep maakt een globaal jaarplan, activiteiten- en kostenoverzicht voor het bestuur. Tijdsinvesteringen worden per activiteit/groep bijgehouden Elke werkgroep werkt verder autonoom. Terugkoppeling naar het bestuur formeel 2 keer/jaar. Projecten worden apart besproken met het bestuur en de betrokken werkgroepen. Geen trekker betekent: geen activiteit en geen werkgroep of project.
15 Huidige werkgroepen Bestuur: 5 RNML: 3 + specialist Gidsen: 20 Jeugd: begeleiders Fotografie: 22 Contactavonden: 3 Gebouw en tuin: 6 + maatschappelijke stages Opleiding: 3 Activiteitencommissie: 4 Vogels: 20 Water: 7 Planten: 16 Bomen: 12 Paddenstoelen: 4 Stiefkindjes: Mossen: 2 Zoogdieren: 2 Vlinders: 2 Insecten (libellen): 1
16 Inventarisaties voor gemeente Planten: Vogels: Water: Bomen: Vlinders: Libellen: Weidevogels: 16 personen, 2 wekelijks, april-sept. 16 personen, door het jaar (Sovon) 7 personen, 2 wekelijks, april-sept. 12 personen, ad-hoc, hele jaar inventarisatie t.b.v. Groene Kaart 2 personen, 2 wekelijks, april-sept. 1 persoon, maandelijks, april-sept. samen met vrijwilligers stichting Laarbeeks Landschap gedurende het broedseizoen Foto s: op aanvraag gedurende het hele jaar Totaal tussen 1500 en 1800 uren/jaar
17 Informatie en communicatie Elke werkgroep heeft direct contact met: Eigen discipline (sovon, floron, ravon, enz.) Belendend perceel (bijv. water en planten) Overheid (gemeente, waterschap, SBB, enz.) Zo nodig of wenselijk bestuur Alle activiteiten van de werkgroepen worden benoemd in de jaarvergadering. Informatie halen en brengen door de werkgroepen. Doelstelling voor 2013: verder stroomlijnen informatie voor en door de inventarisatiegroepen.
18 Waarom beleidsbeïnvloeding? Natuur & milieu Economie agrarisch, bedrijven, verkeer/vervoer, verstedelijking
19 Beleidsbeïnvloeding nvloeding: door facts en figures te verzamelen (inventariseren) en ter beschikking te stellen; door overheden (gemeente) een spiegel voor te houden over de gevolgen van hun beleid; door daar waar het mogelijk is te helpen; door daar waar het nodig is te confronteren; door samen te werken met stichting Laarbeeks Landschap, heemkundevereniging, enz.
20 Tweesporenbeleid richting gemeente 1 Stayer 2 Sprinters College Ambtenaren Raad/politiek Verdieping Detaillistisch Wikken en wegen Informeel en formeel Lobbyen Ondersteunend Globaal Confronteren Gaan voor één doel Formeel Publiciteit zoekend Publieke opinie bewerkend
21 Voordelen voor IVN De methode van beleidsbeïnvloeding is effectief, het levert resultaat op. Natuurmonitoring staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van de totaalstrategie van beleidsbeïnvloeding. Resultaten van monitoring zijn direct bruikbaar en er kan snel op resultaat gestuurd worden. Snel zichtbaar effect motiveert vrijwilligers.
22 Het proces Monitoringsplan Gemeente coördinatie faciliteren Informeren/ondersteunen IVN veldwerk Ecologica interpretatie Resultaten
23 Resultaten - conclusies Per jaar enorm veel informatie. Natuurwaarden worden als zeer wisselend beoordeeld. 29% 7% 31% 33% Met bestaande bos- en natuurgebieden gaat het redelijk goed, maar met de wateren en de natuur in het agrarisch gebied gaat het slecht.
24 Succesfactoren Zorg voor een plan en faciliteiten. Sleutelfiguren bij gemeente en IVN. Investeer in een goede relatie. Pas vraag aan aan wat geboden kan worden. Overvraag niet, neem de tijd om te verbeteren. Zorg voor professionele ondersteuning. Laat snel resultaten zien. Gun elkaar successen! Pas beleid en beheer aan aan resultaten. Koppel beleid terug naar IVN en motiveer beleid
25 Einde presentatie Gelegenheid voor vragen en opmerkingen
IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE
IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE Beleidsplan IVN Deventer 2013-2014 Het bestuur van IVN-Deventer wil met dit beleidsplan haar visie en missie uiteen zetten en van daaruit haar plannen voor
Nadere informatieBijeenkomst Weidevogeleducatie
Bijeenkomst Weidevogeleducatie In samenwerking met: Conclusie en evaluatie: reacties van de aanwezigen Prima structuur en open houding naar deelnemers. Sommige freaks vallen best mee! Ontspannen avond.
Nadere informatieInspiratieavond 27 november 2017 De Dreef Aarle-Rixtel
Inspiratieavond 27 november 2017 De Dreef Aarle-Rixtel Opening Wethouder Tonny Meulensteen Programma 19.30-19.40 Opening 19.40-20.00 Toelichting Groenstrijd 2.0 20.00-20.30 Aftrap van de avond: Vergroening,
Nadere informatieActies uit Meerjarenplan KNNV afd. Epe-Heerde (januari 2017)
Acties uit Meerjarenplan KNNV afd. Epe-Heerde (januari 2017) In 2016 is door de afdeling Epe-Heerde een meerjarenplan opgesteld. Hieronder is een overzicht gegeven van de actiepunten uit dit meerjarenplan
Nadere informatieVrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie
Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie 19 juni 2017 Theo Verstrael Sovon Vogelonderzoek Nederland Inhoud Vrijwilligers & natuurmonitoring Achtergronden & motivaties Wat
Nadere informatieEen vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren 11
Inhoudsopgave 2inhoudsopgave A B C G Oriëntatie s Oriënteren op het onderzoeken van flora en fauna 4 Werkwijzer Een vegetatieopname maken 6 Een flora-inventarisatie uitvoeren 9 Een natuurtoets uitvoeren
Nadere informatieENQUÊTE VAN IVN NIJKERK
December 2015 ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK Deze enquête is gericht aan alle leden en donateurs van de natuurvereniging IVN Nijkerk. Het doel van de enquête is IVN Nijkerk inzicht te geven in welke richting
Nadere informatieWelkom in Laarbeek. Monika Slaets-Sonneveldt. Wethouder Inwonersparticipatie
Welkom in Laarbeek. Monika Slaets-Sonneveldt Wethouder Inwonersparticipatie Samen voor meer groen in de buurt. Wout Veldstra Voorzitter stichting Steenbreek Even voorstellen. Michel Brands Beleidsadviseur
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieMonitoring bij Natuurboeren. 31 maart 2015
Monitoring bij Natuurboeren 31 maart 2015 problematiek Afname Plant- en dieren leven in het buitengebied Intensivering grondgebruik, verdroging Monitoring bij natuurboeren 2 Monitoring bij natuurboeren
Nadere informatieAan de slag met de EFFECTENMONITOR. Startbijeenkomst, 19 maart 2019 Amersfoort
Aan de slag met de EFFECTENMONITOR Startbijeenkomst, 19 maart 2019 Amersfoort AGENDA 1. Achtergrond: Waarom een Effectenmonitor? 2. Ontwikkeling: Hoe is deze tot stand gekomen? 3. Workflow: Welke fasen
Nadere informatieSoortenbescherming. Buitenevenementen
Soortenbescherming en Buitenevenementen Bron www.drloket.nl Flora en faunawet en buitenevenementen Bron www.drloket.nl Pagina 1 Buitenevenementen Wilt u een evenement in de buitenlucht organiseren? Dan
Nadere informatieDuurzaam Dorp Overdinkel. Presentatie bij Rapport Duurzaam Dorp Overdinkel 31 mei 2010 Otto Willemsen
Duurzaam Dorp Overdinkel Presentatie bij Rapport Duurzaam Dorp Overdinkel 31 mei 2010 Otto Willemsen Waar komt Overdinkel vandaan? Agrarische achtergrond, textieldorp in 20 e eeuw. Mensen uit alle windstreken
Nadere informatiePOP. Betrokkenen INFORMATIE UIT DE KENNISMAKING:
POP Betrokkenen Naam werknemer Functie In dienst sinds GSM nr en e-mail Naam organisatie Adres Telefoon en e-mail Begeleider werkvloer Telefoon en e-mail HR-verantwoordelijke Telefoon van e-mail Naam POP-coach
Nadere informatieEigen kracht van ouders en kinderen. Behoefte aan/vraag naar deze activiteit.
Hoe verder na 25 mei Op 25 mei 2011 werden door de deelnemers aan de LEA conferentie in twee fasen acties benoemd. In eerste instantie actie-ideeën per wijk, deze wijkacties staan al op de site. Daarna
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatieVerslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen
Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Amber Van Geit Opleiding:
Nadere informatieAan de slag met het zorgplan Bewegen als onderdeel van het zorgplan
Aan de slag met het zorgplan Bewegen als onderdeel van het zorgplan Steeds meer instellingen breiden de zorgplannen voor cliënten uit met een beweegplan! Zo wordt bewegen een onderdeel van een bestaande
Nadere informatieAanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland
Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland Een gemeentelijk materialendepot werd opgeheven. De nabijgelegen sportvelden wilden wel uitbreiden, maar KNNV regio Alkmaar diende een plan in voor
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatieRECREATIE & NATUUR EN STARING ADVIES
RECREATIE & NATUUR EN STARING ADVIES In een groot deel van de Nederlandse bos- en natuurgebieden wordt veel gerecreëerd; op land, op het water en in de lucht. In de meeste gevallen kunnen de natuurfunctie
Nadere informatieWhat s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht
What s up Zuiderzeeland? Aardrijkskunde praktische opdracht praktisch onderzoek in zuiderzeeland 4 HV Naam: Klas: In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat Waterschap
Nadere informatieJaarprogramma IVN Helden 2018[Geef de titel van het document op] 10 januari /Vertrek 11 Jan Do 20:00 Nieuwsjaars treffen
Datum Dag Aanvang Onderwerp /Vertrek 11 Jan Do 20:00 Nieuwsjaars treffen Informatie 25 Jan Do 20:00 Tuinvogeltelling 28 jan. Zo 8.15 9.00 tot 12.00 Observeren watervogels op de Maas vanuit Wanssum Dasseninventarisatie
Nadere informatieKansenkaart Biodiversiteit
Kansenkaart Biodiversiteit Inhoud: Aanleiding, doel en werking Rob van Schijndel (Grontmij) Inhoudelijke informatie Maartje Bleeker (Ecologica) Communicatie en implementatie Bowine Wijffels (Cailin Partners)
Nadere informatieDe vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:
> Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,
Nadere informatieSMART trainen. Naar een hoger niveau van de mini-volleybal training. Bert Brinkman, 2001 Terug naar de Volleybal pagina
SMART trainen Naar een hoger niveau van de mini-volleybal training Bert Brinkman, 2001 Terug naar de Volleybal pagina Structuur Structuur in de training Structuur in het seizoen Doelen stellen Hoger op
Nadere informatieEen basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012
Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een
Nadere informatieTransition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel
Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter
Nadere informatieWe stellen voor deze vragenlijst één maal per jaar te gebruiken.
Vragenlijst Lokaal Drugoverleg Inleiding Binnen de alcohol- en drugpreventiesector weten we dat een dynamisch lokaal drugoverleg een belangrijke basis en voorwaarde vormt om binnen de gemeente een werkbaar
Nadere informatieBijlage 2 Uitvoeringsprojecten biodiversiteit en leefgebieden. Voorbeeld 1 Leefgebieden gladde slang in De Kempen (binnen EHS)
Bijlage 2 Uitvoeringsprojecten biodiversiteit en leefgebieden Voorbeeld 1 Leefgebieden gladde slang in De Kempen (binnen EHS) Inleiding In 2006 heeft RAVON in opdracht van de Provincie Noord-Brabant het
Nadere informatieStaalkaart KNNV afdeling IVN afdeling Regio
Staalkaart De laatste jaren nemen de contacten tussen KNNV en IVN en het aantal gemeenschappelijke activiteiten behoorlijk toe: in 2015 al drie maal zoveel als in 2014. Vooral excursies en natuurwandelingen,
Nadere informatieFormat Projectplan. Zo kan het ook! 20 juni 2013 1
Format Projectplan Onbeperkt Sportief biedt u een format voor het maken van een projectplan. Met zeven hoofdvragen krijgt u helder op papier wat uw project inhoudt. Het projectplan heeft als doel het stimuleren
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Jeugd & Gezin
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Jeugd & Gezin We redden het niet met de opvoeding van ons kind. Is er iemand bij wie we terecht kunnen? Iemand die ons begrijpt? Ons kind heeft een beperking,
Nadere informatieVrijwilligerscollege Roosendaal
Vrijwilligerscollege Roosendaal Wie zijn wij? Wat doen wij? Wat kunnen wij voor jou betekenen? Wat is het vrijwilligerscollege? Onze missie en visie Het motto is leren van elkaar. Het vrijwilligerscollege
Nadere informatieNaam: School: Mentor:
Naam: School: Mentor: Indeling portfolio Tab Domeinen Gebieden Opmerkingen* 1 Algemene informatie Mijn interesses Mijn stage(s) 2 Werken Mijn werkprocessen Mijn competenties Mijn certificaten /diploma
Nadere informatieKNHS ZEELAND AMBITIE, FOCUS, PRAKTIJK, BEWAKEN EN COMMUNICATIE VAN 2014-2017
KNHS ZEELAND AMBITIE, FOCUS, PRAKTIJK, BEWAKEN EN COMMUNICATIE VAN 2014-2017 Thuis in Zeeland Aktieve, brede paardensport beoefening De KNHS heeft op nationaal niveau 2 jaar gewerkt aan haar herstructurering
Nadere informatieBeleidsplan IVN West-Friesland Natuurbeleving in een duurzame wereld Inhoud
Beleidsplan IVN West-Friesland 2017 2020 Natuurbeleving in een duurzame wereld Inhoud 1. Inleiding IVN West-Friesland is een financieel gezonde vereniging met bijna 300 leden gericht op Natuureducatie
Nadere informatieFinancieel Jaarverslag Balans 2016 Exploitatie 2016 Begroting Raming 2018
Financieel Jaarverslag inhoud: Balans Exploitatie + van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging Afdeling Zeist, Heuvelrug en Kromme Rijn Balans Activa 3112 3112 Passiva 3112 3112 Promotie
Nadere informatieBureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode
Bureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode Natuurwaardenkaart Voor het inventariseren van de natuurwaarden van Heemstede zijn in het rapport Natuurwaardenkaart van Heemstede Waardering van
Nadere informatieNatuurplein De Baronie 1
Natuurplein De Baronie 1 1. Inleiding: De natuurverenigingen in de regio Breda werken al langere tijd samen. In 2014 is een studiegroep Samenwerking opgericht die in de rapportage van eind oktober 2015
Nadere informatiePortefeuillehouder: H. Blok Behandelend ambtenaar K. Schuurman, (t.a.v. K. Schuurman)
Vergadering: 13 januari 2015 Agendanummer: 9 Status: Besluitvormend Portefeuillehouder: H. Blok Behandelend ambtenaar K. Schuurman, 0595-447785 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. K. Schuurman) Aan de gemeenteraad,
Nadere informatieTerugkijken op De wondere wereld van de weidevogels!
Programma: 09.30 uur Inloop 10.00 uur Opening door Arjan Vriend, directeur Stichting Landschapsbeheer Gelderland 10.10 uur Resultaten en ontwikkelingen in de vrijwillige boerenlandvogelbescherming in Gelderland
Nadere informatieDe meerwaarde van samenwerken op het gebied van Natuur- en Landschap.
Natuurrijk Limburg Zuid; bijeenkomst 16 november 2016 De meerwaarde van samenwerken op het gebied van Natuur- en Landschap. Peter Kerkhofs; Plattelandsvereniging Hei, Heg & Hoogeind Collectief Midden Brabant
Nadere informatieTeamplan samenwerking huisarts - wijkteam
Project Het Dorp Samenwerking Huisarts- wijkteam: Teamplan Teamplan samenwerking huisarts - wijkteam Dit document is te vinden op: www.hetdorp.net/aandeslag Inleiding Om de samenwerking met de huisarts
Nadere informatieOnderzoek flora en fauna
Onderzoek flora en fauna 1. Conclusie Geconcludeerd wordt dat voor de beoogde functieveranderingen geen ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet vereist is. Hierbij dient wel gewerkt te worden
Nadere informatieHier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. De Specht Er zijn verschillende soorten spechten: de groene, de zwarte en
Nadere informatieOur way to become the greenest of Europe
Our way to become the greenest of Europe 9 april 2018 Michel Brands Beleidsadviseur Groen / Programmaleider Duurzaamheid Het geheim van ons succes De Laarbeek-methode: échte samenwerking tussen gemeente
Nadere informatieJAARPLAN 2018 KNNV AFD. VOORNE NATUURSTUDIE/NATUURBELEVING/NATUURBESCHERMING
JAARPLAN 2018 KNNV AFD. VOORNE NATUURSTUDIE/NATUURBELEVING/NATUURBESCHERMING Groene Specht Foto: Hans op den Dries Tekst: Theo Briggeman Begroting: Marianne op den Dries 1 Werkplan: Voor u ligt het Jaarplan
Nadere informatieDiagnose instrument Organisatie vernieuwing
Diagnose instrument Organisatie vernieuwing Doel De checklist helpt een managementteam om een beslissing te nemen over de meest belovende aangrijpingspunten voor verandering. Tevens kan het gebruikt worden
Nadere informatieSollicitatie hints & tips
Sollicitatie hints & tips Sollicitatietips Solliciteren is een vak apart. Schiet je met hagel of schiet je gericht op een voor jou passende vacature. Om teleurstellingen te voorkomen adviseren wij om gericht
Nadere informatieMotivatie waarnemers. Waarom tellen waarnemers? Waarneme. Aantallen waarnemers. Nederland is land met hoogste dichtheid aan waarnemers
99 99 99 99 99 995 996 997 998 999 5 6 7 8 9 5 Citizen science in het boerenland en lichtpuntjes Citizen Science (burgerwetenschap) Onderzoek uitgevoerd door burgers, vaak in samenwerking met of onder
Nadere informatieCursus Roofvogelnestkartering. Werkgroep Roofvogels Zeeland
Cursus Roofvogelnestkartering Werkgroep Roofvogels Zeeland Wat is nestkartering? Elke (roof)vogel heeft in het broedseizoen een territorium. Tijdens een aantal bezoeken worden alle waarnemingen van (roof)vogels
Nadere informatieWorkshop Privacy en Triage
Workshop Privacy en Triage Programma 1. Over de streep 2. Introductie Privacy & Triage 3. Triage in casus Privacy staat integraal werken in sociaal domein in de weg Gemeenten krijgen een grotere verantwoordelijkheid
Nadere informatieAuteurs: Marijke Hoftijzer en Piet Korte isbn: 978-90-01-82345-0
Projectplanning (extra bij paragraaf 3.1 Imagodoelstellingen) Naast je normale dagelijkse bezigheden kun je ook te maken krijgen met de organisatie van eenmalige zaken. Soms zijn deze heel overzichtelijk
Nadere informatieActiveer de Eigen Kracht van uw burgers; begin bij uw professionals!
Zelfredzaamheid en burgerparticipatie worden steeds belangrijker in het publieke domein. Deze nieuwe manier van omgaan met burgers stelt nieuwe eisen aan uw professionals. Van hen wordt steeds nadrukkelijker
Nadere informatieHandleiding BTS-telling
Handleiding BTS-telling De BTS-telling is één van de drie methodieken die worden ingezet bij de beheermonitoring van weidevogels: het verzamelen van weidevogelgegevens voor een zo effectief mogelijk weidevogelbeheer
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieMeer biodiversiteit door samenwerking
Carel van Dijck (Gemeente Oirschot) en Eric Sessink (Stichting Food4Bees) Is Oirschot biodivers? 1 Inhoud Geschiedenis / Projecten Biodiversiteitsactieplan Oirschot Rol van de gemeente Nieuwe kansen en
Nadere informatieDe Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders
De Opdrachten en Overzichten voor begeleiders Inhoud van de map ALGEMEEN Over Woordvoerders van de natuur Over de opdrachten en voorbereiding Praktisch: 2 vormen van begeleiden Overzicht opdrachten per
Nadere informatieBIOLABO. Voorbereiding in de klas
BIOLABO Voorbereiding in de klas INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit in de schoolomgeving 2.1 materiaal 2.2 verloop 3. Biodiversiteit op aarde 3.1 materiaal 3.2 verloop 3.3 afsluiter 1. Inleiding Biolabo
Nadere informatieVoorstel aan dagelijks bestuur
Voorstel aan dagelijks bestuur Datum vergadering 17-09-2013 Agendapunt 5 Steller / afdeling E. Leuver / Stafunit Algemene Dienst Openbaar Ja Bestuurder J.J. Schrijen Bijlage(n) 1 Programma Bestuur, externe
Nadere informatieSamenwerking, overleg en expertiseontwikkeling tussen examencommissies. Joost Dijkstra (UM) Geja Hageman (UM) Peter Klootwijk (EUR)
Samenwerking, overleg en expertiseontwikkeling tussen examencommissies Joost Dijkstra (UM) Geja Hageman (UM) Peter Klootwijk (EUR) Opzet van de workshop Introductie van de casus Werken in teams: Beantwoorden
Nadere informatieDe gids (gelden) Het verkleinen van (sociaal-economische) Gezondheidsverschillen in wijken: Wat helpt? Wat helpt minder? Wat helpt niet?
De gids (gelden) Het verkleinen van (sociaal-economische) Gezondheidsverschillen in wijken: Wat helpt? Wat helpt minder? Wat helpt niet? Utrecht, 11 december 2014 1 Gids (gelden) Wie werd en wordt waar
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieCompetenties Schoolleider. Voor ieder kind het beste bereiken met passie, plezier en professionaliteit
Competenties Schoolleider Voor ieder kind het beste bereiken met passie, plezier en professionaliteit SOPOH Competenties schoolleiding 1 Inleiding: Voor het benoemen van de competenties voor de functionerings-/
Nadere informatieOok de wensen en eisen aan de professionele organisaties veranderen door de kanteling.
Welzijn nieuwe stijl in gemeente Apeldoorn. Maatschappelijk agenderen gericht op de kanteling van formele naar informele zorg en het versterken van de zelfredzaamheid bewoners. Wat is interessant aan deze
Nadere informatieSTAPPENPLAN BIJ HET MODEL STUURYSTEEM DECUBITUS (PROJECT DECUBITUSZORG IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK; DOOR STUREN STEEDS BETER)
STAPPENPLAN BIJ HET MODEL STUURYSTEEM DECUBITUS (PROJECT DECUBITUSZORG IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK; DOOR STUREN STEEDS BETER) Juni 2004 INLEIDING Voor u ligt een stappenplan dat gebaseerd is op de CBO-richtlijn
Nadere informatieNationaal Park Hollandse Duinen
Nationaal Park Hollandse Duinen 5000 Soortenjaar 2018 Bekendheid Nationaal Park vergroten Een jaar lang aandacht voor de rijkdom van Hollandse Duinen Een jaar lang veldvrijwilligers ondersteunen bij veldactiviteiten
Nadere informatieNaar HKZ; procesgericht of doelgericht?
Naar HKZ; procesgericht of doelgericht? Septa Management Group Scheepsmakershaven 34d 3011 VB Rotterdam Auteur: Johan ter Heegde Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Vertrekpunt HKZ: documenten, processen of
Nadere informatieNatuurpunt Antwerpen Stad - Nieuwsbrief 2 - Cursus Natuurgids, Gemeenteraadsverkiezingen, activiteiten 1 bericht
Guy Voets Natuurpunt Antwerpen Stad - Nieuwsbrief 2 - Cursus Natuurgids, Gemeenteraadsverkiezingen, activiteiten 1 bericht Natuurpunt Antwerpen Stad
Nadere informatieOpvoeding & Ontwikkeling
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling Ons kind is anders dan andere kinderen. Wat is er aan de hand? Mijn dochter is in de puberteit. Hoe ga ik
Nadere informatieEvaluatie enquête Week van het sluipverbruik
Evaluatie enquête Week van het sluipverbruik Verzendatum enquête: 5 augustus 2015 Response verzameling: 21 augustus 2015 Verzonden herinneringen: 0 Aantal verzonden enquêtes: 103 Response: 29 ik was wel
Nadere informatieBij-scholing voor de groenprofessional. Titel presentatie. subtitel
Bij-scholing voor de groenprofessional Titel presentatie subtitel Structureel vergroten van het voedselaanbod en de nestgelegenheid voor wilde bijen in Nederland. Initiatiefnemers Project- & campagnepartners
Nadere informatieInleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen!
MaS In de Parochie Inleiding De maatschappelijke stage (MaS) is definitief begonnen en in volle gang. In Nederland zijn middelbare scholieren verplicht gedurende hun middelbare school carrière een maatschappelijke
Nadere informatieSamenwerken èn netwerken
Samenwerken èn netwerken Stappenplan voor versterken van zelforganisaties Auteurs Saskia van Grinsven en Jamila Achahchah Fotografie: Guillermo Dazelle MOVISIE Juni 2012 Inleiding Voor je ligt een stappenplan
Nadere informatieExpertisemiddag Praktisch Toepassen Flora- en Faunawet 19 maart 2014 Gemeente Heerhugowaard
Expertisemiddag Praktisch Toepassen Flora- en Faunawet 19 maart 2014 Gemeente Heerhugowaard Op woensdagmiddag 19 maart vond in de gemeente Heerhugowaard de Expertisemiddag Praktisch Toepassen Flora- en
Nadere informatieNatuurpunt Waasland. Competitie 10 jaar waarnemingen.be Straffe wedstrijd
Competitie 10 jaar waarnemingen.be Straffe wedstrijd 1 Competitie 10 jaar waarnemingen.be Er worden prijzen uitgereikt in de categorieën Gebied en Waarnemer. Categorieën voor waarnemers grootste aantal
Nadere informatieFiets- & Natuurverbinding Nigtevecht
Fiets- & Natuurverbinding Nigtevecht 1 e PPBS sessie Publiek Private Buurt Samenwerking 13 oktober 2015 [1] Agenda [2] 1. Opening Doel vanavond Kennismaking Uitleg aanpak Verwachtingen afstemmen [3] 1.
Nadere informatieResultaten enquête. Onderzoek van Leen Leys. Master in de pedagogische wetenschappen
Resultaten enquête Onderzoek van Leen Leys Master in de pedagogische wetenschappen Voorwoord van de directie BESTE OUDERS, In wat volgt, tonen we de resultaten van een enquête die tijdens het eerste trimester
Nadere informatieOperatie Steenbreek in Krimpen aan den IJssel. Workshop: Operatie Steenbreek zoekt de verbinding met het bedrijfsleven
Workshop: Operatie Steenbreek zoekt de verbinding met het bedrijfsleven Workshop: Operatie Steenbreek zoekt de verbinding met het bedrijfsleven Begin 2016 plan steenbreek in Krimpen bij de gemeente en
Nadere informatieAngst voor afhankelijkheid Over wederkerigheid en (on)afhankelijkheid in relaties tussen burgers
Angst voor afhankelijkheid Over wederkerigheid en (on)afhankelijkheid in relaties tussen burgers L.linders@fontys.nl Lilian Linders Fontys Hogeschool Sociale Studies 06 50242166 Masterclass Humanitas Academie
Nadere informatieEvaluatie bijdrageregeling Regionale samenwerking -samenvatting-
WODC Evaluatie bijdrageregeling Regionale samenwerking -samenvatting- Hoofddorp, 8 mei 2003 Projectnummer: 3863 KPMG Bureau voor Economische Argumentatie Postbus 559 2130 AN Hoofddorp Tel. 023-5547700
Nadere informatieTijd voor Activiteit. Plan voor één op één en groepsactiviteiten met. de bewoners van WarmThuis
Tijd voor Activiteit Plan voor één op één en groepsactiviteiten met de bewoners van WarmThuis Versie 8 maart 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Wat gaan we doen?... 3 Hoe gaan we dit doen?... 3 Hoe weten
Nadere informatieJaarplan Medezeggenschapsraad van
Jaarplan 2017-2018 Medezeggenschapsraad van en Onderdeel van GPO-WN Gereformeerd Primair Onderwijs West- Nederland GPO-WN 's-molenaarsweg 1 2401 LL Alphen a/d Rijn Voor u ligt het jaarplan van de MR van
Nadere informatieBiodiversiteit in de stad
Biodiversiteit in de stad Over nut en noodzaak, kosten en baten (en bijen) Frans van Alebeek, Leeuwarden, 6 november 2013 Beeldvullende Het landschap foto van met onze titel voorouders 3x foto Landschap
Nadere informatieBELEIDSPLAN LNMH
BELEIDSPLAN LNMH 2017-2020 1 Inhoudsopgave 1.Inleiding 3 2. Ambitie 3 3. Uitvoering 4 3.1. Bestuurlijk 4 3.2. Activiteiten 5 4. Speerpunten voor de komende vier jaren 7 5. Communicatie 9 6. Financieel
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatieEindhoven, 16/03/2017. Frank Van de Meutter
Eindhoven, 16/03/2017 Frank Van de Meutter Inhoud Inleiding Tuinen Tuinen & biodiversiteit Materiaal & methode Studiegebied Data: verzameling Data: verwerking Resultaten Volledigheid Aantallen vergelijking
Nadere informatieNieuwsbrief CliëntAanZet
Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:
Nadere informatieRubrics voor de algemene vaardigheden - invulblad. 1. Zelfstandig leren Het kunnen sturen van het leerproces en daarop reflecteren.
ingevuld door :. Zelfstandig leren Het kunnen sturen van het leerproces en daarop reflecteren Aanpak kiezen en planning maken Ik verdiep me in een opdracht zodat ik overzicht heb. Ik kan een passende aanpak
Nadere informatieSWOT - analyse. november 2007 van Dromen naar Scoren 1
SWOT - analyse Een handige methode om uw organisatie te leren kennen en te kijken waar uw organisatie staat en naartoe moet, is de SWOT-analyse. De vier letters staan voor Strengths, Weaknesses, Opportunities
Nadere informatie- 10 Gouden regels voor het ontvangen van scheidsrechters:
1 INHOUDSOPGAVE 1. Imago - 10 Gouden regels voor het ontvangen van scheidsrechters - Convenant sportiviteit en respect 2. Organisatie - Organogram - Scheidsrechters commissie - Functieomschrijvingen 3.
Nadere informatieQuick scan ecologie. Mientweg 5 & 29 te Lutjewinkel
Quick scan ecologie Mientweg 5 & 29 te Lutjewinkel Samenvatting Inhoud H 01 Aanleiding Voor de Mientweg 5 en Mientweg 29 te Lutjewinkel wordt een ruimtelijke ontwikkeling voorbereidt. Het gaat om de ontwikkeling
Nadere informatieFinancieel Jaarverslag Begroting Zeist, Heuvelrug en Kromme Rijn
Financieel Jaarverslag en van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging Afdeling Zeist, Heuvelrug en Kromme Rijn Balans Activa 3112 3112 Passiva 3112 3112 Promotie Voorraad 101,00 380,00
Nadere informatieAgenda: Coördinatoren: Willem-Jan Hoeffnagel Fred van Klaveren Theo van Mens
1000-SOORTENDAG HET GOOI 2016 Agenda: 1) Welkom 2) Aanleiding en doel van de 1000-soortendag 2016 3) Terugblik op 1000-soortendag 2014 4) Programma 1000-soortendag 2016 5) Rol soortcoördinatoren 6) Te
Nadere informatieWet natuurbescherming Stap vooruit voor natuur en economie?
Wet natuurbescherming Stap vooruit voor natuur en economie? Willem Lambooij Afdeling Water & Groen Inhoud van de presentatie 1. De Wet natuurbescherming in vogelvlucht 2. Nieuwe taken en bevoegdheden provincie
Nadere informatieMonitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide
Monitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide 2010 Mark Klerks November 2010 Inleiding: Het jaar 2010 kwam maar langzaam op gang. Vooral het voorjaar was
Nadere informatieIk ben. Eerlijk. Geduldig. Creatief. Gestructureerd. Communicatief. Geïnteresseerd. Geeft aandacht WWW.IKBENHARRIE.NL
Ik ben Geïnteresseerd Creatief WWW.IKBENHARRIE.NL Communicatief Geeft aandacht Eerlijk Gestructureerd Geduldig Harrie is ontwikkeld door CNV Jongeren en Vilans, met dank aan de support van UWV en Instituut
Nadere informatieNatuur, Buiten Activiteit:
Natuur, Buiten Activiteit: Doelgroep: middenbouw (groep 4, 5 en 6) Doel van de activiteit: - De kinderen worden bewust van de herfst en zijn veranderingen. - De kinderen leren over de onderdelen van bladeren
Nadere informatie