Werkstuk Geschiedenis Het vredesproces in het Midden Oosten

Transcriptie

1 Werkstuk Geschiedenis Het vredesproces in het Midden Oosten Werkstuk door een scholier 5907 woorden 19 mei ,5 42 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Voorwoord Mijn eindwerk zal gaan over het Israëlisch-Palestijns conflict, de problematiek in het Midden Oosten. Over dit onderwerp weet ik nog niet veel, maar het interesseert me wel, omdat het nog regelmatig in de actualiteit komt. Ik zou willen weten vanuit welke motivatie die aanslagen van de PLO worden gepleegd, en wie of wat de PLO is. Je hoort wel namen zoals Yasser Arafat, de Intifada, de Gaza-strook, Netanyahu, Barak, de Fatah, Rabin, de akkoorden van Camp David Ik zou het willen hebben over het verband tussen oa deze namen. Wat is er eigenlijk aan de hand, wat is er al gebeurd en wat zou er nog kunnen te wachten staan? Is het ook weer enkel het geloof dat aan de basis van het conflict ligt, of zit er meer achter? Het zijn vragen waarop ik een antwoord zou willen formuleren. 2. Inhoudstafel 1. Voorwoord 2. Inhoudstafel 3. Inleiding 4. Belangrijke personen en groeperingen 4.1 PLO 4.2 Arafat en de PLO 4.3 Sharon 4.4 Hamas 4.5 Fatah 4.6 Jihad 5. Het vredesproces Begin 2001 Pagina 1 van 14

2 5.6 September 2001 april De verdeling van Jeruzalem 6.1 Het belang van Jeruzalem 6.2 De mogelijkheden Oost-Jeruzalem blijft joods Gedeelde soevereiniteit De dubbele hoofdstad Soevereiniteit van God De Brusselse oplossing 7. Slotwoord 8. Bibliografie 8.1 Boeken 8.2 Websites 3. Inleiding Vrede op aarde, de kerstboodschap bij uitstek. Tweeduizend jaar oud, maar spijtig genoeg horen we elke dag over doden en gewonden, oorlogen en conflicten. Vandaag is broeihaard nummer één het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Maar waar draait het nu allemaal om? Om het probleem vandaag beter te kunnen begrijpen, is het noodzakelijk om belangrijke data en feiten op een rijtje te zetten. Het verhaal begint in 1917 met de Balfourverklaring. Deze verklaring houdt in dat Groot-Brittannië zich tot de oprichting van een Joods Nationaal Tehuis in Palestina verbindt. Sinds het einde van de negentiende eeuw rijzen in Europa de nationale staten als paddestoelen uit de grond. De joden, doorheen de geschiedenis altijd achter- en vervolgd, willen eveneens een eigen staat. In 1919 is er de Vredesconferentie in Parijs: Emir Feisal, door de hele wereld erkend als de enige Arabische leider, aanvaardt de Balfourverklaring volledig. Hij verheugt zich op de samenwerking tussen joden en Arabieren. In 1920 vormt de Feisal-Weizmann overeenkomst de basis voor de bekrachtiging van de Balfour declaratie door de Volkerenbond. Twee jaar later verleent de Volkenbond aan Groot-Brittannië een mandaat voor een interim-bestuur in Palestina. Dit is tijdelijk tot de joodse staat werkelijk bestaat en een eigen regering heeft. In 1939 doet de Britse regering een poging de joodse immigratie te beperken. In haar White Paper' stelt ze het jaarlijks maximumaantal immigranten in Palestina op Dit is echter in strijd met wat in de Feisal-Weimann overeenkomst is vastgelegd. Het is wachten tot 1948 vooraleer de joden een eigen staat krijgen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden miljoenen joden de dood in de Duitse concentratiekampen. Om die zwarte bladzijde uit de wereldgeschiedenis zo snel mogelijk om te draaien, schenkt de Verenigde Naties de joden een land. Het wordt Palestina en de grond wordt eerlijk verdeeld tussen de joden en de Arabieren. Maar daar begint al Pagina 2 van 14

3 de ellende. Israël legt zich niet neer bij de verdeling en krijgt een groter gebied. De Arabische bevolking wordt verjaagd met de boodschap nooit meer terug te keren. De vluchtelingen komen terecht in Gaza, Libanon, Syrië, Jordanië, vaak in kampen. In 1967 verovert Israël de Gazastrook op Egypte, de Golanhoogte op Syrië en de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem op Jordanië. (6-daagse oorlog) De Syriërs wilden wraak nemen voor deze nederlaag. In 1973 op Yom Kippoer (een joodse feestdag) vallen ze Israël aan. Deze dag is niet toevallig. Syrië had verwacht dat de joden volop bezig zouden zijn met de feestdag, maar niets was minder waar: in een mum van tijd heeft Israël de kaarten in handen. Syrië wordt verslagen en Israël kan nog meer gebied annexeren. Sinds 1977 groeit het gewapende verzet van de PLO, de door de Arabische landen erkende vertegenwoordiging van het Palestijnse volk, tegen de gedwongen verbanning van de Palestijnen uit Israël. Israël valt Libanon binnen in 1982 om de PLO te verjagen, aanvankelijk met steun van de Sji'itische bevolking van Libanon, die genoeg heeft van de dominantie van de PLO. In 1987 komen de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook in opstand tegen de Israëlische overheersing. Deze opstand, de Intifada, zal over de jaren het leven kosten aan meer dan burgers. In Oslo begint in januari 1993 een geheim vredesoverleg tussen Israël en de PLO. Op basis van dit akkoord komen in september Yasser Arafat en de Israëlische premier Rabin samen. Israël erkent de PLO als enige vertegenwoordiger van het Palestijnse volk en kent de Palestijnen beperkte autonomie toe in ruil voor erkenning van de staat Israël. Israël trekt zich gedeeltelijk terug uit de bezette gebieden. Er komt een regeling voor Jeruzalem, de joodse nederzettingen, de vluchtelingenkampen en een terugkeerregeling voor de verdreven Arabieren In 1994 wordt het akkoord van Oslo met horten en storten in de praktijk gebracht. Israël zal zich voor een groot deel terugtrekken uit de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever. Bovendien moet na een periode van vijf jaar een overeenkomst worden gesloten over de belangrijkste punten van conflict: Jeruzalem, de grenzen en de Palestijnse vluchtelingen. PLO-leider Yasser Arafat keert terug naar de Gazastrook. In oktober ondertekenen Israël en Jordanië ook een vredesakkoord. De vredesonderhandelingen tussen Israël en Syrië verlopen echter moeizaam. De Israëlische premier Rabin onderhandelt met de Syriërs, maar wordt op 4 november 1995 vermoord. Zijn opvolger Peres staakt de onderhandelingen wanneer in het voorjaar van Israëliërs worden gedood bij een aantal zelfmoordaanslagen door de Palestijnse Hamas-beweging en Syrië weigert de aanslagen te veroordelen. Binnen al deze problemen zijn er conflictpunten die voortdurend terugkomen, soms overduidelijk, soms zijn ze een achterliggende reden die niet expliciet word geuit. Een daarvan is water: bron van alle leven. De voornaamste waterbronnen liggen in Syrië, Jordanië en Libanon. De grootste waterreservoirs bevinden zich onder de Westelijke Jordaanoever en ook de Gazastrook. Geen toeval dus dat de Israëli die gebieden bezet houden. De Israëli zijn bang om de controle los te laten, dan worden zij afhankelijk van de goodwill van de Palestijnen voor hun landbouw en industrie. Pagina 3 van 14

4 Vandaag heeft Israël de controle over water en houdt zo op zijn beurt de Palestijnen in een wurggreep. De zes autonome Palestijnse steden op de Westelijke Jordaanoever zijn met elkaar verbonden met wegen die onder Israëlische controle staan. Zet Israël de wegen af, dan raken de Palestijnen niet meer van de ene naar de andere stad, aan water of kunnen ze niet gaan werken. De landbouwgebieden buiten de stad zijn onbereikbaar, net als de ziekenhuizen. Er zijn verschillende (terroristische) Palestijnse organisaties ontstaan die voor hetzelfde doel opkomen: Palestina, niet langer een gebied, maar een erkend land. Toch zijn er grote onderlinge verschillen. De PLO, de Palestijnse bevrijdingsorganisatie is een democratisch verkozen organisatie met een democratisch verkozen leider, de twee andere niet. Arafat, de leider van de PLO is bovendien de leider van de Palestijnse Nationale Autoriteit, het hoogste Palestijnse gezag door internationaal erkende verkiezingen verkozen. De PLO erkent Israël als staat, Hamas en Jihad doen dat niet. De PLO is een lekenorganisatie, Hamas en Jihad zijn religieuze organisaties. De PLO wil onderhandelen, de twee andere kiezen de weg van het geweld omdat ze niet in de vredesonderhandelingen van Oslo geloven. 4. Belangrijke personen en groeperingen 4.1 PLO De Palestijnse nationale beweging uit zich vooral via de Palestijnse Bevrijdings Organisatie (Palestine Liberation Organization; PLO) Het is een uitgebreid front, een paraplu-organisatie, samengesteld uit talrijke verzetsorganisaties, politieke partijen en onafhankelijke personen... De Arabische Liga erkende in 1974 de PLO als de enige en legitieme vertegenwoordiging van het Palestijnse volk. Sinds dan heeft de PLO Palestina vertegenwoordigd voor de VN, de NAM (Vereniging van de niet-geallieerde landen), het OIC (Organization of the Islamiet Conference) en voor vele andere... Behalve zijn ruime nationale en politieke doelstellingen, heeft de PLO talrijke taken op zich genomen in verband met het leven van de Palestijnen. Zo zorgden ze voor de oprichting van verscheidene instellingen op het vlak van gezondheid, onderwijs en sociale diensten. Hierdoor is de PLO meer dan een nationale beweging die streeft naar de vestiging van een Palestijnse staat met dan hoofdstad Jeruzalem. De PLO was opgericht in 1964 met Arabische steun. In die tijd werd de PLO geleid door Ahmed Al-Shukairy en sinds dan zijn er heel veel veranderingen geweest, zoals op vlak van samenstelling, leiders, politieke oriëntatie de plaatsen van de hoofdkwartieren. De belangrijkste deelorganisaties van de PLO zijn de Palestijnse Nationale Raad (PNC), de Centrale Raad en het Uitvoerend Comité. Politiek pluralisme is altijd een belangrijke eigenschap geweest. Dit wil zeggen dat er verschillende partijen naast elkaar regeren, geen enkele heeft de alleenheerschappij. Er zijn democratische dialogen en pogingen om tot eenstemmige beslissingen te komen, maar er is ook aandacht voor de aanwezigheid van veel verschillende visies, concurrenten en bondgenoten in moeilijke periodes. In 1968 waren er voor het eerste de gewapende strijdorganisaties, de zogenaamde Feda iyeen, voornamelijk de Fatah. In 1969 werd de leider van de Fatah het hoofd van het Uitvoerend Comité van de PLO. Deze man was Yasser Arafat. Hij werd in 1971 de Generale Bevelhebber van de Palestijnse Troepen. Zijn naam werd van toen af aan automatisch gelinkt aan de PLO en aan de Palestijnse nationale organisaties. Pagina 4 van 14

5 Sinds de vestiging van de Palestijnse nationale autoriteit (PNA) en de algemene verkiezingen in januari 1996 in het bezette Palestijns gebied begonnen de rol en de verantwoordelijkheden van de autoriteit toe te nemen. Veel gevluchte leiders keerden toen terug naar hun thuisland. Voor de eerste keer ontstonden er Islamitische groepen die politiek en religie niet strikt gescheiden hielden. In het algemeen is de huidige Palestijnse situatie constant aan het veranderen naar de vestiging van een staat en een Palestijnse democratie toe. Deze veranderingen tasten de PLO aan, maar de PLO zal zijn rol als zeer belangrijke Palestijnse structuur verder zetten: voor de Palestijnse mensen in het bezette gebied, in de vluchtelingenkampen, en over de hele wereld. 4.2 Arafat en de PLO Yasser Arafat geboren in Egypte. Toen hij 4 jaar was, is hij bij zijn oom gaan wonen, omdat zijn moeder gestorven was. Daar gooide hij net als alle Arabische kinderen met stenen naar de Engelse bezetters van Palestina. De opstandige oom kwam in de gevangenis en Yasser Arafat ging terug naar zijn vader in Caïro. Als zoon van Palestijnse ouders kreeg hij het Palestijnse nationalisme met de paplepel ingegoten. Ook als student kwam hij op voor de Palestijnen. Als voorzitter van de Palestijnse Studentenbeweging bood hij in 1952 de Egyptische president Naguib een in bloed geschreven motie aan met de tekst:,,vergeet Palestina niet.'' Na de oorlog van 1956 tussen Egypte en Israël werd Arafat door president Nasser verbannen, omdat hij zich met de Egyptisch-Israëlische betrekkingen had bemoeid. De jonge ingenieur Arafat vertrok naar Koeweit waar hij multimiljonair werd. De Palestijnse zaak bleef zijn belangstelling houden en samen met Abu Jihad richtte hij in 1959 Fatah op, een organisatie die met alle mogelijke middelen voor de Palestijnse zaak wilde vechten. Van die terroristische Fatah moest Israël uiteraard niets hebben, maar de Arabische landen ook niet. Arafat wilde de Palestijnse zaak niet ondergeschikt maken aan de droom van Nasser en vele anderen in de Arabische wereld. Die droom was de herrijzenis van één groot en machtig Arabisch Rijk zoals dat eens heeft bestaan. Er bestond veel wantrouwen in de Arabische wereld tegenover de Fatah en ook tegenover de PLO. Tegelijkertijd wilde de Arabische wereld de PLO ook niet openlijk laten vallen. De PLO werd erkend als vertegenwoordiger van het Palestijnse volk, maar de steun aan de PLO bestond vooral uit mooie woorden. In zette de Jordaanse koning Hoessein zijn leger in om Arafat en zijn PLO het land uit te jagen. De Palestijnen kregen teveel praatjes en Hoessein vreesde voor zijn eigen macht. Na de bloedige verdrijving uit Jordanië dook de PLO op in Libanon, de zwakste Arabische staat. Arafat kreeg daar zoveel invloed dat hij later trots meldde:,,ik heerste over Libanon''. Libanon bleef niet lang de thuisbasis van de PLO. Israël viel in 1982 Libanon binnen en verdreef samen met christelijke Libanese machtsgroepen de PLO. Yasser Arafat zocht steun in Syrië, maar president Assad zette hem na enige tijd op het vliegtuig. Daarna bestreed Arafat vanuit Tunis de doodsvijand Israël, maar Pagina 5 van 14

6 veel stelde het niet voor. De ontevredenheid onder de Palestijnen nam hand over hand toe en sommigen verruilden de PLO voor agressieve, islamitische bewegingen als de Hamas en de Islamitische Jihad. Arafat leek uitgespeeld. Yasser Arafat keerde terug op het wereldtoneel na de Intifada van De PLO nam de opstand van de Palestijnse jongeren over en Arafat veranderde compleet van tactiek. Hij erkende de staat Israël en zwoer het terrorisme af. De boodschap was:,,met ons valt te praten''. Het duurde daarna tot 1993 voordat er echt gepraat werd. In het diepste geheim sloten de PLO en Israël in Oslo een akkoord. Later dat jaar schudden Arafat, president Clinton en de Israëlische premier Rabin elkaar de hand in de tuin van het Witte Huis. Toen werd afgesproken dat de Palestijnen zelfbestuur zouden krijgen in door Israël bezette gebieden. Arafat werd beloond met de Nobelprijs voor de vrede, samen met Rabin en de Israëlische minister van buitenlandse zaken Peres. Die afspraken zijn later uitgewerkt in vervolgakkoorden, maar de Palestijnen hebben nog altijd niet wat ze willen: een eigen staat. Ongetwijfeld is de uitvoering van de afspraken vertraagd door de moord op Rabin in Ook bestaat wereldwijd twijfel over de werkelijke bereidheid van Israël om de Palestijnen tegemoet te komen. Maar eveneens speelt mee dat er nog steeds een groot wantrouwen leeft van Yasser Arafat. In Israël, in de Verenigde Staten, ook echter in de Arabische wereld en zelfs onder de Palestijnen. Wat wil Yasser Arafat precies, hoe eerlijk is hij en hoever strekt zijn macht nog? Kan hij de huidige jonge Palestijnse opstandelingen in toom houden of wil hij dat eigenlijk niet? Komt de opstand hem misschien goed uit zodat hij de kritiek op hemzelf kan afleiden? 4.3 Sharon Ariel Sharon, op 27 september 1928 geboren als Ariel Scheinerman, groeide op in een kleine landbouwcoöperatie niet ver van Tel Aviv. In die jaren leefden de joodse immigranten op voet van oorlog met hun Arabische buren. Hij trad toe tot de joodse Gadna (jeugdkorps) en de Haganah (het joodse ondergrondse leger) om de Arabieren te bestrijden. In oktober 1953 lanceerde hij als bevelhebber van Eenheid 101, een wraakcommando dat moest reageren op Arabische aanvallen op Israëlische stellingen en nederzettingen, een aanval op het dorp Kibya. De opdracht was geringe schade berokkenen. Achteraf werden 69 Arabische doden, van wie de helft vrouwen en kinderen, geteld. Premier Ben-Goerion moest voor het eigen parlement liegen over de verantwoordelijkheid om de schade voor Israëls internationale aanzien te beperken. Sharon kreeg de reputatie van bloedhond door zijn optreden in Libanon. Als minister van Defensie viel hij in 1982 dat land binnen om een einde te maken aan Palestijnse terreuraanvallen. Op 16 september liet hij een radicale christelijke groepering in de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Chatila een gruwelijk bloedbad aanrichten. Sharon nam ontslag als minister, maar werd niet vervolgd omdat de commissie geen enkele politieke of Pagina 6 van 14

7 strafrechterlijke vervolg inhield. Zijn veroordeling bracht hem overigens niet van de wijs. Dat ligt niet in zijn aard. Vanaf het begin van zijn militaire carrière schokte Sharon iedereen al met de totale verachting waarmee hij over zijn superieuren en vooral over burgerpolitici sprak. Die botte arrogantie werd nog gevoed tijdens de Zesdaagse oorlog (1967). Nadien kreeg hij ruzie met zowat al zijn collega's binnen de generale staf, die in zijn ogen een collectie idioten vormden. Hij peperde hun dat maar al te graag publiek in. Naar eigen zeggen had Sharon deze houding niet van vreemden. "Als mijn vader iets niet zinde, liet hij dat duidelijk weten. En als hij ervan overtuigd was dat hij gelijk had, gaf hij geen duimbreed toe, zelfs niet als iedereen zich tegen hem keerde." Zo vader zo zoon. En zo weigerde Sharon steeds zijn ongelijk toe te geven. Hij wilde niet zwak overkomen. Ook als politicus wees hij compromissen van de hand. In 1975 trok premier Yitzhak Rabin van de Arbeiderspartij hem aan als adviseur Ook als militair had hij zich nooit gestoord aan de beperkte opdrachten van zijn opperbevelhebber en zijn eigen zin gedaan. Als politicus schold hij zowel partijgenoten als coalitiepartners die hem weigerden te steunen voor verraders uit. Keer op keer zette hij de premiers met wie hij moest samenwerken voor schut. 4.4 Hamas De belangrijkste islamitische beweging in het Palestijns gebied is de Hamas, die vlak na de vorige Intifada in 1987 is opgericht. Haar belangrijkste doel op korte termijn is een volledige terugtrekking van de Israëli s uit de Palestijnse gebieden. De Hamas erkent Israël niet. Op lange termijn wil ze een islamitische staat vestigen, op het grondgebied van Palestina. Deze organisatie heeft een groot aantal sympathisanten. Er zijn twee belangrijke functies, waarvoor de Hamas zich inzet. De eerste is de bouw van scholen en ziekenhuizen in Westbank en Gaza. De tweede is een militaire functie: de bloederige aanvallen op Israëlische doelen. 4.5 Fatah Yasser Arafat mag dan bekend staan als de leider van de PLO en de President van de Palestijnse Autoriteit, de titel die hij het langst heeft, is die van leider van de Fatah. Arafat heeft de Fatah (mee) opgericht met enkele vrienden eind de jaren 50. Ze wilden de Palestijnen bijstaan om aanvallen uit te voeren op de Israëlische staat. In 1965 kwam de Fatah pas echt in het openbaar. Ze werd de best georganiseerde beweging onder het leiderschap van Arafat. Dankzij de enorme financiële steun van de Arabische landen kon de Fatah zich vlug uitbreiden. 4.6 Jihad Dit is wellicht de meest bekende radicale beweging, maar het is altijd een kleine organisatie geweest. De beweging strijdt voor de islam, in verschillende landen. Letterlijk vertaald betekend Jihad Heilige oorlog. De rol van de Jihad in Israël is kort te omschrijven: ze is geconcentreerd op militaire aanvallen tegen Israël. De ideologie van de Jihad houdt in dat het Arabisch-Israëlische conflict enkel kan opgelost worden door Pagina 7 van 14

8 een gewapende strijd. Ook deze beweging is gekant tegen de vredesbesprekingen van Oslo. 5. Het vredesproces Na WO II wou het joodse volk een eigen staat, vooral voor haar eigen veiligheid. Zo begonnen duizenden overlevenden van concentratiekampen naar het Midden Oosten te trekken. Palestina werd er niet zomaar uitgepikt, het was de geboortegrond van het jodendom. In 1946 werd het grootste deel van Palestina omgevormd tot het koningrijk Jordanië. Het overgebleven deel was bestemd voor het beloofde land en voor de emigrerende joden. Maar dit was tegen de zin van de Arabieren. In 1948 roepen de joden de joodse staat uit, na een onafhankelijkheidsoorlog. Israël heeft daarmee al meteen de Arabische buurlanden tegen zich gekant: ze weigeren om de staat te erkennen. De 30 volgende jaren verslechterde deze situatie alleen maar. Bij de Israëlische onafhankelijkheid vluchtten er honderdduizenden Palestijnen. In 1956 was er de Suezcrisis: Israël viel Sinaï binnen, een schiereiland van Egypte. De Arabische buren wilden in de 6-daagse oorlog (1967) hiervoor wraak nemen, maar dit werd een grote flop, en Israël kon nog veel meer land innemen. Ook de Yom Kippoer oorlog haalde niets uit, in 1973 vielen Syrië en Egypte zonder resultaat binnen Vanaf 1978 werd er aan een vredesproces gewerkt. De Egyptische president Anwar Sadat bracht een bezoek aan Israël. Hij en de Israëlische president Begin tekenden in Camp David een akkoord, een initiatief van de Amerikaanse president Carter. Egypte en Israël ruilden de Sinaï voor vrede. Maar dit betekende niet voor iedereen dat er vrede zou zijn. In 1982 viel Israël Libanon binnen, tijdens de burgeroorlog, en drong door tot in de hoofdstad Beiroet om de PLO uit haar uitvalsbasis te verdrijven. Het alternatieve hoofdkwartier werd gevestigd in Tunis. Ondertussen richtten de christelijke fangalisten ongehinderd massaslachtingen aan in de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Shatila. Israël trok zich geleidelijk terug uit Libanon, maar het zuiden bleef bezet. Eind 1987 startten Palestijnse jongeren de Intifada, op Westoever en Gaza. Ze waren het uitzichtloze leven in de kampen beu. Deze opstand kostte zeker 250 doden, en slechts in 1 jaar tijd. Toen volgde een grote doorbraak: Arafat erkende in december 1988 de staat Israël en hij zwoer het terrorisme af. Voor de VS betekende dit dat de PLO voor een echte dialoog openstond tussen Israël en de Palestijnen. Op basis van enkele VN resoluties begonnen in 1991 de onderhandelingen in Madrid tussen Israël, de Palestijnen, Syrië, Libanon en Jordanië. Deze onderhandelingen wilden niet vlotten en begin 1993 begonnen er in Oslo geheime besprekingen tussen Israël en de Stenengooiers PLO. Het Oslo-akkoord werd in september van dat zelfde jaar ondertekend door Yasser Arafat en Yitzhak Rabin, de Israëlische premier. Voor de PLO betekende dit erkenning, zowel van de organisatie als van het principe vrede voor land. Israël zou zich uit de bezette gebieden terugtrekken en de Palestijnse autoriteit zou het gezag daar overnemen. Maar dit was tegen de zin van de joodse kolonisten in die bezette Pagina 8 van 14

9 gebieden. In februari 1994 doodde een van hen 29 Palestijnen in een moskee in Hebron. Ook meer en meer Palestijnse extremisten pleegden aanslagen In Caïro werd in mei 1994 een nieuwe vorm van het vredesproces afgesproken: een groot deel van Gaza en de stad Jericho zou aan de Palestijnse Autoriteit overgedragen worden. Er zouden binnen de 5 jaar nog meer gebieden volgen. Voor het eerst leek het er echt op dat vrede toch mogelijk werd. Arafat maakte een triomfantelijke terugkeer uit Tunis in Gaza. Israël sloot een vredesverdrag met Jordanië. In september 1995 werd het Oslo II-akkoord gesloten, over heen uitbreiding van het Palestijnse zelfbestuur. De Palestijnen besloten om verkiezingen te houden in januari 1996.Voor het zover was werd premier Rabin door een radicale jood vermoord. Zijn opvolger was Shimon Peres. Die ging niet in het geheim verder onderhandelen, zoals Rabin. Deze onderhandelingen met Syrië beviel de Palestijnse Hamas-beweging niet, en door de vele aanslagen werden de gesprekken stopgezet. Ook de Hezbollah, die vanuit Libanon opereerde, liet van zich horen. Om er een eind aan te maken ondernam Israël in april 1996 een grote schoonmaakoperatie, waarbij ook burgers omkwamen. In de parlementsverkiezingen in mei verloor Peres van Netanyahu, die meteen al de stopzetting van de bouw van joodse nederzettingen in de bezette gebieden ophief. Er volgden nog veel meer aanslagen en incidenten: 57 Israëli s werden gedood door zelfmoordacties, en straatgevechten in Jeruzalem zorgden voor 76 doden. Deze crisis leidde tot een noodtop in Washington, waarbij het Hebron-akkoord uit de bus viel: deze stad op de Westoever zou worden overgedragen aan Palestijnen. Hebron was voor de joden van historisch belang, maar werd dan in januari 1997 toch toegevoegd aan het Palestijns gebied (voor 80%). De bouw van nieuwe nederzettingen die de joodse kring rond Jeruzalem volledig maakte, ging verder. De Palestijnse zelfmoordaanslagen ook. Netanyahu tekende onder Amerikaanse druk het Wye Memorandum in oktober 1998, waardoor de Israëlische terugtrekking en het vredesproces weer nieuw leven werd ingeblazen. In dat jaar had de interim-periode van 5 jaar moeten aflopen en de gedeeltelijke teruggave van de bezette gebieden had veel verder gevorderd moeten zijn. Dit was besproken in de Oslo-akkoorden van In januari 1999 viel de regering van Netanyahu, omdat er teveel tegenstand was van de radicale rechtse joodse partijen tegen het Wye-akkoord. Er werden vervroegde verkiezingen georganiseerd. In mei werden die gewonnen door de Arbeiderspartij, met Ehud Barak op kop. Het is geen verrassing dat deze man zoveel bijstand kreeg, Israël was de aanpak van Netanyahu beu, het vredesproces geraakte weer in het slop en de Palestijnen gingen nog steeds door met hun aanslagen. Hij was dus gewoon de juiste man op de juiste plaats op het juiste moment. De nieuwe premier zorgde voor een hernieuwing van het Wye-akkoord, en zo zou de laatste fase van de terugtrekking uit de bezette gebieden moeten ingaan. Maar eind 1999 liepen die laatste faseonderhandelingen vast als de Palestijnen zich terugtrokken uit protest tegen de bouw van nieuwe nederzettingen. Barak liet de bouw stopzetten en startte de gesprekken met Syrië. Die werden een maand later weer gestaakt en de heropstarting in mei 2000 mislukte ook. In 1999 moest de tweede fase van het Oslo-akkoord afgerond zijn. Maar er was nog steeds geen oplossing voor de joodse nederzettingen, de Palestijnse onafhankelijkheid en de Palestijnse vluchtelingen in het buitenland. In Pagina 9 van 14

10 Libanon alleen al waren er 3,5 miljoen. Omdat de onderhandelingen (opnieuw) op een dood spoor waren gekomen, werd in maart 2000 opnieuw samengekomen in Washington, en er was overeengekomen dat Israël wat meer terrein zou moeten afgeven op de Westoever. Nu had de Palestijnse Autoriteit zeggenschap over ongeveer 6% van het gebied. Barak trok het leger terug uit Zuid-Libanon. De top in Camp David in juli struikelde over de kwestie van Jeruzalem (zie later) en de terugkeer van de ontheemde Palestijnen. De joodse erkenning van de Palestijnse Autoriteit kon dit echter niet verhinderen. September 2000: Arafat kondigt de Palestijnse onafhankelijkheid aan, precies 6 jaar nadat in Oslo het akkoord tussen joden en Palestijnen was ondertekend. Maar dit is al de zoveelste poging, en veel effect heeft het niet meer. Zijn volksgenoten zijn niet echt enthousiast, en de Israëlisch schrikken nog niet terug. Toch breekt er een tweede Intifada uit, een tweede volksopstand. Palestijnse jongeren gooien met stenen, de joodse kolonisten op de Westbank worden aangevallen, en het Israëlische leger wordt terug ingezet. Deze opstand wordt ook de Al-Aqsa-intifada genoemd, naar de moskee op de tempelberg in Jeruzalem, waar de gevechten uitbraken. Ondertussen is ook het geweld in andere delen van Israël toegenomen, dit waren vooral aanslagen tegen joodse burgers. Bijna dagelijks vallen er doden. In december 2000 neemt Barak ontslag als premier. 5.5 Begin 2001 Er volgden dus weer nieuwe premierverkiezingen in februari 2001, en Ariel Sharon ging deze keer met een meerderheid van stemmen lopen. Hij vormde een alliantie met andere partijen. Maar sindsdien is het overleg met de Palestijnen geen stap verder geraakt. Integendeel, het geweld nam weer toe. Het waren deze keer niet enkel de demonstranten en het leger die elkaar bestookten, maar ook scherpschutters maakten onschuldige slachtoffers. De Israëlische geheime diensten ruimden met aanslagen zowel militante als pacifistische Palestijnen op. Vooral de bomaanslagen van Palestijnse zelfmoordcommando s kwamen in de media. Enkele voorbeelden hiervan zijn de aanslagen op een disco in Tel Aviv en in een pizzeria in Jeruzalem in de zomer van Eind 2001 zit de situatie in Israël helemaal vast. Premier Sharon wil niet meer onderhandelen met de Palestijnse Autoriteit. Ook Arafat heeft genoeg van de tegenwerking van Sharon. Hij kreeg huisarrest als hij de kerstfeesten van Bethlehem wilde bijwonen. Sharon wil niet onderhandelen met de Palestijnen, ondanks een bestand, en de terreur houdt niet op. Het Israëlische leger heeft de gebouwen van de Palestijnse Autoriteit gebombardeerd. 5.6 September 2001 april 2002 De terreuraanslagen in New York en Washington zorgen ervoor dat de publieke opinie zich tegen de Palestijnen keert. Na het drama kwamen heel wat Palestijnen op straat juichen. Niet verwonderlijk, als je weet dat Amerika duidelijk de kant van Israël kiest. Arafat probeert de situatie nog recht te trekken door zijn medeleven te betuigen, maar de wereld heeft al zijn mening gevormd. Een week na de aanslagen doen beide partijen toegevingen, maar wel onder Amerikaanse druk. Arafat belooft een eenzijdig staakt-het-vuren van zijn politie, en Israël trekt haar troepen terug uit de Palestijnse Autonome gebieden. Je zou dus kunnen stellen dat de aanslagen van 11 september een nieuwe kans aan Pagina 10 van 14

11 de vredesbesprekingen gaven. Maar die kans wordt verkeken. De Palestijnen zijn ervan overtuigd dat de wereld zich tegen de Arabische volkeren heeft gekeerd sinds 11 september, en de situatie wordt hierdoor steeds grimmiger. Er wordt een joods minister vermoord, en radicale Palestijnen plegen weer zelfmoordaanslagen in de Bezette gebieden. Het hoogtepunt (of dieptepunt) is december 2001: een aanslag in de uitgaansstraat van Jeruzalem, en harde represailles van de Israëli s. Er zijn bombardementen op Gaza en er is een aanval op de Palestijnse autoriteit. Premier Sharon verwijt Arafat dat hij het probleem van de Palestijnse extremisten niet aanpakt, en hij keert zich helemaal af van de Palestijnse leider. Hierdoor verzwakt nog maar eens de invloed die Arafat uitoefent op het Palestijnse volk. Arafat heeft huisarrest in Ramallah, en ondertussen gaan de aanslagen verder. Bijna dagelijks zijn er vuurgevechten en bomaanslagen. Een ander bloederig hoogtepunt volgt: in maart 2002 worden er uit wraak voor de dood van 5 bijbelstudenten 40 Palestijnen gedood. Ook het hoofdkwartier van Arafat in Gazastad wordt vernield. Er vallen ook veel joodse slachtoffers: een vergelding voor de dood van 23 Palestijnen in vluchtelingenkampen kost het leven aan 21 joden. Er is geen enkel uitzicht op verbetering, want Sharon onderneemt niets, de Palestijnse extremisten worden niet tegengehouden en de VS doen geen echte inspanningen voor de vrede. 6. De verdeling van Jeruzalem Zoals ik eerder al vermeld heb, draaiden de laatste onderhandelingen van Camp David op niets uit, in tegenstelling tot die van 21 jaar geleden. Er waren twee belangrijke agendapunten. Ten eerste de terugkeer van de Palestijnen uit de vluchtelingenkampen buiten Israël, ten tweede de verdeling van Jeruzalem. Geen van beide partijen was bereid toegevingen te doen. Het belang van Jeruzalem is voor de Palestijnen en de Israëli s even groot. Maar sinds 1967 zijn het de Israëli s die het voor het zeggen hebben. Elke verandering in de status van de stad is voor hen een stap terug, tenzij ze er iets geweldigs voor in de plaats krijgen. En aan de andere kant is er voor de Palestijnen geen sprake van vrede, zolang zij geen zeggenschap hebben in Jeruzalem. Om tot een goede oplossing te komen zal een van de partijen dus moeten toegevingen doen. 6.1 Het belang van Jeruzalem Waarom is net Jeruzalem zo belangrijk? Voor bijna alle godsdiensten is Jeruzalem een heilige stad. Joden, islamieten en christenen hebben er heilige plaatsen, moskees of kerken. Het grote belang voor joden en islamieten ligt in Oost-Jeruzalem, de oude stad. Daar bevind zich de Tempelberg. Dit is voor de joden de historische plaats van de oude tempel van Salomon. Het enige wat daar nog van overblijft is de klaagmuur. Dit zal de plaats van de verlossing zijn als de Messias komt. Als de joden de tempelberg zouden in handen geven van de Palestijnen, dan zou dit voor hen betekenen dat zij hun mogelijkheid op verlossing opgeven. De Tempelberg is ook de plaats waar Mohammed zijn hemelvaart deed. De al-aqsa moskee op de berg is de derde heilige plaats voor de islam, na Mekka en Jedina. 6.2 De mogelijkheden Pagina 11 van 14

12 Oost-Jeruzalem blijft joods. Voor de joden is Jeruzalem eeuwig en ondeelbaar en zonder enige twijfel de hoofdstad van Israël. Voor hen is het dus de ideale oplossing, maar de moslims vinden het onaanvaardbaar dat Israël controle zou hebben over de islamitische heilige plaatsen Gedeelde soevereiniteit Israëli s en Palestijnen zouden gedeeld verantwoordelijke zijn over hun eigen heilige plaatsen. Maar de Palestijnen willen Oost-Jeruzalem in zijn geheel, omdat dit het meest Arabische deel van de stad is. De joden zijn hier natuurlijk niet mee akkoord De dubbele hoofdstad Een situatie dan met twee hoofdsteden naast elkaar. Er zijn in het verleden nog gedeelde hoofdsteden geweest, die gescheiden werden door een muur of een rivier. Maar ook hierbij blijft de tempelberg joods, want geen enkel joods politicus zal het toestaan dat de Palestijnen zeggenschap krijgen over de joodse heilige plaatsen Soevereiniteit van God De VN staat al sinds 1948 achter de oplossing dat Jeruzalem onder VN-bestuur zou komen. Ook de paus is voor dit idee te vinden. Dan zouden niet Israël of de Palestijnse Autoriteit de stad in handen hebben, maar dan zou eer een soort van goddelijke soevereiniteit heersen. De heilige plaatsen zijn te belangrijk om onder controle van een wereldlijk bestuur te plaatsen. Het leiderschap over de heilige plaatsen zou dan uitgeoefend worden door de religieuze leiders De Brusselse oplossing Begin 2000 kwam er een ander voorstel, maar geen van beide partijen was hiermee akkoord. De Palestijnen zouden volgens dit plan zeggenschap krijgen over enkele districten ten noorden van Jeruzalem, en over bepaalde gebouwen in de oude stad. De Palestijnen kunnen dan zelf hun burgemeester van Jeruzalem kiezen, die leiding geeft aan de Palestijnse bewoners. Wat hiermee bereikt zou worden, is dat de Palestijnse Autoriteit zeggenschap zou hebben over de Palestijnen in Jeruzalem, maar niet over het grondgebied. Dit lijkt wel een Belgisch idee: een joodse en een Palestijnse Gemeenschap en een Hoofdstedelijk Gewest Jeruzalem. Het voordeel van dit plan was dat niemand echt toegevingen moest doen, ze konden het zelfs als een overwinning voorstellen: de joden blijven baas over de stad en de Palestijnen worden hun eigen baas. 7. Slotwoord Het is gemakkelijk om naar het nieuws te kijken en partij te kiezen vanuit je zetel. Maar als het gaat over het probleem in het Midden Oosten lukt dit niet zomaar. Vooral als je weinig achtergrondinformatie hebt. Ik wist voor ik begon, bij wijze van spreken, amper waar Israël lag. Dit blijkt ook uit mijn voorwoord, dat ik niet meer heb aangepast. Ik heb voor mijn eindwerk de geschiedenis van de problemen in het Midden-Oosten dieper uitgespit, en ik Pagina 12 van 14

13 heb gemerkt dat het moeilijk is om objectieve bronnen te vinden. Sommige boeken zijn geschreven vanuit het standpunt de Palestijnen, websites zijn soms heel uitdrukkelijk pro-israëlisch. Je kan wel enige objectiviteit vinden in enkele krantenartikels, maar toch voel je aan dat het moeilijk is om verslag te brengen zonder echt je eigen mening te gaan verbergen. Als het voor professionele journalisten al niet eenvoudig is om dit te doen, dan is het voor een 6-de jaar als ik zeker niet gemakkelijk. Toen ik in het begin mijn informatie doornam, had ik vooral sympathie voor het Palestijnse volk. De underdog die door de Israëli s wordt verdrukt, zowel op militair als economisch vlak. Het volk dat al zolang op zoek is naar een eigen plek, maar die overal voor een muur komt te staan. Gewone mensen die in vluchtelingenkampen moeten leven, die geen enkele zekerheid hebben over de toekomst. Hun leiders die nauwelijks gehoord worden, waaraan men geen belang meer hecht. Ergens is dit laatste wel te verstaan, als je weet dat Arafat al voor de zoveelste keer de onafhankelijkheid van de Palestijnse staat uitroept. Dit was bijvoorbeeld iets wat ik nog niet wist, en wat wel belangrijk is in deze hele geschiedenis. Wat er ook meespeelde was informatie die ik kreeg door met mensen te praten die de situatie volgen. Overal hoor je wel dat de Amerikanen er heel wat mee te maken hebben, maar in de boeken vind je dit niet uitdrukkelijk terug. Een voorbeeld hiervan is dat de joden zouden te maken hebben met de presidentsverkiezingen in Amerika. Ook bij die mensen veel sympathie voor de Palestijnen, maar wat moet ik hiervan denken? Als de tv aanstaat, wordt mijn aandacht al vlug getrokken door enkel maar de vermelding van het woord Israël of Palestijnen. Ik heb gedurende het hele jaar opgemerkt dat er veel verschillende manieren zijn om het onderwerp in de media te brengen. Een voorbeeld hiervan is de manifestatie die we zagen tijdens de romereis. Er waren tenten opgesteld en spandoeken uitgehangen in het centrum van Rome. Wat er precies aan de hand was wist ik niet, maar je zag duidelijk namen als Sharon en de Palestijnse vlag. Een ander voorbeeld van deze propaganda is de voorkaft van mijn eindwerk. Volgens mij zijn de gebeurtenissen in het Midden-Oosten als volgt te verklaren: twee verschillende groepen, met elk een ander ideaal, komen in contact met elkaar. Zij doen elk wat ze zelf denken dat het goede is, en hier is op zich niets verkeerds mee, ware het niet dat deze twee visies recht op elkaar in botsen. Iedereen uit deze denkwijze op zijn eigen manier, sommige zijn dan meer gerechtvaardigd dan andere, maar niemand is echt verkeerd. Juist daarom is deze situatie zo complex geworden, en zal het ook nog heel lang duren vooraleer er echt een oplossing uit de bus valt. Áls er al een zal komen. 8. Bibliografie 8.1 Boeken ABICHT,Ludo, Mensen in Israël en Palestina, 140p, Kapellen-Kampen, 1990 BINOER, J., Ik, mijn eigen vijand, 215p, Het Wereldvenster/Novib Houten, 1989 Pagina 13 van 14

14 BRONKHOEST, Hans, Bloed, zweet en vrede?, 117p, Kok Voorhoeve Kampen, 1993 CATHERINE, L ea., De Palestijnen, een volk teveel?, 125p, EPO Berchem, 1988 DAYAN, Mosje, Mijn levensverhaal,413p, Elsevier Brussel, 1976 DE LANGE, Wiesje, Om je tranen te lachen, 63p, Kok Voorhoeve Kampen, 1990 DI GIOVANNI, Janine, Indringers in eigen land, 199p, HJW Brecht Haarlem, 1993 GINIEWSKI, P., De Dhimma. De wortels van het Arabisch-Israëlisch conflict, 153p, CID Brussel, 1984 LEWIS, B., Palestina en de Palestijnen, 183p, CID Brussel, 1975 OOMS, Mark, De Palestijnse Staat, 184 p, Van Halewijck Leuven, 2000 O BRIAN, W., De PLO in het internationale recht, 165p, CID Brussel, 1985 RABIN, Jitschak, De Biografie: soldaat van de vrede, 335p,Vassallicci Amsterdam, 1996 ROBINSON, M, De joodse natie in droom en daad, 245p, Het wereldvenster/epo Houten, 1988 RUBINSTEIN, Daniël, Zwerftocht naar de ziel, 143p, Balans Amsterdam, 1990 TIGAY, Alan M, Mythen en feiten: Een beknopt overzicht van het Arabisch Israëlisch konflikt, CID Brussel, Websites Pagina 14 van 14