Waarom brengen katten hun prooi of speeltje naar ons?

Transcriptie

1 Waarom brengen katten hun prooi of speeltje naar ons? Tinley Academy BV Module 6 kat Begeleider: Eline Teygeler Afstudeeronderzoek november 2014 Suzanne van der Wijst 1

2 Welke factoren zijn van invloed op het brengen van prooi en/of speeltjes naar de eigenaar? Inhoudsopgave 1. Samenvatting Inleiding ONDERZOEKSVRAAG LITERATUURSTUDIE Materiaal en methoden Resultaten GESLACHT GECASTREERD/ONGECASTREERD RAS LEEFTIJD UIT HET NEST WASSEN/LIKKEN VAN DE EIGENAAR GEBOORTEPLEK SOORT VOEDING EN HOEVEELHEID VOEDING LEEFGEBIED OVERIGE RESULTATEN VAN GROEP Conclusie en discussie GESLACHT CASTRATIE RAS LEEFTIJD UIT HET NEST WASSEN/LIKKEN VAN DE EIGENAAR GEBOORTEPLEK SOORT VOEDING EN HOEVEELHEID VOEDING LEEFGEBIED OVERIGE RESULTATEN VAN GROEP Literatuur Bijlage 1: Vragenlijst Bijlage 2: Excelsheet

3 1. Samenvatting In deze studie wordt onderzocht waarom katten prooi en/of speeltjes brengen naar hun eigenaren. Door middel van literatuuronderzoek kwamen een aantal motivaties naar voren; katten zien ons als grote kittens en moeten verzorgd worden, katten brengen prooi/speeltje naar een veilige plek en dat zou onder andere bij ons zijn, katten brengen prooi/speeltje uit sociale redenen bij ons. Door verschillende factoren te toetsen bij eigenaren wordt er getracht een motivatie te vinden voor dit gedrag. De volgende factoren zijn in dit onderzoek opgenomen: geslacht, castratie, ras, leeftijd uit het nest, wassen/likken van eigenaar, geboorteplek, soort voeding en hoeveelheid voeding en leefgebied. Bovendien zijn er aan de groep die prooi/speeltjes brengt nog extra vragen gesteld zoals of ze miauwen met de prooi/speeltje in hun bek en of ze de prooi/speeltje ook op andere plekken neerleggen. Gezien de literatuurstudie zou je verwachten dat meer gecastreerde vrouwtjeskatten dit gedrag zouden laten zien, maar dit was niet het geval. Geslacht en castratie hadden geen invloed op het wel of niet brengen van prooi/speeltje. De factor `ras` lijkt een grote rol te spelen in het wel of niet brengen van prooi. Dit verschil was duidelijk significant. Het enige andere significante verschil was te vinden in het soort voer. Namelijk de katten die een vorm van vers of rauw voer kregen brachten ook meer prooi/speeltje naar de eigenaar. Een duidelijke verklaring waarom raskatten dit meer zouden doen dan europees kortharen is er niet. Mogelijk dat de band met de eigenaar een rol speelt en dat deze sterker is bij raskatten. Aangezien veel van de katten die prooi/speeltje brengen naar de eigenaar, de prooi/speeltje ook op andere plekken in het huis neerleggen, zou je kunnen concluderen dat ze een veilige plek zoeken voor hun vangst. Ook miauwen veel van de katten die een prooi/speeltje komen brengen. Dit kan erop wijzen dat ze ons als lid van de groep zien en uit sociale overwegingen prooi/speeltje brengen. 3

4 2. Inleiding 2.1 Onderzoeksvraag Welke factoren zijn van invloed op het brengen van prooi en/of speeltjes door de kat naar de eigenaar? In de literatuur wordt door Hall (1998) beschreven dat `object play` gezien wordt als prooigedrag. Ook in een onderzoek door Hall en Bradshaw naar gewenning aan een speeltje, hebben ze het over dat spelen met objecten wordt veroorzaakt door twee mechanismen ontstaan vanuit prooigedrag. Waaronder de prooiachtige stimulans die het speeltje geeft zoals zijn textuur en kleine formaat. In dit onderzoek wordt daarom een speeltje hetzelfde gezien als een prooi. Deelvragen: 1. Geslacht Is er er een verschil in hoe vaak de kat prooi en/of speeltje komt brengen tussen de seksen 2. Gecastreerd / ongecastreerd Heeft castratie invloed op het meer of minder brengen van prooi en/of speeltje 3. Ras Komt het brengen van prooi en/of speeltje bij raskatten meer of minder vaak voor dan bij huis-tuin-en keuken katten (europees korthaar) 4. Leeftijd uit het nest Heeft de leeftijd van hoe oud het kitten is als deze het nest verlaat invloed op het wel of niet brengen van prooi en/of speeltje 5. Wassen/likken van de eigenaar 6. Geboorteplek Is er een verband tussen de eigenaar likken/wassen en het brengen van prooi en/of speeltje naar de eigenaar Heeft de plek waar de kat geboren wordt invloed op het wel of niet brengen van prooi en/of speeltje 7. Soort voeding en hoeveelheid voeding 8. Leefgebied Maakt het uit wat en hoe vaak de kat te eten krijgt of hij wel of geen prooi en/of speeltje naar de eigenaar komt brengen Heeft het invloed waar de kat leeft en of hij buiten komt of niet op het wel of niet brengen van prooi en/of speeltje 4

5 2.2 Literatuurstudie In de literatuur is niks te vinden over speeltjes die naar de eigenaar worden gebracht. Wel is het één en ander te vinden over prooi brengen naar de eigenaar of naar huis. Ragor Tabor (understanding cat behavior) heeft het over verschillende theorieën. Als eerste draagt hij aan dat katten ons prooi brengen omdat we hulpeloze kittens zouden zijn die nog niet kunnen jagen. Dit zou volgens hem ook meteen aan andere leden van de groep laten zien dat dit een goed jaaggebied is. Een volgende theorie zou zijn dat de kat de prooi moet loslaten om de dodelijke nekbeet toe te kunnen passen. Hierbij zou de prooi kunnen ontsnappen. Het is daarom handiger de prooi los te laten in zijn eigen territorium welke de kat goed kent en hier de prooi weer eerder kan vangen als deze ontsnapt. Dit zegt echter alleen wat over het naar huis brengen van de prooi en niet over het brengen naar de eigenaar. Op een internetpagina voor vragen over gedrag van katten wordt gezegd door M. Ruitenberg (kattengedragstherapeut) dat katten de neiging hebben hun prooi naar een veilige vaste plek in hun territorium te brengen en dat de plek waar de eigenaar is als veilig wordt gezien. Vaak zie je ook dat katten een favoriet speeltje in een waterbak, in een voerbak of in een bepaald mandje gooien als veilige plek in hun territorium. Gwen Bailey zegt in `wat denkt mijn kat` dat katten in het wild hun buit naar een beschutte plek dragen om die vervolgens te verorberen. Als ze niet alles eten, kunnen ze de resten mee naar huis brengen. Sommige katten verstoppen het, andere laten het rondslingeren. Alleen als ze kittens hebben, brengen ze buit mee die niet voor henzelf bestemd is. Verder zegt ze dat het niet duidelijk is of katten hun eigenaars als grote kittens beschouwen, of dat ze een teveel aan prooi meenemen voor later aangezien ze de prooi niet direct naar ons brengen maar die ergens laten liggen waar ze het eventueel later kunnen ophalen. Ook kaart G. Bailey aan dat sommige mensen denken dat katten prooi voor hun eigenaars komen aandragen, maar ze denkt dat dit toeval kan zijn omdat katten bij thuiskomst de gewoonte hebben om eerst even hun eigenaar gedag te komen zeggen, ook als ze prooi meebrengen. S. Budiansky verteld in zijn boek `het karakter van katten` het volgende over het brengen van prooi naar de eigenaar: Enerzijds behandelt de kat zijn eigenaar als een bijzonder kattenjong; anderzijds doet hij iets wat katten meestal doen ten opzichte van andere katten, gezien dit sterke instinct. Hij doelt met het instinct op het delen van prooi met andere katten. Hij zegt hierover dat bij wilde katten de aanwezigheid van een nest jongen normaal gesproken de enige reden is die zich voordoet om dit instinct op te roepen. Bij de gedomesticeerde kat zijn er allerlei gelegenheden voor en volwassen gedomesticeerde katten die in een sociale groep op een boerderij leven heeft men hun prooi zien delen met andere volwassen katten. Verder zegt hij dat katten die samen een huis of een boerderij delen ook dikwijls elkaars vacht zullen likken, en huiskatten `verzorgen` vaak hun menselijk metgezel door hem te likken en nauw fysiek contact te zoeken. Hiermee zegt hij dus eigenlijk dat een sterke band tussen kat en eigenaar kan resulteren in het delen van prooi met de eigenaar en het likken/verzorgen van de eigenaar. D. Turner (The Domestic Cat, The biology of its behavior) zegt dat prooi delen door katten onderling misschien wel meer voorkomt dan eerder werd gedacht. Verder zegt 5

6 hij dat volwassen katten vaak prooi mee naar huis nemen. Vrouwtjeskatten, met kittens, doen dit vaker dan intacte of gecastreerde mannetjes (Borkenhagen, 1978). Leyhausen (1979) zegt dat de persoon waar de prooi vaak naar gebracht wordt misschien gezien wordt als plaatsvervangend kitten, maar dat deze motivatie niet voor mannetjeskatten geldt. Misschien dat katten zonder kittens prooi meenemen door een conflictsituatie: hij eet de prooi (nog) niet op en weet niet wat hij er anders mee moet doen, aldus Leyhausen. Macdonald & App (1978) heeft in een studie geobserveerd dat de volwassen dochter van een vrouwtjeskat met een 5 weken oud kitten, herhaaldelijk prooi kwam brengen en deelde met haar moeder. John Bradshaw vraagt zich af in zijn boek `het geheim van de kat` of katten ons zien als hun surrogaat moeder, hun gelijken of zelfs als hun kittens. Bioloog Desmond Morris (catwatching) zegt dat op zijn minst twee van deze alternatieven mogelijk zijn, afhankelijk van de situatie. Als katten een vers gevangen prooi meenemen naar huis om die te `presenteren` aan hun baas, betekent dat volgens Morris dat `hoewel katten tegen mensen aankijken als surrogaatouders, ze hen in dit geval zien als familie, met andere woorden, als hun kittens`. Bradshaw zegt daarentegen dat een veel waarschijnlijkere verklaring voor het onwelkome `cadeau` is dat de kat zijn prooi gewoon mee naar huis heeft genomen om hem daar op zijn gemak te kunnen opeten en veilige beschutting heeft van het huis. Uit de literatuur komen drie motivaties naar voren. Namelijk; - De kat ziet ons als kitten en moet verzorgd worden - De kat wil zijn prooi in een veilige omgeving bewaren of doden - De kat deelt de prooi met ons uit sociale redenen (hetzij als surrogaatouder, hetzij als `lid van de groep`.) Met dit onderzoek wil ik kijken welke van onderstaande factoren van invloed zijn op het brengen van prooi en/of speeltje naar de eigenaar en aan de hand van de uitkomsten hier mogelijk een conclusie aan te verbinden welke motivatie bij de kat meespeelt om dit gedrag te vertonen. 1. Geslacht; een van de theorieën, zoals hierboven beschreven is, is dat het brengen van prooi/speeltje voortkomt uit moederinstinct. Het brengen van prooi naar de kittens. Als dat zo is zal je naar alle waarschijnlijkheid dit meer zien bij vrouwtjesdan bij mannentjeskatten. 2. Gecastreerd/ongecastreerd; D.Morris schrijft in zijn boek dat hoewel katten mensen normaal als surrogaatouders zien, ze in het geval van prooi naar hun eigenaar brengen, ze mensen zien als hun familie met andere woorden, als hun kittens. En dat daarom ook meestal gecastreerde vrouwtjes katten dit gedrag vertonen. In een internetartikel van E. Palermo wordt gezegd dat vooral gesteriliseerde poezen prooi naar de eigenaar brengen en dat dit gerelateerd is met het brengen van prooi naar de kittens. Dit met de reden dat gedomesticeerde katten, dezelfde behoefte hebben als wilde katten om hun kittens prooi te brengen en dat ze door dit gedrag haar natuurlijke gedrag als moeder vervult. In een artikel van `cats international` A gift of prey, wordt ook gezegd dat voornamelijk gesteriliseerde poezen prooi naar de eigenaar brengen. In beide artikelen wordt niet verwezen waar ze deze informatie vandaan hebben. 6

7 Je zou dus verwachten dat gecastreerde poezen dit gedrag meer zullen vertonen. 3. Ras; ik heb nergens in de literatuur iets kunnen lezen of het van invloed is van welk ras een kat is. Raskatten hebben allemaal zo hun eigen karaktertrekken. Het voert hier te ver om voor elk ras de karaktereigenschappen op te noemen. Maar het is van sommige rassen wel bekend dat ze meer jachtinstinct hebben dan andere katten (bijvoorbeeld de Maine Coon). Mogelijk dat hierdoor bij bepaalde rassen eerder een prooi/speeltje naar de eigenaar gebracht wordt. Ook is het zo dat raskatten vaak zorgvuldig zijn uitgezocht. En dat eigenaren veel tijd en aandacht aan hun raskat besteden. Mogelijk dat hierdoor een sterkere band wordt opgebouwd met de eigenaar en hierdoor ook eerder prooi/speeltje gebracht wordt naar de eigenaar. 4. Leeftijd uit het nest; Volgens L.P. Case (The cat) begint het spel met objecten en het observeren van de moeder op jachtgedrag en manipuleren van de prooi op een leeftijd van 6 tot 8 weken. Bradshaw heeft het over 8 weken voor spel met objecten en manipulatie van prooi met 6 weken. Hij benoemt dat deze factoren (en nog andere) mogelijk de vaardigheden met het vangen van prooi op latere leeftijd beïnvloeden. G. Landsberg (Handbook of Behavior Problems of the Dog and Cat) zegt dat bij vroeg gespeende kittens de ontwikkeling van spel met objecten vroeger wordt gezien. Het zou kunnen zijn dat de leeftijd wanneer de kittens uit het nest gaan verband houdt met de behoefte om prooi of speeltjes te vangen. Als ze dit geleerd hebben van hun moeder kan het zijn dat deze behoefte meer is dan wanneer ze dit niet geleerd hebben van hun moeder. En zou je verwachten dat kittens die vroeg uit het nest zijn gegaan dit gedrag minder zullen uitvoeren en dus minder prooi of speeltjes brengen naar hun eigenaar. T.M. Caro zegt in zijn onderzoek dat als de moeder aanwezig is als de kittens bloot gesteld worden aan prooi ze later beter `prooivang` gedrag vertonen. 5. Wassen/likken van de eigenaar; Zoals boven bij de literatuurstudie al beschreven staat kan dit wijzen op verzorgingsgedrag naar hun eigenaar. Je zou dus kunnen concluderen dat katten die hun eigenaar likken/wassen een goede band hebben met hun eigenaar. Dit zou een aanwijzing kunnen zijn waarom katten prooi en/of speeltje brengen. Als de katten een goede band hebben met de eigenaar zouden ze dus ook eerder geneigd zijn hun prooi te delen. John Bradshaw zegt hierover in zijn boek `het geheim van de kat` dat relaties tussen volwassen katten hoofdzakelijk onderhouden schijnen te worden door wederzijds likken. Verder zegt hij dat veel katten hun eigenaar regelmatig likken maar dat het nog niet onderzocht is wat de reden daarvoor zou kunnen zijn. Hij heeft verschillende theorieën hierover en zegt dat de meest waarschijnlijke verklaring een sociale is. De reden moet in principe genegenheid zijn, omdat twee katten die elkaar niet mogen nooit elkaars vacht likken. R. Tabor (Begrijp uw kat) zegt dat een groep katten de banden aanhalen door kopjes te geven, elkaar te wassen en elkaars nabijheid te tolereren. 6. Geboorteplek; Bradshaw schrijft dat katten niet vanaf hun geboorte gehecht zijn aan mensen; ze kunnen wel vanaf hun geboorte leren om een band met mensen te ontwikkelen. Om mogelijk iets te kunnen zeggen over of katten gesocialiseerd zijn met mensen is het daarom handig om te kijken waar de kat geboren is. Als de kat geboren is in een gezin kan je je voorstellen dat de kat socialer is met mensen dan wanneer de kat geboren is in het bos of op een boerderij. Met zekerheid kun je dit 7

8 natuurlijk niet zeggen maar het kan wel mogelijk aanwijzingen geven of het een rol speelt. Aan de andere kant leren katten op een boerderij bijvoorbeeld weer vaker jagen van hun moeder wat mogelijk resulteert in het eerder vangen van speeltjes/prooi en het brengen naar de eigenaar. 7. Soort voeding en hoeveelheid voeding; Mogelijk heeft het soort voeding wat de kat krijgt te maken met of de kat prooi wel of niet zal vangen. Katten leren hun voorkeur voor soort prooi van hun moeder en zullen hier later zelf ook eerder op jagen dan op een ander soort prooi. Als de kat meer gewend is aan rauw voer, zal de kat misschien ook eerder gaan jagen en prooi vangen. Mogelijk uit zich dit ook in het `vangen` van speeltjes. En het eventueel brengen van de prooi/speeltje naar de eigenaar. Hall en Bradshaw (1998) beschrijven dat spel met objecten toeneemt naarmate de kat meer honger heeft. Ook Landsberg zegt dat in studies over spel met objecten een verband is gevonden tussen honger en spel; door honger neemt de motivatie voor spel met objecten toe. In dit onderzoek wordt daarom gekeken naar hoe vaak de kat gevoerd wordt op een dag. Je zou kunnen verwachten dat hoe minder de kat per dag gevoerd wordt hoe meer hij speelt met objecten of prooi zou vangen. En dus de kans toeneemt dat hij de prooi of het speeltje ook daadwerkelijk naar de eigenaar brengt. De werkelijke hoeveelheid voeding die de kat eet wordt hier niet gemeten. 8. Leefgebied; Er wordt in dit onderzoek gekeken naar waar de kat leeft. Of dit alleen in huis is of ook in de tuin of een balkon, of dat de kat ook buiten vrij kan rondlopen. Mogelijk als de vrijheid van de kat beperkt wordt en de kat zich meer verveelt dat hij meer gaat spelen met speeltjes en ook meer zijn eigenaar opzoekt om deze speeltjes te brengen. Aan de andere kant als de kat vrij buiten komt of in de tuin zal hij meer gelegenheden hebben om te jagen en zodoende meer prooi kunnen vangen om naar zijn eigenaar te kunnen brengen. 9. Verder wordt nog gekeken bij de katten die prooi/speeltje brengen naar de eigenaar naar - de band met de eigenaar - of de kat de prooi/speeltje ook op andere plekken in huis neerlegt o zo ja mogelijk veilige bewaarplek - of de kat de prooi/speeltje op vaste tijden komt brengen o relatie met jaagtijden? o Conditionering? - of de kat miauwt als hij/zij prooi/speeltje komt brengen o zoals de moederkat prooi brengt naar de kittens - of er een zogenaamd apporteer spelletje van wordt gemaakt o conditionering? 8

9 3. Materiaal en methoden Voor dit onderzoek heb ik 21 vragen opgesteld. Deze heb ik vervolgens bij de website verwerkt tot een enquête. Deze enquête heb ik verspreid door middel van facebook door de link op mijn eigen facebook te plaatsen en te delen met vrienden. Ook heb ik de link geplaatst op diverse kattenfora. Enkele personen heb ik de link per verstuurd. De respondenten werden niet beloond voor het invullen van de enquête. Als men meerdere katten heeft, werd gevraagd voor elke kat de vragenlijst opnieuw in te vullen. Als laatste werd gevraagd of men interesse heeft in de resultaten van het onderzoek. 68 personen gaven aan dit te hebben. In totaal hebben 222 respondenten de enquête ingevuld. 29 respondenten zijn uitgesloten vanwege een onvolledig of onjuist ingevulde vragenlijst. Van de in totaal 193 vragenlijsten heb ik drie groepen gemaakt. De eerste groep brengt geen prooi en/of speeltje naar de eigenaar en bestaat uit 99 katten. De tweede groep doet dit wel en brengt dagelijks, wekelijks of maandelijks prooi en/of een speeltje naar de eigenaar. Deze groep bestaat uit 62 katten. Groep drie brengt een paar keer per jaar of minder dan een paar keer per jaar prooi en/of speeltje naar de eigenaar en bestaat uit 32 katten. Deze groep is uitgesloten van dit onderzoek aangezien zij dit gedrag wel vertonen maar zo weinig dat ze niet passen in groep 1 maar ook niet in groep 2. De resultaten verkregen via de website zijn verder verwerkt in excel. Om de betrouwbaarheid van de uitkomsten de toetsen is gekozen voor het 95% betrouwbaarheidsinterval (95% BI). Hiervoor is de volgende formule gebruikt: Toets op proporties/percentages bij 95% betrouwbaarheid. +/- 1,96 ( p(100-p)/n )½ p= percentage n= steekproefomvang De vragenlijst en de resultatensheet zijn bijgevoegd in bijlage 1 en 2. 9

10 4. Resultaten In totaal deden 161 katten mee met dit onderzoek. 61,5% van de katten brengt geen prooi en/of speeltje naar de eigenaar. 38,5% van de katten deed dit wel. Van de katten die wel prooi en/of speeltje brengt naar de eigenaar, brengt 71% alleen een speeltje naar de eigenaar. 14,5% brengt alleen prooi, en 14,5% brengt prooi en speeltje naar de eigenaar. Groep 1 brengt geen prooi en/of speeltje naar de eigenaar. Groep 2 brengt wel prooi en/of speeltje naar de eigenaar. 4.1 Geslacht Tabel 1 Geslacht van de kat en het brengen van prooi/speeltje in procenten Geslacht man vrouw Groep 1 48,5 +/- 9,8 51,5 +/- 9,8 Groep 2 56,5 +/- 12,3 43,5 +/- 12,3 Figuur 1 Uit de resultaten blijkt dat er in de groep (1) die geen prooi/speeltje komt brengen iets meer vrouwen zitten dan in de groep (2) die de prooi/speeltje wel komt brengen, echter is dit niet significant. In groep 1 zitten minder mannen dan in groep 2. Ook dit is wederom niet significant. 10

11 procenten 4.2 Gecastreerd/ongecastreerd Tabel 2 castratie van de kat en het wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Gecastreerd ja Nee Groep 1 94,9 +/- 4,3 5,1 +/- 4,3 Groep 2 88,7 +/- 7,9 11,3 +/- 7, Groep 1 Groep ja gecastreerd nee Figuur 2 Zowel in groep 1 als in groep 2 zijn de meeste katten allemaal gecastreerd. Er is geen significant verschil tussen groep 1 en groep 2 wat betreft castratie. Aangezien er zo weinig ongecastreerde katten meededen aan dit onderzoek is het de vraag of deze factor wel meegenomen kan worden in dit onderzoek. 11

12 procenten 4.3 Ras Tabel 3 Ras van de kat en het wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Ras EK* Raskatten Kruising Onbekend Groep 1 70,7 ± 9 15,2 ± 7,1 9,1 ± 5,7 5,1 ± 4,3 Groep 2 48,4 ± 12,4 43,6 ± 12,3 6,5 ± 6,1 1,6 ± 3, Groep 1 Groep EK Totaal ras kruising onbekend rassen Figuur 3 *EK = Europees Korthaar (huis- tuin- en keukenkat) In groep 1 zitten meer europees kortharen dan in groep 2. Dit verschil is significant. Daarentegen zitten er in groep 2 meer raskatten dan in groep 1, ook dit verschil is significant. Er is geen verschil tussen groep 1 en 2 wat betreft katten die een kruising zijn of katten van onbekend ras. 12

13 procenten 4.4 Leeftijd uit het nest Tabel 4 leeftijd uit het nest en het wel of niet brengen van de prooi/speeltje in procenten Leeftijd uit nest < 4 weken Tussen 4 en 7 weken Tussen 7 en 12 weken Tussen 12 en 16 weken > 16 weken Onbekend Groep 1 7,1 ± 5,1 16,2 ± 7,3 13,1 ± 6,6 17,2 ±7,4 5,1 ± 4,3 41,4 ± 9,7 Groep 2 9,7 ± 7,4 8,1 ± 6,8 27,4 ± 11,1 30,1 ± 11,4 8,1 ± 6,8 16,1 ± 9, Groep 1 Groep <4 <4en7> <7en12> <12en16> >16 onbekend leeftijd uit het nest in weken Figuur 4 Er lijkt geen verschil te zijn tussen de groepen bij katten die onder de 4 weken uit het nest gingen en ook niet bij katten die ouder dan 16 weken waren toen ze het nest verlieten. Bij allebei brengen ongeveer evenveel katten wel prooi/speeltje of geen prooi/speeltje. Katten die uit het nest gingen tussen de 4 en 7 weken zie je wel een verschil. Het aantal katten dat prooi/speeltje brengt (groep 2) is minder dan de groep die geen prooi/speeltje brengt (groep 1). Het lijkt erop dat de katten die met deze leeftijd het nest verlaten minder snel prooi naar de eigenaar brengen Echter dit verschil is niet significant. Kittens die met 7 tot 16 weken bij hun moeder weg gingen lijken daarentegen weer meer prooi/speeltje te brengen. Ook dit verschil is niet significant. Bij de katten waarvan de leeftijd onbekend is toen ze uit het nest gingen zien we in groep 1, die geen prooi/speeltje brengt naar de eigenaar, een hoger percentage dan in groep 2, die wel prooi/speeltje brengt naar de eigenaar. 13

14 procenten 4.5 Wassen/likken van de eigenaar Tabel 5 Het likken/wassen van de eigenaar en het wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Likt eigenaar Nooit Soms regelmatig vaak Groep 1 36,4 ± 9,5 39,4 ± 9,6 16,2 ± 7,3 8,1 ± 5,4 Groep 2 29 ± 11,3 38,7 ± 12,1 17,7 ± 9,5 12,9 ± 8, Groep 1 Groep nooit soms regelmatig vaak likt/wast eigenaar Figuur 5 Bij de katten die hun eigenaar soms of regelmatig likken/wassen, zie je tussen de groepen nagenoeg geen verschil. 36% van groep 1 likt/was hun eigenaar nooit, tegen 29% uit groep 2. Hier zie je wel een verschil maar deze is niet significant. Bij de katten die hun eigenaar vaak likken/wassen zie je dat 8% uit groep 1 dit doet tegen 13% uit groep 2. Hier zie je ook een klein verschil maar wederom niet significant. 14

15 procenten 4.6 Geboorteplek Tabel 6 geboorteplek en wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Geboorteplek Bij een gezin Bij een fokker Op een Onbekend Andere boerderij Groep 1 23,2 ± 8,3 9,1 ± 5,7 16,2 ± 7,3 48,5 ± 9,8 3 ± 3,4 Groep 2 33,9 ± 11,9 37,1 ±12 6,5 ± 6,1 21 ± 10,1 1,6 ± 3, Groep 1 Groep gezin fokker boerderij onbekend andere geboorteplek Figuur 6 Het percentage katten dat bij een gezin geboren is ligt in groep 2 hoger dan in groep 1. Dit verschil is echter niet significant. Het percentage katten dat bij een fokker is geboren ligt wel significant hoger in groep 2 dan in groep 1. Voor de katten die op een boerderij geboren zijn is het percentage voor groep 1 hoger dan voor groep 2. Dit verschil is niet significant. Voor katten waarvan de eigenaar niet weet waar ze geboren zijn ligt het percentage in groep 1 op bijna 49% en in groep 2 op 21%. In groep 1 is dit dus significant hoger dan in groep 2. 15

16 procenten 4.7 Soort voeding en hoeveelheid voeding Tabel 7a soort voeding en wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Soort voeding Brokjes+natvoer brokjes Natvoer Combinatie* Groep 1 61,6 ± 9,6 26,3 ± 8,7 5,1 ± 4,3 7,1 ± 5,1 Groep 2 50 ± 12,4 27,4 ± 11,1 0 22,6 ± 10, Groep 1 Groep brokjes + natvoer brokjes natvoer combinatie soort voeding Figuur 7a *Combinatie = Combinatie voer houdt in dat er in ieder geval ook een voer gegeven wordt van vers vlees, zoals prooi, BARF (bones and raw food) of KVV (kant en klaar vers vlees). Bijna evenveel katten uit beide groepen kregen alleen brokjes gevoerd, namelijk rond 27% van de katten Geen enkele kat uit groep 2 kreeg natvoer. Terwijl 5% uit groep 1 dit kreeg. Van de combinatie natvoer en brokjes lijken iets meer katten uit groep 1 dit te krijgen, namelijk 62% tegen 50% uit groep 2. Dit verschil niet significant. De katten die combinatievoer kregen, blijken 23% in groep 2 te zitten en 7% in groep 1. Dit verschil is significant. 16

17 procenten Tabel 7b Hoeveelheid voeding en het wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Hoeveelheid 1 x daags 2 x daags 3 x daags 4 x daags >4x daags Onbeperkt voeding Groep 1 5,1 ± 4,3 21,2 ± 8,1 7,1 ± 5,1 4 ± 3,9 9,1 ± 5,7 53,5 ± 9,8 Groep 2 1,6 ± 3,1 33,9 ±11,8 16,1 ± 9,1 6,5 ± 6,1 3,2 ± 4,4 38,7 ±12, Groep 1 Groep x 2x 3x 4x >4x onbeperkt Hoeveelheid voermomenten per dag Figuur 7b Bij 2, 3 en 4 keer voeren per dag zie je in groep twee een hoger percentage dan in groep 1. Deze verschillen zijn niet significant. Bij meer dan 4 keer voeren per dag en onbeperkt voeren zie je weer hogere percentages in groep 1 dan in groep 2. Ook bij 1 keer voeren zie je bij groep 1 een hoger percentage dan in groep 2. Al deze verschillen zijn niet significant. 17

18 4.8 Leefgebied Tabel 8 leefgebied en het wel of niet brengen van prooi/speeltje in procenten Leefgebied Binnen Binnen + Binnen + tuin Binnen + buiten* balkon/ren Groep 1 14,1 ± 6,9 29,3 ± 9 32,3 ± 9,2 24,2 ± 8,4 Groep 2 16,1 ± 9,1 37,1 ± ± 10,1 25,8 ± 10,9 Figuur 8 *Met `buiten` wordt hier bedoeld `zonder omheining/beperking`. Dus de katten kunnen buiten overal lopen. Bij de katten die alleen binnen komen en de katten die zowel binnen als buiten komen zie je nagenoeg geen verschil tussen de groepen. Van de katten die binnen en op een balkon of ren komen is het percentage van de katten die prooi/speeltje komen brengen hoger dan de katten die dit niet doen. Bij de katten die binnen en in een tuin komen is het precies omgekeerd en is het percentage katten die geen prooi/speeltje komt brengen hoger. Beide verschillen zijn niet significant. 18

19 4.9 Overige resultaten van groep 2 Band van de eigenaar met de kat Heel goede band 77,4% Goede band 17,7% Niet ingevuld 4,8% Legt de kat de prooi en/of het speeltje ook op andere plekken in huis neer? Ja 59,7% Nee 40,3% Brengt de kat de prooi en/of speeltje op vaste tijden naar de eigenaar? Ja 40,3% Nee 59,7% Miauwt de kat als hij/zij de prooi en/of het speeltje komt brengen? Ja 58,1% Nee 41,9% Wordt het speeltje weer weggegooid als de kat deze komt brengen? Ja 58,1% Soms 21% Nee 11,3% Nvt 9,7% 19

20 5. Conclusie en discussie 5.1 Geslacht Er is geen significant verschil gevonden tussen mannetjes- en vrouwtjeskatten in het brengen van prooi naar de eigenaar. In de literatuur zeggen meerdere auteurs dat vooral (gesteriliseerde) poezen prooi naar de eigenaar zouden brengen. Ook wordt gezegd dat de kat ons mogelijk als kitten zou zien en daarom prooi brengt, wat je dan ook meer zou verwachten bij vrouwtjeskatten. In dit onderzoek is dit niet terug te vinden. Herhaalonderzoek zou moeten uitwijzen of er inderdaad geen verschil zit in mannetjes- en vrouwtjeskatten en het brengen van prooi/speeltje naar de eigenaar. 5.2 Castratie Aangezien er zo weinig katten niet gecastreerd waren kan je hier eigenlijk geen conclusie aan verbinden. Er waren 5 katten uit groep 1 en 7 katten uit groep twee niet gecastreerd. In bovengenoemd stukje over geslacht werd ook al even benoemd dat vooral gesteriliseerde poezen dit gedrag zouden vertonen. Om dit te kunnen bewijzen zal verder onderzoek gedaan moeten worden met een grotere groep ongecastreerde katten. Aangezien in deze tijd vrijwel alle eigenaren hun kat laten castreren dan wel steriliseren is dit lastig om aan te tonen. 5.3 Ras Er is een duidelijk verschil te zien tussen raskatten en europees kortharen (huis- tuinen keukenkatten). Raskatten brengen significant meer prooi/speeltje naar hun eigenaren dan europees kortharen. In de literatuur heb ik niks kunnen vinden over raskatten en het brengen van prooi/speeltje naar hun eigenaar. Waarschijnlijk is hier niet eerder onderzoek naar gedaan en zijn hier ook geen veronderstellingen over. Een mogelijke verklaring voor dit duidelijke verschil in raskatten en europees kortharen zou kunnen zijn dat de band tussen raskatten en eigenaren sterker is dan de band tussen europees kortharen en hun eigenaren. Enerzijds doordat raskatten mogelijk aanhankelijker zijn, anderzijds doordat raskatten mogelijk meer aandacht krijgen van hun eigenaren. Sommige raskatten zijn ook betere jagers dan andere katten. Ook dit zou verband kunnen houden met het meer brengen van prooi/speeltje naar de eigenaar. Dit zijn echter speculaties en zou verder onderzocht moeten worden door een grotere groep raskatten te onderzoeken en onderscheid te maken tussen de verschillende rassen en hun karaktereigenschappen. 5.4 Leeftijd uit het nest Bijna 60% van de katten die prooi/speeltje brengen is tussen de 7 en 16 weken leeftijd uit het nest gegaan, dit tegen 30% van de katten die geen prooi brengen. Bij katten die tussen de 4 en 7 weken het nest verlieten zie je weer meer katten die geen prooi brengen. 20

21 Onder de 4 weken en boven de 16 weken leeftijd zie je niet veel verschil tussen de groepen. Wel is het verschil erg groot bij de kittens waarvan geen leeftijd bekend is wanneer ze het nest verlieten. Ruim 40% is onbekend bij de groep die geen prooi brengt tegen 16% bij de groep die wel prooi brengt. Deze verschillen kunnen waarschijnlijk verklaard worden doordat in groep 2 veel meer raskatten zitten dan in groep 1. Bij raskatten is vrijwel altijd bekend hoe oud ze zijn als ze het nest verlaten. Ook is het zo dat fokkers de kittens meestal niet op hele jonge leeftijd al bij de moeder weg halen. Dit kan verklaren waarom de meeste van groep 2 op een leeftijd van 7 en 16 weken het nest verlieten. Ik vermoed dat de leeftijd van uit het nest gaan hier meer te maken heeft met raskatten dan dat het te maken heeft met wel of geen prooi/speeltje brengen naar de eigenaar. Bovendien is het percentage `onbekend` in groep 2 zo hoog dat het niet goed te vergelijken is met elkaar. Door verder onderzoek te doen naar bijvoorbeeld alleen europees kortharen of alleen raskatten, zou je kunnen bepalen of de leeftijd dat kittens uit het nest gaan een rol speelt bij het wel of niet brengen van prooi/speeltje. Een theorie (zoals in de inleiding beschreven) zou kunnen zijn dat kittens die leren jagen van hun moeder en waarvan de moeder dus prooi heeft gebracht naar de jongen, eerder geneigd zijn om prooi naar de eigenaar te brengen. Je zou dan wel verwachten zoals je hier ziet dat kittens die vanaf 7 weken het nest verlaten dit gedrag eerder vertonen. 5.5 Wassen/likken van de eigenaar De katten die hun eigenaar soms en regelmatig wassen/likken, zie je tussen de groepen nagenoeg geen verschil. Rond de 39% wast/likt hun eigenaar soms in zowel groep 1 als groep 2. In beide groepen wast/likt 16 à 17% hun eigenaar regelmatig. Wel zie je een klein verschil bij de katten die nooit of vaak hun eigenaar wassen/likken. Uit groep 1, die geen prooi/speeltje naar de eigenaar brengt, wast/likt 36% hun eigenaar nooit tegen 29% van groep 2, die wel prooi brengt naar de eigenaar. 8% wast/likt de eigenaar vaak uit groep 1 en 13% van groep 2. Deze verschillen zijn niet significant. Als we er vanuit gaan dat het likken van de eigenaar genegenheid betekent van de kat, zoals sommige auteurs beweren, en dit vaker voorkomt bij katten die ook prooi/speeltje brengen zou je dus kunnen concluderen dat prooi brengen ook te maken heeft met de band tussen eigenaar en kat. Echter is het verschil hier te klein om daar echt iets over te kunnen zeggen. Om de band tussen eigenaar en kat en het verband met het brengen van prooi/speeltje aan te kunnen tonen zou daarom meer onderzoek hiernaar gedaan moeten worden. Om de band te kunnen `meten` zou dan, naast wassen/likken eigenaar, gekeken kunnen worden naar onder andere hoeveel tijd de eigenaar aan de kat besteed en hoeveel tijd de kat op schoot ligt. Verdere meetbare criteria zou opgezocht kunnen worden in de literatuur. 5.6 Geboorteplek In dit onderzoek zien we bij groep 1 een hoog percentage waarvan de geboorteplek onbekend is. Bij groep 2 is dit een stuk minder en zien we een hoger percentage bij 21

22 de katten die bij een fokker vandaan komen. Dit zou verklaard kunnen worden doordat er in groep 2 meer raskatten zitten dan in groep 1. De meeste raskatten komen doorgaans bij een fokker vandaan. In groep 1 zitten minder katten die uit een gezin komen dan in groep 2. 23% van groep 1 tegen 34% uit groep 2. Er zitten echter weer meer boerderijkatten in groep 1 en minder in groep 2. 16% tegen 6,5%. Deze verschillen zijn niet significant. Maar als je het verschil wel zou willen verklaren dan klopt de theorie dat er mogelijk meer katten prooi brengen naar hun eigenaar die van een boerderij komen dus niet. Ook zou hier dan weer een mogelijke verklaring kunnen zijn dat de band die er is tussen mens en kat mee speelt in het brengen van prooi. In een gezin is er vaak meer contact met de katten dan op een boerderij, waardoor de kat mogelijk socialer is naar mensen en dus sterkere banden kan ontwikkelen met de eigenaar. 5.7 Soort voeding en hoeveelheid voeding In beide groepen kregen ongeveer evenveel katten alleen brokjes gevoerd. De katten die alleen natvoer kregen waren erg weinig en er zit geen significant verschil tussen beide groepen. De katten die een combinatie kregen van natvoer en brokjes waren in de meerderheid. Tussen de groepen zat een verschil van bijna 12%. Dit verschil is niet significant. De katten uit groep 2 kregen dit minder gevoerd dan de katten uit groep 1. Bij de katten die een combinatie van voer krijgen met in ieder geval vers vlees erbij (zoals KVV, Barf, rauw vlees of prooi), blijkt een significant verschil te zitten tussen de groepen. De katten uit groep twee die prooi/speeltje brengen naar hun eigenaar eten bijna 23% deze combinatie, tegen 7% uit groep 1. In de literatuur heb ik geen informatie kunnen vinden over het eten van vers vlees en een relatie tot het brengen van prooi/speeltje naar de eigenaar. Het is mogelijk dat de katten die gewend zijn aan rauw voer misschien eerder prooi vangen en daardoor in die groep ook meer katten zitten die de prooi naar hun eigenaar brengen. Ook kan het zijn dat er een relatie is tussen raskatten en het geven van rauw/vers voer, doordat eigenaren met een raskat zich doorgaans meer verdiepen in het soort voer dan eigenaren met een europees korthaar. Onderzoek met een grotere groep alleen europees kortharen zou hierin mogelijk uitsluitsel kunnen geven. Bij de hoeveelheid voeding wat de katten krijgen is geen significant te zien tussen de groepen. Wel is het percentage bij 2 x daags en 3 maal daags voeren bij groep 2 hoger dan bij groep 1. En bij onbeperkt voeren is dat omgekeerd; het percentage van groep 1 ligt daar hoger dan van groep 2. Zoals in de inleiding beschreven staat houdt honger verband met spel met objecten. Hoe meer honger, hoe meer ze spelen. In een verder onderzoek zou preciezer gekeken kunnen worden naar de hoeveelheid voer die de katten krijgen en de invloed naar het brengen van prooi/speeltjes naar de eigenaar. 22

23 5.8 Leefgebied Bij de katten die alleen binnen zijn en de katten die binnen en buiten vrij rond mogen lopen zie je geen verschil in percentage tussen de groepen. De katten die binnen zijn en een balkon tot hun beschikking hebben zie je een hoger percentage in groep 2 dan in groep 1. En bij de katten die binnen zijn en in de tuin mogen komen zie je juist weer een hoger percentage bij groep 1 dan bij groep 2. Hoewel dit verschil niet significant is is het wel een opvallend verschil. Aangezien je juist zou verwachten van katten die buiten komen dat ze meer prooi vangen en dus meer naar de eigenaar brengen. Mogelijk zijn het meer katten die speeltje naar hun eigenaar brengen dan prooi. Maar de reden waarom katten die alleen op het balkon komen dit gedrag meer vertonen is mij niet duidelijk. Als het door verveling zou komen zou je dit verschil ook duidelijker zien bij de katten die alleen maar binnen komen. En dit verschil is maar 2% en niet significant. 5.9 Overige resultaten van groep 2 Band Bijna 80% van de eigenaars zeggen een heel goede band met hun kat te hebben. Natuurlijk is dit subjectief en zou je eigenlijk criteria moeten opstellen om zo de band beter te kunnen `meten`. Bovendien is er aan de eigenaars uit groep 1 niet gevraagd naar hun band met de kat. Zodoende kan de waarde helaas niet vergeleken worden met de katten die geen prooi/speeltje naar hun eigenaar brengt. In een vervolgonderzoek zou daarom in beide groepen gevraagd moeten worden hoe hun band is. En als het mogelijk is dit uit te vragen door bepaalde criteria op te stellen die de band met de eigenaar weergeeft. Andere plekken Als ze kat zijn prooi of speeltjes ook op andere plekken neerlegt dan bij de eigenaar kan dat duiden op dat de kat de prooi of het speeltje op een veilige plek wil neerleggen, of wil bewaren om later op te kunnen eten. Bijna 60% van de katten legt de prooi of het speeltje ook op andere plekken in huis neer. Dit kan een aanwijzing zijn dat de kat een veilige plek zoekt voor zijn vangst. Vaste tijden De meeste katten brengen hun prooi/speeltje niet op vaste tijden. Ongeveer 40% doet dit wel, maar dan ook nog vaak op twee verschillende dagdelen. Het op vaste tijden jagen zal waarschijnlijk meer voorkomen bij wilde of verwilderde katten. Waarschijnlijk heeft het op vaste tijden brengen van een prooi/speeltje geen relatie tot het meer brengen van prooi/speeltje naar de eigenaar. Miauwen Meer dan de helft van de katten miauwt als hij/zij prooi/speeltje komt brengen, namelijk 58%. In de literatuur hebben ze het voornamelijk over moederpoezen die miauwen naar hun kittens als ze prooi komen brengen. Baerends- Van Roon & Baerends (1979) heeft het over een specifiek geluid wat de moederpoes maakt als ze haar jongen roept als ze prooi bij zich heeft. Professor P. Leyhausen heeft het 23

24 over verschillende `gorgelachtige` geluiden die een moederpoes maakt als ze haar kittens een prooi brengt. Miauwen komt zelden voor van kat naar kat. Daarom wordt er gedacht dat het aangeleerd gedrag is naar mensen ten behoeve van aandacht, eten enzovoort (Brown, 1993). Dat meer dan de helft van de gedomesticeerde katten miauwt als ze een prooi of een speeltje komen brengen, zowel mannetjes katten als vrouwtjes katten, kan erop duiden dat het toch een duidelijke aankondiging is dat ze ons wat komen brengen. En dat het in dat geval dus niet betekent dat ze de prooi/speeltje op een veilige plek willen brengen, maar meer uit sociale redenen. Apporteren Bijna 60% van de eigenaren zegt het speeltje weer weg te gooien als de kat het komt brengen. Dit lijkt op het apporteren zoals bij honden vaak gedaan wordt. Of de kat dit ook echt zo ziet zou beter onderzocht moeten worden en zou naar de eigenaren het apporteren beter gedefinieerd moeten worden. Aan de hand van deze uitkomsten kun je zeggen dat het voor veel katten een spelletje is geworden in plaats van andere redenen. Mits dat door de eigenaar goed geïnterpreteerd is. Uiteindelijk komt naar voren dat een echt duidelijke factor is, voor het brengen van prooi en/of speeltje naar de eigenaar, of het een raskat is. Dat er wat verschil wordt gezien in geboorteplek en leeftijd uit het nest kan hiermee samenhangen. Ook het soort voer zou hier mogelijk mee kunnen samenhangen, maar het kan ook zijn dat katten die meer vers voer eten meer geïnteresseerd zijn in prooi/jacht of spelgedrag. De hoeveelheid voer lijkt een minimaal verschil uit te maken. Degene die onbeperkt voer krijgen brengen minder prooi/speeltje. Het leefgebied laat geen duidelijke verschillen zien. De katten die op het balkon komen lijken dit gedrag iets meer te vertonen. En de katten die vaak hun eigenaar likken/wassen laten dit gedrag ook iets meer zien. Van de katten die prooi/speeltje naar de eigenaar brengen hebben de meeste katten een heel goede band met de eigenaar, miauwen de meeste katten als ze de prooi/speeltje komen brengen en leggen de meeste katten de prooi/speeltje ook op andere plekken in huis. De meeste eigenaren zien het als een apporteerspelletje. Mogelijke conclusie zou kunnen zijn dat de kat uit sociale overwegingen prooi en/of speeltje naar de eigenaar brengt of om de prooi/speeltje op een veilige plek te bewaren. Uit dit onderzoek blijkt niet dat de reden zou kunnen zijn dat de kat ons als kitten ziet. 24

25 Literatuur - Baerends- van Roon, J.M. en Baerends, G.P. (1979). The morphogenesis of the behaviour of the domestic cat, with a special emphasis on the development of prey-catching - Bailey, G. (2008). Wat denkt mijn kat? Leer het gedrag van uw lievelingsdier beter begrijpen - Bradshaw, J. (2013) Het geheim van de kat. Alles wat je over je kat wilt weten. Hoofdstuk 8; Katten en hun baas - Bradshaw, J.W.S., Casey, R.A. and Brown, S.L. (2012). The behaviour of the domestic cat (2 nd edition) - Borkenhagen, P. (1978). Von Hauskatzen (Felis silvestris f catus L., 1758) eingetragene Beute. Zeitschrift für Jagdwissenschaft, 24, Brown, S.L. (1993). The social behaviour of neutered domestic cats (Felis catus). Ph.D. Thesis, University of Southampton - Budiansky, S. (2002). Het karakter van katten. Herkomst, intelligentie en gedrag van Felis silvestris catus - Case, L.P. (2003). The Cat. Its Behavior, Nutrition & Health. - Caro, T.M. (1980). Effects of the mother, object play, and adult experience on predation in cats. Behavioral an Neural Biology. Volume 29, Issue 1, May 1980, Pages Hall, S.L. (1998) Object play by adult animals. In: Bekoff, M and Byers, J.A. (eds) Animal Play: Evolutionary, Comparative and Ecological Perspectives. Cambridge University Press, Cambridge, pp Hall, S.L. and Bradshaw, J.W.S. (1998) The influence of hunger on object play bu adult domestic cats. Applied Animal Behaviour Science 58, Hall, S.L. and Bradshaw, J.W.S. (2002) Object play in adult domestic cats: the roles of habituation and disinhibition. Applied Animal Behaviour Science. Volume 79,Issue 3, 1 November 2002, Pages Landsberg, G., Hunthausen, W., Ackerman, L. Handbook of Behavior Problems of the Dog and the Cat - Leyhausen, P. (1979). Cat Behavior. The predatory and social behavior of domestic and wild cats - Macdonald, D.W. & Apps, P.J. (1978). The social behaviour of a group of semi-dependent farm cats, Felis catus: a progress report. Carnivore Genetics Newsletter, 3,

26 - Morris, D. (1987) Catwatching. Chapter: Why do cats present freshly caught prey to their owners - Tabor, R. (2005). Begrijp uw kat. 100 manieren voor een betere omgang met uw huisdier - Tabor, R. (1997) Understanding cat behavior. The complete feline problem solver - Turner, D.C. and Bateson, P. (2000). The domestic cat; the biology of its behaviour - by Palermo, E. (March 29, 2013) - M. Ruitenberg, kattengedragstherapeut

27 Bijlage 1: Vragenlijst Vragen over je kat(ten) Beste kattenliefhebber, voor mijn studie als kattengedragstherapeut bij Tinley academie, doe ik een eigen onderzoek. Hiervoor heb ik informatie nodig van jou als katteneigenaar over bepaald gedrag van je kat(ten). Ik zou het dan ook erg op prijs stellen als je de moeite zou willen nemen deze enquête in te vullen. Het kost ongeveer 5 minuten van je tijd. Als je meerdere katten hebt, graag voor elke kat opnieuw de vragenlijst invullen. Dus voor de eerste kat invullen en verzenden en de vragenlijst opnieuw openen voor de volgende kat. Mocht je mijn verslag willen lezen dan kan je dat aan het einde van de enquête aangeven en je adres invullen. Dit is niet verplicht! 1) Hoeveel katten heb je? (Indien je meerdere katten hebt, graag de vragenlijst voor elke kat apart invullen) Anders, nl.: 2) Wat is de naam van je kat? 3) Wat is de leeftijd van je kat? 4) Wat is het geslacht van je kat? Mannetje Vrouwtje 5) Is je kat gecastreerd/gesteriliseerd? Ja Nee 27

28 6) Hoe oud was de kat toen deze het nest verliet? Jonger dan 4 weken Tussen 4 en 7 weken Tussen 7 en 12 weken Tussen 12 en 16 weken Ouder dan 16 weken Weet ik niet 7) Van welk ras is de kat? Europese korthaar / huis-tuin- en keukenkat Pers Maine Coon Noorse Boskat Siamees Ragdoll Abessijn Brits Korthaar Burmees Exotic Heilige Birmaan Onbekend Anders, nl: 8) Waar is de kat geboren? Gezin Boerderij Fokker Weet ik niet Anders, nl.: 28

29 9) Komt de kat buiten? Nee Ja, alleen op het balkon/ren Ja, alleen in de tuin Ja, in de tuin en ook buiten de tuin 10) Wat krijgt de kat te eten? (meerdere antwoorden mogelijk) Brokjes Natvoer KVV Barf Prooidieren Anders, nl.: 11) Hoe vaak krijgt de kat te eten? Onbeperkt 1 x per dag 2 x per dag 3 x per dag 4 x per dag Meer dan 4 x per dag 12) Likt je kat aan je handen, armen of je gezicht? Nooit Soms Regelmatig Vaak 29

30 13) Als de kat een muis, vogel of ander prooidier vangt, eet de kat deze dan ook op? Ja Nee Gedeeltelijk Hij/Zij vangt geen prooidieren 14) Komt de kat de prooi naar je toe brengen (of naar één van je gezinsleden)? Nee, hij/zij vangt geen prooidieren Nee, maar hij/zij vangt wel prooidieren Ja, dagelijks Ja, wekelijks Ja, maandelijks Ja, een paar keer per jaar Ja, minder dan een paar keer per jaar 15) Zo ja, leeft de prooi dan nog? (alleen invullen als je bij vraag 13 ja hebt ingevuld) Ja Nee 16) Komt de kat wel eens speelgoedmuizen of andere speeltjes naar je toe brengen (of naar één van je gezinsleden)? Nee Ja, dagelijks Ja, wekelijks Ja, maandelijks Ja, een paar keer per jaar Ja, minder dan een paar keer per jaar 30

31 17) Legt de kat de prooi of het speeltje op andere plekken in het huis waar jezelf op dat moment niet bent (of één van je gezinsleden)? (meerdere antwoorden mogelijk, graag onderaan de antwoorden invullen of het om prooi, speeltje of beide gaat) Nee Ja, de etensbak Ja, de waterbak Ja, de kattenbak Ja, op bed Ja, op zijn/haar slaapplek Ja, op de deurmat andere Gaat het hierbij om prooi, speeltje of beide? 18) Heeft de kat bepaalde tijden dat hij/zij de prooi of het speeltje komt brengen? (meerdere antwoorden mogelijk, graag onderaan de antwoorden aangeven of het om prooi, speeltje of beide gaat) Nee Ja, vooral in de ochtend Ja, vooral in de avond Ja, vooral `s nachts Ja, vooral `s middags Niet van toepassing andere Gaat het hierbij om prooi, speeltje of beide? 19) Miauwt de kat als deze met de prooi of het speeltje aan komt lopen? (meerdere antwoorden mogelijk) Ja, met de prooi Ja, met het speeltje Nee Niet van toepassing Eventuele toelichting: 31

32 20) Hoe is de band van de kat met diegene naar wie hij/zij de prooi of het speeltje het MEESTE brengt? Heel goede band Goede band Niet zo`n goede band Geen of slechte band Niet van toepassing 21) Als de kat het speeltje komt brengen, gooi je het dan weer weg en brengt de kat het weer terug zoals bij een apporteerspelletje? Ja Nee Soms Niet van toepassing 22) Ben je geïnteresseerd in het verslag van dit onderzoek? Vul dan hier je adres in. 32

33 Bijlage 2: Excelsheet Ras EK MC NB Ragdoll BR Sib Abessijn Burmees H.Birmaan Boskat Groep Groep Groep Ras Egyp Mau pers BK Tot Ras kruising onbekend Groep Groep Groep Geslacht Man Vrouw Groep Groep Groep Leeftijd uit nest <4 <4en7> <7en12> <12en16> >16 onbekend Groep Groep Groep Gecastreerd Ja Nee Groep Groep Groep Likt eigenaar nooit soms regelmatig vaak onbekend Groep Groep Groep Geboorteplek gezin fokker boerderij onbekend andere Groep Groep Groep Soort voeding b+n b n b+pr n+kvv KVV b+n+pr b+n+vers Groep Groep Groep Soort voeding b+kvv b+n+barf b+rauw b+n+kvv b+n+b+pr Tot combi Groep Groep Groep

34 Hoeveelheid voeding 1xdd 2xdd 3xdd 4xdd >4xdd onbeperkt Groep Groep Groep Leefgebied binnen balkon/ren tuin tuin+b Groep Groep Groep Afkortingen in excelsheet EK = Europees Korthaar MC = Maine Coon NB = Noorse Boskat BR = Blauwe Rus H. Birmaan = Heilige Birmaan Sib Boskat = Siberische boskat Egyp Mau = Egyptische Mau BK = Britse Korthaar Tot Ras = Totaal aan alle rassen <4 = jonger dan 4 weken <4en7> = tussen 4 en 7 weken <7en12> = tussen 7 en 12 weken <12en16> = tussen 12 en 16 weken >16 = ouder dan 16 weken b n pr KVV Vers Barf B Rauw Tot combi 1xdd 2xdd 3xdd 4xdd >4xdd tuin+b = brokjes = natvoer = brokjes en prooidieren = Kant en Klaar Vers Vlees = vers vlees = Bones and Raw Food = Barf Bones and Raw Food = rauw voer = Totaal aan combinatie van voer met ten minste 1 soort rauw of vers vlees zoals Barf, prooidieren of KVV = 1 maal per dag = 2 maal per dag = 3 maal per dag = 4 maal per dag = meer dan 4 maal per dag = tuin en buiten de tuin 34