Werkstuk Biologie Voorbehoedsmiddelen

Transcriptie

1 Werkstuk Biologie Voorbehoedsmiddelen Werkstuk door een scholier 2341 woorden 14 januari ,9 8 keer beoordeeld Vak Biologie Voorbehoedmiddelen! Waarom? Voorbehoedmiddelen zijn er in allerlei soorten en beschermen je tegen ongewenste zwangerschappen en soa. Misschien vrij je liever puur natuur, maar er zijn ook zat voorbehoedmiddelen waarvan je niet eens merkt dat je ze gebruikt. En hoe puur natuur is het eigenlijk, als je een van de volgende problemen oploopt? Een paar veel voorkomende: * Chlamydia: Een ontsteking van de urinebuis of baarmoederhals. Soms een waterige afscheiding, pijn bij het plassen of bloedverlies. De helft van de mensen met Chlamydia wordt er niet ziek van, maar kan het wel overdragen. Kan worden bestreden met peniciline, maar als er niks aan wordt gedaan, kan het zelfs zorgen voor onvruchtbaarheid. * Genitale wratten: Wratten rond de geslachtsdelen, heel soms bij de mond. Vrij onschuldig, maar kan wel jeuken. Kan ook worden overgedragen via bijvoorbeeld een washand of handdoek, maar is vrij goed te behandelen. * Herpes genitalis: Blaasjes of kleine wondjes rond de geslachtsdelen. Lijkt op de koortslip (herpes labiales) en kan dus ook via orale seks worden overgebracht. Verdwijnt vanzelf weer, maar kan steeds weer terugkomen, ook zonder seks. Er zijn wel middelen om het minder erg en vaak te maken. * Gonorroe: Ook wel druiper genoemd. Een man kan last hebben van geelgroene afscheiding, pijn bij het plassen of zelfs een ontsteking van de bijbal. Vrouwen merken vaak niets, soms iets meer afscheiding, maar kunnen uiteindelijk een ontsteking van de eileiders krijgen. Als je er op tijd bij ben tis het eenvoudig te genezen. * Hepatitis B of geelzucht: Wordt ook geelzucht genoemd, maar eigenlijk onstaat geelzucht door een ontstoken lever en niet door het virus. Een op de drie mensen wordt ziek van Hepatitis B, verschijnselen zijn vermoeidheid, lusteloosheid en koorts. Er bestaat een vaccinatie tegen, en er is een behandeling voor. * HIV: HIV is het virus dat aids veroorzaakt. Aids tast het afweersysteem aan, waardoor je heel vatbaar wordt voor allerlei ziektes. Veel mensen gaan eraan dood. Er bestaan wel medicijnen tegen, maar die hebben soms bijwerkingen en het kost veel discipline om ze steeds op tijd te slikken. * Trichomonas: Trichomonas is niet zo ernstig. Mannen merken er heel weinig of niets van, bij vrouwen kan het zorgen voor een ontstoken vagina, plasbuis of blaas. Dat doet pijn bij het plassen. Het is goed te genezen. Natuurlijk kun je ook nog ongewenst zwanger raken en zijn er nog meer soa. Genoeg reden dus voor safe sex! Pagina 1 van 5

2 De middelen! Er zijn onwijs veel verschillende soorten voorbehoedmiddelen die allemaal beschermen tegen zwangerschap, en sommige ook tegen soa. Een zo compleet mogelijk overzicht van alle voorbehoedmiddelen: * De pil: De pil is een van de bekendste voorbehoedmiddelen. Er zijn twee soorten, namelijk de combinatiepil en de progestageen-alleen pil. De combinatiepil is er van verschillende merken. Je slikt er drie weken lang elke dag n en dan heb je een stopweek waarin je niet slikt en ongesteld wordt. Ook dan kun je niet zwanger worden. Je kunt je ongesteldheid ook uitstellen door na drie weken gelijk met een nieuwe strip pillen te beginnen. Als je stopt met slikken ben je gelijk weer vruchtbaar, dus als je één keer vergeet te slikken ben je gelijk veel minder goed beschermd. Ook als je hebt overgegeven, diarree hebt of medicijnen gebruikt ben je minder beschermd. Zo niet, dan is de pil heel erg betrouwbaar. Het verschil met de progestageen-alleen pil (de minipil) is dat daar niet het hormoon oestrogeen in zit en dus geschikt is voor vrouwen die borstvoeding geven of die geen oestrogeen willen of mogen. En met deze pil heb je geen stopweek, je slikt hem elke dag dus kun je je menstruatie ook niet plannen en die kan onregelmatig worden. * Anticonceptiepleister of pleisterpil: De anticonceptiepleister bevat net als de pil de hormonen progestageen en oestrogeen. Je plakt m op de buitenkant van je bovenarm, de bovenkant van je romp, je onderbuik of je billen en laat hem een week zitten. Via de huid geeft de pleister elke dag de hormonen af. Na een week vervang je de pleister door een nieuwe, die je plakt op een andere plek dan de eerste. Dit doe je drie weken, in de vierde week doe je het niet en wordt je ongesteld. Dan begin je weer opnieuw, maar je kan ook net als bij de pil een beetje sjoemelen met je ongesteldheid. Als je hebt overgegeven of je hebt diarree, is de pleister nog net zo betrouwbaar en er zijn minder medicijnen dan bij de pil die de betrouwbaarheid verminderen. Als je stopt te plakken word je gelijk weer vruchtbaar. Er kan soms huidirritatie ontstaan en bij vrouwen die meer dan 90 kilo wegen is de pleister minder betrouwbaar. * Anticonceptiering: Dit is een ring van kunststof die je in je vagina draagt net als een tampon. Hij bevat dezelfde hormonen als de combinatiepil. Je kunt hem drie weken laten zitten, en in de vierde week heb je net als bij de pil en pleisterpil de stopweek, waar je ook weer mee kunt schuiven en waarin je ongesteld wordt en nog steeds beschermd bent tegen zwangerschap. De ring is minder betrouwbaar als je leverenzym inducerende medicijnen gebruikt, maar overgeven of diarree maakt niet uit. Als het goed is voel je hem niet zitten. De anticonceptiering geeft een veel lagere dosis hormonen af dan de pil. * Prikpil: De prikpil is een prik die je krijgt en die hetzelfde hormoon bevat als de minipil (progestageen). Hij beschermt je drie maanden tegen zwangerschap. De ongesteldheid wordt in het begin onregelmatig en later blijft hij meestal helemaal weg, maar ook dan ben je nog goed beschermd. Als je stopt met de prikpil kan het een half jaar tot jaar duren voor het hormoon is uitgewerkt en je dus weer vruchtbaar bent en de menstruatie weer normaal loopt. Er zijn geen medicijnen die invloed hebben op de betrouwbaarheid en ook overgeven of diarree maken niets uit. * Anticonceptiestaafje: Het anticonceptiestaafje is een dun buisje van kunststof, ongeveer zo groot als een lucifer, wat onder de huid wordt aangebracht in de bovenarm. Je voelt het buisje alleen zitten als je er met je vinger overheen gaat. Hij geeft net als de prikpil een lage dosering af van het progestageen hormoon. Het buisje moet na drie jaar (eerder kan natuurlijk ook) weer eruitgehaald worden. De menstruatie kan heel onregelmatig worden of verdwijnen. Leverenzym inducerende verminderen de betrouwbaarheid, Pagina 2 van 5

3 maar overgeven of diarree maakt niet uit. * Spiraaltje of ankertje: Er zijn twee soorten spiraaltjes, het koperspiraaltje en het hormoonspiraaltje. Het koperspiraaltje is een klein, T-vormig plastic dingetje met koperdraad eromheen. Het wordt in de baarmoeder aangebracht. Het zorgt ervoor dat zaadjes geen eitjes meer kunnen bevruchten en dat een toch bevrucht eitje zich niet kan innestelen in de baarmoeder. Het spiraaltje kan vijf jaar blijven zitten. Er zitten geen hormonen in waardoor je op een normale manier ongesteld blijft worden, maar de menstruatie kan wel wat pijnlijker zijn. Ook het inbrengen en verwijderen van het spiraaltje kan pijn doen, vooral bij vrouwen die nog geen bevallingen hebben gehad. Het verschil met het hormoonspiraaltje is dat die (een lage dosering) hormonen afgeeft aan je lichaam, waardoor de menstruatie minder pijnijk en onregelmatiger wordt en zelfs kan wegblijven. De betrouwbaarheid wordt niet beinvloed door overgeven, diarree of medicijnen en bij allebei de spiraaltjes ben je gelijk weer vruchtbaar als je ze eruit laat halen. * Sterilisatie: Sterilisatie is in principe een definitieve methode. Mannen en vrouwen kunnen het allebei laten doen, maar bij de man is het makkelijker. Bij de man worden de zaadleiders doorgeknipt en afgebonden. Zes weken daarna wordt er gecontroleerd of er nog levende zaadcellen in het sperma zitten en dan ben je beschermd tegen zwangerschap. Bij de vrouw zijn er twee manieren, bij de ene worden de eileiders afgesloten met ringen of clips en bij de andere manier, de Ovabloc-methode, worden er vloeibare siliconen in de eileiders gebracht die na vijf minuten stollen. De tweede manier is iets minder betrouwbaar dan de eerste. Door sterilisatie hou je gewoon je normale mentruatiecyclus doordat er geen hormonen in zitten en natuurlijk maakt overgeven of medicijnen gebruiken niks uit. Als je bent gesteriliseerd en je bedenkt je omdat je toch nog kinderen wilt, kan de operatie hersteld worden maar het hangt van de manier van steriliseren, hoe lang het geleden is en de leeftijd af of je inderdaad weer vruchtbaar wordt. * Condoom: Het condoom is misschien wel het meest gebruikte voorbehoedmiddel. Het is een rubberen hoesje dat om de penis van de man heen moet zodat de zaadcellen niet in de vagina komen maar in het condoom. Er zijn verschillende soorten condooms, bijvoorbeeld met zaaddodende middelen erin of met glijmiddel zodat de penis makkelijker in de vagina glijdt. Het condoom is een van de weinige voorbehoedmiddelen die ook beschermt tegen soa, maar hij is wel minder betrouwbaar tegen zwangerschap dan andere voorbehoedmiddelen. Als je het gebruikt samen met de pil heet het Double Dutch. Je kunt het condoom gewoon zonder recept in de winkel kopen. * Vrouwencondoom: Het vrouwencondoom is hetzelfde idee als het mannencondoom, alleen bestaat dit uit een soort zakje met twee ringen. De een komt hoog in de vagina te zitten en de ander aan de buitenkant bij de schaamstreek. Het sperma komt in het vrouwcondoom en niet in de vagina. Net als het mannencondoom is een vrouwencondoom wel betrouwbaar, maar minder betrouwbaar dan de voorgaande voorbehoedmiddelen, maar minder dan de voorgaande voorbehoedmiddelen. Dat komt omdat een condoom of vrouwcondoom ook kapot kan gaan, of al te vroeg afrollen. Je kunt een vrouwencondoom ook gebruiken samen met een ander voorbehoedmiddel, dan ben je veilig voor soa en zwangerschappen. * Pessarium: Het pessarium is een rubberen koepeltje met een metalen ring dat je tegen de baarmoedermond aanschuift en wa sperma tegen moet houden. Het is veiliger als je het kapje ook insmeert met een zaaddodende pasta. Na het vrijen moet het nog minstens acht uur blijven zitten, daarna kun je het wassen en opnieuw gebruiken. Een pessarium moet precies de goede maat hebben, anders gaat het sperma erlangs en komt het alsnog de baarmoeder binnen. Pagina 3 van 5

4 * Portiokapje: Het portiokapje is een siliconen kapje dat tegen de baarmoedermond geplaatst wordt. Je moet het net als het pessarium gebruiken samen met een zaaddodend middel. Het portiokapje kan maximaal 24 uur blijven zitten. Precies de maat aanmeten is niet nodig, er zijn drie standaardmaten: small, medium en large, afhankelijk van of je al kinderen hebt gehad en of je wel eens een miskraam, abortus of keizersnede hebt gehad. * Zaaddodende middelen: Zaaddodende middelen zijn er in verschillende vormen, bijvoorbeeld pasta s, schuimtabletten en spuitbussen. Er zitten stoffen in die de zaadcellen doden. De bescherming begint ongeveer een kwartier na het inbrengen en werkt een uur. Toch ben je met alleen zaaddodende middelen niet veilig, je kunt het gebruiken bij een pessarium of portiokapje omdat die zonder zaaddodende middelen niet zo betrouwbaar zijn, of als extra beveiliging bij een condoom of vrouwcondoom. * Periodieke onthouding: Periodieke onthouding is geen sex hebben rondom de eisprong van de vrouw. Dat moet gebeuren vanaf zeven dagen ervoor, tot twee erna. Er zijn vier verschillende methodes om de eisprong te voorspellen, de eerste is de kalendermethode. Je houdt zes maanden lang de ongesteldheid bij en acheraf reken je terug wanneer de ovulatie of eisprong was (14 dagen voor het einde van de menstruatie), waardoor je dan ook kan voorspellen wanneer de volgende eisprong is. De volgende is de temperatuurmethode. Je neemt elke dag voor het opstaan de temperatuur op en ongeveer n dag na de ovulatie stijgt de temperatuur een beetje (minder dan een halve graad). Achteraf kun je dan dus bepalen wanneer de ovualtie was. De billings methode is een combinatie van de kalender- en temperatuurmethode, er wordt ook gekeken naar het baarmoederhalsslijm (hoe doorzichtig en dradentrekkend het is) en eventueel naar de baarmoedermond. En de laatste methode is de persona, waarmee je met een klein computertje de hoeveelheid hormonen in het plas en dus de vruchtbare dagen bepaalt. De persona wordt ook gebruikt om juist zwanger te raken. Periodieke onthouding is een onbetrouwbare methode want het gissen naar de datum van eisprong is lastig en weet je nooit helemaal zeker. * Coitus interruptus of voor het zingen de kerk uit: Hierbij haalt een man voordat hij klaarkomt zijn penis uit de vagina. Ook dit is een zeer onbetrouwbare methode, want in het voorvocht kunnen al een hoop zaadcellen zitten en bovendien is op tijd terugtrekken nog vrij lastig. ñlactatie amenorroe: Als je net bent bevallen en je kind volop borstvoeding geeft (om de zes uur of vaker) kun je niet zwanger worden, als je niet ongesteld wordt. Dit is een heel betrouwbare methode voor drie maanden, maar daarna vermindert de borstvoeding en dus ook de betrouwbaarheid. Noodmaatregelen... Het kan natuurlijk dat er toch iets misgaat. Dan zijn er gelukkig nog noodmaatregelen die, als je er op tijd bij bent, ervoor zorgen dat je toch niet zwanger wordt: * De morning-after pil: Tot 72 uur na de onveilige sex kun je de morning-afterpil beginnen te slikken. De huisarts schrijft twee of vier pillen voor, met heel veel hormonen erin dus je kunt er ook best hoofdpijn of buikpijn van krijgen of misselijk van worden (dus je moet oppassen dat je niet overgeeft). De betrouwbaarheid hangt veel af van het moment dat je begint met slikken, als je binnen 24 uur begint is de morning-after pil het betrouwbaarst. * Morning-after spiraaltje: Dit is een spiraaltje dat binnen vijf dagen na de onveilige sex geplaatst moet worden, je kunt het dus gebruiken als je toch al een spiraaltje wilde of als je te laat bent voor de morningafter pil. * Overtijdbehandeling: De overtijdbehandeling moet gebeuren tussen de tiende en zestiende dag nadat je Pagina 4 van 5

5 ongesteld had moeten worden (wat dus niet is gebeurd). Dan wordt de baarmoeder leeggezogen, wat nogal pijnlijk kan zijn. * Abortus: Voordat je 13 weken zwanger bent, kun je om een abortus vragen. Je krijgt dan een wettelijk verplichte periode van vijf dagen bedenktijd. Dan kan (onder verdoving) het embryo uit de baarmoeder worden gezogen. Pagina 5 van 5