stappen per dag, wie kan het?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "stappen per dag, wie kan het?"

Transcriptie

1 stappen per dag, wie kan het? Zes kinderen uit het zesde leerjaar kregen een stappenteller mee. Wie haalt de beweegnorm van stappen? En hoe doe dat je dat (niet)? Marthe Saelens, foto s: Sebastian Steveniers 1. Doorbreek de zitmarathon 2. Soms is het leuker om voor televisie te zitten 3. De jongens bewegen niet zoveel als ik 4. Af en toe mag ik gaan wandelen met het kalfje 5. Ooit viel ik flauw na een hele dag Playstation 6. Mijn vrienden en ik lopen altijd voorop 7. In China zitten ze ook achter hun computer Jan Seghers, KU Leuven Doorbreek de zitmarathon De stappennorm voor kinderen ligt niet op maar op stappen per dag, zegt professor Jan Seghers van de onderzoeksgroep fysieke activiteit, sport en gezondheid aan de KU Leuven. Kinderen moeten dus nog meer stappen zetten dan volwassenen. Bovendien moet een aantal van die stappen met een matige intensiteit gezet worden, op een tempo van honderd stappen per minuut. Die stappen met matige intensiteit zijn van groot belang voor hun gezondheid. Om het zitten tijdens de lessen te doorbreken, is stappen met een lage intensiteit voldoende. Maar tijdens de middagpauze ende turnles en bij de sport na school is het echt nodig om intensiever te bewegen. Voor de school Het aantal stappen van de leerlingen is omgekeerd evenredig met het aantal uur dat ze stilzitten tijdens de les. In de turnles en tijdens de middagpauze bewegen ze wel, maar nauwelijks de helft van die tijd zijn ze ook effectief in beweging. Lichaamsbeweging hangt ook af van de seizoenen. Zeker in de winter is het belangrijk dat de school haar leerlingen voldoende laat bewegen. Seghers: De uren dat het klaar is en dat ze buiten zouden kunnen bewegen, brengen de kinderen op school door. Als ze thuiskomen, is het al snel donker en kunnen ze vaak niet meer naar buiten. Dan is het aan de school om dat aaneengebreide patroon van zitten te doorbreken door voldoende beweegpauzes te introduceren. 1 van 11 De norm voor mediatijd thuis ligt op minder dan twee uur per dag. Op zich

2 is dat niet zo weinig Jan Seghers Onderzoeksgroep fysieke activiteit KU Leuven De school houdt daarbij het best rekening met de interesses van de leerlingen om zo een gevarieerd aanbod te bieden. De activiteiten mogen niet alleen de sportieve leerlingen aanspreken. Wordt de activiteit van tijdens de turnles nog eens tijdens de middagpauze aangeboden, dan zijn de kinderen bovendien sneller geneigd om mee te doen. Vriendjes trekken elkaar dan mee. Voor de ouders Ouders mogen de zitmarathon van op school niet doortrekken naar thuis. Ze kunnen beter het zitgedrag ontmoedigen en hun kinderen aanzetten om te bewegen. Het is gemakkelijker om een bewegingsactiviteit te koppelen aan bestaande gewoontes, zoals een verplaatsing met de fiets of te voet doen. Beperk ook de mediatijd en de gecombineerde schermtijd van tablet, gsm en televisie. De norm daarvoor ligt op minder dan twee uur per dag. Op zich is dat niet zo weinig. Dilshad Al Ali (11, Kruibeke) 2 van 11

3 Soms is het leuker om voor televisie te zitten 3 van 11

4 Ik stap elke dag naar school, want ik woon er vlakbij. Als ik thuis kom, ga ik in de zetel liggen om wat televisie te kijken, daarna maak ik mijn huiswerk. Behalve op woensdagnamiddag, want dan neemt Dilshad de bus naar de zwemclub en krijgt hij drie kwartier zwemles. Omdat ik nog niet goed kan zwemmen. Ik ben de enige die supergroot is en nog niet kan zwemmen, maar ik vind dat niet erg. Zolang ik het maar leer. 4 van 11

5 In de klas hebben ze het één keer gehad over het belang van veel bewegen en sporten. Je hebt dat nodig in je leven. Als je alleen maar lui bent, kun je een kromme rug krijgen. Tijdens het sporten verbrand je ook calorieën en kun je je talenten uittesten. Maar soms vind ik het toch leuker om voor de televisie te zitten in plaats van te sporten. Zijn mama, Diyala Hussein, moet hem soms kalmeren omdat hij zo veel energie heeft. De directrice heeft me gezegd dat hij beter zou sporten om zijn energie kwijt te raken, zegt ze. Dilshad heeft daar zijn bedenkingen bij. Ik zou graag voetballen, zoals Cristiano - Ronaldo. Die voetbalt pas stoer. Andere leerlingen uit de klas gaan elke week voetballen, maar ik vind het niet fijn dat je dan elke zaterdag ergens naartoe moet voor een match. Ondanks zijn lage aantal stappen is Dilshad wel tevreden met zijn prestaties. Behalve van afgelopen weekend. Ik had niets te doen en het was slecht weer. Ik kon alleen maar binnenblijven. Elena Toye (11, Gent) 5 van 11

6 De jongens bewegen niet zoveel als ik Dinsdag en woensdag was ik zwaar verkouden, maar normaal ga ik dan altijd een uurtje paardrijden en hockeyen. Zaterdag heb ik wel een indoor hockeymatch van twee keer veertig minuten gespeeld, vertelt Elena. 6 van 11

7 En ze is ook eens gaan wandelen, in plaats van de hele tijd in bed te liggen. Ze kijkt een kwartiertje per dag televisie en is ook niet te veel bezig met haar gsm, zegt papa Bruno Toye. We moeten haar dus niet pushen om te bewegen, eerder om te studeren. 7 van 11

8 Om de twee weken gaat ze zwemmen met de klas. In de week dat we zwemmen, turnen we een uurtje minder. Ik vind twee uur gymles per week wel voldoende, maar we doen altijd hetzelfde en dat is niet leuk. Ik zou liever hockeyen of paardrijden. Maar in een stadsschool paardrijden tijdens de gymles is niet zo evident, weet Elena. Tijdens de middagpauze kaart ik meestal met mijn vriendinnen, allemaal op een rijtje. Of de andere meisjes in haar klas evenveel bewegen als zij, weet Elena niet. De jongens sowieso niet. Fortnite! Dat beschouwen zij als een sport, en dat kunnen ze goed. Nicolas Beckers (11, Kruibeke) 8 van 11

9 Af en toe mag ik gaan wandelen met het kalfje Ik vind het leuk om op elk moment te kunnen zien hoeveel stappen ik al gezet heb. 9 van 11

10 Enkele kinderen in de klas hadden ook een stappenteller, en op het einde van de dag vergeleken we altijd hoeveel we gehaald hadden. Een vriend had op een zaterdag eens meer dan stappen gezet! Hij had voetbalmatch die dag en stond opgesteld in de verdediging, dus moest hij telkens mee naar voren lopen. Ik zou wel wat meer mogen bewegen. Dan blijf je fit en leef je waarschijnlijk ook langer. Maar als ik van school kom, ben ik moe en dan wil ik liever in de zetel liggen. 10 van 11

11 Normaal krijgt hij een uur tennisles, maar omdat hij de afgelopen drie maanden ziek was, mocht dat niet van de dokter, vertelt mama Isabel Van Pelt. Nicolas fietst naar school, maar hij woont er vlakbij, dus dat is maar een kleine moeite. Om de twee weken turnen we een hele namiddag, anders is het maar twee uurtjes. Tussen de lessen kiezen we ook een bewegingstussendoortje : dan dansen we bijvoorbeeld op muziek in de klas of boksen we in de lucht. Soms ga ik naar de boerderij van mijn vriend Alexander om er met een kalfje te gaan wandelen. Het is gemakkelijker om meer te bewegen in de zomer. Mijn opa heeft een grote tuin waarin ik in de zomervakantie werk. Dan zit ik meestal op de tractor. 11 van 11

Infofiche 1. Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Doelstellingen

Infofiche 1. Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Doelstellingen Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen zien in dat er een verband is tussen bewegen en gezond zijn. De leerlingen leren het verschil tussen passieve en actieve bewegingsactiviteiten. De leerlingen stellen

Nadere informatie

Kom je graag naar de regenboog? Soms wel, maar ik vind het hier ook vaak saai. We spelen soms erg kinderachtige spelletjes.

Kom je graag naar de regenboog? Soms wel, maar ik vind het hier ook vaak saai. We spelen soms erg kinderachtige spelletjes. G. is een jongen van 12 jaar oud. Hij heeft geen handicap maar komt tijdens de vakanties wel naar de regenboog samen met zijn zus die wel een handicap heeft. Soms wel, maar ik vind het hier ook vaak saai.

Nadere informatie

Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Doelstellingen

Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Doelstellingen Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen kunnen passieve activiteiten herkennen en beschrijven. De leerlingen kunnen passieve activiteiten omzetten naar actieve bewegingsmomenten. De leerlingen zien in

Nadere informatie

Item 1: Ik vind onze school leuk. Item 2: Ik voel me goed in de klas.

Item 1: Ik vind onze school leuk. Item 2: Ik voel me goed in de klas. 3. Leerlingbevraging bij de bovenbouw Aan deze bevraging hebben 36 en 50 van het vierde, vijfde en zesde leerjaar deelgenomen. De leerlingen kregen een lijst met 30 items die ze moesten beoordelen als

Nadere informatie

Als stress omslaat in faalangst en gespannenheid is dat het signaal om op de rem te gaan staan. Stress kan dus zowel negatief als positief zijn.

Als stress omslaat in faalangst en gespannenheid is dat het signaal om op de rem te gaan staan. Stress kan dus zowel negatief als positief zijn. bewegen is gezond Als stress omslaat in faalangst en gespannenheid is dat het signaal om op de rem te gaan staan. Stress kan dus zowel negatief als positief zijn. 3 Bewegen is gezond afdeling preventie

Nadere informatie

Vragenlijst tieners. Algemene vragen. Waar woon jij?

Vragenlijst tieners. Algemene vragen. Waar woon jij? Vragenlijst tieners Algemene vragen Waar woon jij? Eerst willen we graag weten waar je woont. Sommige kinderen wonen in 2 huizen, bij mama en papa. Als dat zo is, dan mag je één huis kiezen. Woon jij in..?

Nadere informatie

Controlegroepen fase 1

Controlegroepen fase 1 Controlegroepen fase 1 Testgroep kinderen

Nadere informatie

Koen Schepens DIK VOOR MEKAAR. Mijn gezond dagboekje

Koen Schepens DIK VOOR MEKAAR. Mijn gezond dagboekje DIK VOOR MEKAAR Mijn gezond dagboekje van: PLAN Ik ben Ik ben jaar oud. Ik ben cm lang. Ik wil graag blijven wegen. Hoe kunnen we dat bereiken? Heel leuk!!! Door gezond te eten En door meer te bewegen.

Nadere informatie

DE STEIGER WELKOM IN ONS IPO EN INTERNAAT

DE STEIGER WELKOM IN ONS IPO EN INTERNAAT DIT BOEKJE IS VAN: WELKOM IN ONS IPO EN INTERNAAT DE STEIGER Om je wat wegwijs te maken in De Steiger, krijg je dit boekje. Hierin staan vele zaken vermeld. Dit is een alleen van jou. Je mag erin kleuren

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Internationale Vragenlijst in verband met Fysieke Activiteiten

Internationale Vragenlijst in verband met Fysieke Activiteiten 1 Internationale Vragenlijst in verband met Fysieke Activiteiten INTERNATIONALE VRAGENLIJST IN VERBAND MET FYSIEKE ACTIVITEITEN JONGVOLWASSENEN EN VOLWASSENEN VAN MIDDELBARE LEEFTIJD LANGE VERSIE VOOR

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders.  GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te

Nadere informatie

Welkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019

Welkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019 Welkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019 Vraag minister aan Gezondheidsraad Update Nederlandse Norm Gezond Bewegen, Fitnorm en Combinorm vanuit gezondheidsperspectief.

Nadere informatie

Het Ludger College. Jouw talent is er thuis.

Het Ludger College. Jouw talent is er thuis. Het Ludger College Jouw talent is er thuis. Algemene informatie over het Ludger College Het Ludger College is een school voor mavo, havo en vwo (atheneum en gymnasium) in Doetinchem. Er is ook een programma

Nadere informatie

Fladderkrant MEI 2016

Fladderkrant MEI 2016 Fladderkrant MEI 2016 Kom met de fiets of te voet naar school, net als Sam! Onze school neemt deel aan de campagne Sam de Verkeersslang. Met die campagne stimuleert Mobiel 21 vzw ouders en kinderen om

Nadere informatie

Het Ludger College. Jouw talent is er thuis.

Het Ludger College. Jouw talent is er thuis. Het Ludger College Jouw talent is er thuis. Algemene informatie over het Ludger College Het Ludger College is een school voor mavo, havo en vwo (atheneum en gymnasium) in Doetinchem. Er is ook een programma

Nadere informatie

Sedentair gedrag bij ouderen STA OP VOOR GEZONDHEID!

Sedentair gedrag bij ouderen STA OP VOOR GEZONDHEID! Sedentair gedrag bij ouderen STA OP VOOR GEZONDHEID! Zittende en liggende activiteiten als percentage van de totale dagelijkse sedentaire tijd THEATER-/ KERK-/ BIOSCOOP- BEZOEK 4,2% Wat is sedentair gedrag?

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Nadere informatie

Stappenteller. Opdracht 5B. Opdracht

Stappenteller. Opdracht 5B. Opdracht Opdracht 5B Stappenteller Opdracht Doel: Introductie en opdracht: 15 min. Aan de hand van de stappentellers leren kinderen: Hoeveel stappen ze zetten in een dag; Hoeveel stappen ze in totaal zetten in

Nadere informatie

Mo is een klein meisje en haar ouders zijn asielzoekers. Wat is een asielzoeker?

Mo is een klein meisje en haar ouders zijn asielzoekers. Wat is een asielzoeker? Zo woont Mo Wie beslist of Mo in België mag blijven? Een speciale dienst in Brussel zoekt uit of Mo en haar familie in België mogen blijven of niet. De mensen van de speciale dienst luisteren naar het

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

Sportparticipatie en fysieke activiteit

Sportparticipatie en fysieke activiteit Sportparticipatie en fysieke activiteit Gepensioneerden Het doel van deze vragenlijst is wat meer te weten te komen over uw eigen sportbeoefening. Graag hadden wij op uw medewerking gerekend. Deze vragenlijst

Nadere informatie

ZET DE ZOMER OP DE KOP

ZET DE ZOMER OP DE KOP SPORT EXPERIENCE SUMMER ZET DE ZOMER OP DE KOP Geniet van een sportieve zomer met Maastricht Sport DANSKAMP MULTISPORTKAMP KIDSACTIVITEIT RIDDERRONDE KIDS ZWEMBADACTIVITEITEN SPORTDAGEN www.maastrichtsport.nl

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Activity trackers. Meetresultaten Dag 1

Activity trackers. Meetresultaten Dag 1 Activity trackers De activity tracker dat ik heb gebruikt om mijn sporten te meten gedurende een week is een fitbit. Dit is een sporthorloge die door bluetooth verbonden is met je gsm en je bestuurd het

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. GROEP 7-8. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders.  GROEP 7-8. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te

Nadere informatie

Eet en Doe boekje. van.

Eet en Doe boekje. van. Eet en Doe boekje van. 1 Dit is jouw eet en doe boekje. Het zit vol met nuttige tips over gezonde voeding, bewegen, leuke testjes en een aantal oefeningen voor thuis. De bedoeling is dat je elke dag in

Nadere informatie

Beweegdagboek. Opdracht 3A

Beweegdagboek. Opdracht 3A Opdracht 3A Beweegdagboek Doel: Introductie: 15 min. Opdracht Alle kinderen vullen 3 dagen lang het beweegdagboek in. Aan de hand van het beweegdagboek wordt inzichtelijk gemaakt hoeveel kinderen op een

Nadere informatie

Mo is een klein meisje en haar ouders zijn asielzoekers. Wat is een asielzoeker?

Mo is een klein meisje en haar ouders zijn asielzoekers. Wat is een asielzoeker? Zo woont Mo Wie beslist of Mo in België mag blijven? Een speciale dienst in Brussel zoekt uit of Mo en haar familie in België mogen blijven of niet. De mensen van de speciale dienst luisteren naar het

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

3 Bewegingsachtergrond van leerlingen

3 Bewegingsachtergrond van leerlingen 112 PEIL.BEWEGINGS ONDERWIJS 113 3 Bewegingsachtergrond van leerlingen Om de bewegingsachtergrond van leerlingen in kaart te brengen, hebben we de leerlingen van de deelnemende scholen gevraagd een vragenlijst

Nadere informatie

Voordelen van bewegen

Voordelen van bewegen BEWEGEN is gezond 1 30 minuten matige fysieke inspanning per dag is goed voor de gezondheid. Toch lukt het vaak niet om voldoende beweging in het dagelijks leven in te bouwen. Te weinig tijd of te moe

Nadere informatie

Infofiche 2. Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Doelstellingen. De leerlingen kunnen bepaalde situaties juist beoordelen als gezond of niet gezond.

Infofiche 2. Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Doelstellingen. De leerlingen kunnen bepaalde situaties juist beoordelen als gezond of niet gezond. Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen bepaalde situaties juist beoordelen als gezond of niet gezond. De leerlingen zien in dat voldoende lichaamsbeweging essentieel is om er goed uit te zien,

Nadere informatie

OUDER? JUF / MEESTER?

OUDER? JUF / MEESTER? 7 Wat vraag je op een oudercontact? OUDER? JUF / MEESTER? 1. Kan ze goed rekenen? - Ja, wiskunde is geen probleem. Heeft ze veel vrienden? 2. Praat ze goed Nederlands? - Nee, alles is oké. Zijn er nog

Nadere informatie

Bewegen in de klas! Een avontuurlijke REIS NAAR een GEZONDE SCHOOL!

Bewegen in de klas! Een avontuurlijke REIS NAAR een GEZONDE SCHOOL! Bewegen in de klas! Een avontuurlijke REIS NAAR een GEZONDE SCHOOL! 13 oktober 2017 Annick Craessaerts en Inge Op de Beeck Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) Bewegen in de klas Sport beweegt je school

Nadere informatie

5,7. Werkstuk door een scholier 2404 woorden 24 oktober keer beoordeeld

5,7. Werkstuk door een scholier 2404 woorden 24 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 2404 woorden 24 oktober 2008 5,7 13 keer beoordeeld Vak LO Inleiding Dit werkstuk moet ik maken om lichamelijke opvoeding met een voldoende af te sluiten dit jaar. Ook is het

Nadere informatie

Melkweg. Iedereen fit! Lezen van Alfa A naar Alfa B. Gezondheid: Sporten en bewegen

Melkweg. Iedereen fit! Lezen van Alfa A naar Alfa B. Gezondheid: Sporten en bewegen Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Iedereen fit! Gezondheid: Sporten en bewegen Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Iedereen fit, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann

Nadere informatie

stappen: hoe begin je eraan?

stappen: hoe begin je eraan? 10.000 stappen: hoe begin je eraan? 1 2 3 4 5 6 Meet je stappen gedurende een week. Bepaal je doel. 500 extra stappen per dag is een haalbare uitdaging. Hou dit minstens 1 week vol. Kies na elke week een

Nadere informatie

Resultaten vragenlijst leerlingen

Resultaten vragenlijst leerlingen Resultaten vragenlijst leerlingen Drie scholen, tweede meting (T1) voorjaar 2018 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' gestart. Met subsidie van Fonds Nuts

Nadere informatie

Mijn rechten in de jeugdhulp. Mevrouwtje recht en haar familie

Mijn rechten in de jeugdhulp. Mevrouwtje recht en haar familie Mijn rechten in de jeugdhulp Mevrouwtje recht en haar familie Inhoud Inleiding... 3 1. Je moet hulp krijgen... 4 2. Ik beslis mee of ik hulp wil of niet... 5 3. Ik krijg uitleg... 6 4. Er is respect voor

Nadere informatie

Inleiding Waarom vind jij bewegen belangrijk?

Inleiding Waarom vind jij bewegen belangrijk? Buitenspelen Inleiding In dit boekje lees je over Ayse en haar gezin. Haar kinderen zijn snel moe. Ayse en haar man Ali willen fitte kinderen die lekker in hun vel zitten. Daarom gaan ze meer buiten spelen

Nadere informatie

Dat heet dan gelukkig zijn. in LIER

Dat heet dan gelukkig zijn. in LIER Dat heet dan gelukkig zijn in LIER 1-6/12/2017 KADERING Peter Aertsen CGG De Pont Mechelen 2-6/12/2017 Dat heet dan gelukkig zijn Een bevraging van de kinderen uit lagere scholen in de provincie Antwerpen

Nadere informatie

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten

Nadere informatie

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby?

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby? Slaapwel Slaapwel baby Net zoals volwassenen slapen ook niet alle kinderen even gemakkelijk of regelmatig. In deze brochure vind je meer informatie over goede slaapgewoontes en krijg je tips voor een gezonde

Nadere informatie

Start met bewegen. Tips voor gezond bewegen

Start met bewegen. Tips voor gezond bewegen Start met bewegen Tips voor gezond bewegen Start met bewegen Voel je fitter en gezonder Inleiding Starten met meer bewegen is een gezond besluit. Bij bewegen denk je misschien aan intensief sporten zoals

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap De Winckelsteegh voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap Maak kennis met De Winckelsteegh Wil je deze brochure lezen in eenvoudige taal? Zoek de plaatjes van het vergrootglas. Daaronder staan

Nadere informatie

SPORT SPEEL School. op woensdag en op zaterdag. Ook kinderen met een handicap zijn welkom!

SPORT SPEEL School. op woensdag en op zaterdag. Ook kinderen met een handicap zijn welkom! 2017-2018 SPORT SPEEL School Ook kinderen met een handicap zijn welkom! op woensdag en op zaterdag Wat is de Sport Speel School? De Sport Speel School leert kinderen van jongs af aan rollen, kruipen, springen,

Nadere informatie

Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Als je de volgende 3 zinnen ontcijfert, lees je wat ook voor jou belangrijk is.

Bewegen, bewegen, blijven bewegen. Als je de volgende 3 zinnen ontcijfert, lees je wat ook voor jou belangrijk is. Het werkblad sluit aan bij de infofiches waarin je ook meer informatie vindt bij de verschillende opdrachten. Gebruik de infofiches en het werkblad naast elkaar. Opdracht 1 (aansluitend bij infofiche 1)

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Beweeg jij genoeg? Beweeg jij genoeg? Bewegen, sport of wat je dan ook doet, is belangrijk voor je gezondheid, wij zijn gemaakt om te bewegen. Bewegen verlaagt het risico op chronische ziekten als diabetes

Nadere informatie

Nieuws. Nieuwsbrief voor leerlingen en ouders / verzorgers. Inhoudsopgave. Nummer 16 jaargang

Nieuws. Nieuwsbrief voor leerlingen en ouders / verzorgers. Inhoudsopgave. Nummer 16 jaargang Nieuws Nummer 16 jaargang 4 22-12-2017 Nieuwsbrief voor leerlingen en ouders / verzorgers Inhoudsopgave Voorwoord Beste ouders, Voorwoord door Peter 1 Algemeen nieuws 2 Nieuws uit de groepen 3 Stagiaires

Nadere informatie

Groei-wijzer LVB 7-13 jaar: Klaar voor de start

Groei-wijzer LVB 7-13 jaar: Klaar voor de start Groei-wijzer LVB 7-3 jaar: Klaar voor de start Naam: Als je ouder wordt leer je stap voor stap om dingen zelf te doen. Je krijgt eigen taken. Zo bereid je je voor op later. Soms is dit makkelijk, maar

Nadere informatie

Bijlage 1a thema 4 - sportattributen

Bijlage 1a thema 4 - sportattributen Bijlage 1a thema 4 - sportattributen 3e leerjaar thema 4 Mijn sport is top! Bijlage 1b thema 4 - sportattributen 3e leerjaar thema 4 Mijn sport is top! Bijlage 1c thema 4 - sportattributen 3e leerjaar

Nadere informatie

Wat is leren? Het opnemen van nieuwe informatie Concentratievermogen

Wat is leren? Het opnemen van nieuwe informatie Concentratievermogen Alleen ik kan leren Dat stomme huiswerk! Ik zit nu al uren te werken en ik kan het maar niet onthouden. Ik leer dit NOOIT!, roept Pieter wanhopig uit, terwijl hij tv kijkt en aan het whatsappen is met

Nadere informatie

Goede afspraken maken goede vrienden! reglement leerlingen

Goede afspraken maken goede vrienden! reglement leerlingen Goede afspraken maken goede vrienden! reglement leerlingen Grote Poerdam 1 9120 HAASDONK tel. + fax: 03/775.72.00 website: www.wonderwijshaasdonk.be e-mail: vrijebasisschool.haasdonk@scarlet.be 1. Op tijd

Nadere informatie

Vragenlijst Leerlingen

Vragenlijst Leerlingen Vragenlijst Leerlingen Algemene vragen 1. Ben je een jongen of een meisje? Jongen Meisje 2. In welke schoolgroep zit je? Groep 6 Groep 7 Groep 8 3. In welk land ben je geboren? Nederland Suriname Turkije

Nadere informatie

Emma - Urubamaba - Peru. Fatima - Ifrane - Marokko

Emma - Urubamaba - Peru. Fatima - Ifrane - Marokko Emma - Urubamaba - Peru Ola! Mag ik me even voorstellen? Mijn naam is Emma. Ik ben 12 jaar en ik woon in Urubambu, een rustig bergdorpje in Peru. Weet jij waar Peru ligt? Juist, in Zuid-Amerika. Ik heb

Nadere informatie

ikburgermeester.be Birger De Burger OP onderzoek in Brugge!

ikburgermeester.be Birger De Burger OP onderzoek in Brugge! ikburgermeester.be Birger De Burger OP onderzoek in Brugge! BIRGER DE BURGER Hallo, ik ben Birger de Burger, EN WOON in mijn HAmburgerdoos in Brugge! Met mijn skateboard trek ik eropuit om nieuwe plaatsen

Nadere informatie

Vragenlijst kandidaat

Vragenlijst kandidaat Vragenlijst kandidaat Klever mutualiteit NAAM: Man / vrouw Uw leeftijd:.. Uw adres:.... Gsm/tel.: E-mailadres:.. U woont Alleen Samen met partner Samen met partner en kinderen Samen met kinderen Samen

Nadere informatie

Epilepsie Groei-wijzer LVB 7-13 jaar: Klaar voor de start

Epilepsie Groei-wijzer LVB 7-13 jaar: Klaar voor de start Epilepsie Groei-wijzer LVB 7-3 jaar: Klaar voor de start Naam: Als je ouder wordt leer je stap voor stap om dingen zelf te doen. Je krijgt eigen taken. Zo bereid je je voor op later. Soms is dit makkelijk,

Nadere informatie

Jaarthema De Lettertuin kleurt goud

Jaarthema De Lettertuin kleurt goud Jaarthema 2017-2018 De Lettertuin kleurt goud Beste ouders, Welkom in onze school! Onze school bestaat dit schooljaar 50-jaar en dit vieren we een heel jaar lang. Verdere info volgt nog! Begin-en einduren

Nadere informatie

MAMA MIA! FLYNN IS AL GROOT. * 1. Flynn en zijn broers Gil en Kato Dit is Flynn. Hij is vier jaar.

MAMA MIA! FLYNN IS AL GROOT. * 1. Flynn en zijn broers Gil en Kato Dit is Flynn. Hij is vier jaar. MAMA MIA! FLYNN IS AL GROOT. * 1. Flynn en zijn broers Gil en Kato Dit is Flynn. Hij is vier jaar. -Wijs zelf Flynn aan -Zijn jullie even oud als Flynn /ook vier jaar? Wie is ouder dan Flynn /dus vijf

Nadere informatie

4. In uw dagelijks leven (bijvoorbeeld bij het uit bed stappen, douchen, aankleden) voelt u dan:

4. In uw dagelijks leven (bijvoorbeeld bij het uit bed stappen, douchen, aankleden) voelt u dan: IN TE VULLEN 3 MAANDEN NA DE OPERATIE CarolinasComfortScale Beantwoord alstublieft ALLE vragen voor elk van de 8 activiteiten. Gebruik nvt (niet van toepassing) als u een activiteit niet verricht. Omcirkel

Nadere informatie

Badminton. Sport & beweging

Badminton. Sport & beweging Badminton Doelstelling Praktisch Op dit uur kan er badminton worden gespeeld op elk niveau. Het goed kunnen spelen is absoluut geen vereiste, maar het graag doen is al meer dan voldoende. - actief en zinvol

Nadere informatie

1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden mogelijk) 46%

1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden mogelijk) 46% Relaxmomenten Een moment voor jezelf inplannen schiet er wel eens bij in. 50% 4 40% 3 30% 2 20% 1 10% 0% Toelichting: 17% 1. Dagje naar de spa 1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden

Nadere informatie

Ik ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie

Ik ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie Iedereen welkom 1 Hallo, Ik ben Juul de giraf en ik heb gehoord dat jij je eerste communie wil doen. Klopt dat? Weet je wel wat dat is: communie? Het is zo n moeilijk woord. Wees gerust het is geen ziekte

Nadere informatie

BETUWSE BETUWSE JEUGDKAMPEN Kampkrant KampKrant KampKRANT Jaar

BETUWSE BETUWSE JEUGDKAMPEN Kampkrant KampKrant KampKRANT Jaar E S W U T BE N E P M A K D G U JE T t n N a A r R k K p Kam 60 Jaar 9 1 0 2 1959-2019 60 jaar Betuwse Jeugdkampen! De jongeren uit de Betuwe gingen 60 jaar geleden voor het eerst in de zomer op jeugdkamp.

Nadere informatie

BEWEEGDAGBOEK VAN...

BEWEEGDAGBOEK VAN... BEWEEGDAGBOEK VAN... Bewegen, waarom zou je? Omdat het leuk en uitdagend is. Omdat het je ontspant. Omdat het ervoor zorgt dat je je goed voelt. Omdat je voelt dat je leeft. En jij, waarom beweeg jij (niet)?

Nadere informatie

Het is stil in de klas. Iedereen zit te zweten boven een taaltoets. Een belangrijke, heeft meester Frank gezegd. Tijn legt zijn vel papier op de rand

Het is stil in de klas. Iedereen zit te zweten boven een taaltoets. Een belangrijke, heeft meester Frank gezegd. Tijn legt zijn vel papier op de rand 1 Het is stil in de klas. Iedereen zit te zweten boven een taaltoets. Een belangrijke, heeft meester Frank gezegd. Tijn legt zijn vel papier op de rand van zijn tafel. Hij vond het niet zo moeilijk en

Nadere informatie

Een tijdje terug viel er iets uit de lucht. Het waren brokstukken van een satelliet. (Af / De / Os) brokstukken vielen op de aarde.

Een tijdje terug viel er iets uit de lucht. Het waren brokstukken van een satelliet. (Af / De / Os) brokstukken vielen op de aarde. Voorbeeldtekst: Afval uit de ruimte Een tijdje terug viel er iets uit de lucht. Het waren brokstukken van een satelliet. (Af / De / Os) brokstukken vielen op de aarde. In (de / van / zeg) ruimte zweven

Nadere informatie

KVLV helpt vrouwen over de drempel naar beweging!

KVLV helpt vrouwen over de drempel naar beweging! 3 juni 2004 KVLV helpt vrouwen over de drempel naar beweging! IS ER POSITIEF NIEUWS? Recent interuniversitair onderzoek bij 12.000 Vlamingen tussen 10 en 75 jaar doet Minister Marino Keulen besluiten dat

Nadere informatie

ACTIVITEITENKALENDER LDC Pallieter. Juli augustus september 2015

ACTIVITEITENKALENDER LDC Pallieter. Juli augustus september 2015 ACTIVITEITENKALENDER LDC Pallieter Juli 2015 Openingsuren LDC Pallieter De ontmoetingsruimte is elke dag open van 9.00u. tot 17.30u De cafetaria is elke weekdag open van 12.00u tot 17.30u Dienstverlening

Nadere informatie

Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen

Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen Leeswijzer Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In de tabellen staan telkens

Nadere informatie

Lesleidraad. Beste docent

Lesleidraad. Beste docent 2 Lesleidraad Beste docent De zomer van Atlas komt eraan. Honderden anderstaligen kunnen zich de laatste week van juni inschrijven voor het zomeraanbod bij Atlas. We willen de cursisten de kans geven om

Nadere informatie

Info. Enquête kennismakingsgesprekken

Info. Enquête kennismakingsgesprekken Enquête kennismakingsgesprekken In de afgelopen weken hebben alle kennismakingsgesprekken plaatsgevonden. Wij willen graag in kaart brengen wat goed ging en waar we deze gesprekken kunnen verbeteren. Zou

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht.

Thema Gezondheid. Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht. http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Lesbrief 33. In gesprek met de leerkracht. Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met de leerkracht. Zinnen maken met omdat. Hulp vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Sporten Hoe begin je en hoe houd je het vol?

Sporten Hoe begin je en hoe houd je het vol? Sporten Hoe begin je en hoe houd je het vol? De norm is om elke dag minimaal een half uur te bewegen. Veel mensen weten dat sporten gezond is en nemen zichzelf steeds weer voor om het op te pakken. Maar

Nadere informatie

Beste ouders, Welkom in onze school! Leerkrachten kleuteronderwijs

Beste ouders, Welkom in onze school! Leerkrachten kleuteronderwijs Beste ouders, Welkom in onze school! Leerkrachten kleuteronderwijs Peuterklas : juf. Katrien H. K1 : juf. Annick K2 : meester Toby K3 : juf. Lydia Kinderverzorgster : juf Hilde Leerkrachten lager onderwijs

Nadere informatie

Wisten jullie dat. Onze minidisco CD te koop is voor slechts 6,95 bij de receptie en het restaurant?

Wisten jullie dat. Onze minidisco CD te koop is voor slechts 6,95 bij de receptie en het restaurant? Hé allemaal! Mijn naam is Flurki en ik heet jullie allemaal welkom hier op vakantiepark Dierenbos! Wisten jullie dat hier ontzettend veel leuke dingen te doen zijn!? Je kan hier je creativiteit kwijt in

Nadere informatie

Website: www.comeniusschool.info Postbus 556 3700 AN Zeist. Email: aveer@comeniusschool.info 030-6917285

Website: www.comeniusschool.info Postbus 556 3700 AN Zeist. Email: aveer@comeniusschool.info 030-6917285 Weekbrief 27 e jaargang nummer 999 Datum: 05-09-2014 Comeniusschool postadres: Website: www.comeniusschool.info Postbus 556 3700 AN Zeist Email: Comeniusschool vestigingsadres: administratie@comeniusschool.info

Nadere informatie

De kinderen van Ayse spelen nu wel lekker buiten!

De kinderen van Ayse spelen nu wel lekker buiten! De kinderen van Ayse spelen nu wel lekker buiten! Inleiding Dit verhaal gaat over Ayse en haar gezin. Haar kinderen zijn snel moe. Ayse en haar man Ali willen fitte kinderen die lekker in hun vel zitten.

Nadere informatie

Infoboekje mpi Kompas

Infoboekje mpi Kompas Infoboekje mpi Kompas 2018-2019 1 P agina Welkom Hallo daar! Welkom op onze school. Wist je dat we vier wijzers op onze school hebben? Er is een groene, blauwe, gele en rode wijzer. In elke wijzer zitten

Nadere informatie

Werkstuk LO Sport en Samenleving

Werkstuk LO Sport en Samenleving Werkstuk LO Sport en Samenleving Werkstuk door een scholier 2074 woorden 29 november 2004 6,3 51 keer beoordeeld Vak LO Inleiding Het doel van het maken van dit werkstuk is om het vak gym voldoende af

Nadere informatie

6 Past je werk bij je privéleven? In deze prestatie ga je laten zien dat stage en privéleven best samen kunnen gaan.

6 Past je werk bij je privéleven? In deze prestatie ga je laten zien dat stage en privéleven best samen kunnen gaan. 6 Past je werk bij je privéleven? In deze prestatie ga je laten zien dat stage en privéleven best samen kunnen gaan. Ik ben een werkende moeder. Mijn vriend helpt thuis mee. Werken? Ik heb een kind, dat

Nadere informatie

Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar

Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar Als je moeder naar een psychiatrisch ziekenhuis moet... of je vader naar een psychiater... Met wie kan jij dan praten? Een brochure voor kinderen van 7 tot 11 jaar Deze brochure werd - met toestemming

Nadere informatie

Kijk op YouTube spreekvaardigheid A1

Kijk op YouTube spreekvaardigheid A1 Kijk op YouTube spreekvaardigheid A1 Oefenexamen Ad Appel Spreekvaardigheid A1 10 vragen serie A 1. Hoe vaak doet u boodschappen? 2. Wanneer bent u geboren? 3. Wat drinkt u het liefst? 4. Wat vindt u van

Nadere informatie

Het Ludger College. Jouw talent is er thuis.

Het Ludger College. Jouw talent is er thuis. Het Ludger College Jouw talent is er thuis. Algemene informatie over het Ludger College Het Ludger College is een school voor mavo, havo en vwo (atheneum en gymnasium) in Doetinchem. Er is ook een programma

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Activiteiten Dagcentrum Juli 2019

Activiteiten Dagcentrum Juli 2019 Activiteiten Dagcentrum Juli 2019 Uitstap naar het Afrika museum in Tervuren Wij fietsen mee met de tour! Tijdens de maand juli staat het dagcentrum in teken van de Tour. We houden de kilometers bij die

Nadere informatie

Sportparticipatie en fysieke (in)activiteit van de Vlaamse bevolking: huidige situatie en seculaire trend ( )

Sportparticipatie en fysieke (in)activiteit van de Vlaamse bevolking: huidige situatie en seculaire trend ( ) Sportparticipatie en fysieke (in)activiteit van de Vlaamse bevolking: huidige situatie en seculaire trend (2003-2009) Onderzoeksgroepen Johan Lefevre, Jeroen Scheerder Stijn De Baere Renaat Philippaerts

Nadere informatie

vmbo tl en gl een Calvijn school

vmbo tl en gl een Calvijn school vmbo tl en gl Zuidermavo mavo e v e i t r o p s e d et m d i u Z p o o ute r o v a H een Calvijn school Beste ouder/verzorger, Uw kind stapt binnenkort over naar het voortgezet onderwijs. Een mooi, maar

Nadere informatie

Uitgeverij Schoolsupport ww.schoolsupport.nl

Uitgeverij Schoolsupport ww.schoolsupport.nl 24 De Dyslexie-Survivalgids Hoofdstuk 2 Gevoelens? Je zult het waarschijnlijk niet altijd even gemakkelijk hebben om met je probleem om te gaan. Dit is heel normaal. Wie naar het eerste leerjaar gaat,

Nadere informatie

Resultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting (T0) voorjaar 2017

Resultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting (T0) voorjaar 2017 Resultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting () voorjaar 2017 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' gestart: met subsidie van

Nadere informatie

Mijn familie, mijn vrienden en vriendinnen en ik!

Mijn familie, mijn vrienden en vriendinnen en ik! We leven in een maatschappij met een overweldigende aanwezigheid van moderne technologische apparaten, waardoor afstanden tussen mensen vervagen en een tweede, online wereld ontstaat. De inderen van nu

Nadere informatie

- we dinsdag dan ons werkje mochten afgeven in een speciaal forum omdat het dag van de directeur was? En dit was ons eindresultaat

- we dinsdag dan ons werkje mochten afgeven in een speciaal forum omdat het dag van de directeur was? En dit was ons eindresultaat Week van 30 januari tot 3 februari 2017 Project: - we maandag met z n allen een groepswerkje maakten voor Annick? We deden dit met scheerschuim en verf, een heerlijk ruikende activiteitje - we dinsdag

Nadere informatie

Bewegings- en sportbeleid (GBS de weide wereld)

Bewegings- en sportbeleid (GBS de weide wereld) Bewegings- en sportbeleid (GBS de weide wereld) Actieve verplaatsing Fietspool Kinderen kunnen veilig in groep met de fiets naar school komen. Fietspoolbegeleiders staan hier voor in tijdens de periode:

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen

Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In de tabellen

Nadere informatie