Mondziekten; Doelstellingen. een nascholingsprogramma voor tandartsen
|
|
- Elias de Valk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Mondziekten; een nascholingsprogramma voor tandartsen iqual programma NMT, Eindhoven, 2013 Doelstellingen Bekend zijn met de gangbare en ook minder vaak voorkomende afwijkingen van het mondslijmvlies Op de hoogte zijn van eventueel noodzakelijke aanvullende diagnostiek Op de hoogte zijn van de behandelingsmogelijkheden Doelstellingen (vervolg) De patiënt adequaat kunnen voorlichten, al of niet aan de hand van bestaand voorlichtingsmateriaal Zorg kunnen dragen voor een goed begeleide verwijzing (verwijsbrief, eventuele fotografische documentatie, bij voorkeur digitaal) naar meestal de kaakchirurg Doelstellingen (vervolg) Bereid en in staat te zijn om in samenspraak met de kaakchirurg in voorkomende gevallen de nazorg of controle uit te voeren 1
2 Onderwerpen Ulceraties Witte en wit-rode afwijkingen Blauwe en gepigmenteerde afwijkingen Zwellingen De tong Ulceraties Aften en afte-achtige laesies (incl. herpes simplex) Traumatisch ulcus Ulcus bij plaveiselcelcarcinoom Secundaire ulceratie bij blaarvormende aandoeningen Stomatitis, bijv. bij medicijngebruik Cheilitis actinica Multipele aften bij 17-jarig meisje Afte van het major type 2
3 Aften Ontstekingachtige aandoening Recidiverende, pijnlijke ulceraties van het niet-gekeratiniseerde slijmvlies Prevalentie is ± 20% Minor en major type Therapieresistent Geen preventie mogelijk Primaire herpes simplex infectie bij een 2-jaar oud meisje; koorts en algehele malaise Een 27-jarige vrouw met sinds enkele dagen bestaande pijnlijke zweertjes Ook de gingiva is erbij betrokken (gingivostomatitis) 3
4 Spontane genezing binnen 1-2 weken Secundaire, recidiverende herpes simplex infectie ( Herpes labialis ) Herpes simplex virus infectie Veel voorkomende infectie bij kinderen Vooral overgebracht door speeksel Primaire HSV-gingivostomatitis beperkt zich tot de mond Recidiverende afwijkingen uiten zich op de huid-slijmvliesgrens van de lip ( Herpes labialis ) Herpes simplex infectie (vervolg) Diagnose berust meestal op klinische aspecten Antivirale middelen, bijv. Zovirax, zijn vooral zinvol bij immuungecompromitteerde patiënten 4
5 Werkdiagnose: traumatisch ulcus Aspect twee weken na extracties van de elementen; belang van controle 5
6 Toevalsbevinding bij 61-jarige vrouw; waarom verdenking op plaveiselcelcarcinoom? Suspecte laesie tongrand; biopsie geïndiceerd Wanneer verdenking op kanker? Patiëntkarakteristieken Duur en aard van de klachten Plaats in de mond en klinisch beeld Gingivacarcinoom; relatief zeldzaam Induratie bij palpatie versterkt verdenking op kanker 6
7 Voor een definitieve diagnose kanker is weefselonderzoek vereist Secundaire ulceratie bij pemphigus vulgaris bij een 63-jarige vrouw; pijnlijk Blaarvorming boven het stratum basale, passend bij pemphigus vulgaris 7
8 Stomatitis medicamentosa t.g.v. methotrexaat voor chronisch reuma Aspect vier weken na het in overleg staken van methotrexaat Cheilitis actinica bij een 60-jarige man Aspect zes maanden na een lipshave 8
9 Cheilitis actinica Vooral door bovenmatige UV-exposie Meestal de onderlip Vooral boven het 60e jaar Primair een klinische diagnose Bij twijfel (carc.?) biopteren Behandeling kan bestaan uit speciale zalf, CO 2 laser of een lipshave Onderwerpen Ulceraties Witte en wit-rode afwijkingen Blauwe en gepigmenteerde afwijkingen Zwellingen De tong Witte en wit-rode afwijkingen Candidiasis Lichen planus Leukoplakie en erythroplakie Papilloom Pseudomembraneuze candidose 9
10 Pseudomembraneuze candidose; afveegbaar Mengvorm van erythemateuze en pseudomembraneuze candidiasis Behandeling van orale candidose Wegnemen van mogelijke lokale of interne oorzaken Locale antischimmelmiddelen (mondspoeling, orale gel) Systemische antischimmelmiddelen (bijv. Fluconazol) 10
11 Lichen planus, reticulair type Lichen planus, reticulair type Lichen planus, reticulair type Lichen planus, erosief type 11
12 Lichen planus Ontstekingsachtige huid-slijmvliesafwijking; chronisch Bij ongeveer 1% van de bevolking Soms klachten (op- en neergaand) Altijd symmetrisch Verschillende klinische typen (reticulair, erosief) Als regel geen biopsie vereist Lichen planus (vervolg) Zo nodig symptomatische behandeling met corticosteroïde mondzalf, bijvoorbeeld triamcinolonacetonide 0.1% Jaarlijkse controle aanbevolen in verband met kans op maligniteit (0.5% per jaar) PM: Lichenoïde laesies Definitie van leukoplakie Een overwegend witte lesie die niet lijkt op een andere, definieerbare witte lesie van het mondslijmvlies Opmerking: sommige leukoplakieën gaan over in kanker (premaligne, precancereus, potentieel kwaadaardig zijn synoniemen) Bron: WHO, 2005 Oorzaak van leukoplakie Tabakgebruik * Leukoplakie komt zesmaal vaker bij rokers dan bij nietrokers voor * Is dosisgerelateerd Onbekend ("idiopathisch") 12
13 Klinische aspecten Homogene leukoplakie (uniform vlak en dun; asymptomatisch) Niet-homogene leukoplakie; klachten Waarom een biopsie? Aan- of afwezigheid van epitheeldysplasie of carcinoom nagaan Erythroplakie 13
14 Voorspellende factoren voor maligne ontaarding (± 2% per jaar) Klinisch type (niet-homogene leukoplakie) Tong en mondbodem Epitheeldysplasie Moleculaire merkers (bijv. DNA -ploïdie) Opm.: geen van alle zijn betrouwbaar Behandelingsvormen Chirurgische verwijdering CO 2 -laser verdamping (uitsluitend na biopsie) Fotodynamische therapie Retinoïden, beta-carotene Gemanipuleerd adenovirus Orale leukoplakie: wat te doen? Geen betrouwbare voorspelling over maligne ontaarding Effectiviteit van de behandeling is twijfelachtig Beleid bij leukoplakie Elimineren van mogelijke oorzaken (roken, mechanische irriatie) en controle Behandelen indien mogelijk (plaats, grootte, patiëntfactoren), ook al is effectiviteit onzeker 14
15 Een 43-jarige vrouw; rookt niet Aspect drie weken na excisiebiopsie; effectief? Een 51-jarige vrouw. Kan niet stoppen met roken. Wat te doen? Drie maanden na CO 2 laser; effectief? 15
16 Een 53-jarige vrouw. Multipele, diffuse leukoplakieën. Rookt niet. Wat te doen? Een 53-jarige vrouw. Multipele, diffuse leukoplakieën. Rookt niet. Wat te doen? Beleid bij leukoplakie Noodgedwongen volstaan met controle; zeven jaar later plaveiselcelcarcinoom Elimineren van mogelijke oorzaken (roken, mechanische irriatie) en controle Behandelen indien mogelijk (plaats, grootte, patiëntfactoren), ook al is effectiviteit onzeker Controle van zowel behandelde als nietbehandelde patiënten, om de zes maanden; door wie?; levenslang (?) 16
17 Oraal papilloom Papilloom bij zesjarige jongen Goedaardige proliferatie van epitheel Veroorzaakt door humaan papillomavirus, (HPV-6 en HPV-11) Wijze van overdracht is niet bekend Incubatietijd van 3 tot 12 maanden Kan op iedere leeftijd voorkomen Tong en gehemelte zijn voorkeursplaatsen Behandeling bestaat uit verwijdering Onderwerpen Ulceraties Witte en wit-rode afwijkingen Blauwe en gepigmenteerde afwijkingen Zwellingen De tong 17
18 Blauwe en gepigmenteerde afwijkingen Hemangioom en hemangioomachtige afwijkingen Pigmentaties Plotseling ontstane bloedblaar bij 32-jarige man Aspect direct na ruptuur van de bloedblaar 18
19 Bloedblaar Vermoedelijk veroorzaakt door trauma Gehemelte is een voorkeursplaats Soms recidiverend Van kinds af aan aanwezige vasculaire malformatie; geen klachten Flebectasie op onderlip van 71-jarige man 19
20 Amalgaampigmentaties en andere gepigmenteerde afwijkingen Amalgaampigment Naevus pigmentosus Melanoom Peutz-Jeghers Flebectasieën bij 83-jarige man Een 34-jarige vrouw; toevalsbevinding Werkdiagnose: amalgaampigment. Verwijzen? 20
21 Pigmentatie t.g.v. Plaquenil (o.a. bij reuma) Geen klachten; sinds kinderleeftijd aanwezig Pigmentnaevus ( moedervlek ) Melanoom van het gehemelte 21
22 Orale melanoom 1% van alle melanomen Meestal boven het 40e jaar Palatum en gingiva Vaak voorafgegaan door melanose Behandeling chirurgisch Ongunstige prognose Idiopathische melaninepigmentatie. Advies: excisie Zesjarig meisje; gezond. Diagnose? Verdenking op Peutz-Jeghers 22
23 Peutz-Jeghers syndroom Erfelijke afwijking Poliepen in de gastrointestinale tractus Pigmentaties op de lippen, wangslijmvlies en huid Bij 50% van de patiënten ontstaan maligniteiten in de darm, niet in de poliepen, en andere organen Onderwerpen Ulceraties Witte en wit-rode afwijkingen Blauwe en gepigmenteerde afwijkingen Zwellingen De tong Zwellingen Fibroom Speekselkliercysten Speekselkliertumoren Uitzaaiingen van elders Een 63-jarige vrouw; zwelling voelt week aan. Geen klachten 23
24 Fibroom Meestal gevolg van (bijt)trauma Bijna altijd een klinische diagnose (gesteelde zwelling) Eliminatie van de oorzaak kan tot enige regressie leiden Indien verwijderd, opsturen voor histopathologisch onderzoek Een 23-jarige man; sinds enkele weken bestaande recidiverende zwelling Speekselkliercyste Een 12-jarig meisje; beeld is vrijwel bewijzend voor een ranula Ophoping van speeksel vermoedelijk t.g.v. obstructie uitvoergang Vrijwel uitsluitend in onderlip (mucocele) en mondbodem (ranula); niet op palatum Bijzondere variant is de plunging ranula Kan op alle leeftijden voorkomen Behandeling bestaat uit chirurgische verwijdering (mucocele) of marsupialisatie (ranula) 24
25 Sinds ruim tien jaar aanwezig knobbeltje bij een 62-jarige vrouw; geen klachten Sinds onbekende tijd aanwezige zwelling bij een 23-jarige vrouw; dd? Speekselkliertumoren Geschatte incidentie 2 : Vooral in parotis; zelden in gl. subling. Kan op alle leeftijden voorkomen Onbekende oorzaak Langzaam toenemende zwelling, meestal niet pijnlijk Van intraorale tumoren is ± 50% maligne Behandeling chirurgisch; soms postop. RT Sinds enkele maanden bestaande zwelling bij een 67-jarige man; dd? 25
26 Orale metastasen Primaire tumor in de meest voorkomende tumorlocalisaties (long, borst, prostaat, nier) Kan zowel in de weke delen als in het kaakbot voorkomen Röntgenbeeld kan radiolucent of radiopaak zijn Monoclonale antilichamen ("tumor markers") kunnen behulpzaam zijn bij het opsporen van de primaire tumor Onderwerpen Ulceraties Witte en wit-rode afwijkingen Blauwe en gepigmenteerde afwijkingen Zwellingen De tong Aandoeningen van de tong Haartong Fissuurtong Landkaarttong Mediane rhomboïde glossitis Tong- en mondbranden Haartong bij een 71-jarige vrouw 26
27 Beslagen tong en haartong Te sterke groei van de filliforme papillen Prevalentie 0.5% 5% Oorzaak onbekend (roken?; C. albicans?) Aspect na twee weken dagelijks tongborstelen Behandeling is vaak problematisch Fissuurtong Fissuurtong bij 56-jarige vrouw; geen klachten Gekenmerkt door fissuren of groeven in de tongrug Prevalentie 5% 20% Vooral bij ouderen Gaat soms samen met landkaarttong Geen behandeling mogelijk (tongborstelen geeft soms enige verbetering bij achterblijvende voedselresten) 27
28 Landkaarttong Na een maand Landkaarttong Steeds veranderende, soms irriterende, gladde plekken op de tongrug Prevalentie 1% - 2% Kan op alle leeftijden voorkomen Oorzaak onbekend Klinische diagnose Geen adequate behandeling beschikbaar Mediane rhomboïde glossitis Mediane rhomboïde glossitis; is er een dd en is er een indicatie voor verwijzing? Rode, gladde of verheven aspect van het slijmvlies vlak voor het foramen coecum Prevalentie 0.3% - 1.3% Mogelijk veroorzaakt door C. albicans Meestal klinische diagnose Klein biopt kan ten onrechte worden geïnterpreteerd als plaveiselcelcarcinoom Behandeling niet strikt noodzakelijk 28
29 Tong- en monbranden Tong- en mondbranden - Synoniemen Glossodynie Glossopyrose Hot tongue syndrome P.m. Atypische odontalgie Definitie van tong- en mondbranden Brandend of jeukend gevoel in het mondslijmvlies, dubbelzijdig Afwezigheid van zichtbare slijmvliesafwijkingen Gaat vaak samen met gevoel van een droge mond en/of smaakstoornis Epidemiologie en etiologie van tong- en mondbranden Oorzaak onbekend (niet afdoen als psychisch ) Geschatte prevalentie: 0.1 % Vooral bij vrouwen Meestal boven het 30 e 40 e jaar Iedere dag klachten; soms jarenlang 29
30 Beleid bij tong- en mondbranden (voorlopige diagnose) Goed mondonderzoek Beleid bij tong- en mondbranden (Voorlopige diagnose) Goed mondonderzoek Slijmvliesafwijking (geen mondbranden) Geen slijmvliesafwijking Slijmvliesafwijking Geen slijmvliesafwijking (Geen mondbranden) (Mondbranden) Laboratoriumonderzoek overwegen(?) Patiënt dringt aan op behandeling Patiënteninformatie Voer geen niet-geïndiceerde Patiënt dringt niet behandelingen uit aan op behandeling Antidepressiva overwegen (huisarts) Alleen zorgvuldige verwijzing U bent geslaagd! > praktische info > handige links 30
MONDZIEKTEN; EEN UPDATE. Een nascholingscursus voor tandartsen
MONDZIEKTEN; EEN UPDATE Een nascholingscursus voor tandartsen Bohn Stafleu Van Loghum, 2014 Doelstelling Een update in diagnostiek en, waar van toepassing, behandeling van afwijkingen van het mondslijmvlies
Nadere informatieHandleiding bij het IQual studiepakket Mondziekten
Handleiding bij het IQual studiepakket Mondziekten Handleiding met antwoordsuggesties Colofon Deze handleiding is samengesteld door de afdeling Kwaliteit & Onderzoek van de NMT met medewerking van dr.
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg
V Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg naar Algemeen 526 Epidemiologie 527 1. Screening 527 2. Diagnostiek 527 2.1 Anamnese 527 2.2
Nadere informatieMondziekten: diagnostiek en behandeling in de algemene praktijk
Mondziekten: diagnostiek en behandeling in de algemene praktijk IQual-studiepakket Mondziekten Colofon Dit studiepakket is samengesteld door de afdeling Kwaliteit & Onderzoek van de NMT met medewerking
Nadere informatieAandoeningen van de mondholte
Aandoeningen van de mondholte I. van der Waal en CR. Leemans 16.1 Inleiding -262 van net zoz 16.2.1 Doorbraakstoornissen -262 16.2.2 en de mogelijke gevolgen -262 van zoz 16.3.1 Gingivitis en - 262 16.3.2
Nadere informatieHPV als ziekteverwekker
HPV als ziekteverwekker Nathalie Reesink-Peters 27 februari 2009 Inhoud Introductie HPV Levenscyclus HPV, ziekte verwekker Oncogenese Therapie (van HPV gerelateerde ziekte) Indicaties moleculaire diagnostiek
Nadere informatieHoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek
Hoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek M. Lacko KNO-arts/Hoofd-hals oncoloog Oncologie symposium, Maastricht 21 mei 2015 Indeling presentatie 1. Incidentie en epidemiologie
Nadere informatieChapter. Moleculaire diagnose van orale premaligne laesies. Samenvatting, discussie en perspectieven
Chapter 7 Moleculaire diagnose van orale premaligne laesies Samenvatting, discussie en perspectieven Samenvatting, discussie en perspectieven Samenvatting Ondanks belangrijke vooruitgang in de behandelingsmogelijkheden
Nadere informatieRecidiverende afteuze stomatitis
H01-Gastro 21-08-2007 10:02 Pagina 1 Hoofdstuk 1 mondklachten I. van der Waal Ω 1 Inleiding Afwijkingen van het mondslijmvlies variëren van onschuldige, benigne tot premaligne en maligne aandoeningen.
Nadere informatieKanker in het Hoofd-Halsgebied
Inleiding Kwaadaardige gezwellen (=tumoren) die zich voordoen binnen het werkgebied van de kaakchirurg worden gerekend tot de zogenaamde hoofd- halstumoren. Kwaadaardige gezwellen in het hoofd- halsgebied
Nadere informatieHoofdstuk 8. Orale leukoplakie een klinische, histopathologische en moleculaire studie. Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
Hoofdstuk 8 Orale leukoplakie een klinische, histopathologische en moleculaire studie Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary
VII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary naar Algemeen 538 Epidemiologie 538 1. Screening 538 2. Diagnostiek 538 2.1 Anamnese
Nadere informatieHuidkanker. Melanoom. Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom. Diagnostiek en behandeling
Huidkanker Melanoom Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom Diagnostiek en behandeling Is het huidkanker? Welke huidkanker? Hoe wordt de diagnose gesteld? Verhaal Hoe lang bestaat de afwijking? Verandering?
Nadere informatieActinische cheilitis [11-08-05]
Actinische cheilitis [11-08-05] Wat is actinische cheilitis? Actinische cheilitis (Griekse aktis= straal; cheilos = lip) is een afwijking die zich uit door één of meer korstvormige plekjes op de onderlip,
Nadere informatieOnderzoek hoofd hals en slijmvliesafwijkingen in de mond. Workshop MKA chirurgie Gerald J. Springer
Onderzoek hoofd hals en slijmvliesafwijkingen in de mond Workshop MKA chirurgie Gerald J. Springer Team MKA chirurgie Kaakchirurgen: Theo Brouwer Johan Jansma Rutger Schepers Gerald Springer Poli MKA chirurgie
Nadere informatieHuidkanker Het basalioom of het basaalcelcarcinoom
Huidkanker Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de meest frequent voorkomende kwaadaardige huidafwijkingen. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan
Nadere informatieLichen planus. Dermatologie. Beter voor elkaar
Lichen planus Dermatologie Beter voor elkaar Lichen planus Wat is lichen planus? Lichen planus, ook wel lichen ruber planus genoemd, is een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen. Zowel mannen
Nadere informatieMond- en kaakziekten
Mond- en kaakziekten Mond- en kaakziekten een atlas voor de dagelijkse praktijk prof. dr. Isaäc van der Waal Houten 2015 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieRichtlijn Lichen Planus samengevat. Samenvatting Lichen planus Dermatologie Drs. C.L.M. van Hees
Richtlijn Lichen Planus samengevat In het voorjaar van 2013 was het eindelijk zover: de Richtlijn Lichen Planus werd door de Algemene Ledenvergadering van de Nederlandse Vereniging van Dermatologen en
Nadere informatieTarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014
Tarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014 DBCzorgproductcode 19999007 6 tot maximaal 28 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B932 11.286,44 10.283,87 1.002,57 20107006 Operatie
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatieKwaadaardige huidafwijkingen
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de meest frequent voorkomende kwaadaardige huidafwijkingen. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de
Nadere informatiePediatrische Plastische Chirurgie. Nathalie Roche MD PhD Kliniek voor Plastische Heelkunde UZ Gent
Pediatrische Plastische Chirurgie Nathalie Roche MD PhD Kliniek voor Plastische Heelkunde UZ Gent www.nathalieroche.be Plastische chirurgie bij kinderen is plastische chirurgie bij kleintjes en geen kleine
Nadere informatieHet effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie
Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)
Nadere informatiePeniscarcinoom. Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1
Peniscarcinoom Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 02-05-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Reg. WG urologische tumoren Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2 Medisch
Nadere informatiePrijslijst passanten 2016 (voorlopige versie 15 november 2015)
Prijslijst passanten 2016 (voorlopige versie 15 november 2015) Zorg Declaratie Omschrijving Passanten product code prijs 2016 010501004 15B905 Kleine operatie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatieOral medicine 11. Rode en blauwe veranderingen van het mondslijmvlies
K.P. Schepman, E.H. van der Meij, J.G.A.M. de Visscher Oral medicine 11. Rode en blauwe veranderingen van het mondslijmvlies Een rode of blauwe slijmvliesafwijking van de mondholte kan ontstaan als reactie
Nadere informatieDeel 2. Kanker van de vulva
. Kanker van de vulva Inhoud Wat is kanker van de vulva? 1 Aantallen 2 Het ontstaan van kanker van de vulva 3 Uitzaaiingen 3 Onderzoek 4 Behandeling 4 Mogelijke bijwerkingen en complicaties van de behandelingen
Nadere informatieAandoeningen van de speekselklieren
Aandoeningen van de speekselklieren De speekselklieren zorgen voor de productie van speeksel. Speeksel zorgt voor vocht en smering van de slijmvliezen, waardoor goed spreken, eten en slikken mogelijk is.
Nadere informatielipcarcinoom 4/100.000 per jaar mondcarcinoom 3/100.000 per jaar dubbeltumoren zijn er in 15%
1 Het plaveiselcelcarcinoma van de mondholte: - Bespreek de relatieve frequentie ervan t.a.v. van de overige kwaadaardige tumoren in de mondholte - Geef de oorzakelijke factoren aan - Welke zijn de premaligne
Nadere informatieEpidemiologie, etiologie en klinische aspecten van (voorstadia van) mondkanker
Thema: Oncologie in de tandheelkundige praktijk E.H. van der Meij Epidemiologie, etiologie en klinische aspecten van (voorstadia van) mondkanker Omdat mondkanker kan worden beschouwd als een relatief zeldzame
Nadere informatieDermatologie. Moedervlekken. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Dermatologie 1 Wat zijn moedervlekken? zijn goedaardige opeenhopingen van pigmentvormende cellen in de huid. Het is een normaal verschijnsel; vrijwel iedereen krijgt meerdere moedervlekken,
Nadere informatiePrijslijst 2013 : deurprijzen geldig voor behandelingen gestart tussen 01-07-2013 t/m 31-12-2013 VOORWAARDEN
VOORWAARDEN Op alle door het ziekenhuis en door de daaraan verbonden vrijgevestigd medisch specialisten met patiënten gesloten behandelingsovereenkomsten, voorzover deze werkzaamheden binnen het kader
Nadere informatieOPERATIE VAN DE ONDERKAAKSPEEKSELKLIER
OPERATIE VAN DE ONDERKAAKSPEEKSELKLIER Wanneer u bij een kaakchirurg bent geweest voor een aandoening van de onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis) en verwijdering hiervan noodzakelijk is, geeft
Nadere informatieOnderstaande samenvatting is herzien in 2014, zonder dat de essentie van de richtlijn is gewijzigd. De richtlijn dateert uit 2012.
Lichen planus 14 141 Lichen planus Drs. C.L.M. van Hees Onderstaande samenvatting is herzien in 2014, zonder dat de essentie van de richtlijn is gewijzigd. De richtlijn dateert uit 2012. Klinisch beeld
Nadere informatie010501008 Behandeling of onderzoek op de polikliniek of dagbehandeling bij Een infectie met seksuele overdracht 17B909 412,89 320,80 92,09
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1.777,03 1.506,66 270,37 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 360,35 263,45 96,90
Nadere informatieHuidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling
Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling Hoe opsporen en behandelen? Prof. Dr Katia Ongenae Kliniek voor Huidziekten Universitair Ziekenhuis Gent Huidletsels door immuunsuppressieve
Nadere informatieM.J.A. Alleman, MDL arts 22 december 2009
M.J.A. Alleman, MDL arts 22 december 2009 1 3 1 4 5 2 Risico ColoRectaalCarcinoom 6 7 3 Terminologie Syndroom van Lynch (HNPCC) Vermoedelijk syndroom van Lynch Familiaire darmkanker Sporadische darmkanker
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C 1 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn...
Nadere informatieEen koortslip is een virusinfectie van de lippen of de huid nabij de lippen. De klachten beginnen met
Koortslip [20-07-05] Wat is een koortslip? Een koortslip is een virusinfectie van de lippen of de huid nabij de lippen. De klachten beginnen met plaatselijke jeuk en een brandend gevoel van het slijmvlies
Nadere informatieDermatologie. Patiënteninformatie. Moedervlekken. Slingeland Ziekenhuis
Dermatologie Moedervlekken i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Wat zijn moedervlekken Moedervlekken zijn goedaardige opeenhopingen van pigmentcellen in de huid. Het is een normaal verschijnsel.
Nadere informatieHuidkanker: zo vroeg mogelijk herkennen! Prof. Dr. Wilma Bergman 29 maart 2008 Landelijke Contactdag Stichting Melanoom
Huidkanker: zo vroeg mogelijk herkennen! Prof. Dr. Wilma Bergman 29 maart 2008 Landelijke Contactdag Stichting Melanoom Waarom? 1) kleiner litteken enz 2) minder onzekerheid/angst 3) grotere kans op overleving:
Nadere informatieBeentumoren (=bottumoren)
Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct
Nadere informatiePatiënteninformatie. Vulvakanker
Vulvakanker Patiënteninformatie Vulvakanker Inhoudsopgave 1 Inleiding 1.1 Wat is kanker van de vulva 1.2 Bij wie komt kanker van de vulva voor 2 Hoe ontstaat kanker van de vulva 3 Uitzaaiingen 4 Wat zijn
Nadere informatieMedische Publieksacademie
Medische Publiekacademie Medisch Centrum Leeuwarden Leeuwarder Courant Dinsdag 20 januari 2015 Welkom! #mclmpa 1 Programma 19:30 Welkom door moderator Hans Willems, redacteur gezondheidszorg Leeuwarder
Nadere informatieHerpes Simplex, Koortslip, Genitale Herpes, Herpes infectie
Herpes Simplex, Koortslip, Genitale Herpes, Herpes infectie WAT IS HET? Herpes is een ziekte die veroorzaakt wordt door het herpes simplex virus (HSV). Dit is een van de meest voorkomende virussen bij
Nadere informatieDermatologie. Lichen sclerosus
Dermatologie Lichen sclerosus 1 Wat is lichen sclerosus? Lichen sclerosus is een (goedaardige) huidaandoening, waarbij de huid langzaam zijn elasticiteit verliest waardoor deze vast en strak aanvoelt en
Nadere informatieWat zijn de verschijnselen
Lichen sclerosus Wat is lichen sclerosus Lichen sclerosus is een (goedaardige) huidaandoening, waarbij de huid langzaam zijn elasticiteit verliest. Hierdoor voelt deze vast en strak aan en wordt wit van
Nadere informatieHet bijzondere van een HSV-infectie is dat het virus levenslang in een slapende vorm in het lichaam aanwezig blijft.
Herpes Uw behandelend arts heeft een herpes infectie bij u geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over deze aandoening en de behandelingsmogelijkheden. Wat is herpes? Herpes is een verzamelnaam
Nadere informatiePluis en niet pluis! Pluis: goedaardige tumoren. Ouderdomswratten. Neurofibroom. Cysten 31-1-2014. Verruca seborrhoica
Pluis en niet pluis! Pluis: goedaardige tumoren Ouderdomswratten Cysten Lipoom Neurofibroom Moedervlekken Johan Toonstra NGS congres Arnhem 1 febr. 2014 Ouderdomswratten Verruca seborrhoica Verruca seborrhoica
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn... 1
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten / Overige producten / GGZ producten
Standaard prijslijst DBCzorgproducten / Overige producten / GGZ producten Versie 6 v DBCzorgproductcode / Zorgactiviteitencode Declaratiecode Verzekerde zorg Declaratiecode Onverzekerde zorg DBCzorgproduct
Nadere informatieDermatologie. Lichen planus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
Dermatologie Lichen planus Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Lichen planus, ook wel lichen ruber planus genoemd, is een chronische, jeukende ontstekingsziekte
Nadere informatieMondbranden. capita selecta. I.van der Waal Zie ook het artikel op bl. 1089.
capita selecta Mondbranden I.van der Waal Zie ook het artikel op bl. 1089. Er zijn diverse aandoeningen van het mondslijmvlies die klachten van een branderig gevoel kunnen veroorzaken. Oorzaken van mondbranden
Nadere informatieKanker in het hoofd-halsgebied
Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Inleiding Kwaadaardige gezwellen (=tumoren) die zich voordoen binnen het werkgebied van de Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurg (MKA-chirurg)
Nadere informatieKanker: klinisch beeld,
Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut
Nadere informatie17C552 3.444,76 verpleegligdagen) bij Een aandoening van de anus. 17C572 8.852,17 verpleegligdagen) bij Een aandoening van het spijsverteringsstelsel
119499035 Operatie aan het spijsverteringskanaal (met behulp van scopie-apparatuur - met meer dan 28 17C551 16.299,32 verpleegligdagen) bij Een aandoening van de anus 119499036 Operatie aan het spijsverteringskanaal
Nadere informatieSamenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra
Medische Publieksacademie UMCG Thema: Dikkedarmkanker Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra (moleculair geneticus). Dikkedarmkanker is één van de meest voorkomende
Nadere informatiePlaveiselcel carcinoom Plastisch chirurgie
Plaveiselcel carcinoom Plastisch chirurgie Wat is een plaveiselcelcarcinoom Het plaveiselcelcarcinoom van de huid is een kwaadaardige vorm van huidkanker. Het ontstaat in de opperhuid en kan soms uitzaaien
Nadere informatieDermatologie. Lichen sclerosus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
Dermatologie Lichen sclerosus Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Wat is lichen sclerosus? Lichen sclerosus is een (goedaardige) huidaandoening,
Nadere informatieSLOKDARMKANKER. Bas Weusten, MDL-arts
SLOKDARMKANKER Bas Weusten, MDL-arts b.l.a.weusten@umcutrecht.nl Slokdarmkanker Incidentie in NL Bij presentatie:
Nadere informatieHersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken
Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken Zaterdag 17 maart 2018 De Landgoederij, Bunnik Naam Functie Maaike Vos Neuroloog Haaglanden Medisch Centrum Opbouw Inleiding Klachten en verschijnselen
Nadere informatieAnogenitale Lichen Sclerosus. Leven met Anogenitale Lichen Sclerosus
Anogenitale Lichen Sclerosus Leven met Anogenitale Lichen Sclerosus Inhoud Inleiding... 3 Hoe ziet Lichen Sclerosus eruit en wat zijn de klachten?... 3 Is Lichen Sclerosus besmettelijk?... 3 Waardoor wordt
Nadere informatieGoedaardige huidafwijkingen
Goedaardige huidafwijkingen Afdeling dermatologie In deze folder vindt u een korte beschrijving van de meest voorkomende goedaardige huidafwijkingen en de behandeling hiervan. Deze ongevaarlijke huidafwijkingen
Nadere informatieDe behandeling van vulvakanker
Gynaecologie/Dermatologie Patiënteninformatie De behandeling van vulvakanker U ontvangt deze informatie, omdat u (mogelijk) vulvakanker heeft. Kanker van de vulva is een zeldzame, kwaadaardige aandoening
Nadere informatie6 maart 2014 Ian Faneyte. Ongemak van onder
Ian Faneyte Ongemak van onder Persoonlijke observatie Patienten met proctologische klachten komen veelal met een diagnose al in het hoofd en ook vaak met een verwachting van (chirurgische) therapie Patienten
Nadere informatieNeoplastische proliferatie van mestcellen
Mastocytose 4580403 Mastocytose Neoplastische proliferatie van mestcellen Symptomen : Constitutioneel: moe gewichtsverlies koorts, zweten Huid (pruritus, urticaria, dermatografie) Buikpijn, GI-problemen,
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatieKenmerken Overervingspatroon: Autosomaal dominant, penetrantie vrijwel 100%
6. PTEN Hamartoom Tumor Syndroom (PHTS) Voorheen Cowden syndroom en Bannayan-Riley-Ruvalcaba syndroom (BRRS) Richtlijn 2015 Diagnostische criteria Vaststelling van een mutatie in het PTEN-gen Daarnaast
Nadere informatieB. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K. Inhoudsopgave 01 B 02 B 03 B 04 B 05 B 06 B 07 B 08 B 09 B 10 B 11 B 12 B 13 B
B. Hals (weke delen) Voor cervicale wervelkolom, zie rubrieken C en K Inhoudsopgave 1 B 2 B 3 B 4 B 5 B 6 B 7 B 8 B 9 B 1 B 11 B 12 B 13 B Palpabele schildkliernoduli en euthyreotische struma... 1 Lange
Nadere informatieWat is een melanoom. Wat zijn pigmentcellen. Wie krijgt een melanoom
Melanoom Wat is een melanoom In de huid bevinden zich talrijke pigmentcellen (melanocyten). Wanneer deze pigmentcellen ongeremd gaan groeien en daardoor een agressief groeiende tumor ontstaat, spreekt
Nadere informatieCutane oncologie. What s new? 13 juni 2013 Bauco van der Wal, Dermatoloog
Cutane oncologie What s new? 13 juni 2013 Bauco van der Wal, Dermatoloog Actinische keratose What s old? What s new? Wat is een actinische keratose? NVDV patiënteninformatie folder 2012 Actinische keratosen
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2013
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1560,67 1367,58 193,09 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 324,7 239,13 85,57 010501003
Nadere informatieTerugkerende aanvallen
Genitale herpes Herpes genitalis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa), die wordt veroorzaakt door een virus. Dit virus zorgt voor een pijnlijke infectie van de huid en de slijmvliezen in en rond
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse Samenvatting
Chapter 9 Nederlandse Samenvatting Summary and Nederlandse samenvatting SAMENVATTING Baarmoederhalskanker is de vierde meest voorkomende kanker bij vrouwen wereldwijd. Deze ziekte wordt gedurende een periode
Nadere informatieEen casus met een staartje
Een casus met een staartje Tatjana Van Der Heggen ASO pediatrie UZ Gent / Groene Hart Ziekenhuis Gouda 9 januari 2017 Meisje, 14 jaar Presentatie 2 dagen acute urineretentie 2x gesondeerd in huisartsenwachtpost
Nadere informatieFragiele intra-epidermale blaren
b Niet compacte bouw (holten) Vesikel (blaasje) Verhevenheid vd huid, gevuld met helder vocht
Nadere informatiePassantenprijslijst VUmc 2013, geldigheid: van 01-01-2013 t/m 31-12-2013.
10501004 Operatie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B905 DBC-zorgproduct B-Segment 657,58 539,69 108,41 10501008 Behandeling of onderzoek op de polikliniek of dagbehandeling bij Een infectie met
Nadere informatieKindermishandeling. De Meldcode
Kindermishandeling De Meldcode Meldcode Uitleg meldcode Hoe te gebruiken 1 In kaart brengen van signalen 2 Collegiale consultatie 3 Gesprek met de cliënt 4 Wegen van het geweld of de kindermishandeling
Nadere informatiePatiënteninformatie. Kanker van de vulva. Informatie over de behandeling van kanker van de huid rondom de schede
Patiënteninformatie Kanker van de vulva Informatie over de behandeling van kanker van de huid rondom de schede Inhoudsopgave Pagina Wat is kanker van de vulva? 4 Bij wie komt kanker van de vulva voor?
Nadere informatiehoofd-hals kanker in Nederland
hoofd-hals kanker in Nederland introductie Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van hoofd-halskanker gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie Deze informatiefolder
Nadere informatieBASAALCELCARCINOOM FRANCISCUS VLIETLAND
BASAALCELCARCINOOM FRANCISCUS VLIETLAND Wat is basaalcelcarcinoom? Het basaalcelcarcinoom (of basocellulair carcinoom of basalioom) is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Deze vorm van huidkanker
Nadere informatieJ. Mamma aandoeningen. Inhoudsopgave 01 J 02 J 03 J 04 J 05 J 06 J 07 J 08 J 09 J 10 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J
J. Mamma aandoeningen nhoudsopgave 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 J 7 J 8 J 9 J 1 J 11 J 12 J 13 J 14 J 15 J 16 J 17 J 18 J 19 J Screening: vrouwen jonger dan 4 jaar zonder genetisch risico... 1 Screening: vrouwen
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten / Overige producten Versie 1-1-2014
Standaard prijslijst DBCzorgproducten / Overige producten Versie *) In juni komt de Nederlandse Zorgautoriteit met aanpassingen in de tarieven en productstructuur die ingaan met terugwerkende kracht vanaf.
Nadere informatiep a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Lichen Sclerosus Lichen Sclerosus Lichen sclerosus is een (goedaardige) huidaandoening, waarbij de huid langzaam zijn elasticiteit verliest waardoor deze vast en strak aanvoelt en wit van kleur wordt.
Nadere informatieRoken en mondgezondheid
Roken en mondgezondheid Dr.mr.R. H. B. Allard Leeswijzer Roken brengt de gezondheid ernstige schade toe. Dat geldt niet alleen voor de algemene gezondheid, maar ook voor de mondgezondheid. In deze bijdrage
Nadere informatieDERMATOLOGIE/CHIRURGIE
Zorgpad: Melanoom Algemene informatie U bent door uw huisarts verwezen naar de dermatoloog op verdenking van huidkanker (melanoom). Indien u al onder behandeling bent bij de chirurg, komt u bij de chirurg
Nadere informatiePluis of niet pluis: de belangrijkste signalen
Signaalfunctie Pluis of niet pluis: de belangrijkste signalen Pedicures hebben belangrijke functie bij herkennen kanker Aan de voeten en onderbenen kunnen huidafwijkingen voorkomen die kwaadaardig zijn
Nadere informatieMoedervlekken, Naevus
Patiënteninformatie Moedervlekken, Naevus Informatie over het ontstaan, de diagnose en behandeling van moedervlekken 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat zijn moedervlekken? 5 Hoe ontstaan moedervlekken?
Nadere informatieKwaadaardige Huidafwijking
Chirurgie Kwaadaardige Huidafwijking operatieve behandeling Inleiding U heeft met uw behandelend specialist afgesproken dat u een behandeling krijgt voor een kwaadaardige huidafwijking. Uw arts heeft u
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...
Nadere informatie107,30 145,24 252,54 overdracht 17B909 010501008 Behandeling of onderzoek op de polikliniek of dagbehandeling bij Een infectie met seksuele
Blad 1 van 191. 15B903 010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 205,57 1.388,93 1.594,50 15B904 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 91,79
Nadere informatieZwelling in de hals Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant
Doelstellingen Doelstellingen Zwelling in de hals Regionale Transmurale Afspraak Zwelling Zuidoost in de Brabant hals Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Afstemming van beleid rond diagnostiek
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Operatie aan de onderkaakspeekselklier (Glandula Submandibularis)
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Operatie aan de onderkaakspeekselklier (Glandula Submandibularis) De onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis) 1: oorspeekselklier
Nadere informatieDeclaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Totaal bedrag 15A066 020109023 Diagnostiek bij Prostaatkanker 1.070,00 15A077 020109034 Behandeling
15A066 020109023 Diagnostiek bij Prostaatkanker 1.070,00 15A077 020109034 Behandeling of onderzoek op de polikliniek of dagbehandeling bij Prostaatkanker 570,00 15A130 020110010 Diagnostiek waarbij een
Nadere informatie1 Algemeen Wat is kanker van de vulva Bij wie komt kanker van de vulva voor 3. 2 Hoe ontstaat kanker van de vulva 3.
vulvakanker Inhoud 1 Algemeen 3 1.1 Wat is kanker van de vulva 3 1.2 Bij wie komt kanker van de vulva voor 3 2 Hoe ontstaat kanker van de vulva 3 3 Uitzaaiingen 4 4 Wat zijn de klachten bij kanker van
Nadere informatiePlaveiselcelcarcinoom. Behandeling huidkanker door de plastisch chirurg
Plaveiselcelcarcinoom Behandeling huidkanker door de plastisch chirurg Plaveiselcelcarcinoom is een kwaadaardige woekering van de hoornvormende cellen in de huid (keratocyten) en deze tumor wordt dan ook
Nadere informatieOmmelander Ziekenhuis Groep Delfzijl/Winschoten: Standaard prijslijst DBC-zorgproducten 2013 versie met landelijke (NZA) aanpassingen per 1 juli 2013
Ommelander Ziekenhuis Groep Delfzijl/Winschoten: Standaard prijslijst DBC-zorgproducten 2013 versie met landelijke (NZA) aanpassingen per 1 juli 2013 DBC-zorgproductcode DBC-zorgproduct consumentenomschrijving
Nadere informatie