Samenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag

Transcriptie

1 Samenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag Samenvatting door een scholier 1440 woorden 27 juni keer beoordeeld Vak Biologie Biologie We hebben een zenuwstelsel. Door impulsen,elektrisch,snel,kortdurend,via zenuwen. We hebben een hormoonstelsel: Hormonen,chemisch,langzaan,langdurend, via bloed. Prikkel, receptor, conductor, effector. Oftewel Info uit omg, zintuig, zenuwstelsel, spieren of klieren. Homeostase: Het regelen van het interne milieu. Waaronder: lichaamstemp, glucosegehalte (Ph). Negatieve terugkoppeling: bij een overschrijding van bijv lichaamstemp, wordt er een signaal gestuurd om te gaan zweten. Tot we weer zijn afgekoeld. Wordt geregeld in de Hypothalamus. Regelkring: Alle organen die bij de homeostase zijn betrokken horen bij een regelkring. Regelkring: Prikkel, receptor, Sensorische Neuron, schakelcel, motorische neuron, effector, respons. De schakelcel ligt in het ruggenmerg. 5.3 Centrale zenuwstelsel: grote hers, kleine hers, hersenstam, ruggemerg, verlengde ruggemerg. Perifere zenuwstelsel: Alles buiten het centrale zenuwstelsel. Grote hersenen.(cerebrum) hier wordt alle informatie verwerkt en denkvermogen en emotie. Bestaat uit 2 delen. Hemisferen. En die bestaan weer uit 2 delen. Hersenschors (grijs) en hersenmerg (wit) in de grijze massa liggen de cellichamen van de neuronen en in de witte massa uitlopers. Kleine hersenen(cerebelum): Coördinatie. Hersenstam(Medula Oblongata): Verbinding tussen alle andere delen, en de neuronen voor de vaste Pagina 1 van 6

2 dingen als ademhalen etc. Ook een rol in reflexen (hoofd/nek). Onderdeel van hersenstam is het verlengde merg. Ruggemerg: Eigenlijk zelfde als grote hersenen allen massa s omgedraaid. Worden reflexen geregeld voor romp en ledematen. Hersenbalk (Hippocampus): Verbintenis tussen links en rechts van de grote hersenen. Sensorisch: Alle neuronen naar centrale zenuwstelsel van prikkel. Motorisch: Alle neuronen van centrale zenuwstelsel naar spier. Autonome/onwillekeurige zenuwstelsel: Niet onze wil (Hartslag, darmfunctie) Animaal/ willekeurige zenuwstelsel: Onze wil. (lezen, rijden) Het autonome zenuwstelsel: bestaat uit (ortho)-sympatisch zenuwstelsel en Parasympatisch zenuwstelsel. Alle organen zijn met beide delen verbonden. Het zijn antagonisten (tegengestelde) van elkaar. Dus de 1 zegt harder kloppen hart, en de ander juist het tegenovergestelde. Parasympatisch komt vnl. uit hersenen. Ortho-sympatisch uit ruggenmerg. Reflexen: Een reactie van het lichaam zonder dat we er ons eerst bewust van zijn geworden. Dit wordt gedaan in het ruggemerg en slaat de hersenen over. Axon/neuriet: uitloper van een cellichaam waarvan het signaal naar bijv een spier gaat. (lang) Dendriet: Een uitloper van een cellichaam waardoor de impulsen bij het cellichaam binnen komen. Impulsgeleiding: in een zenuwcel is de binnenkant negatief en de buitenkant positief. En is het rustpotentieel 70 millivolt. De drempelwaarde: (-50 millivolt) is de waarde waarna alle Ionenkanaaltjes zichzelf openen en Natrium naar binnen stroomt, en daarmee het voltage naar +35 haalt. En vervolgens weer afbreekt. Het Kalium moet eerst weer worden gelijk gemaakt en daarom gaat het wattage voor het weer normaal is eerst nog wat lager. (staartje) Actiepotentiaal: Zijn de stroompjes die loodrecht op de stroomdraad staan. Elk stroompje maakt weer een nieuwe stroompje in het membraan ernaast, en zo wordt het elektrisch signaal doorgegeven. Ionenpomp /kaliumpomp: Actief transport van Ionen door het membraan, terug de cel in. Ontstaan actiepotentiaal: 1. Rustpotentiaal, totdat een prikkel van buitenaf de rust verstoort 2. de prikkel veroorzaakt een instroom van natriumionen, er treedt depolarisatie op en de binnenkant van de cel wordt positief ten opzichte van de buitenkant. (35+ Mv) 3. Instroom van natriumionen stopt en kaliumionen stromen de cel uit. Er treedt reepolarisatie op. De Pagina 2 van 6

3 binnenkant van de cel wordt weer negatief t.o.v. de buitenkant. Het neuron is niet prikkelbaar (Refractaire periode / herstelfase) 4. De membraanpotentiaal bereikt ongeveer de rustwaarde. De Ionenpomp herstelt de oorspronkelijke verdeling van ionen binnen en buiten de cel. Het neuron is beperkt prikkelbaar. 5. De rustpotentiaal is hersteld. Alle Ionen zitten weer op hun plaats. Het neuron is weer prikkelbaar. Synapsen: Zijn de uiteinden van een axon. Daar wordt het signaal overgegeven naar aan andere cel (naar bijvoorbeeld een dendriet of spiervezel) De meeste liggen in de Hersenen. Presynaptischdeel: het gedeelte waar de impuls vandaan komt. Postsynaptischdeel: het gedeelte waar de impuls naartoe gaat. Synaptische spleet: vloeistof tussen de 2 delen. Overdracht: Omdat de 2 neuronen elkaar niet raken. Kan een impuls niet overgedragen worden. Dit wordt dan via een chemisch proces gedaan. De synaptische blaasjes op de presyn.deel zijn gevuld met een stof genaamd neurotransmitter. Deze neurotransmitters zweven na het depolariseren van het presynaptischedeel via de synaptische spleet naar het postsynpatische deel. Daar worden zij opgevangen door receptoren en die openen door die prikkel de ionenkanalen weer. Waardoor Kalium en Natrium gaan verplaatsen en dus ook het voltage, en een nieuwe actiepotentiaal ontstaat. Om te voorkomen dat deze te lang open blijven, breekt een enzym de neurotransmitters weer af. Exciterende neurotransmitter: een neurotransm. die het postsynaptische deel depolariseert. Inhiberende neurotransmitter: een neurotransm. die alleen sommige ionenkanalen openen waardoor de cel hyperpolariserende wordt. En de prikkeldrempel lager komt te liggen, Dus niet meer op de -70Mv maar bijv op de -90Mv. Dit is bijvoorbeeld een narcose middel. Summatie: Het bij elkaar optellen van de effecten van de synapsen. 5.5 Spier: Verzameling spierbundels. Spierbundel: Verzameling spiervezels Antagonisten: Dezelfde spier voor de tegenovergestelde beweging. (biceps en triceps) Spiervezels: skeletspieren bestaan uit bundels van deze vezels, en konden zo lang worden omdat ze opgebouwd zijn uit embryonale cellen. Dwarsgestreepte spieren: Spiervezels met een hoop kernen. Snel en krachtig. Gladde spieren: Geen streepjespatroon: Darm/slagaders. Langzaam en betrekkelijk zwak. Motorische eindplaat: Een bijzonder synaps aan het einde van een axon. Deze geeft het signaal aan de spiervezels voor contractie. Motorische eenheid: De combinatie van een motorisch neuron, en de spiervezel waarmee het in verbinding staat. Pagina 3 van 6

4 Isometrische contractie; Is wanneer we de spieren wel aanspannen, maar ze niet korter worden. (bij iets optillen) Witte spieren: Kort uitbarstingen, zijn dik, veel kracht Sprinters Rode spieren: lange inspanning, hoop zuurstof, zijn lang gerekt minder kracht. marathonners 5.6 Elk zintuig kan maar op 1 type prikkel het beste reageren: De adequate prikkel. Oog Harde oogvlies: stevigheid,bescherming, aanhechting oogspieren Hoornvlies: lichtbreking, bescherming Vaatvlies: voeding van het oog d.m.v. bloedvaatjes Iris: Bepaalt oogkleur Pupil: opening waardoor het licht valt. Kringspieren: bepalen de pupilgrote en daardoor de hoeveelheid licht. Lens: Lichtbreking Lensbandjes: ophanging van lens. Accommodatiespier: Varieert de sterkte van de lens. Glasachtig lichaam: Lichtbreking, stevigheid. Netvlies: Bevat de zintuigcellen (kegels en staafjes) Gele vlek: Meest gevoelige plaats op het netvlies (alleen kegeltjes) Blinde vlek: Plaats waar de oogzenuw het oog verlaat. Staafjes: licht gevoelig, vooral voor in het donker Kegeltjes: kleur, minder gevoelig. Rodopsine: Retinal en opsine: is een pigment in de staafjes. Dat uit elkaar valt door licht. Daardoor ontstaat er een elektrisch signaal dat naar de synaps gaat. Rodopsine moet zich vervolgens weer opbouwen. Dit gebeurt in het donker.(vanaf buiten een bar ingaan, wennen) Kleur: 3 verschillende soorten kegeltjes, voor RGB. Kleurenblindheid, gedeeltelijk of compleet ontbreken 1 van de kleuren. Adaptie: De aanpassing aan de pupilopening aan de lichtsterkte. Diepte: door 2 ogen, die samengevoegd worden tot 1 beeld. Beeldvorming: Iets is scherp als alles op in plaats in het oog komt. Lensformule: 1/f = 1/v+1/b f= brandpuntsafstand v = is afstand b= afstand tussen lens en netvlies (17millimeter) Accommodatie: Het proces om het beeld scherp te krijgen. Nabijheidspunt: Het punt waarop het oog zich nog net kan scherpstellen (15cm) Pagina 4 van 6

5 Externe secretie: klieren die hun producten naar buiten afgeven, zweet, spijsvertering. Endocriene klieren: klieren met interne secretie. Klieren die afgeven naar binnen. Receptor: ontvanger van een hormoon op een cel. Hormonen die de rechtstreeks de cel in gaan beïnvloeden de genregulatie. Hormonen die buiten de cel blijven,maken gebruik van een second messenger. Doorgeven vanaf buiten via meestal de stof cyclisch AMP. Hst7 Ethologie: Studie van gedrag van mens en dier Antropomorfistisch denken: Beschrijven van het gedrag van een dier met woorden die menselijke gevoelens of bedoelingen weergeven. Gedragselementen: De handelingen van gedrag. Stap naar voren, vinger uitstrekken. Ethogram: Een lijst van wat een dier doet of kan doen. Protocol: Een lijst waarop de gedragselementen staan aangegeven in de volgorde waarin ze plaatsvinden. Gedragssysteem: Samenhangende gedragselementen. Overlevingswaarde: Al het gedrag dat bijdraagt aan overgave van erfelijk materiaal aan volgende generatie. Territorium: gebied waarin een ouderpaar met jongen voldoende voedsel en ruimte heeft om zich te handhaven. Sleutelprikkel: Een prikkel die leidt tot 1 bepaalde reactie. Signaal: Een sleutelprikkel door gedrag of kleur. Supranormale prikkel: Een extra sterke sleutelprikkel en veroorzaakt ook een sterkere reactie. Motivatie/drang: inwendige prikkels, zoals honger, geslachtsdrift. Conflictgedrag: Ambivalent gedrag (weifelen):als 2 gedragssystemen afwisselt optreden. Naartoe lopen, en weer vluchten. Omgericht gedrag: Agressie niet gericht op de aanvaller of dergelijke, maar op de omgeving. (planten of iets dergelijks) Overspronggedrag: Dat er niets gebeurt, en dat ze totaal iets anders gaan doen. Slapen/wassen. Effect is dat de spanning vermindert. Instinct: aangeboren gedrag. Onderzoeksmethodes: Vergelijking met ouders: nakomelingen en ouders vergelijken. Vergelijkend onderzoek naar 1eiige tweeling: Kijken of er identieke individuen ontstaan. Selectieproeven: Door het laten paren van slimme en domme muizen, kijken of het wordt overgegeven. Kruisingsproeven: Het kuisen van verschillende soorten om zo te zien of 1 gen iets veranderd. Gewenning: Als een dier steeds minder gaat reageren op dezelfde prikkel. Inprenting: het leren in een gevoelige periode waarbij het geleerde vast en onveranderbaar blijft. Klassiek conditioneren: Als reactie op een prikkel iets laten doen. (belletje = voedsel = kwijlen)ook wel Pagina 5 van 6

6 geconditioneerde reflex. (pavlov) Operant conditioneren: het leert een handeling te doen, om vervolgens beloond te worden.(skinner, met de skinnerbox) Trial-and-error: leren van gemaakte fouten. Imitatie: Nadoen van gedrag van bijvoorbeeld een soortgenoot. (denk aan fluiten van vogels) Inzicht: Wordt getoond wanneer het in staat is eerder geleerde dingen in een nieuwe situatie met succes toe te passen. Latent leren: Het vanzelf leren. Ritualiseren: als bepaalde gedragselementen in een vast patroon worden getoond. Evolutie: Is alleen mogelijk wanneer er variatie is in de soort Pagina 6 van 6