3. Van welke structuren is het het meest waarschijnlijk dat je ze bij een rat in één (rechte) coronale doorsnede vindt?
|
|
- Ivo Hendrickx
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vragen neuroanatomie en neurotransmissie 1. Gegeven zijn de volgende stellingen: I. De globus pallidus ontwikkelt zich uit het telencephalon II. De substantia nigra vindt zijn oorsprong in het mesencephalon Wat kunt u over beide uitspraken zeggen? a. Stelling I is juist en stelling II is onjuist b. Stelling I is onjuist en stelling II is juist c. Stelling I en stelling II zijn beide juist d. Stelling I en stelling II zijn beide onjuist 2. Welke stelling is WAAR? a. Een Nissl kleuring is niet geschikt om dendrieten aan te tonen. b. Een Golgi kleuring maakt alleen dendrieten zichtbaar. c. Een Golgi kleuring maakt vooral cellen in de cortex zichtbaar. d. Een Kluver-Barrera kleuring kun je goed gebruiken om DNA in cellichamen aan te tonen. 3. Van welke structuren is het het meest waarschijnlijk dat je ze bij een rat in één (rechte) coronale doorsnede vindt? a. Hypothalamus en pons b. Derde ventrikel en locus coeruleus c. Anterior commissuur en amygdala d. Mediale septum en het laterale ventrikel 4. Welke uitspraak over de hersenen van mens en rat is WAAR? a. Bij de mens is de frontale lob in zowel absolute als relatieve (t.o.v. de rest van de hersenen) zin groter dan bij de rat. b. Bij de mens is relatief een kleiner deel van de neocortex betrokken bij associaties dan bij de rat. c. Bij de mens is de hersenstam in verhouding tot de neocortex groter dan bij de rat. d. Bij de mens neemt de archicortex in verhouding tot de rest van de hersenen meer ruimte in dan bij de rat. 5. Welke antwoord is WAAR? a. Alle cellen in de neocortex hebben een pyramide-vormig cellichaam. b. Purkinje cellen in het cerebellum hebben een sterk vertakte dendrietboom. c. Interneuronen zijn vooral verantwoordelijk voor projecties tussen verschillende hersengebieden.
2 d. Axonen hebben in tegenstelling tot dendrieten geen vertakkingen. 6. Welke structuren worden met de pijlen aangegeven? a. b. c. d. 7. 1= capsula interna, 3=neocortex, 4=thalamus, 5=chiasma opticum 1=corpus callosum, 2=striatum, 4=fornix, 5=chiasma opticum 2=striatum, 3=neocortex, 4=thalamus, 5=hypothalamus 1=capsula interna, 2=laterale septum, 3=neocortex, 4=fornix Welke uitspraak over het ruggemerg is WAAR? a. De grijze stof (cellen) ligt vooral aan de buitenkant. b. Sensorische neuronen liggen uitsluitend mediaal in het thoracale deel van het ruggemerg, maar lateraal in het sacrale deel. c. De motorische neuronen liggen ventraal. d. Er lopen vooral afferente banen door het ruggemerg. 8. Welke uitspraak over het zenuwstelsel van vertebraten is NIET WAAR? a. Het ruggemerg is een enkele, holle streng. b. De neocortex bedekt altijd het cerebellum. c. Naarmate de soort verder geëvolueerd is, wordt het oppervlak van de neocortex minder glad. d. Naarmate de soort verder geëvolueerd is, wordt de rol van het optisch tectum kleiner. 9. Gegeven zijn de volgende stellingen:
3 I. Cellen in de reticulaire formatie vallen op door hun korte axonen II. Stimulatie van de reticulaire formatie leidt tot waakzaamheid Wat kunt u over beide uitspraken zeggen? a. Stelling I is juist en stelling II is onjuist b. Stelling I is onjuist en stelling II is juist c. Stelling I en stelling II zijn beide juist d. Stelling I en stelling II zijn beide onjuist 10. Welke stelling is WAAR? a. Het cerebellum is onderdeel van het myelencephalon. b. De hippocampus is onderdeel van het telencephalon. c. De hypothalamus is onderdeel van het mesencephalon. d. De substantia nigra ligt in het metencephalon. 11. Welke uitspraak over glutamaat is WAAR? a. Deze neurotransmitter komt in lagere concentraties voor in de hersenen dan noradrenaline. b. Glutamaat wordt omgezet uit GABA. c. Glutamaat kan zowel via ionotrope als metabotrope receptoren werken. d. Glutamaat wordt in de kern aangemaakt en dan axonaal getransporteerd. 12. Welke uitspraak is NIET WAAR? In vergelijking met neuropeptiden a. hebben aminozuren vaak een sneller effect. b. zijn aminozuren lichter. c. komen amines in lagere concentraties in de hersenen voor. d. zijn aminozuren nadat ze zijn afgegeven weer sneller beschikbaar voor neurotransmissie 13. Welke uitspraak over metabotrope receptoren is WAAR? a. Het aantal transmembraan domeinen is afhankelijk van de receptor. b. Voor iedere neurotransmitter is precies één soort metabotrope receptor. c. Ze komen niet in het ruggemerg voor. d. Ze veranderen de membraanpotentiaal langzamer dan ionotrope receptoren. 14. Welke stof werkt primair op het dopaminerge systeem? a. Cocaine. b. LSD. c. Morfine.
4 d. PCP. 15. Gegeven zijn de volgende stellingen: I. Tryptofaan is een precursor van noradrenaline. II. Noradrenaline werkt alleen via G-eiwit gekoppelde receptoren. Wat kunt u over beide uitspraken zeggen? a. Stelling I is juist en stelling II is onjuist b. Stelling I is onjuist en stelling II is juist c. Stelling I en stelling II zijn beide juist d. Stelling I en stelling II zijn beide onjuist 16. Welke uitspraak over AMPA receptoren is NIET WAAR? a. Het zijn spanningsafhankelijke ionkanalen. b. Ze zijn essentieel voor de snelle verwerking van vrijwel alle sensorische input. c. Iedere AMPA receptor is opgebouwd uit subunits. d. De receptoren zijn (na binding van glutamaat) permeabel voor Na + en K + ionen. 17. In welk gebied wordt serotonine gesynthetiseerd? a. In de locus coeruleus. b. In de substantia nigra. c. In het ventrale tegmentum. d. In de raphe kernen. 18. Welke uitspraak over synaptische blaasjes is WAAR? a. Docking van blaasjes komt vóór budding. b. Ze fuseren met de synaptische membraan onder invloed van Ca 2+ influx. c. Ze komen meestal presynaptisch voor maar kunnen ook soms bij de postsynaptische membraan (bij de post-synaptic density ) voorkomen. d. Er kunnen meerdere type neurotransmitters in één blaasje zitten. 19. Stel je wilt acetylcholine-producerende cellen zichtbaar maken. Tegen welke stof zou je dan het best een antilichaam kunnen ontwikkelen? a. Tegen choline. b. Tegen de nicotine receptor. c. Tegen choline acetyltransferase. d. Tegen acetylcholine esterase.
5 20. Gegeven zijn de volgende stellingen: I. Neuropeptiden bestaan uit tenminste 5 aminozuren. II. Neuropeptiden zijn bij uitstek geschikt voor het verzorgen van snelle transmissie. Wat kunt u over beide uitspraken zeggen? a. Stelling I is juist en stelling II is onjuist b. Stelling I is onjuist en stelling II is juist c. Stelling I en stelling II zijn beide juist d. Stelling I en stelling II zijn beide onjuist Tentamen Fysiologie 1008 (Wadman) 1. De Nernst potentiaal vertegenwoordigt een evenwichtssituatie in de zenuwcel. Welk statement beschrijft deze situatie het beste? 1: De ionen zitten elkaar zodanig in de weg dat er geen stroom meer loopt. 2: Een elektrische en een diffusiekracht houden elkaar precies in evenwicht. 3: Er gaan dan precies evenveel positieve als negatieve ionen naar binnen. 4: Er gaan precies evenveel ionen naar binnen als naar buiten. 2. Voor een normale zenuwcel geldt dat de concentratie van Natrium binnen gelijk is aan 13 mm en buiten gelijk is aan 130 mm. Wat is (ongeveer) de waarde van de omkeerpotentiaal van Natrium in dit geval? 1: -116 mv. 2: -58 mv. 3: +58 mv. 4: +116 mv. 3. Voor een normale zenuwcel geldt dat de concentratie van Kalium binnen gelijk is aan 150 mm en buiten gelijk is aan 1.50 mm. Wat is (ongeveer) de waarde van de omkeerpotentiaal van Kalium in dit geval? 1: -116 mv. 2: -58 mv. 3: +58 mv. 4: +116 mv. 4. Voor een normale zenuwcel geldt dat de concentratie van Calcium buiten gelijk is aan 2 mm en binnen gelijk is aan 0.2 mm. Wat is (ongeveer) de waarde van de omkeerpotentiaal van Calcium in dit geval? 1: -116 mv. 2: -58 mv. 3: +58 mv. 4: +116 mv. 5. Wat gebeurt er met de rust membraan potentiaal, wanneer de energie toevoer naar de cel stopt? 1: De membraanpotentiaal stijgt naar de Natrium evenwichtspotentiaal van +60 mv.
6 2: De membraanpotentiaal stijgt langzaam naar ongeveer -10 mv. 3: De membraanpotentiaal zakt snel naar Kalium evenwichtspotentiaal van - 90mV. 4: We zitten in een rust toestand dus er gebeurt helemaal niets, alles blijft zoals het is. 6. Waardoor ontstaat de Donnan potentiaal in een zenuwcel? 1: Doordat er onder omstandigheden teveel Natriumionen in de cel kunnen zijn. 2: Doordat er soms een tekort aan Kaliumionen in de cel is. 3: Doordat de Chloride ionen zich niet altijd in evenwicht bevinden. 4: Door de aanwezigheid in de cel van impermeabele anionen. 7. Een IPSP kan het meest betrouwbaar gemaakt worden door een ionkanaal te moduleren dat: 1: Doorlaatbaar is voor zowel Natrium als Kalium. 2: Selectief doorlaatbaar is voor Chloride. 3: Selectief doorlaatbaar is voor Kalium. 4: Selectief doorlaatbaar is voor Natrium. 8. Een EPSP kan het meest betrouwbaar gemaakt worden door een ionkanaal te moduleren dat: 1: Doorlaatbaar is voor zowel Natrium als Kalium. 2: Selectief doorlaatbaar is voor Chloride. 3: Selectief doorlaatbaar is voor Kalium. 4: Selectief doorlaatbaar is voor Calcium. 9. Wanneer in een exciteerbare cel zowel de Natrium als de Kalium aanwezig zijn, welke van de onderstaande uitspraken beschrijft dan het beste hoe de rustwaarde van de membraanpotentiaal tot stand komt? 1: De membraanpotentiaal wordt bepaald door de relatieve geleidbaarheden van Natrium en Kalium en de beide omkeerpotentialen. 2: De membraanpotentiaal wordt het gemiddelde van de evenwichtspotentialen van Natrium en Kalium. 3: De rust membraanpotentiaal wordt vooral bepaald door de evenwichtspotentiaal van Kalium. 4: Zonder nadere gegevens kunnen we over de membraanpotentiaal geen uitspraak doen. 10. Wat is de beste methode in de biologie om een zenuwvezel sneller te maken? 1: Door Chloride kanalen uit de membraan te halen. 2: Door hem dikker te maken. 3: Door hem dunner te maken. 4: Door meer Natrium en Kalium kanalen in de membraan te zetten. 11. De rust membraanpotentiaal vertegenwoordigt een evenwichtssituatie in de zenuwcel. Welk statement beschrijft deze situatie het beste? 1: Er gaan dan precies evenveel positieve als negatieve ionen naar binnen. 2: De elektrische en de diffusiekrachten houden elkaar precies in evenwicht. 3: Er gaan precies evenveel ionen naar binnen als naar buiten.
7 4: De ionen zitten elkaar zodanig in de weg dat er geen stroom meer loopt. 12. De klassieke actiepotentiaal in een zenuwcel duurt ongeveer een milliseconde. Waarom is dat maar zo kort? 1: Langer kunnen de ionen er hun aandacht niet bij houden. 2: Zodra de cel depolariseert, gaan de Kalium kanalen dicht. 3: Zodra de cel depolariseert, inactiveren de Natrium kanalen. 4: Zodra de membraanpotentiaal verandert, zullen de ionenpompen de oorspronkelijke toestand proberen te herstellen. 13. Na een actiepotentiaal zien we vaak een periode van hyperpolarisatie. Hoe kan men die het beste verklaren? 1: Dit is een gebruikelijk artefact van de meetmethode met dunne elektroden. 2: Gedurende de refractaire periode is de potentiaal altijd lager. 3: Geïnactiveerde Natrium kanalen hyperpolariseren een membraan. 4: Kalium kanalen sluiten relatief traag. 14. Welke imaging techniek zou je gebruiken wanneer je vermoedt dat een soldate een kogel in haar buik heeft? 1: Een MRI afbeelding. 2: Een PET scan. 3: Een pin-up afbeelding. 4: Een Rontgen tomografie. 15. Stel we hebben een dunne zenuwvezel waarin de actiepotentiaal zich met ongeveer 1 m/s kan voortbewegen. Wanneer we deze vezel omwikkelen met een myelineschede zodat er steeds 10 mm omwikkeld is en 1 mm niet omwikkeld is, wat zijn dan de gevolgen voor de voortgeleiding van de actiepotentiaal? 1: De myelineschede zorgt ervoor dat de voortgeleidingsnelheid verhoogd wordt tot ongeveer 10 m/s. 2: De myelineschede zorgt ervoor dat de voortgeleidingsnelheid verhoogd wordt tot ongeveer 25 m/s. 3: Door de isolatie zal de snelheid van de actiepotentiaal tot ongeveer 0.1 m/s afnemen. 4: Zij gaat nog steeds met 1 m/s door de vezel, maar de vezel is nu veel beter beschermd tegen beschadigingen. 16. Quantale afgifte van neurotransmitter ontstaat doordat: 1: Er altijd een geheel aantal post-synaptische receptoren worden geactiveerd. 2: Er een minimale hoeveelheid calcium nodig is om neurotransmitter vrij te maken. 3: Komt in het gezonde zenuwstelsel niet voor. 4: Neurotransmitters opgeslagen liggen in kleine blaasjes. 17. Elke exciteerbare cel verbruikt ook wanneer hij/zij in rust is voortdurend energie. Waarvoor is dat nodig? 1: De benodigde energie is zo gering dat we hem net zo goed kunnen verwaarlozen. 2: De cel moet voortdurend de weglekkende ionen terugpompen om de iongradiënten in stand te houden.
8 3: De wet van Nernst vereist energie om de evenwichtsituatie in stand te houden. 4: Zoogdiercellen moeten nu eenmaal op 37 graden Celsius gehouden worden. 18. Na een actiepotentiaal kunnen we gedurende korte tijd op geen enkele manier nog een nieuwe actie potentiaal opwekken, hoe hard we ook stimuleren. Deze absoluut refractaire periode wordt verklaard doordat: 1: De ionenpomp gedurende korte tijd is uitgeschakeld. 2: De Kaliumkanalen open staan. 3: De Kaliumkanalen trager werken dan de Natriumkanalen. 4: De Natriumkanalen zijn geïnactiveerd. 19. Welke imaging techniek zou je gebruiken om uit te zoeken of een Parkinson patient nog wel voldoende reageert op dopamine? 1: Een confocale microscoop. 2: Een MRI afbeelding. 3: Een PET scan. 4: Een Rontgen tomografie. 20. Wanneer echter blijkt dat de betrokken patiënt waarschijnlijk een hersentumor heeft, dan probeer je die te lokaliseren met: 1: Een confocale microscoop 2: Een fmri afbeelding 3: Een PET scan 4: Een Rontgen tomografie
1. De Nernst potentiaal vertegenwoordigt een evenwichtssituatie in de zenuwcel. Welk statement beschrijft deze situatie het beste? 1: De elektrische en de diffusiekrachten houden elkaar precies in evenwicht.
Nadere informatieTentamen Neuroanatomie en Fysiologie 1008 mei 2007
Tentamen Neuroanatomie en Fysiologie 1008 mei 2007 1. De Nernst potentiaal vertegenwoordigt een evenwichtssituatie in de zenuwcel. Welk statement beschrijft deze situatie het beste? 1: De elektrische en
Nadere informatie18. Gegeven zijn de volgende uitspraken: I. Tyrosine is de precursor van serotonine II. Een overmaat aan serotonine kan leiden tot agressief gedrag.
1. Welke uitspraak is WAAR? a. Evertebraten hebben geen zenuwstelsel dat hun toelaat gecoördineerde bewegingen uit te voeren. b. Evertebraten hebben niet meer dan 10.000 zenuwcellen. c. Het telencephalon
Nadere informatieBeide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.
Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel Samenvatting door Elin 1218 woorden 9 april 2018 7,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 14 14.1 * Het zenuwstelsel bestaat
Nadere informatieH5 Begrippenlijst Zenuwstelsel
H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel acetylcholine Vaak voorkomende neurotransmitter, bindt aan receptoren en verandert de permeabiliteit van het postsynaptische membraan voor specifieke ionen. animatie synaps
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1
Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 1 FHV2009 / Cxx56 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 1 1 Zenuwstelsel overzicht Encephalon = hersenen Spinalis = wervelkolom Medulla = merg perifeer centraal
Nadere informatieH2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam.
Soorten zenuw cellen Neuronen H2 Bouw en functie Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. De informatie stroom kan maar in een richting vloeien, van dendriet naar het axon. Dendrieten
Nadere informatieDe hersenen. 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen
LES 13 De hersenen 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen NOTA BENE Moeilijk: Complexe anatomie Gezichtspunten: voor, achter, boven, onder, links, rechts Vele functies Bewust / onbewust autonoom
Nadere informatieWERKING VAN HET ZENUWSTELSEL
WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL Om de werking van psychopharmaca, de pharmaca die op onze hersenen inwerken en daarmee onze geest beïnvloeden, te begrijpen is enig inzicht in de werking en de bouw van hersenen
Nadere informatieDe hersenen, het ruggenmerg en hun bloedvaten worden beschermd door drie vliezen.
Samenvatting door R. 1795 woorden 30 maart 2016 6,7 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting hoofdstuk 14 zenuwstelsel 14.1 centraal zenuwstelsel het zenuwstelsel bestaat uit
Nadere informatieSamenvatting NLT Hersenen en leren H2 en H3
Samenvatting NLT Hersenen en leren H2 en H3 Samenvatting door L. 2204 woorden 11 januari 2017 4,7 7 keer beoordeeld Vak NLT NLT Hersenen en Leren Neuronen en gliacellen Neuronen: neuronen zijn cellen die
Nadere informatieSamenvatting NLT Hersenen en Leren
Samenvatting NLT Hersenen en Leren Samenvatting door een scholier 2525 woorden 18 januari 2010 6,4 82 keer beoordeeld Vak NLT Samenvatting NLT Hersenen en Leren Basisblokken 3, 4 en 5 3. Basisblok: bouw
Nadere informatieSamenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel
Samenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel Samenvatting door een scholier 1962 woorden 5 oktober 2016 7,1 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie hoofdstuk 14 Zenuwstelsel 14.1 Centraal
Nadere informatieHoorcollege 1: De bouwstenen van het brein en communicatie
Hoorcollege 1: De bouwstenen van het brein en communicatie Hoofdstuk 1 en 2. De mens is een combinatie van neuraal weefsel, elektriciteit, chemie; een bewegend lichaam in interactie met een wereld. In
Nadere informatieHoofdstuk 1: Electrofysiologie van het hart
Hoofdstuk 1: Electrofysiologie van het hart Chapter 21, blz. 504 t/m 528: Cardiac electrophysiology and the electrocardiogram Het bestaat uit een hoop verschillende cellen, met elk een eigen functie. Ze
Nadere informatieH4: elektrisch geladen celmembranen
H4: elektrisch geladen celmembranen Meten van membraanpotentialen en stromen Zenuwcellen kunnen prikkels ontvangen en vervoeren exciteerbare cellen Stromen geladen deeltjes in waterige milieus (=wateroplosbare
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om
Nadere informatie1.GABA Glutamaat, basics I Richard
1.GABA Glutamaat, basics I Richard - Receptoren (slow, fast, ion channel, G coupled, second messenger) - Agonisme, antagonisme, par@eel agonisme, upregula@e, downregula@e, inverse agonist, - PAM en NAM
Nadere informatieNederlandse samenvatting GABAerge neurotransmissie in de prefrontale cortex
Nederlandse samenvatting GABAerge neurotransmissie in de prefrontale cortex De prefrontale cortex (PFC) is een hersengebied betrokken bij cognitieve functies als planning, attentie en het maken van beslissingen.
Nadere informatieSamenvatting NLT Hersenen en leren
Samenvatting NLT Hersenen en leren Samenvatting door Jet 1979 woorden 14 maart 2018 7,2 8 keer beoordeeld Vak NLT Hersenen en leren Hoofdstuk 2: Bouw en functie van het menselijk zenuwstelsel Zenuwstelsel
Nadere informatieLeren & Geheugen Deeltentamen
Leren & Geheugen Deeltentamen 1 2012 SAMENVATTING 2 open vragen en 25 meerkeuzevragen Ghijsen 1. Een traumatische ervaring die bij proefdieren is opgewekt door koppeling van een toon aan een irriterende
Nadere informatieLes 18 Zenuwstelsel 1
Les 18 Zenuwstelsel 1 Zenuwweefsel, neuron, depolarisatie, neurotransmitters, CZS, vegatatief, sensorisch, motorisch ANZN 1e leerjaar - Les 18 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Zenuwweefsel Cellen met
Nadere informatieSamenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag
Samenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag Samenvatting door een scholier 1440 woorden 27 juni 2007 6 17 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie 5.1 + 5.2 We hebben een zenuwstelsel. Door impulsen,elektrisch,snel,kortdurend,via
Nadere informatiespasticiteit en decerebratiestijfheid
Hoofdstuk 10 Beweging en bewegingscontrole Intermezzo 10.1 Ontregeling van de activiteit van de γ-motorische neuronen: 2 spasticiteit en decerebratiestijfheid Intermezzo 10.2 Macro- en microanatomie van
Nadere informatievoortgeleidingssnelheid van de actiepotentiaal
Hoofdstuk 6 Neuronale impulsoverdracht Intermezzo 6.1 Vorming van de myelineschede 2 Intermezzo 6.2 Meting van de elektrische activiteit van neuronen en de 4 voortgeleidingssnelheid van de actiepotentiaal
Nadere informatieH3: de cellen van het zenuwstelsel
H3: de cellen van het zenuwstelsel Zenuwcellen en steuncellen Zenuwweefsel: 1) Zenuwcel/neuron: morfologische en functionele eenheden van het zenuwstelsel verwerken info, sturen info door en slaan info
Nadere informatieRuggenmerg Hersenen. Hersenstam Cerebellum Diencephalon Telencephalon. Somatisch zenuwstelsel Autonoom zenuwstelsel
HOOFDSTUK 2: BOUW VAN HET ZENUWSTELSEL Onderdelen van het zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel Ruggenmerg Hersenen Hersenstam Cerebellum Diencephalon Telencephalon Medulla Pons Mesencephalo Perifeer zenuwstelsel
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM...
DE ZENUWCEL HOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM... 3 Cellen, weefsels en organen (grondig lezen)... 3 Cellulaire differentiatie (grondig lezen)... 3 Delen van de cel (grondig lezen)... 4 Celmembraan (grondig
Nadere informatieHet zenuwstelsel. Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifere zenuwstelsel. Figuur 3.7 boek p. 68.
1 Elke gedachte/ gevoel/ actie komt op de één of andere manier door het zenuwstelsel. Ze kunnen niet voorkomen zonder het zenuwstelsel. is een complexe combinatie van cellen (functie: zorgen dat organismen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave Samenvatting door een scholier 3212 woorden 31 mei 2011 6,5 44 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H18 Brainwave Licht weerkaatst op een onderwerp en
Nadere informatieNederlandse samenvatting Neuroplasticiteit ten grondslag aan heroïne verslaving
Nederlandse samenvatting Neuroplasticiteit ten grondslag aan heroïne verslaving Foto: Tycho Jonker Drugsverslaving is een psychiatrische stoornis met grote gezondheidsrisico s voor de verslaafde en heeft
Nadere informatie5. Waarop berust de werking van het neurotoxine BOTOX als anti- rimpel middel?
1. Waar vindt snelle geleiding plaats van elektrische signalen in een neuron? 1. In de axonen die omgeven zijn door een myeline schede 2. In de dendrieten die voorzien zijn van diverse ionkanalen 3. In
Nadere informatie2 Hoe zal bij het onderzoek naar een geschikte medicatie tegen bepaalde hersenaandoeningen hiermee rekening gehouden moeten worden?
Examentrainer Vragen De bloed-hersenbarrière Hersenziekten zijn in het algemeen lastig te behandelen met medicijnen. Dit komt doordat het grootste deel van het bloedvatenstelsel in de hersenen heel erg
Nadere informatieDe grijze massa tussen je oren
De grijze massa tussen je oren Centraal zenuwstelsel: Functies bepaald door de interacties tussen gebieden Koppelen van structuur aan rol in gedrag Dierexperimenten Humaan: Spontane en chirurgische lesies
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands Algemeen Een goed functionerend zenuwstelsel is van essentieel belang voor ons dagelijkse, bewuste en onbewuste handelen en denken. Het functioneren van het zenuwstelsel
Nadere informatieOnwillekurig of Autonoom Ingedeeld in parasympatisch en orthosympatisch
Paragraaf 8.1 en 8.2 perifere zenuwstelsel Uitlopers van zenuwcellen buiten de hersenen en het ruggenmerg centrale zenuwstelsel Zenuwcellen en uitlopers in hersenen en ruggenmerg autonome zenuwstelsel
Nadere informatieCHEMISCHE CONTROLE VAN HERSENEN EN GEDRAG
1 Inleiding CHEMISCHE CONTROLE VAN HERSENEN EN GEDRAG Voor een normale werking van onze hersenen is het uitermate belangrijk dat er van punt tot punt gecommuniceerd wordt. Zo mag een beweging bedoeld voor
Nadere informatieCannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon
Cannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon Nederlandse samenvatting Het lichaamseigen cannabis-systeem, oftewel het endocannabinoïde systeem, is vernoemd naar de cannabis
Nadere informatieNederlandse Samenvatting Dutch Summary
Nederlandse Samenvatting Dutch Summary Dutch summary NEDERLANDSE SAMENVATTING - DUTCH SUMMARY D e menselijke hersenen zijn opgebouwd uit ongeveer 10-100 miljard zenuwcellen (of neuronen), waarbij elk neuron
Nadere informatieHet brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht:
Ons brein Het brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht: De hersenen zijn onderdeel van het zogenoemde centrale zenuwstelsel.
Nadere informatieSerotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland
Serotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland Nederlandse samenvatting De ontwikkeling van de hersenen is een proces dat nauwgezet gereguleerd wordt, zowel voor als na de geboorte, en is
Nadere informatieZenuwcellen met Nissl-substantie
Zenuwcellen met Nissl-substantie Download deze pagina als.pdf, klik hier Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij Elsevier.
Nadere informatieSamenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel
Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel 14.1 Centraal zenuwstelsel Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: - centraal zenuwstelsel
Nadere informatieAntiepileptic drugs targeting sodium channels: subunit and neuron-type specific interactions Qiao, X.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Antiepileptic drugs targeting sodium channels: subunit and neuron-type specific interactions Qiao, X. Link to publication Citation for published version (APA): Qiao,
Nadere informatieDe Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?
De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen
Nadere informatieCitation for published version (APA): Noam, Y. Y. (2011). Mechanisms of HCN channel trafficking and surface expression.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Mechanisms of HCN channel trafficking and surface expression Noam, Y.Y. Link to publication Citation for published version (APA): Noam, Y. Y. (2011). Mechanisms of
Nadere informatieH5: Communicatie tussen zenuwcellen
H5: Communicatie tussen zenuwcellen Synaptische transmissie Synaps: contactplaats van een neuron met een ander neuron of neuron met spiercellen of kliercellen Elektrische synaps: Cytoplasmatische bruggetjes
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 6
Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting door Saar 879 woorden 10 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Biologie Aantekeningen Biologie P3: Homeostase en regelkringen: Bij meercellige organismen: de cellen
Nadere informatieGedragsneurowetenschappen
Hoofdstuk 2: Bouw van het zenuwstelsel Gedragsneurowetenschappen Andries Van Wesel (= auteursnaam: Andreas Vesalius) Wordt als een van de grootste anatomen beschouwd aller tijden Heeft precies beschrijvingen
Nadere informatieNeuropathologie van de. Ziekte van Parkinson
Neuropathologie van de Ziekte van Parkinson De progressie van Lewy inclusies vanaf de nervus vagus tot aan de cerebrale cortex Auteur S.H. Uysal Begeleider Dr. E.R. Volkerts Afstudeeropdracht Bachelor
Nadere informatievwo zintuigen, zenuwen en spieren 2010
vwo zintuigen, zenuwen en spieren 2010 Integratie In onderstaande afbeelding is schematisch de regulatie van een aantal animale en vegetatieve functies bij de mens weergegeven. Al deze functies spelen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Dit proefschrift behandelt moleculaire veranderingen die plaatsvinden in de hersenen van de rat na blootstelling aan morfine, een verslavende stof. Dit type onderzoek is zowel
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Inleiding Stress-ervaringen kunnen veelvuldig en onverwachts optreden. De fysiologische reacties die bij een stress optreden zijn belangrijk voor het behoud van psychische en fysieke controle over de situatie.
Nadere informatieNeuronal control of micturition Kuipers, Rutger
Neuronal control of micturition Kuipers, Rutger IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatie1. Welke rol heeft Cajal gespeeld in de geschiedenis van de Neurowetenschappen?
Tentamen Neurobiologie 29 juni 2007 9.00 12.00 hr Naam: Student nr: Het tentamen bestaat uit 28 korte vragen. Het is de bedoeling dat u de vragen beantwoordt in de daarvoor gereserveerde ruimte tussen
Nadere informatieInhoud. Zenuwstelsel. Inleiding. Basiselementen van het zenuwstelsel. Ruggenmerg en ruggenmergzenuwen
Inhoud Zenuwstelsel Inleiding 1 1 Overzicht van het zenuwstelsel 2 Ontwikkeling en indeling 2 Functiecircuits 2 Ligging van het zenuwstelsel in het lichaam 4 Ontwikkeling en bouw van de hersenen 6 Ontwikkeling
Nadere informatiePijn en prikkelgeleiding
j1 Pijn en prikkelgeleiding L.H.D.J. Booij Volgens de World Health Organisation is pijn een onplezierige gewaarwording die optreedt bij dreigende weefselbeschadiging. Fysiologisch gezien gaat het dus om
Nadere informatieCarol Dweck en andere knappe koppen
Carol Dweck en andere knappe koppen in de (plus)klas 2011 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com 2 http://hoogbegaafdheid.slo.nl/hoogbegaafdheid/ theorie/heller/ 3 http://www.youtube.com/watch?v=dg5lamqotok
Nadere informatieBrein. Basisinformatie Brain Training. Brain Gymmer
Brein Basisinformatie Brain raining Brain Gymmer nhoudsopgave Hoe doe je de dingen die je doet? 3 nderzoek 6 Het geheugen 9 ekenen & ellen 12 Hemisferen 14 Woordenlijst 16 2 Hoe doe je de dingen die je
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De menselijke hersenen bestaan uit ongeveer 100 miljard zenuwcellen (neuronen). Neuronen zijn de basis elementen die bijvoorbeeld gedrag en geheugen mogelijk maken. Neuronen hebben
Nadere informatieSamenvatting. Michèle S. Sons. Roles of neuro-exocytotic proteins at the neuromuscular junction
Samenvatting Michèle S. Sons Roles of neuro-exocytotic proteins at the neuromuscular junction 191 Dit proefschrift heeft als vraagstelling wat de rol van een aantal specifieke eiwitten is bij de afgifte
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieHoofdstuk 9: Sleep and Biological Rhythms
Hoofdstuk 9: Sleep and Biological Rhythms 1. EEN FYSIOLOGISCHE EN GEDRAGSMATIGE BESCHRIJVING VAN SLAAP 1.1. Fasen van slaap Electromyogram (EMG): elektrisch potentiaal die opgenomen wordt van een elektrode
Nadere informatieH8: motorische cellen
H8: motorische cellen Reflexbogen Elke gedraging = gevolg van gecoördineerde spierbewegingen = samentrekking (contractie) van skeletspieren is een respons van een prikkel die verwerkt wordt in het centrale
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers
Nadere informatieV5 Begrippenlijst Hormonen
V5 Begrippenlijst Hormonen ADH Hormoon dat de terugresorptie van water in de nierkanaaltjes stimuleert. adrenaline Hormoon dat door het bijniermerg wordt afgescheiden. Adrenaline wordt ook door zenuwvezels
Nadere informatieExamen Medische Vakken
Examen Medische Vakken Neurologie, psychiatrie, dermatologie AGN 4e jaar, cohort 07-11 1. Het aantal paren hersenzenuwen is a. 4 b. 12 c. 6 d. 8 2. Met het begrip Centraal Motorisch Neuron (CMN) wordt
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Glutamaat heeft een essentiële functie in het energiemetabolisme, maar daarnaast is het de belangrijkste excitatoire (stimulerende) neurotransmitter in het centrale zenuwstelsel.
Nadere informatie6.6. Boekverslag door D woorden 26 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie thema 5, Homeostase
Boekverslag door D. 2035 woorden 26 juni 2011 6.6 69 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie thema 5, Homeostase 1. Elke cel van je lichaam is omgeven door weefselvloeistof. Weefsel
Nadere informatie3 keer beoordeeld 15 maart Regelkring van de lichaamstemperatuur is homeostase. Homeostase is een voorbeeld van zelfregulatie.
7 Boekverslag door H. 1590 woorden 3 keer beoordeeld 15 maart 2016 Vak Biologie Methode Biologie voor jou Biologie Thema 6 Bassisstof 1 Regelkringen en homeostase Een sensor à Normwaarde: De afgestelde
Nadere informatieH10: plastische cellen
H10: plastische cellen Neuroplasticiteit: Ontwikkeling van het zenuwstelsel Beschadiging: ischemisch letsel (beroerte), lesie of traumatisch letsel, etc Informatie-opslag in de hersenen Ontwikkeling van
Nadere informatie-receptoren in celmembranen van bepaalde neuronen. Na binding van de neurotransmitter GABA aan een GABA A
Benzodiazepinen Uit gezondheidsoverwegingen wordt in Nederland geprobeerd het gebruik van bepaalde kalmerende middelen, de benzodiazepinen, terug te dringen door ze niet meer te vergoeden via de zorgverzekering.
Nadere informatieBegeleidende tekst MOTORISCH 2 (niet exhaustief) P. Janssen
Begeleidende tekst MOTORISCH 2 (niet exhaustief) P. Janssen 1 Het verband tussen M1 neuronen en de spieren De klassieke manier om M1 neuronen te stimuleren bestaat erin een microelectrode aan te brengen
Nadere informatieChapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 samenvatting Hersenfuncties, zoals het cognitief functioneren, emoties en perceptie, zijn in grote mate afhankelijk van neurale communicatie en connecties tussen
Nadere informatieMC-antwoorden tentamen neurowetenschappen, 23 oktober 2009
MC-antwoorden tentamen neurowetenschappen, 23 oktober 2009 vraag versie a versie b 1 verwijderd 4 2 2 1 3 2+3+4 3 4 2 4 5 3 1 6 2 2+3 7 2 1 8 4 2 9 3 1+3 10 2 3 11 2 4 12 4 2 13 1 3 14 3 2 15 4 3 16 1
Nadere informatieHersenchemie bij emotie
Hersenchemie bij emotie De chemische verandering in de hersenen bij verandering van emotie Thijs Qualm Jelle Molenkamp Hersenchemie bij emotie De chemische verandering in de hersenen bij verandering van
Nadere informatieHet centrale zenuwstelsel
Hoofdstuk 3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 3. 1. Overzicht.... 2 2. Nomenclatuur.... 8 3. Het limbisch systeem.... 11 4. Brodmann s area s.... 13 5. Functional maps... 14 6. Celstructuur.... 15 7. Neuronen...
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de
Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Multiple Sclerose Multiple Sclerose (MS) is een ernstige chronische, inflammatoire aandoening van het centrale zenuwstelsel (CZS). Wereldwijd lijden er meer dan 2 miljoen mensen
Nadere informatieGEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN SAMENVATTING 2010 2011 1 E BACHELOR PSYCHOLOGIE
GEDRAGSNEUROWETENSCHAPPEN SAMENVATTING 2010 2011 1 E BACHELOR PSYCHOLOGIE 1 Figuur 1.1 enkele voorbeelden van celtypes Tabel 1.1 functies van een aantal cellen 2 1. Cellen van ons lichaam CELLEN, WEEFSELS
Nadere informatieMag het ietsjes warmer? Onderkoeling en pijn. dr. Jan H Vranken, anesthesioloog pijngeneeskundige
Mag het ietsjes warmer? Onderkoeling en pijn dr. Jan H Vranken, anesthesioloog pijngeneeskundige Medisch Centrum Alkmaar Rode Kruis Ziekenhuis Slotervaartziekenhuis Beverwijk Amsterdam Mag het iets warmer?
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 11 Chapter 11 Traumatisch hersenletsel is de meest voorkomende oorzaak van hersenletsel in onze samenleving. Naar schatting komt traumatisch hersenletsel jaarlijks voor in 235
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 220 Dutch summary Nederlandse samenvatting 221 De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft het jaar 1999 uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Ouderen. Hiermee
Nadere informatieGating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P.
Gating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P. Willems Regulatie van neuronale activiteit in het brein Verwerking van verspreidende
Nadere informatieThe role of the nucleus retroambiguus in the neural control of respiration, vocalization and mating behavior Boers, José
The role of the nucleus retroambiguus in the neural control of respiration, vocalization and mating behavior Boers, José IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieHersenwerk. Neurowetenschappen in de 21ste eeuw. Max van der Linden
Hersenwerk Neurowetenschappen in de 21ste eeuw Max van der Linden in samenwerking met Sander Bosch Jolien Francken Simon van Gaal Andrea Manneke Suzanne Oosterwijk en Annemie Ploeger Inhoud Over het boek
Nadere informatieBenzodiazepinen. Eindexamen vwo biologie pilot 2014-II
Benzodiazepinen Uit gezondheidsoverwegingen wordt in Nederland geprobeerd het gebruik van bepaalde kalmerende middelen, de benzodiazepinen, terug te dringen door ze niet meer te vergoeden via de zorgverzekering.
Nadere informatieModule: Pacemaker in het brein - h45. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 20 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74820 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieUniversity of Groningen. Molecular mechanisms of synaptic plasticity Nijholt, Ingrid Maria
University of Groningen Molecular mechanisms of synaptic plasticity Nijholt, Ingrid Maria IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieFenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11
1. Bij honden is het allel voor donkerbruine haarkleur (E) dominant over het allel voor witte haarkleur (e). Het allel voor kort haar (F) is dominant over het allel voor lang haar (f). Een aantal malen
Nadere informatieInterview RTL Late Night Bataclan Paris. Met dank aan: RTL Late Night!
1 Interview RTL Late Night Bataclan Paris Met dank aan: RTL Late Night! 2 Neurocoach Gerard van Dooren 06-49368344 Info@brainresult.nl www.brainresult.nl 3 Kijkwijzer - Limbisch systeem - Associaties -
Nadere informatieStructuur van een sarcomeer. H zone is waar de dunne filamenten niet zitten, op de zwart wit foto wijzen ze naar M lijn ipv H zone.
Spierfysiologie 1,2&3 Structuur van een sarcomeer. H zone is waar de dunne filamenten niet zitten, op de zwart wit foto wijzen ze naar M lijn ipv H zone. ^Dwarsdoorsnede van een myofibril(serie van sarcomeren)
Nadere informatieAlles rondom Groningen: facebook.com/slimstuderengroningen Alles rondom Geneeskunde: facebook.com/slimstuderengnkgroningen
Voorwoord Beste nieuwe Geneeskundestudenten! Na jullie kennismaking met Groningen in de Kei-week is het nu eindelijk tijd om kennis te maken met jullie eigen studie. Het is altijd een fantastische periode
Nadere informatieDe hersenen: het meest complexe orgaan van het menselijk lichaam
De hersenen: het meest complexe orgaan van het menselijk lichaam De hersenen C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Om de stoornissen en beperkingen van iemand met een hersenletsel te leren kennen en
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9, Besturing
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9, Besturing Samenvatting door een scholier 1717 woorden 20 oktober 2007 6,3 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie ViaDELTA Samenvatting Biologie H9: Besturing -----------
Nadere informatieINDOCTRINATIE DE HERSENEN EN DE TOEPASSING IN PRAKTIJK NADER BEKEKEN
INDOCTRINATIE DE HERSENEN EN DE TOEPASSING IN PRAKTIJK NADER BEKEKEN Sil Gaertner en Sjoerd Bekkers Profielwerkstuk 11 februari 2015 Titel: Indoctrinatie, de hersenen en de toepassing in praktijk nader
Nadere informatieAscending projections from spinal cord and brainstem to periaqueductal gray and thalamus Klop, Esther
University of Groningen Ascending projections from spinal cord and brainstem to periaqueductal gray and thalamus Klop, Esther IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Speksnijder, Niels Title: Determinants of psychosis vulnerability : focus on MEF2
Nadere informatie6,4. Samenvatting door N woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie H5 Homeostase
Samenvatting door N. 1886 woorden 6 november 2010 6,4 16 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie H5 Homeostase Paragraaf 1 Interne milieu: weefselvloeistof samen met bloedplasma
Nadere informatie