spasticiteit en decerebratiestijfheid
|
|
- Myriam Bogaerts
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 10 Beweging en bewegingscontrole Intermezzo 10.1 Ontregeling van de activiteit van de γ-motorische neuronen: 2 spasticiteit en decerebratiestijfheid Intermezzo 10.2 Macro- en microanatomie van het cerebellum 3 Intermezzo 10.3 De elektrische activiteit van de cerebellaire neuronen 6 Intermezzo 10.4 Ongewenste bewegingen door ziekten van de basale ganglia 7 Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 1
2 Intermezzo 10.1 Ontregeling van de activiteit van de γ-motorische neuronen: spasticiteit en decerebratiestijfheid In de sturing van de activiteit van de γ-motorische neuronen speelt de formatio reticularis (zie figuur in het boek) de hoofdrol. Het gaat daarbij alleen om het achterste deel dat ligt rond de centrale holte van medulla oblongata en mesencephalon; het meest rostrale deel in het diencephalon heeft alleen invloed op de grote hersenen en de thalamus. In het te bespreken deel kunnen wij een onderverdeling maken in een faciliterend deel (in fig in het boek aangegeven met +) en een inhiberend deel (in de figuur aangegeven met ). Het voorin het mesencephalon liggende faciliterende deel is spontaan actief, mogelijk gevoed vanuit gebieden in de formatio reticularis die betrokken zijn bij de slaap-waakwisseling. Het caudale inhiberende deel in de medulla oblongata is niet spontaan actief, maar geeft impulsen door die afkomstig zijn vanuit de motorische schorsvelden, samen met de basale ganglia en het cerebellum. Ontregeling van de invloed van het coördinatieniveau voert tot stoornissen in de tonusregeling. Meestal betreft dit een abnormaal hoge tonus; wij spreken dan van spasticiteit. Indien daarbij ook het vermogen om willekeurige bewegingen uit te voeren verloren is, is er sprake van een spastische verlamming. Bij spasticiteit is er ook een hyperreflexie doordat de myotatische reflexen versterkt zijn. De meest voorkomende oorzaak van een spastische verlamming is een beschadiging van een deel van de corticobulbaire of corticospinale banen als gevolg van een beschadiging van de capsula interna. De spasticiteit heeft een dubbele oorsprong omdat er normaal gesproken vanuit de schorsvelden rechtstreeks een remmende werking uitgaat naar de α-motorische neuronen en er een stimulans wordt gegeven aan het inhiberende deel van de formatio reticularis waardoor de γ-tonus wordt verminderd. Een extreme stijfheid treedt op bij een fatale hersenbeschadiging die bekendstaat als decerebratie. Dit is een beschadiging op het niveau van het mesencephalon die de grote hersenen scheidt van de hersenstam. Doordat daarmee de invoer van impulsen voor het inhiberende deel van de formatio reticularis grotendeels wegvalt, krijgt het faciliterende deel sterk de overhand. De patiënt vertoont dan een sterke contractie in de extensoren van de benen en de rug en in de flexoren van de arm, spieren die bij de staande mens tegen de zwaartekracht in werken. Deze toestand noemt men decerebratiestijfheid. Treedt daarbij ook een beschadiging van het cerebellum op, dan neemt de stijfheid nog verder toe. Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 2
3 Intermezzo 10.2 Macro- en microanatomie van het cerebellum Het cerebellum bevindt zich in de achterste schedelgroeve. Het overdekt de medulla oblongata en vormt het dak van het vierde hersenventrikel. Van achter gezien lijkt het op een vlinder; het lijf in het midden is de vermis en de vleugels aan weerszijden zijn de hemisferen (figuur ), die ieder bestaan uit een intermediair deel naast de vermis en een lateraal deel daarnaast. Dwars op de vermis loopt een aantal diepe groeven (fissuren) die het cerebellum verdelen in een voorkwab, achterkwab en de daarachter gelegen flocculonodulare kwab. Het archicerebellum wordt gevormd door de flocculonodulare kwab, het meest naar achteren gelegen deel van het cerebellum. Het paleocerebellum omvat het middendeel van de voorkwab en de achterkwab, de vermis en de twee intermediaire delen. Het neocerebellum bestaat uit de laterale delen van de twee hemisferen. De verbinding van het cerebellum met de andere delen van het CZS wordt gevormd door drie paar afzonderlijke armen: de pedunculi cerebellares, die zowel invoerende als uitvoerende vezels herbergen. De middelste pedunculi vormen aan weerszijden ogenschijnlijk een ring ventraal om de hersenstam, de pons, tussen mesencephalon en medulla oblongata in. De voorste armen reiken tot in het mesencephalon, de achterste tot in de medulla oblongata. Op dwarsdoorsnede heeft het cerebellum net als het cerebrum een kern van witte stof, met daaromheen aan de buitenkant een schors van grijze stof. Diep in de witte stof, vergelijkbaar met de basale ganglia van de grote hersenen, liggen aan weerskanten vier cerebellaire kernen, van buiten naar binnen zijn dat de nucleus dentatus, emboliformis, globosus en fastigii. De eerstgenoemde kern vormt een schakelstation voor de impulsen die uitgaan vanuit het neocerebellum, de andere voor het paleocerebellum. De impulsen die uitgaan van het archicerebellum, gaan zonder overschakeling naar de vestibulaire kernen in de medulla oblongata. De microscopische structuur van de schors is eenvoudiger dan die van de hersenschors en bestaat slechts uit drie lagen. Van buiten naar binnen zijn dat de moleculaire laag, de laag van de purkinje-cellen en de granulaire laag (figuur ). Vanuit functioneel oogpunt zijn de purkinje-cellen de belangrijkste neuronen. Deze zeer grote cellen (50-80 μm) zijn de enige efferente cellen van het cerebellum. Ze sturen hun axonen via de witte stof naar een van de cerebellaire kernen waar ze synapteren. De mos- en klimvezels zijn de axonen van de afferente neuronen die impulsen in het cerebellum invoeren. De cellichamen van de mosvezels zijn te vinden in vele kernen van de hersenstam en in het ruggenmerg waar de spinocerebellaire banen ontspringen. De klimvezels hebben daarentegen slechts één oorsprong: de onderste oliva in de medulla oblongata. De andere neuronen zijn schakelneuronen. Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 3
4 Figuur Bouw van het cerebellum. A Aanzicht van links achter. B Tweedimensionale projectie van de verschillende onderdelen. C Craniocaudale doorsnede. Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 4
5 Figuur Afferente en efferente neuronen in de schors van het cerebellum. Inzet: het verbrede einde van een mosvezel vormt met synapsen van andere celtypen een glomerulus. Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 5
6 Intermezzo 10.3 De elektrische activiteit van de cerebellaire neuronen De mosvezels vormen zowel door hun grote aantal als door hun activiteit de belangrijkste input voor het cerebellum. Het zijn exciterende neuronen die eindigen in een zeer brede eindknop, die samen met de aangehechte postsynaptische dendrieten glomerulus wordt genoemd. Deze dendrieten behoren alle toe aan korrelcellen, waarvan de axonen naar de buitenste laag van het cerebellum lopen en daar de parallelle vezels vormen (zie figuur ). Van daaruit worden purkinje-cellen, stercellen en korfcellen geëxciteerd. Daarbij treedt een enorme divergentie op doordat er veel schakelcellen zijn met een groot aantal uitlopers. Hierdoor is het mogelijk dat één purkinje-cel contact heeft met parallelvezels. De stercellen en korfcellen zijn echter inhiberend en men veronderstelt dat deze combinatie het effect van de divergentie weer inperkt. Door via de stercellen en korfcellen de omliggende purkinje-cellen te remmen, wordt de output van het cerebellum selectiever. Een meer specifieke selectie vindt al plaats bij de excitatie van de korrelcellen in de glomeruli. De daar aanwezige golgi-cellen zijn eveneens inhiberend en via axodendritische synapsen (zie figuur inzet) kan de impulsoverdracht van de eindiging van een mosvezel naar een bepaalde korrelcel worden onderdrukt. De tweede, veel kleinere groep van inkomende axonen, de klimvezels, die afkomstig zijn van één enkele kern in de medulla oblongata (de oliva inferior), lopen rechtstreeks door tot de purkinje-cellen, waarmee ze een exciterend synaptisch contact hebben. Hun divergentie is gering, ze verdelen zich slechts over één tot tien purkinje-vezels en ieder daarvan ontvangt synapsen van slechts één klimvezel (figuur ). Deze synapsen werken echter buitengewoon sterk, zodat één enkele actiepotentiaal een langdurige EPSP in de purkinje-cel oproept, die het effect van andere excitatoire invloeden kan verminderen. Aan de klimvezels schrijft men bovendien het vermogen toe als onderdeel van het aanleren van bewegingen door oefening hun prikkelbaarheid te modificeren. Figuur Relatieschema tussen verschillende celtypen in de schors van het cerebellum. Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 6
7 Intermezzo 10.4 Ongewenste bewegingen door ziekten van de basale ganglia Ziekten van de basale ganglia worden gekenmerkt door het optreden van een ongecontroleerde actie (dyskinesie) van groepen skeletspieren. Naast een verhoogde spierspanning, waardoor de spieren verstijven en de bewegingen traag en beperkt worden, treden verschillende typen abnormale bewegingen op die de patiënt niet kan onderdrukken. Deze bewegingen zijn van klein naar massaal de volgende: tremor: in tegenstelling tot de tremor bij cerebellaire afwijkingen treedt deze tremor op in rust, in het bijzonder in de handen waarvan de vingers een soort geldtelbeweging maken; athetose: langzame wringende bewegingen van de distale delen van de extremiteiten; chorea: snelle rukachtige bewegingen van extremiteiten en aangezichtsspieren; ballisme: heftige wild zwaaiende bewegingen van de extremiteiten; dystonie: langzame verdraaiingen van hoofd en romp waardoor de houding ernstig wordt verstoord. Van de ziekten die deze abnormale bewegingen kunnen veroorzaken, zijn de ziekte van Parkinson en de chorea van Huntington de bekendste. De ziekte van Parkinson komt voornamelijk voor bij ouderen en berust op een verlies van dopamineproducerende neuronen in de substantia nigra en andere structuren in het mesencephalon. Dit heeft een verstoorde inhibitie van de thalamuskernen tot gevolg, waardoor een verstijving van de spieren (bewegingsarmoede en maskergelaat) ontstaat en oscillaties in het aansturen van de distale extremiteitsspieren optreden. De ziekte wordt veroorzaakt door een verminderde afgifte van dopamine in dopaminerge synapsen. Toediening van levodopa, de bouwsteen voor dopamine die de bloed-hersenbarrière kan doorbreken, werkt gedurende een beperkte tijd vaak heilzaam. De chorea van Huntington is een dominant erfelijke afwijking die berust op een verlies van GABA-erge en cholinerge neuronen in het striatum. De ziekte kan op elke leeftijd beginnen en leidt in omstreeks tien jaar tot een fatale verstoring van de motoriek. Doordat ook neuronen in de hersenschors verloren gaan, treden naast de motorische veranderingen als regel vroegtijdige dementie en emotionele stoornissen op. Op dit moment bestaat er geen therapie voor deze zeer ernstige ziekte. Aanvullend materiaal bij Bouman/Boddeke/Muntinga: Leerboek medische fysiologie. 7
Anatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1
Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 1 FHV2009 / Cxx56 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 1 1 Zenuwstelsel overzicht Encephalon = hersenen Spinalis = wervelkolom Medulla = merg perifeer centraal
Nadere informatieBegeleidende tekst MOTORISCH 2 (niet exhaustief) P. Janssen
Begeleidende tekst MOTORISCH 2 (niet exhaustief) P. Janssen 1 Het verband tussen M1 neuronen en de spieren De klassieke manier om M1 neuronen te stimuleren bestaat erin een microelectrode aan te brengen
Nadere informatieBeide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.
Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
Nadere informatieDe hersenen, het ruggenmerg en hun bloedvaten worden beschermd door drie vliezen.
Samenvatting door R. 1795 woorden 30 maart 2016 6,7 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting hoofdstuk 14 zenuwstelsel 14.1 centraal zenuwstelsel het zenuwstelsel bestaat uit
Nadere informatieSamenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel
Samenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel Samenvatting door een scholier 1962 woorden 5 oktober 2016 7,1 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie hoofdstuk 14 Zenuwstelsel 14.1 Centraal
Nadere informatieFysiologie / zenuwstelsel
Fysiologie / zenuwstelsel Zenuwcel/neuron. 5 1. Korte uitlopers dendrieten 2. Lange uitloper neuriet of axon 3. Myelineschede/schede van Schwann 4. Motorische eindplaat of synaps 5. Kern of nucleus Zenuwcel/neuron.
Nadere informatieDe hersenen. 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen
LES 13 De hersenen 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen NOTA BENE Moeilijk: Complexe anatomie Gezichtspunten: voor, achter, boven, onder, links, rechts Vele functies Bewust / onbewust autonoom
Nadere informatieSamenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel
Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel 14.1 Centraal zenuwstelsel Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: - centraal zenuwstelsel
Nadere informatieRuggenmerg Hersenen. Hersenstam Cerebellum Diencephalon Telencephalon. Somatisch zenuwstelsel Autonoom zenuwstelsel
HOOFDSTUK 2: BOUW VAN HET ZENUWSTELSEL Onderdelen van het zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel Ruggenmerg Hersenen Hersenstam Cerebellum Diencephalon Telencephalon Medulla Pons Mesencephalo Perifeer zenuwstelsel
Nadere informatieGedragsneurowetenschappen
Hoofdstuk 2: Bouw van het zenuwstelsel Gedragsneurowetenschappen Andries Van Wesel (= auteursnaam: Andreas Vesalius) Wordt als een van de grootste anatomen beschouwd aller tijden Heeft precies beschrijvingen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel Samenvatting door Elin 1218 woorden 9 april 2018 7,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 14 14.1 * Het zenuwstelsel bestaat
Nadere informatieLes 18 Zenuwstelsel 1
Les 18 Zenuwstelsel 1 Zenuwweefsel, neuron, depolarisatie, neurotransmitters, CZS, vegatatief, sensorisch, motorisch ANZN 1e leerjaar - Les 18 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Zenuwweefsel Cellen met
Nadere informatieSerotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland
Serotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland Nederlandse samenvatting De ontwikkeling van de hersenen is een proces dat nauwgezet gereguleerd wordt, zowel voor als na de geboorte, en is
Nadere informatieGrijze stof wordt gevormd door de cellichamen van de neuronen en de. Witte stof wordt gevormd door de met myeline omgeven neurieten
If the brain were so simple we could understand it, we would be so simple we couldn t - Lyall Watson Bart van der Meer theorieles 15 GOI Met bijzonder veel dank aan Ellen Brink, Rita Dijk Bewerkt door
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de
Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de
Nadere informatieHoofdstuk 8: Control of movement
SPIEREN Skeletspieren Skeletspieren zijn spieren die ons skelet bewegen en verantwoordelijk zijn voor onze handelingen. Ze zijn vastgehecht aan elk uiteinde van elk been via pezen (sterke bundel bindweefsel).
Nadere informatie3. Van welke structuren is het het meest waarschijnlijk dat je ze bij een rat in één (rechte) coronale doorsnede vindt?
Vragen neuroanatomie en neurotransmissie 1. Gegeven zijn de volgende stellingen: I. De globus pallidus ontwikkelt zich uit het telencephalon II. De substantia nigra vindt zijn oorsprong in het mesencephalon
Nadere informatieDe Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?
De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen
Nadere informatieOnwillekurig of Autonoom Ingedeeld in parasympatisch en orthosympatisch
Paragraaf 8.1 en 8.2 perifere zenuwstelsel Uitlopers van zenuwcellen buiten de hersenen en het ruggenmerg centrale zenuwstelsel Zenuwcellen en uitlopers in hersenen en ruggenmerg autonome zenuwstelsel
Nadere informatieInhoud. Zenuwstelsel. Inleiding. Basiselementen van het zenuwstelsel. Ruggenmerg en ruggenmergzenuwen
Inhoud Zenuwstelsel Inleiding 1 1 Overzicht van het zenuwstelsel 2 Ontwikkeling en indeling 2 Functiecircuits 2 Ligging van het zenuwstelsel in het lichaam 4 Ontwikkeling en bouw van de hersenen 6 Ontwikkeling
Nadere informatieH5 Begrippenlijst Zenuwstelsel
H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel acetylcholine Vaak voorkomende neurotransmitter, bindt aan receptoren en verandert de permeabiliteit van het postsynaptische membraan voor specifieke ionen. animatie synaps
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 6
Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting door Saar 879 woorden 10 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Biologie Aantekeningen Biologie P3: Homeostase en regelkringen: Bij meercellige organismen: de cellen
Nadere informatieHET MOTORISCH SYSTEEM (2)
Motorisch systeem (2) 1 HET MOTORISCH SYSTEEM (2) Inleiding Naast de spinale controle over de beweging, wordt elke vrijwillige activiteit gecommandeerd door de hersenen (wat niet wegneemt dat deze banen
Nadere informatieGedragsneurowetenschappen deel 2. Dit deel gaat over systems neuroscience; gedrag en werking zenuwstelsel. figuren goed kennen met functie!
Gedragsneurowetenschappen deel 2 1. Inleiding Dit deel gaat over systems neuroscience; gedrag en werking zenuwstelsel. figuren goed kennen met functie! 1.1 macroscopische structuur/anatomie van het zenuwstelsel
Nadere informatieH2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam.
Soorten zenuw cellen Neuronen H2 Bouw en functie Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. De informatie stroom kan maar in een richting vloeien, van dendriet naar het axon. Dendrieten
Nadere informatieH8: motorische cellen
H8: motorische cellen Reflexbogen Elke gedraging = gevolg van gecoördineerde spierbewegingen = samentrekking (contractie) van skeletspieren is een respons van een prikkel die verwerkt wordt in het centrale
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson. Ria Noordmans Margreeth Kooij
De ziekte van Parkinson Ria Noordmans Margreeth Kooij - Oorzaak - Verschijnselen - Symptomen - Psychische verschijnselen - Diagnose - Parkinsonisme - Medicatie - Therapieën - Met elkaar in gesprek gaan
Nadere informatieNederlandse samenvatting GABAerge neurotransmissie in de prefrontale cortex
Nederlandse samenvatting GABAerge neurotransmissie in de prefrontale cortex De prefrontale cortex (PFC) is een hersengebied betrokken bij cognitieve functies als planning, attentie en het maken van beslissingen.
Nadere informatieExamen Medische Vakken
Examen Medische Vakken Neurologie, psychiatrie, dermatologie AGN 4e jaar, cohort 07-11 1. Het aantal paren hersenzenuwen is a. 4 b. 12 c. 6 d. 8 2. Met het begrip Centraal Motorisch Neuron (CMN) wordt
Nadere informatie18. Gegeven zijn de volgende uitspraken: I. Tyrosine is de precursor van serotonine II. Een overmaat aan serotonine kan leiden tot agressief gedrag.
1. Welke uitspraak is WAAR? a. Evertebraten hebben geen zenuwstelsel dat hun toelaat gecoördineerde bewegingen uit te voeren. b. Evertebraten hebben niet meer dan 10.000 zenuwcellen. c. Het telencephalon
Nadere informatieNeuropathologie van de. Ziekte van Parkinson
Neuropathologie van de Ziekte van Parkinson De progressie van Lewy inclusies vanaf de nervus vagus tot aan de cerebrale cortex Auteur S.H. Uysal Begeleider Dr. E.R. Volkerts Afstudeeropdracht Bachelor
Nadere informatie2. Van welke van de onderstaande factoren is de hartslagfrequentie NIET afhankelijk? a. de wil b. lichamelijke activiteiten c.
Take-home toets Thema 4.6 Anatomie en fysiologie van het centrale en perifere zenuwstelsel 1. Door activiteiten van de nervus vagus wordt a. de hartslagfrequentie verhoogd b. de hartslagfrequentie verlaagd
Nadere informatieHet brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht:
Ons brein Het brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht: De hersenen zijn onderdeel van het zogenoemde centrale zenuwstelsel.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Regeling
Samenvatting Biologie Regeling Samenvatting door P. 1319 woorden 20 maart 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting Regeling SE2 Het zenuwstelsel Het zenuwstelsel
Nadere informatieNederlandse Samenvatting Dutch Summary
Nederlandse Samenvatting Dutch Summary Dutch summary NEDERLANDSE SAMENVATTING - DUTCH SUMMARY D e menselijke hersenen zijn opgebouwd uit ongeveer 10-100 miljard zenuwcellen (of neuronen), waarbij elk neuron
Nadere informatieSamenvatting NLT Hersenen en Leren
Samenvatting NLT Hersenen en Leren Samenvatting door een scholier 2525 woorden 18 januari 2010 6,4 82 keer beoordeeld Vak NLT Samenvatting NLT Hersenen en Leren Basisblokken 3, 4 en 5 3. Basisblok: bouw
Nadere informatieNormwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn.
Boekverslag door E. 1602 woorden 17 maart 2014 6.8 55 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting paragraaf 1 Een regelkring = is een kring van meerdere apparaten die samen
Nadere informatieZiekte van Parkinson. 'shaking palsy' ofwel 'schudverlamming
Ziekte van Parkinson 'shaking palsy' ofwel 'schudverlamming Aantal patienten Naar schatting zijn er op dit moment tussen de 40.000 en 45.000 mensen in Nederland die aan de ziekte van Parkinson lijden.
Nadere informatieDystonie. Movement disorders GRONINGEN He althy Ageing: moving to the next generation
Dystonie He althy Ageing: moving to the next generation WAT IS DYSTONIE? Dystonie is een bewegingsstoornis die ontstaat door een verstoorde aanspanning van de spieren. Het woord dystonie is afgeleid van
Nadere informatieHET NEUROLOGISCH ONDERZOEK IN DE HUISARTSPRAKTIJK
1 Dr. Erik Kegels Centrum Huisartsgeneeskunde Antwerpen HET NEUROLOGISCH ONDERZOEK IN DE HUISARTSPRAKTIJK Neurologisch onderzoek 2 Doelstellingen voorstelling van het basis neurologisch onderzoek.. correct
Nadere informatieErfelijke spastische paraparese
Erfelijke spastische paraparese He althy Ageing: moving to the next generation WAT IS EEN ERFELIJKE SPASTISCHE PARAPARESE? Erfelijke spastische paraparese is feitelijk een groep aandoeningen. Deze aandoeningen
Nadere informatieGedragsneurowetensc happen II
Gedragsneurowetensc happen II Samenvatting Carlson Hoofdstuk: beweging 2. Controle van beweging door de hersenen De hersenen en het ruggenmerg bevatten meerdere verschillende motorische systemen, die elk
Nadere informatie3 keer beoordeeld 15 maart Regelkring van de lichaamstemperatuur is homeostase. Homeostase is een voorbeeld van zelfregulatie.
7 Boekverslag door H. 1590 woorden 3 keer beoordeeld 15 maart 2016 Vak Biologie Methode Biologie voor jou Biologie Thema 6 Bassisstof 1 Regelkringen en homeostase Een sensor à Normwaarde: De afgestelde
Nadere informatieCognitie. Wie heeft cognitieve stoornissen? Alles draait om aandacht. Huib Speelman Specialist Ouderengeneeskunde
Alles draait om aandacht Cognitie Huib Speelman Specialist Ouderengeneeskunde Wie heeft cognitieve stoornissen? Bijna iedere persoon met Parkinson heeft cognitieve stoornissen. De een in lichte mate, bij
Nadere informatieSamenvatting NLT Hersenen en leren H2 en H3
Samenvatting NLT Hersenen en leren H2 en H3 Samenvatting door L. 2204 woorden 11 januari 2017 4,7 7 keer beoordeeld Vak NLT NLT Hersenen en Leren Neuronen en gliacellen Neuronen: neuronen zijn cellen die
Nadere informatieDr. Erik Kegels HET NEUROLOGISCH ONDERZOEK IN DE HUISARTSPRAKTIJK
Dr. Erik Kegels HET NEUROLOGISCH ONDERZOEK IN DE HUISARTSPRAKTIJK Neurologisch onderzoek 2 Doelstellingen voorstelling van het basis neurologisch onderzoek.. correct uitvoeren van een neurologisch onderzoek..
Nadere informatieFenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11
1. Bij honden is het allel voor donkerbruine haarkleur (E) dominant over het allel voor witte haarkleur (e). Het allel voor kort haar (F) is dominant over het allel voor lang haar (f). Een aantal malen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9, Besturing
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9, Besturing Samenvatting door een scholier 1717 woorden 20 oktober 2007 6,3 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie ViaDELTA Samenvatting Biologie H9: Besturing -----------
Nadere informatieTentamen Neuroanatomie en Fysiologie 1008 mei 2007
Tentamen Neuroanatomie en Fysiologie 1008 mei 2007 1. De Nernst potentiaal vertegenwoordigt een evenwichtssituatie in de zenuwcel. Welk statement beschrijft deze situatie het beste? 1: De elektrische en
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 6: Regeling. Basisstof 1. Zenuwstelsel regelt processen:
Samenvatting Thema 6: Regeling Basisstof 1 Zenuwstelsel regelt processen: - regelen werking spieren en klieren - verwerking van impulsen van zintuigen Zintuigcellen: - staan onder invloed van prikkels
Nadere informatieWERKING VAN HET ZENUWSTELSEL
WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL Om de werking van psychopharmaca, de pharmaca die op onze hersenen inwerken en daarmee onze geest beïnvloeden, te begrijpen is enig inzicht in de werking en de bouw van hersenen
Nadere informatieThe role of the nucleus retroambiguus in the neural control of respiration, vocalization and mating behavior Boers, José
The role of the nucleus retroambiguus in the neural control of respiration, vocalization and mating behavior Boers, José IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 18 brainwave Samenvatting door een scholier 3212 woorden 31 mei 2011 6,5 44 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H18 Brainwave Licht weerkaatst op een onderwerp en
Nadere informatie6,4. Samenvatting door N woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie H5 Homeostase
Samenvatting door N. 1886 woorden 6 november 2010 6,4 16 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie H5 Homeostase Paragraaf 1 Interne milieu: weefselvloeistof samen met bloedplasma
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Samenvatting Nederlandse samenvatting Oorsuizen zit tussen de oren Tussen de oren Behalve fysiek tastbaar weefsel zoals bot, vloeistof en hersenen zit er veel meer tussen de oren, althans zo leert een
Nadere informatieRegeling. Regeling is het regelen van allerlei processen in het lichaam. Regeling vindt plaats via twee orgaanstelsels: Zenuwstelsel.
Regeling Regeling is het regelen van allerlei processen in het lichaam. Regeling vindt plaats via twee orgaanstelsels: (1) Zenuwstelsel (2) Hormoonstelsel Verschillen in bouw en functie: bestaat uit functie
Nadere informatieAxonale schade in multiple sclerose De invloed van auto-immuniteit tegen neurofilament light
Axonale schade in multiple sclerose De invloed van auto-immuniteit tegen neurofilament light Multiple sclerose (MS) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel (CZS). Het CZS bestaat uit onze hersenen,
Nadere informatieWat is hersenletsel? Het centrale zenuwstelsel bestaat uit 5 onderdelen die allemaal met elkaar in verbinding staan:
Wat is hersenletsel? Hersenletsel, een beschadiging aan de hersenen die ervoor zorgt dat je hersenen niet meer zo goed werken als voorheen. De gevolgen van hersenletsel zijn voor iedereen anders. De plaats
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 13 en 14
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 en 14 Samenvatting door Amber 3849 woorden 22 april 2018 9,5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 13 13.1 Hormoonklieren Hormoonklieren Hormoonklieren
Nadere informatieTracing tremor: Neural correlates of essential tremor and its treatment Buijink, A.W.G.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Tracing tremor: Neural correlates of essential tremor and its treatment Buijink, A.W.G. Link to publication Citation for published version (APA): Buijink, A. W. G.
Nadere informatieUNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar Ataxie van hoofd en ledematen. door. Stephanie VANHAMME
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2008-2009 Ataxie van hoofd en ledematen door Stephanie VANHAMME Promotor: Prof. Dr. André Weyns Medepromotor: Prof Dr. Paul Simoens Literatuurstudie
Nadere informatie6.6. Boekverslag door D woorden 26 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie thema 5, Homeostase
Boekverslag door D. 2035 woorden 26 juni 2011 6.6 69 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie thema 5, Homeostase 1. Elke cel van je lichaam is omgeven door weefselvloeistof. Weefsel
Nadere informatieSamenvatting Biologie H5: Regeling en waarneming
Samenvatt Biologie H5: Regel en waarnem Samenvatt door L. 1365 woorden 1 juli 2016 8,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie thema 5 regel en waarnem 2 Hormonen Cellen communiceren
Nadere informatieNeuro-anatomie herhaling
Tekeningen hersenstam Van Loon Neuro-anatomie herhaling 1 2 Nupie 't Olifantje 3 Nupie 't Olifantje 4 Nupie 't Olifantje 5 Nupie 't Olifantje 6 Nupie 't Olifantje 7 Nupie 't Olifantje 8 Nupie 't Olifantje
Nadere informatieDOCENT: A. SEWSAHAI Havo HENRY N. HASSANKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Thema: Regeling
DOCENT: A. SEWSAHAI Havo HENRY N. HASSANKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Thema: Regeling Doelstellingen: De student moet: de bouw en functies van het zenuwstelsel kunnen beschrijven de functies
Nadere informatie2 Hoe zal bij het onderzoek naar een geschikte medicatie tegen bepaalde hersenaandoeningen hiermee rekening gehouden moeten worden?
Examentrainer Vragen De bloed-hersenbarrière Hersenziekten zijn in het algemeen lastig te behandelen met medicijnen. Dit komt doordat het grootste deel van het bloedvatenstelsel in de hersenen heel erg
Nadere informatieTentamen Neurowetenschappen, Bacheloropleiding Bewegingswetenschappen, 24 oktober 2016, Maarten Bobbert
Tentamen Neurowetenschappen, Bacheloropleiding Bewegingswetenschappen, 24 oktober 2016, Maarten Bobbert Het tentamen duurt van 12:00u tot 14:15u (tot 14:45u voor studenten met extra tijd). Zoals aangekondigd
Nadere informatieMotoriek: van regelsystemen en anatomie tot behandelprincipes
Motoriek: van regelsystemen en anatomie tot behandelprincipes Prof dr Gerard M Ribbers R o t t e r d a m N e u r o r e h a b i l i t a t i o n R e s e a r c h RoNeRes A computational model: reaching
Nadere informatieGevorderde MS & Spasticiteit. Gevorderde MS & Spasticiteit. Spasticiteit [Lance] MS en spasticiteit. MS en spasticiteit. 17.000 MS patiënten/nederland
Gevorderde MS & Spasticiteit Disclosure belangen sprekers (Potentiële) belangenverstrengeling : geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven : geen Ar Henning, fysiotherapeut Johan Koops,
Nadere informatieSamenvatting neuro deel 2: d hooge
Samenvatting neuro deel 2: d hooge Inleiding Opm: enkel de fotos met zwarte lijn rond kennen. Rest is extra info. Vanaf H 8 is extra info prenten aangeduid met een groene kader (dus niet kennen). Tekst
Nadere informatieZenuwcellen met Nissl-substantie
Zenuwcellen met Nissl-substantie Download deze pagina als.pdf, klik hier Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij Elsevier.
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieSamenvatting Biologie Zenuwstelsel
Samenvatting Biologie Zenuwstelsel Samenvatting door een scholier 2341 woorden 5 februari 2009 6,5 30 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie Interactief Samenvatting Biologie 1 Inleiding Zintuigen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 6
Samenvatting Biologie Thema 6 Samenvatting door een scholier 2924 woorden 22 oktober 2008 6,2 147 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 6 Basisstof 1 Het zenuwstelsel bestaat uit
Nadere informatieSamenvatting NLT Hersenen en leren
Samenvatting NLT Hersenen en leren Samenvatting door Jet 1979 woorden 14 maart 2018 7,2 8 keer beoordeeld Vak NLT Hersenen en leren Hoofdstuk 2: Bouw en functie van het menselijk zenuwstelsel Zenuwstelsel
Nadere informatieProefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Deelexamen In dit proefexamen worden over de volgende onderwerpen vragen gesteld: zenuwstelsel hormoonstelsel zintuigen geslachtsorganen Beschikbare tijd: 45 minuten
Nadere informatieNeuroprotection in Parkinson s disease: modafinil and 9 -tetrahydrocannabinol- Sanneke van Vliet Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 158 Ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson is een progressieve neurodegeneratieve ziekte, die vooral gekenmerkt wordt door verstoring van de motoriek. De drie belangrijkste
Nadere informatieDe overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft
Nadere informatieGating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P.
Gating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P. Willems Regulatie van neuronale activiteit in het brein Verwerking van verspreidende
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting HET BEGRIJPEN VAN COGNITIEVE ACHTERUITGANG BIJ MULTIPLE SCLEROSE Met focus op de thalamus, de hippocampus en de dorsolaterale prefrontale cortex Wereldwijd lijden ongeveer 2.3
Nadere informatieCarol Dweck en andere knappe koppen
Carol Dweck en andere knappe koppen in de (plus)klas 2011 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com 2 http://hoogbegaafdheid.slo.nl/hoogbegaafdheid/ theorie/heller/ 3 http://www.youtube.com/watch?v=dg5lamqotok
Nadere informatieZenuwcellen. Samenvatting door een scholier 2435 woorden 24 juni keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 2435 woorden 24 juni 2007 7 45 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Het zenuwstelsel. Bestaat uit: centrale zenuwstelsel: hersenen, hersenstam, ruggenmerg. Perifere zenuwstelsel:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag
Samenvatting Biologie Homeostase bij de mens en gedrag Samenvatting door een scholier 1440 woorden 27 juni 2007 6 17 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie 5.1 + 5.2 We hebben een zenuwstelsel. Door impulsen,elektrisch,snel,kortdurend,via
Nadere informatieBehandeling met botulinetoxine bij blefarospasme
Behandeling met botulinetoxine bij blefarospasme Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De neuroloog heeft met u besproken dat u behandeld kunt worden met botulinetoxine.
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1. Het zenuwstelsel
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1 Het zenuwstelsel 1 INLEIDING Zenuwstelsel Bouw en ligging van het zenuwstelsel Het centrale zenuwstelsel Het perifere zenuwstelsel Werking van het zenuwstelsel Het willekeurige
Nadere informatieHyperekplexia. Movement disorders GRONINGEN He althy Ageing: moving to the next generation
Hyperekplexia He althy Ageing: moving to the next generation WAT IS HYPEREKPLEXIA? Hyperekplexia is een zeldzame neurologische aandoening. Een andere naam is startle disease. Patiënten met hyperekplexia
Nadere informatieZenuwstelsel a3. Wat kun je hier intekenen wat goed weergeeft waar dit hoofdstuk over gaat?
Zenuwstelsel a3 Wat kun je hier intekenen wat goed weergeeft waar dit hoofdstuk over gaat? Bewustwording 1 Wanneer wordt een mens zich bewust van prikkels? A Als de prikkels worden omgezet in impulsen.
Nadere informatieDe hersenen: het meest complexe orgaan van het menselijk lichaam
De hersenen: het meest complexe orgaan van het menselijk lichaam De hersenen C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Om de stoornissen en beperkingen van iemand met een hersenletsel te leren kennen en
Nadere informatieHoorcollege 2: Hersenanatomie en onderzoeksmethoden
Hoorcollege 2: Hersenanatomie en onderzoeksmethoden Vorige hoorcollege Cellen van het zenuwstelsel: verschillende types neuronen en gliacellen, onderscheidbaar op basis van functie en vorm. Zenuwimpulsen:
Nadere informatieCHEMISCHE CONTROLE VAN HERSENEN EN GEDRAG
1 Inleiding CHEMISCHE CONTROLE VAN HERSENEN EN GEDRAG Voor een normale werking van onze hersenen is het uitermate belangrijk dat er van punt tot punt gecommuniceerd wordt. Zo mag een beweging bedoeld voor
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 6 + 9: Regeling en Gedrag
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6 + 9: Regeling en Gedrag Samenvatting door R. 858 woorden 19 juni 2014 7 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels
Nadere informatievoortgeleidingssnelheid van de actiepotentiaal
Hoofdstuk 6 Neuronale impulsoverdracht Intermezzo 6.1 Vorming van de myelineschede 2 Intermezzo 6.2 Meting van de elektrische activiteit van neuronen en de 4 voortgeleidingssnelheid van de actiepotentiaal
Nadere informatieDutch summary. Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis
Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een ingrijpende aandoening van het centraal zenuwstelsel en de meest voorkomende oorzaak van niet-trauma gerelateerde invaliditeit
Nadere informatieAscending projections from spinal cord and brainstem to periaqueductal gray and thalamus Klop, Esther
University of Groningen Ascending projections from spinal cord and brainstem to periaqueductal gray and thalamus Klop, Esther IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieHoofdstuk 9: Sleep and Biological Rhythms
Hoofdstuk 9: Sleep and Biological Rhythms 1. EEN FYSIOLOGISCHE EN GEDRAGSMATIGE BESCHRIJVING VAN SLAAP 1.1. Fasen van slaap Electromyogram (EMG): elektrisch potentiaal die opgenomen wordt van een elektrode
Nadere informatieLens plat of lens bol?
Lens plat of lens bol? Lens plat of lens bol? In de verte kijken: plat Spannen kringspieren of radiale spieren in iris? Spannen kringspieren of radiale spieren in iris? Van donker naar licht: pupil wordt
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM...
DE ZENUWCEL HOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM... 3 Cellen, weefsels en organen (grondig lezen)... 3 Cellulaire differentiatie (grondig lezen)... 3 Delen van de cel (grondig lezen)... 4 Celmembraan (grondig
Nadere informatie