INHOUD. Filmgegevens 3. Wist je dat? 4. Extra Informatie 5. Thema s van de film 6. Opdrachten 7. Mensenrechtenactivisten voor KONI 8

Transcriptie

1 Amnesty Filmfestival 31 maart t/m 4 april 2004

2 INHOUD Filmgegevens 3 Wist je dat? 4 Extra Informatie 5 Thema s van de film 6 Opdrachten 7 Mensenrechtenactivisten voor KONI 8 2

3 FILMGEGEVENS Filmgegevens Titel Summer in the Golden Valley Regisseur Srdjan Vuletic Cast Haris Sijaric Kemal Cebo Zana Marjanovic Svetozar Cvetkovic Aleksandar Seksan Sadzida Setic Emir Hadzihafizbegovic Admir Glamocak Land Bosnië-Herzegovina, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Slovenië Jaar 2003 Lengte 104 minuten Inhoud Vanaf de opvallende opening tot en met de slotscènes, geeft Summer in the Golden Valley een beeld van een stel jonge mensen en hun hopeloze dromen op een rijk en gelukkig bestaan, terwijl ze zonder veel toekomstperspectief vast zitten in Sarajevo. De hoofdpersonen zijn twee jonge lijmsnuivers die de hele dag rondhangen en fantaseren over seks, net als alle pubers. Dan sterft de vader van Fikret en verschijnt er een man op de begrafenis om te verkondigen dat die een grote, voorheen onbekende schuld had. Om de eer te herstellen, zodat vader in vrede kan rusten, moet de schuld worden afgelost. Zijn weinig daadkrachtig ogende zoon laat zich vervolgens in met een dubieus gezelschap en uiterst dubieuze praktijken om het geld bijeen te brengen. De jongens laten zich door een corrupte agent manipuleren en bedenken een plan om de dochter van een rijke man te kidnappen. Onze antiheld valt voor de gevangene. Overtuigende prestaties van de jonge acteurs en een sterke sfeertekening roepen een enorm gevoel van onzekerheid op over wat de toekomst zal brengen, zoals dat leeft onder een nieuwe generatie. 3

4 WIST JE DAT? Tijdens de oorlog kwamen ruim Bosniërs naar Nederland. Na de oorlog wordt er niet meer gesproken over de etnische groep Bosnische moslims maar over Bosniak. Dit wordt gedaan om verwarring met de religieuze term moslim te voorkomen. Over de film De film Summer in the Golden Valley heeft ook een eigen website: Tijdens het Rotterdam Filmfestival won Summer in the Golden Valley een MovieZone Award, de prijs voor beste jongerenfilm. Regisseur Vuletic heeft voor de hoofdrollen bewust gekozen voor simpele en oerlelijke jongens in plaats van flitsende Hollywood-acteurs. Op deze manier is het verhaal geloofwaardiger en staan de karakters steviger. De acteurs die de rollen van Fikret en Tiki spelen, kregen hun rol bij toeval. De jongens gingen naar een examen wiskunde en verzeilden in het lokaal waar de auditie plaatsvond in hun school. Over Bosnië Sarajevo was voor de oorlog een multiculturele stad waar Serviërs, Bosniërs, Kroaten, moslims en christenen vredig naast elkaar woonden. Als gevolg van de Bosnische oorlog van worden er meer dan mensen vermist Bosniërs zijn gevlucht, waarvan naar het buitenland. Bosnië-Herzegovina is samen met Macedonië de armste republiek van voormalig Joegoslavië. Er komen in Nederland steeds meer organisaties die zich inzetten voor de wederopbouw van Bosnië-Herzegovina. Stichting Jeugdhulp Bosnië-Herzegovina stelt bijvoorbeeld samen met vrijwilligers pakketten met kleding en speelgoed samen voor kinderen in een weeshuis in de stad Tuzla. De organisatie Wings of Hope organiseert seminars voor jongeren uit Bosnië-Herzegovina. Het doel van deze seminars is traumatische oorlogservaringen en wederzijdse vooroordelen te overwinnen en zo bij te dragen aan een vreedzame toekomst in hun land. Ook in Kosovo zijn er organisaties die zich inzetten voor een vreedzame samenleving en die alle etnische groepen met elkaar willen laten samen leven Koni is zo n organisatie. KONI (Kosova Organization for New Initiatives), een jongerenorganisatie die zich inzet voor jongeren uit verschillende groepen. Ze willen de etnische achtergronden met elkaar laten communiceren en het contact herstellen. Dat is best moeilijk door alles wat er in het voormalige Joegoslavië is gebeurd. De oorlog heeft veel schade aangericht en er is veel onderling onbegrip. 4

5 EXTRA INFORMATIE Tijdbalk WO II: Kroatië en Slovenië vechten mee met Duitsland, Bosnië en Servië met 1945 Rusland 1945 Het verenigde Joegoslavië wordt communistisch de provincies zijn: Kroatië, Servië, Macedonië, Montenegro, Slovenië, Kosovo. Tito is president Slobodan Milosevic wordt president van Joegoslavië 1991 Kroatië en Slovenië scheiden zich af. Servië zet het leger in om de eenheid te bewaren. De oorlog begint De Verenigde Naties gaan zich bemoeien met de oorlog; VN-soldaat met er komen veilige zones voor Bosnische burgers Vredesakkoord van Dayton 1998 Kosovo wil zich afscheiden 1999 NAVO bombardeert Servië 2000 Milosevic verliest de verkiezingen 2001 Milosevic wordt gearresteerd voor machtsmisbruik en corruptie. Achtergrondinformatie over Bosnië vind je op: Bosnië.pagina.nl Bosnië-geschiedenis.pagina.nl Bosnië-plaatsen.pagina.nl Sarajevo.pagina.nl Op de landenpagina van het Ministerie van Buitenlandse Zaken: 5

6 THEMA S VAN DE FILM Geweld In de film gebruiken de jongens veel geweld. Deze agressiviteit kan het gevolg zijn van een oorlogstrauma. Een oorlogstrauma kan onder andere worden veroorzaakt door directe ervaring of getuigenis van een levensbedreigende gebeurtenis of geweld, door te hebben moeten vluchten, door het verlies of vermissing van dierbaren. Een oorlogstrauma kan leiden tot gedragsstoornissen, zoals agressiviteit. Ontvoering Fikret en Tiki kidnappen de dochter van een rijke man. In Bosnië-Herzegovina zijn veel mensen één of meerdere dierbaren kwijt. Zij zijn verdwenen tijdens de oorlog van Er wordt weinig gedaan aan deze verdwijningen. Amnesty International pleit voor meer onderzoek en terechtstelling van daders. Amnesty International werkt momenteel aan de Matanovic case: Matanovic, een Bosnisch-Kroatische rooms-katholieke priester werd tijdens de laatste weken van de oorlog samen met zijn ouders naar het politiebureau gebracht, waarna niets meer van hen vernomen is. Geld In de film heeft Fikret geld nodig om de schuld van zijn vader af te betalen. Veel Bosniërs hebben geldproblemen. Ongeveer de helft van de bevolking is werkeloos. Veel mensen willen Bosnië-Herzegovina verlaten om ergens anders een beter bestaan op te bouwen. Ongeveer 60% van de Bosnische jongeren wil weg uit Bosnië-Herzegovina. Actrice Zana, die de rol van Sara speelt, koos er juist voor om na jaren in New York te hebben gewoond terug te keren naar Sarajevo. Toch kunnen veel Bosniërs, die na de oorlog terugkeren naar hun land, vaak geen kant op. De economische ontwikkeling is slecht, de werkgelegenheid is minimaal, discriminatie leidt tot de ontzegging van sociale en economische rechten. Amnesty International zet zich in voor de gelijke behandeling van alle etnische groepen. Corruptie De jongens laten zich in met een corrupte agent. In Bosnië-Herzegovina is er sprake van veel corruptie, vooral onder ambtenaren. Dit wordt versterkt door het feit dat Bosnië- Herzegovina uit twee autonome entiteiten bestaan, de federatie Bosnië-Herzegovina en de Servische Republiek, met elk hun eigen regering, parlement, rechtsstelsel, politie en strijdkrachten. Deze twee entiteiten werken niet goed samen. Hierdoor werkt het rechtssysteem niet optimaal: misdadigers worden niet vervolgd. De corruptie blijft bestaan en daar lijdt de economie weer onder: veel geld circuleert in het illegale circuit. Uiteindelijk is de hele samenleving er de dupe van. 6

7 OPDRACHTEN Voor de film Opdracht Inventariseer welke films je hebt gezien die een bepaalde gebeurtenis uit de geschiedenis weergeven. Welke films gaan over naoorlogse situaties en de gevolgen, die de oorlog heeft op mensen? Verzamel informatie, zoals recensies en foto s van deze films. Kijk hiervoor in de bibliotheek en zoek op internet: Bijv. Welke overeenkomsten zie je tussen de verschillende films? Bedenk aan de hand van het verzamelde materiaal wat je kan verwachten van Summer in the Golden Valley? Na de film Opdracht Welke dromen van de jongens zullen ooit uitkomen? Welke fragmenten in de film berusten op de werkelijkheid en welke zijn fictie? Wat is de invloed als je kijkt naar de film of het fictie of feiten zijn? Amnesty International steunt Koni, een organisatie die zich inzet voor een vreedzame samenleving en die alle etnische groepen met elkaar willen laten samen leven. Zie achtergrondinformatie. Wat zou de invloed zijn van Koni op de situatie zoals deze geschetst is in de film? Welke thematieken van Amnesty komen aan de orde in de film en zou Amnesty actie voor hebben gevoerd? - geweld - verkrachting - corruptie - martelen - armoede - snuiven - straf - eerlijk proces - ontvoering - samenwerking van etnische groeperingen - vergelding - etc... 7

8 MENSENRECHTEN- ACTIVISTEN VOOR KONI Een interview met Dulan Ferizi over Mensenrechten horen niet ter discussie te staan Dulan werkt voor KONI, Kosovar Organization for New Initiatives. Een organisatie die als doel heeft mensen van verschillende bevolkingsgroepen in Kosovo met elkaar in contact te brengen. Na de oorlog in 1999 heerst er in Kosovo nog altijd veel vijandigheid en agressie tussen de verschillende groepen. Het werk van KONI is daarom van groot belang. Ik kom uit Mitrovica. Daar studeerde ik architectuur totdat de oorlog uitbrak. In het laatst jaar van mijn studie ben ik gestopt. Architectuur is een dure studie en ik moest gaan werken om geld te verdienen. Ik heb toen voor allerlei organisaties gewerkt. In die tijd ben ik geïnteresseerd geraakt in geweldloos activisme. Hoewel het iets heel anders is dan architectuur hou ik me daar nu mee bezig. Met KONI proberen we jonge mensen uit de vier grootste steden van Kosovo bij elkaar te brengen. Het gaat dan om mensen met verschillende etnische achtergronden: Serviërs, Albanezen, Bosniërs en Roma. Het valt niet altijd mee om nieuwe mensen te vinden. Zeker een paar jaar geleden konden we in Mitrovica niet zomaar een poster ophangen of in een radioprogramma zeggen dat we nieuwe leden zoeken. Dat komt omdat Mitrovica zo n verdeelde stad is. De ene kant is Servisch, de andere kant Albanees. Het lijkt een beetje op Belfast in Ierland. Mensen wilde vaak niet dat iedereen zou weten dat ze betrokken waren bij KONI. Omdat er zoveel vijandigheid is tussen de groepen, zouden mensen daardoor in problemen kunnen komen. Als we zomaar in het wilde weg aan zouden kondigen dat we nieuwe leden zoeken, komt er niemand opdagen. Nu is het wat relaxter, maar nog steeds zijn mensen voorzichtig. Meestal zoeken we dus nieuwe mensen via via. Ook werken we veel samen met andere organisaties die het eens zijn met de doelstellingen van KONI. We gaan langs bij hun bijeenkomsten en vertellen over ons werk. Zo komen we aan nieuwe leden. Etnische afkomst Het grootste succes bij KONI was voor mij de eerste keer dat we zelf een groep hebben begeleidt. We hadden met het clubje oprichters een bijeenkomst met een nieuwe groep. Tot die tijd werden we begeleid door een buitenlandse trainer. Dit keer waren wij zelf de trainers. Wij spraken met mensen uit Kosovo over de problemen en de verschillende groepen. Vanwege alle emoties die daar bij horen was ik bang dat het mis zou gaan. Maar het lukte om alles onder controle te houden. We zijn er toen zelfs in geslaagd om een gesprek op gang te brengen over de oorlog en de conflicten, zonder dat het uit de hand liep. Ik vind het prettig aan mijn werk dat ik de kans heb om echt iets te veranderen in dit land en samen te werken met mensen uit alle steden van Kososvo. En zelfs met mensen in het 8

9 buitenland. Het contact tussen al die mensen met al die verschillen vind ik erg boeiend. Niet alleen door de verschillen in cultuur en achtergrond, maar ook door de afkomst uit diverse steden. Iedere stad heeft zijn eigen verleden en we hebben allemaal iets anders meegemaakt tijdens de oorlog. Zo is Mitrovica bijvoorbeeld een hele verdeelde stad en hebben de mensen daar een heel andere mening over de contacten tussen de verschillende etnische groepen dan bijvoorbeeld in Prestina. Daar heb je meer de sfeer van een hoofdstad en staat de bevolking wat meer open voor mensen met een verschillende achtergrond. Het is voor de leden van KONI lastig om contact met elkaar te houden. Doordat we verspreid over Kososvo wonen is het niet mogelijk om elkaar heel vaak te zien. We hebben iedere twee á drie weken een bijeenkomsten. Omdat we allemaal ook nog een baan naast KONI hebben spreken we vaak s avonds of in het weekend af. Tijdens zo n bijeenkomsten bespreken we actuele zaken en maken we plannen voor de toekomst. Het zijn niet echt hele officiële vergaderingen, het is ook gewoon gezellig. Familie Tegenwoordig is het niet gevaarlijk om voor KONI te werken. Maar toen we een paar jaar geleden begonnen, was dat wel zo. De situatie is gelukkig erg veranderd omdat we nu worden geaccepteerd door de bevolking van Kosovo. Mijn ouders en de rest van de familie vinden het goed wat ik doe. Ze maken zich geen zorgen over mijn veiligheid. En mijn vrienden denken er net zo over. De meeste van mijn vrienden hebben niks met KONI te maken. Ze vonden het in het begin misschien een beetje vreemd, maar ze kennen me. Dus ze vinden het niet zo raar dat ik me inzet om iets aan de situatie in Kosovo te veranderen. Ik woon samen met mijn vrouw en moeder in Mitrovica. Ik ben de jongste uit een groot gezin. Al mijn broers en zussen zijn al getrouwd. Sommigen wonen in Kosovo, anderen wonen in het buitenland. We hebben veel contact met elkaar. Ik bel veel met degenen die in het buitenland wonen. En we komen ook vaak bij elkaar met de hele familie. Mijn vrienden zijn allemaal heel verschillend. Sommigen zijn computerdeskundigen, anderen werken bij organisaties zoals Amnesty. Veel van mijn vrienden zijn betrokken bij de opbouw van Kososvo. 9