Dijkverbetering Tiel - Waardenburg. Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen

Transcriptie

1 Dijkverbetering Tiel - Waardenburg Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen

2 Dijkverbetering Tiel - Waardenburg Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Opdrachtgever : Bosch Slabbers namens Waterschap Rivierenland Projectnummer : Status rapport / versie nr. : Definitief 01 Datum : 26 april 2016 Opgesteld door Gecontroleerd door : mr. ir. H. Wenting ing. K.P.A. Jansen : drs. M.H. van der Wielen Voor akkoord : mr. ir. H. Wenting Paraaf : Versie nr. Datum Omschrijving Opgesteld door Gecontroleerd door C Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen HW/KJ MW D Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen def HW MW Postbus 4156 t.(0162) CD Oosterhout f.(0162) Hoevestein 20b info@ageladviseurs.nl 4903 SC Oosterhout

3 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 1 INHOUD blz. 1 INLEIDING Aanleiding Doel Uitgangspunten onderzoek Plan van aanpak Leeswijzer INVENTARISATIE EN ANALYSE BESTEMMINGSPLANNEN Inleiding Inventarisatie bestemmingsplannen Inventarisatie en analyse planobjecten Analyse bestemmingsplannen Analyse per bouwsteen Conclusie Aanbevelingen voor de planuitwerkingsfase RIJKS-, PROVINCIAAL-, WATERSCHAPS- EN GEMEENTELIJK BELEID Inleiding Rijksbeleid Provinciaal beleid Waterschapsbeleid Gemeentelijk beleid Conclusie TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN Inleiding Ontwikkelingen CONCLUSIE...29 BIJLAGEN Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Analyse bestemmingsplannen Ruimtelijk beleid Reacties op concept inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen AGEL adviseurs 2016 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook zonder voorgaande toestemming van AGEL adviseurs, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.

4 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 1 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Waterschap Rivierenland (WSRL) is verantwoordelijk voor het dijktraject Tiel Waardenburg (dijkpalen TG010 TG200) en heeft als doel dit traject te versterken. De gehele dijk (circa 21 km) is afgekeurd vanwege de beperkte hoogte en omdat piping plaatsvindt. Piping betekent dat er water door of onder de dijk stroomt, als gevolg van waterstandsverschillen. Het dijktraject is opgenomen in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Met dit programma voert het ministerie van Infrastructuur en Milieu in samenwerking met de waterschappen maatregelen uit om Nederland, nu en in de toekomst, te beschermen tegen overstromingen. Het dijktraject Tiel-Waardenburg ligt in de provincie Gelderland, aan de noordzijde van de Waal. Het traject ligt deels op het grondgebied van de gemeente Tiel en deels op het grondgebied van de gemeente Neerijnen. Het project bevindt zich in de verkenningsfase, waarin Waterschap Rivierenland Bosch Slabbers tuin- en landschapsarchitecten opdracht heeft gegeven voor een handreiking ruimtelijke kwaliteit en verschillende conditionerende onderzoeken. Bosch Slabbers heeft AGEL adviseurs opdracht gegeven voor de inventarisatie en analyse van ruimtelijke plannen (deelonderzoek 1.7). Voorliggend rapport betreft de inventarisatie en analyse van ruimtelijke plannen die van belang zijn voor verschillende dijkverbeteringsmaatregelen op het dijktraject tussen Tiel en Waardenburg. 1.2 Doel Gevraagd is om inzicht te verkrijgen in de vraag of de realisatie van dijkverbeteringsmaatregelen mogelijk zijn binnen het geldende planologische regime. Aan de hand van 7 referentiebouwstenen (concrete dijkverbeteringsmaatregelen) wordt inzicht verkregen in eventuele planologische procedures. Ook wordt inzicht verkregen in het draagvlak van de bevoegde gezagen voor deze maatregelen. Het productdoel betreft een inventarisatie van geldende plannen, beleid en voornemens met een doorkijk tot Daarbij wordt geanalyseerd of realisatie van de referentiebouwstenen planologisch mogelijk is. 1.3 Uitgangspunten onderzoek In deze paragraaf zijn de uitgangspunten voor het onderzoek weergegeven Proceseisen Het concept rapport wordt met de bevoegde gezagen besproken en het eindrapport wordt naar hen toegezonden Functionele eisen De functionele eisen betreffen: 1. Een advies inzake behoud van wettelijke geldigheid van onderzoekrapport, inclusief tijdschema en indicatieve prijsopgave.

5 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 2 2. De formulering van effectcriteria per thema t.b.v. latere selectie kansrijke oplossingsrichtingen en MER. 3. Plankaarten/afbeeldingen van geldende planologische regelingen dienen ook visueel gepresenteerd te worden in GIS en BIM. 4. Uitgangspunt van de inventarisatie en analyse zijn de volgende 7 referentiebouwstenen: a. ondergrondse constructie in huidige primaire kering tot 50 m1 uit dijkteen binnentalud; b. bovengrondse constructie in huidige primaire kering; c. steunberm 20 m1 uit dijkteen binnentalud; d. steunberm 50 m1 uit dijkteen binnentalud; e. asverschuiving/ verleggen verkeer-bestemming; f. waterkering wordt rivierwaarts verlegd waardoor het winterbed 50 m 1 wordt verkleind; g. grondverbetering in het voorland waar tot ca. 3m diep ontgraven moet worden Onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied is afgebakend in de nadere offerteaanvraag voor de conditionerende onderzoeken dijkverbetering Tiel - Waardenburg. 1 Het onderzoeksgebied is in onderstaande afbeelding weergegeven en heeft een totale lengte van circa 21 km. Het dijktraject Tiel - Waardenburg ligt in de Tielerwaard en de provincie Gelderland. Het traject ligt ten noorden van de rivier de Waal en ligt op het grondgebied van de volgende twee gemeenten: gemeente Neerijnen: met de kernen Waardenburg, Neerijnen, Opijnen, Heesselt, Varik en Ophemert; gemeente Tiel: met de kernen Zennewijnen, Passewaaij en Tiel. Onderzoeksgebied dijkverbetering Tiel - Waardenburg 1 Waterschap Rivierenland, Nadere OFFERTE aanvraag Kader Ruimtelijke Kwaliteit en Conditionerende onderzoeken (RKC) Dijkverbetering Tiel-Waardenburg (TiWa), , 10 augustus 2015

6 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Afbakening onderzoek Het project bevindt zich in de verkenningsfase; er is nog niet definitief vastgesteld welke dijkvakken zullen worden verbeterd en welke maatregelen hiervoor worden geïmplementeerd. Daarom is het gehele dijktraject tussen Tiel en Waardenburg onderzocht. Hierdoor wordt inzicht verkregen in de planologische procedures die doorlopen moeten worden bij uitvoering van de eerder benoemde dijkverbeteringsmaatregelen. In samenhang met de andere onderzoeken die in de verkenningsfase worden uitgevoerd, wordt inzicht verkregen in de mogelijkheden en risico s met betrekking tot de mogelijke dijkverbeteringsmaatregelen. Dit inzicht vormt de basis voor het bepalen van de uit te voeren maatregelen. 1.4 Plan van aanpak Om de proceseisen en de kwaliteit van het eindproduct te waarborgen, wordt in deze paragraaf ingegaan op de werkzaamheden die zijn doorlopen om te komen tot een eindproduct waarmee de bevoegde gezagen kunnen instemmen Afstemming bevoegde gezagen Voor de vergunningen en procedures voor het dijktraject Tiel Waardenburg zijn Waterschap Rivierenland, Rijkswaterstaat, provincie Gelderland en de gemeenten Tiel en Neerijnen bevoegd gezag. Ieder bevoegd gezag heeft zijn eigen beleid voor het plangebied. Het is dan ook van belang dat de inventarisatie en ruimtelijke analyse van de planlocatie worden afgestemd met de bevoegde gezagen. Vanwege het feit dat het proces en het product van de inventarisatie en analyse van de ruimtelijke plannen ten behoeve van het dijktraject Gorinchem Waardenburg uitgebreid zijn besproken met de bevoegde gezagen (met uitzondering van de gemeente Tiel, die niet betrokken was bij dit traject) en vanwege de snelle oplevering van het rapport, is er voor gekozen om geen startoverleg in te plannen. Het proces is voor de start van het onderzoek telefonisch afgestemd met de bevoegde gezagen Afstemming referentiebouwstenen In overleg met Bosch Slabbers en Waterschap Rivierenland zijn de referentiebouwstenen uit de functionele eisen als volgt nader gespecificeerd: a. ondergrondse constructie in huidige primaire kering tot 50 m1 uit dijkteen binnentalud; b. bovengrondse constructie in huidige primaire kering (maximaal 1,50 m boven huidige kering); c. steunberm 20 m1 uit dijkteen binnentalud (maximaal 3 m hoog); d. steunberm 50 m1 uit dijkteen binnentalud (maximaal 3 m hoog); e. asverschuiving/ verleggen verkeer-bestemming (8 m binnen en/of waarts conform Gorinchem-Waardenburg); f. waterkering wordt rivierwaarts verlegd waardoor het winterbed 50 m1 wordt verkleind (250 m1 tussen de spoorlijn en café Neerijnen); g. grondverbetering in het voorland waar tot ca. 3m diep ontgraven moet worden (kan tot 150 m).

7 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Inventarisatie ruimtelijke plannen De eerste fase van het onderzoek betreft de inventarisatie van de ter plaatse van de verschillende referentiebouwstenen geldende plannen (bestemmingsplannen, wijzigingsplannen en omgevingsvergunningen), het geldend beleid van de verschillende bevoegde gezagen en de relevante ontwikkelingen. Hiervoor is gebruik gemaakt van de website ruimtelijkeplannen.nl, de websites van de betreffende bevoegde gezagen. Het bestemmingsplan voor het grondgebied van de gemeente Tiel dateert uit 2005 en is niet digitaal beschikbaar. Dit betekent dat de verbeelding minder nauwkeurig kan worden ingetekend in de inventarisatie. Ook op het grondgebied van de gemeente Neerijnen zijn 2 bestemmingsplannen niet digitaal beschikbaar. De betreffende plannen zijn door de gemeenten aangeleverd. Ook hebben de gemeenten aangegeven welke ontwikkelingen op de planning staat die van belang zijn voor het plangebied en welke relevante bestemmingsplannen in voorbereiding zijn Gisviewer De 7 referentiebouwstenen zijn opgenomen in een GIS viewer. De huidige primaire waterkering is conform de kernzone waterkering uit de legger van het waterschap opgenomen. Referentiebouwstenen a (ondergrondse constructie in huidige primaire kering tot 50 m1 uit dijkteen binnentalud) en d (steunberm 50 m1 uit dijkteen binnentalud) zijn door middel van dezelfde lijn weergegeven in de viewer. In de analyse worden de bouwstenen, vanwege mogelijke verschillen in ruimtelijke impact, apart beschouwd. Vervolgens zijn de relevante bestemmingen en de bouwvlakken uit de geldende plannen opgenomen. Ook de van belang zijnde contouren uit het beleid zijn opgenomen Analyse ruimtelijke plannen Aan de hand van de GIS-viewer wordt in beeld gebracht op welke locaties de 7 referentiebouwstenen afwijken van de geldende plannen en een mogelijke belemmering kunnen vormen. De afwijkingen worden zowel in een GIS-viewer, in een kaartenrapport als in tabelvorm gepresenteerd. Afwijkingen kleiner dan 10 m 2 zijn niet weergegeven, dit betreffen contouren die abusievelijk niet geheel op elkaar aansluiten. In de tabel is een overzicht van de bestemmingsplannen opgenomen, waarin per bouwsteen is aangegeven of een planologische procedure moet worden doorlopen. In de GIS-viewer en het kaartenrapport zijn de locaties van de afwijkingen weergegeven en is te zien waar de referentiebouwstenen samenvallen met bouwvlakken Formulering effectcriteria per thema Onderdeel van de opdracht is het formuleren van effectcriteria per thema ten behoeve van de selectie van kansrijke oplossingsrichtingen. Op basis van de analyse van het beleid van de verschillende bevoegd gezagen zijn effectcriteria per thema bepaald Opstellen concept rapport Aan de hand van bovengenoemde werkzaamheden wordt een concept rapport opgesteld. Er wordt in beeld gebracht waar het doorlopen van planologische procedures noodzakelijk is en waar mogelijk belemmeringen zijn te verwachten. Hierbij wordt rekening gehouden met een doorlooptijd tot het jaar Vervolgens worden aanbevelingen gegeven voor de te volgen procedure(s), die kunnen worden gebruikt voor de selectie van kansrijke oplossingsrichtingen. Hierbij wordt rekening gehouden met de m.e.r.-procedure en nieuwe wetgeving.

8 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Bespreken concept rapport met bevoegde gezagen Het concept rapport, dat is goedgekeurd door Bosch Slabbers, is aan de volgende bevoegde gezagen gestuurd: Waterschap Rivierenland, Rijkswaterstaat, provincie Gelderland, gemeente Tiel en gemeente Neerijnen. Naast het concept rapport is een link naar een GIS-viewer aangeleverd waarop de analyse te zien is. De volgende bevoegde gezagen en personen hebben een reactie gegeven op de analyse: Waterschap Rivierenland: Pieter Bode, Daan Willems, Hendrika Jager, Richard van Doorn Rijkswaterstaat: Harry Meesters Provincie Gelderland: Floor van Gaasbeek, Gon van der Werff Gemeente Tiel: Willy Rovers Gemeente Neerijnen: Tamara Egging De schriftelijke reacties zijn in bijlage 3 opgenomen, er is tevens aangegeven hoe de opmerkingen zijn verwerkt in het rapport. Met Willy Rovers zijn de opmerkingen telefonisch doorgesproken. Gon van der Werff heeft aangegeven zich aan te sluiten bij de opmerkingen van collega Floor van Gaasbeek. Een overleg op locatie is niet noodzakelijk gebleken Opstellen definitief rapport De ontvangen reacties zijn verwerkt in een definitief rapport. 1.5 Leeswijzer In de volgende hoofdstukken worden de thema s besproken. Hoofdstuk 2 betreft de inventarisatie en analyse van de ruimtelijke plannen die overlappen met de 7 referentiebouwstenen en een overzicht de afwijkingen. Het hoofdstuk sluit af met aanbevelingen over de te volgen procedures. Het tweede thema is in hoofdstuk 3 beschreven. Dit betreft de inventarisatie en analyse van ruimtelijk beleid. Aangezien er veel beleid van toepassing is, is ten behoeve van de leesbaarheid van voorliggend rapport, een deel van de beschrijving van het beleid in bijlage 2 opgenomen. De relevante beleidsuitspraken en conclusies zijn in hoofdstuk 3 weergegeven. De van belang zijnde nieuwe ontwikkelingen (thema 3) zijn in hoofdstuk 4 beschreven. Het rapport sluit af met een hoofdstuk met conclusies en aanbevelingen.

9 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 6 2 INVENTARISATIE EN ANALYSE BESTEMMINGSPLANNEN 2.1 Inleiding Voor het traject van de dijkverbetering tussen Tiel en Waardenburg gelden verschillende bestemmingsplannen van de gemeenten Tiel en Neerijnen. Deze plannen zijn de toetsingskaders voor de uiteindelijke dijkverbeteringsmaatregelen. Dit hoofdstuk geeft inzicht in hoeverre de verschillende referentiebouwstenen binnen de geldende bestemmingsplannen passen en voor welke bouwstenen planologische aanpassingen noodzakelijk zijn. Voor de inventarisatie en analyse van bestemmingsplannen zijn de volgende stappen doorlopen: 1. inventarisatie geldende bestemmingsplannen (inclusief omgevingsvergunningen voor het afwijken van bestemmingsplannen, wijzigingsplannen, projectbesluiten); 2. inventarisatie en analyse waterkering gerelateerde bestemmingen en aanduidingen (planobjecten); 3. analyse bestemmingsplannen in relatie tot de 7 referentiebouwstenen; 4. analyse per bouwsteen. 2.2 Inventarisatie bestemmingsplannen De volgende bestemmingsplannen in de gemeenten Tiel en Neerijnen gelden ter plaatse van de verschillende referentiebouwstenen: Geldend bestemmingsplan vastgesteld opmerking Gemeente Tiel 1. Tiel-West 15 februari Buitengebied 11 april Buitengebied Kruisstraat 5a 31 oktober 2014 Paraplu-bestemmingsplan Archeologie Niet meegenomen in de ruimtelijke analyse, vanwege reeds uitgevoerd archeologisch onderzoek Gemeente Neerijnen 4. Buitengebied 6 februari Heesseltsche Uiterwaarden 28 november Kern Ophemert 23 april Buitengebied Neerijnen, wijziging 16 februari 2016 Waalbandijk 2C 8. Molenblok Varik december Kern Varik Het ontwerp d.d. 15 december 2015 is in de analyse meegenomen. 10. Landgoed Bloemfonteijn 4 juli Buitengebied 2002/ maart 2002/ 30 november Kern Heesselt 4 juli Kern Heesselt, Gerestraat maart Kern Oppijnen 27 juli Waalbanddijk Opijnen 21 maart Zandstraat 12b Opijnen 26 mei Waalbandijk Heesselt-Opijnen 16 juli Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen 4 juni 2013

10 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Kern Waardenburg 2 oktober 2010 (goedgekeurd) Standplaatsen 17 september 2015 Niet meegenomen in de ruimtelijke analyse, niet van belang voor de bouwstenen. Voor het gebied van Tiel is een nieuwe bestemmingsplan in voorbereiding. Ter voorbereiding op het bestemmingsplan is een gebiedsvisie opgesteld. In deze visie zijn de beleidsrichtingen weergegeven voor toekomstige ontwikkelingen in het gebied. Daarnaast vormt deze visie de basis voor het nieuwe bestemmingsplan. De visie is in paragraaf besproken. Er is nog geen voorontwerpbestemmingsplan voor het gebied van Tiel opgesteld. Het nieuwe planologisch regime is derhalve niet meegenomen in de analyse. Het nog op te stellen bestemmingsplan biedt wel kansen voor de procedures voor de dijkverbetering. Noodzakelijke aanpassingen van het bestemmingsplan ten behoeve van de dijkverbetering kunnen in het nieuwe plan meteen worden meegenomen, waardoor een aparte planologische procedure voor de dijkverbeteringsmaatregelen niet nodig is. De gemeente Tiel ziet dit ook als een kans. Voor de kern Varik is ook een nieuw bestemmingsplan in voorbereiding. Het ontwerp van dit bestemmingsplan wordt in het tweede kwartaal van 2016 ter inzage gelegd. Naar verwachting wordt het bestemmingsplan in 2016 vastgesteld. Omdat dit bestemmingsplan voldoende concreet is, is het concept-ontwerp d.d. 15 december 2015 van dit bestemmingsplan in de analyse meegenomen. Daarnaast is voor het uiterwaardengebied en enkele binnendijkse locaties in onder andere de gemeente Neerijnen de (provinciale) structuurvisie WaalWeelde West vastgesteld. Deze structuurvisie is in paragraaf beschreven. 2.3 Inventarisatie en analyse planobjecten Voor de analyse van de referentiebouwstenen aan de geldende bestemmingsplannen zijn de volgende planobjecten uit de bestemmingsplannen van belang: dubbelbestemming: een bestemming die (een) andere bestemming(en) willekeurig overlapt. gebiedsaanduiding: benoemd gebied waar bijzondere regels, extra regels of nadere afwegingen gelden; enkelbestemming: een bestemming die van toepassing is op een gebied; bouwvlak: een gebied binnen een bestemming waarbinnen volgens de voorschriften de mogelijkheden voor bouwen nader worden benoemd. 2 Dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen overlappen andere (enkel)bestemmingen en geven eigen regels, waarbij sprake is van een rangorde tussen de enkelbestemmingen en dubbelbestemmingen/ gebiedsaanduidingen. In de planregels wordt de verhouding tussen de functies van beide bestemmingen en de aanduidingen aangegeven. Over het algemeen gelden de regels van een dubbelbestemming en van een gebiedsaanduiding voor de regels van een enkelbestemming. In bijlage 1 en in de GIS-viewer voor de dijkverbetering Tiel Waardenburg zijn alle dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen met betrekking tot de waterkering weergegeven. In de volgende paragrafen worden deze dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen toegelicht. Ook wordt ingegaan op de bouwvlakken en enkelbestemmingen in relatie tot de analyse. 2 Definities zijn afkomstig van

11 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 8 Uitsnede bestemmingsplan Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen met geldende dubbelbestemming en gebiedsaanduidingen Dubbelbestemmingen In alle geldende bestemmingsplannen is voor de bescherming van de waterkering de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering opgenomen. Deze dubbelbestemming is opgenomen voor de kernzone van de waterkering. Het opnemen van deze dubbelbestemming voor de waterkering in het bestemmingsplan is een verplichting die geldt vanuit het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). De 7 referentiebouwstenen zijn aan deze dubbelbestemming getoetst. Waterstaat Waterkering Bestemmingsomschrijving De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: a. voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; b. aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; c. verhardingen; d. groenvoorzieningen. Bouwregels a. In afwijking van hetgeen elders in deze planregels is bepaald ten aanzien van het bouwen krachtens de overige bestemmingen van deze gronden, mogen op of in deze bestemming begrepen gronden geen gebouwen worden gebouwd. b. Bouwwerken, geen gebouwen zijnde, noodzakelijk voor het beheer en onderhoud van de waterkering mogen worden opgericht tot een maximale bouwhoogte van 3 m. Artikel 30 Bestemmingsplan Buitengebied Neerijnen In bovenstaand kader is de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering uit de regels van het bestemmingplan Buitengebied van de gemeente Neerijnen opgenomen. In alle plannen die voor het bestemmingsplan gelden is een vergelijkbare formulering opgenomen. In het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Tiel is een afwijkende dubbelbestemming opgenomen. Het betreft de dubbelbestemming Waterstaatsdoeleinden in plaats van de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering.

12 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 9 Deze bestemming is, naast de aanleg, onderhoud en verbetering van de waterkering, ook bestemd voor de afvoer van water en de vergroting van de afvoercapaciteit. In verschillende bestemmingsplannen is voor de uiterwaarden de bestemming Waterstaat Uiterwaardgebied opgenomen. Deze dubbelbestemming is afkomstig uit de te realiseren wateropgave en is gericht op hydrologische belangen van het uiterwaardgebied. De voor 'Waterstaat - Uiterwaardgebied' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de afvoer en doorstroming van rivierwater. In onderstaand kader is de dubbelbestemming Waterstaat Uiterwaardgebied uit het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Neerijnen overgenomen. Waterstaat - Uiterwaardgebied Bestemmingsomschrijving De voor 'Waterstaat - Uiterwaardgebied' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de afvoer en doorstroming van rivierwater. Bouwregels a. In of op de voor stroomvoerend rivierbed bestemde gronden mag uitsluitend ten behoeve van de sub b genoemde riviergebonden en de in sub c genoemde niet-riviergebonden activiteiten worden gebouwd, mits de andere aan deze gronden gegeven bestemmingen dit toelaten. b. De riviergebonden activiteiten zijn: 1. de aanleg of wijziging van waterstaatkundige (kunst)werken; 2. de realisatie van voorzieningen voor een betere en veilige afwikkeling van de beroeps- en recreatievaart; 3. de bouw of wijziging van scheepswerven; 4. de vestiging of uitbreiding van overslagbedrijven of het realiseren van overslagfaciliteiten, uitsluitend voor zover de activiteit gekoppeld is aan het vervoer over de rivier; 5. de realisatie van natuur; 6. de uitbreiding van bestaande steenfabrieken; 7. de realisatie van voorzieningen die onlosmakelijk met de waterrecreatie zijn verbonden, of 8. de winning van oppervlaktedelfstoffen. c. De niet-riviergebonden activiteiten betreffen: (niet van toepassing m.b.t. referentiebouwstenen) d. De activiteiten genoemd onder sub b en c moeten voldoen aan de volgende voorwaarden: 1. er moet sprake zijn van een zodanige situering en uitvoering van de activiteit dat het veilig functioneren van het waterstaatswerk gewaarborgd blijft; 2. er mag geen sprake zijn van een feitelijke belemmering voor vergroting van de afvoercapaciteit; 3. er moet sprake zijn van een zodanige situering en uitvoering van de activiteit dat de waterstandverhoging of de afname van het begrensd vermogen zo gering mogelijk is; 4. de resterende waterstandseffecten of de afname van het bergend vermogen dienen duurzaam te worden gecompenseerd, waarbij de financiering en tijdige realisering van de maatregelen gezekerd zijn; 5. en specifiek voor het bepaalde in sub d onder punt 4 geldt dat de gevraagde rivierverruimingsmaatregelen genomen worden, waarbij de financiering en tijdige realisering van de maatregelen gezekerd zijn. e. In afwijking van het bepaalde in sub a is een aantal kleine, tijdelijke of voor het rivierbeheer noodzakelijke activiteiten toegestaan. Deze betreffen: 1. activiteiten als bedoeld in het Besluit omgevingsrecht; 2. een eenmalige uitbreiding van ten hoogste 10% van de bestaande bebouwing; 3. overige activiteiten van, vanuit rivierkundig opzicht, ondergeschikt belang; 4. activiteiten ten behoeve van rivierbeheer of - verruiming; 5. tijdelijke activiteiten; 6. een en ander mits voldaan wordt aan het bepaalde in sub d onder punt 1 tot en met 3. f. Medewerking kan slechts worden verleend na het bereiken van overeenstemming met de rivierbeheerder. Artikel 27 Bestemmingsplan Buitengebied Neerijnen De bestemming Waterstaat Uiterwaardgebied overlapt (deels) de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering. Inhoudelijk kunnen deze bestemmingen met elkaar conflicteren.

13 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 10 Op grond van de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering is de aanleg of wijziging van waterstaatkundige (kunst)werken mogelijk. Binnen deze bestemming passen alle 7 referentiebouwstenen. Binnen de bestemming Waterstaat Uiterwaardgebied is de aanleg of wijziging van waterstaatkundige (kunst)werken alleen onder voorwaarden mogelijk. Van belang is dat de afvoer en doorstroming van de rivier niet wordt belemmerd. Met name bouwsteen f (waterkering wordt rivierwaarts verlegd waardoor het winterbed 50 m1 wordt verkleind) kan een belemmering vormen en moet dan ook worden getoetst aan de voorwaarden in de dubbelbestemming Waterstaat Uiterwaardgebied. Ook bouwsteen e (asverschuiving/ verleggen verkeer-bestemming 8 m waarts) moet worden getoetst aan deze dubbelbestemming. Aangezien bouwsteen g over grondverbetering gaat, zal deze bouwsteen binnen de voorwaarden van de dubbelbestemming Waterstaat Uiterwaardgebied passen Gebiedsaanduidingen De beschermingszone van een primaire waterkering moet ingevolge het Barro worden aangeduid als 'vrijwaringszone'. Deze aanduiding ligt de dubbelbestemming voor de primaire waterkering. Over het algemeen wordt onderscheid gemaakt in twee aanduidingen. De aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' wordt opgenomen voor de beschermingszone 3 en bevat een bouwverbod met afwijkingsmogelijkheid. De aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 2' wordt opgenomen voor de beschermingszone 4. Deze zone is planologisch niet relevant (er geldt geen beperking voor bouwactiviteiten), waardoor de aanduiding slechts een signalerende functie heeft. In onderstaand kader zijn de gebiedsaanduidingen 'vrijwaringszone - dijk 1' en 'vrijwaringszone - dijk 2' uit de regels van het bestemmingsplan Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen opgenomen. Vrijwaringszone - dijk 1 Bestemmingsomschrijving Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' zijn de gronden, naast de overige geldende bestemmingen, tevens bestemd voor de beschermingszone van de primaire waterkering. Bouwregels a. In afwijking van het bepaalde in de overige geldende bestemmingen, mogen op en in de gronden ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' geen gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde worden gebouwd, met uitzondering van bouwwerken, geen gebouwen zijnde, noodzakelijk voor het beheer en onderhoud van de waterkering tot een maximale bouwhoogte van 3 m. b. Het bevoegd gezag kan een omgevingsvergunning verlenen voor het afwijken van het bepaalde onder a om te bouwen ten behoeve van de andere, voor deze gronden geldende bestemming(en), met inachtneming van de volgende regels: 1. De bij de betrokken bestemming behorende bouwregels worden in acht genomen. 2. Het belang van de waterkering wordt niet onevenredig geschaad en vooraf wordt schriftelijk advies ingewonnen bij de betreffende waterbeheerder. Vrijwaringszone - dijk 2 Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 2' zijn de gronden, naast de overige geldende bestemmingen, tevens bestemd voor de beschermingszone van de primaire waterkering. Artikel 27.4 en 27.5 Bestemmingsplan Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen 3 De beschermingszone biedt zware bescherming voor de waterkering. Voor de meeste werkzaamheden binnen deze zone is een vergunning van het waterschap nodig. 4 De beschermingszone biedt een lichte bescherming, alleen in uitzonderlijke gevallen is een vergunning noodzakelijk.

14 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 11 Aan de aanduiding vrijwaringszone dijk 2 zijn geen verbodsbepalingen gekoppeld. De 7 referentiebouwstenen passen binnen deze aanduiding, maar ze zijn niet beschermd tegen de bouw van gebouwen en bouwwerken. Dit is echter wel noodzakelijk voor de werking van de verschillende referentiebouwstenen. Er is een planologische procedure noodzakelijk om de bescherming van de dijkverbeterende maatregel vast te leggen en het functioneren van de maatregel te borgen. Indien een referentiebouwsteen binnen de aanduiding vrijwaringszone dijk 2 valt, is deze dan ook als afwijking aangemerkt. Daarnaast is in het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Neerijnen ten zuiden van Varik de gebiedsaanduiding overige zone - gebiedsreservering dijkverlegging opgenomen. Ter plaatse van deze aanduiding zijn de gronden, naast de voor die gronden aangewezen bestemmingen, tevens bestemd voor de verlegging van de dijk. Ter plaatse van deze gronden geldt een bouwverbod. De referentiebouwstenen passen binnen deze aanduiding. De aanduiding is niet apart in de analyse opgenomen. De dubbelbestemming Waterstaat Waterkering en de gebiedsaanduidingen vrijwaringszone dijk 1 en 2 worden niet consequent toegepast. Zo is de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering in verschillende bestemmingsplannen 5 ook opgenomen voor beschermingszone van de waterkering. En is in het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Neerijnen de aanduiding vrijwaringszone dijk -1 voor de beschermingszone van de dijk opgenomen in plaats van voor de beschermingszone. Het regime uit het bestemmingsplan Buitengebied is daarmee strenger dan het Barro Enkelbestemmingen Zoals in de tekstkaders met betrekking tot de dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen is aangegeven, gelden de regels van de dubbelbestemmingen en de gebiedsaanduidingen voor de regels van een enkelbestemming. Als een referentiebouwsteen binnen de dubbelbestemming of gebiedsaanduiding ter bescherming ligt, hoeft niet te worden getoetst aan de onderliggende enkelbestemming, omdat de dubbelbestemming de referentiebouwsteen al mogelijk maakt. Indien een referentiebouwsteen niet binnen de bovengenoemde dubbelbestemmingen of gebiedsaanduidingen ligt, is gekeken in hoeverre de bouwsteen binnen de geldende enkelbestemming mogelijk is. Binnen de bestemmingsplannen die gelden op het grondgebied van de gemeente Neerijnen zijn water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle bestemmingen, met uitzondering van het bestemmingsplan Kern Waardenburg, mogelijk. De referentiebouwstenen passen derhalve binnen bijna alle enkelbestemmingen. De dijkverbeterende maatregelen zijn echter niet beschermd tegen de bouw van gebouwen en bouwwerken. Dit is wel noodzakelijk voor de werking van de verschillende referentiebouwstenen. Er is een planologische procedure nodig om te zorgen dat de referentiebouwstenen ook binnen de dubbelbestemming of gebiedsaanduiding vallen. Indien een referentiebouwsteen een dubbelbestemming of gebiedsaanduiding ten behoeve van de waterkering valt, is deze dan ook als afwijking aangemerkt. Referentiebouwsteen e houdt de asverschuiving cq. het verleggen van de weg 8 m binnenen/of waarts in. Naast de toetsing van het ruimtebeslag van deze maatregel, moet ook worden getoetst of het verleggen van de verkeersbestemming binnen de enkelbestemming Verkeer past. Hiervoor is of verlegging van de bestaande weg 8 m binnen- en waarts getoetst aan de geldende bestemming Verkeer. Indien de verlegging van de weg niet binnen de bestemming Verkeer past, is een aanpassing van het bestemmingsplan noodzakelijk. 5 Bestemmingsplan Buitengebied Neerijnen

15 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Bouwvlakken In bestemmingsplannen zijn bouwvlakken opgenomen waarbinnen volgens de regels de mogelijkheden voor bouwen nader worden benoemd. Bouwen is op verschillende locaties ook het bouwvlak toegestaan, maar dit betreffen over het algemeen ondergeschikte gebouwen en bouwwerken. De bouwvlakken uit de geldende bestemmingsplannen zijn opgenomen in de GIS-viewer. Hierin is te zien waar de bouwvlakken de 7 referentiebouwstenen overlappen. Ter plaatse van de bouwvlakken is vervangende nieuwbouw toegestaan. Indien voor deze locaties een omgevingsvergunning voor bouwen wordt aangevraagd, en de aanvraag past binnen de regels van het geldende bestemmingsplan, dan moet de omgevingsvergunning worden verleend. Dit kan een belemmering vormen voor verschillende dijkverbeterende maatregelen. Aangezien de bouwvlakken zich over het algemeen binnendijks bevinden, kunnen de bouwvlakken een belemmering vormen voor de referentiebouwstenen a, c en d. 2.4 Analyse bestemmingsplannen Per bestemmingsplan is bekeken of de 7 referentiebouwstenen binnen de dubbelbestemmingen Waterstaat Waterkering en/of Waterstaat Uiterwaardgebied of Waterstaatsdoeleinden liggen of binnen de gebiedsaanduiding vrijwaringszone dijk 1. Indien de referentiebouwstenen binnen deze dubbelbestemmingen en/of gebiedsaanduiding liggen, hoeft het geldende bestemmingsplan niet te worden aangepast. Indien een bouwsteen binnen de dubbelbestemming Waterstaat Uiterwaardgebied ligt, gelden er voorwaarden. In onderstaande tabel zijn de resultaten opgenomen. De uitgebreide analyse, inclusief bestemmingsbeschrijvingen en redenen van afwijking zijn opgenomen in bijlage 1. De referentiebouwstenen die binnen de dubbelbestemming en/of gebiedsaanduiding liggen, zijn groen weergegeven. De referentiebouwstenen die niet (geheel) binnen de dubbelbestemming en/of gebiedsaanduiding liggen, zijn rood weergeven. Indien de referentiebouwsteen niet binnen de dubbelbestemming ligt, is gekeken of de bouwsteen binnen de geldende enkelbestemming mogelijk is. Indien de referentiebouwsteen binnen de enkelbestemming mogelijk is, is er geen planologische procedure noodzakelijk voor de realisatie van de bouwsteen. Er moet wel een procedure worden doorlopen om de bescherming van de maatregel vast te leggen. In de tabel is daarnaast een kolom opgenomen waarin referentiebouwsteen e is getoetst aan de bestemming Verkeer. Indien het verleggen van de weg niet binnen de bestemming Verkeer mogelijk is, is aangegeven welke bestemming er geldt en of verkeer daarbinnen mogelijk is. Niet van toepassing (nvt) houdt in dat de bouwsteen niet binnen het plangebied van het bestemmingsplan valt.

16 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 13 Tabel resultaten analyse Bestemmingsplan Referentiebouwstenen 1 a. bi ondergro nds 50 m b. huidige kering bovengro nds c. bi 20 m d. bi 50 m e. verlegge n verkeer bibu 8m ruimtelijk f. bu 50m f. bu 250 m (tussensp oorlijn en café Neerijnen ) g. grondverbeter ing 150 m e. verlegge n verkeer bibu 8m nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt Toetsing aan Waterstaat-Waterkering en vrijwaringszone-dijk Toetsing verkeer Gemeente Tiel 1. Tiel-West nvt nvt nvt 2. Buitengebied 2,4 nvt 3. Buitengebied nvt nvt nvt Kruisstraat 5a 4 Gemeente Neerijnen 4. Buitengebied 3 5. Heesseltsche Uiterwaarden 3 6. Kern Ophemert nvt 7. Buitengebied nvt nvt nvt nvt Neerijnen, wijziging Waalbandijk 2C 8. Molenblok Varik 2014 nvt nvt nvt nvt 9. Kern Varik nvt (ontwerp plan) 10. Landgoed nvt nvt nvt nvt Bloemfonteijn 11. Buitengebied nvt nvt nvt nvt 2002/2007 (Donkerstraat 23-25) Kern Heesselt nvt nvt nvt nvt 13. Kern Heesselt, nvt nvt nvt nvt Gerestraat Kern Opijnen 3 nvt 15. Waalbanddijk Opijnen nvt nvt nvt nvt 16. Zandstraat 12b Opijnen nvt nvt nvt nvt 17. Waalbandijk Heesselt- nvt Opijnen Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen 19. Kern Waardenburg 2,4 nvt nvt nvt 1 bi: maatregel binnendijks (voor hoogwater beschermd gebied), bibu: maatregel zowel binnen- als dijks, bu: dijks (de voor hoogwater onbeschermde gebied; de uiterwaarden) 2 De verbeelding van deze bestemmingsplannen zijn alleen als pdf beschikbaar en daarmee niet nauwkeurig. 3 Bouwstenen e en f onder voorwaarden met betrekking tot de afvoer en doorstroming van rivierwater toegestaan (voorwaarden uit dubbelbestemming Waterstaat Uiterwaardgebied ). 4 Binnen deze bestemmingsplannen zijn maatregelen ten behoeve van de dijkverbetering ook niet mogelijk binnen de geldende enkelbestemmingen. Passend binnen bestemmingsplan Niet passend binnen bestemmingsplan Onder voorwaarden mogelijk De locaties die niet binnen het geldende bestemmingsplan passen zijn in de GIS-viewer weergegeven. Ook de bouwvlakken die overlappen met de bouwstenen zijn in de viewer weergegeven. Het bestemmingsplan Buitengebied van de gemeente Tiel en de bestemmingsplannen Buitengebied 2002/2007 (geldt voor Donkerstraat 23-25), Waalbanddijk Heesselt-Opijnen (en Kern Waardenburg) van de gemeente Neerijnen zijn alleen als pdf beschikbaar.

17 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 14 De bestemmingen uit deze bestemmingsplannen kunnen niet nauwkeurig worden ingetekend, waardoor de analyse van de bouwstenen aan deze bouwstenen ook niet nauwkeurig is. Deze gebieden zijn ook rood weergegeven in de viewer. 2.5 Analyse per bouwsteen Uit de analyse blijkt dat een aantal referentiebouwstenen niet passen binnen de geldende bestemmingsplannen. Onderstaand is per bouwsteen aangegeven welke bestemmingsplannen moeten worden aangepast. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen een aanpassing die noodzakelijk is voor de uitvoering van de betreffende bouwsteen en aanpassingen die noodzakelijk zijn voor het opnemen van een beschermende regeling ten behoeve van de uit te voeren bouwsteen. a. Ondergrondse constructie in huidige primaire kering tot 50 m1 uit dijkteen binnentalud Deze bouwsteen betreft een ondergrondse constructie. De meeste bestemmingsplannen leveren in principe geen belemmering voor de realisatie van deze constructie (m.u.v. de locaties waar een bouwvlak is opgenomen). Uitzondering zijn de bestemmingsplannen Buitengebied, Buitengebied - Kruisstraat 5a van de gemeente Tiel en bestemmingsplan Kern Waardenburg. Binnen de geldende enkelbestemmingen in deze bestemmingsplannen zijn waterhuishoudkundige voorzieningen niet mogelijk. Deze bestemmingsplannen moeten worden aangepast om deze bouwsteen mogelijk te maken. De zoekzone voor deze bouwsteen valt daarnaast de dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen van verschillende bestemmingsplanen waarin een beschermende regeling is opgenomen ten behoeve van de waterkering. Gevolg is dat er in of nabij de constructie kan worden gebouwd, wat een belemmering op kan leveren voor het functioneren van de constructie. Indien de constructie de betreffende dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen wordt gerealiseerd (zie GIS-viewer voor de locaties), moeten de volgende bestemmingsplannen worden aangepast om de bescherming van de constructie te waarborgen: Gemeente Tiel Buitengebied Buitengebied Kruisstraat 5a Gemeente Neerijnen Kern Ophemert Kern Varik Buitengebied 2002/2007 Kern Heesselt Kern Opijnen Waalbandijk Opijnen Zandstraat 12b Opijnen Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen Kern Waardenburg

18 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 15 b. Bovengrondse constructie in huidige primaire kering (maximaal 1,50 m boven huidige kering) Deze bouwsteen past binnen alle bestemmingsplannen. Ook de hoogte van de constructie wordt niet belemmerd door de geldende bestemmingsplannen. c. Steunberm 20 m1 uit dijkteen binnentalud (maximaal 3 m hoog) Deze bouwsteen betreft een steunberm van maximaal 20 m uit de dijkteen van het binnentalud met een maximale hoogte van 3 m. De bouwsteen past niet geheel binnen het bestemmingsplan Kern Ophemert. Het bestemmingsplan zelf levert geen belemmering voor de steunberm (m.u.v. de locaties waar een bouwvlak is opgenomen). De zoekzone voor deze bouwsteen ligt gedeeltelijk de dubbelbestemming waarin een beschermende regeling is opgenomen ten behoeve van de waterkering. Gevolg is dat er in of nabij de steunberm kan worden gebouwd, wat een belemmering op kan leveren voor het functioneren van de steunberm. Indien de steunberm de betreffende dubbelbestemming wordt gerealiseerd (zie GISviewer voor de locatie), moet het bestemmingsplan Kern Ophemert worden aangepast om de bescherming van de steunberm te waarborgen. De overige bestemmingsplannen leveren geen belemmering op voor deze bouwsteen. d. Steunberm 50 m1 uit dijkteen binnentalud (maximaal 3 m hoog) Deze bouwsteen betreft een steunberm van maximaal 50 m uit de dijkteen van het binnentalud met een maximale hoogte van 3 m. De geldende bestemmingsplannen leveren in principe geen belemmering voor de realisatie van deze steunberm (m.u.v. de locaties waar een bouwvlak is opgenomen). Uitzondering zijn de bestemmingsplannen Buitengebied, Buitengebied - Kruisstraat 5a van de gemeente Tiel en bestemmingsplan Kern Waardenburg. Binnen de geldende enkelbestemmingen in deze bestemmingsplannen zijn waterhuishoudkundige voorzieningen niet mogelijk. Deze bestemmingsplannen moeten worden aangepast om deze bouwsteen mogelijk te maken. De zoekzone voor deze bouwsteen valt daarnaast de dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen van verschillende bestemmingsplanen waarin een beschermende regeling is opgenomen ten behoeve van de waterkering. Gevolg is dat er in of nabij de constructie kan worden gebouwd, wat een belemmering op kan leveren voor het functioneren van de constructie. Indien de constructie de betreffende dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen wordt gerealiseerd (zie GIS-viewer voor de locaties), moeten de bestemmingsplannen zoals weergegeven onder bouwsteen a worden aangepast om de bescherming van de constructie te waarborgen.

19 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 16 e. Asverschuiving/ verleggen verkeersbestemming (8 m binnen en/of waarts) Deze bouwsteen betreft de asverschuiving van de dijk en het verleggen van de verkeersbestemming 8 m binnen- en/of waarts. Het ruimtebeslag dat gepaard gaat met een asverschuiving van de dijk met 8 m binnen- en waarts past in principe binnen alle geldende bestemmingsplannen. Voorwaarde voor de waartse asverschuiving is dat dit geen beperkingen oplevert voor de afvoer en doorstroming van rivierwater. Bij fysieke wijzigingen aan bestaande verkeerswegen moet in het kader van de Wet geluidhinder worden onderzocht of door de wijziging er een significante toename is van de geluidsbelasting (2 db toename) bij geluidsgevoelige bestemmingen. Met name bij een binnenwaartse asverschuiving moet hier onderzoek naar worden uitgevoerd. In een aantal bestemmingsplannen is een ruime verkeersbestemming opgenomen waarbinnen het verleggen van de weg mogelijk is. De volgende bestemmingsplannen moeten echter worden aangepast om het verleggen van de weg mogelijk te maken: Gemeente Tiel Tiel-West Gemeente Neerijnen Buitengebied Heeseltsche Uiterwaarden Kern Ophemert Kern Opijnen Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen Kern Waardenburg f. Waterkering wordt rivierwaarts verlegd waardoor het winterbed 50 m1 wordt verkleind (250 m1 tussen de spoorlijn en café Neerijnen) Deze bouwsteen betreft het rivierwaarts verleggen van de waterkering waardoor het winterbed maximaal 50 m wordt verkleind en tussen de spoorlijn in Waardenburg en café Neerijnen maximaal 250 m wordt verkleind. Het plangebied van de meeste bestemmingsplannen ligt binnendijks en is begrensd op of net de waterkering, waardoor deze bestemmingsplannen niet van toepassing zijn op de toetsing aan deze bouwsteen. De bouwsteen past, voor wat betreft de verkleining van het winterbed tussen de spoorlijn in Waardenburg en café Neerijnen voor maximaal 250 m, niet binnen de dubbelbestemming en gebiedsaanduidingen uit de bestemmingsplannen Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen, en Buitengebied van de gemeente Neerijnen. De bestemmingsplannen zelf leveren geen belemmering voor het rivierwaarts verleggen van de waterkering, omdat binnen de enkelbestemmingen water en waterhuishoudkundige voorzieningen zijn toegestaan. Daarnaast zijn er dijks ter plaatse van de afwijking geen bouwvlakken opgenomen ter plaatse van deze bouwsteen, waardoor bebouwing niet mogelijk is. Aanpassing van het bestemmingsplan ten behoeve van het verleggen van de waterkering zelf is derhalve niet noodzakelijk. Wel heeft het rivierwaarts verleggen van de waterkering gevolgen voor de binnendijkse beschermingszones en de bijbehorende bebouwingsmogelijkheden. Hierop moet de bestemmingsplannen die binnendijks gelden, ter plaatse van de dijkverlegging, worden aangepast.

20 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 17 Buitendijkse maatregelen zijn op grond van de bestemmingsplannen, Heesseltsche Uiterwaarden en Buitengebied van de gemeente Neerijnen onder voorwaarden mogelijk. De voorwaarden zijn opgenomen binnen de bestemming Waterstaat Uiterwaardgebied. De voorwaarden hebben onder andere betrekking op de waarborging van het veilig en doelmatig gebruik van de rivier; er mogen geen feitelijke belemmeringen ontstaan voor de vergroting van de afvoercapaciteit van de rivier en de waterstandverhoging. Deze voorwaarden komen overeen met de voorwaarden uit het Barro en de Beleidslijn grote rivieren. g. Grondverbetering in het voorland waar tot ca. 3m diep ontgraven moet worden (kan tot 150 m) Deze bouwsteen betreft grondverbetering dijks waar tot 3 m diep ontgraven kan worden tot 150 m uit de dijkteen van het talud. Het plangebied van de meeste bestemmingsplannen ligt binnendijks en is begrensd op of net de waterkering, waardoor deze bestemmingsplannen niet van toepassing zijn op de toetsing aan deze bouwsteen. De bestemmingsplannen waarvan het plangebied (deels) dijks ligt, leveren geen belemmering voor de grondverbetering. De grondverbetering past binnen de kaders van deze bestemmingsplannen. De zoekzone voor deze bouwsteen ligt wel de dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen waarin een beschermende regeling is opgenomen ten behoeve van de waterkering. Gezien de maatregel en vanwege het feit dat dijks, op een enkele uitzondering na (zie bouwvlakken in GIS-viewer), geen bouwmogelijkheden zijn opgenomen, is aanpassing van het bestemmingsplan ten behoeve van de bescherming van deze bouwsteen derhalve niet noodzakelijk. 2.6 Conclusie Het is voor de procedure van belang een onderscheid te maken tussen bestemmingsplannen die moeten worden aangepast om de dijkverbeterende maatregel mogelijk te maken en bestemmingsplannen die moeten worden aangepast om de bescherming van de dijkverbeterende maatregel te borgen. De bestemmingsplannen die moeten worden aangepast ter bescherming van de verschillende maatregelen kunnen ook na de uitvoering van de maatregelen worden aangepast. Het is aan te bevelen de planologische bescherming te regelen voordat de maatregelen worden uitgevoerd. Voor referentiebouwsteen b zijn geen aanpassingen van het planologisch regime noodzakelijk en kan direct een vergunning worden aangevraagd. Voor referentiebouwsteen c is alleen binnen het plangebied van het bestemmingsplan Kern Ophemert een aanpassing noodzakelijk. Ook voor de uitvoering van de bouwstenen f en g zijn geen aanpassingen van het planologische regime noodzakelijk. Wel moet met name voor bouwsteen f worden onderzocht of er geen belemmeringen ontstaan voor de vergroting van de afvoercapaciteit van de rivier en de waterstandverhoging. De volgende bestemmingsplannen moeten worden aangepast indien de referentiebouwstenen a en d binnen het plangebied van de betreffende plannen wordt uitgevoerd: Buitengebied (gemeente Tiel)

21 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 18 Buitengebied - Kruisstraat 5a (gemeente Tiel) Kern Waardenburg (gemeente Waardenburg) Voor bouwsteen e moeten 7 bestemmingsplannen worden aangepast om de verlegging van de weg binnen de plangebieden van deze bestemmingsplannen mogelijk te maken (zie paragraaf 2.5.1). De in paragraaf onder bouwsteen a en d genoemde bestemmingsplannen moeten worden aangepast om de bescherming van de dijkverbeterende maatregelen binnen deze plangebieden te borgen (en kunnen dus ook in een later stadium worden aangepast). Bouwsteen f (het rivierwaarts verleggen van de waterkering) heeft gevolgen voor de binnendijkse beschermingszones en de bijbehorende bebouwingsmogelijkheden. Hierop moet de bestemmingsplannen die binnendijks gelden, ter plaatse van de dijkverlegging, worden aangepast. 2.7 Aanbevelingen voor de planuitwerkingsfase Afhankelijk van de uiteindelijke keuze voor dijkverbeteringsmaatregelen moeten bestemmingsplannen worden aangepast of er kan voor worden gekozen om één bestemmingsplan (een provinciaal inpassingsplan (PIP)) op te stellen. In deze paragraaf is een aantal aanbevelingen gegeven voor de planuitwerkingsfase. Bestemmingsplan Buitengebied Tiel De gemeente Tiel is bezig met de voorbereidingen voor een nieuw bestemmingsplan voor het gebied. Het nog op te stellen bestemmingsplan biedt kansen voor de procedures voor de dijkverbetering. Noodzakelijke aanpassingen van het bestemmingsplan ten behoeve van de dijkverbetering kunnen in het nieuwe plan meteen worden meegenomen, waardoor een aparte planologische procedure niet nodig is. Risico is dat vanwege de omvang van het bestemmingsplan Buitengebied de procedure dusdanig lang duurt dat dit een belemmering oplevert voor de voortgang van de dijkverbetering. Bestemmingsplan Varik Voor de kern Varik is ook een nieuw bestemmingsplan in voorbereiding. Het ontwerp van dit bestemmingsplan wordt in het tweede kwartaal van 2016 ter inzage gelegd. Naar verwachting wordt het bestemmingsplan in 2016 vastgesteld. Mogelijk kan de aanduiding vrijwaringszone dijk 1 nog worden aangepast, zodat ook bouwstenen a en d binnen deze aanduiding vallen. Voordeel is dat indien voor één van deze bouwstenen wordt gekozen, het bestemmingsplan niet nogmaals hoeft te worden aangepast. Eén bestemmingsplan voor gehele tracé Er kan voor worden gekozen om voor het gehele tracé één bestemmingsplan (een provinciaal inpassingsplan (PIP) of rijksinpassingsplan (RIP)) of per gemeente één bestemmingsplan op te stellen waarbinnen alle maatregelen mogelijk zijn. Voordeel is dat dit vroegtijdig kan worden opgestart en daardoor geen belemmeringen oplevert tijdens de verdere planuitwerkingsfase. Een nadeel van één bestemmingsplan (of PIP), is dat indien één maatregel gevoelig ligt in een bepaald gebied, de voortgang van andere maatregelen kan frustreren wanneer er bezwaar en beroep wordt ingediend.

22 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 19 Omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan In plaats van een bestemmingsplanherziening kan ervoor worden gekozen om ten behoeve van de dijkverbeterende maatregelen die niet passen binnen het bestemmingsplan, een omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan aan te vragen. Nadeel van deze procedure is dat de dijkverbeterende maatregelen concreet bekend moeten zijn en dus pas later kan worden opgestart. Nadeel is ook dat de beschermende regeling ten behoeve van de dijkverbeterende maatregel niet vast kan worden gelegd en dat daarvoor dus ook nog een bestemmingsplan aanpassing noodzakelijk is. Tijdig opstarten procedures Planologische procedures kunnen, met name als er sprake is van bezwaren, lang duren. Hierdoor kan de uitvoering van de dijkverbetering vertraging oplopen. De procedures moeten dan ook tijdig worden opgestart. Participatie Het is erg belangrijk dat de omgeving voor het starten van de procedures wordt betrokken en wordt geïnformeerd over de concrete oplossingsrichtingen en de te wijzigen plannen. Dit kan tevens bijdragen aan het beperken van bezwaar- en beroepsprocedures. Het opstellen van een voorontwerpbestemmingsplan kan daar aan bijdragen, maar is niet noodzakelijk.

23 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 20 3 RIJKS-, PROVINCIAAL-, WATERSCHAPS- EN GEMEENTELIJK BELEID 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk geeft een overzicht van geldend rijksbeleid, provinciaalbeleid, waterschapsbeleid en gemeentelijk beleid die van belang zijn voor de dijkverbeteringsmaatregelen, evenals relevante wet- en regelgeving. Het beleid is met een doorkijk tot 2025 geïnventariseerd, waardoor inzicht is verkregen in de relevante beleidsstukken van de verschillende overheidslagen. In bijlage 2 is voor elk beleidsdocument een korte samenvatting met het doel van het plan beschreven. Ook is weergegeven welke beleidsuitspraken voor de dijkverbetering Tiel - Waardenburg relevant zijn. In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste conclusies voor de 7 referentiebouwstenen per beleidsdocument weergegeven. De geanalyseerde informatie is afkomstig van openbare websites en aangevuld door de bevoegde gezagen. 3.2 Rijksbeleid Dit hoofdstuk betreft een inventarisatie van de voor het plangebied relevante beleidsstukken vanuit het rijk. Dit betreft met name algemene plannen, die een doorwerking hebben in beleiden regelgeving van de provincies, waterschappen en gemeenten. Relevante beleidsdocumenten: Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Nationaal Waterplan Deltaprogramma 2016 en deltabeslissingen Hoogwaterbeschermingsprogramma Beleidslijn grote rivieren De Nota Belvedere Relevante wet- en regelgeving: Besluit algemene regels ruimtelijke ordening Natuurbeschermingswet Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2012) De aanwijzing als (herijkte) EHS, is uitgewerkt op provinciaal niveau. Dit wordt in de paragrafen en en in bijlage 2 beschreven. De EHS (tegenwoordig Natuur Netwerk Nederland(NNN) van de grote rivieren valt onder verantwoordelijkheid van het rijk. Een aantal referentiebouwstenen kunnen een negatief effect hebben op de EHS: met name referentiebouwstenen e, f en g (zie paragraaf 1.3), omdat deze betrekking hebben op het dijkse gebied waar het NNN van toepassing is. Omdat sprake is van een groot openbaar belang, zal het toch mogelijk zijn om de maatregelen uit te voeren. Meer onderzoek hiernaar is gedaan in de Natuurtoets dijkverbetering Tiel-Waardenburg 6. Het gebied is daarnaast aangewezen als Natura 2000-gebied, een nadere uitwerking hiervan is te vinden in paragraaf Natuur-Wetenschappelijk Centrum, Natuurtoets dijkverbetering Tiel-Waardenburg, W1093/P15-120,

24 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 21 Binnen de aanwijzing als Hoofdwatersysteem, moet bij ruimtelijke plannen rekening worden gehouden met waterhuishoudkundige eisen op korte en lange termijn. De beoogde referentiebouwstenen spelen juist in op deze eisen, waardoor dit overeenkomt met de aanwijzing. De overheden hebben voor het hoofdwatersysteem een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Daarbij dienen provincies en gemeenten in samenwerking met waterschappen afspraken te maken over ruimtelijke keuzes. De keuzes die voor de dijkversterking gemaakt worden dienen dus afgestemd te worden met de betrokken overheden. Bekeken moet worden of de dijkversterkingsmaatregelen overeenkomen met de opgaven voor primaire keringen die beschreven zijn in het Deltaprogramma Nationaal Waterplan In de voorkeurstrategie waterveiligheid rivierengebied is met betrekking tot het plangebied aangegeven dat er een grote dijkversterking dient plaats te vinden mogelijk met in combinatie met een dijkverhoging. Het NWP dient te worden vertaald in beleid van de andere overheden Deltaprogramma 2016 en deltabeslissingen De dijkverbetering Tiel Waardenburg maakt onderdeel uit van het Hoogwaterbeschermingsprogramma en voldoet daarmee aan het Deltaprogramma en de deltabeslissingen. Het is van belang dat de dijkversterkingsmaatregelen (laag 1) worden afgestemd met maatregelen in de tweede en derde laag van meerlaagse veiligheid Hoogwaterbeschermingsprogramma In het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) is aangegeven dat er een hoge urgentie is om maatregelen op het traject Tiel-Waardenburg uit te voeren wat betreft dijkverbetering. De maatregelen als beschreven in paragraaf 1.3 zijn dan ook in lijn met het HWBP Beleidslijn grote rivieren Op de kaarten behorende bij de Beleidslijn grote rivieren zijn de dijkse gronden tot aan de primaire waterkering (Waalbandijk) aangewezen als stroomvoerend rivierbed. De aanleg of wijziging van waterstaatkundige kunstwerken in dit rivierbed zijn onder voorwaarden toegestaan. Deze voorwaarden kunnen mogelijk een belemmering vormen voor de referentiebouwstenen waarbij dijkse maatregelen plaatsvinden (bouwstenen e en f, bouwsteen g is ook een dijkse maatregel, maar deze maatregel zal aan de voorwaarden voldoen) Nadere Uitwerking Rivierengebied Het primaire doel van de Nadere Uitwerking Rivierengebied (NURG) is het realiseren van nieuwe natuur langs grote rivieren. De NURG-projecten die binnen het plangebied vallen zijn uitgewerkt in de structuurvisie WaalWeelde West (zie paragraaf 3.3.3) Besluit algemene regels ruimtelijke ordening Op de kaarten behorende bij de het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) zijn de dijkse gronden tot aan de primaire waterkering (Waalbandijk) aangewezen als stroomvoerend rivierbed en rivierbed. De voorwaarden voor activiteiten binnen het rivierbed kunnen mogelijk een belemmering vormen voor de referentiebouwstenen waarbij dijkse maatregelen plaatsvinden (bouwstenen e en f). Bij resterende waterstandeffecten of afname van het bergend vermogen moet worden gecompenseerd. Ook moet in een bestemmingsplan worden vastgelegd hoe dit wordt gecompenseerd. In de regels voor stroomvoerend rivierbed wordt de aanleg of wijziging van waterstaatkundige kunstwerken mogelijk gemaakt, hierop zijn de voorwaarden die gelden voor activiteiten in het rivierbed onverminderd van toepassing.

25 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 22 Ook moet rekening worden gehouden met de aanwijzing van Waal als rijksvaarweg en de bijbehorende beschermingszone van 25 meter en met de aanwijzing voor het voorkeurstracé buisleiding tussen Zennewijnen en Ophemert. De aanwijzing als vaarweg vormt vooralsnog geen belemmering voor de verschillende bouwstenen. De aanwijzing als voorkeurstracé buisleiding kan mogelijk wel een belemmering vormen De Nota Belvedere Bij de planvorming ten behoeve van de dijkverbetering dienen de aanwezige cultuurhistorische kwaliteiten in een vroeg stadium te worden meegenomen. De aanwezige cultuurhistorische kwaliteiten zijn geborgd in de geldende bestemmingsplannen waaraan de referentiebouwstenen zijn getoetst. Daarnaast zijn de cultuurhistorische kwaliteiten meegenomen in de Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit, die onderdeel uitmaakt van de verkennende onderzoeken ten behoeve van de dijkverbetering Tiel - Waardenburg. Het inundatiekanaal in Tiel is een gemeentelijk monument 7 dat haaks op de waterkering ligt. De cultuurhistorisch waarde van het kanaal kan mogelijk een belemmering vormen voor dijkverbetering Natuurbeschermingswet 1998 In de natuurtoets van het Natuur-Wetenschappelijk Centrum 8 wordt geconcludeerd dat op basis van de beschikbare gegevens significant nadelige effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal niet kunnen worden uitgesloten en dat een passende beoordeling en mogelijk een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 nodig zijn. 3.3 Provinciaal beleid Dit hoofdstuk betreft een inventarisatie van de voor het plangebied relevante beleidsstukken van de provincie Gelderland. Relevante beleidsdocumenten: Omgevingsvisie Gelderland (2015) Omgevingsverordening Gelderland (2015) Waterplan Gelderland ( ) Structuurvisie Waalweelde West (2015) Omgevingsvisie Gelderland (december 2015) In de Omgevingsvisie Gelderland zijn verschillende aspecten opgenomen die van toepassing zijn op het dijktraject Tiel Waardenburg. Vooralsnog leveren deze aspecten geen belemmering op dijkverbetering. Wel moet in de planvorming ten behoeve van de dijkverbetering met name rekening worden gehouden met de aspecten natuur en landschap Omgevingsverordening Gelderland (december 2015) De Omgevingsverordening is de juridische doorvertaling van de Omgevingsvisie Gelderland. De meeste aspecten leveren geen belemmeringen voor de dijkverbetering. Indien dijkverbeteringsmaatregelen plaatsvinden binnen een gebied dat is aangewezen als Gelders Natuurnetwerk en sprake is van negatieve effecten op de kernkwaliteiten in het gebied, dient compensatie plaats te vinden. 7 Er is een voornemen om het inundatiekanaal te benoemen als rijksmonument. 8 Natuur-Wetenschappelijk Centrum, Natuurtoets dijkverbetering Tiel-Waardenburg, W1093/P15-120,

26 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 23 Ook grootschalige ontwikkelingen binnen de Groene Ontwikkelingszone die de kernkwaliteiten van het gebied significant aantasten, dienen te worden gecompenseerd Structuurvisie Waalweelde West (2015) In de structuurvisie Waalweelde West zijn ontwikkelingen opgenomen waarmee rekening dient te worden gehouden bij de keuze van de dijkverbeterende maatregelen. Het gaat om de volgende ontwikkelingen: Heesseltsche Uiterwaarden: hoogwaterveiligheid en natuurontwikkeling; Stiftsche Uiterwaarden: hoogwaterveiligheid, natuurontwikkeling en recreatieve ontwikkeling; Hoogwatergeul Varik Heesselt; hoogwaterveiligheid; Rijswaard: hoogwaterveiligheid en natuurontwikkeling; Bitumarin-terrein: functieveranderingslocatie (rode ontwikkeling). Waar mogelijk moet bekeken worden of de uiteindelijke maatregelen aan kunnen sluiten/bij kunnen dragen aan de realisatie van de in de structuurvisie gestelde doelen. Maatregelen mogen niet strijdig zijn met de structuurvisie WaalWeelde West. 3.4 Waterschapsbeleid Deze paragraaf betreft een inventarisatie van de voor het plangebied relevant beleid wetgeving vanuit Waterschap Rivierenland. Relevante beleidsdocumenten: Waterbeheerprogramma Keur Waterschap Rivierenland Waterbeheerprogramma De referentiebouwstenen zijn in lijn met de doelstellingen die in het Waterbeheerprogramma zijn gesteld Keur Waterschap Rivierenland Bij een keuze voor (een combinatie van) referentiebouwstenen dient rekening te worden gehouden met de keur en de legger van Waterschap Rivierenland. Omdat de maatregelen direct betrekking hebben op de primaire waterkering, is vergunning of melding in het kader van de Keur noodzakelijk. Daarnaast kunnen de beschermingszones van verplaatsing van de primaire waterkering een aanpassing van de beschermingszones met zich meebrengen; dit is van toepassing bij referentiebouwstenen a, c, d, e en f. 3.5 Gemeentelijk beleid Deze paragraaf betreft een inventarisatie van de voor het plangebied relevante gemeentelijke beleidsstukken van de gemeenten Tiel en Neerijnen. Relevante beleidsdocumenten: Gemeente Tiel: Masterplan Waalfront (2006) Gebiedsvisie gebied Tiel (conceptontwerp) (2015)

27 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 24 Beeldkwaliteitsvisie Tiel (2014) Structuurvisie Tiel (2009) Groenstructuurplan Tiel (2005) Gemeente Neerijnen: Structuurvisie Neerijnen 2020 (2010) Visie gebied gemeente Neerijnen (2013) Structuurvisie Waalweelde West (2015) (beschreven in paragraaf 3.3.3) Gemeente Tiel Masterplan Waalfront Tiel Het Masterplan Waalfront Tiel is een toetsingskader voor ontwikkelingen in het gebied. In de plannen voor de dijkverbetering Tiel Waardenburg dient rekening te worden gehouden met de richtlijnen uit het Masterplan. Het Masterplan op zich vormt geen belemmering voor de dijkverbetering Gebiedsvisie gebied Tiel De Gebiedsvisie gebied Tiel vormt geen belemmering voor de verschillende referentiebouwstenen. De Gebiedsvisie is opgesteld ter voorbereiding op de herziening van het bestemmingsplan gebied. Het feit dat het bestemmingsplan op korte termijn wordt herzien biedt een kans om aanpassingen van het bestemmingsplan die noodzakelijk zijn voor bepaalde dijkverbeteringsmaatregelen, mee te nemen in het nieuwe bestemmingsplan Beeldkwaliteitsvisie Tiel De Beeldkwaliteitsvisie vormt geen belemmering voor de verschillende referentiebouwstenen. Wel dient bij het ontwerp rekening te worden gehouden met de gebiedsspecifieke kenmerken en beplanting. In bijlage 2 zijn de gebiedsspecifieke kenmerken beschreven Structuurvisie Tiel De Structuurvisie Tiel is een toetsingskader voor toekomstige ontwikkelingen en bestemmingsplannen. Inhoudelijk vormt de structuurvisie geen belemmering voor de verschillende referentiebouwstenen. Bij het bepalen van de oplossingsrichtingen voor de dijkverbetering dient rekening te worden gehouden met het beleid in de visie Groenstructuurplan Tiel Het Groenstructuurplan vormt geen belemmering voor de verschillende referentiebouwstenen. Bij het bepalen van de oplossingsrichtingen voor de dijkverbetering dient rekening te worden gehouden met de groene en landschappelijke kenmerken die in het plan worden benadrukt, waarbij met name van belang is dat de dijk een duidelijke landschappelijke grens blijft. In bijlage 2 zijn de groene en landschappelijke kenmerken beschreven. Gemeente Neerijnen Structuurvisie Neerijnen 2020 In de Structuurvisie Neerijnen 2020 is voor alle kernen opgenomen dat bovenplanse wateropgaven een belangrijk ingrediënt zijn. De referentiebouwstenen passen binnen de structuurvisie van de gemeente Neerijnen. Aandachtspunt zijn de (mogelijke) woningbouwontwikkelingen in Ophemert, Varik, Heesselt en Waardenburg.

28 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 25 De ontwikkelingslocaties overlappen met een aantal referentiebouwstenen (a, c, d en e) die voorzien in binnendijkse maateregelen. Deze referentiebouwstenen kunnen mogelijk een belemmering vormen voor woningbouw op deze locaties Visie gebied gemeente Neerijnen In de Visie gebied is aangegeven hoe het landschap kan worden versterkt en welke ontwikkelingsmogelijkheden er zijn. Bij de keuze voor oplossingsrichtingen voor de dijkverbetering dient rekening te worden gehouden met de landschappelijke eenheid rivieroeverwallen. In bijlage 2 wordt beschreven hoe hieraan vorm kan worden gegeven. 3.6 Conclusie Het beleid dat voor het plangebied geldt is, is deels gericht op hoogwaterbeschermingsmaatregelen of maakt dijkverbeteringsmaatregelen mogelijk. De meeste beleidsstukken vormen dan ook geen belemmering voor de 7 referentiebouwstenen Belemmeringen Er is een aantal aspecten uit het beleid die mogelijk een belemmering kunnen vormen voor de referentiebouwstenen: 1. Ruimte voor de Rivier Op grond van het Barro en de Beleidslijn grote rivieren zijn dijkse maatregelen onder voorwaarden mogelijk. De voorwaarden hebben onder andere betrekking op de waarborging van het veilig en doelmatig gebruik van de rivier, er mogen geen feitelijke belemmeringen ontstaan voor de vergroting van de afvoercapaciteit van de rivier en de waterstandverhoging of de afname van het bergend vermogen dient zo gering mogelijk te zijn. Indien gekozen wordt voor de bouwstenen e en/of f moeten deze aspecten worden onderzocht. 2. Voorkeurstracé buisleiding Op grond van het Barro is tussen Zennewijnen en Ophemert een voorkeurstracé buisleiding aangewezen. Er mogen geen activiteiten plaatsvinden die een belemmering kunnen vormen voor het voorkeurstracé. 3. Natuur Delen van het plangebied zijn aangewezen als Natura 2000-gebied, Gelders Natuurnetwerk en Groene Ontwikkelingszone. Afhankelijk van de oplossingsrichtingen voor de dijkverbeteringsmaatregelen (dit geldt met name voor de bouwstenen e, f en g) kan sprake zijn van significant nadelige effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van het Natura gebied Uiterwaarden Waal. Indien hier van sprake is dient een passende beoordeling te worden uitgevoerd, wordt het plan m.e.r.-plichtig en is mogelijk een vergunning in het kader van de Natuurbeschermingswet nodig en is compensatie vereist. Indien sprake is van aantasting van de kernkwaliteiten van het GNN en/of het GO dient ook compensatie plaats te vinden. Daarnaast is mogelijk een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet aan de orde, waarbij compensatie en mitigatie noodzakelijk kan zijn. 4. Woningbouw In de kernen Ophemert, Varik en Heesselt is een aantal locaties gereserveerd voor woningbouw. Met name voor binnendijkse maatregelen (bouwsteen a, c, d en e) kunnen de woningbouwlocaties een belemmering vormen. In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de concrete (woning)bouwontwikkelingen in het plangebied.

29 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Effectcriteria Op basis van het beleid kunnen thema s worden benoemd met effectcriteria die van belang zijn voor de latere selectie van kansrijke oplossingsrichtingen en MER. De thema s en effectcriteria zijn in onderstaande tabel weergegeven. Thema Effectcriteria (positief, neutraal, negatief) 1. Water Effect op bescherming tegen overstromingen. Effect op afvoercapaciteit rivier. Effect op waterstand. 2. Natuur Effect op leefgebieden. Effect op instandhoudingsdoelstellingen. 3. Buisleidingen Effect op aanwezige buisleidingen. 4. Cultuurhistorie Effect op cultuurhistorische waarden (mate van aantasting, o.a. inundatiekanaal in Tiel). 5. Recreatie Effect op beleving gebied (mate van rust, toegankelijkheid gebied) Effect op routes. 5. Landschap Effect op landschappelijke waarden (bijdrage of aantasting kernkwaliteiten dijk en omgeving). 6. Wonen Effect op bouwmogelijkheden. Effect op woon- en leefklimaat (toegankelijkheid, geluid- en visuele hinder) 7. Werken Effect op bedrijfsvoering. 8. Verkeer Effect op doorstroom en verkeersveiligheid.

30 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 27 4 TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN 4.1 Inleiding Voor het traject van de dijkverbetering tussen Tiel en Waardenburg staan verschillende ontwikkelingen op de planning. Een aantal is in voorgaande hoofdstukken al aan de orde gekomen, omdat de ontwikkelingen al zijn opgenomen in de bestemmingsplannen van de gemeenten Tiel en Neerijnen of voorzien zijn in vastgesteld beleid. In dit hoofdstuk zijn de concrete ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de 7 referentiebouwstenen weergegeven. 4.2 Ontwikkelingen Hoogwatergeul Varik-Heesselt Tussen de kernen Varik en Heesselt is van de Stiftsche Uiterwaarden naar de Heesseltsche Uiterwaarden een hoogwatergeul in het binnendijks gebied voorzien. De aanleg een dergelijke hoogwatergeul is cruciaal voor het slagen van de strategie die is gericht op oplossing van de hoogwaterproblematiek door meer ruimte voor de rivier te creëren. Voor de hoogwatergeul Varik-Heeselt wordt momenteel een MIRT-verkenning uitgevoerd. Uitkomst van de MIRT-verkenning is bepalend voor de opgave HWBP. Indien de hoogwatergeul wordt gerealiseerd, wordt te zijner tijd, in aanvulling op het NURG-herinrichtingsplan, de winterdijk mogelijk deels verlaagd. Ook zal ter hoogte van de uitstroom van de hoogwatergeul, een klein gedeelte van de opgaande begroeiing in het gebied worden verwijderd. Deze maatregelen zijn noodzakelijk om de nog te ontwikkelen hoogwatergeul tussen Varik en Heesselt effectief te laten functioneren Herinrichting Heesseltsche Waarden Het doel van de herinrichting van de Heesseltsche Uiterwaarden is het verhogen van de waterveiligheid en het leveren van een bijdrage aan de natuur. Het herinrichtingsplan voorziet met betrekking tot rivierveiligheid onder andere in de realisatie van een nevengeul. Voor de inrichting van de Heesseltsche Uiterwaarden wordt tevens door de provincie Gelderland en Rijkswaterstaat gezocht naar meekoppelkansen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Ten aanzien van het verbeteren van de toegankelijkheid en beleefbaarheid van de uiterwaarden en de Waal worden er recreatieve voorzieningen aangelegd. De geul draagt bij aan de opgave voor hoogwaterveiligheid. Ten tijde van het opstellen van dit rapport loopt de aanbestedingsprocedure voor het engineeren en uitvoeren van de herinrichting Slingerbos te Ophemert Aan de oostzijde van Ophemert is de realisering van een nieuwe woonbuurt voorzien. Onder de naam Slingerbos wordt een gebied met een oppervlakte van circa 4 hectare, aansluitend aan het bestaand stedelijk gebied van Ophemert, ontwikkeld tot nieuw woongebied. In de nieuwe woonbuurt, die wordt gerealiseerd tussen de Molenstraat in het noorden en de Waalbandijk in het zuiden, is ruimte voor de bouw van 53 woningen en een woonzorgvoorziening met maximaal 24 zorgwoningen. Het voorontwerpbestemmingsplan heeft in mei en juni 2015 ter inzage gelegen.

31 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad Molenblok Varik Aan de noordzijde van de kern Varik is een ook een nieuwe woonbuurt voorzien. Binnen het bestemmingsplangebied wordt onderscheid gemaakt in woningen met een directe bouwtitel (31 woningen). Daarnaast heeft een deel van de het gebied waarvoor de agrarische bestemming wordt gehandhaafd een wijzigingsregel opgenomen waarmee daar onder voorwaarden ten hoogste 17 woningen kunnen worden gerealiseerd Goossen Janssenstraat te Ophemert Hoefnagels B.V. (verder initatiefnemer) is voornemens om een woningbouwproject te realiseren voor 2 woningen op de hoek van de Waalbandijk en de Goossen Janssenstraat te Ophemert. Het voorontwerpbestemmingsplan heeft in juli en augustus 2015 ter inzage gelegen Oude Zandstraat te Opijnen Ten zuiden van de woningen aan de Oude Zandstraat, tegen de Waalbandijk, liggen agrarische gronden. In het kader van de Ruimte voor Ruimte regeling is een planologische procedure gevoerd om hier woningbouw mogelijk te maken. De woningbouwontwikkeling is opgenomen in het bestemmingsplan Kern Opijnen.

32 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 29 5 CONCLUSIE Gevraagd is om inzicht te verkrijgen in de vraag of de realisatie van dijkverbeteringsmaatregelen in het dijktraject tussen Tiel en Waardenburg mogelijk zijn binnen het geldende planologische regime. Aan de hand van 7 referentiebouwstenen (concrete dijkverbeteringsmaatregelen) is inzicht verkregen in eventuele planologische procedures. Ook wordt inzicht verkregen in het draagvlak van de bevoegde gezagen voor deze maatregelen. De geldende plannen, beleid en voornemens met een doorkijk tot 2025 zijn geïnventariseerd en er is geanalyseerd of de realisatie van de referentiebouwstenen planologisch mogelijk is. Aan de hand van het geldend beleid zijn effectcriteria geformuleerd. Aan de hand van de volgende 7 referentiebouwstenen (concrete dijkverbeteringsmaatregelen) is inzicht verkregen in eventuele planologische procedures: a. ondergrondse constructie in huidige primaire kering tot 50 m1 uit dijkteen binnentalud; b. bovengrondse constructie in huidige primaire kering; c. steunberm 20 m1 uit dijkteen binnentalud; d. steunberm 50 m1 uit dijkteen binnentalud; e. asverschuiving/ verleggen verkeer-bestemming; f. waterkering wordt rivierwaarts verlegd waardoor het winterbed 50 m1 wordt verkleind; g. grondverbetering in het voorland waar tot ca. 3m diep ontgraven moet worden. Visuele presentatie De bouwstenen, de geldende planologische regelingen en de afwijkingen van de planologische regelingen zijn weergegeven in een GIS-viewer ( 9. Geldende bestemmingsplannen Voor het traject van de dijkverbetering tussen Tiel en Waardenburg gelden verschillende bestemmingsplannen van de gemeenten Tiel en Neerijnen. Deze plannen zijn de toetsingskaders voor de uiteindelijke dijkverbeteringsmaatregelen. Er is onderzocht in hoeverre de verschillende referentiebouwstenen binnen de geldende bestemmingsplannen passen en voor welke bouwstenen planologische aanpassingen noodzakelijk zijn. Voor referentiebouwsteen b zijn geen aanpassingen van het planologisch regime noodzakelijk en kan direct een vergunning worden aangevraagd. Voor referentiebouwsteen c is alleen binnen het plangebied van het bestemmingsplan Kern Ophemert een aanpassing noodzakelijk. Ook voor de uitvoering van de bouwstenen f en g zijn geen aanpassingen van het planologische regime noodzakelijk. Wel moet met name voor bouwsteen f worden onderzocht of er geen belemmeringen ontstaan voor de vergroting van de afvoercapaciteit van de rivier en de waterstandverhoging. De volgende bestemmingsplannen moeten worden aangepast indien de referentiebouwstenen a en d binnen het plangebied van de betreffende plannen wordt uitgevoerd: Buitengebied (gemeente Tiel) Buitengebied - Kruisstraat 5a (gemeente Tiel) Kern Waardenburg (gemeente Waardenburg) 9 User : tiwa/ Password : controlx

33 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 30 Voor bouwsteen e moeten 7 bestemmingsplannen worden aangepast om de verlegging van de weg binnen de plangebieden van deze bestemmingsplannen mogelijk te maken (zie paragraaf 2.5.1). De in paragraaf onder bouwsteen a en d genoemde bestemmingsplannen moeten worden aangepast om de bescherming van de dijkverbeterende maatregelen binnen deze plangebieden te borgen (en kunnen dus ook in een later stadium worden aangepast). Bouwsteen f (het rivierwaarts verleggen van de waterkering) heeft gevolgen voor de binnendijkse beschermingszones en de bijbehorende bebouwingsmogelijkheden. Hierop moet de bestemmingsplannen die binnendijks gelden, ter plaatse van de dijkverlegging, worden aangepast. Het is aan te bevelen de planologische bescherming te regelen voordat de maatregelen worden uitgevoerd. Geldend beleid Het geldend rijksbeleid, provinciaalbeleid, waterschapsbeleid en gemeentelijk beleid die van belang zijn voor de dijkverbeteringsmaatregelen, evenals relevante wet- en regelgeving, zijn geïnventariseerd en geanalyseerd. Uit de analyse van dit beleid blijkt dat er drie aspecten zijn die mogelijk een belemmering kunnen vormen voor de referentiebouwstenen: 1. Ruimte voor de Rivier Op grond van het Barro en de Beleidslijn grote rivieren zijn dijkse maatregelen onder voorwaarden mogelijk. De voorwaarden hebben onder andere betrekking op de waarborging van het veilig en doelmatig gebruik van de rivier, er mogen geen feitelijke belemmeringen ontstaan voor de vergroting van de afvoercapaciteit van de rivier en de waterstandverhoging of de afname van het bergend vermogen dient zo gering mogelijk te zijn. Indien gekozen wordt voor de bouwstenen e en/of f moeten deze aspecten worden onderzocht. 2. Voorkeurstracé buisleiding Op grond van het Barro is tussen Zennewijnen en Ophemert een voorkeurstracé buisleiding aangewezen. Er mogen geen activiteiten plaatsvinden die een belemmering kunnen vormen voor het voorkeurstracé. 3. Natuur Delen van het plangebied zijn aangewezen als Natura 2000-gebied, Gelders Natuurnetwerk en Groene Ontwikkelingszone. Afhankelijk van de oplossingsrichtingen voor de dijkverbeteringsmaatregelen (dit geldt met name voor de bouwstenen e, f en g) kan sprake zijn van significant nadelige effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van het Natura gebied Uiterwaarden Waal. Indien hier van sprake is dient een passende beoordeling te worden uitgevoerd en is mogelijk een vergunning en compensatie in het kader van de Natuurbeschermingswet nodig. Indien sprake is van aantasting van de kernkwaliteiten van het GNN en/of het GO dient compensatie plaats te vinden. Daarnaast is mogelijk een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet aan de orde, waarbij compensatie en mitigatie noodzakelijk kan zijn. 4. Woningbouw In de kernen Ophemert, Varik en Heesselt is een aantal locaties gereserveerd voor woningbouw. Met name voor binnendijkse maatregelen (bouwsteen a, c, d en e) kunnen de woningbouwlocaties een belemmering vormen. In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de concrete (woning)bouwontwikkelingen in het plangebied.

34 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 31 Formulering effectcriteria Op basis van het beleid kunnen thema s worden benoemd met effectcriteria die van belang zijn voor de latere selectie van kansrijke oplossingsrichtingen en MER. De thema s en effectcriteria zijn in onderstaande tabel weergegeven. Thema Effectcriteria (positief, neutraal, negatief) 1. Water Effect op bescherming tegen overstromingen. Effect op afvoercapaciteit rivier. Effect op waterstand. 2. Natuur Effect op leefgebieden. Effect op instandhoudingsdoelstellingen. 3. Buisleidingen Effect op aanwezige buisleidingen. 4. Cultuurhistorie Effect op cultuurhistorische waarden (mate van aantasting). 5. Recreatie Effect op beleving gebied (mate van rust, toegankelijkheid gebied) Effect op routes. 9. Landschap Effect op landschappelijke waarden (bijdrage of aantasting kernkwaliteiten dijk en omgeving). 10. Wonen Effect op bouwmogelijkheden. Effect op woon- en leefklimaat (toegankelijkheid, geluid- en visuele hinder) 11. Werken Effect op bedrijfsvoering. 12. Verkeer Effect op doorstroom en verkeersveiligheid. Toekomstige ontwikkelingen Voor het traject van de dijkverbetering tussen Tiel en Waardenburg staan verschillende ontwikkelingen op de planning. In de planvorming dient rekening te worden gehouden met deze ontwikkelingen. Geldigheid Er is tevens gevraagd om een advies inzake behoud van wettelijke geldigheid van onderzoekrapport. Voorliggend rapport heeft geen wettelijke status, derhalve is er geen wettelijke geldigheid aan het onderzoek gekoppeld. Van belang is wel dat dit onderzoek een momentopname is van de ten tijde van het onderzoek geldende plannen. Toekomstige plannen en ontwikkelingen zijn zover bekend, meegenomen in het onderzoek. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de Omgevingswet die naar verwachting in 2018 in werking treedt en de Wet Natuurbescherming die naar verwachting op 1 januari 2017 in werking treedt. Na de inwerkingtreding van de Omgevingswet worden inpassingsplannen en bestemmingsplan automatisch een omgevingsplan. Het omgevingsplan vormt het toetsingskader voor activiteiten in de fysieke leefomgeving en is hiermee breder dan een bestemmingsplan, dat gaat over een goede ruimtelijke ordening. Risico van deze wetgevingsoperatie is dat de planologische plannen (inpassingsplan of bestemmingsplan(nen) die worden opgesteld ten behoeve van de dijkverbetering, na 2018 moeten worden aangepast aan de nieuwe wet- en regelgeving. Welke termijn hiervoor geldt, is nog niet bekend (gesproken wordt over termijnen van 7 of 10 jaar). Er is ook nog volgende onduidelijk over de inhoud en de opzet van een omgevingsplan om nu al een omgevingsplan te maken. De inwerkingtreding van de Wet Natuurbescherming zal leiden tot wijzigingen in de lijst van beschermde soorten. Op dit moment is er nog geen duidelijkheid omtrent de lijst. Het kan betekenen dat tijdens het proces van de dijkverbetering met andere soorten rekening dient te worden gehouden dan voorheen en dat bepaalde conclusies uit het onderzoek Natuurtoets dijkverbetering Tiel Waardenburg niet meer van toepassing zijn.

35 AGEL adviseurs Inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen Waterschap Rivierenland april 2016 Dijkverbetering Tiel-Waardenburg blad 32 Dit heeft tot gevolg dat aanvullend onderzoek en/of ontheffingen noodzakelijk kan zijn, wat kan leiden tot een wijziging van het werkprotocol van de aannemer.

36 BIJLAGE 1 Analyse ruimtelijke plannen

37 ondergrondse constructie in huidige primaire kering tot 50 m1 uit dijkteen binnentalud bovengrondse constructie in huidige primaire kering (maximaal 1,50 m boven huidige kering) steunberm 20 m1 uit dijkteen binnentalud (maximaal 3 m hoog) steunberm 50 m1 uit dijkteen binnentalud (maximaal 3 m hoog) asverschuivin g/ verleggen verkeerbestemming (8 m binnen en/of waarts) alleen toetsting ruimtebeslag waterkering wordt rivierwaarts verlegd waardoor het winterbed 50 m1 wordt verkleind waterkering wordt rivierwaarts verlegd verkleining winterbed 250 m1 tussen spoorlijn en café Neerijnen grondverbeteri ng in het voorland waar tot ca. 3m diep ontgraven moet worden (kan tot 150 m). a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' Gemeente Tiel 1 Tiel-West nvt nvt nvt nvt nvt Binnen bestemming Groen geen verkeer toegestaan. 2 Buitengebied De gronden die zijn aangewezen als "Waterstaatsdoeleinden", alsmede de gronden gelegen op een afstand van ten hoogste 20 m van de ste grens van de bestemming zijn tevens bestemd voor de afvoer van hoog opperwater, sediment en ijs, voor de waterhuishouding, voor verkeer te water en voor aanleg, onderhoud en verbetering van de hoofdwaterkering, alsmede voor de vergroting van de afvoercapaciteit. Op deze gronden is de beleidslijn Ruimte voor de Rivier van toepassing en de keur van waterschap Rivierenland. Een en ander met dien verstande dat de bestemming waterstaatsdoeleinden primair is ten opzichte van de andere aan de gronden toegekende bestemmingen; Op of in de tot Waterstaatsdoeleinden bestemde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, worden gebouwd ten dienste van de primaire bestemming. 3 Buitengebied Kruisstraat 5a Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk' zijn de gronden tevens bestemd voor de bescherming, onderhoud en instandhouding van de primaire waterkering. In afwijking van het bepaalde in de daar voorkomende bestemmingen mag in of op deze gronden niet worden gebouwd. bestemming (incl 20 m grens), maar ondergrondse constructie aanduiding, maar ondergrondse constructie bestemming (incl 20 m grens) aanduiding nvt waterhuishouding en bijbehorende oevers en voorzieningen voor wat sloten en andere waterpartijen nvt nvt nvt Agr met waarden: waterhuishouding en bijbehorende oevers en voorzieningen voor wat betreft sloten en andere waterpartijen; Binnen bestemmingen Agrarisch gebied met hoge landschapswaarde n (Ahl) en Natuurgebied: binnen deze bestemmingen is verkeer toegestaan. nvt

38 Gemeente Neerijnen 4 Buitengebied De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; verhardingen; groenvoorzieningen. Bouwwerken, geen gebouwen zijnde, noodzakelijk voor het beheer en onderhoud van de waterkering mogen worden opgericht tot een maximale bouwhoogte van 3 m. a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' bestemming, maar ondergrondse constructie en binnen vrijwaringszone dijk bestemming, binnen vrijwaringszon e dijk bestemming, alleen ter plaatse verplaatsing met 250 m bestemming water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan + geen bouwmogelijkheden binnen bestemming Agrarisch met waarden dijks en Natuur, dus wijziging bestemming tbv bescherming niet noodzakelijk Ten zuiden van Varik dijks past verlegging niet binnen Verkeer, geldt Natuur: geen verkeer toegestaan 34.5 Ter plaatse van gronden met de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk - 1' mag niet worden gebouwd;ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk-1' zijn de gronden tevens bestemd voor de bescherming, onderhoud en instandhouding van de primaire waterkering. In afwijking van het bepaalde in de daar voorkomende bestemmingen mag in of op deze gronden niet worden gebouwd. nvt nvt nvt aanduiding aanduiding De voor 'Waterstaat - Uiterwaardgebied' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de afvoer en doorstroming van rivierwater. 5 Heesseltsche Uiterwaarden De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; verhardingen; groenvoorzieningen. Bouwwerken tot 3m. (overlapt geheel bestemming Uiterwaardgebied) nvt nvt nvt nvt onder voorwaarden mogelijk* onder voorwaarden mogelijk* onder voorwaarden mogelijk* voorwaarden geen belemmering nvt nvt nvt nvt nvt bestemming water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan bestemming Verkeer, binnen Natuur (wegen en paden toegestaan en Groen (alleen uin -en uitritten mogelijk)

39 De voor 'Waterstaat - Uiterwaardgebied' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de afvoer en doorstroming van rivierwater. In of op de voor stroomvoerend rivierbed bestemde gronden mag uitsluitend ten behoeve van de in lid 10.2 sub b genoemde riviergebonden en de in lid 10.2 sub c genoemde niet-riviergebonden activiteiten worden gebouwd, mits de andere aan deze gronden gegeven bestemmingen dit toelaten. De riviergebonden activiteiten zijn: de aanleg of wijziging van waterstaatkundige (kunst)werken; a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' nvt nvt nvt nvt onder voorwaarden mogelijk* onder voorwaarden mogelijk* nvt voorwaarden geen belemmering 6 Kern Ophemert De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; verhardingen; groenvoorzieningen. Bouwwerken tot 3m. 7 Buitengebied Neerijnen, wijziging Waalbandijk 2C Varik Op de voor 'Waterstaat - Waterkering' aangewezen gronden zijn de regels van artikel 30 van het bestemmingsplan 'Buitengebied' van toepassing. Op de als 'vrijwaringszone- dijk 1' aangeduide gronden zijn de regels van artikel 34.5 van het bestemmingsplan bestemming, maar ondergrondse constructie 'Buitengebied' van toepassing. 8 Molenblok Varik 2014 De voor 'Waterstaat - Waterkering' aangewezen gronden zijn behalve voor de andere aldaar bestemming, voorkomende bestemming(en) mede bestemd voor: het maar in stand houden, het beheer, het onderhoud en de ondergrondse verbetering van de waterkering; bij deze bestemming constructie en behorende voorzieningen zoals kunstwerken, dijksloten binnen en andere waterstaatswerken. vrijwaringszone dijk Ter plaatse van de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' zijn de gronden, naast de voor die gronden aangewezen bestemmingen, tevens aangeduid voor de bescherming, onderhoud en instandhouding van de primaire waterkering; Ter plaatse van gronden met de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' mag niet worden gebouwd; bestemming bestemming, binnen vrijwaringszon e dijk bestemming bestemming, bestemming, binnen binnen vrijwaringszon vrijwaringszon e dijk e dijk bestemming nvt bestemming Binnen alle bestemming enkelbestemmingsplan zijn Verkeer. Binnen water en Agrarische met waterhuishoudkundige waarden (wegen voorzieningen toegestaan en paden toegestaan) en Groen (alleen fietsen voetpaden en inen uitritten nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt

40 9 Kern Varik (ontwerp) De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; Bouwwerken tot 3m. a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' bestemming, maar ondergrondse constructie bestemming nvt Binnen alle enkelbestemmingsplan zijn water en waterhuishoudkundige voorzieningen toegestaan Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' zijn de gronden, naast de overige geldende bestemmingen, tevens bestemd voor de beschermingszone van de primaire waterkering. Bouwwerken hoogte van 3 m. bestemming, maar ondergrondse constructie bestemming nvt Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 2' zijn de gronden, naast de overige geldende bestemmingen, tevens bestemd voor de beschermingszone van de primaire waterkering. geen bouwverbod, dus geen bescherming nvt nvt nvt nvt nvt nvt 10 Landgoed Bloemfonteijn Ter plaatse van de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' zijn de gronden, naast de voor die gronden aangewezen bestemmingen, tevens aangeduid voor de bescherming, onderhoud en instandhouding van de primaire waterkering; Ter plaatse van gronden met de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' mag niet worden gebouwd; nvt nvt nvt nvt 11 Buitengebied 2002/2007 (Donkerstraat 23-25) De gronden op plankaart 1 als waterkering aangegeven zijn bestemd voor: de directe en indirecte kering van water; openbare wegen, inclusief op- en afritten. Op de gronden zijn in verband met de bestemming toegelaten: bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten behoeve van de in lid 1 genoemde doeleinden; bestemming? (oude pdf, niet nauwkeurig) bestemming? (oude pdf, niet nauwkeurig) nvt nvt nvt nvt 12 Kern Heesselt De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering. Bouwwerken tot 3 m. bestemming, maar ondergrondse constructie bestemming, bestemming maar binnen vrijwaringszon e bestemming, maar binnen vrijwaringszon e nvt nvt nvt water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan nvt (binnen Bp Heesselsche Uiterwaarden)

41 Ter plaatse van de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' zijn de gronden, naast de voor die gronden aangewezen bestemmingen, tevens aangeduid voor de bescherming, onderhoud en instandhouding van de primaire waterkering; Ter plaatse van gronden met de gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' mag niet worden gebouwd; a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' aanduiding, maar ondergrondse constructie aanduiding, wel binnen vrijwaringszon e dijk 2 nvt nvt nvt 13 Kern Heesselt, Gerestraat Regels Kern Heesselt, grotendeels vrijswaringszone dijk Kern Opijnen De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemming, bestemmingen primair bestemd voor de volgende maar doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte ondergrondse kering van het water; aanleg, instandhouding en/of constructie bescherming van de waterkering; verhardingen; groenvoorzieningen. Bouwwerken tot 3m. (overlapt grotendeels bestemming Waterkering) bestemming nvt nvt nvt nvt nvt bestemming water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan bestemming verkeer. wegen en paden zijn binnen Natuur mogelijk. Wegen zijn niet mogelijk binnen bestemming Groen De voor 'Waterstaat - Uiterwaardgebied' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de afvoer en doorstroming van rivierwater. nvt nvt nvt nvt nvt voorwaarden geen beperking 15 Waalbandijk Opijnen De voor 'Waterstaat - Waterkering' aangewezen gronden zijn, behalve voor de andere daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de volgende doeleinden: de instandhouding, het beheer, het onderhoud en de verbetering van de waterkering; bij deze bestemming behorende voorzieningen zoals kunstwerken, dijksloten en andere waterstaatswerken. Bouwwerken 3 m. bestemming, maar ondergrondse constructie bestemming nvt nvt nvt water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan. nvt 16 Zandstraat 12b Opijnen De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn, behalve voor de andere daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; verhardingen; groenvoorzieningen. Bouwwerken 3 m. bestemming, maar ondergrondse constructie bestemming nvt nvt nvt water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan. nvt

42 17 Waalbandijk Heesselt- Opijnen De gronden met de bestemming 'Waterbergingszone' zijn bestemd voor de beschermingszone ten behoeve van de bandijk en voor waterberging. De gronden met de bestemming 'Waterstaatsdoeleinden' zijn bestemd voor de afvoer van hoog oppervwater, sediment en ijs voor de waterhuishouding (en voor verkeer en water). Andere bouwwerken tbv waterhuishouding zijn toegestaan a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' nvt nvt nvt bestemming, maar binnen Waterstaatsd oeleinden mogelijk nvt nvt nvt nvt nvt bestemming, maar binnen Waterstaatsdo eleinden mogelijk 18 Beschermd Dorpsgezicht Neerijnen De voor Waterstaat - Waterkering aangewezen gronden zijn naast de overige daaraan gegeven bestemmingen primair bestemd voor de volgende doeleinden: voorzieningen voor de directe en indirecte kering van het water; aanleg, instandhouding en/of bescherming van de waterkering; Bouwwerken tot 3m. Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' zijn de gronden, naast de overige geldende bestemmingen, tevens bestemd voor de beschermingszone van de primaire waterkering. Bouwwerken hoogte van 3 m. bestemming, maar ondergrondse constructie aanduiding, maar ondergrondse constructie nvt bestemming, bestemming maar binnen vrijwaringszon e aanduiding, maar wel binnen vrijwaringszon e dijk 2 bestemming, maar binnen vrijwaringszon e bestemming aanduiding bestemming aanduiding ter plaatse van f. 250 meter past niet binnen aanduidingen. water en waterhuishoudkundige voorzieningen binnen alle enkelbestemmingen toegestaan + geen bouwmogelijkheden, dus aanpassing tbv bescherming niet noodzakelijk bestemming Verkeer, binnen Natuur (wegen en paden toegestaan) en Groen (alleenuin -en uitritten mogelijk) Ter plaatse van de aanduiding 'vrijwaringszone - dijk 2' zijn de gronden, naast de overige geldende bestemmingen, tevens bestemd voor de beschermingszone van de primaire waterkering. nvt nvt nvt aanduiding aanduiding

43 19 Kern Waardenburg De op de plankaart als Waterkering aangegeven gronden zijn bestemd voor: hoofdwaterkering en daarbij behorende voorzieningen; waterhuishouding en voorzieningen ten behoeve van het scheepvaartverkeer, de afvoer van hoog oppervlakte, sediment en ijs, alsmede voor de vergroting van de afvoercapaciteit; bewegend en stilstaand verkeer met de daarbij behorende voorzieningen, niet zijnde motorbrandstofverkooppunten; doeleinden van openbaar nut; groenvoorzieningen; bouwhoogte 4m, lichtmasten 8m a b c d e f f g e Toets aan dubbelbestemming 'Waterstaat- Waterkering' en gebiedsaanduiding 'vrijwaringszone - dijk 1' Toets enkelbestemming Toets aan bestemming 'Verkeer' bestemming, maar ondergrondse constructie bestemming, bestemming maar binnenbesche rmingszone waterkering bestemming, maar binnenbesche rmingszone waterkering nvt nvt nvt enkelbestemmingen Wonen, Maatschappelijk en Groen (geen waterhuishoudkundige voorzieningen toegestaan) bestemming verkeer, binnen bestemming Agrarisch (geen verkeer toegestaan) en Natuur (geen verkeer toegestaan) De gronden die op de plankaart zijn aangegeven als Beschermingszone waterkering zijn mede bestemd voor de bescherming en het onderhoud van een naastgelegen waterkering. Bouwen alleen na vrijstelling waterschap. nvt * Toetsing aan voorwaarden bestemming 'Waterstaat - Uiterwaardgebied' met betrekking tot belemmering afvoer en doorstroming rivier

44 BIJLAGE 2 Ruimtelijke beleid

45 BIJLAGE 2 RIJKS-, PROVINCIAAL-, WATERSCHAPS- EN GEMEENTELIJK BELEID Deze bijlage geeft een overzicht van rijksbeleid, provinciaalbeleid, waterschapsbeleid en gemeentelijk beleid die van belang zijn voor de dijkverbeteringsmaatregelen, evenals relevante wet- en regelgeving. Het beleid is met een doorkijk tot 2025 geïnventariseerd, waardoor inzicht is verkregen in de relevante beleidsstukken van de verschillende overheidslagen. Voor elk beleidsdocument is een korte samenvatting met het doel van het plan beschreven en de beleidsuitspraken die van belang zijn voor de dijkverbetering Tiel - Waardenburg zijn weergegeven. 1.1 Rijksbeleid Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Doel Op 13 maart 2012 is de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) in werking getreden. In de structuurvisie schetst het kabinet hoe Nederland er in 2040 uit moet zien: concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig. Tot 2028 heeft het kabinet in de SVIR 3 Rijksdoelen geformuleerd: de concurrentiekracht vergroten door de ruimtelijk-economische structuur van Nederland te versterken. Dit betekent bijvoorbeeld een aantrekkelijk (internationaal) vestigingsklimaat; de bereikbaarheid verbeteren; zorgen voor een leefbare en veilige omgeving met unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden. De structuurvisie benoemt met name Rijksdoelen en nationale belangen. De (boven) lokale afstemming en uitvoering van verstedelijking wordt overgelaten aan (samenwerkende) gemeenten binnen de provinciale kaders. In de Structuurvisie worden uiteenlopende sectoren onderscheden, waaronder diverse aanwijzingen vallen. In onderstaande tabel is een overzicht van de aanwijzingen van het dijktraject in de Structuurvisie weergegeven. Sommige sectoren en/of aanwijzingen hebben geen betrekking op de dijkverbeteringsmaatregelen, waardoor deze niet nader zijn geanalyseerd. Sector Aanwijzing Van belang ja/nee Nationale ruimtelijke (herijkte) EHS Ja hoofdstructuur (inter)nationaal Ja hoofdvaarwegennet (inter)nationaal Nee hoofdwegennet (inter)nationaal Nee spoorwegennet Buisleiding en -strook Nee Hoofd watersysteem Ja Primaire waterkering Ja Gebiedsgerichte nationale Oost-Nederland Ja belangen en opgaven 1

46 Relevante beleidsuitspraken Op de kaarten behorend bij de SVIR, is het traject gelegen binnen de structuurvisie-gebieden: (herijkte) EHS, Hoofd watersysteem & Primaire waterkering (Herijkte) EHS De natuur in de EHS (tegenwoordig Natuurnetwerk Nederland (NNN)) wordt beschermd door middel van een nee, tenzij -regime. Binnen de EHS zijn nieuwe projecten, plannen en handelingen met een significant negatief effect op de wezenlijke kenmerken en waarden van de EHS niet toegestaan, tenzij er sprake is van een groot openbaar belang en reële alternatieven ontbreken. De herijkte nationale EHS wordt uiterlijk in 2021 door provincies gerealiseerd. De grote rivieren behoren tot de EHS en vallen onder de verantwoordelijkheid van het Rijk. Daarnaast is het regime uit de Natuurbeschermingswet 1998 op deze gebieden van toepassing. (Inter)nationaal hoofdvaarwegennet Voor de binnenvaart heeft het Rijk de ambitie om een vlot, betrouwbaar hoofdvaarwegennet te realiseren. Het Rijk geeft bij het beheer en onderhoud prioriteit aan de hoofdtransportassen en de belangrijkste knelpunten. Ook houdt het Rijk hierbij rekening met (de gevolgen van) klimaatverandering voor de vaarwegen en andere belangen in het watersysteem. Hierover worden afspraken gemaakt met medeoverheden. Hoofd watersysteem Het rijk verantwoordelijk voor het integrale beheer van het hoofdwatersysteem en, samen met de waterschappen, verantwoordelijk voor de bescherming van Nederland tegen overstromingen. Belangrijk is dat bij ruimtelijke plannen rekening wordt gehouden met waterhuishoudkundige eisen op korte en lange termijn. Het regionale en hoofdwatersysteem zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar wederzijds. De overheden hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een goede koppeling. Binnen het hoofdwatersysteem wordt, waar verantwoord, ruimte voor andere functies geboden. Primaire waterkering Het Rijk beschermt de primaire waterkeringen (dijken, dammen, kunstwerken en duinen) die in beheer zijn bij het Rijk. Ook stelt het Rijk de normen voor de primaire waterkeringen, die in beheer zijn bij de waterschappen. Primaire waterkeringen bieden, in combinatie met de hoge gronden, bescherming tegen overstroming vanuit de wateren. De staat van de primaire keringen wordt in een meerjaarlijkse toetsing in beeld gebracht. In het Deltaprogramma worden de opgaven voor de primaire keringen voor de korte en lange termijn inzichtelijk gemaakt. Oost-Nederland De MIRT-regio 1 Oost-Nederland bestaat uit de provincies Overijssel en Gelderland. Opgaven van nationaal belang in dit gebied zijn o.a.: Versterking van de primaire waterkeringen (hoogwaterbeschermingsprogramma) en het samen met decentrale overheden uitvoeren van het gebiedsgerichte deelprogramma Rivieren van het Deltaprogramma ten behoeve van het formuleren van een integrale strategie voor het rivierengebied. In Oost-Nederland gaat het deelprogramma Rivieren over de Waal, Neder-Rijn, Lek, IJssel en IJssel-Vechtdelta. Het samenwerken met decentrale overheden in de generieke deelprogramma s Veiligheid, Zoet water en Nieuwbouw en Herstructurering van het Deltaprogramma. Het tot stand brengen en beschermen van de (herijkte) EHS, inclusief de Natura gebieden (zoals de Veluwe). 1 In het Meerjarenprogramma Ruimte, Infrastructuur en Transport (MIRT) staat welke ruimtelijke opgaven er zijn voor een bepaald gebied, wat de gezamenlijke oplossingen (programma s en projecten) zijn en welke investeringen hiervoor nodig zijn. 2

47 1.1.2 Nationaal Waterplan Doel Het Nationaal Waterplan (NWP), dat op 10 december 2015, is vastgesteld bevat de hoofdlijnen van het nationale waterbeleid voor de komende jaren en de daarbij behorende aspecten van het nationale ruimtelijke beleid, met een vooruitblik richting Het kabinet speelt proactief in op de verwachte klimaatveranderingen op lange termijn, om overstromingen te voorkomen. Binnen de planperiode gaan realistische maatregelen in uitvoering die een antwoord bieden op de opgaven voor de korte termijn en voldoende mogelijkheden openlaten om op langere termijn verdere stappen te zetten. Met het NWP zet het kabinet een volgende ambitieuze stap in het robuust en toekomstgericht inrichten van ons watersysteem, gericht op een goede bescherming tegen overstromingen, het voorkomen van wateroverlast en droogte en het bereiken van een goede waterkwaliteit en een gezond ecosysteem als basis voor welzijn en welvaart. Relevante beleidsuitspraken In de voorkeurstrategie waterveiligheid rivierengebied is met betrekking tot het plangebied aangegeven dat er een grote dijkversterking dient plaats te vinden mogelijk met in combinatie met een dijkverhoging. Het NWP dient te worden vertaald in beleid van de andere overheden Deltaprogramma 2016 en deltabeslissingen Doel In het Deltaprogramma zijn de te nemen maatregelen en voorzieningen uit het nationale waterbeleid uitgewerkt. Het Deltaprogramma wordt jaarlijks herzien. Doel van het Deltaprogramma is dat de waterveiligheid en de zoetwatervoorziening in 2050 duurzaam en robuust zijn, zodat ons land de grotere extremen van het klimaat veerkrachtig kan blijven opvangen. De overheid gaat daarom, samen met andere organisaties, op drie terreinen op een nieuwe manier aan de delta werken: Er komen nieuwe normen voor waterveiligheid: deze hangen niet alleen samen met de kans op een overstroming, maar ook met de gevolgen van een overstroming (risicobenadering). De omvang van de gevolgen bepaalt daarbij de hoogte van de norm. De beschikbaarheid van zoetwater voor landbouw, industrie en natuur wordt voorspelbaarder. De ruimtelijke inrichting wordt klimaatbestendiger en waterrobuuster. Om daadwerkelijk tot uitvoering van het Deltaprogramma te komen, zijn vijf deltabeslissingen opgesteld. Voor de dijkverbetering zijn met name de volgende deltabeslissingen van belang: Deltabeslissing Waterveiligheid: hierin staan nieuwe normen voor de waterveiligheid centraal. Deze nieuwe normen zijn tot stand gekomen a.d.h.v. de risicobenadering: de normen hangen niet alleen samen met de kans op een overstroming, maar ook met de gevolgen van een overstroming. Waar de waterkeringen een hoger beschermingsniveau moeten bieden, vindt dijkversterking of rivierverrruiming plaats. In de deelprogramma s is in voorkeursstrategieën aangegeven welke maatregelen daarvoor nodig zijn, op korte en op lange termijn. De voorkeursstrategieën vormen de basis voor het nieuwe uitvoeringsprogramma Deltaplan Waterveiligheid. Daarbij wordt gekeken naar toepassing van slimme combinaties van verschillende typen maatregelen (meerlaagse veiligheid): Laag 1: maatregelen om overstromingen te voorkomen (zoals versterking van dijken, dammen en duinen en rivierverruiming); Laag 2: gevolgen van overstromingen beperken via ruimtelijke inrichting; Laag 3: gevolgen van overstromingen beperken via rampenbestrijding. 3

48 Daarnaast zijn voorkeurstrategieën opengesteld. Aan de basis van de voorkeursstrategie Rivieren, ligt een combinatie tussen rivierverruiming en dijkversterking. Met maatwerk wordt daarbij ingespeeld op de karakteristieken van de riviertakken en op andere ingrepen langs de rivieren. Een belangrijk onderdeel hiervan is het hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Op de Waal (waar het dijkversterkingsproject over gaat) zijn de meest urgente projecten in het HWBP opgenomen, namelijk: Waardenburg-Tiel (het traject van dit onderzoek) en Gorinchem- Waardenburg, in combinatie met de rivierverruimende projecten uit de voorkeursstrategie die daar de grootste samenhang mee hebben, respectievelijk Varik-Heesselt en Sleeuwijk. Relevante beleidsuitspraken De deltabeslissing en de voorkeurstrategieën dienen door de provincies te worden overgenomen in provinciaal beleid en structuurvisies. Voor de provincie Gelderland betreft dit de Omgevingsvisie en de Structuurvisie Waalweelde West. Deze komen aan bod in de paragrafen en Ook de van belang zijnde inhoud van het Hoogwaterbeschermingsprogramma dient meegenomen te worden (zie paragraaf 2.2.3) Hoogwaterbeschermingsprogramma Doel Het ministerie van Infrastructuur en Milieu voert in samenwerking met de waterschappen in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) maatregelen uit om Nederland te beschermen tegen overstromingen, nu en in de toekomst. Waterschap Rivierenland voert in het kader van het HWBP een aantal projecten uit, waaronder de dijkverbetering Tiel - Waardenburg. Een andere maatregel is de realisatie van hoogwatergeul Varik en Heesselt. Deze maakt geen onderdeel uit van de ruimtelijke analyse ten behoeve van naar de dijkverbetering, maar deze maatregelen hangen wel met elkaar samen. Het traject Tiel Waardenburg is in het HWBP concreet vermeld als het traject Waardenburg Ophemert. Het traject dijkverbetering Waardenburg - Ophemert bestaat uit twee samengevoegde projecten van circa 10,4 kilometer afgekeurde dijkvakken. De dijkvakken zijn afgekeurd op met name binnenwaartse stabiliteit, maar ook op hoogte, waartse stabiliteit en in een enkel geval piping. Er zijn diverse ontwikkelingen en inzichten waar rekening mee moet worden gehouden, zoals Ruimte voor de Rivier, nieuwe normen, nieuwe pipingregels, nieuwe toelaatbare overslagdebieten, de projectoverstijgende verkenning Macrostabiliteit en zoals aangegeven, de hoogwatergeul Varik-Heesselt. De urgentie om maatregelen op dit traject uit te voeren is hoog. Relevante beleidsuitspraken In het HWBP wordt aangegeven dat er een hoge urgentie is om maatregelen op het traject Tiel-Waardenburg uit te voeren wat betreft dijkverbetering. In de HWBP Handreiking Landschappelijke Inpassing Ruimtelijke Kwaliteit is aangegeven dat een goede landschappelijke inpassing met locatiespecifieke maatregelen gericht is op het voorkomen, beperken of compenseren van de nadelige gevolgen van een plan. De ruimtelijke kwaliteit van de omgeving dient minimaal op hetzelfde niveau te blijven als voor de uitvoering van de maatregel Beleidslijn grote rivieren Doel Sinds 14 juni 2006 is de Beleidslijn grote rivieren van kracht. Doelstelling van deze beleidslijn is het behouden van de ruimte die de rivier nodig heeft voor de veilige afvoer en berging van het rivierwater en het tegengaan van ontwikkelingen die de mogelijkheid voor rivierverruiming in de weg staan. De Beleidslijn grote rivieren geldt voor alle grote rivieren en is bedoeld om plannen en projecten in de uiterwaarden te beoordelen. 4

49 Binnen het toepassingsgebied van de beleidslijn worden twee regimes onderscheiden. Het stroomvoerend rivierbed betreft de gronden die bij extreem hoge afvoer van de rivieren onder water staan en die een stroomvoerende functie moeten kunnen vervullen. Het waterbergend rivierbed betreft de gronden die dienen voor de berging en/of afvoer van extreem hoge afvoeren. Op de kaarten behorende bij de Beleidslijn grote rivieren zijn de dijkse gronden tot aan de primaire waterkering (Waalbandijk) aangewezen als stroomvoerend rivierbed. Kaarten behorende bij Beleislijn grote rivieren met in blauw het stroomvoerend regime (kaarten 054, 055, 056 Waal 7, geldend per 1 juli 2015) Relevante beleidsuitspraken Voor de aanleg of wijziging van waterstaatkundige kunstwerken in het gedeelte van het rivierbed waarop het stroomvoerend regime van toepassing is, wordt toestemming gegeven indien: 1 er sprake is van een zodanige situering en uitvoering van de activiteit dat het veilig functioneren van het waterstaatswerk gewaarborgd blijft; 2 er geen sprake is van een feitelijke belemmering voor vergroting van de afvoercapaciteit, en; 3 er sprake is van een zodanige situering en uitvoering van de activiteit dat de waterstandsverhoging of de afname van het bergend vermogen zo gering mogelijk is. 5

50 De resterende waterstandseffecten of de afname van het bergend vermogen dient duurzaam te worden gecompenseerd waarbij de financiering en de tijdige realisering van de maatregelen gezekerd zijn Nadere Uitwerking Rivierengebied Doel Voor de periode zijn tussen de toenmalige bewindslieden van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) en van Verkeer en Waterstaat (V&W) afspraken gemaakt over de gezamenlijke aanpak en financiering van natuurontwikkelingsprojecten in uiterwaarden. Dit is vormgegeven door middel van de Nadere Uitwerking Rivierengebied (NURG). De doelstelling in het kader van het NURG-programma is 'het ontwikkelen van dynamische nieuwe natuur in de uiterwaarden van de Rijntakken en bedijkte Maas. Daarbij is tevens afgesproken dat NURG-projecten ook dienen bij te dragen aan rivierverruiming (ook te zien als hoogwaterveiligheid). Primair doel is dus het realiseren van nieuwe natuur langs grote rivieren. Tussen provincie en Rijk zijn in het kader van de herijking van de NURG-opgave afspraken gemaakt over welke uiterwaarden worden heringericht. Binnen het plangebied zijn de Stiftsche Uiterwaarden, de Heesseltsche Uiterwaarden, de Hurwenensche Uiterwaarden,de Breemwaard en Munnikenland onderdeel van de NURG-opgave Voor het overgrote deel zijn de NURG-opgaven reeds uitgevoerd. Er bestaat een kleine restopgave, onder andere in de Kop van Heerewaarden. Relevante beleidsuitspraken In de structuurvisie WaalWeeelde West zijn de opgaven met betrekking tot de NURG opgenomen. Zie paragraaf Besluit algemene regels ruimtelijke ordening Doel Het Barro is de juridische vertaling van de kaderstellende uitspraken die in SVIR zijn geformuleerd en bevat regels ter bescherming van de nationale belangen. Lagere overheden moeten de regels van het Barro in acht nemen bij het opstellen van ruimtelijke plannen, zodat ze doorwerken tot het niveau van de lokale besluitvorming. Het Barro bevat onder meer regels voor het bouwen in het rivierbed van de grote rivieren. De regels zijn overgenomen uit de Beleidslijn grote rivieren en vormen een juridische vertaling van deze beleidslijn In het Barro worden de algemene rivierkundige voorwaarden verwoord waaraan (bouw)activiteiten in het rivierbed altijd moeten voldoen. Deze voorwaarden zijn een vertaling van de zorgplicht van de initiatiefnemer van een activiteit in het rivierbed. Om de belangen waarop deze bepaling ziet, ook via het ruimtelijke spoor te borgen, dienen deze voorwaarden door te werken in het bestemmingsplan. In onderstaande tabel is een overzicht van de aanwijzingen van het dijktraject in het Barro weergegeven. Sector Aanwijzing Van belang ja/nee Grote rivieren Rivierbed Ja Gebiedsreservering voor de Ja lange termijn Rijntakken Stroomvoerend deel van het Ja rivierbed Rijksvaarwegen Rijksvaarweg Ja Buisleidingen Voorkeurstracé buisleiding Ja 6

51 Relevante beleidsuitspraken De Waal is aangewezen als Rijksvaarweg. Daarnaast zijn de volgende aspecten binnen de aanduiding Grote Rivieren van belang, namelijk: rivierbed, stroomvoerend deel van het rivierbed en gebiedsreservering voor de lange termijn Rijntakken. Tussen Zennewijnen en Ophemert ligt een voorkeurstracé buisleiding. Rijksvaarweg: Artikel van het Barro bepaald dat voor rijksvaarwegen een vrijwaringszone (aan weerszijde van de rijksvaarweg) is vastgelegd. Deze zone wordt gemeten vanaf de begrenzingslijn van de rijksvaarweg zoals opgenomen in de legger (5.1 Waterwet). Er zijn verschillende vrijwaringszones. Voor de Waal geldt Vaarweg/CEMT-klasse VIc, waarvoor op grond van het Barro een vrijwaringszone met een breedte van 25 meter aan weerszijden van de Waal van toepassing is. Aanwijzing Rivierbed: In artikel van het Barro is bepaald dat bestemmingsplannen in een rivierbed alleen nieuwe bestemmingen mogen aanwijzen als: a. het veilig en doelmatig gebruik van de rivier gewaarborgd blijft; b. geen feitelijke belemmeringen ontstaan voor de vergroting van de afvoercapaciteit van de rivier; c. de waterstandverhoging of de afname van het bergend vermogen zo gering mogelijk is; d. de ecologische toestand van het oppervlaktewaterlichaam niet verslechtert. Daarbij moet moeten de resterende waterstandeffecten of afname van het bergend vermogen worden gecompenseerd. Ook moet in een bestemmingsplan worden vastgelegd hoe dit wordt gecompenseerd. Aanwijzing Stroomvoerend deel van het rivierbed: In artikel van het Barro is bepaald dat bestemmingsplannen in een stroomvoerend deel van het rivierbed alleen gewijzigd mogen worden indien een of meer van de volgende activiteiten worden mogelijk gemaakt: a. de aanleg of wijziging van waterstaatkundige kunstwerken; b. de verwezenlijking en het beheer van natuurterreinen; c. de verwezenlijking van voorzieningen van groot openbaar belang die niet het rivierbed kunnen worden gerealiseerd; d. activiteiten die onderdeel uitmaken van de lijst van maatregelen opgenomen in de Bijlage bij de planologische kernbeslissing Ruimte voor de Rivier en waarvan de uitvoering wordt gefinancierd door Onze Minister. Aanwijzing Gebiedsreservering voor de lange termijn Rijntakken: Artikel van het Barro bepaalt dat Als gebiedsreservering voor de lange termijn voor de Rijntakken worden aangewezen de gebieden waarvan de geometrische plaatsbepaling is vastgelegd in het GML-bestand bij dit besluit en is verbeeld op kaart 3. Het gebied tussen Varik en Heesselt is aangewezen als gebiedsreservering. Hiervoor wordt een aparte procedure doorlopen. Artikel bepaald daarna dat voor deze gebieden Een bestemmingsplan dat betrekking heeft op reservering van een gebied voor de lange termijn bevat geen wijziging van de bestemming die ten opzichte van het daaraan voorafgaande bestemmingsplan kan leiden tot grootschalige of kapitaalintensieve ontwikkelingen die het treffen van rivierverruimende maatregelen kunnen belemmeren. 7

52 Uitsnede kaart Grote rivieren behorende bij Besluit algemene regels ruimtelijke ordening Aanwijzing voorkeurstracé buisleiding; In artikel 2.9 van het Barro is bepaald dat tracés voor buileidingen worden aangewezen met aan weerszijden van het trace een zoekgebied van 250 meter. Een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden die zijn gelegen binnen het voorkeurstracé laat, ten opzichte van het op het moment van aanwijzing van dat voorkeurstracé geldende bestemmingsplan, geen nieuwe activiteiten toe die een belemmering kunnen vormen voor de aanleg van een buisleiding van nationaal belang. Onder deze activiteiten valt de aanleg van een waterkering, inclusief de daarbij behorende beschermingszone. Uitsnede kaart Voorkeurstracé buisleidingen behorende bij Regeling algemene regels ruimtelijke ordening 8

53 Tot slot heeft het ontwerpbesluit tot wijziging van het Barro begin 2016 ter inzage gelegen, waarin de gebiedsreservering voor de maatregel Dijkteruglegging Heesselt is komen te vervallen. Er komt een alternatieve maatregel voor in de plaats: de maatregel Hoogwatergeul Varik-Heesselt. Omdat de lange termijn taakstelling langs de Waal niet in zijn geheel met dijkse maatregelen gerealiseerd kan worden, blijft een maatregel in die regio noodzakelijk. Voor de genoemde Hoogwatergeul Varik-Heesselt is een nieuwe gebiedsreservering in het Barro opgenomen De Nota Belvedere (1999) Doel De Nota Belvedere is een beleidsnota over de relatie tussen ruimtelijke inrichting en cultuurhistorie. De centrale doelstelling van het beleid luidt: 'de cultuurhistorische identiteit wordt sterker richtinggevend voor de inrichting van de ruimte, en het rijksbeleid zal daarvoor goede voorwaarden scheppen'. Vanaf 2009 werd Belvedere in het rijksbeleid vervangen door de MoMo (Modernisering Monumentenzorg). Het MoMo staat voor het stimuleren en ondersteunen van gebiedsgericht werken, het belang van cultuurhistorie laten meewegen in de ruimtelijke ordening, het formuleren van een visie op erfgoed en het verminderen van de administratieve lastendruk. Als gevolg van de MoMo zijn het Besluit ruimtelijke ordening en de Monumentenwet op 1 januari 2012 aangepast. Belangrijkste gevolgen zijn de plicht voor gemeenten om bij het opstellen van bestemmingsplannen rekeningen te houden met de aanwezige cultuurhistorische waarden en het vergroten van vrijstellingen van de vergunningplicht voor eigenaren van monumentale gebouwen. Relevante beleidsuitspraken Voor het ruimtelijk beleid worden diverse oplossingsrichtingen aangedragen. Drie van deze kunnen van belang zijn voor de dijkverbetering, namelijk: Het garanderen van een vroegtijdige en volwaardige afweging van cultuurhistorische kwaliteiten bij ruimtelijke planvorming, inrichting en beheer, gericht op het versterken van de cultuurhistorische identiteit en de historische ruimtelijke samenhang. Het volwaardig betrekken van cultuurhistorie bij planologische procedures en planvormingsprocessen. Het stimuleren van het gebruik van ondersteunende planfiguren Natuurbeschermingswet 1998 Doel De Natuurbeschermingswet 1998 regelt de bescherming van natuurgebieden. De gebieden die hieronder vallen, vormen samen het Natura 2000-netwerk. Natura 2000 bestaat uit habitat- en vogelrichtlijngebieden en Natuurbeschermingswetgebieden. De gebieden zijn van grote betekenis voor de bescherming van de Europese biodiversiteit en dienen gezamenlijk met alle andere aangewezen gebieden in Europa een ecologisch netwerk te vormen. De overheid streeft daarnaast naar een samenhangend netwerk van hoogwaardige natuurgebieden en ontwikkelt om deze reden het Nationaal Natuurnetwerk (NNN, voorheen EHS). De verantwoordelijkheid voor de uitwerking hiervan ligt op provinciaal niveau. Voor het plangebied relevante informatie Het plangebied maakt voor een groot deel onderdeel uit van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal (onderdeel van het overkoepelende Natura 2000-gebied Rijntakken ). 9

54 Natuur-Wetenschappelijk Centrum heeft een natuurtoets uitgevoerd waarin de voorgenomen plannen zijn getoetst aan de relevante natuurwetgeving Provinciaal beleid Omgevingsvisie Gelderland Doel In de vastgestelde Omgevingsvisie staan maatschappelijke opgaven in Gelderland, die zijn ontstaan in gesprekken tussen overheden, organisaties en particulieren. Het gaat over steden en dorpen, natuur, landbouw, water, energie en meer. In de Omgevingsvisie (december 2015) zijn de actualisaties met betrekking tot natuur en water opgenomen. Ook het Waterplan Gelderland is opgenomen in de Omgevingsvisie. De provincie heeft ervoor gekozen om in de Omgevingsvisie vanuit twee hoofddoelen bij te dragen aan gemeenschappelijke maatschappelijke opgaven voor een toekomstbestendig Gelderland. Deze hoofddoelen zijn: Een duurzame economische structuur. Het borgen van de kwaliteit en veiligheid van onze leefomgeving. Deze twee hoofddoelen benadrukken de rol en kerntaken van de provincie als middenbestuur. Economische structuurversterking vraagt om een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Dit betekent goede bereikbaarheid en voldoende vestigingsmogelijkheden. Het betekent ook een aantrekkelijke woon- en leefomgeving met de unieke kwaliteiten van natuur, water en landschap in Gelderland. In de omgevingsvisie worden de aspecten beschreven die van belang zijn voor de economische structuur en de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. Deze aspecten zijn weergegeven op de kaarten behorende bij de Omgevingsvisie. Per aspect zijn verschillende deelgebieden aangewezen. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de deelgebieden die overlappen met het dijktraject Tiel Waardenburg. Sommige aspecten en/of aanwijzingen hebben geen betrekking op de dijkverbeteringsmaatregelen, waardoor deze niet nader zijn geanalyseerd. Per aangewezen deelgebied zijn de belangrijkste beleidsuitspraken weergegeven. Aspect Aanwijzing Van belang ja/nee Regionaal Regio Rivierenland Ja Waalweelde West Ja (zie Structuurvisie Waalweelde West) Windenergie Windenergie aandachtsgebied Nee Windenergie mogelijk Nee Windenergie niet-kansrijk Nee Windenergie uitgesloten Nee vanwege provinciale doelen Windenergie uitgesloten Nee vanwege wettelijke beperkingen Vrijetijdseconomie Toeristische routestructuren: wandel- en fietspaden Ja Landbouw Verwevingsgebied -niet Nee grondgebonden veehouderij Glastuinbouw Glastuinbouw in overige Nee gebieden 2 Natuur-Wetenschappelijk Centrum, Natuurtoets dijkverbetering Tiel-Waardenburg, W1093/P15-120,

55 Natuur Gelders Natuurnetwerk Ja Groene ontwikkelingszone Ja Ganzenfoerageergebieden Ja Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie Ja Water en natuur Natte landnatuur Ja Veilige leefomgeving Stiltegebieden Ja Regionale keringen Nee Water en ondergrond Intrekgebieden Nee Erfgoed Molenbiotopen Ja Relevante beleidsuitspraken Regio Rivierenland Het plangebied valt geheel binnen de regio Rivierenland. Deze regio wordt gekenmerkt door: groen open gebied, omzoomd door rivieren; ruimte voor dynamiek en ontwikkeling, met name vrijetijdseconomie, agribusiness en logistiek; balans zoeken tussen koesteren, vernieuwen en benutten. De provincie en haar partners streven in de regio naar: de inzet van de gemeenten, maatschappelijke organisaties, ondernemers en provincie is nodig om in te spelen op de opgaven in Rivierenland. De gezamenlijke inspanningen en opgaven richten zich op vier speerpunten (logistiek, agribusiness, vrijetijdseconomie en Vitaal Platteland). Vrijetijdseconomie Over delen van de Waalbandijk en de uiterwaarden van de Waal ligt de aanduiding Toeristische routestructuren: wandel- en fietspaden. Wandel, fiets, struin- en ruiterroutes zijn belangrijk voor de vrijetijdseconomie. De provincie zal waar mogelijk rekening houden met bestaande paden en routes. Deze routes worden van zo'n belang geacht voor het toerisme in Gelderland dat zij planologische bescherming nodig hebben in bestemmingsplannen. Het tot stand te brengen Gelders Wandelnetwerk en het fietsknooppuntennetwerk zijn belangrijke instrumenten om barrièrevorming en versnippering van het netwerk van aantrekkelijke, verkeersluwe wegen en paden voor het langzaam verkeer te voorkomen. Door bijvoorbeeld bebouwing of aanleg van wegen kunnen routes minder aantrekkelijk worden. Natuur Het plangebied is deels aangewezen als Gelders Natuurnetwerk, als Groene ontwikkelingszone en als ganzenforageergebied. Gelders Natuurnetwerk: Een groot gedeelte van de uiterwaarden heeft een aanwijzing als Gelders Natuurnetwerk (GNN). Buiten de uiterwaarden hebben slechts enkele specifieke locaties deze aanwijzing. Om de biodiversiteit nu en voor toekomstige generaties Gelderlanders veilig te stellen, beschermt de provincie het GNN. Het GNN is een samenhangend netwerk van bestaande en te ontwikkelen natuur van internationaal, nationaal en provinciaal belang. Een groot deel van de Gelderse natuurgebieden is internationaal beschermd: de Natura gebieden. Juist in deze gebieden moet de biodiversiteit worden behouden of verbeterd. De provincie geeft in het natuurbeleid prioriteit aan het behalen van de Natura 2000-doelen in de Natura 2000-gebieden. Het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone vervullen daarnaast een belangrijke rol bij het behoud van de biodiversiteit. De provincie wil: hectare nieuwe natuur in het GNN in 2025 gerealiseerd hebben; 11

56 natuur verbeteren en herstellen waar het gaat om internationale doelen; een goed beheer mogelijk maken. Nieuwvestiging en grootschalige ingrepen zijn alleen mogelijk wanneer: er geen reële alternatieven zijn; een groot maatschappelijk belang in het geding is. Per saldo moet elke ontwikkeling een verbetering van de kernkwaliteiten in het GNN opleveren. In dat saldo zijn vergroting van de oppervlakte natuur en versterking van de ecologische samenhang belangrijke randvoorwaarden. De provincie stelt bij een aantasting van de kernkwaliteiten de voorwaarde dat er een compensatieplan gemaakt wordt waarbij de bestaande natuurwaarden worden versterkt. De initiatiefnemer is verantwoordelijk voor de compensatie. De provincie ondersteunt op verzoek met het opstellen van een compensatieplan en wil faciliteren met compensatiepools. Groene ontwikkelingszone: Het gehele rivierbed en enkele andere locaties rondom het dijktraject zijn aangewezen als Groene ontwikkelingszone (GO). De provincie en haar partners streven samen naar een compact en hoogwaardig stelsel van onderling verbonden natuurgebieden. De GO heeft een dubbele doelstelling. Er is ruimte voor verdere economische ontwikkeling in combinatie met een (substantiële) versterking van de samenhang tussen aangrenzende en inliggende natuurgebieden. In de Groene Ontwikkelingszone heeft de provincie de volgende doelstellingen: de samenhang tussen de natuurgebieden bevorderen en daarmee het Gelders Natuurnetwerk versterken en overgangen tussen natuurbestemmingen en andere functies zoneren; ruimte bieden voor de verdere ontwikkeling van functies die hier aanwezig zijn en passen, in het bijzonder de grondgebonden landbouw, het landgoedbedijf en extensieve openluchtrecreatie; kansen bieden voor creatieve functiecombinaties ter versterking van het natuurlijke systeem door een versterking van de kernkwaliteiten van natuur en landschap in combinatie met stedelijke functies waaronder verblijfsrecreatie; beschermen van bos; specifieke weidevogel- en ganzenfoerageergebieden beschermen. Ter bescherming en versterking van de aanwezige natuur- en landschapswaarden zijn regels opgenomen in de Omgevingsverordening waaraan gemeentelijke bestemmingsplannen moeten voldoen. Ganzenfoerageergebieden: Aan de oostzijde van het dijktraject zijn gebieden aangewezen als ganzenfoerageergebied. Deze ganzenfoerageergebieden zijn een bijzonder onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone. De provincie en haar partners willen invulling geven aan de internationale verplichting tot duurzame instandhouding van de ganzenpopulatie. De provincie vindt het van belang dat de ganzenfoerageergebieden geschikt blijven voor ganzen. De provincie stuurt daarom op het behoud van de openheid en de rust in deze gebieden. In foerageergebieden waarborgt de provincie de noodzakelijke rust. Landschap In Tiel is het inundatiekanaal aangewezen als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie; het kanaal loopt tot aan de primaire waterkering. In de Omgevingsvisie is vastgesteld dat de provincie en haar partners er samen naar streven dat de Nieuwe Hollandse Waterlinie als erfgoed te behouden en ontwikkelen. Het beschermen gebeurt met ruimtelijke regelgeving waarmee ontwikkelingen zorgvuldig worden afgewogen tegen de kernkwaliteiten. Deze kernkwaliteiten mogen bij ontwikkelingen niet aangetast worden. 12

57 De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een cultuurhistorisch fenomeen van wereldbelang dat de provincie voor de toekomst wil behouden. Water en natuur Delen van het plangebied zijn aangewezen als natte landnatuur. De natte landnatuur levert een belangrijke bijdrage aan de ecologische diversiteit van Gelderland. Daarom streven de provincie en haar partners er samen naar om de natte landnatuur als onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk duurzaam in stand te houden en zo mogelijk te versterken. Deze functietoekenning heeft via de Waterwet doorwerking naar het beleid van de waterschappen in Gelderland. De provincie gaat er vanuit dat de waterschappen, gemeenten, rijk en de provincie zelf rekening houden met de functies. Bij hun handelen zorgen zij voor geen achteruitgang en bij veranderingen in ruimte en waterhuishouding zorgen zij zo mogelijk voor verbetering. Bij verbeteringsplannen van beheerders van natte landnatuur leveren zij alle medewerking die nodig is, waarbij initiatiefnemers van de verbeteringsplannen zorgen voor een sluitende begroting. Veilige Leefomgeving Een groot gedeelte van het plangebied is aangewezen als stiltegebied. De provincie streeft naar het optimaal gebruik van de positieve effecten van stilte, van lage geluidsniveaus en van het behoud van de diversiteit aan geluiden, dit zowel in natuurgebieden als in gebieden in of bij de stedelijke omgeving. Dit streven hangt samen met de doelen voor natuur, wonen, recreatie en vrijetijdseconomie. Erfgoed Langs het dijktraject zijn twee molenbiotopen aangewezen. De provincie en haar partners streven samen naar het in stand houden van de molens in Gelderland. De molens zijn een identiteitsbepalend onderdeel van Gelderland. De ambitie van de provincie is dat de omgeving van de molens zodanig ingericht wordt dat de molens kunnen blijven draaien. Dit is een randvoorwaarde. De provincie beschermt de ruimte rond de molens tegen ongewenste ingrepen Omgevingsverordening Gelderland (december 2015) Doel De Omgevingsverordening Gelderland voorziet ten opzichte van de Omgevingsvisie niet in nieuw beleid en is daarmee dus beleidsneutraal. De inzet van de verordening als juridisch instrument om de doorwerking van het provinciaal beleid af te dwingen is beperkt tot die onderdelen van het beleid waarvoor de inzet van algemene regels noodzakelijk is om provinciale belangen veilig te stellen of om uitvoering te geven aan wettelijke verplichtingen. De Omgevingsverordening richt zich net zo breed als de Omgevingsvisie op de fysieke leefomgeving in de provincie Gelderland. Dit betekent dat vrijwel alle regels die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving opgenomen zijn in de Omgevingsverordening. Het gaat hierbij om regels op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu, water, verkeer en bodem. Deze aspecten zijn weergegeven op de kaarten behorende bij de verordening. Per aspect zijn verschillende deelgebieden aangewezen. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de deelgebieden die overlappen met het dijktraject Tiel Waardenburg. Sommige aspecten en/of aanwijzingen hebben geen betrekking op de dijkverbeteringsmaatregelen, waardoor deze niet nader zijn geanalyseerd. Per aangewezen deelgebied zijn de relevante regels weergegeven. 13

58 Aspecten Aanwijzing Van belang ja/nee Windenergie Windenergie uitgesloten Nee vanwege provinciale doelen Landbouw Verwevingsgebied -niet Nee grondgebonden veehouderij Glastuinbouw Glastuinbouw in overige Nee gebieden Tijdelijk verbod hervestiging Nee glastuinbouw Tijdelijk verbod Nee nieuwvestiging glastuinbouw Tijdelijk verbod uitbreiding Nee bestaande glastuinbouw Natuur Gelders Natuurnetwerk Ja Groene ontwikkelingszone Ja Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie Ja Water en Milieu Functies van Water Ja Intrekgebieden Nee Stiltegebieden Ja Erfgoed Molenbiotopen Ja Natura-2000 gebieden Natura 2000-gebieden Ja (toelichtend) (toelichtend) Natuur Het plangebied is deels aangewezen als Gelders Natuurnetwerk (GNN) en als Groene ontwikkelingszone (GO). Voor de regels met betrekking tot het beschermingsregime van het GNN is artikel van de verordening van toepassing. Artikel bevat de regels voor het beschermingsregime van de GO. Onderstaand zijn de belangrijkste regels opgenomen. In een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden gelegen binnen het GNN worden geen nieuwe functies mogelijk gemaakt, tenzij: geen reële alternatieven aanwezig zijn; sprake is van redenen van groot openbaar belang; de negatieve effecten op de kernwaliteiten van het gebied, de oppervlakte en de samenhang zoveel mogelijk worden beperkt; en de overblijvende negatieve effecten op de kernkwaliteiten van het gebied, de oppervlakte en de samenhang gelijkwaardig worden gecompenseerd. Compensatie: Voorwaarden voor compensatie (art lid 3): a. wordt gerealiseerd op gronden die nog geen natuurbestemming hebben in of grenzend aan de GO of grenzend aan het GNN of in het zoekgebied van ha nieuwe natuur in het GNN. b. wordt, voor zover mogelijk, gerealiseerd aan of nabij het aangetaste gebied, met dien verstande dat een duurzame situatie ontstaat; c. wordt planologisch verankerd in hetzelfde dan wel in een ander gelijktijdig vast te stellen bestemmingsplan; d. vindt plaats in een compensatiepoule, indien combinatie van de ingreep en de compensatie in hetzelfde of een gelijktijdig vast te stellen plan niet mogelijk is; e. vindt plaats op afstand van het gebied, indien fysieke compensatie aansluitend aan of nabij het aangetaste gebied en compensatie van gelijkwaardige natuur in een compensatiepoule niet mogelijk is. 14

59 De omvang van de compensatie wordt bepaald door de omvang van het aangetaste areaal waarbij een toeslag op de omvang van het aangetaste areaal wordt berekend, zowel in oppervlak, als in budget, te onderscheiden in de categorieën (art lid 4): a. natuur met een ontwikkeltijd van 5 jaar of minder: geen toeslag; b. tussen 5 en 25 jaar te ontwikkelen natuur: toeslag van 1/3 in oppervlak, vermeerderd met de gekapitaliseerde kosten van het ontwikkelingsbeheer; c. tussen 25 en 100 jaar te ontwikkelen natuur: toeslag van 2/3 in oppervlak, vermeerderd met de gekapitaliseerde kosten van het ontwikkelingsbeheer; d. bij een ontwikkelingsduur van meer dan 100 jaar: de toeslag van tenminste 2/3 in oppervlak en de gekapitaliseerde kosten van het ontwikkelingsbeheer zijn maatwerk. Voor de onderbouwing met betrekking tot mitigatie en compensatie wordt een compensatieplan vastgesteld, waarin in ieder geval wordt ingegaan op bovenstaande voorwaarden, en tevens wordt ingegaan op (art ): a. de wijze waarop wordt verzekerd dat de mitigatie en de compensatie daadwerkelijk worden uitgevoerd; b. de wijze van monitoring en rapportage van de tenuitvoerlegging van de mitigatie en de compensatie. In een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden gelegen binnen het GNN kan uitbreiding van bestaande functies mogelijk worden gemaakt indien in de toelichting bij het plan wordt aangetoond dat de kernkwaliteiten van het gebied, in hun onderlinge samenhang bezien, per saldo worden versterkt en deze versterking planologisch is verankerd in hetzelfde dan wel een ander, gelijktijdig vast te stellen bestemmingsplan. In een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden gelegen binnen GO worden geen nieuwe grootschalige ontwikkelingen mogelijk gemaakt die leiden tot een significante aantasting van de kernkwaliteiten van het betreffende gebied, tenzij: geen reële alternatieven aanwezig zijn; sprake is van redenen van groot openbaar belang; de negatieve effecten op de kernkwaliteiten, de oppervlakte en de samenhang zoveel mogelijk worden beperkt; en de overblijvende negatieve effecten op de kernkwaliteiten, de oppervlakte en de samenhang gelijkwaardig worden gecompenseerd. In een bestemmingsplan dat betrekking heeft op gronden gelegen binnen de GO wordt een functie, ten behoeve waarvan een houtopstand als bedoeld in de Boswet dient te worden verwijderd, anders dan in het kader van de normale bosexploitatie, slechts mogelijk gemaakt indien wordt voorzien in een extra compensatie voor het areaal bos dat verloren gaat. De compensatie als bedoeld in het eerste lid: wordt gerealiseerd in of grenzend aan de GO; voor zover mogelijk wordt gerealiseerd aan of nabij het aangetaste gebied, met dien verstande dat een duurzame situatie ontstaat; planologisch wordt verankerd in hetzelfde danwel in een ander gelijktijdig vast te stellen bestemmingsplan; plaats vindt in een compensatiepoule, indien combinatie van ingreep en compensatie in hetzelfde of een gelijktijdig vast te stellen plan niet mogelijk is; plaats vindt op afstand van het gebied, indien fysieke compensatie aansluitend aan of nabij het gebied en compensatie van gelijkwaardige natuur in een compensatiepoule niet mogelijk is. 15

60 Uitsnede kaart Regels Natuur Omgevingsverordening Gelderland, december 2015 Landschap Het inundatiekanaal in Tiel maakt onderdeel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Een bestemmingsplan voor gronden die onderdeel uitmaken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zoals aangegeven op de kaart Regels Landschap maakt ten opzichte van het ten tijde van de inwerkingtreding van de verordening geldende bestemmingsplan geen activiteiten mogelijk die de kernkwaliteiten aantasten. De kernkwaliteiten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn: het unieke, in samenhang met het landschap ontworpen negentiende en twintigste-eeuwse hydrologische en militair verdedigingssysteem; de grote openheid; het groene en overwegend rustige karakter. Water en Milieu Tussen Varik en Waardenburg zijn enkele gebieden aangewezen als functies van water. Gedeputeerde Staten kunnen op verzoek bij de uitvoering van waterprojecten afwijkingen toestaan van de waterfuncties indien dit noodzakelijk is voor de realisatie van het project en er wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: de afwijking is van ondergeschikt belang in relatie tot de omvang van functies die in het project worden gerealiseerd; de afwijking heeft voldoende draagvlak blijkens overleg met betrokken partijen; de haalbaarheid van de voorgeschreven functie is in het geding is. Erfgoed Langs het dijktraject zijn twee molenbiotopen aanwezig. De verordening stelt dat in bestemmingsplannen die betrekking hebben op gronden gelegen binnen de molenbiotoop geen nieuwe bebouwing danwel beplanting wordt toegestaan, tenzij in de toelichting bij het bestemmingsplan wordt aangetoond dat het functioneren van de molen door middel van windvang niet wordt beperkt. De referentiebouwstenen zullen geen beperkingen opleveren voor de windvang. 16

61 1.2.3 Structuurvisie Waalweelde West (2015) Doel Provinciale Staten van Gelderland hebben op 8 juli 2015 de provinciale structuurvisie WaalWeelde West vastgesteld. De provinciale structuurvisie WaalWeelde West geldt voor het uiterwaardengebied en enkele binnendijks gelegen locaties van de gemeenten Lingewaal, Neerijnen, Maasdriel en Zaltbommel. De structuurvisie is een richtinggevend beleidskader voor de ruimtelijke ontwikkeling in het gebied. In de structuurvisie zijn voor ruimtelijke thema s opgaven benoemd en keuzes gemaakt. De nadruk in de structuurvisie ligt op de thema s hoogwaterveiligheid en natuur. De belangrijkste maatregelen om de rivier meer ruimte te geven zijn een hoogwatergeul bij Varik en Heesselt en rivierkundige maatregelen bij Brakel. Daarnaast zijn potentiële woningbouwlocaties, bedrijventerreinlocaties en recreatieve ontwikkelingen benoemd. Het belangrijkste en richtinggevende doel van deze structuurvisie is hoogwaterveiligheid. Het doelbereik voor water is het leveren van een zo groot mogelijke bijdrage aan de opgave van een afvoercapaciteit bij Lobith van m 3 /s in 2050 en m³/s in het jaar Alle in de visie genoemde opgaven en voorgestane maatregelen zijn afgewogen en beoordeeld op hun effect op de waterstand. Daarbij wordt gewerkt vanuit de uitgangspunten: Optimale rivierverruiming door middel van het streven naar een hydraulisch samenhangend pakket van maatregelen. Zo veel mogelijk uitgaan van een verbreed rivierlint, dat wil zeggen zoveel mogelijk dijkse maatregelen en alleen waar dat onvoldoende is ook binnendijkse maatregelen meenemen. Flessenhalzen in het hoogwaterbed zoveel mogelijk oplossen om opstopping en erosie tot een minimum te beperken (dit wordt het stroomlijningsprincipe genoemd). In de structuurvisie is onderscheid gemaakt in verschillende deelgebieden. Per deelgebied zijn de opgave en visie beschreven aan de hand van verschillende thema s. De volgende deelgebieden vallen binnen het plangebied: Stiftsche Uiterwaarden, Hoogwatergeul Varik- Heesselt, Heesseltsche Uiterwaarden, Bitumarin-terrein en Rijswaard. Relevante beleidsuitspraken per deelgebied Stiftsche Uiterwaarden In dit deelgebied, ter hoogte van Zennewijnen en Ophemert, zijn de volgende vier ontwikkelingen opgenomen: Nevengeul Stiftsche Uiterwaarden: voor een groot deel van de Stiftsche Uiterwaarden is een ontgrondingsvergunning afgegeven voor kleiwinning. Na oplevering krijgt dit deel van de Stifsche Uiterwaarden een natuurlijke inrichting. De eigenaar heeft de ambitie om dit gebied in te richten en te beheren als een aaneengesloten natuurgebied. Rijkswaterstaat onderzoekt in samenwerking met een aantal initiatiefnemers of er mogelijkheden zijn om de geul aan te takken op de Waal zodat deze kan gaan meestromen met de rivier. Het maaiveld van de uiterwaarden zal plaatselijk worden verlaagd ten behoeve van natuurlijk grasland/glanshaverhooiland. De zomerkade zal worden verwijderd en de overige kades worden verlaagd. Daarnaast dient er voor een hoogwatergeul bij Varik en Heesselt instroming te worden gerealiseerd. Deze maatregel heeft voornamelijk betrekking op het verlagen van de kade bij het instroompunt en de verwijdering van het aanwezige opgaand groen om belemmering van instroming in een hoogwatergeul te voorkomen. 17

62 Uitsnede kaart Structuurvisie WaalWeelde West Natuur Stiftsche Uiterwaarden: het hele deelgebied is aangewezen als Natuur Stiftsche uiterwaarden. De Stiftsche Uiterwaarden maken onderdeel uit van het Natura 2000-gebied Rijntakken, deelgebied Uiterwaarden Waal en het Gelders Natuurnetwerk/Groene Ontwikkelingszone (GNN/GO). Binnen het plangebied van WaalWeelde West wordt gestreefd naar het behoud van 95 ha glanshaverhooiland en een uitbreidingsdoelstelling/ kwaliteitsverbetering van 7-17 ha. Een gedeelte hiervan wordt gerealiseerd in de Stiftsche Uiterwaarden. Ook in het gebied ten noorden van de geul wordt grotendeels ingezet op natuurontwikkeling. Zoekzone Waalvertierplek Stiftsche Uiterwaarden: in het deelgebied is een strook lopend langs de dijk aangewezen als Zoekzone Waalvertierplek Stiftsche Uiterwaarden. Deze locaties bieden ruimte aan de vraag naar recreatieve mogelijkheden vanuit aanliggende dorpen en steden. Bij de inrichting van de Waalvertierplekken is een minimale aankleding richtinggevend. Bij de uitvoering van de werkzaamheden en inrichting van de Waalvertierplek zal rekening moeten worden gehouden met licht-, geluids- en optische verstoring. Dit moet tot een minimum worden beperkt, zodat verstoring van leefgebied van met name kwartelkoning voorkomen wordt. Waalpleisterplaats Stiftsche Uiterwaarden: in dit gebied bevindt zich het Veerhuis in Varik dat iets verder van de veerstoep bij de dijk gelegen is. Hier wordt horeca gecombineerd met kunst. De Waalpleisterplaats kan een versterking van de aanwezige voorzieningen betekenen en is gericht op informatievoorziening en het versterken van de verblijfskwaliteit. 18

63 Hoogwatergeul Varik-Heesselt Tussen de kernen Varik en Heesselt is van de Stiftsche Uiterwaarden naar de Heesseltsche Uiterwaarden een hoogwatergeul in het binnendijks gebied voorzien. De aanleg een dergelijke hoogwatergeul is cruciaal voor het slagen van de strategie die is gericht op oplossing van de hoogwaterproblematiek door meer ruimte voor de rivier te creëren. De dijken langs een hoogwatergeul moeten dusdanig worden gerealiseerd dat zij tot de primaire waterkeringen gerekend worden. Goede ontsluiting van het gebied is van groot belang en zal dan ook een belangrijk aandachtspunt vormen bij de nadere planvorming. Bij de uitstroom van een hoogwatergeul in de Heesseltsche Uiterwaarden kunnen verhoogde waterstanden optreden. Hiervoor is lokaal mogelijk een dijkverzwaring nodig. 3 Een hoogwatergeul bij Varik-Heesselt moet worden ontsloten door een in- en uitlaat in respectievelijk de Stiftsche Uiterwaarden en de Heesseltsche Uiterwaarden. Zowel de in- als de uitlaat bevinden zich in Natura 2000-gebied Uiterwaarden Waal. Bij het ontwerp van een hoogwatergeul zal het beperken van de effecten op de natuurwaarden een belangrijke randvoorwaarde zijn. Heesseltsche Uiterwaarden In dit deelgebied tussen Heesselt en Opijnen zijn de volgende twee ontwikkelingen opgenomen: Nevengeul Heesseltsche Uiterwaarden: het autonome inrichtingsplan Heesseltsche Uiterwaarden, dat is gemaakt in het kader van de NURG-opgave, opgenomen. Onder regie van Rijkswaterstaat wordt dit herinrichtingsplan uitgevoerd. Het herinrichtingsplan voorziet met betrekking tot rivierveiligheid onder andere in de realisatie van een nevengeul. Voor de inrichting van de Heesseltsche Uiterwaarden wordt tevens door de provincie Gelderland en Rijkswaterstaat gezocht naar meekoppelkansen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Ten aanzien van het verbeteren van de toegankelijkheid en beleefbaarheid van de uiterwaarden en de Waal worden er recreatieve voorzieningen aangelegd. Ten behoeve van de realisatie van een hoogwatergeul bij Varik-Heesselt moet te zijner tijd in aanvulling op het NURGherinrichtingsplan de winterdijk deels worden verlaagd. Ook moet ter hoogte van de uitstroom van een hoogwatergeul een klein gedeelte van de opgaande begroeiing in het gebied worden verwijderd. Deze maatregelen zijn noodzakelijk om de nog te ontwikkelen hoogwatergeul tussen Varik en Heesselt effectief te laten functioneren. Natuur Heesseltsche Uiterwaarden: In de Heesseltsche Uiterwaarden is de ontwikkeling van 200 ha natuur voorzien. Er wordt ingezet op een groot aaneengesloten en beheerbaar natuurgebied waarbij natuurlijke processen een belangrijke rol spelen. Het plan bevat de aanleg van diverse geulen. In het westelijk deel van de uiterwaarden wordt een strang verlengd tot een geul. Begroeiing wordt uit de bestaande geul verwijderd om het zicht op de rivier te verbeteren. Daarnaast wordt een deel van het maaiveld verlaagd en wordt ingezet op de aanleg en ontwikkeling van moerassen. Verder wordt ingezet op de aanleg en ontwikkeling van zachthoutooibos en stroomdalgraslanden. Tenslotte zullen bestaande zandwinplassen worden verontdiept. Bitumarin-terrein Het Bitumarin-terrein, dat ten westen van Opijnen ligt, is een voormalig productie- en opslagterrein voor bitumenmatten; een dijksgelegen bedrijfsterrein. Voor de herontwikkeling van het terrein wordt gedacht aan woningen en landgoedontwikkeling in combinatie met natuur en eventueel recreatie of kleinschalig werken. Nieuwe functies in het gebied zijn alleen mogelijk als er geen sprake is van significant negatieve effecten op de Natura waarden. Op het Bitumarin-terrein bestaan mogelijkheden om hoogwaardige woningbouw te combineren met natuur en water. Rijswaard In dit deelgebied tussen Opijnen en Tuil zijn de volgende ontwikkelingen opgenomen: 3 In de structuurvisie WaalWeelde West wordt uitgegaan van een autonome ontwikkeling zonder toevoeging van extra maatregelen. 19

64 Plas Rijswaard: de aanleg van een plasvoetnoot levert een belangrijke bijdrage aan het vergroten van de beperkte afvoercapaciteit als gevolg van de flessenhals bij Zaltbommel. De plas wordt door een kleine lage oeverwal gescheiden van de Waal. Tegelijkertijd blijft een zo groot mogelijk deel van de (landschappelijke- en natuurlijke kwaliteiten) van de Rijswaard behouden. Natuur Rijswaard: De Rijswaard bestaat voor een belangrijk deel uit natuur. In het gebied ligt de focus voor natuur op het behoud en de ontwikkeling van de Natura 2000-doelen. Hierbij is vooral de grote oppervlakte glanshaverhooiland en zachthoutooibos bijzonder. De natuurontwikkeling is gericht op het uitbreiden en de kwaliteitsverbetering van de droge graslanden, stilstaande wateren (meren met krabbenscheer en fonteinkruiden) en leefgebied voor de kwartelkoning en de kamsalamander. In onderstaande tabel is het uitvoeringsprogramma van de genoemde ontwikkelingen weergegeven: Uiterwaard/ bouwsteen Maatregel Regisseren de overheid Opdrachtgever Hoofdopgave Fase 2: Realisatietermijn (Financiering zeker) Heesseltsche Uiterwaarden Hoogwaterveiligheid en natuurontwikkeling EL&I EL&I Hoogwaterveiligheid, Natura 2000 (NURG) Stiftsche Uiterwaarden Hoogwaterveiligheid EL&I EL&I Waterveiligheid en en natuurontwikkeling natuurontwikkeling (NURG, Natura 2000) Fase 3: Realisatietermijn (Financiering nog te regelen) Hoogwatergeul Varik- Heesselt (wl_70006p2) Hoogwaterveiligheid Provincie Gelderland Rijk Waterveiligheid (DPR) Juridische instrumenten - - Inpassingsplan Fase 4: Realisatietermijn na 2030 Rijswaard (wl_36-5) Hoogwaterveiligheid Provincie Gelderland Natuurontwikkeling Provincie Gelderland Realisatietermijn afhankelijk van private initiatieven Bitumarin-terrein Functieveranderingslocatie - Waterveiligheid Inpassingsplan Provincie Gelderland Natura 2000 Neerijnen - Herontwikkeling verrommelde locatie Bestemmingsplan 1.3 Waterschapsbeleid Waterbeheerprogramma Doel Het Waterbeheerprogramma van Waterschap Rivierenland heeft als doel om op koers te blijven om lange termijn doelen te bereiken voor waterveiligheid, het watersysteem en de waterketen. Bij uitvoering van het programma wordt meebewogen met veranderingen en worden kansen benut die zich voordoen in de regio. Het WBP beschrijft wat het waterschap in de planperiode willen bereiken en hoe ze dat willen doen. Relevante beleidsregels In het waterbeheerprogramma staat bescherming tegen overstromingen voorop. Er zullen veel dijkverbeteringen in het rivierengebied plaatsvinden. Daarbij houdt het waterschap rekening met nieuwe normen voor waterveiligheid en met de belangen van de omgeving. Dijkverbeteringen worden op veel plaatsen innovatief uitgevoerd. Hierdoor kan het waterschap de overlast voor de omgeving beperken en efficiënter werken. 20

65 Het waterschap richt zich hoofdzakelijk op preventieve maatregelen, maar is ook betrokken bij maatregelen betreffende de ruimtelijke inrichting (tweede laag meerlaagseveiligheid) en crisisbeheersing (derde laag meerlaagsveiligheid) Keur Waterschap Rivierenland Doel Het waterschap stelt regels op om te voorkomen dat dijken en oevers beschadigen. Ook zijn er regels voor het onderhoud van sloten, beken, rivieren en andere waterlopen om de waterafvoer in dit oppervlaktewater te waarborgen. Dat is noodzakelijk om het rivierenland te beschermen tegen overstromingen. Deze regels worden aangeduid als de Keur. Op de Legger staan de oppervlaktewateren en dijken aangegeven die in beheer zijn bij het waterschap en waarop de Keur dus van toepassing is. In de Keur zijn verbodsbepalingen opgenomen over zaken die niet mogen in of om waterlopen en dijken. Als uit te voeren werkzaamheden plaatsvinden in een zone die op onze legger wateren of waterkeringen (dijken) staat, moet een melding gedaan worden of een vergunning worden aangevraagd. Relevante beleidsregels In de legger zijn kern- en beschermingszones weergegeven, ook voor de primaire waterkering waarop dit onderzoek ingaat. Binnen deze zones gelden geboden en verboden voor bepaalde activiteiten, werkzaamheden en beheer. Voor werkzaamheden in deze zones is een vergunning nodig of het is verplicht om deze werkzaamheden te melden bij het waterschap. In veel gevallen mogen deze werkzaamheden niet plaatsvinden zonder toestemming van het waterschap. Er zijn drie zones, namelijk: de kernzone waterkering (waterstaatwerk): biedt maximale bescherming voor de waterkering volgens de keur. Voor waterstaatwerken, waarvoor het vaststellen van een legger als bedoeld in artikel 5.1 van de wet is voorgeschreven en die op grond van een projectplan of een watervergunning zijn aangelegd of gewijzigd ten opzichte van de legger, geldt - zolang vaststelling van een legger of een wijziging van de legger niet heeft plaatsgevonden - dat voor de verbodsbepalingen op grond van dit artikel de ligging, vorm, afmeting en constructie van het waterstaatwerk worden aangehouden, zoals aangegeven in het projectplan of de watervergunning. de beschermingszone: is een aan een waterstaatswerk grenzende zone die als zodanig in de legger is aangegeven, waarin ter bescherming van dat werk voorschriften en beperkingen kunnen gelden. Deze biedt zware bescherming voor de waterkering volgens de keur. De onderhoudsplichtigen van ondersteunende kunstwerken of werken die in, op, aan of boven waterkeringen of de beschermingszone zijn aangebracht en mede een waterkerende functie hebben, zijn verplicht deze waterkerend te houden. de beschermingszone: biedt een lichte bescherming voor de waterkering volgens de keur, maar is voldoende om bijvoorbeeld aanvullende eisen aan ontgrondingen te stellen. 1.4 Gemeentelijk beleid Gemeente Tiel Masterplan Waalfront Tiel Doel Het Masterplan Waalfront Tiel heeft tot doel de positie van Tiel als centrumstad in Rivierenland te verstevigen. Dit wordt bereikt door: de relatie tussen de stad en de rivier te versterken en zo de kansen te benutten die de fraaie ligging aan de Waal biedt; 21

66 een forse investering in het voorzieningenniveau (in brede zin), met name in de binnenstad; een kwaliteitsimpuls te realiseren voor de openbare ruimte; zowel de gebouwde als de groene/blauwe omgeving. Het Masterplan Waalfront is een ontwikkelingsplan; deze definieert per deelgebied en per deelproject de uitgangspunten (de principes) voor ontwikkeling. Het Masterplan heeft daarnaast ook de functie van structuurvisie voor dit gedeelte van Tiel. Het plan geeft de samenhang aan tussen de afzonderlijke projecten en kan als planologisch kader dienen voor deze projecten. Relevante beleidsuitspraken In het Masterplan wordt ingegaan op ruimtelijke richtlijnen die voor het totale Waalfront gelden en daardoor gelden als toetsingskader voor ontwikkelingen in dit gebied. Voor de dijkverbetering zijn de volgende richtlijnen van belang: Bij ontwikkelingen dient het onderscheid tussen binnendijks en dijks te worden gerespecteerd (wat betreft ruimtelijke structuur en materiaalgebruik). Het herkenbaar houden van de dijk is cruciaal voor het onderscheid binnendijks - dijks. Daarom moeten de volgende kenmerken hiervan behouden of verbetert te worden: zichtbaar dijklichaam, doorlopend dijklichaam, afgebakende dijkvoet (b.v. met voetsloot of bomen). Naast de algemene richtlijnen, zijn ook richtlijnen per deelgebied uitgewerkt. Voor de dijkverbetering zijn de deelgebieden Ophemertsedijk en Wetlands Passewaaij van belang. Kaart deelgebieden Masterplan Waalfront Tiel Ophemertsedijk: Het Masterplan Waalfront kiest ervoor de zone Ophemertsedijk te ontwikkelen tot een uniek uitloopgebied waar burger en landbouw bij elkaar komen. Wetlands Passewaaij Het dijkse Wetlands-Passewaaij is de afgelopen jaren ontwikkeld tot natuurgebied. Het oprichten van een nevengeul en het beheer gericht op openheid dragen bij aan de ruimte voor de rivier. 22

67 1.4.2 Gebiedsvisie gebied Tiel Doel De gemeente Tiel is begonnen met de voorbereidingen om het bestemmingsplan gebied te herzien en heeft ter voorbereiding een gebiedsvisie opgesteld. De gebiedsvisie heeft van 24 december 2015 tot en met 20 januari 2016 ter inzage gelegen en moet nog worden vastgesteld. De gebiedsvisie biedt enerzijds de basis van het op te stellen bestemmingsplan, maar biedt ook het afwegingskader voor zich aandienende initiatieven in het gebied. Op het moment dat zich een ontwikkelingswens voordoet, die niet als recht past binnen het bestemmingsplan, vormt de gebiedsvisie het afwegingskader voor het wel of niet meewerken aan de ontwikkeling. Relevante beleidsuitspraken Het behoud en de ontwikkeling van de groenblauwe kwaliteiten van de Linge en de uiterwaarden van de Linge en de Waal staan centraal. Bij nieuwe ontwikkelingen dient rekening te worden gehouden met de landschappelijke kernkwaliteiten. De bestaande natuurgebieden dienen te worden beschermd. De gemeente ondersteunt het provinciale beleid om de natuurwaarden verder te ontwikkelen in de Groene Ontwikkelingszone. De gemeente streeft naar het realiseren van een gezond en veerkrachtig watersysteem met het oog op een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving. Voorgesteld wordt om dit om te buigen naar een nieuwe strategie, waarbij de kwaliteit van het landelijk gebied centraal staat en niet meer de scheiding van functies (ja, mits). Daarnaast zijn diverse deelgebieden aangewezen (zie onderstaande afbeelding), waarvan de volgende relevant zijn voor de dijkverbetering: Stedelijk uitloopgebied: dit gebied heeft potenties om zich te ontwikkelen tot stedelijk uitloopgebied; onderdeel hiervan is het Inundatiekanaal; deze heeft een belangrijk cultuurhistorische betekenis. Agrarisch gebied: hierin dienen de doorzichten in de bebouwingslinten en de gebieden met relatieve openheid te worden gerespecteerd. Groenblauwe zone: behoud en ontwikkeling van de groenblauwe natuur- en landschapswaarden heeft in deze zone de prioriteit. Rivier: de hoofdfunctie van het water zijn de waterstroom en waterbergingsfunctie. Uitsnede kaart priotiaire functies Gebiedsvisie gebeid Tiel 23

68 1.4.3 Beeldkwaliteitsvisie Tiel Doel De beeldkwaliteitsvisie integreert verschillend bestaand beleid in een overkoepelende visie over beeldkwaliteit voor het hele grondgebied van de gemeente. De visie schept duidelijkheid over op welke wijze met nieuwe ontwikkelingen, die leiden tot verandering van het stadsbeeld, wordt omgegaan. Het geeft een kader voor inpassing van ruimtelijke veranderingen met de huidige kwaliteiten als uitgangspunt. Deze visie krijgt juridische status door publicatie als beleidsregel en is daardoor mede richtinggevend voor het vast stellen van bestemmingsplannen, verordeningen en voor het nemen van besluiten op vergunningaanvragen. Relevante beleidsuitspraken De beeldkwaliteitsvisie is opgedeeld in diverse deelgebieden. Voor de dijkverbetering zijn de volgende deelgebieden van belang: Kommenlandschap/Agrarisch gebied: De inzet is erop gericht de landbouwfunctie en de openheid van het kommengebied zo veel mogelijk te behouden. Dat gebeurt door terughoudend te zijn met het toestaan van nieuwe verstedelijking en opgaand groen in de kommen en eventuele nieuwe infrastructuur te bundelen met reeds bestaande infrastructuur. Plaatselijk enkele bomen langs de weg, als hier ruimte voor is. Behoud van beeldbepalende bomen en beplanting langs perceelsranden is belangrijk. Waalfront: Ophemertsedijk/Wetlands/Willemspolder en Echteldsedijk De Waaldijk vormt door zijn hoogte een sterke visuele afbakening in het landschap. In het dijkse Wetlands-Passewaaij worden ontwikkelingsmogelijkheden beperkt tot versterking van het gebied. Naast deze gebiedsspecifieke kenmerken, worden in de beeldkwaliteitsvisie enkele algemene kenmerken onderscheden die een kader vormen voor de beoordeling én het uitgangspunt vormen voor verdere planontwikkeling. De volgende kenmerken kunnen van belang zijn voor de dijkverbetering: behoud aanwezige openheid en lange zichtlijnen; bij toepassing van groen, specifieke gebiedseigen beplanting toepassen Structuurvisie Tiel Doel In de structuurvisie geeft de gemeente haar visie op het ruimtelijke beleid voor de periode tot De structuurvisie Tiel biedt het ruimtelijke kader voor de toekomstige ontwikkeling van de gemeente én vormt het toetsingskader voor toekomstige bestemmingsplannen. Relevante beleidsuitspraken In het Waalfront wordt de relatie tussen stad en de rivier versterkt. Inundatiekanaal: deze vormt een belangrijke historische structuur binnen Tiel. Ingezet wordt op het verder benutten van de potenties van deze verbinding door een eenduidige inrichting van het groen en vooral door het uitbreiden van de routes langs het kanaal. De zones rond de Waal, het Inundatiekanaal en de Linge worden versterkt en omgevormd tot dé recreatieve dragers. De recreatieve potenties van de uiterwaarden van de Waal worden benut. In Passewaaij wordt het parklandschap ontwikkeld. Een gedeelte van de dijk is in de structuurvisie aangewezen als hoofdweg. 24

69 De dijk is aangewezen als weg met aanliggend fietspad/befietsbare route. Na de aanleg van de nieuwe westelijke ontsluiting van Tiel kan op de Linge- en Waaldijken het autoverkeer worden teruggedrongen. Het gebied rondom het dijktraject op grondgebied van Tiel is aangewezen als ontwikkelen parklandschap langs de Waal Groenstructuurplan Tiel Doel Het groenstructuurplan geeft (samen met enkele andere nota s) richting aan de groene kwaliteit en de ruimtelijke identiteit van Tiel; het is een inspiratiebron en leidraad voor groene en stedelijke ontwikkelingen. Het plan geeft daarbij inzicht in de gemeentelijke (groen)ambities, de potentiële ontwikkelingsgebieden en het belang van landschappelijke inpasbaarheid. Het plan richt zich op de lange termijn (planhorizon van 10 jaar) van de groenstructuur als onderdeel van de openbare ruimte als geheel. Vertrekpunt hierbij is dat de groenstructuur de stedelijke structuur niet alleen moet ondersteunen, maar hiertoe tevens richtinggevend kan zijn. Relevante beleidsuitspraken De landschappelijke openheid van de lager gelegen (natte) komgronden dienen hun openheid te behouden, waarbij de ecologische kwaliteit en mogelijkheden voor recreatie en waterberging worden vergroot. Passewaaij ligt al deels in de komgebieden en dient richting de komgronden te worden afgerond, bijvoorbeeld door uitwaaiering in de vorm van (water)landgoederen. De dijken zijn duidelijke en cultuurhistorische waardevolle landschappelijke grenzen. De Waaldijk is minder nadrukkelijk een grens tussen stad en land. Daar waar de stad de Waal raak, bij de Waalkade, dient dit contact optimaal te worden uitgewerkt. De hier aanwezige doorsnede van uiterwaard, stroomrug en komgrond dienen tot uitdrukking te komen. De groenzone nabij Passewaaij dient het daar gelegen archeologisch monument te omvatten. Dit archeologisch monument mag niet worden bebouwd en komt het best tot zijn recht in een dergelijk landschapspark. Het inundatiekanaal is (in potentie) de belangrijkste ecologische verbinding van de Linge naar Waal door de stad. Deze ecologische waarde dient te worden versterkt. Gemeente Neerijnen Structuurvisie Neerijnen 2020 Doel Zowel vanwege de wettelijke verplichting om over een structuurvisie te beschikken, als vanwege beleidsinhoudelijke motieven, wordt momenteel de Structuurvisie Neerijnen 2020 opgesteld. De structuurvisie is nog niet vastgesteld. Deelproduct 1 van de structuurvisie is gereed en betreft de inventarisatie, knelpunten en keuzes. Voor iedere kern is in dit deel van de structuurvisie in beeld gebracht in hoeverre het vigerende beleid van de provincie (Ruimtelijke Verordening) en de gemeente (Visie Wonen en Werken , Woonvisie Neerijnen ) nog overeenstemt met de gewenste ruimtelijke koers. Relevante beleidsuitspraken In de structuurvisie zijn de conclusies, knelpunten & aandachtspunten per kern opgesomd. Onderstaand zijn per kern de voor de referentiebouwstenen van belang zijnde conclusies, knelpunten & aandachtspunten weergegeven. Voor elke kern geldt dat de bovenplanse wateropgave een belangrijk ingrediënt is. Daarna is voor het gebied (Agrarisch gebied Oost) en de uiterwaarden ingegaan op deze aspecten. 25

70 Neerijnen: Er zijn in Neerijnen in verband met het beschermd dorpsgezicht maar beperkt mogelijkheden voor de ontwikkeling van extra woningen. De Woonvisie Neerijnen , Behoud door ontwikkeling geeft aan dat er een groei met 40 woningen nodig is om te voldoen aan de lokale vraag. Deze groei is niet voorzien nabij de waterkering. Archeologie is een belangrijk aandachtspunt bij de mogelijke locatie voor de wateropgave in verband met verstoring van de diepere ondergrond. Het voorgestelde gebied heeft een lage tot hoge verwachtingswaarde (richting Achterstraat hoog). De wateropgave ligt binnen het beschermd dorpsgebied en binnen de Historische plaats Neerijnen. Mogelijk kan de wateropgave meegenomen worden in de reconstructie van het landgoed. Opijnen: Buitendijks bij Opijnen ligt het Bitumarin-terrein dat wordt herontwikkeld. Buitendijks bouwen betekent extra waterstandsdaling realiseren volgens de Beleidslijn Grote Rivieren. Het Bitumarin-terrein zelf heeft weinig invloed op de rivierwaterstanden, mede ook omdat het in de luwte van de rivierdijk ligt. (WaalWeelde-project 35). De zoekzones voor landschappelijke versterking zullen in de structuurvisie nader geconcretiseerd moeten worden. 26

71 Heesselt: Aan de oostzijde van de kern Heesselt ligt een zoekgebied voor wonen. De zoekzone ligt tegen de Waalbandijk aan. De zoekzones voor landschappelijke versterking zullen in de structuurvisie nader geconcretiseerd moeten worden. Aandachtspunt is de reservering voor een dijkverlegging tussen Heesselt en Varik (Waalweelde project 30). 27

72 Varik: Aan de noordzijde van de kern Varik (locatie Molenblok) zijn 51 woningen voorzien. De locatie ligt tegen de Waalbandijk aan. De zoekzones voor landschappelijke versterking zullen in de structuurvisie nader geconcretiseerd moeten worden. Rond het stedelijk gebied van Varik liggen verschillende stiltegebieden. Bij de uitwerking van de zoekzone voor landschappelijke versterking en voor de woningbouwopgave moet hiermee rekening gehouden worden. 28

73 Het dijks gebied bij Varik is aangewezen als Natura 2000 gebied. Bij de uitwerking van de zoekzone voor landschappelijke versterking en voor de woningbouwopgave moet hiermee rekening gehouden worden. Aandachtspunt is de reservering voor een dijkverlegging tussen Varik en Heesselt (Waalweelde project 30). Ophemert: Aan de oostzijde van de kern Ophemert is woningbouw voorzien (Slingerbos). De locatie ligt tegen de Walbandijk aan. Op de zoekzone kunnen het aangrenzende Natura 2000 gebied en het stiltegebied van invloed zijn. De zoekzones voor landschappelijke versterking zullen in de structuurvisie nader geconcretiseerd moeten worden. (Agrarisch) gebied oost: In dit deel van het gebied liggen veel beperkingen voor ontwikkelmogelijkheden. Bijna het gehele gebied is aangewezen als waardevol landschap. Ook zijn grote delen aangewezen als stiltegebied. 29

74 Waardevol landschap: Hiervoor geldt conform het generieke beleid een ja, mits benadering voor het toevoegen van bouwlocaties en andere ruimtelijke ingrepen, waarbij recht wordt gedaan aan de kernkwaliteiten van de betreffende landschappen. Stiltegebied: Voor de stiltegebieden geldt een stand still-step forward regime. Dat wil zeggen dat het geluidsniveau niet mag toenemen en bij voorkeur dient af te nemen. De zoekzones voor landschappelijke versterking liggen bijna geheel in het gebied dat is aangewezen als waardevol landschap. Delen van zoekzones voor landschappelijke versterking liggen ook in stiltegebieden. Bij de nadere concretisering moet hiermee rekening gehouden worden. Uiterwaarden: De uiterwaarden maken onderdeel uit van de Ecologische Hoofdstructuur van de provincie Gelderland. Het maakt onderdeel uit van het Groenblauwe raamwerk. Tevens zijn delen aangewezen als stiltegebied en weidevogel- en ganzenbeschermingsgebied. Voor concrete beleidsuitspraken wordt verwezen naar het provinciaal beleid Visie gebied gemeente Neerijnen Doel Voor de structuurvisie is in augustus 2012 een separate gebiedsvisie gebied opgesteld. Deze gebiedsvisie is vastgesteld en vormt een bouwsteen voor de Structuurvisie Neerijnen. De visie heeft de basis gevormd voor het bestemmingsplan Buitengebied, wat reeds is vastgesteld. Hierbij is gekeken naar trends in het gebied, relevant ruimtelijk beleid, de visueel ruimtelijke structuur, de functioneel ruimtelijke structuur. Uiteindelijk is daarbij gekomen tot een ruimtelijk raamwerk voor het gebied. Relevante beleidsuitspraken Uitgangspunt voor het ruimtelijk raamwerk voor het gebied is dat het onderscheid tussen de verschillende landschappelijke eenheden behouden moet blijven en waar mogelijk moet worden versterkt om zo de eigenheid en leesbaarheid van het landschap te bewaren. Tegelijkertijd moet ingespeeld worden op de nieuwe vragen (ruimteclaims) en veranderende behoeftes in het gebied. In het ruimtelijk raamwerk is met name landschappelijke eenheid rivieroeverwallen van belang voor de referentiebouwstenen. Binnen de oeverwallen is ruimte voor verandering van functies en uitbreiding van (landbouw)activiteiten, zonder dat dit ten koste gaat van de karakteristieken van het landschap. Landschappelijke versterking is gericht op de volgende aspecten: Handhaven van de afwisseling tussen de open en besloten delen op de oeverwallen Versterking van structuurlijnen, routes en doorzichten vanaf de oeverwallen naar de uiterwaarden en open kommen (met name in de verdichte gebieden). Landschappelijke versterking door aanplant van opgaande boombeplanting langs de doorgaande wegen (waarbij de wegen parallel aan de rivier sterker dienen te worden beplant dan de wegen loodrecht op de rivier). Aanplant van windsingels (elzenschermen) rond boomgaarden. Versterken van groene relatie tussen kernen en het gebied (oeverwal is uitloopgebied) versterken. Behoud van zichtrelatie met de open kommen. 30

75 Kaart Visie Buitengebied Neerijnen Structuurvisie Waalweelde West De Structuurvisie WaalWeelde West is 9 juli 2015 door de gemeenteraad van Neerijnen vastgesteld. Zie paragraaf voor een beschrijving. 31

76 BIJLAGE 3 Reacties op concept inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen

77 Bijlage 3 Opmerkingen op concept inventarisatie en analyse ruimtelijke plannen + aanpassingen april 2016 Waterschap Rivierenland Persoon Bladzijde Tekst Opmerking Reactie AGEL Aanpassing Pieter Bode , eerste alinea indien de referentiebouwstenen binnen deze dubbelbestemmingen of gebiedsaanduiding liggen hoeft het geldende bestemmingsplan niet te worden aangepast dit klopt niet met de tekst bovenaan pagin 7. referentie bouwsteen f en g kunnen onder voorwaarden gerealiseerd worden. Ik zou hier een oranje kleur voor gebruiken Het klopt dat de geldende bestemmingsplannen niet hoefen te worden aangepast. Er zijn alleen voorwaarden opgenomen waaraan moet worden getoetst aan de vorowaarden uit de dubbelbestemming Uiterwaardgebied. Tekst wordt verduidelijkt op dit punt + tabel aangepast tekst + tabel in par. 2.4 aangepast Pieter Bode tabel ik zou de tabel specificeren voor bouwsteen f: onderscheid in 250 tussen Waardenburg-Neerjnen en 50 voor het overige gedeelte. Ik zou de table ook specificeren mbt de toetsing aan enkelbestemming. Geef aan (bijv door de letter e in de cel) waar je aan de enkelbestemming hebt getoetst Pieter Bode 2.5 f, 2e alinea het is ondudielijk of het nu wel of niet mogelijk is. de tekst is onhelder op dit punt. Buitedijkse verlegging van de dijk tussen cafe neerijnen en rijksweg A2 hoeft toch niet getoetst te worden aan bstemmingsplan "kern Ophemert" Pieter Bode gis-viewer er ontbreekt een vigerend bestemmingsplan net ten noorden van Opijnen, thv het het bitumarin terrein Pieter Bode gis-viewer in de GIS-viewer worden alle 7 referentiebouwstenen op één hoop gegooid. ik wil graag per referentiebouwsteen kunnen zien of er a) geen aanpaasing nodig is van het bestemmingsplan (= groen) b) wel een aanpassing nodig is van het besteemingsplan (rood) c) de referentiebouwsteen onder voorwaarden mogelijk is (oranje). Pieter Bode welke voorwaarden worden bedoeld. Hoe kunnen we aan de voorwaaden voldoen? Pieter Bode de referentiebouwstenen passen de regels voor het stroomvoerend rivierbed" wat wordt hier bedoeld?? Als wordt bedoel "passen binnen de de regels", hoe is dit dan te rijmen met paragraaf tabel wordt verduidelijkt voor maatregel zelf geen aanpassing van BP nodig, voor het aanpassen van de beschermingszone wel. Verwijzing naar Kern Ophemert hoort hier inderdaad niet thuis. Dit is het BP Waalbandijk Heesselt- Opijnen. Dit is een pdf uit 1992 en te onnauwkeurig om in de viewer op te nemen door de verschillende referentiebouwstenen aan te zetten, is te zien waar een aanpassing nodig is en waar niet. worden voorwaarden uit nvt bedoeld? Deze zijn in bijlage 2 opgenomen. Bij beslissing concrete maatregelen moet worden onderzocht of aan voorwaarden wordt voldaan. in tabel is een kolom toegevoegd voor de verlegging met 250 m, in bijlage 1 is aangegeven waar aan de enkelbestemming is getoetst par. 2.5 is aangepast geen aanpassing indien gewenst kunnen we afzonderlijke analyses uitvoeren in regeling stroomvierend rivierbed in par aangepast Barro is de wijziging van waterstaatswerken mogelijk, echter tevens de regels voor rivierbed zijn van toepassing, waarin voorwaarden zijn opgenomen. Tekst is verduidelijkt.