Educatief pakket Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen 3 e graad secundair onderwijs
|
|
- Bruno de Veer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Educatief pakket Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen 3 e graad secundair onderwijs
2 Inhoud Inleiding Werking van het educatief pakket Mogelijke vragen voor het interview 3.1 aan de geoloog 3.2 aan de productiearbeider 3.3 aan de ontginner 3.4 aan de milieuactivist 3.5 aan de recreant 3.6 aan de landbouwer Bijlagen 4.1 Lijst van mogelijke bedrijven op basis van delfstof op basis van eindproduct 4.2 Lijst van vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen waarbij dit pakket aansluit.
3 1. Inleiding Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen meer dan steenkool alleen! Vlaanderen staat voor een grote uitdaging met betrekking tot zijn natuurlijke rijkdommen. In Vlaanderen moeten voldoende oppervlaktedelfstoffen (klei, leem, grind en diverse zandsoorten) ontginbaar gemaakt worden opdat de grondstoffenvoorziening niet in gevaar komt. Tegelijk mag de ontginning van oppervlaktedelfstoffen geen aanslag vormen op mens en milieu. Een maatschappelijk verantwoorde ontginning van oppervlaktedelfstoffen enerzijds en de kennisopbouw en -verspreiding over de Vlaamse ondergrond anderzijds zijn twee belangrijke elementen die de Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond en Natuurlijke Rijkdommen (ALBON) van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie hanteert om deze doelstellingen te bereiken. Om jongeren beter vertrouwd te maken met de natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen en met de toepassingen van de Vlaamse ondergrond, stelt ALBON een educatieve en interactieve tool ter beschikking van alle leerlingen uit het secundair onderwijs. Zo kunnen leerlingen uit de drie graden op een rijkelijk geïllustreerde manier kennismaken met de minerale grondstoffen van de ondiepe ondergrond in Vlaanderen (zand, leem, klei, grind, natuursteen...) en hun toepassingen (bakstenen, dakpannen, glas, beton...) Bovendien krijgen ze een kijk op het onderzoek naar de valorisatie van de diepe ondergrond. Een pedagogische en op de praktijk afgestemde interactieve tool biedt mooie kansen om de boodschap over te brengen.
4 2. Werking van het educatief pakket 2.1 opzet Doelstelling Dit pakket wil de leerlingen op een aantrekkelijke en didactisch verantwoorde wijze onderdompelen in de natuurlijke rijkdommen van Vlaanderen. De interactieve tool waarop elk pakket geënt is, heeft als instap een kaart van Vlaanderen. Op deze kaart worden de verschillende delfstoffenregio s zichtbaar via mouse-over. Elke delfstoffenregio in Vlaanderen biedt de leerlingen degelijk onderbouwde informatie rond geologie, ontginning, verwerking, nabestemming en het debat dat naar aanleiding van een ontginningslocatie wordt gevoerd. Het ruime aanbod aan foto- en filmmateriaal maakt het geheel visueel tastbaar. In een aparte sectie op de website krijgen de leerlingen info aangeboden over de diepe ondergrond van Vlaanderen en over het onderzoek dat vandaag gevoerd wordt om die ondergrond te valoriseren (van gasopslag tot geothermie). Dit pakket is bedoeld als introductie en is dus zeker niet exhaustief. Wel wil dit pakket een handig instrument zijn om aanvullend of ondersteunend te kunnen inpikken op bepaalde lesonderwerpen. De raakpunten met de eindtermen vindt u alvast in de bijlage.
5 2.2 Gebruik Reportage Met de leerlingen van de derde graad gaan we dieper in op het Vlaamse ontginningsbeleid van de natuurlijke rijkdommen. Ook wordt er aandacht besteed aan duurzame ontwikkeling en aan toepassingen van de diepere ondergrond. Door zelf op pad te gaan maken de jongeren uitgebreid kennis met deze verschillende aspecten. Hun opdracht: maak een reportage over de ontginning van klei, leem, zand, kwartszand, grind of natuursteen in Vlaanderen. Er is ook een alternatieve opdracht mogelijk: maak een reportage over het onderzoek naar de valorisatie van de diepe ondergrond van Vlaanderen (gasopslag, CO 2 -opslag, geothermie, mineralisaties...) Alle informatie daarover vindt de leerling in de websectie Diepe ondergrond. De gekozen opdracht kan zowel in de klas aangevat (en thuis afgewerkt) worden als in zijn geheel als huistaak worden meegegeven. Als sluitstuk van de opdracht stellen we voor om een (of meerdere) uitgewerkt(e) artikel(s) in een rollenspel te gieten. Elke leerling neemt dan een rol op zich. Zo ontstaat er een heus debat rond (ontginnings)beleid in de klas. Tip: neem vooraf met de jongeren het document Overzicht website door. Zo weten ze waar ze de informatie kunnen vinden.
6 Aan de slag Om een degelijke reportage te realiseren, moeten de leerlingen informatie inwinnen bij verschillende pionnen uit het veld: een productiearbeider een geoloog een milieuactivist een ontginner een recreant een landbouwer (zie rubriek verwerking ) (zie rubriek geologie ) (zie rubriek debat ) (zie rubriek ontginning ) (zie rubriek nabestemming ) (zie rubriek nabestemming ) De leerling neemt dus de rol aan van een journalist : hij/zij doorploegt de site en gaat voor zijn/haar delfstof op zoek naar de juiste informatie. De te interviewen personen zijn puur virtueel. Het is dus de bedoeling dat de leerling, aan de hand van de informatie die hij op elke pagina vergaart, zelf een antwoord geeft op de vragen die hij voorlegt aan bovengenoemde personen. Uiteraard is het steeds mogelijk om een persoon van het terrein (een bedrijfsleider of echte productiearbeider) in te schakelen. Op basis van al deze antwoorden schrijft de leerling-journalist een diepgaand, synthetiserend artikel over de ontginning van de gekozen delfstof. Zowel geologie, verwerking, ontginning (pro en contra), nabestemming komen hierin dus aan bod. Om alle pro s en contra s degelijk behandeld te zien, bieden we een aantal scherpe journalistieke vragen aan. Deze vragen vormen de basis van het interview.
7 3. Mogelijke vragen voor het interview Om de leerlingen van de derde graad niet compleet aan hun lot over te laten bij deze omvangrijke opdracht formuleren we hieronder een aantal mogelijke interviewvragen. De vragen werden ingedeeld per betrokken persoon of pion uit het veld. Het staat de leerlingen uiteraard vrij er nog andere aan toe te voegen. Met de antwoorden op deze vragen moeten de leerlingen in staat zijn om de mening van elke pion uit te schrijven. Op basis van alle meningen samen kunnen zij dan een degelijke reportage uitwerken over alle facetten van een ontginning. 3.1 aan de geoloog Kunt u mij zeggen hoe diep we moeten boren om hier (delfstof X) te ontginnen? Hoe komt het dat er in deze regio (delfstof X) is afgezet? In welk geologisch tijdperk was dit? Buiten (delfstof X) zijn hier vermoedelijk nog andere geologische afzettingen aanwezig. Kunt u mij even schetsen hoe de ondergrond eruitziet? Is elke (delfstof X)laag op hetzelfde moment afgezet of is dit in fases gebeurd? Zijn er nog andere verschillen? 3.2 aan de productiearbeider Kunt u even uitleggen hoe het productieproces van (delfstof X) tot (eindproduct delfstof X) verloopt? U maakt (eindproduct delfstof X). Welke eindproducten worden er nog uit deze delfstof vervaardigd? Kunt u het huidige productieproces even vergelijken met dat van vroeger? (voor klei is er voldoende info) Welke werkgelegenheid is er gekoppeld aan de aanwezigheid van de grondstof hier?
8 3.3 aan de ontginner Kunt u het huidige ontginningsproces even vergelijken met dat van vroeger? (voor klei is er voldoende info) Waarom ontgint u niet in andere landen? Welke maatregelen neemt u om overlast te beperken? Zou u alles ontginnen? Hoeveel (delfstof X) zit er nog in de grond? Hoe lang zal de ontginning actief zijn? Hoe zorgt u ervoor dat de landschappelijke impact en de gevolgen voor het milieu niet te groot worden? Plaatst u bijvoorbeeld buffers? Hoe kan de ontginning in de regio een hefboom zijn naar tewerkstelling? TIP: voor een degelijk onderbouwd antwoord op deze vragen reikt u de leerling het best een aantal extra websites van mogelijke bedrijven in de ontginningssector aan. Deze vindt u in de bijlage. 3.4 aan de milieuactivist U bent tegen de ontginning. Waarom? Vindt u dan dat we meer in het buitenland moeten gaan ontginnen? Had u er al aan gedacht dat het transport op de weg in eigen land dan sterk kan toenemen? Vindt u het verantwoord dat de groeve eerst wordt heropgevuld met afval als de ondergrond ondoorlaatbaar is? Zoniet, wat stelt u dan als alternatief voor? Bent u niet tevreden over de nabestemming recreatie / landbouw?
9 3.5 aan de recreant Hebt u er een idee van hoe het hier vroeger uitzag? Wat is uw mening over dit soort nabestemming? Krijgen alle ontginningszones in deze regio dezelfde soort nabestemming? Kunt u mij een aantal voorbeelden van andere nabestemmingen geven? 3.6 aan de landbouwer Door de ontginning in deze regio bent u deels onteigend. Wat is uw mening hierover? Houdt dit in dat u tegen elke ontginning bent? U weet dat landbouw een mogelijke nabestemming is. Bent u het beleid hier dankbaar voor? Is het landbouwgebied dat ontstaat in een vroegere groeve even vruchtbaar als landbouwgrond die nooit een ontginningsverleden heeft gekend?
10 4. Bijlage 4.1 Lijst van mogelijke bedrijven op basis van delfstof ZAND: N.&W. Verlee BVBA Groep Verhelst Velbo nv (Boskantstraat 42, 3920 Lommel, , geen website) Zandgroeven Roelants nv Alzagri- algemene zand- en grinthandelmaatschappij n.v. KWARTSZAND: S.C.R.-Sibelco GRIND: Belbag Hanson lid van Heidelbergcement Group Alzagri- algemene zand- en grinthandelmaatschappij n.v.
11 KLEI: Nelissen Steenfabrieken NV Vandersanden Steenfabrieken NV N= De Keignaert Vande Moortel Briqueterie op basis van eindproduct ASFALT: BENELUX BITUMEN Firma ASWEBO andere firma s: Firma Bruda, Van Broekhoven, Van Wellen, Van Gorp BETON: Marlux Klaps maakt deel uit van CRH (
12 DAKPANNEN: Wienerberger - Koramic &cid= &c=page&sl=wb_nl_home_nl Cembrit Pro-Tile (interessant artikel over recente joint-venture: SVK BAKSTENEN: Wienerberger - Terca Start05&sl=wb_be_home_nl Desta Gevelstenen NV Steenbakkerijen Van Membruggen BVBA Desimpel SVK Steenbakkerij Floren Nelissen Steenfabrieken NV Vandersanden Steenfabrieken NV N= De Keignaert Vande Moortel Briqueterie
13 KLINKERS: Desta Vande Moortel Briqueterie Cembrit Pro-Tile KLEIKORRELS: Argex NV - SA Hanson lid van Heidelbergcement Group
14 4.2 Lijst van vakgebonden, vakoverschrijdende en specifieke eindtermen waarbij dit pakket aansluit. Dit pakket sluit aan bij: 1) op basis van vakgebonden eindtermen aardrijkskunde (ASO/TSO/KSO): 1, 7, 9, 14, 16, 23, 24, 25 natuurwetenschappen (ASO): 13, 15, 16, 17, 18 geschiedenis: ASO/TSO: 13, 14, 15, 16, 18 KSO: 11, 12, 16, 18 project algemene vakken (BSO): 1e en 2e jaar: 1, 2, 5, 11, 12, 13, 15, 16, 17 3e jaar: 1, 2, 3, 7, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32 2) op basis van vakoverschrijdende eindtermen gemeenschappelijke stam: 1, 2, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26 context 4: 2, 5 context 6: 5, 6 context 7: 7 technisch-technologische vorming: 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8 leren leren: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12 3) op basis van specifieke eindtermen economie: 9, 10, 14, 16, 17, 18 wetenschappen: 6, 7, 13, 14, 17, 20, 22, 27, 28, 29, 30, 31
Educatief pakket Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen 2 e graad secundair onderwijs
Educatief pakket Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen 2 e graad secundair onderwijs Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. Inleiding Werking van het educatief pakket Mogelijke onderzoeksvragen 3.1 Economie 3.2 Aardrijkskunde
Nadere informatieEducatief pakket Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen 1 e graad secundair onderwijs
Educatief pakket Natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen 1 e graad secundair onderwijs Inhoud 4. 5. Inleiding Werking van het educatief pakket Onderzoekssteekkaarten 1 per delfstof fiche klei fiche leem fiche
Nadere informatieWisten jullie dat tandpasta gemaakt wordt met kwartszand? Behalve enkele experts, onder
Vrijdag 3 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Presentatie educatieve website www.ikdoorgrondvlaanderen.be Geachte burgemeester Van Durme, Dank
Nadere informatiewegwijs in de website
wegwijs in de website Op www.ikdoorgrondvlaanderen.be staat alles wat je moet weten over de Vlaamse ondergrond. Hier moet je dus zijn om de opdrachten uit het educatieve pakket op te lossen. Is het niet
Nadere informatieEen nieuw licht op afvalbeheer
Een nieuw licht op afvalbeheer DOSSIER samen > motiveren Da s proper is een initiatief van FOST Plus vzw en komt voort uit de samenwerking tussen de gewesten en de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
Nadere informatieLESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING
LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Arne Wagemans Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: Aardrijkskunde Geschiedenis Stagebegeleider
Nadere informatieVakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen globaal voor het secundair onderwijs
t Gasthuys Stedelijk Museum Aalst op schoolmaat (16+) Eindtermen 3 de graad secundair onderwijs 1. inleiding In de tijdelijke tentoonstelling Aalst 1815-1830. Geschiedenis van een provinciestad tijdens
Nadere informatieKlimaat: een thema in het Vlaams onderwijs?
Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Willy Sleurs Afdeling Kwalificaties & Curriculum AHOVOKS, Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Eindtermen bepaald door de overheid Leergebied-/vakgebonden
Nadere informatieVerloop. Quiz. Rollenspel. Debat. U kunt verschillende werkvormen kiezen:
Da' s proper Wat is Da s proper!? Da s proper! is een educatieve workshop voor leerlingen uit het middelbaar onderwijs. De workshop maakt hen bewust van afvalbeheer, zwerfvuil en duurzame consumptie en
Nadere informatieHoofdstuk I: Eindtermen de basics
Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...
Nadere informatieHet Geologisch 3D Model van Vlaanderen. Katrien De Nil
Het Geologisch 3D Model van Vlaanderen Katrien De Nil Wat is het Geologisch 3D Model? Een geologische voorstelling van de Vlaamse ondergrond. Opeenstapeling van lagen, die we qua lithologie herkennen en
Nadere informatieJonge reporters in het Federaal Parlement
1 Inleiding Met de DVD Jonge reporters en de bijbehorende website zijn het Federaal Parlement en de Koning Boudewijnstichting de uitdaging aangegaan om jongeren van de derde graad secundair onderwijs (bso,
Nadere informatie1. INLEIDING... 1 2. ENQUÊTE DELEN: VERBRUIK VAN PRIMAIRE DELFSTOFFEN EN VERBRUIK VAN ALTERNATIEVE GRONDSTOFFEN... 2
MONITORINGSYSTEEM DUURZAAM OPPERVLAKTEDELFSTOFFENBELEID ENQUÊTE 2013 SPECIFIEKE HANDLEIDING VOOR AANNEMERS 1. INLEIDING... 1 1.1. VOOR WIE IS DEZE HANDLEIDING?... 1 1.2. WELKE DELEN VAN DE ENQUÊTE MOET
Nadere informatieMonitoringsysteem Duurzaam Oppervlaktedelfstoffenbeleid. Studiedag VPO 3 oktober 2017 Workshop 4 Bodem en ondergrond in beeld
Monitoringsysteem Duurzaam Oppervlaktedelfstoffenbeleid (MDO) Studiedag VPO 3 oktober 2017 Workshop 4 Bodem en ondergrond in beeld Overzicht presentatie 1. Inleiding - Wat is het MDO? 2. Werkwijze MDO
Nadere informatieAdvies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad)
RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 9 juni 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-015 Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel
Nadere informatieHet opsporen en winnen van aardwarmte. Krachtlijnen van een nieuw decreet
Het opsporen en winnen van aardwarmte Krachtlijnen van een nieuw decreet Afdeling Land Bodembescherming Ondergrond Natuurlijke Rijkdommen Dienst Natuurlijke Rijkdommen 1. Beleid Resolutie diepe geothermie
Nadere informatiePersdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be
Nadere informatieLetterenhuis. Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE. Workshop voor 3de graad TSO/BSO. Info voor de leerkracht
Letterenhuis Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE Workshop voor 3de graad TSO/BSO Info voor de leerkracht Het Letterenhuis Het Letterenhuis bewaart de archieven van schrijvers
Nadere informatieNascholingstraject Europa Programma Module 1: februari 2015 Module 2: april 2015
Nascholingstraject Europa Programma Module 1: 16-17 februari 2015 Module 2: 13-14 april 2015 Ryckevelde vzw Beweging voor Europees burgerschap T 050 35 27 20 info@ryckevelde.be www.ryckevelde.be Dit programma
Nadere informatieActualiteitsdebat Hervorming Secundair Onderwijs. Vlaams Parlement, 18 januari 2017
Actualiteitsdebat Hervorming Secundair Onderwijs Vlaams Parlement, 18 januari 2017 Tussenkomst Jo De Ro (Open Vld) Maar vooral beste ouders en leerkrachten die thuis dit actueel debat aan t volgen zijn:
Nadere informatieKrachtige leeromgevingen. Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1
Krachtige leeromgevingen Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1 Planning groepssessies 1. Curriculum (vandaag) 2. Toetsen en evalueren (donderdag 30/10) Groepssessie 1 1. Curriculum op macroniveau 2.
Nadere informatieTSO. Chemie (istem) Derde graad
TSO Chemie (istem) Derde graad Chemie (istem) LESSENTABEL Vak Type 5e jaar 6e jaar Katholieke godsdienst AV 2 2 Aardrijkskunde AV 1 1 Analytische chemie en labo TV 6 6 Biochemie en labo TV - 2 Chemische
Nadere informatieEINDTERMEN Bosbiotoopstudie
EINDTERMEN Bosbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde De mens en het landschap Het landelijk landschap 22 milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden
Nadere informatieDOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA
DOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA HOE TE GEBRUIKEN Als leerkracht kun je kiezen hoe je dit lespakket gebruikt in de klas. Je kunt de verschillende delen los van elkaar gebruiken, afhankelijk van de beschikbare
Nadere informatieMemorandum Ontginning
Memorandum Ontginning TOELICHTING Onze natuurlijke rijkdommen zijn een bron van Vlaamse welvaart. Waardevolle oppervlaktedelfstoffen, waaronder de verschillende zandsoorten zoals ophoogzanden, metselzanden,
Nadere informatieFODI Federatie van Oppervlakte Delfstoffenwinnende Industrieën
FODI Federatie van Oppervlakte Delfstoffenwinnende Industrieën Koepel van het Nederlandse grondstofwinnende bedrijfsleven De leden van FODI zijn in principe brancheorganisaties. Zand (beton, wegfundering)
Nadere informatieIMK Dilsen-Stokkem. Imk Lanklaar Rotem. Eerste graad 1 TW 1 STV 1 B 2 TW 2 STV - BVL
www.instituutmariakoningin.be IMK Dilsen-Stokkem Eerste graad 1 TW 1 STV 1 B 2 TW 2 STV - BVL Imk Lanklaar Rotem vzw KSO Zusters van de Voorzienigheid Rijksweg 168 3650 Dilsen-Stokkem Eerste graad Techniek-wetenschappen,
Nadere informatieOMGAAN MET VERANDERING
OEFENING OMGAAN MET VERANDERING OEFENING 1 UITSPRAKEN WELKE UITSPRAAK PAST HET BEST BIJ JOU? Hoe ga jij om met de gidsen in jouw organisatie? Zeg jij hoe de dingen moeten gebeuren? Of leg jij uit waarom
Nadere informatieEerste graad A-stroom
EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Vijverbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde Het natuurlijk milieu Reliëf 16* De leerlingen leren respect opbrengen voor de waarde van
Nadere informatieOEFENINGEN ROND WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK AAN PRINCESS ELISABETH ANTARCTICA-STATION
2014 OEFENINGEN ROND WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK AAN PRINCESS ELISABETH ANTARCTICA-STATION Het educatief pakket Polar Quest werd gerealiseerd door de International Polar Foundation. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieFINANCIËLE VORMING IN DE LERARENOPLEIDING. Greet Fastré, Sebastiaan Jans, Karolien Vlayen
FINANCIËLE VORMING IN DE LERARENOPLEIDING Greet Fastré, Sebastiaan Jans, Karolien Vlayen Welke rol moeten lerarenopleidingen spelen in het bereiken van VOET op secundaire scholen? Welke rol moeten lerarenopleidingen
Nadere informatieGELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.
Nadere informatiePEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten
PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO 1 De resultaten Op 9 mei 2012 werden door de overheid de resultaten meegedeeld van de peilproeven over (een deel van) de eindtermen wiskunde van de tweede graad aso
Nadere informatieBouwmaterialen door de eeuwen heen
Bouwmaterialen door de eeuwen heen 1. Kies bouwmaterialen voor jouw huis Stel dat jij op een dag de kans krijgt om zelf een huis te verbouwen of te bouwen. Welke materialen zou jij kiezen voor de constructie
Nadere informatiesectorfoto 2012 mineralen
sectorfoto 2012 mineralen Beschrijving van de activiteiten in de sector Nace- Bel 2008 Beschrijving 23 Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten 23.1 Vervaardiging van glas en glaswerk
Nadere informatieAchtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs
1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket
Nadere informatieSecundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen
Eindtermen educatief project Korstmossen, snuffelpalen van ons milieu 2 de en 3 de graad SO Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke
Nadere informatieDE BELGISCHE BAKSTEENINDUSTRIE in 2016
DE BELGISCHE BAKSTEENINDUSTRIE in 2016 BELGISCHE BAKSTEENFEDERATIE vzw WOORD VOORAF In 2016 heeft de economische activiteit in België goed stand gehouden ondanks de terroristische aanslagen en de groeiende
Nadere informatieHistorisch gegroeid bedrijf Steenfabrieken Nelissen NV
gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Historisch gegroeid bedrijf Steenfabrieken Nelissen NV Bijlage II. Stedenbouwkundige voorschriften Definitief gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan 2.12_00472_00001
Nadere informatieinformatieavond voor ouders Op stap naar het secundair
informatieavond voor ouders Op stap naar het secundair Walburg, Hamont-Achel Dommelhof, Neerpelt Palethe, Overpelt Infoavond Basisonderwijs scholen of campussen WICO campus Salvator Hamont-Achel WICO campus
Nadere informatieKIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019
KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 goed kiezen is als een puzzel maken zorg ervoor dat je alle goede puzzelstukjes verzamelt Kiezen voor het secundair onderwijs
Nadere informatieLESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING
LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Ilona Betzhold Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: Aardrijkskunde-geschiedenis Stagebegeleider
Nadere informatieKoninklijk Atheneum Ninove
Koninklijk Atheneum Ninove Infofolder 2014 2015 1 Woord vooraf Het Koninklijk Atheneum Ninove is een schakel tussen de eerste graad in de middenschool en het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt. In onze
Nadere informatieHoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept
Nadere informatieLatijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen
Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,
Nadere informatieDemo Geothermische Screeningstool
Innovatiesessie: Hoe geld verdienen met energie uit eigen bodem? Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Onderzoeker Afdeling Geotechniek WTCB Innovatiesessies Gent en Hasselt Hoe geld verdienen met energie uit
Nadere informatie1. GESTEENTEN IN ONZE LEEFRUIMTE
3. gesteenten 1 1. GESTEENTEN IN ONZE LEEFRUIMTE 1. Het onderscheid tussen bodem en ondergrond. Alle natuurlijke materialen van de aardkorst zijn gesteenten. Gesteenten zijn niet altijd vast, ze kunnen
Nadere informatieKwaliteit en kansen voor elke leerling
Kwaliteit en kansen voor elke leerling Voorstel van de Commissie Monard St.A.M. 21 oktober 2009 Hilde Meysman Vooraf perspectief aanpak 1. Krijtlijnen voor de vernieuwing Het Vlaams secundair onderwijs
Nadere informatieWaarom zou dit bij vastgoed anders zijn?
Bij Storycatchers maken we online video. Geen gewone video. We maken video die werkt. Video die voor nieuwe klanten zorgt. Video die simpelweg rendabel is. Hoe doen we dat? We gebruiken het vakmanschap
Nadere informatieFedactio Federatie van Actieve Verenigingen van België
Over Fedactio Koepelorganisatie 54 Verenigingen actief in verschillende domeinen in Brussel, Vlaanderen en Wallonië gemeenschappelijke doel : actieve bijdrage leveren aan de sociale cohesie www.fedactio.be
Nadere informatieBijlage 5 5.I. colade. Op naar de top. Arschoot Elien. Economische groei. 4 de jaar ASO. D hauwers Fien. Lerarenhandleiding.
colade Op naar de top Arschoot Elien Economische groei 4 de jaar ASO D hauwers Fien Lerarenhandleiding Lootens Jolien 1 Beste leerkracht, Heb je het soms ook moeilijk om de leerlingen hun aandacht bij
Nadere informatieMODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD
MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD LEIDRAAD Visie op vorming en vakken Een nieuwe generatie leerplannen - ruimte voor scholen Observerende en oriënterende functie van de
Nadere informatieolvp ieder1 telt Kies voor jouw talent juiste accent! het
olvp Beste ouder(s) Een school en studiekeuze maken na zesde leerjaar is niet gemakkelijk. U krijgt heel wat informatie en wilt met zoveel mogelijk zaken rekening houden. In deze kleine brochure maken
Nadere informatieMaak je eigen folder! Leerkrachtenbundel
Maak je eigen folder! Leerkrachtenbundel Doelgroep: Wij denken dat dit een geschikte opdracht is voor de 2 de en 3 de graad aso, voor tso (vooral voor grafische richtingen, vormgeving) en voor kso. De
Nadere informatieSECTORFOTO 2014 MINERALEN SECTOR
SECTORFOTO 2014 MINERALEN SECTOR Beschrijving van de activiteiten in de sector Nace- Bel 2008 Beschrijving 23 Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten 23.1 Vervaardiging van glas
Nadere informatieGeschiedenis en VOET
Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De
Nadere informatieSteenbakkerij Floren en Cie NV
Steenbakkerij Floren en Cie NV gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Bijlage II. Stedenbouwkundige voorschriften 1 van 6 2 van 6 gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Steenbakkerij Floren en Cie NV de
Nadere informatieKinderen Van Dewindt Starter!
Kinderen Van Dewindt Starter! Handleiding voor de leerkracht 1. Wat is het? Starter! is een vakoverschrijdend, educatief simulatiespel waarin de speler een kledingwinkel opstart en beheert. Met dit spel
Nadere informatieBrochure 1e graad A. Info en inschrijvingen 1e jaar vrijdag 10 maart u. Opendeurdagen alle jaren vrijdag 21 april u.
Info en inschrijvingen 1e jaar vrijdag 10 maart 2017 17 21 u. Opendeurdagen alle jaren vrijdag 21 april 2017 17 21 u. Sint-Norbertusinstituut Duffel LEREN EN LEVEN Brochure 1e graad A Sint-Norbertusinstituut
Nadere informatieInhoud info-avond. 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen
1 2 Inhoud info-avond 1. Hervorming secundair onderwijs 2. Huidige structuur secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen 4. Inschrijven 5. Waar vind ik verdere informatie?
Nadere informatieSpelleidraad. Een educatief spel over Milieu, Mobiliteit, Duurzaamheid en Verkeersveiligheid
Spelleidraad Een educatief spel over Milieu, Mobiliteit, Duurzaamheid en Verkeersveiligheid Het bordspel in t kort Het verhaal Sam, een journalist van de plaatselijke krant, krijgt van zijn hoofdredacteur
Nadere informatieLABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL
LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL Kinderen bewust leren omgaan met afval Leren Afval Beheren Op school (LABO) is een educatieve workshop die leerlingen uit de tweede en derde
Nadere informatieOPRICHTING 21/12/2012 2013-2014 OPSTART 2015: OVERGANGSJAAR. Financiering Minister Gatz & Minister Crevits
OPRICHTING 21/12/2012 2013-2014 OPSTART 2015: OVERGANGSJAAR Financiering Minister Gatz & Minister Crevits VIAA: FOCUS EN MODEL DIGITALISEREN INTERACTIE ARCHIVEREN Nog 500.000 uur te digitaliseren in de
Nadere informatieAanbod educatief materiaal
Aanbod educatief materiaal DIENST MILIEU WEVELGEM Energiemeter Boskoffer Kaboutercaddy Recyclagekoffer Boomgaardkoffer Compostkoffer Landschapskoffer Boeboekstas Mister Jekkes spel Spelbord zwerfvuilrapport
Nadere informatieHallo! Welkom in onze school! Ga je mee op pad?
Hallo! Welkom in onze school! Spannend hé, de zoektocht naar een nieuwe school. Wij vinden het alvast geweldig dat je in onze brochure neust. Je ontdekt hierin wat onze school allemaal voor jou in petto
Nadere informatieVerslag over de opvolgingsdoorlichting van het Gemeentelijke Instituut so te Brasschaat
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag
Nadere informatieProject-MER-Verslag. Project:
Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Milieueffectrapportage Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20, bus 8 1000 BRUSSEL
Nadere informatieStudienamiddag 21/04/2015
Studienamiddag 21/04/2015 SKILLVILLE: online leerplatform in de klas Hoe SKILLVILLE je kan helpen bij de vakoverschrijdende eindtermen Aanloop Start Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) september
Nadere informatieOosterzele (Balegem) (ex N & W Verlee) Datum goedkeuring certificaat: 19/07/2006
Selecteer de beginletter van het bedrijf dat u zoekt A - B - C - D - E - F - G - H - I - j - M - O - P - R - S - T - V - W - Z A Adams Polendam Vorselaar Datum goedkeuring certificaat: 24/01/2007 090107ANT042-026
Nadere informatieRoestig land. De Wijstgronden
Roestig land De Wijstgronden Verslag van de lezing en excursie van Professor R. T. van Balen en Nico Ettema voor de Werkgroep Geologie en Landschap. Bedafse Bergen, Uden. 10.00-1600 uur. Een mooie herfstdag.
Nadere informatieCommissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen
vergadering C164 OND17 zittingsjaar 2012-2013 Handelingen Commissievergadering Commissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen van 26 maart 2013 2 Commissievergadering nr. C164 OND17 (2012-2013) 26 maart 2013
Nadere informatieWORKSHOP. Type ASO TSO BSO KSO
WORKSHOP NAAM ORGANISATIE TITEL WORKSHOP STUDIO GLOBO Danke Blanke Danke DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad Type ASO TSO BSO KSO DBSO BuSO KORTE
Nadere informatieKiezen na de basisschool
Kiezen na de basisschool WATHOE LEREN KIEZEN Wat gebeurt er in de klas? Het werkboekje WATHOE leren kiezen WATHOE het secundair onderwijs Hoe ziet het secundair onderwijs eruit? Wat kan ik er leren? Het
Nadere informatieDON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt!
DON BOSCO GENK Meer dan je denkt! AANBOD EERSTE GRAAD Dag nieuwe leerling, Dag ouder, In onze Don Boscoschool willen wij een kwaliteitsvolle vorming aanbieden. Vanuit ons opvoedingsproject leggen wij
Nadere informatieOnderwijstechnologie. Presentatie groepsproject Taal- en letterkunde 1 Mei 2015
Onderwijstechnologie Presentatie groepsproject Taal- en letterkunde 1 Mei 2015 Brussels LitAdvisor Wie? Wat? Waarom? Hoe? Waar? Conclusie Wie? Katerina Daem LIO taal- en letterkunde Nederlands CSC Charleroi
Nadere informatieEvaluatie Stichting Onderwijs & Ondernemen
7 oktober 2013 Evaluatie Stichting Onderwijs & Ondernemen Managementsamenvatting www.technopolis-group.com Evaluatie Stichting Onderwijs & Ondernemen Managementsamenvatting technopolis group, oktober 2013
Nadere informatie5 Nederlands Frans Wiskunde ICT-vaardigheden
Lessentabellen eerste graad EERSTE LEERJAAR A In het eerste jaar zijn er 7 lestijden gemeenschappelijk, d.w.z. dat die 7 lestijden voor iedereen gelijk zijn. De overige 5 lestijden moeten gekozen worden.
Nadere informatieKANT EN KLAAR PLUS. Uitdagende thema s voor pientere en hoogbegaafde leerlingen
KANT EN KLAAR PLUS Uitdagende thema s voor pientere en hoogbegaafde leerlingen Handleiding voorwoord Voor u ligt een unieke uitgave in Vlaanderen! Het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek ijvert al een tiental
Nadere informatieBoerderij in de stad 28 mei 2015
Boerderij in de stad 28 mei 2015 Persmap Inhoud Persuitnodiging Boerderij in Mechelen Toelichting event Wie is Groene Kring? Contactpersoon ter plaatse Marijke Jordens, 0476 57 67 85 Diestsevest 32 bus
Nadere informatieMediawijs materiaal voor leerkrachten: algemeen
Mediawijs materiaal voor leerkrachten: algemeen Mediacoach opleiding Mediacoach is een opleiding voor professionelen die werken met jongeren en/of volwassenen en die mediawijsheid willen integreren in
Nadere informatieVERKIEZINGSPROJECT februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem
VERKIEZINGSPROJECT 2018 21 28 februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem Persdossier A. Persbericht B. Context C. Praktische info D. Toekomstige ambities
Nadere informatieZOEK BIJ ONS TE VER! START JE HET NIET STEM SPORT. Latijn MODERNE MIDDELBAAR STEM. Maatschappij en welzijn TECHNIEKEN WETENSCHAPPEN
Latijn Maatschappij en welzijn MODERNE STEM TECHNIEKEN SPORT ZOEK HET NIET TE VER! START JE MIDDELBAAR BIJ ONS STEM WETENSCHAPPEN Beste ouder, beste zesdeklasser Straks wordt de stap gezet naar de middelbare
Nadere informatieWORKSHOP DOELGROEP. Lager Onderwijs 3 e graad. Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad. Type ASO TSO BSO KSO
WORKSHOP NAAM ORGANISATIE TITEL WORKSHOP STUDIO GLOBO Aan Tafel! DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad Type ASO TSO BSO KSO DBSO BuSO KORTE OMSCHRIJVING
Nadere informatieSint-Lievens InformatieMagazine, 7de jaargang, nr. 37, maart 2007 Verschijnt in september, december, maart, april, juni.
Inschrijven kan! na afspraak op werkdagen 9-12 en 14-17 uur behalve van 9 juli tot en met 20 augustus Het Sint-Lievenscollege Een kennismaking Afzender en ver. uitg. Johan Wagemans, p/a Kasteelpleinstraat
Nadere informatieOLFA EDEGEM. WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs
OLFA EDEGEM WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs Wat na het zesde leerjaar??? KIEZEN = PROCES gebeurt STAP VOOR STAP (boekje klas): ) ik denk na over kiezen ) ik leer mezelf
Nadere informatieIK LEER HET SECUNDAIR ONDERWIJS KENNEN 4. 1. Wat na het lager onderwijs?
IK LEER HET SECUNDAIR ONDERWIJS KENNEN 4 1. Wat na het lager onderwijs? De leerlingen leren de structuur van het secundair onderwijs kennen. Nederlands: 3.3 en 3.4 Ter voorbereiding kan de leerkracht de
Nadere informatieRIJBEWIJS OP SCHOOL wat moet en wat mag?
RIJBEWIJS OP SCHOOL wat moet en wat mag? Op 13 maart heeft de minister van mobiliteit, sociale economie en gelijke kansen Kathleen Van Brempt een mededeling gedaan over het Rijbewijs op school. Hierover
Nadere informatieHallo! Welkom in onze school! Ga je mee op pad? Proeven en ontdekken in het eerste jaar
Proeven en ontdekken in het eerste jaar Hallo! Welkom in onze school! Spannend hé, de zoektocht naar een nieuwe school. Wij vinden het alvast geweldig dat je onze brochure leest. Hierin ontdek je wat onze
Nadere informatieNaar het secundair onderwijs
www.clbnbrussel.be Naar het secundair onderwijs Centrum voor Leerlingenbegeleiding N-Brussel Inhoud 1. Modernisering secundair onderwijs 2. Structuur secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 Een richting
Nadere informatieGeachte (heer) algemeen directeur Van Der Biest (Wienerberger) Kleiontginning en steenbakkerijen tekenen dit stuk landschap van de
Vrijdag 21 oktober 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Samen bouwen aan een nieuw landschap en NATURA 2000 (fabrieksterreinen Wienerberger NV in Beerse)
Nadere informatieTweede jaar van de eerste graad kaz-klas
Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Na één jaar in de kaz-klas heb je al iets meer de kans gehad om je een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap naar het
Nadere informatieDidactische fiche. EWI-project Op zoek naar mezelf in de 21 ste eeuw
Didactische fiche IK BEN MET VEEL EWI-project Op zoek naar mezelf in de 21 ste eeuw Algemeen, situering, doelgroep Situering voor leerlingen We hebben allemaal verschillende identiteiten : uiteenlopende
Nadere informatieLESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING
LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Tom Sallets Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: Aardrijkskunde - Informatica Stagebegeleider
Nadere informatieOPEN DATA VAN DOV, HOE AAN DE SLAG ERMEE? Marleen Van Damme DOV-coördinator (LNE-ALBON)
OPEN DATA VAN DOV, HOE AAN DE SLAG ERMEE? Marleen Van Damme DOV-coördinator (LNE-ALBON) OVERZICHT Open data INSPIRE en GDI-Vlaanderen Waar vinden? Hoe gebruiken? Ondersteuning OPEN DATA Publieke toegang
Nadere informatieWe hopen dat deze brochure jou en je ouders zal helpen bij het maken van je studiekeuze.
Deze brochure wil jou en je ouders wegwijs maken in het studieaanbod van het Sint-Norbertusinstituut. Het Sint-Norbertusinstituut is immers een school met vele studiemogelijkheden in het secundair onderwijs.
Nadere informatieVlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende
Nadere informatie9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren:
9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren: Introverte vs. Extraverte kinderen Katja Soors van de SESSIE Elke leerkracht/directie beseft dat een goede communicatie tussen de kinderen bijdraagt
Nadere informatieSYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING
SYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING Studiedienst en Prospectief Beleid 1 Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Vlaamse Overheid Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030
Nadere informatieVerslag over de opvolgingsdoorlichting van Gemeentelijke Middenschool te Brasschaat
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag
Nadere informatie