De periode van de Burgerij
|
|
- Gerarda Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De periode van de Burgerij Hammed is blij dat hij alle opdrachten heeft volbracht en hoopt nu op een teken van Mariken. Al een week lang zwerft hij rond zijn ouderlijk huis, dat nu zijn ouderlijk huis niet is. Mariken komt niet meer in zijn dromen terug, wat zou er met haar gebeurd zijn? In plaats van Mariken komt hij een zekere Jan Pieterszoon Sweelinck tegen, die hij niet kent, maar die hem wel aanspreekt. Sweelinck kijkt wat verdwaasd om zich heen, hij is zelf vreemde in Berlijn en moest nu ineens een jongen ophalen uit de toekomst, om hem mee te nemen naar zijn eigen tijd. Hij zou de jongen herkennen aan een soort Moors uiterlijk en aan zijn naam: Hammed. De jongen zou gekleed zijn volgens de Duitse gewoontes, maar ja hoe die er in de toekomst zouden uitzien was hem niet verteld. Jan Pieterszoon Sweelinck zegt hem dat hij niet in deze periode thuishoort en dat hij de opdracht heeft gekregen hem mee te nemen naar zijn tijd. Jan Pieterszoon weet ook niet precies waarom, maar hij heeft het de betbetovergrootvader van een zekere Eduard uit de nog verdere toekomst op diens sterfbed moeten beloven. Het zou van levensbelang zijn en de jongen zou zo intens naar zijn muziek luisteren dat Jan Pieterszoon zich gestreeld zou voelen. Hammed verbaast zich over de uitleg en heeft nog nooit naar muziek van Sweelinck geluisterd. Maar met het horen van de naam Eduard is hij tot alles bereid. Sweelinck wil meteen weg uit het straatgedrang en gekrijs en trekt Hammed mee een kerk binnen waar iemand op een orgel speelt. Jan Pieterszoon vertelt dat hier zijn muziek nu klinkt. Hammed doet erg zijn best zich volledig over te geven aan de muziek en vergeet de man. Als de muziek zwijgt en de stilte tot hem doordringt, opent Hammed zijn ogen en ziet dat de man verdwenen is. Hij zit hij alleen in de Marienkirche; ook de organist is verdwenen. Hij is inmiddels wel gewend dat het buiten weer anders zal zijn en bedenkt hoe hij nu weer aan kleren voor deze tijd kan komen. Hij wil zo onopvallend mogelijk zijn werk doen. Dan komt er warempel een jong meisje aangelopen. Is het Mariken? Ze lijkt erop, nee ze is het toch niet, ze loopt anders, misschien komt dat door de kleren de tijd? Nee ze is het niet, maar spreekt hem wel aan. He vreemdeling waar kom je vandaan? meegekomen met het handelsvolk uit het Holländsches Viertel? Zo kun je je niet vertonen hoor, dan lachen ze je allemaal uit. Kom maar mee, dan geef ik je kleren van mijn broer, die is nu toch niet thuis. Het meisje is nieuwsgierig en vraagt hem van alles, maar Hammed vertelt niet veel. Ze zou het toch niet begrijpen. Hammed twijfelt of hij weer naar het ouderlijk huis terug moet gaan, het is nu toch langzamerhand al wel erg lang geleden. Het meisje had het over de 17e eeuw. Misschien dat ze hem in het Holländisches Viertel verder kunnen helpen. Blijkbaar kijken die over landgrenzen heen dus misschien ook wel over tijdgrenzen. Hij vraagt het meisje nog in welke richting hij op weg moet gaan en vertrekt. En komt dan per ongeluk toch langs zijn huis van de 21e eeuw. Gek hij herkende eerst de straat niet, maar nu hij er toch is, loert hij weer naar binnen. Wat een deftig huis is
2 het in deze tijd, jeminee zeg, daar zou hij wel in willen wonen. Hij onthoudt welke voorwerpen er dit keer staan, je weet maar nooit hoe dat hem nog van pas kan komen. Dan vervolgt hij zijn weg naar het Holländisches Viertel, want op een of ander manier voelt hij dat hij daar heen moet. Hij slaapt die nacht in een pakhuis, waarvan de deur op een kier stond. Midden in de nacht hoort hij gestommel en gefluister, hij houdt zich doodstil en is blij zo diep het pakhuis ingegaan te zijn. Daar lagen veel jutten zakken en dus was het een beetje comfortabel slapen geweest. Nu is hij er veilig hoopt hij, en inderdaad na een poosje verdwijnen de mannen weer. Bij het ochtendgloren ziet hij dat er zakken zijn binnengebracht. Hij voelt dat hij met name naar een zak erg nieuwsgierig is en opent hem. Hij wist eigenlijk niet waarom, maar bij het zien van de voorwerpen uit zijn huis, weet hij het wel. Snel draait hij de voorwerpen om en weer kan hij de opdrachten lezen. Hij heeft ze net allemaal in zijn hoofd geprent als hij buiten mannen hoort aankomen en praten over dieven, die overal huisraad uit het Nicolai Viertel hebben gestolen. Meteen duikt hij weer naar achteren en hoopt dat er daar ergens iets is waardoor hij weg kan. Als die mannen hem zouden zien en ook nog de buit, dan liep het niet goed met hem af. Hammed weet te ontsnappen (hoe, dat ontdek je later wel) en begint weer aan zijn speurtocht. Geen nachtelijke monologen van Mariken, zij kan Hammed nu niet helpen Het lukt Mariken niet om contact te krijgen met Hammed, hij moet het dit keer blijkbaar alleen doen. Hij weet al zoveel meer van haar eigen Europese geschiedenis dan zij van Turkije. Zal zij daar eens een kijkje gaan nemen? Ze zullen elkaar vast en zeker ooit terugvinden en dan kan ze hem verrassen met alles wat zij weet. Ze beschrijft het voor zichzelf, zodat ze het Hammed later vertellen kan. Fragmenten uit het dagboek van Mariken: Mijn leven ten tijde van de Burgerij In haar dagboek beschrijft ze voor zichzelf weer haar belevenissen en avonturen van alledag, hoe lang gaat dit nog duren? Steeds als Hammed de opdrachten volbracht heeft, wordt zij verder terug in de tijd gezet. Waarom moet Hammed dit allemaal weten? Heeft het iets met de nieuwe inburgeringwetten te doen? Het wordt toch wel te gek zeg. Fragmenten uit het logboek van Hammed: Mijn ontdekkingen in de deze tijd Dagboeken worden door meisjes geschreven dat weet Hammed ook wel, maar het nachtelijk avontuur in het pakhuis kon hij aan niemand kwijt. Stel dat ze hem niet zouden geloven of dat hij de dieven zou moeten aanwijzen. Dan was zijn leven hem niet zeker. Nee hij hield wijselijk zijn mond, maar vertrouwde het allemaal toe aan zijn logboek bij wijze van uitzondering. Daarnaast maakt hij natuurlijk weer digitale foto s en aantekeningen of, want ja het gaat altijd om bewijslast. Blijkbaar is dat niet alleen op school zo. Inleiding in de burgerij
3 De verzameling van alle burgers is in principe de brugerij, maar dat woord wordt vaak gebruikt om de meer gegoede bovenlaag van de maatschappij aan te duiden: de bourgeoisie. De groep stedelingen die stadsrechten bezaten. Maar zij hadden minder privileges, macht en aanzien dan de adel. Nederland en Berlijn In Potsdam ontstond een Nederlandse wijk in opdracht van Koning Friedrich Wilhelm I. Zijn interesse was ontstaan door zijn huwelijk met de Nederlandse vrouw: Louise. Een persoon werd aangesteld voor de verantwoordelijkheid van het grote bouwproject. Hij kreeg de opdracht om typisch Hollandse architectuur te bouwen. Het waren de populaire 17e eeuwse gevelhuizen. De wijk werd het Holländisches Viertel genoemd. Hollanders werden er naar toe gehaald. Ze handelden in eigen waar, zoals kaas, zuivelproducten, kleding en klompen. De mensen die daar woonden behoorden tot de gegoede burgerij (de bourgeoisie). Zij gingen naar theater en met name de opera s in Duitsland in die tijd. Bezoek deze wijk en zoek uitzoeken wie de persoon was die Koning Friedrich Wilhelm I had aangesteld voor het bouwproject. Wie was Jan Bouman? Ga naar het Jan Bouman museum en verzamel informatie over de ontstaansgeschiedenis van het Holländisches Viertel. Zoek uit welke dansen er tijdens traditionele Nederlandse feesten zoals het Tulpenfeest werden gedanst. Maak groepen van acht personen Verplaats je in de 17e eeuw. Jullie zijn de Nederlandse bewoners van het Hollandisches Viertel. Het tulpenfeest is aan de gang! Ontwerp een volksdans die je samen met z n achten uitvoert in de straten van het Hollandisches Viertel. Je mag hierbij de verschillende dansen waarover je hebt geleerd (Poolse volksdans, Weense wals en de Nederlandse klompendans) combineren. Dans en interculturaliteit Van de danskunst in ons land gedurende de zeventiende eeuw is weinig bekend. Den Haag (door het Huis van Oranje) en Amsterdam (door de handel) boden belangrijke toneelactiviteiten, maar veel dans was daar niet bij. In twee dingen liep Nederland voorop: al in 1655 dansten er vrouwen op het toneel. Wat in Parijs pas in 1681 gebeurde. En er werd als eerste op spitzen gedanst. In Frankrijk en Italië werd vooral aan de hoven gedanst, in Nederland was het meer een aangelegenheid van burgers. Er is in heel Europa een voortdurende wisselwerking geweest tussen de volksdans en de hieruit voortgekomen gezelschapsdans van de landadel. Elementen uit de volksdans werden in hofdansen verwerkt. In Polen is de invloed van het hof op het platteland zeer groot geweest. Daarbij kwam dat die adel overwegend op het platteland woonde, en zo enerzijds bijdroeg tot 'vervolksing' van de Poolse cultuur, en anderzijds plattelandswaarden aan het hof introduceerde. Over danskunst die in Duitsland zelf is ontstaan is weinig te zeggen. Duitsland
4 heeft open gestaan voor invloeden uit het buitenland. Polen was heel actief in de volksdansen, Oostenrijk had de Weense walsen en vanuit Nederland is de klassieke dans komen overwaaien. Zo is er in Duitsland een mengeling ontstaan van deze verschillende culturen in de dans. Waarom werd dans bijna verboden? Waaruit kan afgeleid worden hoe er in Nederland gedanst werd in de 17e eeuw? Geef een eigen definitie van vertoningsdans. Waarom denk jij dat er in Duitsland zelf weinig tot geen dansen ontstonden? Muziek en techniek & ontwikkeling De VOC kende verschillende muzikale kanten. Tijdens hun lange reizen zongen de bemanningsleden verschillende zeemansliederen. Veel ervan zijn bewaard gebleven. De bouw van instrumenten als de viool, luit, viola da gamba en klavecimbel namen enorm toe. In de 17e eeuw stond Amsterdam zelfs bekend om zijn muziekinstrumentenmakers, die technieken soms afleidden uit de scheepsbouw. En natuurlijk bracht de VOC ons in contact met muziek uit de Aziatische landen. In de jaren werden vanuit verschillende havensteden vloten met bestemming Oost-Indië uitgezonden. Schilderkunst Ga op zoek naar tien schilderijen uit de tijd tussen 1650 en Maak vanuit de kennis die je door goed kijken je eigen maakt een nieuw kunstwerk met hedendaags materiaal maar voor die tijd. Zorg ervoor dat het nieuwe schilderij weer een kloppend geheel wordt en dat je rekening houdt met de symbolen en iconografieën uit die tijd. Beschrijf de discussie over de camera Obscura die in de 17e eeuw wel of niet gebruikt zou zijn door bepaalde kunstschilders. Wat denk je er zelf over? Het Rederijkerstoneel Bekende namen in het theater van de zeventiende eeuw waren Pieter Corneliszoon Hooft, Gerbrand Adriaanszoon Bredero, Joost van den Vondel en Jacob Cats. Literatuur en toneel waren nauw verbonden; naast toneel schreven deze schrijvers veel gedichten. Welke vier soorten toneel stonden centraal? Welk soort toneel spreekt je het meeste aan en waarom? Welke verandering binnen de literatuur kun je aanduiden in de tweede helft van de 17e eeuw? Een van de meest bekende composities van Jan Pieterszoon Sweelinck is het lied van de Zilvervloot. Dit lied is gecomponeerd als reactie op de Spanjaarden, die in de tachtig jarige oorlog hun katholieke beleving aan de Nederlanders op wilden
5 dringen. Jan Pieterszoon Sweelinck wordt ook wel de indirecte leermeester van Johan Sebastiaan Bach genoemd. Tot zijn leerlingen behoorden onder andere Samuel Scheidt en H. Scheidemann; zij waren de stichters van de Noord-Duitse orgelschool, waar Bach studeerde. De Duitsers hadden de mankracht om voort te bouwen op wat Sweelinck had opgestart. In de 16de eeuw ontstond in Duitsland de hervormings of Reformatiebeweging door de geleerde monnik Maarten Luther. Men wilde weer een zuivere beleving van het geloof prediken en men verzette zich tegen de corruptie van de kerk van Rome. Ook in Nederland groeide hierdoor het verzet tegen de kerkelijke macht. Dit had onder andere invloed op de orgelmuziek in de 17e eeuw. Tot 1578 behoorde de organist tot de kerk. Maar na deze ontwikkeling had de organist geen plaats meer in de christelijke eredienst van die dagen. De orgels waren geen eigendom van de Kerk, maar van de stad, de burgers. Noem een aantal muziek instrumenten uit de 17e eeuw die gebruikt en beschrijf kort hoe en waar ze gebruikt werden. Wat was voornamelijk de functie van muziek in de 17e eeuw? Waarom maakten de zeelieden van de VOC muziek? Wie is Jan Pieterszoon Sweelinck? Bedenk wat het verschil is voor een musicus die componeert vanuit de kerk of een musicus die componeert vanuit zichzelf. Waarom was orgelmuziek zo populair in Duitsland? Opera en vermaak Een opera kan gezien worden als een toneelstuk waarin de tekst gezongen wordt in plaats van gesproken. En de zang wordt begeleid door een orkest. Het toneelelement is fundamenteel. Wanneer ontstond de opera? Wanneer kwam de opera in Duitsland tot bloei? Noem enkele bekende opera s en hun componisten. Wat is het onderscheid tussen opera en operette? Welke twee tegenpolen werden in de opera bij elkaar samen gebracht? De Duitse opera was in het begin meer op de burgerij aangewezen. Leg uit waarom er een verschuiving naar de adel plaats vond. Betekende dit ook iets voor de kunstenaar? Zo ja, wat? De opera heeft ook een sociale verandering teweeggebracht. Benoem deze. Waarom ging de gegoede burgerij naar de opera? Ga op zoek naar informatie over dit oudste operahuis van Berlijn, de vroegere Königliche Hofoper, nu Unter den Linden genoemd. Nabespreken Opera (in een van de drie opera gebouwen) Welk moment vond je leuk/interessant om te zien en waarom? Welk moment vond je niet interessant en waarom? Kunnen jullie je voorstellen waarom mensen naar de opera gingen in de 17e eeuw?
6 Stel je voor dat jullie als bewoners van het Hollandisches Viertel voor een opera over de zilvervloot van Spanje de opdracht krijgen het slot lied te maken. Het moet een overwinningslied worden, waarin de Nederlander Piet Hein de Spaanse zilvervloot heeft overwonnen. Bedenk een titel voor de opera en presenteer het lied van de zilvervloot in een opera bewerking.
Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)
Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap
Nadere informatieKlassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500)
Klassieke Muziekgeschiedenis De Middeleeuwen (500 1500) Algemeen Als je aan de Middeleeuwen denkt, dan denk je waarschijnlijk aan grote kastelen, ridders en jonkvrouwen. Natuurlijk, dit is een gedeelte
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatieTULPENGEKTE. 1. Streep door wat niet van toepassing is.
TULPENGEKTE Je leraar of lerares heeft je een tulpenbol laten zien. Zo n bol stop je in de herfst in de grond, en in de lente groeit er een tulp uit. Niets bijzonders zou je zeggen. Maar vierhonderd jaar
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieNaam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieSinterklaas. Lees het verhaal en beantwoord de vragen.
Sinterklaas Lees het verhaal en beantwoord de vragen. Sinterklaas is geboren aan het begin van de vierde eeuw. Hij is dus ongeveer 1700 jaar oud. Hij komt uit Myra, dat is een plaats in wat tegenwoordig
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieDe tijd die ik nooit meer
De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieMuziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent:
Muziekopdracht 1950-heden Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht: 20ste eeuw (1950-heden) Ga naar http://www.sitepalace.com/develsteinhavo4/muziek.html. Hier vind je links naar muziek(clips) die je nodig hebt
Nadere informatieLes 3 Monniken en Ridders MUZIEK
Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Wereldlijke en Geestelijke Voorkennis De leerlingen zijn enigszins op de hoogte van de levenswijze
Nadere informatieOORLOG IN OVERIJSSEL 2015
OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had
Nadere informatieLES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116
LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat
Nadere informatieTuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5
Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieEerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.
Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar
Nadere informatieJE CULTURELE ZELFPORTRET
JE CULTURELE ZELFPORTRET Dit is het culturele zelfportret van Vul alles in hele antwoordzinnen in. Gebruik een ander lettertype of een andere kleur voor de antwoorden. Plak hier je pasfoto Film/tv 1 Ga
Nadere informatieH E T V E R L O R E N G E L D
H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatiePREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN
PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,
Nadere informatieLesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans
Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk
Nadere informatieDatum: Jaar van verschijnen: Duur van de film:
NAAM: Kijk / luisterformulier Speelfilm Naam: Datum: Titel van de film: Regisseur: Jaar van verschijnen: Duur van de film: Lees de vragen op dit formulier voor het kijken en luisteren door. Je weet dan
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatieD E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout
D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieHet verhaal op reis. groep 1-2. melle de muis. Bijlagen Les 1. media. spoor
Het verhaal op reis groep 1-2 melle de muis Bijlagen Les 1 Les 1 - Bijlage 1 - brief kunstenaar 1 Lieve kinderen, Vandaag begint er een bijzonder project: HET VERHAAL OP REIS. Jullie gaan vandaag met elkaar
Nadere informatieRia Massy. De taart van Tamid
DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in
Nadere informatieDe klassieke tijdlijn
De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom
Nadere informatieHC zd. 42 nr. 31. dia 1
HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:
Nadere informatieInhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!
1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieEen wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.
Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.
Nadere informatieDe vorm van het verhaal
Over dit boek Het verhaal van Reinaart de vos is een van de oudste verhalen in het Nederlands. Het is geschreven in de 13 de eeuw door Willem. Wie die Willem precies was, weten we niet. Willem heeft het
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection
Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief
Nadere informatieLesbrief. Voetstappen Kader Abdolah
Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,
Nadere informatieAlles is genade en Stel, ik zoek een kerk
Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer
Nadere informatieWereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:
Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieDOCENT. Thema: verhalen HIER STOND EEN KASTEEL! groep 3 en 4. Stadshagen
Het thema verhalen staat voor groep 3 en 4 in het teken van de Middeleeuwen. De leerlingen ontdekken dat er vroeger een echt kasteel op de plek stond, waar nu hun woonwijk ligt. De eerste stappen tot historisch
Nadere informatieLeren vliegen. Graag zou ik een vogel zijn OVERDENKING. viering van 28 maart 2010
Leren vliegen Graag zou ik een vogel zijn Uit aarde ben ik gemaakt uit slijk en drek uit bloed en water graag zou ik een vogel zijn uit veren papier en dunne beenderen niet nat en bloederig Uit aarde zijn
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieMeneer (ome Jan) Mevrouw Lieselot Jeffrey Kind 1 t/m 4. Wat krijgen we nou, Sinterklaas? Tekst en muziek: Marjon Dobbe
Wat krijgen we nou, Sinterklaas? Tekst en muziek: Marjon Dobbe We zijn in de kamer van Sinterklaas in Nederland. Sint zit er wat sip bij. Het boek van Sint is verdwenen! Wie moet nou welk cadeautje? Sint
Nadere informatieTuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode
Tuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode Beleving Kleuters worden in hun omgeving overal geconfronteerd met de uiterlijke verschijnselen van Pasen: paasversieringen,
Nadere informatieEen Valentijn krantje Geen idee van wie, maar wel voor wie!
Datum: 14-02-2013 Een Valentijn krantje Geen idee van wie, maar wel voor wie! Eerste hulp bij liefdeslooplijn Mocht het van toepassing zijn Anders leuk om weg te geven Wie dit heeft geschreven? Geen idee,
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieThema Op zoek naar werk
Thema Op zoek naar werk Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje Inleiding Deze les gaat verder over het zoeken naar werk. De vrouw,, gaat weer naar de winkel om over werk te praten. Ze wil de manager
Nadere informatieKerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk
Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk Voorganger: Ds. M.N. Ariesen-Holwerda Organist: Kees Nottrot Pianist: Peter Wagenaar Afkondigingen Zingen van een psalm 122: 1 en
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieApostolische rondzendbrief
oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de
Nadere informatieWater Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.
Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt
Nadere informatieOverdenking 21 juni 2015 Velserbroek - Ds. Mirjam Vermeij
Overdenking 21 juni 2015 Velserbroek - Ds. Mirjam Vermeij Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus, Wie is hij toch, dat zelfs de wind en het meer hem gehoorzamen. Wie is hij toch? Die vraag klinkt
Nadere informatieLESBRIEF HARTENJAGERS 3.0
INHOUDSOPGAVE Voorwoord Inhoudsopgave Docentenhandleiding Leerlingenbladen: Jonge Harten Theaterfestival FILMmmmmmmmm Wie werkt er mee aan een voorstelling? Opdracht Papagaaienjas Kijkwijzer LESBRIEF HARTENJAGERS
Nadere informatieDit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:
Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieStrategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A
Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieDe Stilte danst Alice
Lesbrief Alice Als in het boek begint de voorstelling met het boottochtje op de Theems van Lewis Carroll met de drie zusjes Liddell. Wat er daarna gebeurt? De schrijver verandert in een konijn en de achtervolging
Nadere informatieDe bruiloft van Simson
De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatiewww.bennyvreden.nl - BVP 1740 - Hint Music 2010 - De trein
Lied :..! (cd track / ) Voor de lol of voor je werk. Naar een feest of naar de kerk. Naar Parijs of Almelo. Met de trein ben je er zo. Reizen naar een verre stad. Met je koffer en je kat. Stap maar in
Nadere informatieLucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?
Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint
Nadere informatieLiturgie voor de scholendienst 2015
Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking
Nadere informatieGevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Nadere informatieHOFPLEIN EDUCATIE Lesbrief voorstelling Alice in Wonderland
HOFPLEIN EDUCATIE d n a rl e d n o W in e c li A g in Lesbrief voorstell 'DE VOORSTELLINGEN VAN HOFPLEIN ROTTERDAM WORDEN GESPEELD MÉT JONGEREN, VÓÓR JONGEREN.' hofplein rotterdam Hofplein Rotterdam richt
Nadere informatieVogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:...
Vogelgriep Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... 2 Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die
Nadere informatieU in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren
Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.
Nadere informatieWaarom we een derde van ons leven missen 17. 2 Nieuwe wegen naar het innerlijke leven. Hoe de wetenschap dromen grijpbaar maakt 24
Inhoud inleiding Nieuw inzicht in onze dromen 11 i wat dromen zijn 1 Terugkeer naar een vergeten land Waarom we een derde van ons leven missen 17 2 Nieuwe wegen naar het innerlijke leven Hoe de wetenschap
Nadere informatieOm mee te beginnen: boekfragment en opdrachten
Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - I
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieRivka voelt tranen in haar ogen. Vader aait over haar wang. Hij zegt: Veel plezier, prinsesje. Vergeet je nooit wie je bent? Dan draait vader zich
1942-1943 1 Rivka! Het is tijd om te gaan!, roept vader. Rivka is blij. Ze gaat logeren. Ze weet niet bij wie. En ze weet ook niet hoe lang. Maar ze heeft er wel zin in. Vader heeft gezegd: Je gaat in
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieProjectlijn A Meelopen met de Meute? Hellig Hart
Les 4A Titel Thema Benodigdheden Doelstelling Net even iets anders Betrouwbaarheid: geloofwaardigheid Computer, printer, DVD fragment 2 en 3, werkblad 4A.1 en informatieblad 4A.1, achtergrondinformatie
Nadere informatieIn gesprek met God. In gesprek met God. In gesprek met God. m n. Marlies Medema & Agnes Huizenga
Voelt bidden voor jou soms als het doen van een lange reeks verzoekjes aan God? Mis je inspiratie om met God in gesprek te gaan? Dit werkboekje geeft je handvatten om je gesprekken met God eens over een
Nadere informatieMatteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!
Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieVandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen
Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieImpressie of verwerking van een gebeurtenis
Impressie of verwerking van een gebeurtenis In deze opdracht maken de leerlingen een impressie van een gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog. Zij besteden in ieder geval aandacht besteden aan: de periode
Nadere informatieDe eerste liefde van God
De eerste liefde van God Trouwpreek over 1 Johannes 3:16 (ds. Jos Douma) gehouden in de trouwdienst van Jeroen en Marjoke Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieAnne Frank, haar leven
Vragen en opdrachten bij: Anne Frank, haar leven Doe meer met Leeslicht! Bij alle boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan
Nadere informatieProJOP. jeugdwerk VPKB. 40 Days. stilstaan in de 40 dagentijd
ProJOP jeugdwerk VPKB 40 Days stilstaan in de 40 dagentijd Hey! Voor je ligt 40 Days. De veertigdagentijd is de periode waarin we uitkijken naar Pasen, het feest van Jezus opstanding. Onderweg lezen we
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieDe ronde volle maan. Alleen als de maan rond en vol is, wordt dit feest gevierd. En dat heeft een hele bijzondere reden.
De ronde volle maan Al vele duizenden jaren is Kabouterland een bijzondere plek voor Kabouters uit de hele wereld. Dit verhaal vertelt hoe bijzonder de samenwerking tussen de dieren en de kabouters in
Nadere informatieLeerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam
Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt
Nadere informatieNieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar..
Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar.. Dit is alweer de laatste donderdagbrief van het jaar 2015. Wat is het allemaal snel gegaan. Wat hebben de kinderen goed hun best gedaan. Iedereen kan
Nadere informatie