2.2.1 Inschrijving van leerlingen van leerzorgniveau III in het gewoon basisonderwijs

Transcriptie

1 LEERZORG BIJGESTUURD! DEEL1 1 INLEIDING Vorig jaar publiceerde minister Vandenbroucke een leerzorgnota die heel wat stof deed opwaaien en waar het VSKO verscheidene fundamentele bedenkingen bij maakte. Grondig en veelvuldig overleg in de loop van het voorbije jaar heeft ertoe geleid dat aan de leerzorgnota op wezenlijke punten is gesleuteld. De minister heeft nu een bijgestuurd document op tafel gelegd. De eerste onderdelen van die tekst handelen over de krachtlijnen van het decreet, het toepassingsgebied en de inwerkingtreding, de indicatorenontwikkeling, de planning van het aanbod van het buitengewoon onderwijs, en het inschrijvingsrecht en de draagkracht. Het VSKO kan zich achter de invulling van die onderdelen in de nieuwe tekst scharen. In deze mededeling lichten we hieronder de gewijzigde punten van de leerzorgnota (zie bijlage) kort toe. Daar waar het in de tekst gaat over de omkadering en financiering, de competentieontwikkeling, het leerlingenvervoer en de personeelsconsequenties heeft het VSKO naast vragen ter verduidelijking ook nog heel wat fundamentele bedenkingen. Die kwesties zullen we in een latere mededeling toelichten. 2 INSCHRIJVING 2.1 Leerlingen ingeschaald in leerzorgniveau I of II Leerlingen die behoren tot leerzorgniveau I en leerlingen die ingeschaald zijn in leerzorgniveau II hebben, ongeacht de cluster, een recht op inschrijving in een gewone basisschool en in een gewone secundaire school. Draagkracht kan niet ingeroepen worden om een leerling uit deze leerzorgniveaus niet in te schrijven. Deze leerlingen volgen het gemeenschappelijk curriculum en worden volgens de gewone regels gecertificeerd (ook tussentijds). Er kan bijgevolg geen discussie zijn over het niet kunnen ingeschreven worden of ingeschreven kunnen blijven bij een inschaling op zorgniveau I of II. De toelatingsvoorwaarden, overgangen en certificeringsmogelijkheden die momenteel gelden in het basisonderwijs en in het secundair onderwijs blijven voor leerlingen van zorgniveau I en II behouden. De huidige regels over weigering en voorrangsregels zoals bepaald in het decreet van 28 juni 2002 betreffende gelijke onderwijskansen-i (GOK-decreet) blijven van toepassing. 2.2 Leerlingen ingeschaald in leerzorgniveau III Inschrijving van leerlingen van leerzorgniveau III in het gewoon basisonderwijs Voor de inschrijving van een leerling met een inschaling in leerzorgniveau III in het gewoon basisonderwijs zal de school voor gewoon onderwijs een draagkrachtafweging maken om na te gaan of de school voldoende draagkracht heeft om tegemoet te komen aan de noden van die leerling op het vlak van onderwijs, therapie en verzorging. De huidige regels over weigering en voorrangsregels zoals Leerzorg bijgestuurd! deel 1, 9 september

2 bepaald in het decreet van 28 juni 2002 betreffende gelijke onderwijskansen-i (GOK-decreet) blijven van toepassing Inschrijving van leerlingen van leerzorgniveau III in het gewoon secundair onderwijs Voor de inschrijving van een leerling van leerzorgniveau III in het secundair onderwijs zal de school voor gewoon onderwijs opeenvolgend: 1 nagaan of de leerling voldoet aan de toelatingsvoorwaarden; 2 nagaan of de maximumcapaciteit al dan niet bereikt werd en of er andere weigeringsgronden kunnen ingeroepen worden, andere dan draagkracht; 3 haar draagkracht onderzoeken. Dat betekent dat voor leerlingen die een inschaling op leerzorgniveau III krijgen, er een gunstige en gemotiveerde beslissing van de toelatingsklassenraad moet zijn, vooraleer men tot een bepaald leerjaar wordt toegelaten, met uitzondering van de toelating tot het eerste jaar A op basis van een getuigschrift basisonderwijs uitgereikt aan leerlingen met een leerzorgniveau III en de toelating tot het eerste leerjaar B op basis van de leeftijd van 12 jaar. Merk op dat voor de doelgroep ernstige leerstoornissen er geen leerzorgniveau III bestaat op het niveau van het gewoon en buitengewoon secundair onderwijs Draagkrachtafweging (zoals omschreven in het GOK-decreet) ook bij overgangen In vorige versies van de leerzorgnota gold de regel: eens ingeschreven, altijd ingeschreven. Nu voegt de minister scharnierpunten in waarop scholen een nieuwe draagkrachtafweging kunnen maken: bij de overgang van kleuter- naar lager onderwijs; bij de overgang naar het schooljaar waarin de leerling de leeftijd van 10 jaar bereikt op voorwaarde dat de mogelijkheid daarvan uitdrukkelijk aan de ouders werd medegedeeld bij de start van het lager onderwijs; bij de overgang van de eerste naar de tweede graad en van de tweede naar de derde graad van het secundair onderwijs; bij de nieuwe inschaling van leerzorgniveau II naar III in functie van een inschrijving in een volgend schooljaar en rekening houdend met de vigerende toelatingsvoorwaarden. Voor een draagkrachtafweging bij de overgang van leerzorgniveau II naar leerzorgniveau III gelden volgende bepalingen: De ontbinding van de inschrijving bij gebrek aan voldoende draagkracht gebeurt altijd met het oog op het volgende schooljaar. De ontbinding kan nooit gebeuren tijdens een lopend schooljaar. De inschaling naar leerzorgniveau III kan maar aanleiding geven tot een ontbinding van de inschrijving, indien de formele inschaling voor de paasvakantie wordt voltrokken. Zodoende kan op een ordentelijke manier tijdens het derde trimester een draagkrachtafweging plaatsvinden. Dit moet toelaten dat ouders zich in geval van ontbinding tijdig kunnen voorbereiden op een inschrijving in een andere school. De ontbinding van een inschrijving bij de overgang van leerzorgniveau II naar leerzorgniveau III moeten scholen melden aan het Departement van Onderwijs en Vorming Leerzorg bijgestuurd! deel 1, 9 september

3 2.2.4 Rechtsbescherming bij inschrijving van leerlingen van leerzorgniveau III in het gewoon onderwijs Het LOP behoudt haar bemiddelingsopdracht in het kader van een weigering op basis van draagkracht. De commissie leerlingenrechten blijft de instantie die uitspraken doet over de rechtmatigheid van de gevolgde procedure. 2.3 Inschrijving van leerlingen van leerzorgniveau IV in het gewoon onderwijs Leerlingen van leerzorgniveau IV hebben geen recht op inschrijving in de gewone school. Bijgevolg is er geen draagkrachtafweging nodig voor leerlingen met een inschaling op leerzorgniveau IV, wanneer die zich aanbieden in een gewone school en is er geen sprake van een rechtsbeschermingsprocedure. Een inschrijving van een leerling van leerzorgniveau IV in het gewoon onderwijs kan met andere woorden enkel plaatsvinden in consensus tussen school en ouders. Ouders die een inschrijving vragen van een leerling op leerzorgniveau IV hebben in elk geval wel recht op een gesprek. Indien een inrichtende macht op vrijwillige basis een leerling met een inschaling in leerzorgniveau IV inschrijft, gebeurt dit onder de voorwaarde van een gunstige proefperiode van 3 maanden. Nadien kan ze de inschrijving elk schooljaar evalueren op de haalbaarheid, in overleg met de ouders, het CLB en externe hulpverleners. 3 INSCHALINGEN Het Centrum voor Leerlingenbegeleiding is de centrale beheerder van de inschaling van een leerling in een leerzorgniveau, in een cluster en in een doelgroep. In geval van specifieke diagnostiek die niet tot de bevoegdheid van het centrum zelf behoort, werkt het centrum samen met externe, meer gespecialiseerde centra. Het CLB behoudt echter de eindverantwoordelijkheid voor het gehele besluitvormingsproces en blijft de regie in handen houden voor de inschaling van leerlingen. Externe instanties kunnen geen inschalingsbeslissingen nemen. 3.1 Het kwaliteitstoezicht op de inschalingen Het kwaliteitstoezicht op de inschalingen wordt opgesplitst in drie onderdelen: Kwantitatieve opvolging: Het Departement Onderwijs en Vorming is gelast met de kwantitatieve opvolging van de inschalingen op basis van de gegevens die de CLB s daartoe leveren. Externe kwaliteitscontrole: De inspectie gaat tijdens reguliere doorlichtingen na of (een steekproef van) dossiers volledig zijn en of de afgesproken protocollen werden gebruikt. De inspectie beoordeelt of de processen die leiden tot inschalingen op een kwaliteitsvolle manier beheerd worden. Zowel de processen binnen het CLB als deze tussen school en CLB zijn hierbij voorwerp van doorlichting. Collegiale toetsing: De minister van Onderwijs en Vorming stelt daarnaast een multidisciplinair team samen dat individuele inschalingen evalueert. 3.2 Beroepsprocedure bij inschaling Er wordt een beroepsinstantie voorzien voor scholen en ouders die niet akkoord gaan met de inschaling door het CLB. Deze instantie is een opvolger van de CABO (Commissie van advies voor het buitengewoon onderwijs), krijgt een nieuwe naam en wordt op Vlaams niveau gecentraliseerd. 4 WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK De minister van Onderwijs en Vorming laat ten laatste twee jaar na de goedkeuring van het decreet langlopend wetenschappelijk onderzoek starten dat de effecten van het decreet op de onderwijspraktijk en de praktijk van de centra voor leerlingenbegeleiding in kaart brengt. Het onderzoek naar de effecten van de onderwijspraktijk en -context van de gewone school op leerlingen van leerzorgniveau III in vergelijking met de effecten van de onderwijspraktijk en context van de Leerzorg bijgestuurd! deel 1, 9 september

4 buitengewone school op leerlingen van leerzorgniveau III verdient hierbij bijzondere aandacht. De invloed van het decreet op de taakbelasting van personeelsleden van scholen en centra voor leerlingenbegeleiding dient wetenschappelijk getoetst te worden, startend met een nulmeting. Het onderzoek naar de taakbelasting vangt ten laatste twee jaar na de inwerkingtreding van het decreet aan. 5 BELEIDSADVIES EN -EVALUATIE Beleidsadvies en evaluatie gedurende de implementatieperiode van het decreet bevindt zich op 3 niveaus: De Vlaamse Onderwijsraad heeft de opdracht om op basis van de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek een strategisch advies te formuleren aan de minister van Onderwijs en Vorming; De bijzondere opvolgingscommissie leerzorg, die tot 2016 een decretale opdracht houdt, zal de minister gedurende de implementatieperiode jaarlijks adviseren over de uitvoering en de voortgang van de inwerkingtreding, de ervaren kansen en knelpunten in de onderwijspraktijk en de noodzakelijke bijsturingen. Deze commissie, die bestaat uit vertegenwoordigers van de inrichtende machten, representatieve vertegenwoordigers van het personeel, de centrumnetten, representatieve vertegenwoordigers van de erkende ouderverenigingen en het Departement Onderwijs en Vorming, biedt aan de vertegenwoordigers van de onderwijspartners een forum om de uitvoering van het decreet nauwgezet op te volgen en noodzakelijke bijsturingen voor te stellen. De onderwijsinspectie zal de implementatie van het decreet opvolgen tijdens de reguliere doorlichtingen. De onderwijsinspectie heeft oog voor alle relevante aspecten betreffende leerzorg en besteedt bijzondere aandacht aan de kwaliteitscontrole van het aanbod aan leerlingen van leerzorgniveau III in gewone scholen en de kwaliteit van het aanbod aan nieuwe doelgroepen in buitengewone scholen. Brussel, 9 september 2008 Leerzorg bijgestuurd! deel 1, 9 september

5 BIJLAGE Een zorgcontinuüm De minister beschrijft de uitbouw van een zorgcontinuüm in een leerzorgmatrix. Hij giet daartoe leerzorg in een matrix of een leerzorgkader van clusters en doelgroepen op basis van kindkenmerken enerzijds, en van leerzorgniveaus anderzijds volgens de mate waarin onderwijs wordt aangepast aan de specifieke noden van elke leerling. In het zorgcontinuüm vinden zowel beperkte aanpassingen in het gewoon onderwijs als gespecialiseerde settings in het buitengewoon onderwijs een plaats in een samenhangend kader. Clusters en doelgroepen De indeling van kindkenmerken (aan- of afwezigheid van stoornissen) die gegroepeerd zijn in vier clusters met daarbinnen een aantal doelgroepen vormt de ene ingang van de matrix. Leerzorgniveaus De mate en de wijze waarop de onderwijsleeromgeving aangepast moet worden om adequaat in te kunnen spelen op de noden van de kinderen en jongeren, is neergelegd in de leerzorgniveaus en vormt de andere ingang van de matrix. Er zijn vijf leerzorgniveaus. Kinderen en jongeren die ingeschaald zijn in leerzorgniveau I of II volgen een gemeenschappelijk curriculum in het gewoon onderwijs. De huidige GON-leerlingen vinden een plaats in leerzorgniveau II. Kinderen en jongeren in leerzorgniveau III en IV volgen een individueel curriculum. Kinderen en jongeren van leerzorgniveau III kunnen zowel onderwijs volgen in het gewoon als in het buitengewoon onderwijs. Voor kinderen en jongeren van leerzorgniveau IV is buitengewoon onderwijs aangewezen. Leerzorgniveau V is bedoeld voor kinderen en jongeren die nood hebben aan partieel onderwijs, bijvoorbeeld omdat ze tijdelijk of permanent een ernstig medisch probleem hebben. Het leerzorgkader Door de leerzorgniveaus en de clusters te combineren, krijgen we een matrix met leerzorgvelden. Kinderen en jongeren die in eenzelfde veld van de leerzorgmatrix zijn ingeschaald, genereren vergelijkbare rechten op het vlak van organisatorische aanpassingen, een aangepast studietraject en curriculum (gemeenschappelijk of individueel), op specifieke middelen (omkadering, werkingsmiddelen) en leermiddelen. Leerzorg bijgestuurd! deel 1, 9 september

6 Leerzorg bijgestuurd! deel 1, 9 september