Voeding na wegname van de slokdarm

Transcriptie

1 Voeding na wegname van de slokdarm

2 Beste patiënt In deze informatie brochure vindt u tips en advies om uw voeding aan te passen na het verwijderen van de slokdarm. Door de operatie kunnen uw eetlust en smaak negatief beïnvloed worden. Regelmatig ervaren patiënten kort na de operatie nog angst om opnieuw voeding in te nemen. Hierdoor is de voedselinname vaak onvoldoende. We geven u hier graag enkele tips De diëtisten 2

3 1 Algemene informatie en adviezen Gevolgen voor de voeding door het veranderd maagdarmkanaal De slokdarm zorgt voor transport van voedsel en drank van de mond naar de maag, waar tijdelijke opslag en voorvertering plaatsvindt. In normale omstandigheden wordt de voeding in de maag gekneed en samen met maagsap langzaam aan de dunne darm afgegeven. Bij het verwijderen van de slokdarm wordt de maag opgetrokken en omgevormd tot een buis. Deze buismaag wordt verbonden met het halsgedeelte van de slokdarm. De operatie heeft als gevolg dat de opslagcapaciteit voor voeding verminderd is. De inhoud is ongeveer een derde van de oude maag. De kleine inhoud kan voedingsproblemen tot gevolg hebben zoals een snellere verzadiging, vol gevoel, oprispingen 3

4 Eettempo Eet rustig en kauw goed. Hierdoor vermindert het risico op verslikken en wordt het voedsel beter verteerd. In het begin is het beter om gemixte voeding in te nemen, na verloopt van tijd kan er overgeschakeld worden op een zachte voeding. Snelle verzadiging Het komt regelmatig voor dat u na deze operatie minder kan eten of drinken. Om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen raden wij u aan, om zeker in het begin 6 tot 9 kleine maaltijden goed verspreid over de dag te gebruiken. Het innemen van 250 tot 300 ml voeding of drank per maaltijdmoment geven meestal geen problemen. Afwezigheid van hongergevoel/eetlust De eerste maanden na de operatie is er sprake van een sterk verminderde eetlust. Zorg ervoor dat u elke 1 ½ - 2 uur iets eet of drinkt, ook al hebt u geen honger of dorst. Voorkomen van ondervoeding Door een verminderde eetlust en afwezigheid van hongergevoel is er risico op het ontstaan van ondervoeding. Dit wil zeggen dat er een tekort is aan essentiële voedingsstoffen en een daling van het gewicht. Verlies van lichaamsgewicht betekent vaak een afname van spiermassa, verminderde werking van de organen, slechtere genezing van de wonde en een verhoogd risico op infecties. Eiwitrijke voeding Na de operatie zal het belangrijk zijn om voldoende energie en eiwitten in te nemen. Deze voedingsstoffen zijn noodzakelijk voor het behoud van gewicht en spiermassa. Voornamelijk dierlijke producten zijn rijk aan eiwitten: vlees, vis, eieren, melk, yoghurt, pudding, platte kaas, kaas 4

5 Energierijke voeding Naast eiwitrijke voeding, is er ook voldoende energie noodzakelijk om het gewicht op peil te houden. Een aantal tips om energierijke voeding in te nemen: gebruik volle melkproducten eet tussendoortjes beleg de boterham rijkelijk met vettere toespijs, kaas, vette vis voeg suiker of honing toe aan koffie of thee voeg room toe aan soep, puree, pudding, sauzen smeer ruim boter op de boterham Indien de inname onvoldoende is met de gewone voeding kan er gebruik gemaakt worden van klinische voeding. Vraag hierbij raad aan uw diëtist(e). Gewichtsevolutie Probeer wekelijks uw gewicht op te volgen. Weeg u steeds in dezelfde omstandigheden. Als u blijft afnemen in gewicht is het aangeraden uw arts of diëtist(e) te raadplegen. 2 Voedingsadviezen bij specifieke klachten Slik- of passageklachten Na de operatie kan alles gegeten of gedronken worden. Er zijn geen voedingsmiddelen verboden. Een aantal voedingsmiddelen kunnen de passage bemoeilijken. Hieronder een aantal tips om de passage van voeding te optimaliseren. Zit goed rechtop. Door de zwaartekracht, zakt voeding beter naar beneden. 5

6 Maak gebruik van zachte voeding. Snij, plet of mix voeding fijn. Zorg voor extra saus. Hierdoor voorkomt u dat uw voeding te droog is. Kauw goed op draderige voedingsmiddelen zoals: - draderig vlees: kotelet, stoofvlees, rosbief, gerookte vleeswaren - vezelig fruit of fruit met schil en pitten: citrusvruchten, ananas, bessen, druiven, kokosproducten, gedroogd fruit - draderige groenten: asperges, schorseneren, nerven van andijvie, bleekselder, schorseneren, prinsessenboontjes, champignons en peulvruchten - wit brood of dagvers brood - noten - harde snoepsoorten Voeding bij dumping Het dumpingsyndroom kan ontstaan bij mensen bij wie het onderste deel van de maag is weggenomen. Hierdoor komt de voeding sneller dan normaal in de dunne darm terecht. Gezien de voeding nog niet volledig verteerd is kunnen klachten optreden zoals misselijkheid, buikpijn, krampen, braken, diarree, hartkloppingen, zweten, beven, neiging tot flauwvallen, sterk hongergevoel. We onderscheiden twee soorten dumping: vroege en late dumping. Vroege dumpingklachten: ongeveer een half uur na de maaltijd Door het ontbreken van de sluitspier tussen de maag en de dunne darm, wordt het voedsel veel sneller dan voorheen in de dunne darm gedumpt. Hierdoor wordt er veel vocht uit de bloedvaten onttrokken en voegt dit zich bij de voedselbrij in de darmen. Hierdoor ontstaat vaak buikpijn, krampen, braken of diarree. Doordat er vocht uit de bloedvaten onttrokken wordt kan 6

7 dit een bloeddrukdaling veroorzaken. Het hart probeert vervolgens met minder druk het bloed rond te pompen waardoor er klachten ontstaan zoals hartkloppingen, neiging tot flauwvallen, zweten, beven. Eet rustig en kauw het voedsel goed zodanig dat het zonder te grote brokken doorgeslikt kan worden. Drink niet tijdens of vlak na de maaltijden, wacht 20 minuten tot een half uur. Drinken tijdens het eten versnelt de passage naar de dunne darm. Gebruik soep bijvoorbeeld 1 uur voor de maaltijd. Gebruik 6 tot 8 kleine maaltijden per dag. Frequente maaltijden vergroten de mogelijkheid om alle noodzakelijke voedingsstoffen aan te brengen. Vermijd het gebruik van snel opneembare suikers: gewone kristalsuiker, bruine suiker, suiker in cake, koeken, gebak, chocolade, gesuikerde frisdrank, geconcentreerd vruchtensap, te veel confituur en ander zoet beleg. Vermijd het gebruik van snel verteerbare koolhydraten en geraffineerd zetmeel zoals wit brood, gewone beschuiten en cracottes, witte rijst en pasta. Gebruik de volkorensoorten. Vezels in voedingsmiddelen moeten zeker niet vermeden worden. Voedingsvezels zijn belangrijk omdat zij vocht binden, het geheel wat stroperiger maken en het legen van de maag vertragen. Bij klachten door gewone melk als gevolg van de melksuiker(lactose) zijn zure varianten zoals ongesuikerde karnemelk, yoghurt of ongesuikerde platte kaas aan te bevelen. Als alternatief voor melk kan ook lactosearme melk of calciumverrijkte, niet gearomatiseerde sojadrink gebruikt worden. Ga eventueel in halfzittende houding liggen na de maaltijd. Bij verrijking van de maaltijden: geef de voorkeur aan eiwitrijke voedingsmiddelen. Bijvoorbeeld: toevoegen van volle melk aan soep, puree, pudding eiwitrijke tussendoortjes zoals platte kaas, yoghurt, pudding zonder toevoeging van suiker, stukje kaas, eiwitrijk broodbeleg 7

8 Late dumpingklachten: ongeveer 1 ½ tot 2 uur na de maaltijd Dumpingklachten die ongeveer 1½ tot 2 uur na de maaltijd optreden, worden veroorzaakt doordat het voedsel veel sneller dan normaal in de dunne darm aankomt. Het bloedsuikergehalte en de insulineproductie zijn dan niet goed op elkaar afgestemd. De voeding passeert de dunne darm sneller en hierdoor kunnen bepaalde suikers versneld worden opgenomen. Een hoog bloedsuikergehalte vraagt om de productie van insuline. De insulineproductie loopt echter altijd iets achter in tijd. Het kan dus gebeuren dat er nog veel insuline geproduceerd wordt, terwijl de bloedsuikers al uit de bloedbaan verdwenen zijn. Vermijd het gebruik van snel opneembare suikers: gewone kristalsuiker, bruine suiker, suiker in cake, koeken, gebak, chocolade, gesuikerde frisdrank, geconcentreerd vruchtensap, te veel confituur en ander zoet beleg. Vermijd het gebruik van snel verteerbare koolhydraten en geraffineerd zetmeel zoals wit brood, gewone beschuiten en cracottes, witte rijst en pasta. Gebruik de volkorensoorten. Vezels in voedingsmiddelen moeten zeker niet vermeden worden. Voedingsvezels zijn belangrijk omdat zij vocht binden, het geheel wat stroperiger maken en het legen van de maag vertragen. Bij verrijking van de maaltijden: geef de voorkeur aan eiwitrijke voedingsmiddelen. Bijvoorbeeld: toevoegen van volle melk aan soep, puree, pudding eiwitrijke tussendoortjes zoals platte kaas, yoghurt, pudding zonder toevoeging van suiker, stukje kaas, eiwitrijk broodbeleg. Reflux (zure oprispingen) Reflux is een branderig gevoel dat kan opstijgen tot in de keel en meestal vlak achter het borstbeen gevoeld wordt. Het is niet continu aanwezig. Het treedt meestal op in episoden van enkele seconden tot enkele minuten. 8

9 Neem frequent kleine maaltijden Vermijd grote, vetrijke maaltijden Vanaf twee uur voor het slapen gaan geen grote maaltijden meer gebruiken Onderstaande voedingsmiddelen kunnen klachten veroorzaken: - alcohol (voornamelijk witte wijn) - sterk gekruid voedsel of met azijn bereide salades - sommige groenten: ui, zuurkool, komkommer, paprika, tomaat, radijs - sommige vruchten: meloen, citrusvruchten (+vruchtensappen: sinaasappel-, pompelmoes-, citroensap) - chocolade - pepermunt, of dranken met munt - koolzuurhoudende ( bruisende ) dranken (frisdranken, bruisend water ) - koffie (ook cafeïnevrije koffie) Vermijd roken Vermijd overgewicht Draag geen te spannende kledij Vermijd een gebukte houding en te zwaar materiaal tillen of dragen Bij nachtelijke last: hoofdeinde bed 10-tal centimeter verhogen Bij nachtelijke last: slapen op linkerzijde 9

10 Notities 10

11 11

12 Contact DIEETAFDELING Campus Brugsesteenweg e dietisten.brug@azdelta.be Campus Westlaan e dietisten.west@azdelta.be Campus Wilgenstraat e dietisten.wilg@azdelta.be Campus Menen e dietisten.menen@azdelta.be Campus Torhout e dietisten.torhout@azdelta.be Bron: dieetafdeling, 14 maart 2019 AZ Delta Rode-Kruisstraat 20, 8800 Roeselare t e info@azdelta.be w NL