COMMUNICATIE. Bijeenkomst regionale journalistiek. Provincie en gemeenten onderzoeken ondersteuning lokale pers MEDIA

Transcriptie

1 COMMUNICATIE Bijeenkomst regionale journalistiek Provincie en gemeenten onderzoeken ondersteuning lokale pers MEDIA

2 2 PROVINCIE EN GEMEENTEN ONDERZOEKEN ONDERSTEUNING LOKALE PERS De provincie Noord-Holland gaat onderzoeken of het mogelijk is de regionale journalistiek in de provincie te versterken. We lopen vast tegen muren aan, ook als het gaat over samenwerking, maar het is een poging waard, aldus commissaris van de Koning (cvdk) Johan Remkes tijdens de rondetafelbijeenkomst over de toekomst van de regionale en lokale journalistiek op 5 oktober 2018 in het provinciehuis in Haarlem. De woorden van Remkes zijn de afsluiting van een paneldiscussie met Jos Wienen (burgemeester van Haarlem), Pieter Broertjes (burgemeester van Hilversum), Thomas Bruning (algemeen secretaris Nederlandse Vereniging van Journalisten), Paul van Gessel (algemeen directeur NH Media AT5), Hugo Schneider (hoofdredacteur regionale dagbladen bij TMG) en René van Zanten (algemeen directeur Stimuleringsfonds voor de Journalistiek). Bezonkenheid, reflectie en diepgang De cvdk opent de middag met de mededeling dat hij voldoende aanleiding ziet om bij elkaar te komen. Hij constateert dat het medialandschap de afgelopen decennia enorm is veranderd en dat ook de rol van de journalistiek verandert. Kan de journalistiek de rol van waakhond nog wel waarmaken?, vraagt hij zich af. Zeker ook gezien alle reorganisaties in de mediawereld. En wat zijn de gevolgen van nieuwe vormen van media en sociale media? Hoe borgen we bezonkenheid, reflectie en diepgang? En als we constateren dat de rol van de waakhond minder is, hoe gaan we daar dan mee om? Remkes stelt dat goede journalistiek een belangrijke waarde in de samenleving is. Tegels moeten ook in de regio gelicht kunnen worden en inwoners hebben baat bij een betrouwbaar en divers media-aanbod. Maar past het overheden wel om in te grijpen? Hoe borg je journalistieke onafhankelijkheid? Niks doen is geen optie Burgemeester Broertjes deelt in grote lijnen het betoog van Remkes: Niks doen is geen optie. We moeten niet alleen ach en wee blijven roepen, maar kijken hoe we op lokaal niveau goede journalistiek kunnen borgen. Dat dient ook de lokale democratie. Het is op verschillende manieren te organiseren, in Denemarken is bijvoorbeeld gekozen voor loonkostensubsidie voor journalisten. Thomas Bruning, algemeen secretaris Nederlandse Vereniging van

3 3 Journalisten, tekent daarbij aan dat de overheid wat hem betreft niet te dicht op de journalistiek moet zitten. De journalistiek is een publiek goed. We moeten die publieke functie serieus nemen. Paul van Gessel, algemeen directeur NH Media AT5, ziet de oplossing dicht bij huis. Lachend: In de Verenigde Staten zijn steeds meer mensen een krant gaan lezen sinds Trump aan de macht is. Amerikanen zijn weer nieuwsgierig naar de pers sinds de beschuldigingen van fake news. Dus misschien moet Johan Remkes wat vaker uithalen naar de media. Hij wil de middag ook niet te negatief ingaan. Op de meeste plekken in Nederland hebben we nog goede regionale media. Dat moeten we koesteren. Is nieuws in 280 tekens een verschraling of een verrijking? De wereld beweegt, omarm dat. We moeten als media ophalen wat er leeft en die agenda naar de overheid brengen. Niet andersom. De investering moet in de echte diepgang zitten. Betalen voor nieuws Ook Hugo Schneider, hoofdredacteur regionale dagbladen bij TMG, geeft aan dat de situatie ernstig is, maar zeker niet hopeloos. Hij stipt nog een ander punt aan: De belangstelling voor nieuws is niet afgenomen, maar de bereidheid ervoor te betalen wel. Om de regionale journalistiek overeind te houden, is een duurzaam verdienmodel nodig. En dan moet er wel een gelijk speelveld zijn. Wij bieden betaald nieuws aan. Ik vind het niet kunnen dat lokale media dit overnemen en vervolgens gratis aanbieden. Een subsidie voor journalistiek is goed bedoeld, maar biedt geen structurele oplossing voor het feit dat goede journalistiek een prijs heeft. Dat ook de advertentiemarkt de afgelopen jaren wezenlijk is veranderd, wordt aangestipt door de burgemeester van Haarlem, Jos Wienen. Vroeger was dit een belangrijke pijler onder het in stand houden van de journalistiek. Daar maak ik me zorgen over. Het is steeds moeilijker plekken te vinden waar je de lokale democratie kunt volgen. Maar als overheid moeten we oppassen met geld verstrekken. Het moet niet verstorend werken of niets oplossen. We moeten met een duurzaam antwoord komen. René van Zanten (algemeen directeur Stimuleringsfonds voor de Journalistiek) noemt het opvallend dat journalisten vaak het meest optimistisch zijn van iedereen over de toekomst van de journalistiek. Verder pleit hij voor subsidies die zich richten op innovaties. Directe subsidie helpt niet, dan wordt het lijden alleen verlengd. Waakhond Op de stelling de waakhond van de lokale democratie ligt aan de ketting. Hij blaft niet meer, laat staan dat hij bijt komen gemengde reacties. Piet Bakker, oud-lector van de Hogeschool Utrecht, zet wat feiten op een rij. De oplagen dalen en het publiek van de traditionele media wordt ouder. Toch is hij niet heel ontevreden over de huidige stand van de journalistiek. Er werken minder mensen in de sector, maar die zijn wel beter toegerust. Thomas Bruning is het daar niet helemaal mee eens: Het klopt dat de journalistiek efficiënter kan werken, maar er zijn ook meer platformen en die moeten 24 uur per dag worden bijgehouden. Broertjes: De trend is slecht. Dat moeten we niet wegpoetsen. In de Verenigde Staten haalt 50% van de inwoners zijn nieuws van Facebook. Het gaat niet alleen om kwantiteit, de kwaliteit wordt ook minder. Oudhoofdredacteur van de Leeuwarder Courant, Rimmer Mulder, is het met hem eens: Om de waarheid boven tafel te krijgen, is relevante journalistiek nodig. En die is arbeidsintensief. Er is vaak te weinig kennis, expertise en menskracht. Hoe vaak denk je niet: Goh, daar zou een journalist eens in moeten duiken. Het feit dat wij 31 aanvragen hebben gekregen, geeft aan dat er behoefte is aan ondersteuning, aldus Bob Nieman van het Leids Mediafonds. Het fonds geeft subsidies aan journalistieke organisaties en journalisten voor specifieke producten die verdieping bieden. Er is een financieel probleem, daar kan een fonds een bijdrage aan leveren.

4 4 Dat er een financieel probleem is, beaamt Ronald Boutkan, hoofdredacteur van de lokale omroep Den Helder en Hollands Kroon. Met de bijdrage die wij van de gemeente krijgen, kun je niet zo veel. Er blijft weinig over voor de echte journalistiek. Samenwerking met andere media zoals de lokale krant is geen oplossing, volgens Boutkan. Is er dan nog wel sprake van pluriformiteit? Toch ziet het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wel iets in samenwerking. Afke van Rijn van het ministerie: Er wordt vaak gezegd dat de Mediawet samenwerking in de weg staat. Dat klopt niet, vaak gaat het mis op cultuur. Publieke en commerciële media hebben andere wensen en spreken een andere taal. Remkesfonds En is het nou aanvaardbaar dat het openbaar bestuur de eigen waakhond (mede)financiert? Die stelling legt dagvoorzitter Jan Tromp voor aan het panel en de zaal. Mulder reageert: Het is helemaal geen gekke gedachte. Kijk naar de BBC in Engeland, die is voor 100% publiek gefinancierd. De vraag is: hoe doe je het?. Je moet de juiste vorm kiezen. Niet dat de gedeputeerde straks zegt: Laten we die subsidie maar weer intrekken. En je moet er niet op uit zijn bepaalde media overeind te houden. Je moet de journalistiek overeind houden. We moeten het toch eens kunnen worden over de vorm, aldus burgemeester Broertjes. Het blijkt dat het kan, kijk naar de BBC of de publieke omroep. Kan er niet een Remkesfonds voor journalistiek in Noord-Holland komen? Dat is toch een mooie erfenis voor de vertrekkend cvdk? Schneider: Ik zou een fonds niet buiten de deur houden, het zou helpen, maar lost het structurele probleem niet op. Remkes sluit zich daarbij aan. Deze benadering zou je niet moeten willen. Vandaag een fonds starten dat we over 4 jaar evalueren en dat dan weer voorbij is. Dan hebben we de structurele oplossing 4 jaar voor ons uit geschoven. Basisvraag Volgens Remkes zou de basisvraag moeten zijn: welke waarden moet de regionale journalistiek dienen? En van daaruit de vraag stellen wat dan de aanvullende rol van de overheid zou moeten zijn. We moeten proberen te vermijden dat we mogelijk maken dat redacties achterover gaan leunen of alleen entertainment maken. Mulder reageert vanuit de zaal. De basisvraag is volgens hem wat je als samenleving van de journalistiek wilt. Hoe kun je dat structureel voor elkaar krijgen? Remkes sluit zich daarbij aan: Laten we met elkaar in gesprek blijven over welke functies in de journalistiek minder bediend worden. En verkennen of het mogelijk is de regionale journalistiek in de provincie te versterken. Foto s door Elmer van der Marel

5 Ronald van der Heide 5