ADVIES. Betreffende de erkenningsaanvraag van het natuurreservaat De Vennen te Balen

Transcriptie

1 ADVIES Betreffende de erkenningsaanvraag van het natuurreservaat De Vennen te Balen

2 Inhoudsopgave Krachtlijnen... 3 Inleiding... 4 Adviestekst Juridische situering van dit advies Algemene beschrijving Concrete beoordeling van het dossier Visiegebied, actuele natuurwaarden en natuurstreefbeeld Oppervlakte van percelen en uitbreidingsmogelijkheden De beschermende statuten van het terrein Het actuele en toekomstige beheer De afwijkingen van de verbodsbepalingen De toegankelijkheidsregeling Algemene punten en conclusie... 12

3 Krachtlijnen Het reservaatproject De Vennen, ingediend door Natuurpunt Beheer vzw, is gelegen op het grondgebied van de gemeente Balen. Er wordt ongeveer 38 ha ter erkenning voorgelegd. Het aanvraagdossier betreft een vierde uitbreiding. De Minaraad stelt vast dat de aanwezige natuurwaarden een grote Vlaamse en Europese (ontwikkelings)relevantie hebben. De erkenning vormt een belangrijke schakel voor het duurzaam herstel van de Kempense beekvalleien. De voorgestelde natuurstreefbeelden lijken congruent met de feitelijke toestand en met de natuurpotenties. De Minaraad wenst op te merken dat de spreiding van het visiegebied over het grondgebied van meer dan één provincie (hier Antwerpen en Limburg) voor (onnodige) verwarring en onduidelijkheid kan zorgen (bv. op administratief vlak). Het visiegebied ligt bijna volledig in (Landschappelijk waardevol) Agrarisch gebied. Volgens het dossier hebben (sommige) percelen binnen de landschapsdoelstellingen een goed ontwikkelingspotentieel en zouden vele nog slechts een beperkt of geen landbouwgebruik meer kennen. De Minaraad merkt op dat een uitbreiding van het reservaat door middel van aankoop toch niet altijd voor de hand zal liggen en benadrukt dan ook om bij het toekomstig aankoopbeleid zeker voldoende aandacht te besteden aan een goede constructieve samenwerking met de lokale landbouwers. De Minaraad staat algemeen positief tegenover de wijzigingen van het streefbeeld van een aantal reeds erkende percelen. Deze wijziging vloeit volgens het dossier voort uit de opgebouwde ervaring in het beheer van het natuurreservaat en de uitbreiding van aaneengesloten oppervlakte door nieuwe aankopen. Tien percelen situeren zich in Landschappelijk waardevol agrarisch gebied buiten Habitatrichtlijngebied, waardoor de voorwaarden van artikel 36, 2 van het Natuurdecreet in voege treden. De Minaraad is van mening dat de agrarische structuur door de erkenning niet aangetast wordt en dat er ook aan de andere voorwaarden voldaan wordt, waardoor de percelen erkend kunnen worden. De aanwezigheid van een habitatrichtlijn- en VEN -gebied in het gebied bevestigt de lokaal hoge natuurwaarden. Dit vormt een belangrijk argument om de percelen te erkennen. De Minaraad is van oordeel dat de voorgestelde beheermaatregelen adequaat zijn aan de feitelijke toestand van het terrein en aan de gestelde doelen. De Minaraad merkt wel op dat het dossier weinig informatie bevat over het huidige beheer in het gebied. De Minaraad vraagt om hierover een duidelijker beeld te schetsen. In het dossier wordt vermeld dat de hydrologie in het gebied hersteld zal worden, maar dit wordt niet concreet uitgeschreven in het beheerplan. In navolging van ANB vraagt de Minaraad dus om dit specifieker uiteen te zetten en te duiden op kaartmateriaal. De aangevraagde afwijkingen op de verbodsbepalingen zijn niet ongewoon voor de Minaraad. Voorwaarde is wel de concrete afwijkingen met terughoudendheid worden toegepast. Antwerpen p. 3.

4 Inleiding De adviesvraag betreffende de erkenning van het reservaat De Vennen te Balen gebeurt in uitvoering van het besluit van de Vlaamse regering van 27 juni 2003, dat bepaalt dat er, bij de erkenning van een privaat natuurreservaat, advies dient gevraagd te worden aan de Minaraad indien het aanvraagdossier ofwel een eerste erkenning is van het gebied (artikel 10, 4), ofwel wijzigingen in de erkenning bevat van de beheersvisie, de toegankelijkheidsregeling of het visiegebied (artikel 11, 2). Deze adviesvraag werd ontvangen op 23 juli Het advies dient binnen een termijn van 60 kalenderdagen na ontvangst van het dossier te worden overgemaakt aan het Agentschap voor Natuur en Bos (artikel 10, 4, tweede lid). De toegezonden bundel bevat, naast de adviesvraagbrief, het door de indiener opgemaakte erkenningsdossier (62 blz.), een toegankelijkheidsreglement, een set van 23 door de indiener opgemaakte kaarten en het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos. Over deze erkenningsaanvraag wordt er vergaderd in de Werkcommissie Open Ruimte op 16 september 2010, op basis van een eerste voorontwerpadvies. Er viel bij het geheel van dit advies een onthouding te noteren vanwege een lid dat de sociaal-economische organisaties representeert (i.e. Boerenbond). Walter Roggeman voorzitter Minaraad Antwerpen p. 4.

5 Adviestekst 1. Juridische situering van dit advies [1] Rechtsgrondslag in het decreet. Een erkend reservaat is, aldus artikel 33, tweede lid van het Decreet van 21 oktober 1997 op het Natuurbehoud en het Natuurlijk Milieu (hierna: Natuurdecreet ) een beschermd gebied, [ ], dat, na advies van de MiNa-Raad door de Vlaamse regering wordt erkend op verzoek van de eigenaar en/of diegene die het gebruiksrecht heeft, mits beider toestemming, of van de beheerder, mits de eigenaar ermee instemt. De erkenning van reservaten zelf vindt zijn rechtsgrondslag in artikel 36 van het Natuurdecreet. De Vlaamse regering dient de erkenningsvoorwaarden vast te stellen ( 1) en kan bovendien, binnen de begrotingsperken, een subsidieregeling vastleggen voor die erkende reservaten ( 6). De Vlaamse regering dient de procedure te bepalen om te komen tot concrete erkenningen en subsidieverstrekking ( 7). De erkenning geldt voor een periode van 27 jaar ( 5). Wat niet zonder meer kan, aldus artikel 36, 2 van het Natuurdecreet, is de erkenning van reservaten in de bestemmingen agrarische gebieden en de landschappelijk waardevolle agrarische gebieden gelegen buiten speciale beschermingszones (enz.). Natuurreservaten kunnen er maar erkend worden als ze hetzij (1) gronden betreffen die (a) een actuele hoge natuurwaarde hebben, die (b) weinig geschikt zijn voor normaal landbouwgebruik in de betrokken landbouwstreek en waarvan (c) de erkenning de agrarische structuur niet aantast, of als ze (2) gronden betreffen (a) met een hoge actuele of potentiële natuurwaarde en (b) lage landbouwwaarde die (c) in het kader van een goedgekeurd ruilverkavelingsplan of een goedgekeurd richtplan van een landinrichtingsproject hiertoe zijn aangewezen en (d) waarvan de erkenning de agrarische structuur niet aantast. [2] Bereik van de beslissing inzake erkenning van reservaten. De erkenning en subsidiëring van natuurreservaten heeft vorm gekregen in het besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 tot vaststelling van de voorwaarden voor de erkenning van natuurreservaten en van terreinbeherende natuurverenigingen en houdende toekenning van subsidies (hierna: Reservatenbesluit ). De erkenningsbeslissing moet, aldus artikel 10, 5, van het Reservatenbesluit, rekening houden met volgende aspecten: 1 de hoge actuele of potentiële natuurwaarde van het betreffende terrein; 2 de beschermende statuten van het terrein, in het bijzonder de bescherming of de ligging binnen de gebieden afgebakend volgens of in uitvoering van internationale overeenkomsten of verdragen betreffende het natuurbehoud of van akten betreffende het natuurbehoud met inbegrip van de Europese richtlijnen, vastgesteld op grond van internationale verdragen en de mate waarin het beheerplan rekening houdt met en invulling geeft aan deze beschermende statuten; 3 de vooruitzichten voor het verbeteren en het voortbestaan van de ecologische waarden van het betreffende terrein; 4 de oppervlakte van het betreffende terrein en de uitbreidingsmogelijkheden binnen het visiegebied zoals beschreven voor de erkenning als natuurreservaat; 5 het actuele en toekomstige beheer van het betreffende terrein en de kadering van dit beheer binnen een totale visie voor het volledige visiegebied; Antwerpen p. 5.

6 6 het actuele natuurtype en de natuurstreefbeelden; 7 de criteria bepaald in artikel 36, 2, van het decreet en die welke met toepassing van artikel 36, 3, van het decreet worden vastgesteld; 8 de afstemming op de visie ontwikkeld in het kader van een ingesteld natuurinrichtingsproject; 9 de afstemming op goedgekeurde natuurrichtplannen.. De erkenningsbeslissing zelf heeft, aldus artikel 10, 6 van het Reservatenbesluit, onder meer betrekking op de goedkeuring van het beheerplan, met inbegrip van: (1 ) de uitbreidingszone, (2 ) de ontheffingen van de verboden bedoeld in artikel 35 van het decreet; (3 ) de afwijkingen van de verbodsbepalingen, de vergunningsplicht en de meldingsplicht bedoeld in artikelen 7 tot en met 19 van het besluit van de Vlaamse regering van 23 juli 1998 tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu. [3] Het visiegebied. De rechtsgrondslag van het zgn. visiegebied wordt gevonden in het Reservatenbesluit. Artikel 1, 6 van dat besluit definieert het visiegebied als een logisch en samenhangend geheel waarvoor een globaal streefbeeld wordt uitgewerkt waarbinnen het beheer van ter erkenning voorgedragen percelen wordt gekaderd. Bedoeld wordt dat de indiener van de erkenningsaanvraag een gebied moet aanduiden waarbinnen de te erkennen reservaatpercelen zich situeren en waarmee ze ecologisch samenhangen, op basis van feitelijke karakteristieken. De beslissing tot erkenning van een reservaat moet dan ook, aldus artikel 10, 5, 4, onder meer rekening houden met de oppervlakte van het betreffende terrein en de uitbreidingsmogelijkheden binnen het visiegebied zoals beschreven voor de erkenning als natuurreservaat. Dit betekent dat een visiegebied waarbinnen er geen realistische uitbreidingsmogelijkheden zijn, kan leiden tot een niet-erkenning van het reservaat of, bij erkenning, tot wijziging van het visiegebied. Ook bij uitbreidingsaanvragen van een reservaat beslist de minister, aldus artikel 11, 3, onder meer op grond van het vastgestelde beheersplan en het visiegebied van het erkende reservaat. [4] De toegankelijkheid. Het besluit van de Vlaamse Regering van 5 december 2008 betreffende de toegankelijkheid van de bossen en de natuurreservaten (hierna: Toegankelijkheidsbesluit ) bepaalt, in artikel 11, 2, dat de toegankelijkheidsregeling voor een erkend natuurreservaat verloopt volgens de procedure van de artikelen 10, 11, 12 en bijlage 3 van het Reservatenbesluit. Bij de indiening van het ontwerp toegankelijkheidsregeling moet, aldus artikel 11, 4, er ook een planning betreffende het gebruik en het plaatsen van wegwijzers, infopanelen en borden, als vermeld in artikel 7 van hetzelfde besluit, worden toegevoegd. Die planning wordt samen met de toegankelijkheidsregeling goedgekeurd. [5] Criteria voor de Minaraad. Het Agentschap voor Natuur en Bos dient, aldus artikel 10, 4, van het Reservatenbesluit, zodra een concrete erkenningsaanvraag volledig is verklaard, een exemplaar ervan, vergezeld van zijn eigen ontwerpadvies, door te sturen naar onder meer de Minaraad, voor advies. Aangezien de Minaraad de enige van de aangeduide adviesverlenende instanties is waarbij er geen specificatie vermeld staat van de adviesopdracht, kan de Minaraad in principe advies uitbrengen over al de in par. 2 vermelde afwegings- en beslissingsaspecten van een concreet dossier, evenals over de regeling van de toegankelijkheid. Op basis van het voorgaande zal de Minaraad, in het hierna volgende advies, Antwerpen p. 6.

7 ingaan op volgende zaken: Het actuele natuurtype en de actuele of potentiële natuurwaarde van de betreffende terreinen en het visiegebied, evenals de natuurstreefbeelden (artikel 10, 5, 1 en 6 van het Reservatenbesluit); De oppervlakte van de voorgestelde terreinen en de uitbreidingsmogelijkheden binnen het voorgestelde visiegebied, inclusief, indien van toepassing, de criteria bepaald in artikel 36, 2 van het decreet; De beschermende statuten van het terrein (artikel 10, 5, 2 van het Reservatenbesluit); Het actuele en toekomstige beheer van het betreffende terrein, gekaderd binnen de visie voor het volledige visiegebied, evenals de vooruitzichten voor het verbeteren en het voortbestaan van de ecologische waarden van het betreffende terrein (artikel 10, 5, 3 en 5 ); De afwijkingen van de verbodsbepalingen, de vergunningsplicht en de meldingsplicht bedoeld in artikelen 7 tot en met 19 van het besluit van de Vlaamse regering van 23 juli 1998 tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (artikel 10, 6, 3 van het Reservatenbesluit); De toegankelijkheidsregeling (besluit van de Vlaamse Regering van 5 december 2008 betreffende de toegankelijkheid van de bossen en de natuurreservaten bepaalt). 2. Algemene beschrijving [6] Algemene beschrijving. Het reservaatproject De Vennen, ingediend door Natuurpunt Beheer vzw, is gelegen op het grondgebied van de gemeente Balen. Het situeert zich in het valleigebied van de Grote Nete en de Kleine en de Grote Hoofdgracht. Er wordt ongeveer 38 ha ter erkenning voorgelegd. Het aanvraagdossier betreft een vierde uitbreiding. In vergelijking met het vorige uitbreidingsdossier wordt het visiegebied uitgebreid. In het dossier wordt ook het natuurstreefbeeld van een aantal percelen aangepast. Deze wijzigingen vormen de aanleiding van de huidige adviesvraag. Broekbossen, soortenrijke graslanden en heiderelicten zijn de belangrijkste vegetaties in het gebied. 3. Concrete beoordeling van het dossier 3.1. Visiegebied, actuele natuurwaarden en natuurstreefbeeld [7] Beschrijving visiegebied. Het visiegebied wordt uitgebreid naar het oosten met een zone in de provincie Antwerpen en een zone in de provincie Limburg (deelgebied Den Tip ), gezien het belang van de kanaalzone ten oosten van het visiegebied en na suggestie in die zin vanwege het Agentschap voor Natuur en Bos. 1 Door de uitbreiding van het visiegebied wordt ook de uitbreidingszone aangepast. Het gebied heeft grotendeels een (Landschappelijk waardevolle) Agrarische 1 Ingediend erkenningsdossier, p. 4 Antwerpen p. 7.

8 bestemming. De terreinbeherende vereniging motiveert de afbakening als volgt: (1) voorkomen habitatrichtlijngebied; (2) essentiële verbinding tussen het Natura 2000-netwerk in de provincies Antwerpen en Limburg; (3) een aantal percelen zijn reeds meer dan 5-10 jaar niet meer in agrarisch gebruik, hetgeen blijkt uit hun verruigde toestand en boomopslag en (4) de landbouwactiviteiten oefenen momenteel een negatieve invloed uit op de habitatrichtlijngebied, door de aanvoer van nutriënten, slib en verstoring van de natuurlijke waterhuishouding. 2 In het noorden en noordoosten van het visiegebied ligt een kleine oppervlakte bestemd als Natuurgebied. [8] Beschrijving actuele natuurwaarden. Op de biologische waarderingskaart worden binnen het visiegebied twee kernzones in het noorden en het noordoosten als zeer waardevol aangeduid. Meer verspreid situeren zich ook enkele zeer waardevolle fragmenten. Het betreft zones met nat schraalland en broekbos. Daarnaast zijn er enkele delen als waardevol gekarteerd. De rest van het visiegebied wordt als minder waardevol beschouwd. Het dossier vermeldt echter hierover het volgende: gezien de huidige situatie, waarbij veel percelen verlaten zijn door landbouw, is dit een onderschatting. 3 De ter erkenning voorgedragen percelen liggen grotendeels in deze minder waardevolle gebieden. In het dossier wordt de aanwezigheid van een LIFE-project vermeld, maar verdere info wordt niet gegeven. 4 Het is zodoende onduidelijk welk project dit is, waar dit zich situeert en welke invloed dit kan hebben op de reservaatspercelen. In het gebied komen, voornamelijk in de lager gelegen valleidelen nabij de beken, permanent natte graslanden voor, die onder invloed staan van kwelwater. De meeste kunnen als soortenrijke dotterbloemgraslanden getypeerd worden. Sommige van deze natte graslanden evolueren naar voedselrijke ruigtes en bos door het afwezig blijven van een maai- of graasbeheer. Op de iets hoger gelegen delen komen matig voedselrijke (vochtige) graslanden voor (glanshaver- en kamgrasland). Ze worden meestal gebruikt als hooiweide, hooiland of graasweide. Soortenarmere beemdgras- en raaigrasweiden treffen we aan op de best gedraineerde en meest bemeste gronden op de hogere vallei. Qua bostypes worden mesotroof elzenbroekbos, berkenbroekbos en diverse aanplantinggen aangetroffen. Aan de randen van het gebied treffen we veelal kleinschalige akkers aan van graangewassen. Tenslotte komen verspreid weekendverblijven voor met meso- tot eutrofe visvijvers en in het oosten een arboretum met o.a. streekeigen fruitsoorten. De ter erkenning voorgedragen percelen vertonen elk van deze vegetatietypes. De hierboven opgelijste biotopen zijn belangrijk voor verschillende faunasoorten. [9] Beschrijving natuurstreefbeeld. Op ecosysteemniveau wordt voor de verschillende deelgebieden gestreefd naar een gevarieerde afwisseling van open, halfopen en gesloten landschappen met gradiënten van natte beekvalleien met broekbossen en natte graslanden naar drogere flanken met eikenbos, heischrale graslanden en voedselrijkere graslandtypes. Het arboretum zal binnen een parklandschap behouden blijven, gezien het belangrijke natuur- en educatieve waarden heeft. Op kleine schaal zullen ook enkele extensief beheerde akkers nagestreefd worden om de akkerfauna en flora kansen te geven. 2 Ingediend erkenningsdossier, p. 4 3 Ingediend erkenningsdossier, synthesenota 4 Ingediend erkenningsdossier, p. 11 Antwerpen p. 8.

9 [10] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad stelt vast dat de aanwezige natuurwaarden een grote Vlaamse en Europese (ontwikkelings)relevantie hebben. De erkenning vormt een belangrijke schakel voor het duurzaam herstel van de Kempense beekvalleien. De voorgestelde natuurstreefbeelden lijken congruent met de feitelijke toestand en met de natuurpotenties. De Minaraad wenst op te merken dat de spreiding van het visiegebied over het grondgebied van meer dan één provincie (hier Antwerpen en Limburg) voor (onnodige) verwarring en onduidelijkheid kan zorgen (bv. op administratief vlak). Een voorbeeld hiervan is de advisering bij de erkenning. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) (provinciale buitendienst Antwerpen) vermeldt specifiek dat haar advies enkel het deelgebied in de provincie Antwerpen behandelt, en dus niet dat in Limburg. Het is onduidelijk of de provinciale buitendienst in Limburg geadviseerd heeft over het resterende deel van het visiegebied; dit wordt nergens vermeld. Gezien het een specifieke, significante uitbreiding van het visiegebied betreft, lijkt dit nochtans belangrijk. Deze uitbreiding naar de provincie Limburg zou deels ook op aanraden van ANB gebeurd zijn, maar dit wordt niet verder uitgelegd in de tekst. Om dergelijke onzekerheden te vermijden is de Minaraad er voorstander van om grensoverschrijdende visiegebieden te vermijden. De Minaraad merkt op dat het visiegebied bijna volledig in (Landschappelijk waardevol) Agrarisch gebied gelegen is. Hier worden voornamelijk verschillende types (voormalige) graslanden en akkers teruggevonden. Volgens het dossier hebben (sommige) percelen binnen de landschapsdoelstellingen een goed ontwikkelingspotentieel. Vele zouden nog slechts een beperkt of geen landbouwgebruik meer kennen, maar dit wordt verder niet in detail beschreven. Door het (mogelijk resterend) landbouwgebruik (en de gewestplanbestemming) kan er wel vermoed worden dat een uitbreiding van het reservaat door middel van aankoop niet altijd voor de hand zal liggen. De Minaraad benadrukt dan ook om bij het toekomstig aankoopbeleid zeker voldoende aandacht te besteden aan een goede constructieve samenwerking met de lokale landbouwers. In het advies van ANB staat vermeld dat de beheerders van het erkend natuurreservaat zich bewust zijn van het belang van een goede samenwerking en verstandhouding met de verschillende overheden, privé-boseigenaars en bosgroepen die actief zijn in het gebied. 5 In het erkenningsdossier zelf lijkt dit wel niet zo expliciet vermeld te worden. De Minaraad stimuleert een dergelijke bewustwording en hoopt dat dit zich ook in de praktijk zal uiten. In het licht van bovenstaande dringt de Minaraad erop aan om dit ook met de plaatselijke landbouwsector te doen. De Minaraad staat algemeen positief tegenover de wijzigingen van het streefbeeld van een aantal reeds erkende percelen. Deze wijziging vloeit volgens het dossier voort uit de opgebouwde ervaring in het beheer van het natuurreservaat en de uitbreiding van aaneengesloten oppervlakte door nieuwe aankopen. Dit duidt erop de terreinbeherende vereniging flexibel en realistisch omgaat met de reële natuurpotenties van het gebied. Ten slotte wijst de Minaraad op het advies van ANB dat een mogelijke onduidelijkheid opmerkt in tabel 9 op p. 16 van het erkenningsdossier. In deze tabel wordt het actueel natuurtype en het streefbeeld voor perceel C339F omschreven als Ua (halfopen of open bebouwing met beplanting). Het advies stelt dat het niet duidelijk is of dit kan opgenomen worden in het erkend 5 Zie advies Agentschap voor Natuur en Bos Antwerpen p. 9.

10 reservaat. 6 Dit wordt echter in het advies niet nader toegelicht. De Minaraad ziet geen problemen in de erkenning van dit perceel. Wel is het onduidelijk hoe de terreinbeherende vereniging dit perceel zal integreren in de natuurdoelstellingen van het gebied, gezien hetzelfde natuurtype als streefbeeld behouden blijft. Voor dit perceel wordt geen omvormingsbeheer voorzien en als eindbeheer wordt nietsdoen vooropgesteld. De Minaraad raadt aan om dit in het dossier verder toe te lichten Oppervlakte van percelen en uitbreidingsmogelijkheden [11] Beschrijving. In totaal wordt een oppervlakte van 37,8987 ha ter erkenning voorgedragen, die zich uitspreid over 80 percelen. Alle zijn eigendom van Natuurpunt vzw en worden door hen beheerd. Alle percelen liggen in Landschappelijk waardevol agrarisch gebied. [12] Beoordeling en aanbevelingen. Tien percelen situeren zich in Landschappelijk waardevol agrarisch gebied buiten Habitatrichtlijngebied, waardoor, om erkend te kunnen worden, ze moeten voldoen aan de voorwaarden van artikel 36, 2 van het Natuurdecreet: (a) een actuele hoge natuurwaarde hebben, (b) weinig geschikt zijn voor normaal landbouwgebruik in de betrokken landbouwstreek en (c) erkenning ervan de agrarische structuur niet aantasten. Volgens de biologische waarderingskaart worden deze percelen als minder waardevol met waardevolle elementen getypeerd. Het dossier meldt dat deze klassering niet meer volledig up to date is. Een deel van deze percelen zijn volgens het dossier reeds meer dan 5-10 jaar niet meer in agrarisch gebruik, hetgeen blijkt uit hun verruigde toestand en de opslag van wilgen en zwarte els. 7 Ze zouden o.a. hierdoor een goede natuurpotentie hebben. Op een aantal percelen is een arboretum aanwezig, dat als streefbeeld behouden zal blijven. De Minaraad is hierdoor van mening dat de agrarische structuur niet aangetast wordt en dat er ook aan de andere voorwaarden voldaan wordt, waardoor de percelen toch erkend kunnen worden De beschermende statuten van het terrein [13] Beschrijving. In het visiegebied is geen VEN-gebied gelegen. Een groot deel van het visiegebied is aangeduid als habitatrichtlijngebied onder de naam Bovenloop van de Grote Nete met Zammelsbroek, Langdonken en Goor (BE ), meer bepaald voor 15 Europees beschermde habitats en drie soorten. Hiervan komen er respectievelijk negen en twee effectief voor in het gebied (zij het soms in zeer beperkte mate). Zevenenzestig van de voorgedragen percelen liggen in het habitatrichtlijngebied. De ankerplaats Grote Netevallei te Balen met de Most overlapt met het merendeel van het visiegebied. Het grootste deel van de voorgedragen percelen situeert zich erin. [14] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad erkent dat het gebied een goede potentie heeft om de reeds aanwezige prioritaire Europese habitattypes te 6 Zie advies Agentschap voor Natuur en Bos 7 Ingediend erkenningsdossier, p. 5 Antwerpen p. 10.

11 herstellen (bv. alluviale bossen). De aanwezigheid van een habitatrichtlijn- en VEN -gebied bevestigt de lokaal hoge natuurwaarden. Dit vormt een belangrijk argument om de percelen te erkennen Het actuele en toekomstige beheer [15] Beschrijving. Het belangrijkste initiële omvormingsbeheer zal bestaan uit het bestrijden van exoten en het herstel van de hydrologie in het gebied (vnl. verwijderen oeverwallen). Daarnaast zullen o.a. nog volgende omvormingen gebeuren: naaldbossen naar inheemse loofbossen via gerichte kap en dunningen, weekendverblijven naar natuurlijke biotopen, naaldbos naar heide en schrale graslanden en voormalige landbouwpercelen naar schraalland door afgraven van nutriëntrijke toplaag of verschraling door maaien. Het eindbeheer zal voornamelijk bestaan uit begrazen en aanvullend kappen en maaien. Het dossier vermeldt ook een aantal maatregelen voor het behoud en herstel van het cultureel erfgoed in het gebied, die in bijna alle gevallen goed te combineren zijn met de ontwikkeling van natuurwaarden. 8 [16] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad is van oordeel dat de voorgestelde beheermaatregelen adequaat zijn aan de feitelijke toestand van het terrein en aan de gestelde doelen. De Minaraad merkt wel op dat het dossier weinig informatie vermeldt over het huidige beheer in het gebied (o.a. op de voorgedragen percelen). Vermoedelijk is het beheer grotendeels beperkt tot begrazing en nietsdoen. De Minaraad vraagt om hierover toch een duidelijker beeld te schetsen. Dit is zeker nuttig als uitgangspunt in het licht van het geplande beheer. De Minaraad volgt ook het advies van ANB inzake de geplande algemene omvormingsmaatregelen. In het dossier wordt vermeld dat de hydrologie in het gebied hersteld zal worden, maar dit wordt niet concreet uitgeschreven in het beheerplan. In navolging van ANB vraagt de Minaraad dus om dit specifieker uiteen te zetten en te duiden op kaartmateriaal De afwijkingen van de verbodsbepalingen [17] Beschrijving. Er wordt een reeks ontheffingen aangevraagd met betrekking tot het vangen en het doden van dieren (voor onderzoek, exotenbestrijding, beschermen van de volksgezondheid en om eventuele wildschade bij overpopulatie te voorkomen; het dossier vermeldt dat hiervoor jachtovereenkomsten gemaakt zijn), met betrekking tot werken aan de vegetatie (ontbossing, lokaal gebruik van bestrijdingsmiddelen in geval van explosieve toename van bepaalde soorten die met mechanische bestrijding niet in te dijken is), voor beperkte grondwerken en constructies eigen aan een reservaat, voor het plaatsen van een begrazingsraster en voor het maken van vuur met het oog op het verbranden van afval indien er geen alternatief voorhanden is. [18] Beoordeling en aanbevelingen. Dit zijn geen ongewone afwijkingsvragen voor de Minaraad. Voorwaarde is wel de concrete afwijkingen met terughoudendheid worden toegepast. 8 Ingediend erkenningsdossier, p. 22 Antwerpen p. 11.

12 3.6. De toegankelijkheidsregeling [19] Beschrijving. In het gebied lopen tal van paden waarop gewandeld en gefietst kan worden. Op korte termijn zullen enkel nieuwe wandelpaden aangelegd worden. Er wordt voorzien in een ontwerp van toegankelijkheidsregeling en in een openstellingsplan. [20] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad spreekt zich met dit advies niet uit over de voorgelegde toegankelijkheidsregeling, maar neemt zich voor om ten gepaste tijde een algemeen advies hierover te geven 4. Algemene punten en conclusie [21] De samenstelling van het dossier. De Minaraad beschouwt het dossier algemeen als volledig. [22] Kwaliteitsbeoordeling van het ingediende dossier. De Minaraad stelt vast dat het door de vzw Natuurpunt ingediende dossier in grote lijnen conform is aan bijlage 3 bij het Reservatenbesluit. [23] Algemene conclusie. De Minaraad adviseert deze erkenning positief, mits rekening gehouden wordt met hoger genoemde opmerkingen. Antwerpen p. 12.