ADVIES. 29 april Betreffende de erkenningsaanvraag met betrekking tot het reservaat Zwart Goor te Merksplas

Transcriptie

1 ADVIES 29 april 2010 Betreffende de erkenningsaanvraag met betrekking tot het reservaat Zwart Goor te Merksplas

2 Inhoud 1. Juridische situering van dit advies Algemene beschrijving Concrete beoordeling van het dossier De actuele natuurwaarden en het natuurstreefbeeld Oppervlakte van percelen en uitbreidingsmogelijkheden De beschermende statuten van het terrein Het actuele en toekomstige beheer De afwijkingen van de verbodsbepalingen De toegankelijkheidsregeling Algemene punten... 12

3 Krachtlijnen Het reservaatproject Zwart Goor, ingediend door Natuurpunt Beheer vzw, is gelegen in de gemeente Merksplas. Er wordt ongeveer 35 ha ter erkenning voorgelegd in een visiegebied van ca. 50 ha dat zich situeert tussen de Steenweg op Weelde, het Geheul en Berkelaar. Het betreft een eerste erkenning. De Minaraad kan er zich mee verenigen dat er, met dit reservaatproject, sprake is van de bescherming van een landschap, leefgebieden en soorten die relevant en beschermenswaard zijn voor de regio. Het algemene streefbeeld dat met dit project voorgesteld wordt, lijkt adequaat te zijn voor deze uitgangstoestand. Vanuit het oogpunt van de aanwezige en potentiële biologische waarden besluit de Minaraad dan ook dat een reservaatproject in dit gebied als gerechtvaardigd kan beschouwd worden. Van 6 van de in totaal 15 verpachte percelen is bekend dat de pacht beëindigd is of zal worden binnen redelijke termijn. Dit zou echter nog niet formeel schriftelijk bevestigd zijn. Van de overige pachten is nog niets bekend. De Minaraad adviseert om per landbouwer een overeenkomst met duidelijke afspraken op te stellen, die toelaat tot een erkenning van de percelen over te gaan. De Minaraad stelt vast dat geen van de te erkennen percelen de bestemming Agrarisch gebied of Landschappelijk waardevol agrarisch gebied heeft, waardoor er vanuit het oogpunt van art. 36, 2 van het Natuurdecreet geen problemen stellen bij een eventuele erkenning. Een deel van de ter erkenning voorgedragen percelen is onderhevig aan een goedgekeurd bosbeheersplan. De Minaraad vraagt zich af of dit al niet een voldoende basis biedt om de waardevolle gebieden te beschermen en verder te laten ontwikkelen. De Minaraad is van oordeel dat de voorgestelde beheermaatregelen, op het niveau van het visiegebied zowel als op het niveau van de voorgelegde percelen, globaal adequaat zijn aan de feitelijke toestand van het terrein en aan de gestelde doelen. De Minaraad kan zich evenwel terugvinden in de specifieke opmerkingen die het Agentschap voor Natuur en Bos in zijn advies geformuleerd heeft. De Minaraad stelt vast dat de gevraagde afwijkingsbepalingen met betrekking tot de verbodsbepalingen in verband met reservaten, niet ongebruikelijk zijn, en kan zich daarmee verenigen. Voorwaarde is wel dat de concrete afwijkingen met terughoudendheid worden toegepast. De Minaraad stelt vast dat er geen afwijking gevraagd wordt met betrekking tot het voorkomen van ernstige wildschade (bv. voor reewild binnen een goedgekeurd afschotplan). De Minaraad volgt evenwel het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos. De Minaraad merkt verheugd op dat een advies van het Agentschap voor Natuur en Bos opgenomen is in het dossier, conform artikel 10, 4 van het Reservatenbesluit. Dit is een positieve evolutie, gezien een dergelijk advies bij eerdere erkenningsaanvragen vaak ontbrak, hoewel het strikt genomen deel moest uitmaken van het dossier. Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 3.

4 Inleiding De adviesvraag betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor te Merksplas gebeurt in uitvoering van het besluit van de Vlaamse regering van 27 juni 2003, dat immers bepaalt dat er, bij de erkenning van een privaat natuurreservaat, advies dient gevraagd te worden aan de Minaraad indien het aanvraagdossier ofwel een eerste erkenning is van het gebied (artikel 10, 4), ofwel wijzigingen in de erkenning bevat van de beheersvisie, de toegankelijkheidsregeling of het visiegebied (artikel 11, 2). Deze adviesvraag werd ontvangen op 19 maart Het advies dient binnen een termijn van 60 kalenderdagen na ontvangst van het dossier te worden overgemaakt aan het Agentschap voor Natuur en Bos (artikel 10, 4, tweede lid). De toegezonden bundel bevat, naast de adviesvraagbrief, het door de indiener opgemaakte erkenningsdossier (32 blz.), een set van 17 door de indiener opgemaakte kaarten, een toegankelijkheidsreglement, een overzicht van de terreinen in huur van Natuurpunt Beheer vzw en B.N.V.R. vzw en het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos. Over deze erkenningsaanvraag werd er vergaderd in de schoot van de Werkcommissie Open Ruimte op 22 april 2010, op basis van een eerste voorontwerpadvies. Opgemerkt moet worden dat er zich enkele strategische kwesties stellen bij het reservatenbeleid, waarvan de Minaraad zich voorneemt om deze later en meer in hun algemeenheid te behandelen. Er viel bij het geheel van dit advies een onthouding te noteren vanwege een lid dat de sociaal-economische organisaties representeert (i.e. Boerenbond) en vanwege een lid dat organisaties verbonden aan de open ruimte representeert (i.e. Landelijk Vlaanderen / Landelijke Gilden). Walter Roggeman voorzitter Minaraad Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 4.

5 Adviestekst 1. Juridische situering van dit advies [1] Rechtsgrondslag in het decreet. Een erkend reservaat is, aldus artikel 33, tweede lid van het Decreet van 21 oktober 1997 op het Natuurbehoud en het Natuurlijk Milieu (hierna: Natuurdecreet ) een beschermd gebied, [ ], dat, na advies van de MiNa-Raad door de Vlaamse regering wordt erkend op verzoek van de eigenaar en/of diegene die het gebruiksrecht heeft, mits beider toestemming, of van de beheerder, mits de eigenaar ermee instemt. De erkenning van reservaten zelf vindt zijn rechtsgrondslag in artikel 36 van het Natuurdecreet. De Vlaamse regering dient de erkenningsvoorwaarden vast te stellen ( 1) en kan bovendien, binnen de begrotingsperken, een subsidieregeling vastleggen voor die erkende reservaten ( 6). De Vlaamse regering dient de procedure te bepalen om te komen tot concrete erkenningen en subsidieverstrekking ( 7). De erkenning geldt voor een periode van 27 jaar ( 5). Wat niet zonder meer kan, aldus artikel 36, 2 van het Natuurdecreet, is de erkenning van reservaten in de bestemmingen agrarische gebieden en de landschappelijk waardevolle agrarische gebieden gelegen buiten speciale beschermingszones (enz.). Natuurreservaten kunnen er maar erkend worden als ze hetzij (1) gronden betreffen die (a) een actuele hoge natuurwaarde hebben, die (b) weinig geschikt zijn voor normaal landbouwgebruik in de betrokken landbouwstreek en waarvan (c) de erkenning de agrarische structuur niet aantast, of als ze (2) gronden betreffen (a) met een hoge actuele of potentiële natuurwaarde en (b) lage landbouwwaarde die (c) in het kader van een goedgekeurd ruilverkavelingsplan of een goedgekeurd richtplan van een landinrichtingsproject hiertoe zijn aangewezen en (d) waarvan de erkenning de agrarische structuur niet aantast. Indien het natuurreservaat geheel of gedeeltelijk binnen een speciale beschermingszone gelegen is, stelt artikel 34, 1, tweede lid van het Natuurdecreet stelt dat in het beheersplan de maatregelen bedoeld in artikel 36ter, 1en 2 opgenomen moeten worden. Deze maatregelen betreffen enerzijds instandhoudingsmaatregelen die moeten beantwoorden aan de ecologische vereisten van de habitats en soorten vermeld in de bijlagen van het Natuurdecreet ( 1), en anderzijds maatregelen om (a) elke verslechtering van de natuurkwaliteit en het natuurlijk milieu van de habitats en (b) elke betekenisvolle verstoring van de soorten te vermijden ( 2). [2] Bereik van de beslissing inzake erkenning van reservaten. De erkenning en subsidiëring van natuurreservaten heeft vorm gekregen in het besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 tot vaststelling van de voorwaarden voor de erkenning van natuurreservaten en van terreinbeherende natuurverenigingen en houdende toekenning van subsidies (hierna: Reservatenbesluit ). De erkenningsbeslissing moet, aldus artikel 10, 5, van het Reservatenbesluit, rekening houden met volgende aspecten: 1 de hoge actuele of potentiële natuurwaarde van het betreffende terrein; 2 de beschermende statuten van het terrein, in het bijzonder de bescherming of de ligging binnen de gebieden afgebakend volgens of in uitvoering van internationale overeenkomsten of verdragen betreffende het natuurbehoud of van Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 5.

6 akten betreffende het natuurbehoud met inbegrip van de Europese richtlijnen, vastgesteld op grond van internationale verdragen en de mate waarin het beheerplan rekening houdt met en invulling geeft aan deze beschermende statuten; 3 de vooruitzichten voor het verbeteren en het voortbestaan van de ecologische waarden van het betreffende terrein; 4 de oppervlakte van het betreffende terrein en de uitbreidingsmogelijkheden binnen het visiegebied zoals beschreven voor de erkenning als natuurreservaat; 5 het actuele en toekomstige beheer van het betreffende terrein en de kadering van dit beheer binnen een totale visie voor het volledige visiegebied; 6 het actuele natuurtype en de natuurstreefbeelden; 7 de criteria bepaald in artikel 36, 2, van het decreet en die welke met toepassing van artikel 36, 3, van het decreet worden vastgesteld; 8 de afstemming op de visie ontwikkeld in het kader van een ingesteld natuurinrichtingsproject; 9 de afstemming op goedgekeurde natuurrichtplannen.. De erkenningsbeslissing zelf heeft, aldus artikel 10, 6 van het Reservatenbesluit, onder meer betrekking op de goedkeuring van het beheerplan, met inbegrip van: (1 ) de uitbreidingszone, (2 ) de ontheffingen van de verboden bedoeld in artikel 35 van het decreet; (3 ) de afwijkingen van de verbodsbepalingen, de vergunningsplicht en de meldingsplicht bedoeld in artikelen 7 tot en met 19 van het besluit van de Vlaamse regering van 23 juli 1998 tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu. [3] Het visiegebied. De rechtsgrondslag van het zgn. visiegebied wordt gevonden in het Reservatenbesluit. Artikel 1, 6 van dat besluit definieert het visiegebied als een logisch en samenhangend geheel waarvoor een globaal streefbeeld wordt uitgewerkt waarbinnen het beheer van ter erkenning voorgedragen percelen wordt gekaderd. Bedoeld wordt dat de indiener van de erkenningsaanvraag een gebied moet aanduiden waarbinnen de te erkennen reservaatpercelen zich situeren en waarmee ze ecologisch samenhangen, op basis van feitelijke karakteristieken. De beslissing tot erkenning van een reservaat moet dan ook, aldus artikel 10, 5, 4, onder meer rekening houden met de oppervlakte van het betreffende terrein en de uitbreidingsmogelijkheden binnen het visiegebied zoals beschreven voor de erkenning als natuurreservaat. Dit betekent dat een visiegebied waarbinnen er geen realistische uitbreidingsmogelijkheden zijn, kan leiden tot een niet-erkenning van het reservaat of, bij erkenning, tot wijziging van het visiegebied. Ook bij uitbreidingsaanvragen van een reservaat beslist de minister, aldus artikel 11, 3, onder meer op grond van het vastgestelde beheersplan en het visiegebied van het erkende reservaat. [4] De toegankelijkheid. Het besluit van de Vlaamse Regering van 5 december 2008 betreffende de toegankelijkheid van de bossen en de natuurreservaten (hierna: Toegankelijkheidsbesluit ) bepaalt, in artikel 11, 2, dat de toegankelijkheidsregeling voor een erkend natuurreservaat verloopt volgens de procedure van de artikelen 10, 11, 12 en bijlage 3 van het Reservatenbesluit. Bij de indiening van het ontwerp toegankelijkheidsregeling moet, aldus artikel 11, 4, er ook een planning betreffende het gebruik en het plaatsen van wegwijzers, infopanelen en borden, als vermeld in artikel 7 van hetzelfde besluit, worden toegevoegd. Die planning wordt samen met de toegankelijkheidsregeling goedgekeurd. [5] Criteria voor de Minaraad. Het Agentschap voor Natuur en Bos dient, aldus Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 6.

7 artikel 10, 4, van het Reservatenbesluit, zodra een concrete erkenningsaanvraag volledig is verklaard, een exemplaar ervan, vergezeld van zijn eigen ontwerpadvies, door te sturen naar onder meer de Minaraad, voor advies. Aangezien de Minaraad de enige van de aangeduide adviesverlenende instanties is waarbij er geen specificatie vermeld staat van de adviesopdracht, kan de Minaraad in principe advies uitbrengen over al de in par. 2 vermelde afwegings- en beslissingsaspecten van een concreet dossier, evenals over de regeling van de toegankelijkheid. Op basis van het voorgaande zal de Minaraad, in het hierna volgende advies, ingaan op volgende zaken: Het actuele natuurtype en de actuele of potentiële natuurwaarde van de betreffende terreinen en het visiegebied, evenals de natuurstreefbeelden (artikel 10, 5, 1 en 6 van het Reservatenbesluit); De oppervlakte van de voorgestelde terreinen en de uitbreidingsmogelijkheden binnen het voorgestelde visiegebied, inclusief, indien van toepassing, de criteria bepaald in artikel 36, 2 van het decreet; De beschermende statuten van het terrein (artikel 10, 5, 2 van het Reservatenbesluit); Het actuele en toekomstige beheer van het betreffende terrein, gekaderd binnen de visie voor het volledige visiegebied, evenals de vooruitzichten voor het verbeteren en het voortbestaan van de ecologische waarden van het betreffende terrein (artikel 10, 5, 3 en 5 ); De afwijkingen van de verbodsbepalingen, de vergunningsplicht en de meldingsplicht bedoeld in artikelen 7 tot en met 19 van het besluit van de Vlaamse regering van 23 juli 1998 tot vaststelling van nadere regels ter uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (artikel 10, 6, 3 van het Reservatenbesluit); De toegankelijkheidsregeling (besluit van de Vlaamse Regering van 5 december 2008 betreffende de toegankelijkheid van de bossen en de natuurreservaten bepaalt). 2. Algemene beschrijving [6] Algemene beschrijving. Het reservaatproject Zwart Goor, ingediend door Natuurpunt Beheer vzw, is gelegen in de gemeente Merksplas. Er wordt ongeveer 35 ha ter erkenning voorgelegd in een visiegebied van ca. 50 ha dat zich situeert tussen de Steenweg op Weelde, het Geheul en Berkelaar. Het betreft een eerste erkenning: voorheen waren er in dit gebied geen andere reservaatpercelen erkend. De vegetatie in het visiegebied omvat grotendeels een naaldhoutaanplant met grove den en in minder mate eikenbos. Er zijn ook enkele graslanden aanwezig. Wat de planologische bestemming betreft, bevat het visiegebied grotendeels Natuurgebied, een klein deel Dagrecreatie en een Gebied voor gemeenschapsvoorzieningen. Het bevat voor het overige geen zones die onder een bepaald specifiek beschermend statuut vallen. Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 7.

8 3. Concrete beoordeling van het dossier 3.1. De actuele natuurwaarden en het natuurstreefbeeld [7] Beschrijving. Het huidig voorgedragen visiegebied bestaat zowel uit graslanden, akkers als bossen (naaldhoutaanplant en eikenbos) en enkele waterpartijen. De aanwezige vijvers (voormalige vennen) worden volgens de biologische waarderingskaart beschouwd als biologisch zeer waardevol en de bossen als biologisch waardevol. De overige percelen zijn biologisch minder waardevol met waardevolle elementen. De voor erkenning voorliggende percelen worden op de biologische waarderingskaart aangeduid als zeer waardevol tot minder waardevol met waardevolle elementen. Qua fauna is het voorkomen van 22 soorten dagvlinders vermeldenswaard. Het voorgestelde visiegebied omvat ca. 50 ha. Het vormt voornamelijk een uitbreiding van de te erkennen percelen naar het noordwesten toe met een planologische bestemming als Natuurgebied. Vermeldenswaardig is de aanwezigheid van de biologisch zeer waardevolle vijvers in dit noordwestelijk uitbreidingsgebied (zie hoger), die mits enkele bijkomende ingrepen een hoge natuurpotentie hebben. Het visiegebied vormt in zijn geheel een belangrijke link tussen twee natuurgebieden in de regio: het Turnhouts Vennengebied en het Graafsbos. De connectiviteit tussen deze natuurgebieden wordt als uitermate belangrijk beschouwd voor het in stand houden van de biodiversiteit in de Turnhoutse regio en de Noorderkempen. Deze belangrijke connectiviteitsfunctie vormt, samen met de aanwezigheid van de waardevolle vijvers, een gedegen motivatie voor de afbakening van het visiegebied. Het te erkennen reservaat heeft op die manier reële uitbreidingsmogelijkheden. Wat de algemene doelstellingen van het visiegebied op landschapsniveau betreft, wordt een overwegend gesloten landschap nagestreefd, alternerend met meer open terreinen, waarbij aandacht besteed wordt aan herstel van het Kempens beekdal. Op gemeenschapsniveau wordt vooral gefocust op heidevegetaties en eiken berkenbos. In beperkte mate is ook de ontwikkeling van natte heide en heischraal grasland mogelijk. Op lange termijn kunnen ook de vennen hersteld worden. De belangrijkste doelsoorten zijn qua fauna Boompieper, Boomleeuwerik, Nachtzwaluw, Zwarte specht en vleermuissoorten. De doelflora omvat soorten als Struikheide, Dopheide, Veenpluis en Oeverkruid. Een aantal cultuurhistorische aspecten (o.a. drevenpatroon) maken ook deel uit van de beoogde doelstellingen. [8] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad kan er zich mee verenigen dat er, met dit reservaatproject, sprake is van de bescherming van een landschap, leefgebieden en soorten die relevant en beschermenswaard zijn voor de regio. Het algemene streefbeeld dat met dit project voorgesteld wordt, lijkt adequaat te zijn voor deze uitgangstoestand. Vanuit het oogpunt van de aanwezige en potentiële biologische waarden besluit de Minaraad dan ook dat een reservaatproject in dit gebied als gerechtvaardigd kan beschouwd worden. De Minaraad adviseert ook positief over het visiegebied. Een significant deel van het gebied lijkt momenteel in gebruik te zijn als grasland. Als er in deze zone percelen verworven zouden worden en er op termijn ook hier gestreefd wordt naar een verschralingsomvorming, beveelt de Minaraad aan hierbij voldoende aandacht te besteden aan de gebruikers. De eventueel verworven gronden kunnen dan mogelijks onder voorwaarden in gebruik te geven aan landbouwers in de omgeving. Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 8.

9 De Minaraad sluit zich aan bij het gunstig advies van het Agentschap voor Natuur en Bos voor wat betreft de opgegeven actuele natuurtypes, de natuurstreefbeelden, het visiegebied en de vooropgestelde uitbreidingszone Oppervlakte van percelen en uitbreidingsmogelijkheden [9] Beschrijving. De oppervlakte van de voor erkenning voorgelegde terreinen bedraagt 34,7335 ha. Het merendeel van de percelen is gelegen in een gebied met bestemming Natuur en Bos. Volgens het aangeleverde kaartmateriaal zijn drie percelen deels gelegen in een Gebied voor dagrecreatie. Een relatief smalle strook aan de westelijke zijde van 5 percelen situeert zich in een Gebied voor gemeenschapsvoorzieningen. De overzichtstabel van de gewestplanbestemmingen op perceelsniveau vermeldt echter maar één perceel dat deels in een Gebied voor gemeenschapsvoorzieningen ligt 1. Alle percelen zijn in erfpacht van Natuurpunt vzw. Van de in totaal 51 percelen, zijn er 15 verpacht voor landbouwdoeleinden. Van 2 pachters is bekend dat hun pacht stopgezet is of zal worden. [10] Beoordeling en aanbevelingen betreffende de voorgelegde percelen. Van 6 van de in totaal 15 verpachte percelen is bekend dat de pacht beëindigd is of zal worden binnen redelijke termijn. Dit zou echter nog niet formeel schriftelijk bevestigd zijn. Van de overige pachten is nog niets bekend 2. De indiener van het erkenningsdossier wijst erop dat er op termijn geen juridische zekerheid is voor landbouwexploitatatie, gezien de percelen in natuurgebied gelegen zijn. Bijlage III, 1, 1 van het Reservatenbesluit stelt echter dat een schriftelijke verklaring noodzakelijk is van de persoon die het gebruiksrecht van het betreffende terrein heeft, waarin ingestemd wordt met een eventuele erkenning als natuurreservaat. Dit lijkt niet gebeurd te zijn, waardoor de percelen niet erkend kunnen worden. De Minaraad adviseert dan ook om per landbouwer een overeenkomst met duidelijke afspraken op te stellen, die toelaat tot een erkenning van de percelen over te gaan. Dit is belangrijk om het maatschappelijk draagvlak in de regio te behouden. Deze noodzaak wordt ook onderkend in het erkenningsdossier 3. Uit de biologische waarderingskaart blijken de nog in landbouwgebruik zijnde percelen als minder waardevol tot minder waardevol met waardevolle elementen bestempeld te worden. Het betreft hier voornamelijk akkerland en in mindere mate ook soortenarm grasland. Op termijn wil men op de (voormalige) landbouwgronden via uitmijnen en afgraven van de bouwvoor voedselarm bos en heischrale biotopen zich laten ontwikkelen. Toekomstige landbouwexploitatie zal dan in die context sowieso niet meer mogelijk zijn. Samenvattend stelt de Minaraad dus vast dat geen van de te erkennen percelen de bestemming Agrarisch gebied of Landschappelijk waardevol agrarisch gebied heeft, waardoor er vanuit het oogpunt van art. 36, 2 van het Natuurdecreet geen problemen stellen bij een eventuele erkenning. Vooraleer de percelen erkend kunnen worden, moeten er echter eerst overeenkomsten opgesteld worden. De Minaraad vraagt in dit licht ook om een voldoende gedragen 1 Ingediend erkenningsdossier, tabel 4, p. 6 2 Ingediend erkenningsdossier, p. 4 3 Ingediend erkenningsdossier, p. 4 Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 9.

10 oplossing uit te werken voor de nog in landbouwgebruik zijnde percelen om een goede verstandhouding in de omgeving niet in het gedrang te brengen. Uit het dossier blijkt dat een deel van de ter erkenning voorgedragen percelen onderhevig is aan een goedgekeurd bosbeheersplan. In het dossier wordt gesteld dat het bosbeheerplan vervalt wanneer het gebied erkend wordt als natuurreservaat. De Minaraad wijst er op deze stelling geen juridische basis heeft in het Bosdecreet. Een bosbeheerplan heeft in feite een looptijd van 20 jaar en vervalt dan pas 4 ; het bosbeheerplan bindt de opeenvolgende eigenaars 5. Indien het bovendien om een zgn. uitgebreid bosbeheerplan zou gaan, vraagt de Minaraad zich af of er op die basis al niet een afdoende bescherming van de natuurwaarden in het gebied kan gebeuren. Het gebied gaan erkennen als reservaat wordt maar zinvol voor zover er niet bosgerelateerde vegetaties hersteld of ontwikkeld moeten worden, zoals bvb. (voormalige) vennen De beschermende statuten van het terrein [11] Beschrijving. Binnen het visiegebied is er geen VEN afgebakend, geen beschermd landschap vastgesteld, geen Habitatrichtlijngebied of Vogelrichtlijngebied aangemeld, en geen natuurinrichtingsproject in uitvoering of natuurrichtplan in opmaak. Het gebied heeft grotendeels een groene bestemming. [12] Beoordeling en aanbevelingen. De groene bestemming van het grootste gedeelte van het visiegebied impliceert dat het gebied een Vlaamse relevantie heeft aan natuur- en boswaarden. Vanuit dit oogpunt bekeken adviseert de Minaraad om het reservaatproject te erkennen, met name ter realisatie van de bestemming Het actuele en toekomstige beheer [13] Beschrijving. Een groot deel van het gebied zit momenteel vervat in een goedgekeurd beheerplan. De afgelopen jaren werd een deel van dit bosbeheerplan uitgevoerd. Dit omvatte voornamelijk het verwijderen van exoten. Verder werd het bos nauwelijks beheerd. De aanwezige landbouwgronden worden deels nog bewerkt (akker, hooilandbeheer, begrazing). Het toekomstig omvormingsbeheer van de vegetatie omvat het herstel van dreven, de eindkap van naaldhout voor omvorming naar eiken-berkenbos, ontbossing i.f.v. heideherstel, (spontane) verbossing van terreinen, verwijderen van exoten, dunning van naaldhout en het verwijderen van populier i.f.v. graslandherstel, gevolgd door een verschralingsbeheer. De ingrepen in de abiotiek zullen voornamelijk bestaan uit het herstel van de natuurlijk hydrologie van de lokale beek, plaggen na ontbossing, verwijderen van de strooisellaag, uitmijnen van akkers en verschraling door afgraven. Het eindbeheer voorziet voor een groot deel in seizoensbegrazing. De bossen krijgen een specifiek bosbeheer (o.a. dunningen) en enkele graslanden krijgen een hooilandbeheer. De volgende natuurstreefbeelden worden vooropgesteld: eiken berkenbos en eiken beukenbos, droge heide, dotterbloemgrasland, heischraal grasland en natte heide. 4 Artikel 6, 1 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 betreffende de beheerplannen van bossen. 5 Bosdecreet, artikel 43, 5. Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 10.

11 Dit zijn alle Europees belangrijke habitats, met uitzondering van dotterbloemgrasland, hetgeen een regionaal belangrijk habitat betreft. [14] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad is van oordeel dat de voorgestelde beheermaatregelen, op het niveau van het visiegebied zowel als op het niveau van de voorgelegde percelen, globaal adequaat zijn aan de feitelijke toestand van het terrein en aan de gestelde doelen. De Minaraad kan zich evenwel terugvinden in de specifieke opmerkingen die het Agentschap voor Natuur en Bos in zijn advies geformuleerd heeft. Het is inderdaad onduidelijk hoe en in welke mate de geplande begrazing, het zoombeheer en het creëren van ruimte voor de ontwikkeling van het beekdal concreet uitgewerkt zullen worden. Een aantal maatregelen lijken in dit licht ook niet realistisch om de beoogde natuurstreefbeelden in een aantal percelen te halen. Dit dient duidelijker aangegeven te worden. Op 13 percelen wil men een ontbossing doorvoeren in functie van heideherstel. De Minaraad is van mening dat deze geplande ontbossing onvoldoende geargumenteerd wordt in het licht van artikel 47, tweede lid van het Bosdecreet, dat stelt dat [ ] voor ontbossing in natuurreservaten, waarvoor een beheerplan is goedgekeurd op grond van artikel 34, 1, van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu, enkel een voorafgaande eenvoudige melding aan de ambtenaar vereist is, op voorwaarde dat deze ontbossing voorzien is in het vermelde beheerplan en, met betrekking tot beheerplannen die goedgekeurd worden na 1 januari 2009, voor zover deze ontbossing noodzakelijk is voor het behoud, het herstel of de ontwikkeling van een of meerdere van de habitats, vermeld in bijlage I van voormeld decreet of van een of meerdere habitats van soorten, vermeld in bijlage II, III of IV van datzelfde decreet [ ]. Als een dergelijke motivatie niet gegeven kan worden, valt de ontbossing onder artikel 90bis van het Bosdecreet, waardoor een eventuele compensatieregeling noodzakelijk kan zijn De afwijkingen van de verbodsbepalingen [15] Beschrijving. Er wordt een reeks ontheffingen aangevraagd met betrekking tot het vangen en het doden van dieren (voor onderzoek en voor het eventueel bestrijden van de muskusrat), met betrekking tot werken aan vegetatie (inclusief lokaal gebruik van bestrijdingsmiddelen in geval van explosieve toename van distels, Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik), voor beperkte grondwerken en constructies eigen aan een reservaat, voor het plaatsen van een begrazingsraster en voor het maken van vuur om afval te verbranden. [16] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad stelt vast dat dit geen ongewone afwijkingsvragen zijn en kan zich daarmee verenigen. Voorwaarde is wel dat de concrete afwijkingen met terughoudendheid worden toegepast. De Minaraad stelt vast dat er geen afwijking gevraagd wordt met betrekking tot het voorkomen van ernstige wildschade (bv. voor reewild binnen een goedgekeurd afschotplan). De Minaraad volgt het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos dat het afvoeren van groenafval een beter alternatief lijkt dan verbranden De toegankelijkheidsregeling [17] Beschrijving. Het gebied wordt opengesteld voor een breed publiek, waarbij er Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 11.

12 zowel aandacht besteed wordt aan fietsers, als aan wandelaars en anders validen. Om een goede toegankelijkheid te waarborgen, werd een toegankelijkheidsregeling en een openstellingsplan uitgewerkt. De paden worden zo uitgestippeld dat de bezoeker het hele gebied kan bewonderen, maar slechts minimale verstoring zal teweegbrengen. Daarom worden paden zoveel mogelijk langs bosranden gelegd. Er zullen een aantal maatregelen genomen worden om de combinatie van fietsers en wandelaars optimaal mogelijk te maken. Bij de vertrekpunten wordt een toegangsbord voorzien. [18] Beoordeling en aanbevelingen. De Minaraad spreekt zich met dit advies niet uit over de voorgelegde toegankelijkheidsregeling, maar neemt zich voor om, wanneer er voldoende dergelijke ontwerpregelingen zijn voorgelegd geweest, een algemeen advies hierover te geven. 4. Algemene punten [19] De samenstelling van het dossier. De Minaraad merkt verheugd op dat een advies van het Agentschap voor Natuur en Bos opgenomen is in het dossier, conform artikel 10, 4 van het Reservatenbesluit. Dit is een positieve evolutie, gezien een dergelijk advies bij eerdere erkenningsaanvragen telkens ontbrak, hoewel het strikt genomen deel moest uitmaken van het dossier. De Minaraad beschouwt het dossier dus als volledig. [20] Kwaliteitsbeoordeling van het ingediende dossier. De Minaraad beoordeelt het door de terreinbeherende vereniging ingediende dossier in grote lijnen als voldoende duidelijk en volledig, conform bijlage 3 bij het Reservatenbesluit. [21] Algemene conclusie. De Minaraad adviseert deze erkenning positief, mits voorzien wordt in een schriftelijke overeenkomst met de pachters. Minaraad advies betreffende de erkenning van het reservaat Zwart Goor p. 12.