Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Transcriptie

1 Cover Page The handle holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hill, J.M. Title: On the road to adulthood. Delinquency and desistance in Dutch emerging adults Issue Date:

2 11 Onderweg naar volwassenheid. Delinquent gedrag in Nederlandse jongvolwassenen. 9 Samenvatting 215

3 Samenvatting De afgelopen decennia is er veel veranderd in het leven van jongvolwassenen. Veel jongeren zitten langer op school voordat zij beginnen met werken en belangrijke transities naar volwassen rollen zoals trouwen en het krijgen van kinderen worden steeds verder uitgesteld. Hierdoor ziet voor de huidige generatie jongvolwassenen de periode tussen het 18 de en 25 ste jaar er anders uit dan voor eerder generaties. Onderzoek door Jeffrey Arnett in de V.S. laat zien dat deze periode tegenwoordig vooral gekenmerkt wordt door het focussen op zichzelf, het verkennen van de eigen identiteit, experimenteren met mogelijke levensstijlen, zich nog-niet-helemaalvolwassen voelen en door een hoge mate van instabiliteit (in woonsituatie, romantische relaties, dagelijkse bezigheden, enz.). Onderzoekers spreken van een nieuwe ontwikkelingsperiode, de emerging adulthood. Het ontstaan van de emerging adulthood betekent dat door de huidige generatie jongvolwassenen transities naar traditioneel volwassen rollen niet meer als de belangrijkste indicatoren van volwassen zijn worden gezien. Volwassenheid betekent voor hen veel meer het accepteren van eigen verantwoordelijkheid, het ontwikkelen van eigen normen en waarden, het krijgen van een meer gelijke relatie met hun ouders, en financieel onafhankelijk worden (Arnett 1997). Transities naar traditioneel volwassen rollen zijn een prominent onderdeel van levensloop criminologische theorieën die pogen veranderingen in crimineel gedrag na de adolescentie te verklaren. Gegeven de grote demografische veranderingen die zich de laatste decennia hebben voltrokken, is de vraag of deze theorieën nog relevant zijn voor de emerging adults van vandaag. In dit proefschrift onderzoek ik ten eerste of het van oorsprong Amerikaanse concept van emerging adulthood relevant is voor de Nederlandse context en wat de risico en beschermende factoren voor delinquent gedrag in deze periode zijn. Vervolgens kijk ik naar traditionele markers van volwassenheid en naar kenmerken die door emerging adults zelf worden gezien als tekenen van volwassenheid. Welke van deze kenmerken zorgen voor veranderingen in delinquent gedrag? Ik besprek deze relaties met verwijzing naar belangrijke levensloop criminologische theorieën, namelijk Sampson en Laub s theorie van informele sociaal controle, Moffit s twee paden theorie van adolescentie gelimiteerde delinquentie, en Giordano s theorie van cognitieve transformatie. Hiervoor gebruik ik hoofdzakelijk data van het TransAM project. Voor het TransAM-project zijn tussen 2010 en 2014 gegevens verzameld over de levens van in Amsterdam wonende jongvolwassenen. Jongvolwassenen met een delinquent verleden en jongvolwassenen met een Marokkaanse of Nederlands- Caribisch herkomst zijn oververtegenwoordigd in de steekproef. Respondenten zijn vier keer geïnterviewd over hun opleiding, werk, relaties, en woonsituatie. Ook hebben zij antwoord gegeven op vragen van verschillende gevalideerde psychologische instrumenten. Bij elke interview rapporteerden ze over hun 216

4 delinquente gedrag gedurende de voorafgaande zes maanden. Naast de TransAM data heb ik ook gebruik gemaakt van data van het CONAMORE-project. Deze project begon in 2001 met een adolescente steekproef om conflicten in relaties te onderzoeken. In 2010, bij het meest recente meet moment, was de steekproef gemiddeld 27 jaar. Deze data gaven mij de gelegenheid om een ouder cohort te bestuderen. In hoofdstuk 2 toon ik aan dat Nederlandse jongeren emerging adulthood anders ervaren dan jongeren in de V.S. Hoewel de jongvolwassenheid in Nederland zeker ook een periode is van veranderingen, wordt dit door Nederlandse jongvolwassenen niet als louter positief ervaren. Het proces van exploratie dat Nederlandse emerging adults doormaken heeft twee kanten: exploratie van wie ze nu zijn en wie ze in de toekomst willen zijn. Voor Nederlandse emerging adults is het ook een tijd om te experimenteren. Hoewel er kleine verschillen tussen de herkomstgroepen zijn - Nederlanders met een Marokkaanse afkomst ervaren deze periode bijvoorbeeld negatiever - is het emerging adulthood fenomeen herkenbaar voor alle herkomstgroepen. Mijn doel in hoofdstuk 3 was om na te gaan welke factoren het risico verhogen dat jongvolwassenen delinquent gedrag vertonen en welke factoren jongvolwassenen hier mogelijk tegen beschermen en in hoeverre deze factoren verschillen van de risico- en beschermende factoren tijdens de adolescentie. De resultaten laten zien dat zwaar alcoholgebruik de kans verhoogt dat jongvolwassenen zich delinquent gedragen en dat steun van ouders de kans hierop juist verlaagt. Deze bevindingen zijn opmerkelijk omdat alcoholgebruik anders dan voor adolescenten voor jongvolwassenen wettelijk is toegestaan en ook algemeen lijkt te worden geaccepteerd. Hoewel de ouder-kind relatie verandert tijdens de jongvolwassen periode, spelen ouders toch nog een belangrijke rol in het beschermen van hun jongvolwassen kinderen tegen delinquent gedrag. In hoofdstuk 4 vind ik dat het aannemen van traditioneel volwassen rollen ook in de huidige generatie jongvolwassenen nog steeds samenhangen met delinquent gedrag. Jongeren plegen minder delicten als ze een relatie hebben, een baan hebben, en niet meer in het ouderlijke huis wonen. Echter, als deze rollen samengaan met een verhoogd gevoel van volwassen zijn, zien we deze effecten niet. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat deze groep jongvolwassenen, zich weliswaar volwassen voelt, maar (nog) niet in staat is om met de vrijheid die deze volwassenrollen geven om te gaan. De relatie tussen volwassen rollen en de afname in delinquentie kan deels verklaard worden door veranderingen in persoonlijkheid. In hoofdstuk 5 laat ik, met gebruik van de CONAMORE-data, zien dat een afname in delinquent gedrag voorspellend is voor de tijd die jongvolwassenen door brengen in volwassen rollen en dat dit effect volledig loopt via toegenomen zorgvuldigheid. Ik concludeer hieruit dat deze

5 Samenvatting drie factoren afname van delinquent gedrag, toename van zorgvuldigheid en het vervullen van volwassen rollen - indicatoren zijn voor psychosociale volwassenheid, iets waarnaar de Gluecks in hun klassieke studie uit de jaren 50 al verwezen in hun beschrijving van de levens van (ex)delinquenten. In hoofdstuk 6 gebruik ik de rijkheid van de TransAM-data. In de TransAM-data is, voor een periode van twee jaar, maandelijkse informatie over school, werk, relaties, en woonsituatie van de respondenten beschikbaar. Ik vind dat als jonge mensen veel instabiliteit ervaren, dat wil zeggen, veel van relatie wisselen, hun school niet afmaken, of hun baan verliezen, de kans groter is dat ze delinquent gedrag gaan vertonen. Mogelijk is de instabiliteit die deze groep emerging adults ervaart een teken van voortdurende problemen die zich niet beperken tot deze levensperiode. Naast de traditioneel volwassenrollen die ik in de hoofdstukken 4 en 5 heb bekeken, kijk ik in hoofdstuk 7 naar financiële onafhankelijkheid. Voor de huidige generatie jongvolwassenen zou dit een van de belangrijkste tekenen zijn dat de volwassenheid is bereikt. Ik vind inderdaad dat financiële onafhankelijkheid leidt tot een afname in delinquent gedrag onder jongvolwassenen. Samengevat lijkt het erop dat belangrijke aspecten van emerging adulthood, zoals het uitstellen van volwassen rollen, het financieel afhankelijk blijven van ouders en het ervaren van instabiliteit, een keerzijde hebben. Hoewel de meeste jonge mensen stoppen met het vertonen van delinquent gedrag in deze periode, zijn er ook die in (toenemende) problemen komen. Identificatie van deze groep is belangrijk om hen te ondersteunen in een succesvolle transitie naar volwassenheid en hen te behoeden voor het ontwikkelen van een langdurige criminele carrière. Theoretisch gezien concludeer ik dat, als ik kijk naar de klassieke criminologische levenslooptheorieën en de nadruk die zij leggen op de overgang naar traditionele volwassen rollen, deze nog steeds relevant zijn voor hedendaagse jongvolwassenen in Nederland. Veranderingen in deze levensdomeinen tijdens de emerging adulthood leiden vaak tot een afname in delinquent gedrag. Echter, veranderingen die emerging adults beschouwen als belangrijke tekenen van volwassenheid leiden ook tot een afname in delinquent gedrag. In tegendeel, andere kenmerken van de emerging adulthood periode verhogen het risico dat jongmensen probleemgedrag blijven vertonen. Dit proefschrift bevestigt de relevantie van het emerging adulthood concept voor criminologen. Bijgevolg is het belangrijk dat levensloop theorieën steeds opnieuw onderzocht worden om ze relevant te houden. 218

6 219 11

7 220