Van: H.H.W. Kloosterman Aan: NBA Over: Concept NBA-handreiking 1141 Data-analyse bij de controle Datum: 29 augustus 2018
|
|
- Ivo van der Woude
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Van: H.H.W. Kloosterman Aan: NBA Over: Concept NBA-handreiking 1141 Data-analyse bij de controle Datum: 29 augustus 2018 De NBA heeft de mogelijkheid geboden voor consultatie ten aanzien van bovengenoemd document. Ik maak graag gebruik van deze gelegenheid. Inleiding De werkgroep heeft ervoor gekozen de controlestandaarden als Leitmotiv voor het document te gebruiken. Deze invalshoek lijkt mij, in dit tijdperk waarin de nadruk sterk op regulering ligt, onvermijdelijk. Vanuit deze invalshoek is de handreiking een duidelijk document op een enkele uitzondering na. Die heeft te maken met de wijze van zoeken naar bewijs: bewijs dat het goed zit, of bewijs dat het fout zit. De gehanteerde voorbeelden zijn heel illustratief. Omdat deze invalshoek niet de enig mogelijke is, en bijvoorbeeld ook een analyse van dataanalyse in verschillende soorten technieken met een verschillende blik op bewijsvoering had kunnen worden gehanteerd, had ik verwacht dat het concept verschillende mogelijke invalshoeken had opgesomd, waarna de keuze was toegelicht en de uitwerking bijvoorbeeld zoals die voorligt volgt. Het is goed dat de gehanteerde definitie van data-analyse aansluit bij de reeds verschenen literatuur. Daarnaast bestaan er andere definities waarvan de kern steeds dezelfde is. Ook hier vind ik dat het noemen van de grote lijnen van de verschillende (soorten) definities een aanvulling op de huidige tekst zou betekenen. Het zou het niet-eenduidig zijn van het begrip hebben geïllustreerd en de magie rond het begrip gereduceerd hebben. In de praktische sfeer van de data-collectie is de handreiking heel duidelijk en concreet. Het is goed dat de handreiking laat zien dat het werk dat al in NOREA-verband is verricht niet over wordt gedaan, maar wordt geïncorporeerd. Ik ga hierna in op een aantal betekenissen van de term data-analyse en op een aantal definities van data-analyse. Ik sluit af met een aantal opmerkingen omtrent de methodologie van de (financiële) controle. Aantal soorten data-analyse; een opsomming (1) Men kan de term data-analyse bekijken vanuit meer dan een achtergrond. De term is een homoniem. De term data-analyse wordt onder meer gebruikt in statistiek, informatietechnologie, audit automation, interne beheersing en financial audit. Per categorie geef ik een paar voorbeelden. - Statistiek: - een veelheid aan modellen kan worden losgelaten op beschikbare data 1
2 - Informatietechnologie: - normaliseren van gegevens - matchen informatiebehoefte met beschikbare gegevens - informatiebehoefte gebruiken om gewenste beschikbare gegevens vast te stellen - Audit automation - extracties - file interrogation - combineren van sets data - Interne beheersing - Business intelligence - toepassen waardenkringloopmodel op de beschikbare data - process mining - data visualisatie - Financial auditing - alle mogelijkheden die genoemd zijn bij audit automation en interne beheersing; een aantal mogelijke modellen m.b.t. statistiek - regressieanalyse ten behoeve van substantive tests - trekken van steekproeven ten behoeve van substantive tests - trekken van steekproeven uit de events in de real world Uit de opsomming blijkt dat er sprake is van enige mate van herhaling van soorten technieken. Paar definities van data-analyse (2) De concepthandreiking hanteert de volgende definitie: Data-analyse is het ontdekken van patronen, afwijkingen, inconsistenties, en het onttrekken van andere nuttige informatie over het object van het onderzoek door middel van analyse, modellering en visualisatie met het oog op de planning of het uitvoeren van de opdracht. Deze definitie is een vertaling van de AICPA-definitie (waarnaar door de IAASB is verwezen): Data analytics, when used to obtain audit evidence in a financial statement audit, is the science and art of discovering and analyzing patterns, deviations and inconsistencies, and extracting other useful information in the data underlying or related to the subject matter of an audit through analysis, modeling and visualization for the purpose of planning or performing the audit. De OESO gebruikt de volgende definitie: Data analysis is the process of transforming raw data into usable information, often presented in the form of a published analytical article, in order to add value to the statistical output. Deze definitie, of omschrijving, licht vooral het gebruik van statistiek toe in wetenschappelijke artikelen. Op Investorwords.com is een definitie verwoord die iets meer omvattend is: The process of extracting, compiling, and modeling raw data for purposes of obtaining constructive information that can be applied to formulating conclusions, predicting outcomes or supporting decisions in business, scientific and social science settings. 2
3 Mij spreekt deze laatste definitie het meest aan. Daar zijn meerdere redenen voor. Zo is onder meer de oorspronkelijke betekenis van data en van informatie gehanteerd. Ook het gebruiken van modellen, naast selectie en samenvoegen van data, is als kerneigenschap van technieken van data-analyse in de definitie omsloten. Geen van de hier genoemde definities noemt dat er bij data-analyse niet sprake is van een (en slechts een) proces, maar dat dataanalyse een verzamelnaam is voor een veelheid van mogelijke processen. Voor auditing is zowel de mogelijkheid van voorspellen (van een verwachting) als van beslissingsondersteuning van belang. De toevoegingen scientific en social science settings ondersteunen het methodologisch (zo) zuiver (mogelijk) werken dat in auditing vereist is. Als we de beschikbare technieken (1) en de definities (2) combineren komt een omschrijving van data-analyse voor de accountantscontrole neer op: Een verzameling technieken voor het extraheren en compileren van ruwe gegevens met als doel concrete controle-informatie te genereren, dan wel daaraan een bijdrage te leveren en ook het ondersteunen van de te nemen controlebeslissingen. Methodologie financiële controle (3) De methodologie sec In paragraaf 6.2 en paragraaf 6.3 van de concept-handreiking geven aan dat financiële controle het zoeken naar bevestigende controle-informatie (6.2) en het zoeken naar ontkennende controle-informatie (6.3; het zoeken naar fouten staat daar) behelst. Naar mijn mening is dat onderscheid niet zorgvuldig genoeg weergegeven. De activiteiten die moeten leiden tot goedkeuring gaan via de weg van het zoeken naar niet-bevestigende controle-informatie. Een actie dus om te proberen om de te bewijzen stelling te falsifiëren. Daarbij is het nodig dat de Soll-positie, dat is de juiste presentatie, leidend is. Wanneer er voldoende effort in de actie is gestoken en het niet gelukt om te stelling te falsifiëren, alle onderzochte elementen voldoen aan die Soll-positie, dan neemt de onderzoeker genoegen met goedkeuring. Het kwantificeren van voldoende is het best te illustreren met parameters van statistical audit: audit risk en materialiteit. Bij fraudeonderzoek kan men dezelfde insteek kiezen. De diepgang bij het onderzoek om in beginsel te kunnen goedkeuren is dan anders. Net als bij gewone controle geldt dat als van geen enkele onderzochte Ist-positie kan worden vastgesteld dat er sprake is van fraude aangenomen mag worden dat er geen sprake is van fouten en dus ook niet van fraude zodat de onderzochte financiële verantwoording kan worden goedgekeurd. Het verschil in diepgang kan tot uiting komen in het audit risk en de nauwkeurigheid van het onderzoek. Het audit risk is dan kleiner dan bij normale controle en de nauwkeurigheid groter (de onnauwkeurigheid dus kleiner). Het onderzoek is dan met andere woorden fijnmaziger. Daarnaast speelt bij fraudeonderzoek dat als er sprake is van een fout, er ook nog opzettelijk handelen en voordeel voor degene die handelde moet worden aangetoond. Mocht dat niet bewezen kunnen worden dan blijft de gepresenteerde waarde fout, maar krijgt niet het etiket fraude. In beide gevallen moet de onderzoeker dus zoeken naar fouten en moet hij weten wat de goede presentatie is. 3
4 Ingeval van fraudeonderzoek kan er sprake zijn van het vóórkomen van onderzochte elementen die het stempel fraude kunnen dragen. Als er sprake is of wordt van een fraudeonderzoek zal men de ernst van de fraude ook willen duiden. Dat kan met het kwantificeren van een worst case, het kwantificeren van een best case en het kwantificeren van een most likely case. Hoe een en ander zou moeten worden ingevuld hangt van de besluitvorming van de beslisser af, in het geval van fraude zou bijvoorbeeld het openbaar ministerie de beslissingsparameters kunnen aanreiken. Wanneer er sprake is van een volstrekt vervuilde populatie kan de zoekrichting anders zijn dan normaal het geval is. Men kan dan het onderzoek zo definiëren dat men op zoek gaat naar fraude-ontkennende informatie. Als het onderzoek geen ontkennende elementen laat zien mag men aannemen dat de hele populatie vuil is. Dat wil zeggen gegeven de (statistische) betrouwbaarheid van het onderzoek en de onnauwkeurigheid ervan. Dit onderzoek is met andere woorden een volkomen spiegelbeeld van het normale onderzoek, het goedkeuringsonderzoek. Bij zo n onderzoek geldt dan dat van iedere presentatie moet vaststaan wat fout en frauduleus is. De methodologische insteek verandert niet met het veranderen van de toegepaste techniek. Dat betekent dat de specifieke techniek van data-analyse geen enkele invloed zou mogen hebben op het zoekgedrag en de wijze van beoordeling van de onderzoeker. Methodologie in relatie tot data-analyse Misschien is in de paragrafen 6.2 en 6.3 enkel bedoeld dat veel technieken van data-analyse geschikt zijn om op voorhand foute deelpopulaties op te zoeken en die dan integraal te gaan bekijken. Dit type zoeken is wel aangeduid met geautomatiseerd zoeken naar mogelijke fouten; GEAUZOMOFO (column Statistical Audit 45; Paul van Batenburg). Het is uiteraard geoorloofd om de uiteindelijk te onderzoeken deelpopulaties op voorhand te ontdoen van mogelijke fouten. Zo n werkwijze leidt er immers ook toe dat van de overige deelpopulaties verwacht zou mogen worden dat die vrijwel schoon zijn en daardoor met een gereduceerde steekproef (of equivalente techniek) gecontroleerd zouden kunnen worden. Uit de tekst van de handreiking blijkt naar mijn mening in onvoldoende mate waar de verschillende technieken van data-analyse informatie over zouden kunnen geven. Is dat over de substance van de te verrichten tests? Is dat indirecte informatie over de kwaliteit van de organisatie (interne beheersing)? Is dat informatie over het concretiseren van Soll-posities? Of geeft het toepassen van de technieken algemene informatie over de te controleren entiteit? De (concept-)handreiking veegt alle technieken en alle gebieden waarover informatie wordt gegeven min of meer op een hoop, de hoop van de standaarden. Wellicht is het stadium van de handreiking nog te pril om te verwachten dat er een matrix van de technieken, de informatiebehoefte waarin zij voldoen en de standaarden die ermee te maken hebben gegeven zou worden. Classificatie van technieken van data-analyse In column 36 van de serie Statistical Auditing hebben Ferry Geertman en ik het volgende onderscheid gemaakt in technieken voor data-analyse. 4
5 Die technieken dienen voor: - consistentiecontroles - onderzoek naar uitzonderingen op een verwachte samenhang - het genereren van vermoedens uit data. Later hebben wij aan die opsomming nog een aantal technieken voor discriminantanalyse toegevoegd. Het merendeel daarvan behoort tot de laatste categorie. Onder vermoedens moeten ook prognoses worden begrepen. Bij de consistentiecontroles horen bijvoorbeeld technieken als verbandscontroles en process mining. Deze technieken gaan doorgaans over de aard en de kwaliteit van de interne beheersing en niet rechtstreeks over de substance (inhoud) van de verantwoorde bedragen en hun etiket. Hetzelfde geldt voor onderzoek naar een verwachte samenhang. De laatste categorie, het creëren van vermoedens (prognoses daaronder begrepen), is vooral van belang bij een vakgebied als marketing en kan ook behulpzaam zijn om de waarde van een Soll-positie te voorspellen. Mijn (bijna retorische) vraag (met antwoord: Ja. ) is dan of een classificatie van technieken van data-analyse de handreiking zou verrijken. Tot slot Mijn voorstel is om de handreiking data-analyse een rijkere definitie van data-analyse te geven. Als voorbeeld heb ik de volgende tekst gegeven. Data-analyse voor de accountantscontrole komt neer op: Een verzameling technieken voor het extraheren en compileren van ruwe gegevens met als doel concrete controle-informatie te genereren, dan wel daaraan een bijdrage te leveren en ook voor het ondersteunen van de te nemen controlebeslissingen. Mijn voorstel omtrent de methodologie is om de paragrafen 6.2 en 6.3 te heroverwegen en beide zo te schrijven dat auditing om goed te keuren altijd uitgaat van het zoeken naar fouten met behulp van een omschrijving wat goed is. Daar zit de kracht van de auditor. Bij normale controle is er sprake van een andere nauwkeurigheid en mogelijk ook een ander auditrisico naast een andere context van de Soll-positie, dan bij fraudeonderzoek. Wellicht kan een voorbeeldopsomming van mogelijke technieken van data-analyse de handreiking verrijken. Waarbij dan tevens de aard van de geleverde controle-informatie aangeduid wordt. Hein Kloosterman. 5
Data-analyse en boekhoudsoftware voor de MKB-accountant in een breder perspectief
Data-analyse en boekhoudsoftware voor de MKB-accountant in een breder perspectief Wie ben ik Wat is data-analyse Plaats in de controle Schema Een netwerkmodel van de controle; Focus op en inkleuren van
Nadere informatieMet veel belangstelling heeft SRA-Bureau Vaktechniek kennisgenomen van het consultatiedocument NBA Handreiking 1141 Data-analyse bij de controle.
NBA Het Bestuur Postbus 7984 1008 AD Amsterdam Consultatie-wet-en-regelgeving@nba.nl Betreft: Reactie op Consultatie Handreiking 1141 Nieuwegein, 14 september 2018 Geachte collegae, Met veel belangstelling
Nadere informatieBegrippenlijst Inzicht in de wereld van big data, marketing en analyse
Begrippenlijst Inzicht in de wereld van big data, marketing en analyse 4orange, 13 oktober 2015 Hogehilweg 24 1101 CD Amsterdam Zuidoost www.4orange.nl 2 Inhoud Achtergrond & Aanleiding... 3 A... 3 B...
Nadere informatieMEER AMBACHT DAN FABRIEK Data-Analyse en Process Mining Support www.coney.nl
MEER AMBACHT DAN FABRIEK Data-Analyse en Process Mining Support www.coney.nl DE TOOLS DIE WIJ GEBRUIKEN DATA- ANALYSE TOOLS DATA- ANALYSE SUPPORT PROCESS MINING TOOLS PROCESS MINING SUPPORT DATA- ANALYSE
Nadere informatieThe Digital Professional. LIO-bijeenkomst Data-analyse en Auditing. Presentation by drs. Angelique Koopman RE RA. LIO bijeenkomst NBA, 25 juni 2018
The Digital Professional LIO-bijeenkomst Data-analyse en Auditing Presentation by drs. Angelique Koopman RE RA LIO bijeenkomst NBA, 25 juni 2018 The Future of our Profession Page 2 The Future of our Profession?
Nadere informatieDatamining: Graven in gegevens
Datamining: Graven in gegevens Business Intelligence in de praktijk Jasper Lansink CMG Noord Nederland - Advanced Technology Agenda Business Intelligence Datamining theorie Datamining in de praktijk management
Nadere informatiedoor middel van een uitstapje via methodologie en een potentiële valkuil
Wiskundige steekproeven en IT-audit EEen IT-auditor kan een oordeel geven over de Technieken toewijzingen van rechten aan gebruikers. Hij zal dan beoordelen of er procedures voor zijn, of die procedures
Nadere informatieISA 710, TER VERGELIJKING OPGENOMEN INFORMATIE - OVEREENKOMSTIGE CIJFERS EN VERGELIJKENDE FINANCIELE OVERZICHTEN
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 710, TER VERGELIJKING OPGENOMEN INFORMATIE - OVEREENKOMSTIGE CIJFERS EN VERGELIJKENDE FINANCIELE OVERZICHTEN Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd
Nadere informatieConsultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015
Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015 Consultatieperiode loopt tot en met 21 september 2015
Nadere informatieBegrippenlijst Inzicht in de wereld van big data, marketing en analyse
Begrippenlijst Inzicht in de wereld van big data, marketing en analyse 4orange, 2017 Hogehilweg 24 1101 CD Amsterdam Zuidoost www.4orange.nl 2 Inhoud Achtergrond & Aanleiding... 3 A... 3 B... 3 C... 3
Nadere informatieINTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA)
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 720, DE VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE AUDITOR MET BETREKKING TOT ANDERE INFORMATIE IN DOCUMENTEN WAARIN GECONTROLEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN ZIJN OPGENOMEN
Nadere informatieBehorend bij de Regeling Journalistieke Innovatie
Copro 16116D Controleprotocol Behorend bij de Regeling Journalistieke Innovatie Dit controleprotocol is op maat gemaakt voor de Regeling Journalistieke Innovatie, waarbij rekening is gehouden met de Handreiking
Nadere informatieKlantonderzoek: statistiek!
Klantonderzoek: statistiek! Statistiek bij klantonderzoek Om de resultaten van klantonderzoek juist te interpreteren is het belangrijk de juiste analyses uit te voeren. Vaak worden de mogelijkheden van
Nadere informatieINTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA)
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 706, PARAGRAFEN TER BENADRUKKING VAN BEPAALDE AANGELEGENHEDEN EN PARAGRAFEN INZAKE OVERIGE AANGELEGENHEDEN IN DE CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE AUDITOR
Nadere informatieData Science. Fundamentals. In samenwerking met. Data Science & Smart Services Z U Y D. Zuyd University of Applied Sciences
Fundamentals of Data Science Fundamentals of Data Science Data Science & Smart Services In samenwerking met Zuyd University of Applied Sciences Z U Y D Speerpunten DATA SCIENCE SMART SERVICES THEORIE &
Nadere informatieOntwikkelingen binnen Integratie
Ontwikkelingen binnen Integratie Informatica & Economie Integratie 1 Recap Innovatie Silicon Valley Financiering Engineering Nieuwe methodes Modelleren Outline Cloud Business Intelligence Big Data Internet
Nadere informatieBIG DATA. 4 vragen over Big Data
4 vragen over Big Data Dit ebook geeft in het kort antwoorden op 4 vragen omtrent Big Data. BIG DATA Wat is Big Data? Hoe zet ik een Big Data Strategie op? Wat is het verschil tussen Big Data en BI? Wat
Nadere informatieISA 510, INITIËLE CONTROLEOPDRACHTEN - BEGINSALDI
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 510, INITIËLE CONTROLEOPDRACHTEN - BEGINSALDI Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2009 in de Engelse taal gepubliceerd door de International
Nadere informatieRichtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie
Richtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie Inleiding 1-3 Doel van de opdracht tot het verrichten van overeengekomen
Nadere informatieIdentity & Access Management & Cloud Computing
Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information
Nadere informatieALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator
ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator Author: Bas Dijk Date: 23-04-2013 Version: v1.2 Reference: 2013, All-CRM 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 2 Inleiding 3 3 Gebruikershandleiding Windows Forms
Nadere informatieRisk & Requirements Based Testing
Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie
Nadere informatieBehorend bij de Regeling Regionale Journalistieke Samenwerking
Controleprotocol Behorend bij de Regeling Regionale Journalistieke Samenwerking Dit controleprotocol is op maat gemaakt voor de Regeling Journalistieke Samenwerking, waarbij rekening is gehouden met de
Nadere informatie- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?
- Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen
Nadere informatieStochastiek 2. Inleiding in the Mathematische Statistiek. staff.fnwi.uva.nl/j.h.vanzanten
Stochastiek 2 Inleiding in the Mathematische Statistiek staff.fnwi.uva.nl/j.h.vanzanten 1 / 12 H.1 Introductie 2 / 12 Wat is statistiek? - 2 Statistiek is de kunst van het (wiskundig) modelleren van situaties
Nadere informatieAutomated Engineering White Paper Bouw & Infra
Automated Engineering White Paper Bouw & Infra Inhoudsopgave 1. Introductie 2 2. Wat is automated engineering? 3 3. Wanneer is Automated Engineering zinvol? 3 4. Wat zijn de stappen om een ontwerpproces
Nadere informatieControleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein
Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid Gemeente IJsselstein INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. ALGEMENE UITGANGSPUNTEN CONTROLE... 4 3. GOEDKEURINGS- EN RAPPORTERINGSTOLERANTIES...
Nadere informatieINTERNATIONALE CONTROLESTANDAARD 260 COMMUNICATIE OVER CONTROLE-AANGELEGENHEDEN MET HET TOEZICHTHOUDEND ORGAAN
INTERNATIONALE CONTROLESTANDAARD 260 COMMUNICATIE OVER CONTROLE-AANGELEGENHEDEN MET HET TOEZICHTHOUDEND ORGAAN INHOUDSOPGAVE Paragrafen Inleiding... 1-4 Relevant orgaan... 5-10 Te communiceren controle-aangelegenheden
Nadere informatieData-analyse in de praktijk D E T O E PA S S I N G B I J V I S S E R & V I S S E R A C C O U N TA N T S - B E L A S T I N G A D V I S E U R S
Data-analyse in de praktijk D E T O E PA S S I N G B I J V I S S E R & V I S S E R A C C O U N TA N T S - B E L A S T I N G A D V I S E U R S Agenda Plaats in de praktijk Toepassing in audit De werkvloer
Nadere informatieControleverklaring van de onafhankelijke accountant
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de gemeenteraad van de gemeente Utrecht A. Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2017 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening
Nadere informatieHR Analytics Dr. Sjoerd van den Heuvel
HR Analytics Dr. Sjoerd van den Heuvel » Wat is HR Analytics? (en wat niet)» HR Analytics Hoe doe je dat?» Predictive analytics De heilige graal van HRM?» Klaar om te starten met (échte) HR Analytics?
Nadere informatieData driven. Het plan naar data driven business door advanced analytics Business.
Data driven. Het plan naar data driven business door advanced analytics Business. Analytics: uw data slim gebruiken en zo uw business optimaliseren! Marijn Uilenbroek BIA Consultant, Sogeti BI & Analytics
Nadere informatieMicrodata Services. Documentatie Personen in Nederland met gegevens over hun arbeidsverleden in de afgelopen 4 jaar (RAVTAB)
Documentatie Personen in Nederland met gegevens over hun arbeidsverleden in de afgelopen 4 jaar (RAVTAB) Datum:6 maart 2018 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door de onderzoeksinstelling
Nadere informatieISA 700, HET VORMEN VAN EEN OORDEEL EN HET RAPPORTEREN OVER FINANCIËLE OVERZICHTEN
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 700, HET VORMEN VAN EEN OORDEEL EN HET RAPPORTEREN OVER FINANCIËLE OVERZICHTEN Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2009 in de Engelse taal gepubliceerd
Nadere informatieFundamentals of Data Science
Fundamentals of Data Science 2018 Fundamentals of Data Science Data Science & Smart Services Data Science & Smart Services zijn twee begrippen waarmee je in deze tijd veel te maken krijgt. Niet alleen
Nadere informatieStandard Operating Procedure
Standard Operating Procedure STZ SOP: U10 Audit Distributielijst : STZ Datum : 19-06-2014 Revisiedatum : 19-06-2015 Veranderingen ten opzichte van eerdere versies Versiedatum Opmerkingen Versiedatum Opmerkingen
Nadere informatieMicrodataservices. Documentatierapport Numerieke postcode van een verblijfsobject (VSLPOSTCODEBUS)
Documentatierapport Numerieke postcode van een verblijfsobject (VSLPOSTCODEBUS) Datum:21 juni 2016 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door de onderzoeksinstelling of de opdrachtgever op
Nadere informatieKENNISSESSIE. How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data
KENNISSESSIE How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data 27 September 2018 How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data Traditioneel wordt een SSC gezien als een afdeling die zich hoofdzakelijk
Nadere informatieINTERNATIONALE CONTROLESTANDAARD 550 VERBONDEN PARTIJEN
INTERNATIONALE CONTROLESTANDAARD 550 VERBONDEN PARTIJEN INHOUDSOPGAVE Paragrafen Inleiding... 1-6 Bestaan en toelichting van verbonden partijen... 7-8 Transacties tussen verbonden partijen... 9-12 Onderzoek
Nadere informatieDenken kun je Leren!
Denken kun je Leren! Bekijk de twee vragen hieronder. Op welke manier verschillen deze twee vragen van elkaar? (Bedenk het antwoord voor jezelf draai je naar degene waar je het dichtste bij zit bespreek
Nadere informatieDit protocol beoogt echter geen onderzoeksaanpak voor te schrijven, en is evenmin een (uitputtend) werkprogramma.
Bijlage 1 bij Frictiekostenregeling regionale publieke media-instellingen 2016-2019: Controleprotocol Frictiekostenregeling regionale publieke media-instellingen 2016-2019 1. Inleiding Het regeerakkoord
Nadere informatieISA 580, SCHRIFTELIJKE BEVESTIGINGEN
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 580, SCHRIFTELIJKE BEVESTIGINGEN Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2009 in de Engelse taal gepubliceerd door de International Auditing and
Nadere informatieProtocol Aanvraag vergoeding frictiekosten Landelijke Publieke Media-Instellingen en Overige Media-instellingen (versie: 31 oktober 2012)
Annex 1 Copro 12137 Protocol Aanvraag vergoeding frictiekosten Landelijke Publieke Media-Instellingen en Overige Media-instellingen (versie: 31 oktober 2012) - t 1. Inleiding Het regeerakkoord van het
Nadere informatieControleprotocol Opbrengsten 2015. Voor Regionale Ambulancevoorzieningen bij de nacalculatie 2015
Controleprotocol Opbrengsten 2015 Voor Regionale Ambulancevoorzieningen bij de nacalculatie 2015 Versie 1, december2015 1. Inleiding Het Controleprotocol Opbrengsten 2015 bevat het toetsingskader voor
Nadere informatieFrom business transactions to process insights. BPM Round Table, TU/e 26 mei 2014
From business transactions to process insights BPM Round Table, TU/e 26 mei 2014 Agenda 1 2 3 4 Korte introductie Process mining in de audit Enkele voorbeelden Uitdagingen & de toekomst 1 Korte introductie
Nadere informatieRotterdam Vakmanstad. 23 april dr.
- - - Rotterdam Vakmanstad 23 april 2018 8 7 2 5 2 1 dr. In de visie komt duidelijk naar voren dat verwondering en wetenschap in de gehele doorlopende leerlijn zouden moeten blijven samengaan. In hoeverre
Nadere informatieDe termen kunnen de documenten terugvindbaar maken, maar de termen zijn niet geschikt om de documenten op onderwerp op te bergen.
1. Inleiding Voor u ligt de eerste editie van de thesaurus van termen op het gebied van antroposofie, vrijeschool onderwijs, begeleiding van het vrijeschoolonderwijs en verwante onderwerpen die is ontwikkeld
Nadere informatieKwaliteitsmanagement theoretisch kader
1 Kwaliteitsmanagement theoretisch kader Versie 1.0 2000-2009, Biloxi Business Professionals BV 1 1. Kwaliteitsmanagement Kwaliteitsmanagement richt zich op de kwaliteit organisaties. Eerst wordt het begrip
Nadere informatieRisicogedrag. Voortgezet onderwijs
Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd bestuderen wetenschappers risicogedrag. Dat gebeurt ook aan de Universiteit Leiden bij het Brain & Development Onderzoekscentrum. Daar onderzoeken wetenschappers bij adolescenten
Nadere informatieTaxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent
Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste
Nadere informatieDATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM
DATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm begrippenboom inclusief de begrippenlijst beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.
Nadere informatieMicrodata Services. Documentatie Volgtijdelijk vergelijkbare Persoon_id's van personen (VTVPERSOONTAB)
Documentatie Volgtijdelijk vergelijkbare Persoon_id's van personen (VTVPERSOONTAB) Datum: 11 april 2019 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door de onderzoeksinstelling of de opdrachtgever
Nadere informatieMonte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van
Waarom gebruiken we Monte Carlo analyses? Bert Brandts Monte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van gebeurtenissen kunnen een bruikbaar instrument zijn om de post Onvoorzien
Nadere informatieBIM-validatietool Toetst data bij aanlegprojecten
BIM-validatietool Toetst data bij aanlegprojecten Overzicht validatieregels Categorie en validatieregel Omschrijving COINS 1 Categorie COINS/Validatieregel 1 Is de COINS container een zip-bestand? COINS
Nadere informatieINTERNATIONALE CONTROLESTANDAARD 720 ANDERE GEGEVENS IN DOCUMENTEN WAARIN DE GECONTROLEERDE FINANCIELE OVERZICHTEN ZIJN OPGENOMEN
INTERNATIONALE CONTROLESTANDAARD 720 ANDERE GEGEVENS IN DOCUMENTEN WAARIN DE GECONTROLEERDE FINANCIELE OVERZICHTEN ZIJN OPGENOMEN INHOUDSOPGAVE Paragrafen Inleiding... 1-8 Het beschikbaar komen van andere
Nadere informatieGebruikershandleiding: Het invoer van waarnemingen
Gebruikershandleiding: Het invoer van waarnemingen Aan de basis van het gebruik van het Key Control Dashboard ligt in de meeste gevallen het uitvoeren van een waarneming. Het zijn deze uitgevoerde waarnemingen
Nadere informatieHOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN
HOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN Inleiding Statistische gevolgtrekkingen (statistical inference) gaan over het trekken van conclusies over een populatie op basis van steekproefdata.
Nadere informatieINTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 580, Schriftelijke bevestigingen. Copyright IFAC
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 580, Schriftelijke bevestigingen Copyright IFAC Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2016 in de Engelse taal gepubliceerd door de International
Nadere informatieBig Data. Gaat het iets voor de zorg betekenen? Dr N.S. Hekster 18 maart 2015. Big Data in de Zorg. 2015 IBM Corporation
Big Data Gaat het iets voor de zorg betekenen? Dr N.S. Hekster 18 maart 2015 1 Introductie Spreker Nicky Hekster Technical Leader Healthcare & LifeSciences IBM Nederland BV Johan Huizingalaan 765 1066
Nadere informatieMicrodataservices. Documentatierapport Numerieke postcode van een verblijfsobject (VSLPOSTCODEBUS)
Documentatierapport Numerieke postcode van een verblijfsobject (VSLPOSTCODEBUS) Datum:21 juni 2017 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door de onderzoeksinstelling of de opdrachtgever op
Nadere informatieWISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN
WISKUNDIGE TLVRDIGHEDEN Derde graad 1 Het begrijpen van wiskundige uitdrukkingen in eenvoudige situaties (zowel mondeling als 1V4 2V3 3V3 (a-b-c) schriftelijk) 2 het begrijpen van figuren, tekeningen,
Nadere informatieSelf Service BI. de business
BI in de praktijk Self Service BI Breng de kracht van BI naar de business Luc Alix Sogeti Nederland B.V. Redenen voor Business Intelligence Sneller kunnen beslissen 42 % Beter kunnen beslissen 42 % Concurrentieel
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 40852 3 augustus 2016 Controleprotocol voor Wlz-uitvoerders die als zorgkantoor zijn aangewezen opgave van pgb-beschikkingen
Nadere informatieReal Time Monitoring & Adaptive Cyber Intelligence SBIR13C038
Real Time Monitoring & Adaptive Cyber Intelligence SBIR13C038 Opgericht 2010 Ervaring >10 jaar Expertise Forensisch gegevensonderzoek Anomalie detectie Behavioral profiling SBIR Partners TNO Texar Data
Nadere informatieOnderzoeksontwerp. Module 1 (29 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit
Onderzoeksontwerp Module 1 (29 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit De cursus Module 1: Overzicht plus empirische cyclus Module 2: Interventiecyclus (beroepsproducten) Diagnostisch onderzoek Ontwerpgericht
Nadere informatie1. AUDITINSTRUCTIE SCORECARD COPRO 8120
1. AUDITINSTRUCTIE SCORECARD COPRO 8120 1.1. Inleiding DTe vraagt ter verificatie van de aangeleverde cijfers een assurance-rapport van een externe accountant. Een assurance-rapport dient eenmaal per jaar
Nadere informatieDocumentatierapport Personen in Nederland met gegevens over hun arbeidsverleden in de afgelopen 4 jaar (RAVTAB)
Centrum voor Beleidsstatistiek en Microdata Services Documentatierapport Personen in Nederland met gegevens over hun arbeidsverleden in de afgelopen 4 jaar (RAVTAB) Datum:27 januari 2016 Bronvermelding
Nadere informatieEnterprisearchitectuur
Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope
Nadere informatieBacktesten met een rollende horizon. Miriam Loois
Backtesten met een rollende horizon Miriam Loois Backtesten met een rollende horizon Het onderwerp van het artikel is backtesten met een rollende horizon..maar eigenlijk gaat het over falende intuïtie
Nadere informatieControleprotocol. voor Wlz-uitvoerders die als zorgkantoor zijn aangewezen. opgave van pgb-beschikkingen over 2015
Controleprotocol voor Wlz-uitvoerders die als zorgkantoor zijn aangewezen opgave van pgb-beschikkingen over 2015 Versie 1, juli 2016 2 Controleprotocol opgave van pgb-bschikkingen over 2015 Inhoud Inleiding
Nadere informatieISA 610, GEBRUIKMAKEN VAN DE WERKZAAMHEDEN VAN INTERNE AUDITORS
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 610, GEBRUIKMAKEN VAN DE WERKZAAMHEDEN VAN INTERNE AUDITORS Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2009 in de Engelse taal gepubliceerd door de
Nadere informatieLaag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten
Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,
Nadere informatieISA 450, EVALUATIE VAN TIJDENS DE CONTROLE GEÏDENTIFICEERDE AFWIJKINGEN
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 450, EVALUATIE VAN TIJDENS DE CONTROLE GEÏDENTIFICEERDE AFWIJKINGEN Deze Internationale controlestandaard (ISA) werd in 2009 in de Engelse taal gepubliceerd
Nadere informatieInformatie & Databases
Informatie Wat is informatie en waaruit het bestaat? Stel op een kaart staat het getal 37 geschreven. Wat kun je dan zeggen van het cijfer 37? Niets bijzonders, toch? Alleen dat het een getal is. Gaat
Nadere informatieControleprotocol nacalculatie 2014
Controleprotocol nacalculatie 2014 Voor Regionale Ambulancevoorzieningen Versie 1.0, april 2015 1. Inleiding Het Controleprotocol nacalculatie 2014 bevat het toetsingskader voor de door de externe accountant
Nadere informatieModelverslagen met betrekking tot de statistieken
Bijlage 6 Circulaire _2011_06-6 dd. 14 februari 2011 Modelverslagen met betrekking tot de statistieken Toepassingsveld: Openbare instellingen voor collectieve belegging naar Belgisch recht met een veranderlijk
Nadere informatieCONTROLEPROTOCOL ID-BANEN
Copro 11134 CONTROLEPROTOCOL ID-BANEN 2011 1 Algemeen 1 1.1 Doelstelling 1.2 Procedures 2 Controleaanpak 2 2.1 Referentiekader 2.2 Rechtmatigheid 2.3 Betrouwbaarheid en Nauwkeurigheid 3 3 Accountantsproducten
Nadere informatie98 De Pensioenwereld in 2015
10 98 De Pensioenwereld in 2015 Verslaggeving & communicatie 99 Weloverwogen keuzes nodig voor juiste waardering beleggingen Auteurs: Jacco van Kleef en Lars Mion Pensioenfondsen moeten volgens de verslaggevingsregels
Nadere informatieStrong Controllership
Strong Controllership Als ik gemekker wil, koop ik wel een geit Hoe verandert onze functie? Welke competenties zijn er nodig op ons vakgebied gezien de veranderende context? Wat betekent dit voor de inrichting
Nadere informatieMinor Data Science (NIOC april)
Minor Data Science 2015-2016 (NIOC 2015-23 april) Tony Busker, Jan Kroon en Sunil Choenni (Instituut voor Communicatie, Media- en Informatietechnologie, Hoegeschool Rotterdam) Sunil Choenni en Mortaza
Nadere informatieVerantwoordings- en Accountantsprotocol 2018 behorende bij enkele kenmerken van de Wsw-statistiek
Verantwoordings- en Accountantsprotocol 2018 behorende bij enkele kenmerken van de Wsw-statistiek d.d. 27 februari 2019 pag. 1 Inhoud 1 Algemeen... 3 2 Definities... 5 3 Verantwoordingsprotocol... 8 3.1
Nadere informatieControleprotocol Subsidies Stimuleringsfonds Creatieve Industrie
Controleprotocol Subsidies Stimuleringsfonds Creatieve Industrie 2013-2016 Inhoudsopgave 1 Algemene uitgangspunten 3 1.1 Doel van het controleprotocol 3 1.2 Wettelijk kader 3 1.3 Accountantsproducten 3
Nadere informatieTaakcluster Operationeel support
Ideeën en plannen kunnen nog zo mooi zijn, uiteindelijk, aan het eind van de dag, telt alleen wat werkelijk is gedaan. Hoofdstuk 5 Taakcluster Operationeel support V1.1 / 01 september 2015 Hoofdstuk 5...
Nadere informatieVan Commissionaire naar LRD?
Van Commissionaire naar LRD? Internationale jurisprudentie en bewegingen in het OESO commentaar over het begrip vaste inrichting (Quo Vadis?) Mirko Marinc, Michiel Bijloo, Jan Willem Gerritsen Agenda Introductie
Nadere informatieTraumazorg Opleiden, Trainen, Oefenen 2014
Accountantsprotocol Beschikbaarheidbijdrage cure - op aanvraag Traumazorg Opleiden, Trainen, Oefenen 2014 Bij het aanvraagformulier vaststelling beschikbaarheidbijdrage Traumazorg Opleiden, Trainen, Oefenen
Nadere informatieProcesmanagement. Waarom processen beschrijven. Algra Consult
Procesmanagement Waarom processen beschrijven Algra Consult Datum: 22 oktober 2009 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. WAAROM PROCESMANAGEMENT?... 3 3. WAAROM PROCESSEN BESCHRIJVEN?... 3 4. PROCESASPECTEN...
Nadere informatieModeratie LOD-bijeenkomsten voorjaar Triple BIM community / TVVL Dag 4 20 juni
Moderatie LOD-bijeenkomsten voorjaar 2019 Triple BIM community / TVVL Dag 4 20 juni Opbouw LOD-bijeenkomsten Triple BIM community / TVVL 21-03-2019 Locatie Kloosterhoeve 11-04-2019 Locatie Kloosterhoeve
Nadere informatieRijke Lessen. zetten je aan het denken. Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag
Rijke Lessen zetten je aan het denken Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag Onthouden Kunnen ophalen
Nadere informatieCentrum voor Beleidsstatistiek en Microdata Services. Documentatierapport Personen met bijstand in de verslagmaand (SECMBIJSTMNDBEDRAGBUS)
Centrum voor Beleidsstatistiek en Microdata Services Documentatierapport Personen met bijstand in de verslagmaand (SECMBIJSTMNDBEDRAGBUS) Datum:20 november 2015 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten
Nadere informatieAcademisch schrijven Inleiding
- In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,
Nadere informatieBijlage 9. UNI 120621.9 REB GD. Releasebeleid
Releasebeleid Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan Newway Retail Solutions bv (Newway) géén enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele directe en/of indirecte schade,
Nadere informatieDocumentatierapport Personen met een uitkering bij ziekte of arbeidsongeschiktheid in de verslagmaand (SECMZIEKTEAOMNDBEDRAGBUS)
Centrum voor Beleidsstatistiek en Microdata Services Documentatierapport Personen met een uitkering bij ziekte of arbeidsongeschiktheid in de verslagmaand (SECMZIEKTEAOMNDBEDRAGBUS) Datum:23 november 2015
Nadere informatieGrip op fiscale risico s
Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een
Nadere informatieHoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1
Hoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1 1 Onderwerpen van de lessenserie: De Normale Verdeling Nul- en Alternatieve-hypothese ( - en -fout) Steekproeven Statistisch toetsen Grafisch
Nadere informatieMicrodataservices. Documentatie Leeftijd bij overlijden (Leeftijdbov)
Documentatie Leeftijd bij overlijden (Leeftijdbov) Datum:15 september 2017 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door de onderzoeksinstelling of de opdrachtgever op eigen titel. Verwijzing
Nadere informatieCentrum voor Beleidsstatistiek en Microdata Services. Documentatierapport Personen met inkomsten uit arbeid buitenland (ARBBUITLANDBUS)
Centrum voor Beleidsstatistiek en Microdata Services Documentatierapport Personen met inkomsten uit arbeid buitenland (ARBBUITLANDBUS) Datum:19 november 2015 Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt
Nadere informatieBusiness Case. <<Naam project>>
Business Case SYSQA B.V. Almere Versie : Datum : Status : Opgesteld door : Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1.1 Doel van dit document...
Nadere informatie