MAP V en de sierteelt wat zit erin voor u? Studieavond bemesting in de vollegrondssierteelt - Destelbergen 28 mei 2015

Transcriptie

1 MAP V en de sierteelt wat zit erin voor u? Studieavond bemesting in de vollegrondssierteelt - Destelbergen 28 mei 2015

2 Mestbeleid = 3 sporenbeleid 29/05/2015 2

3 Focus op oordeelkundige bemesting N Evenwichtsbemesting Werkzame stikstof Nitraatresidu Focusgebieden MAP 4 P Generieke normen Ontmijning 29/05/2015 3

4 Resultaten MAP4

5 Nitraat in het oppervlaktewater % meeetpunten > 50 mg NO3-/l 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 44% 13% 40% 15% Operationeel meetnet 42% 42% 36% 14% 11% 9% 27% 4% 33% 8% MAP-meetnet 27% 27% 25% 6% 4% 2% 21% 2% 0%

6 Evolutie waterkwaliteit per bekken Percentage MAP-meetpunten > 50 mg NO 3- /l Bekken Ijzer 74% 68% 74% 68% 68% 45% 69% 50% 58% 49% 44% Nete 11% 13% 14% 13% 10% 8% 8% 10% 6% 5% 6% Maas 46% 49% 48% 48% 43% 30% 48% 41% 38% 33% 36% Brugse Polders 49% 40% 34% 35% 34% 22% 20% 13% 22% 13% 13% Gentse kanalen 46% 39% 40% 36% 24% 24% 22% 12% 8% 10% 12% Beneden-Schelde 37% 29% 35% 36% 23% 20% 19% 17% 13% 15% 11% Leie 79% 79% 79% 83% 67% 62% 64% 60% 48% 53% 36% Boven-Schelde 63% 57% 37% 43% 30% 47% 31% 31% 27% 20% 17% Dender 7% 0% 4% 0% 0% 0% 0% 0% 11% 0% 0% Dijle Zenne 21% 20% 17% 21% 22% 14% 14% 13% 8% 13% 13% Demer 29% 29% 36% 39% 34% 19% 21% 20% 22% 32% 13% Vlaanderen 44% 40% 42% 42% 36% 27% 33% 27% 27% 25% 21% 6

7 Nitraat in het grondwater 7

8 Nitraatresidu NITRAATRESIDU (KG NO3-N/HA) Evolutie nitraatresidu Boomkweek Sierteelt Algemeen Lineair (Boomkweek) Lineair (Sierteelt) Lineair (Algemeen) 29/05/2015 8

9 Fosfaat in het oppervlaktewater 9

10 Uitgangspunt van het 5 de AP Bodemkwaliteit (organische stof) daalt, vnl. op akkerland Geïntegreerde aanpak 1. Realiseren van waterkwaliteitsdoelstellingen 2. Verhogen van de veerkracht van de bodem Waterkwaliteitsdoelstellingen worden nog niet overal gerealiseerd 10

11 Doelstellingen MAP 5 Oppervlaktewater Maximum 5% van de MAPmeetpunten vertoont een overschrijding van 50 mg NO 3- /l in 2018 Grondwater Vlaams: afname van de gewogen gemiddelde nitraatconcentratie in filter 1 met 10%, i.e. 32 mg NO 3- /l, tegen 2018 Regionaal: afname van 5 mg NO 3- /l in elke HHZ met meer dan 50 mg NO 3- /l tegen 2018 Lokaal: afname van 10% in elke meetput met meer dan 100 mg NO 3- /l tegen 2018

12 Oordeelkundig bemesten Bemestingsnormen Werkzame stikstof verplicht Sierteelt en aardbeien aparte teeltgroep Verplichte bemestingsadviezen tuinbouw Gebruik stalmest stimuleren Verbodsperiode effluenten Bedrijfsmatige aanpak Bemesting uitvoeren en evalueren op bedrijfsniveau Evenwicht tussen bemestingsruimte en nutriëntengebruik Oordeelkundig bemesten Evalueren via nitraatresidu MAP5 Gebiedsgericht Focusgebieden en focusbedrijven Vrijstelling Aanduiden als focusbedrijf Nitraatresidu als instrument Bedrijfsevaluatie Naleving verbeteren Terreincontroles Gebieds- en bedrijfsgericht Doorlichting na risicoanalyse Proportionele sanctionering 29/05/

13 Oordeelkundig N-bemesting: de basis voor het halen van de waterkwaliteitsdoelstellingen Hoofdteelt Zandgronden Niet-zandgronden Sierteelt en boomkweek N dierlijk (kg/ha) N werkzaam (kg /ha) N dierlijk (kg/ha) N werkzaam (kg /ha) Verplichte bemestingsadviezen Eenjarige teelten: 1 staal per 2 ha Verhoogde bemesting Bemestingsruimte verhoogt met 10% Meerjarige teelten: 1 staal per 6 ha Niet naleven = -20% op bemestingsruimte in volgend jaar Niet-focusbedrijf Bedrijfsevaluatie nitraatresidu met strengere drempelwaarden 29/05/

14 Fosfaat aanpakken door slimme ontmijning Bemesting afstemmen op plantbeschikbare P in de bodem 4 klassen plantbeschikbare P met aangepaste bemestingsnormen Klasse I = laag: Pinput > Pexport Klasse II = streefzone: Pinput = Pexport Klasse III = hoog: Pinput < Pexport Klasse IV = zeer hoog: Pinput << Pexport Analyse 5 jaar geldig Geen analyse = referentie : klasse III : klasse IV Hoofdteelt Sierteelt en boomkweek Klasse I (kg P 2 O 5 /ha) Klasse II (kg P 2 O 5 /ha) Klasse III (kg P 2 O 5 /ha) Klasse IV (kg P 2 O 5 /ha) /05/

15 Efficiënter bemesten in een bedrijfsbenadering Bemesting opvolgen en evalueren op bedrijfsniveau Bemestingsruimte bepalen voor N & P Input BEDRIJF Output Oordeelkundig bemesten = mogelijk Evalueren via nitraatresidu 29/05/

16 Gebruik van stalmest en compost stimuleren Stalmest en compost Belangrijk voor aanvoer effectieve organische stof naar de bodem (naast andere maatregelen) MAAR naast C ook P Slechts 50% van de P- bemesting in rekening brengen Waar dit te verantwoorden is! = klasse I en II

17 Gebiedsgericht verstrengen voor een efficiëntere bemesting Lagere drempelwaarden nitraatresidu Strengere uitrijregeling Focusgebied vrijstelling Vanggewassen waar mogelijk Focusbedrijf Nietfocusgebied Nietfocusbedrijf Controle nitraatresidu 29/05/

18 Nitraatresidu als sleutelinstrument voor evaluatie bemestingsgedrag Evaluatie bemesting door VLM Status bedrijf Nitraatresidu bepalen op 1 perceel Categorie 0 (niet-focusbedrijf) Autocontrole Vrijstelling Categorie I (focusbedrijf) Nitraatresidu op 1 perceel Bedrijfsevaluatie nitraatresidu Categorie II (focusbedrijf) Categorie III (focusbedrijf) 29/05/

19 Nitraatresidu op 1 perceel Mestbank duidt perceel aan Resultaat getoetst aan 2 DW Autocontrole, geen maatregelen tenzij meerdere opeenvolgende overschrijdingen Teelt Sierteelt en boomkweek (specifieke teelt) Bode m Zand & nietzand Focusbedrijf Niet-focusbedrijf DW1 DW2 DW1 DW

20 Bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu Aantal metingen Minimum 3 percelen Minimum 1 perceel per teeltgroep Rekening houden met bedrijfsoppervlakte Mestbank duidt percelen aan Evaluatiecriteria Gewogen gemiddelde nitraatresidu t.o.v. gewogen gemiddelde drempelwaarden Aantal individuele nitraatresidubepalingen boven de individuele DW2 Aantal teeltgroepen met (gemiddeld) nitraatresidu boven de DW2 van de teeltgroep Categorie kleur Gewogen gemiddelde nitraatresidu Aantal nitraatresidubepalingen of Gemiddeld nitraatresidu per teeltgroep hoger dan DW2 Categorie 0 < DW1 gewogen Categorie 1 tussen DW1 gewogen en DW2 gewogen max. 1/3 Categorie 2 tussen DW1 gewogen en DW2 gewogen > 1/3 Categorie 3 > DW2 gewogen 29/05/

21 Voorbeeld: boomkweker 17 ha, focusbedrijf, 14 ha boomkweek, 3 ha grasland 2015 Controle i.o.v. Mestbank op 1 perceel boomkweek Resultaat: 153 kg NO 3- -N/ha tussen DW1 en DW2 Bedrijf blijft focusbedrijf in 2016 en moet autocontrole op bedrijfsniveau uitvoeren 2016 Autocontrole op bedrijfsniveau Aantal nitraatresidubepalingen Min 3 percelen Minstens alle teeltgroepen (= 2) Vierkantswortel bedrijfsoppervlakte = 4, nitraatresidubepalingen Teeltgroep Opp. # NRes DW1 DW2 Gras Sierteelt Totaal/DW gg NRES (kg N/ha) Gem. NRes Teeltgroep Gras Sierteelt 1 65 Sierteelt Sierteelt Gewogen gemiddelde = 105 kg NO 3- -N/ha Tussen DW1 (gewogen) en DW2 (gewogen) ¼ van de nitraatresidubepalingen > DW2 0 teeltgroepen gemiddeld > DW2 Categorie I: bedrijf blijft focusbedrijf + autocontrole in /05/

22 Bijkomende maatregelen voor significante overschrijdingen en voortdurend verbeteren Categorie II N-gebruiksruimte daalt met 10% Geen effluenten na 15/8 Verplichte bodembalans voor groentenbedrijven Bemestingsplan Voor- en namelden van de burenregeling Categorie III N-gebruiksruimte daalt met 20% Vanggewas verplicht op 20% van het bedrijfsareaal Alle mesttransport met AGR-GPS + Maatregelen Categorie II + 10% bij recidivisme in opeenvolgende jaren Voortdurend verbeteren: indien een bedrijf in opeenvolgende jaren gelijke resultaten behaald, wordt de maatregelen met 1 categorie verhoogd. 29/05/

23 Gerichte controle om een betere naleving te realiseren Risicoanalyse Doorlichting Proportionele sanctionering Transitie van administratieve naar terreincontrole 29/05/

24 Ook controles zullen gebieds- en bedrijfsgericht gebeuren Verderzetting controles MAP4 Terreincontroles van aanwending van meststoffen Controle van mestverwerking Controle van andere intermediairs Controle van derogatie Controle n.a.l.v. klachten Gebiedsgerichte terreincontroles (cfr. VODKA-actie) Terreincontroles van aanwending & andere ad hoc controles Bedrijfsbalans: evaluatie of nutriëntengebruik binnen de N- en P- gebruiksruimte van het bedrijf valt Risicoanalyse Bedrijfsdoorlichting Bedrijfsgerichte controles Nitraatresidu: Evaluatie van nutriëntengebruik binnen het bedrijf 40-50% van alle bedrijven/jaar 29/05/

25 Naleving is meer dan controle Bedrijfsadvies VLM Centrum voor Voorlichting en Begeleiding in duurzame Bemesting Waterkwaliteitsgroepen Gebiedsgerichte projecten Begeleiding 29/05/

26 Andere elementen uit het actieprogramma 29/05/

27 Blijvende nood aan verdere kennisopbouw Afstand waterlopen Opslag kopakker Onderzoek MAP5 in opdracht van VLM, ondersteund door het Onderzoeksplatform Duurzame bemesting Derogatie Nutriënten recuperatie

28 Conclusie: MAP 5 = Verantwoordelijkheid nemen gebiedsgericht bedrijfsmatig Vertrouwen geven Oordeelkundig bemesten 29/05/

29 Vragen?