Goed beheren, intensief beleven. Jaaroverzicht

Transcriptie

1 Goed beheren, intensief beleven Jaaroverzicht 2015

2 De pilot om een vakantiehuisje in Oostvoorne in gebruik te nemen, is met een jaarbezetting van ruim 90 procent geslaagd!

3 VOORWOORD Goed beheren, intensief beleven Het jaar 2015 is voor het Zuid-Hollands Landschap succesvol verlopen. In de Krimpenerwaard en de Bollenstreek hebben we diverse percelen kunnen aankopen. Ook het verwerven van 50 hectare natuur op Natuureiland Sophiapolder was een hoogtepunt. Daarnaast hebben we de Vosse- en Weerlanerpolder van de gemeente Hillegom in langjarig beheer gekregen. Aan ons de uitdaging om de weidevogels in dit gebied te behouden. In de Krimpenerwaard blijken we hiertoe in staat te zijn. Inventarisaties hebben aangetoond dat de weidevogelstand in onze natuurgebieden stabiel blijft, terwijl landelijk een sterk dalende trend zichtbaar is. De goede samenwerking met de Natuurcoöperatie Krimpenerwaard draagt hier zeker aan bij. Ten slotte kijk ik graag nog even vooruit naar Er dienen zich mooie aankoopkansen voor (zoals de Crezéepolder) en de campagne van6naar10procent zal stevig worden ingezet. Om onze provincie leefbaar te houden, willen we er vier procent nieuwe natuur bij. Binnen de campagne kan iedereen hier een steentje aan bijdragen. Door het opheffen van Groenservice Zuid-Holland krijgen talloze natuur- en recreatiegebieden een andere beheerder. Wij hebben de ambitie om bijvoorbeeld het Loetbos in de Krimpenerwaard en de Rhoonse en Carnisse Grienden in beheer te krijgen. Michiel Houtzagers, Naast het beschermen van natuur en waardevolle landschappen is ook het verbinden van mensen met natuur en onze stichting een kerntaak. De Dag van de Zandmotor was wederom een groot succes. Honderden ouderen hebben genoten van een dagje op het strand. En ook de Leidse Hooidagen, de Duinendag in de Duinen van Oostvoorne en de Fruitplukdag langs de Diefdijk waren geslaagde evenementen waar duizenden kinderen en hun ouders en grootouders de natuur hebben beleefd. Directeur Stichting Het Zuid-Hollands Landschap

4 Natuur en Landschap Het beheer van de in totaal hectare natuur en waardevolle landschappen is een kerntaak van het Zuid-Hollands Landschap. Vaak gaat het om jaarlijks terugkerende werkzaamheden zoals het maaien van gras en het hakken van grienden. In 2015 werden daarnaast verschillende projecten uitgevoerd die de kwaliteit van de natuur en de recreatieve mogelijkheden verbeteren. Door de renovatie van Landgoed Ockenburgh in Den Haag krijgt het drukbezochte gebied steeds meer allure. Restauratie Fort Noorddijk Nabij Nieuwenhoorn ligt Fort Noorddijk, dit pareltje in het landschap heeft zowel voor de natuur als cultuurhistorisch een grote waarde. Het Zuid- Hollands Landschap heeft restauratiewerkzaamheden aan Fort Noorddijk verricht. Belangrijke ingrepen zijn het aanbrengen van een waterdichte coating op het dak van het fort en het vervangen van alle kozijnen. Het fort is een belangrijke winterslaapplaats voor vleermuizen. Schapen op slikken Op de Slikken van Voorne heeft een schaapskudde gegraasd. Zij dragen hiermee bij aan het terugdringen van verruiging van het getijdengebied. Met name door stikstofoxiden uit de lucht worden de Slikken van Voorne steeds voedselrijker. Dit is nadelig voor talloze plantensoorten die afhankelijk zijn van voedselarme omstandigheden. De grazende schapen proberen het tij te keren. Bruggen in Klein Profijt vervangen Met het vervangen van de laatste vier bruggen kon dit project in 2015 succesvol worden afgerond. Recreanten en terreinmedewerkers kunnen het getijdennatuurgebied langs de Oude Maas bij Rhoon nu weer veilig bezoeken. Het vervangen van de bruggen was een logistiek ingewikkelde operatie. De houten brugdelen moesten over smalle paadjes naar de verschillende plekken getransporteerd worden. Nieuwe kozijnen voor Fort Noorddijk!

5 De laatste bruggen zijn geplaatst! Staat van baten & lasten 2015 (x 1.000) Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden 937 Subsidies van overheden Baten uit beleggingen 289 Overige baten Totaal baten Lasten, besteed aan de doelstelling: Natuurbeheer Monitoring 64 Kwaliteitsborging 54 Zakelijke lasten -11 Recreatie 282 Bezoekerscentrum 31 Communicatie 346 Ontwikkeling 181 Beheer derden 433 Opstallen 203 Beheeradministratie 55 Projecten Totaal besteed aan doelstelling Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 256 Kosten uit acties van derden 17 Kosten verkrijging subsidies v. overheden 55 Kosten beleggingen 1 Kosten beheer en administratie 750 Totaal werving baten Totale lasten Resultaat Resultaten 2015 In het natuurgebied Ommeloop bij Brielle is een belevingspad aangelegd. De boomgaard in De Kleistee in Ouddorp is samen met vrijwilligers van Natuur en Landschap Goeree- Overflakkee en medewerkers van Rabobank Goeree-Overflakkee opgeknapt. Met geld van de Nationale Postcode Loterij en het Streekfonds Krimpenerwaard is er in de Krimpenerwaard een aantal zogeheten zwarte sternputten aangelegd. De vogels kunnen hier veilig broeden. Het voormalig baggerdepot aan de Zouwendijk nabij Meerkerk is weer ingericht als natuur. Voor bezoekers is een wandelpad door het gebied aangelegd. Op een aantal percelen in de Achthovense Uiterwaarden heeft akkerbouw zonder bemesting plaatsgevonden. Hierdoor verschraalt de bodem en ontstaan op termijn waardevolle glanshaverhooilanden. De beheerkosten over 2015 komen uit op een bedrag van 481,= per hectare ten opzichte van 644,= over Voor specificaties:

6 Recreatie en Toezicht Het Zuid-Hollands Landschap vindt het belangrijk dat mensen kunnen genieten van de natuur en waardevolle landschappen in Zuid-Holland. Verbinding van mens en natuur is een van de speerpunten van het Meerjarenbeleidsplan. Om mensen veilig van de natuur te kunnen laten genieten, wordt toezicht gehouden. Boswachters Handhaving ontdekten in de duingebieden van Voorne en Hoek van Holland op meerdere plaatsen hennepplanten. Het Zuid-Hollands Landschap streeft naar meer toezicht.

7 Broodjes bakken bij de opening van De blije Bij Bezoekerscentrum Tenellaplas Bezoekerscentrum Tenellaplas is al vele jaren een belangrijk vertrekpunt voor een wandeling of fiets tocht door de Duinen van Oostvoorne. Daarnaast starten er ook veel excursies. In 2015 bedroeg het aantal deelnemers aan aangevraagde excursies door groepen zo n 700. Zo n 800 kinderen en hun ouders namen deel aan de rugzakroutes. Van deze aantrekkelijke manier om de natuur te ontdekken, wordt steeds vaker gebruik gemaakt. Dit kan ook gezegd worden van de NPLfietsuitleenservice. Hier is meer dan 100 keer gebruik van gemaakt. Het bezoekerscentrum is, net al voorgaande jaren, weer meer dan 210 dagen geopend geweest. Dit is alleen mogelijk geweest dankzij de inzet van vele vrijwilligers. Natuurspeeltuin Eiland van Brienenoord Op het Eiland van Brienenoord is de nieuwe natuurspeeltuin De blije Bij geopend. Kinderen hebben hier de ruimte om met boomstammen, rivierzand en wilgentakken te spelen. De Natuurspeeltuin is een gezamenlijk project van het Zuid- Hollands Landschap en de Volkstuinvereniging Van Brienenoord. Bij de opening konden kinderen broodjes bakken op houtvuur, vogelhuisjes timmeren, bijenhotels maken, uilenbraakballen pluizen en insecten zoeken in de omgeving. Ga eens naar onze nieuwe natuurspeeltuin Resultaten 2015 De vergaderruimte in het bezoekerscentrum Tenellaplas werd 170 keer geboekt en gebruikt voor workshops, lezingen, cursussen, vergaderingen en intern overleg. Door het wegvallen van een provinciale subsidie voor het bezoekerscentrum kan de medewerker van het Zuid-Hollands Landschap nog maar één dag per week als beheerder actief zijn. Vrijwilligers vangen het werk op. De boswachters Handhaving hebben 300 officiële waarschuwingen uitgedeeld en is er 275 keer procesverbaal opgemaakt. In de regio Kuststreek zijn de recreatievoorzieningen in kaart gebracht en is een onderhouds-, vervangings-, en investeringsbegroting gemaakt.

8 Kwaliteitsborging Natuurbeheer Welke effecten het beheer van natuur en landschap op de flora en fauna heeft, wordt door het Zuid-Hollands Landschap nauwgezet gevolgd. Om dit in de toekomst nog beter te kunnen doen, wordt gewerkt aan het opstellen van deelregiovisies. Als eerste voor de Krimpenerwaard. Hier hadden de weidevogels een goed broedseizoen. In de Hooge Boezem achter Haastrecht zijn in de trektijd een poelruiter en een reuzenstern waargenomen. Wijziging opzet beheerplannen In 2015 is het Zuid-Hollands Landschap in samenspraak met de Natuurwetenschappelijke Commissie gestart met een pilot voor het opstellen van een deelregiovisie voor de Krimpenerwaard, een nieuw niveau in de beheerkwaliteitscyclus. Een deelregio is veelal gebaseerd op samenhangende landschappelijke kenmerken (een streek ). Het planniveau van de deelregiovisies leent zich beter om de nieuwe organisatiekoers (Binden, Bewaren, Bezielen en Betalen), die de ambities voor de organisatie op een hoog abstractieniveau beschrijft, te vertalen naar streekniveau. Deelregiovisies benaderen de aspecten natuur, beleving, samenwerking en cultuurhistorie in samenhang. Weidevogels in de Krimpenerwaard Polder De Nesse in de Krimpenerwaard is in 2015 geïnventariseerd op broedende weidevogels. Tureluur is iets toegenomen, slobeend iets afgenomen, grutto gelijk gebleven. Als je nagaat dat het landelijke beeld nog steeds een negatieve trend weergeeft en 2015 wordt gezien als een slecht jaar voor de weidevogels, is dit hoop-

9 Prachtige landschappen voor wandelingen en fietstochten gevend. Maar voor zo n grote polder kan het nog beter. Daarom gaat het Zuid-Hollands Landschap in 2016 samen met het Hoogheemraadschap aan de slag in het gebied. Er worden flauwe oevers aangelegd waardoor er meer foerageergebied ontstaat. Bredere greppels bieden kruiden meer kans. Kuikens maken hier graag gebruik van. Wellicht de belangrijkste maatregel is dat het waterpeil een natuurlijker verloop krijgt en het gebied in het voorjaar een stuk natter wordt. Gras groeit daardoor minder snel, waardoor er pas na het broedseizoen gemaaid hoeft te worden. Daarnaast wordt de grond zachter, zodat grutto s en andere langsnavels makkelijker naar wormen kunnen zoeken. Resultaten 2015 In polder De Nesse verbetert de waterkwaliteit door minder verontreinigd oppervlaktewater in te laten. Tijdens nachtelijk onderzoek op het strand van Oostvoorne is de zeldzame Noordse woelmuis ontdekt. De kleine bonte specht heeft Klein Profijt als leefgebied gekozen. In polder Achterbroek profiteerden weidevogels van een hoger waterpeil. In de Zouweboezem heeft een steltkluut gebroed. De Grutto..! Fiets eens door de Krimpenerwaard!

10 Communicatie, Voorlichting en Educatie Leidse Hooidagen zeer geslaagd De Leidse Hooidagen zijn op 29 en 30 augustus zeer succesvol verlopen. Ruim bezoekers vermaakten zich met talloze activiteiten in natuurgebied t Vogelhoff in Leiden. Het is voor de derde keer dat het Zuid-Hollands Landschap met vele partners de Leidse Hooidagen organiseerde. In 2015 met Naturalis en Museum Boerhaave als nieuwe partners. Doel was om ouders en kinderen te laten ervaren hoe leuk het is om de natuur in te trekken. Geholpen door het schitterende weer is dat bijzonder goed gelukt. Dag van de Zandmotor Met verschillende middelen en activiteiten werkt het Zuid- Hollands Landschap aan haar zichtbaarheid en draagvlak en zorgt zij ervoor dat zoveel mogelijk mensen kunnen kennismaken met natuur, erfgoed en landschap. De focus ligt hierbij vooral op lokale en regionale activiteiten waardoor mensen gestimuleerd worden om de genieten van natuur dichtbij. Het tijdschrift werd in 2015 verzonden zonder plastic seal. Dit leverde niet alleen een kleine besparing op, maar draagt vooral bij aan een groener imago.

11 Fruitplukdag langs de Diefdijk Op 3 oktober organiseerde het Zuid-Hollands Landschap een feestelijke Fruitplukdag. Iedereen was welkom in de boomgaard aan de Diefdijk in Leerdam. Naast het plukfruit en sap, werd er ook haardhout uit eigen terreinen verkocht. En wie er echt een gezellig uitje van wilde maken, kon vooraf een goed gevulde picknickmand reserveren. De Fruitplukdag trok zo n 450 bezoekers. Lekker springen in het hooi, natuurlijk op de Leidse Hooidagen... Resultaten 2015 Het Zuid-Hollands Landschap organiseerde in 2015 zo n 175 excursies, activiteiten, werkdagen en evenementen. Ruim 300 scholieren kregen op Natuureiland Sophiapolder een veldwerkles. De website trok unieke bezoekers, een groei van 63,9 procent ten opzichte van Tijdens de verschillende Lammetjesdagen konden kinderen lammetjes knuffelen en beschuit met muisjes eten. Het Zuid-Hollands Landschap wist haar adressenbestand uit te breiden van naar Samen waterdiertjes zoeken Tijdens de Dag van de Zandmotor beleefden 400 ouderen een bijzondere dag op het strand.

12 Fondsenwerving en Beschermerswerving De achterban van het Zuid-Hollands Landschap bestond eind 2015 uit Beschermers, een lichte afname ten opzichte van het jaar De afgelopen jaren zijn verschillende overheidssubsidies afgebouwd. Om de noodzakelijke en wenselijke activiteiten toch te kunnen uitvoeren, is het belangrijk mensen actiever bij ons werk te betrekken. Deze koers varen we nu enkele jaren en werpt zijn vruchten af. Beschermers van het Zuid-Hollands Landschap kamperen

13 Campagne Van 6 naar 10 procent In 2014 is een marketingstrategie ontwikkeld om mensen meer aan het Zuid-Hollands Landschap te binden en op nieuwe manieren financiële middelen te genereren. Deze strategie is vertaald naar de campagne Van 6 naar 10 procent, een verademing voor de regio. Het fundament onder deze campagne is dat maar zes procent van Zuid-Holland uit beschermde natuur bestaat. Om de provincie voor mensen gezond en leefbaar te houden zou dit tien procent moeten worden. Begin november is het project officieel gestart met de lancering van een campagnewebsite. Mensen kunnen hier een stukje bestaande natuur van het Zuid-Hollands Landschap adopteren of aangeven in welke Zuid-Hollandse regio meer beschermde natuur zou moeten komen. Samenwerking met bedrijven en instellingen Diverse bedrijven en instellingen steunen het Zuid-Hollands Landschap en dragen daarmee bij aan het behoud van de natuur en waardevolle landschappen in Zuid-Holland. In 2015 werkte de stichting samen met: AKZO Nobel, Archeon, BP Raffinaderij Rotterdam, APM Terminals Maasvlakte II, De Friesland Zorgverzekeraar, Europe Container Terminals (ECT), Gemeente Noordwijk, Gemeente Westland, HD Projectrealisatie, Shell en thuiszorgorganisatie Florein. Vermogensfondsen droeg bij aan niet-reguliere projecten, restauraties bijvoorbeeld, of publieksevenementen. Daarnaast zijn er ook anonieme partijen geweest, die bijgedragen hebben aan de totstandkoming van dit soort mooie projecten. Het Zuid-Hollands Landschap is erg blij met deze samenwerking. Resultaten 2015 Eneco en Nuon onderzoeken samen met het Zuid-Hollands Landschap hoe zij het natuur- en recreatiegebied in de directe omgeving van Windpark Slufterdam kunnen versterken. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij maakte ook in 2015 de uitvoering van talloze projecten mogelijk. Een geselecteerde groep Beschermers kreeg een mailing op de mat waarin de mogelijkheden voor een periodieke schenking of nalatenschap werd uitgelegd. De inkomsten uit Beschermers bleven stabiel.

14 Beleid en Samenwerking Het actief verwerven van natuur is in 2015 beperkt gedaan. In totaal is ruim 22 hectare nieuw in eigendom of (tijdelijk) beheer gekomen. Het gaat om enkele percelen in de Krimpenerwaard en in de Bollenstreek. De verwerving van 50 hectare grond op Natuureiland Sophiapolder maakt het beheer efficiënter en goedkoper. Verwerving Nespolder In de Nespolder bij Bergambacht kon het laatste inliggende graslandperceel in het nieuwe natuurgebied verworven worden. De aankoop past binnen de afspraken die zijn gemaakt in het kader van het Veenweidenpact Krimpenerwaard. Hierin is afgesproken dat door de Krimpenerwaard een robuuste strook natuur wordt aangelegd. Het nieuw verworven perceel heeft net als de andere percelen in het zuidelijke deel van de polder botanische potenties. Door de ligging onderaan de Lekdijk komt er kwel in het gebied voor. Dotterbloem en echte koekoeksbloem zijn soorten die hiervan profiteren. Daarnaast loopt er een oude stroomrug door het gebied. De klei en het zand dat hierdoor op het veen ligt, is ideaal voor planten als bosbies en zeegroene rus. Door de Nespolder loopt een gemarkeerde wandelroute van ruim drie kilometer. ook profiteren Dus recreanten de verwerving. van Gereedschapsuitleen, goed idee!

15 Project Buijtenland van Rhoon Het Zuid-Hollands Landschap heeft een gesprek gevoerd met de drie kwartiermakers die een natuurcoöperatie realiseren in het Buijtenland van Rhoon. Het Zuid-Hollands Landschap heeft de ambitie geuit om conform het plan Veerman de Rhoonse en Carnisse Grienden samen met Klein Profijt integraal als Natura 2000-gebied te gaan beheren. De Nespolder bij Bergambacht Voor verschillende Natura 2000-ontwerpbeheerplannen diende het Zuid-Hollands Landschap zienswijzen in. Resultaten 2015 In polder De Nesse bij Ouderkerk aan den IJssel zijn twee weidevogelrijke percelen verworven. Bij Langeveld zijn een voormalige camping en een voormalig bollenveld verworven. De twee gebieden worden omgevormd tot duinnatuur. In het kader van het programma Natuur & Gezondheid in Den Haag wordt op Landgoed Ockenburgh een speciale route ontwikkeld voor mensen die slechtziend of slecht ter been zijn. Het Zuid-Hollands Landschap is betrokken bij de campagne Baywatch, die tot doel heeft te voorkomen dat de kust door bebouwing verder wordt aangetast. De Groene Motor heeft een aantal grote projecten, zoals de interactieve website en een volledig webbased gereedschapbeheersysteem gelanceerd en talloze cursussen georganiseerd. Sophiapolder...

16 Personeel en Organisatie In 2015 is de cultuuromslag meer en meer geïmplementeerd in onze manier van werken, denken, overlegstructuren en werving en selectie. Er is gewerkt aan resultaatgerichte functieprofielen en de stichting gaat aan de slag met resultaatgericht werken en duurzame inzetbaarheid. Het aantal vrijwilligers blijft stijgen. De foto s in dit jaaroverzicht zijn onder andere gemaakt door: Jan-Alewijn Dijkhuizen, Henk Freriksen, Niels Godijn, Niek Koppelaar en Idde Lammers. Nieuwe functieprofielen In 2015 vond een onderhoudsronde functieprofielen plaats met als resultaat toekomstbestendige resultaatgerichte functieprofielen, en een aantal aangepaste functiebenamingen om de herkenbaarheid naar buiten te vergroten. Zo zijn er nu bijvoorbeeld Boswachters Uitvoering en Boswachters Handhaving. Provinciale Vrijwilligersdag Ruim 300 vrijwilligers kwamen op 14 maart naar Nieuw Leeuwenhorst voor de Provinciale Vrijwilligersdag. Ze genoten van een heerlijke lunch en allerlei activiteiten. Daarnaast werd de nieuwe website Zelf doen in Erfgoed en Groen Zuid-Holland aangekondigd. Hier kunnen vrijwilligers nieuwe kennis opdoen, kennis delen, zich opgeven voor activiteiten en cursussen, elkaar ontmoeten en zich presenteren. De Groene Motor en Erfgoedhuis Zuid-Holland zijn de initiatiefnemers van de website. Groei aantal vrijwilligers Het aantal vrijwilligers dat actief is voor het Zuid-Hollands Landschap groeit nog altijd jaarlijks. Eind 2015 stond de teller op 285, een record. De stichting is verheugd over de groei. Mede door de professionele begeleiding, een gevarieerd cursusaanbod en een volwaardige en herkenbare outfit zijn de vrijwilligers waardevolle krachten in het veld, in het bezoekerscentrum, bij excursies en op kantoor. Oude Delft CG Delft info@zhl.nl Het volledige Jaarverslag en Jaarrekening 2015 is te downloaden via: