Judith Veenendaal & Annemarie van der Meer (LVVP) Samenvatting & advies onderzoek naar kwaliteitsstatuut binnen zorginkoop

Transcriptie

1 Aan Van Betreft Judith Veenendaal & Annemarie van der Meer (LVVP) Jacco Aantjes & René Meijer (Arteria Consulting) Samenvatting & advies onderzoek naar kwaliteitsstatuut binnen zorginkoop Datum 16 maart Aanleiding In het kader van de verlichting van de administratieve lasten in de zorg zijn verschillende initiatieven in de zorg gaande. Eén daarvan is de werkgroep administratieve lasten GGZ, aangestuurd vanuit VWS en waarin verschillende branchepartijen actief zijn. Deze subwerkgroep heeft onder andere als doel gehad: Breng de overlap van het kwaliteitsstatuut met de contracten van 2017 en de polisvoorwaarden van 2017 in beeld van alle verzekeraars, zowel voor sectie II als sectie III Breng daarnaast alle extra eisen in beeld die verzekeraars in de contracten van 2017 en in de polisvoorwaarden van 2017 stellen aan aanbieders bovenop het kwaliteitsstatuut, zowel voor sectie II als sectie III. 2. Uitvoering onderzoek Voor het uitvoeren van het onderzoek is in eerste instantie alleen gebruikgemaakt van de (openbare) inkoopdocumentatie van de zorgverzekeraars. Onder openbaar is verstaan, die documenten die vanuit het publieke domein direct zijn op te zoeken en te gebruiken. De documenten zijn geïnventariseerd op de wijze van kwaliteitsuitvraag voor de inkoop van 2017 aan de hand van de indicatoren in het kwaliteitsstatuut. Hiervoor is een analytisch kader opgesteld, waarin de relatie wordt gelegd tussen de verschillende secties en onderdelen van het kwaliteitsstatuut en hetgeen in de inkoopdocumentatie wordt genoemd door de zorgverzekeraars met betrekking tot kwaliteit en hetgeen zij (kunnen) uitvragen. Uitgangspunten bij het onderzoek zijn geweest: Het kwaliteitsstatuut staat zelf niet ter discussie. Deze is in 2016 geformaliseerd en in 2018 zal de eerste evaluatie plaatsvinden. Tussen alle betrokken partijen is overeengekomen dat in de tussenliggende 2 jaren er geen wijzigingen en/of aanvullingen gedaan zullen worden. Het achterliggende doel bij het onderzoek is input te vergaren voor een vereenvoudiging in de inkoopdocumentatie, zodat deze bij de contractering van 2018 in kan gaan. De insteek voor onderzoek en analyse is te zoeken naar mogelijkheden tot vermindering van administratieve lasten. Het is dus geen vergelijking van alle inkoopdocumentatie onderling. Bij het opstellen van de inkoopdocumentatie 2017 had het kwaliteitsstatuut nog geen formele status. Bij het analyseren van de data is hiermee rekening gehouden. In het onderzoek is dus bewust stilgestaan bij het gegeven dat gebruik is gemaakt van beperkte gegevens. Echter, deze gegevens schetsen wel een beeld op grond waarvan acties voor de toekomst kunnen worden genomen.

2 Notitie Arteria Consulting Samenvatting & advies Pagina 2 Daarnaast geldt dat het onderzoek is uitgegaan van de specifieke context van het kwaliteitsstatuut. Namelijk, het statuut heeft betrekking op de relatie van de zorgaanbieder en de cliënt. Hiermee is het gericht op het bieden van duidelijkheid aan de cliënt over hetgeen hij van de zorgaanbieder mag verwachten op het gebied van de behandeling. In dit onderzoek wordt de relatie gelegd met de inkoopdocumentatie, die in principe betrekking heeft op de relatie tussen zorgverzekeraar en zorgaanbieder. Buiten beschouwing wordt gelaten de polisvoorwaarden, omdat deze expliciet de relatie beschrijven tussen cliënt/verzekerde en de zorgverzekeraar. In onderstaande schema is dit weergegeven: Na de eerste analyse van de inkoopdocumentatie, en op grond van signalen vanuit de LVVP, heeft een aanvullende uitvraag plaatsgevonden bij de zorgverzekeraars voor niet-openbare documentatie om te komen verdere detaillering. Deze uitvraag is via ZN gedaan. Daarbij is overeengekomen dat zorgverzekeraars de uitkomsten met betrekking tot de eigen documentatie voorafgaand ingezien hebben en formeel akkoord voor publicatie hebben gegeven. Dit ter voorkoming dat voor hen concurrentiële informatie middels dit onderzoek gedeeld zou worden. Van de zorgverzekeraars zijn aanvullende overeenkomsten, contracten en vragenlijsten ontvangen. In onderstaande schema is weergegeven welke zorgverzekeraars documenten hebben aangeleverd: Daarbij ligt wel een overlap tussen zorgverzekeraars die aangesloten zijn bij Multizorg. Tot en met de zorginkoop voor 2017 verzorgt Multizorg het de inkoop voor ASR, ONVZ, Zorg en Zekerheid en Eno. Dit betekent dat de zorgovereenkomst identiek is.

3 Notitie Arteria Consulting Samenvatting & advies Pagina 3 3. Resultaten In een separate bijlagen zijn de confrontatiematrixen bijgeleverd. In de matrixen staan alle resultaten van het door Arteria Consulting uitgevoerde onderzoek. Hierbij is onderscheid gemaakt naar vrijgevestigden en instelling, conform de indeling van het kwaliteitsstatuut (sectie II en sectie III) Algemeen beeld Een belangrijk uitgangspunt wordt breed gedeeld; namelijk de positie van het kwaliteitsstatuut. De aanwezigheid van een (goedgekeurd) kwaliteitsstatuut geldt als uitgangspunt voor inkoopvoorwaarden van de zorgverzekeraars. Daarbij wordt eveneens verwezen naar een deel van de indicatoren uit het statuut. Echter, bij de uitvraag voor de inkoop 2017 zijn wel onduidelijkheden geconstateerd: Indicatoren in secties van vrijgevestigde en instellingen zijn verschillend. Het onderscheid tussen deze indicatoren is soms onduidelijk (bijvoorbeeld bij de indicatoren afsluiting/nazorg ). In sectie II wordt op dit onderdeel een andere vraag gesteld dat in sectie III. Wet- en regelgeving wordt ook als indicator uitgevraagd, terwijl dit in feite een verplichting is. Separate uitvraag is dus dubbel en onlogisch. (N.b. Voor het kwaliteitsstatuut is dat anders, omdat die ook een functie heeft richting de cliënt. Daar kan niet uitgegaan worden van voldoende kennis van wet- en regelgeving) De invulling van aantal indicatoren is open, niet meetbaar en/of vergelijkbaar. Daarmee leidt uitvraag niet tot betekenisvolle informatie voor onderlinge vergelijking en inkoop. Eveneens is de keuze van zorgverzekeraars om bepaalde delen van kwaliteitsstatuut wel of niet verdiept uit te vragen niet duidelijk op grond van de informatie vanuit de inkoopdocumentatie. De uitvraag van zorginhoudelijke en bedrijfsinhoudelijke informatie kent weinig onderscheid, terwijl wel sprake is van een onderlinge relatie. Immers het bereiken van een omzetplafond kan van invloed zijn op de mogelijkheden voor het leveren van bepaalde zorg. Bepaalde zaken worden impliciet gelaten, terwijl zorgverzekeraars en branche er veel waarde aan hechten. Belangrijk voorbeeld is de continuïteit van zorgverlening in relatie tot (door)leverplicht. Dit hangt samen met voorgaande punt. De geconstateerde verschillen tussen zorgverzekeraars lijken vaak een beperkte concurrentiele waarde te hebben. Uit het onderzoek is deze niet goed te herleiden. Voorbeelden zijn: Indicatoren worden verschillende geïnterpreteerd Normen zijn niet eenduidigheid geformuleerd In inkoopdocumenten en contracten staan verschillende indelingen van de sector: gbggz / gggz Instelling / vrijgevestigde.

4 Notitie Arteria Consulting Samenvatting & advies Pagina Conclusie vanuit het onderzoek Op grond van het onderzoek en de analyse worden de volgende conclusies getrokken: 1) Het kwaliteitsstatuut wordt wel genoemd als basisvoorwaarde, maar krijgt slechts beperkte inhoudelijke uitwerking in het inkoopbeleid dat op 1 april 2016 is gepubliceerd. Dit is begrijpelijk gezien de status van het kwaliteitsstatuut bij publicatie van het inkoopbeleid en - overeenkomsten in ) Er zijn behoorlijke verschillen tussen zorgverzekeraars aangaande de kwaliteitseisen die zij stellen: a) Relatie met het kwaliteitsstatuut vaak beperkt b) Normen weinig uitgewerkt en smart gemaakt. 3) Weinig duidelijkheid over uitvoering en naleving (controles). 4) Mogelijke relatie met andere kwaliteitsinstrumenten in het veld wordt niet genoemd (eisen van de beroepsgroep/branchevereniging, visitaties, HKZ, planetree). 5) Inkoopdocumentatie en kwaliteitsstatuut zijn gericht op verschillende doelgroep (zie de driehoek voor context). Gevolg is dat het soort indicatoren, en het doel van indicatoren, verschillen. Denk bijvoorbeeld aan het borgen van de privacy of de invulling van de behandeling. Voor de inkoopdocumentatie 2018 is daarmee zeker ruimte voor vereenvoudiging en uniformering, hetgeen zal leiden tot administratieve lastenverlichting Uitkomsten sessie subwerkgroep kwaliteitsuitvraag GGZ Op 7 februari 2017 is de subwerkgroep kwaliteitsuitvraag ggz bijeengekomen. Onder leiding van VWS is in gezamenlijkheid met verzekeraars, ZN, LVVP, NIP en NVvP, gesproken over de kwaliteitsuitvraag van zorgverzekeraars in de inkoopdocumentatie versus de indicatoren die opgenomen zijn in het kwaliteitsstatuut. Basis voor deze discussie is voornoemde onderzoek geweest. In deze bijeenkomst zijn de onderdelen uit de confrontatiematrixen besproken. Dit heeft geresulteerd in het toekennen van een kwalificatie per onderdeel. De kwalificaties bestaan uit: Vink (groene arcering): houdt in dat er overeenstemming is bereikt over het schrappen van deze eis. Kansrijk (gele arcering): betekent dat er nog nader overleg met een partij moet plaatsvinden, maar dat de werkgroep verwacht dat dit onderdeel ook in aanmerking kan komen voor de kwalificatie vinkje. Parkeren (rode arcering): houdt in dat dit onderdeel op dit moment teveel discussie oproept en meer tijd nodig is, een vervolgoverleg, om te komen tot een conclusie. Voor zowel vrijgevestigden als instellingen geldt dat er veel eisen geschrapt kunnen worden, zo is in gezamenlijkheid geconstateerd. Zie hiervoor de verder uitgewerkte arceringen in de confrontatiematrixen. De uitkomsten zijn in het Bestuurlijk Overleg van 23 februari en 9 maart voorgelegd. Hierin is besloten dat voor vrijgevestigden 14 onderdelen en voor instellingen 12 onderdelen niet langer via de contractering door de zorgverzekeraars worden uitgevraagd, en wel per 2018.

5 Notitie Arteria Consulting Samenvatting & advies Pagina 5 4. Advies Het advies is gebaseerd op het onderzoek, de verschillende gesprekken met de branchepartijen, individuele zorgverzekeraars en de sessie van 7 februari Organiseren vervolgacties Belangrijkste advies is zorg te dragen dat vervolgacties worden georganiseerd op dit onderwerp verder uit te werken en te implementeren. Hoewel begin april de inkoopdocumentatie van de zorgverzekeraars wordt gepubliceerd, is wel gebleken dat nog veel zaken vervolgonderzoek en een concreet voorstel vragen. Met betrekking tot de kwaliteitsuitvraag wordt geadviseerd om: Monitoring: na verschijning van de inkoopdocumentatie 2018, deze eveneens in een confrontatiematrix te plaatsen (gelijk aan de wijze waarop dat voor 2017 is gedaan). Op basis van deze matrixen in gezamenlijkheid komen tot zaken die specifiek wel en niet uitgevraagd kunnen worden binnen een uniform kwaliteitsstatuut. Doel hierbij moet zijn het voorkomen van nieuwe administratieve lasten en bij voorkeur zelfs schrappen van overbodige eisen. Aansluitend de vertaalslag maken naar de wijze waarop naleving en controle, vorm en inhoud kan gaan krijgen. Indien dit achterwege blijft is het risico zeer groot dat eind 2017 pas de discussie wordt gestart over het verminderen van administratieve lasten binnen de zorginkoop. Uit de afgelopen periode blijkt dat het meer tijd vraagt en om eerder resultaat vraagt, wil het in volledigheid meegenomen kunnen worden in het beleid van de zorgverzekeraars Creëren gedeelde visie Het onderwerp kwaliteitsuitvraag in combinatie met vermindering van administratieve lasten binnen de zorginkoop vraagt een bredere insteek dan alleen kwaliteit. Immers, de administratieve lasten zijn gerelateerd aan de brede gegevens uitvraag binnen het zorginkoopproces, en niet alleen de toepassing van het kwaliteitsstatuut. In de sessie van 7 februari is dat wel duidelijk geworden, hoewel de zorgverzekeraars moeite hadden met deze verbreding. In de daar gevoerde discussie is onderstaande model eigenlijk continu teruggekomen, zonder dat het als zodanig is benoemd. Het is duidelijk dat er twee tegengestelde krachten van kracht zijn binnen de zorginkoop, namelijk: 1. de behoefte om te vereenvoudigen (o.a. door uniformeren) versus 2. de taak van de zorgverzekeraars om gedifferentieerd in te kopen. Echter, op basis van het hier volgend model is het wel degelijk mogelijk om te komen tot vereenvoudiging en uniformering.

6 Notitie Arteria Consulting Samenvatting & advies Pagina 6 De volgende vragen dienen dan te worden beantwoord: Wet- en regelgeving geldt altijd Wat zijn de belangrijkste zaken daaruit, waarnaar men wil verwijzen? Welke redenen liggen eraan ten grondslag om deze te expliciteren binnen zorginkoop? Positionering van het kwaliteitsstatuut Kwaliteit en bedrijfsvoering zijn twee aparte zaken, dus bij zorginkoop zal men alle onderwerpen aangaande kwaliteit dienen te relateren aan het kwaliteitsstatuut Verhelderd dient te worden waar de scheidslijn ligt, de verbinding en mogelijk grijsgebied tussen kwaliteit en bedrijfsvoering Achterliggende vragen zijn dan: i) Wat is concurrentieel en wat kan in gezamenlijkheid? ii) Wat kan uniform? i) Wat zijn de vrijheidsgraden voor eigen beleid van de zorgverzekeraars? Op welke wijze gaat de uitvoering plaatsvinden: Uitvoering (lees: uitvraag bij zorginkoop)? Naleving (lees: controles bij uitvoering versus visitaties)?

7 Notitie Arteria Consulting Samenvatting & advies Pagina Opzetten inkoop portaal Een kansrijke mogelijkheid om de administratieve lasten bij inkoop te verlichten is het komen tot een systematiek van eenmalige uitvraag meervoudig gebruik. Dit betekent dat zorgverzekeraars gezamenlijk de uniforme informatie eenmalig uitvragen en vervolgens onderling delen. De zorgaanbieder hoeft daarmee veel informatie nog maar één keer aan te leveren. Concreet voorbeeld hiervan is het inkoopportaal dat Vektis voor de zorgverzekeraars heeft ingericht ten behoeve van de inkoop van huisartsen zorg. Daarbij is het Vektis gelukt, in samenspraak met de zorgverzekeraars, om een aanlevering van meer dan 200 vragen aan meerdere zorgverzekeraars terug te brengen naar 40 vragen in één portaal. Geadviseerd wordt om samen met de ZN, zorgverzekeraars en de zorgaanbieders, te onderzoeken of Vektis eenzelfde portaal kan inrichten voor de GGZ.