N Auto-experts A04 Brussel, MH/JC/LC

Transcriptie

1 N Auto-experts A04 Brussel, MH/JC/LC A D V I E S betreffende HET WETSVOORSTEL TOT ERKENNING VAN HET BEROEP VAN AUTO-EXPERT EN TOT OPRICHTING VAN EEN INSTITUUT VAN DE AUTO-EXPERTS (bekrachtigd door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO op 14 mei 2004) ***

2 2 In zijn brief van 11 maart 2004 vroeg de Voorzitter van de Kamercommissie voor het Bedrijfsleven, het Wetenschapsbeleid, het Onderwijs, de nationale wetenschappelijke en culturele Instellingen, de Middenstand en de Landbouw vóór 19 april 2004 het advies van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO betreffende het wetsvoorstel tot erkenning en bescherming van het beroep van auto-expert en tot oprichting van een Instituut van de auto-experts. Na raadpleging van de commissie Vrije beroepen en van het Interfederaal Bureau nr. 16 tijdens gezamenlijke vergaderingen op 23 maart 2004 en 1 april 2004, bracht de Hoge Raad eenparig volgend advies uit tijdens de algemene vergadering d.d. 14 mei HISTORIEK 1. Bekendmaking van het verzoek tot bescherming van het beroep van automobieldeskundige door de Beroepsvereniging der Automobieldeskundigen van België (UPEX) in 1991 (BS 19 december 1991) op basis van de kaderwet van 1 maart 1976 tot reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen. 2. Het ten dele gunstig advies van 2 juli 1992 van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO over de reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de beroepsactiviteit van automobieldeskundige. 3. Koninklijk Besluit van 28 maart 2000 houdende afwijzing van het verzoekschrift om de bescherming van de beroepstitel en de vastlegging van de voorwaarden tot uitoefening van het beroep van automobieldeskundige, ingediend door de Beroepsvereniging der automobieldeskundigen van Belgie (UPEX) overeenkomstig de bepalingen van de kaderwet van 1 maart 1976 tot reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen. 4. In zijn door de toenmalige Minister van Middenstand teksten opgesteld met het oog op de bescherming van de titel en de activiteiten en de organisatie van de federale raden van de auto-experts. Deze teksten zijn echter nooit verder dan het ontwerpstadium geraakt. 5. Wetsvoorstel van 12 februari 2004 tot erkenning en bescherming van het beroep van auto-expert en tot oprichting van een Instituut van de auto-experts. ALGEMENE BEMERKINGEN De auto-experts streven reeds jaren de reglementering van hun beroep na. De Hoge Raad onderschrijft de wens alsook de argumenten van de auto-experts tot de reglementering van hun beroep maar stelt zich vragen over de uitvoerbaarheid en werkbaarheid van het wetsvoorstel in zijn huidige vorm.

3 3 Wettelijke context Het wetsvoorstel beoogt door middel van een specifieke wet voor het beroep van auto-expert zowel de beroepstitel als de beroepsactiviteiten van de auto-expert te beschermen. De Hoge Raad waarschuwt voor een wildgroei aan wetten inzake beroepsreglementeringen. Aangezien de vertegenwoordigers van de auto-experts pleiten voor een reglementering die zowel van toepassing is op de auto-experts die het beroep uitoefenen als zelfstandige als op hen die het beroep uitoefenen als werknemer, wordt geen gebruik gemaakt van de kaderwet van van 1 maart 1976 tot reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen. Het toepassingsgebied van deze kaderwet is namelijk beperkt tot de zelfstandigen. De Hoge Raad oordeelt dat het dan ook prioritair gewenst is over een algemeen wettelijk kader te beschikken waarin diverse beroepen op een vergelijkbare wijze georganiseerd kunnen worden. Dergelijke wet moet een lichtere organisatiestructuur omvatten die ook toepasbaar is voor beroepen met een gering aantal beoefenaars. De Hoge Raad wijst ook op problemen die zich kunnen voordoen tengevolge van één en dezelfde regeling voor de zelfstandigen en de werknemers. Voornamelijk de bepaling dat de auto-experts hun beroep op een intellectueel onafhankelijke basis dienen uit te oefenen en de concrete invulling van deze bepaling, kan met betrekking tot de auto-experts die hun beroep als werknemer uitoefenen tot problemen aanleiding geven. De Hoge Raad stelt daarom voor bij de inschrijving op de lijst van de beroepsbeoefenaars aan te duiden onder welk statuut men het beroep zal uitoefenen. Diverse bemerkingen De Hoge Raad formuleert vervolgens nog een aantal algemene diverse bemerkingen waarvan de meeste in de artikelsgewijze bespreking geïllustreerd worden. - Er bestaat onduidelijkheid over de exacte cijfers van het aantal auto-experts in België en hun onderscheiden statuten. UPEX schat hun aantal op ca Informatie inzake de verhoudingen tussen het aantal zelfstandige auto-experts, het aantal auto-experts in dienst van verzekeringsmaatschappijen of expertisebureaus en het aantal auto-experts in overheidsdienst blijkt onbeschikbaar. - De inhoud van de artikelen van het voorstel moeten beter onderscheiden worden en het voorstel vereist een logischere structuur. - De Nederlandstalige en Franstalige versie stemmen niet altijd overeen (zie bijvoorbeeld art. 11 en art. 37). - Er dienen bepalingen voor de Duitstalige Belgen in het voorstel opgenomen te worden. - Wat de werking en de organisatie van het Instituut betreft, kent het voorstel vele taken en bevoegdheden toe aan de raad van het Instituut. Deze belasting van de raad kan, gezien het karakter van deze raad, de werking van het Instituut bemoeilijken.

4 4 - De tucht- en beroepsprocedure dienen beter uitgewerkt te worden. Met betrekking tot de organisatie van deze procedures dient tevens meer aandacht te worden besteed aan de scheiding der bevoegdheden en de waarborgen inzake de neutrale werking van de tucht- en beroepsinstanties. - In het voorstel wordt er amper een controle vanwege de overheid op de werking van het Instituut voorzien. Er wordt bijvoorbeeld, in tegenstelling tot de kaderwet van 1 maart 1976 tot reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen, geen regeringscommissaris of een door de Minister benoemd rechtskundig assessor voorzien binnen de organen van het Instituut. In het voorstel wordt ook de voorzitter van de tuchtcommissie niet door Koning benoemd. Een betrokkenheid vanwege de overheid kan de objectiviteit en de neutraliteit van de werking van het Instituut ten goede komen. - De opsporing van het onrechtmatig gebruik van de beroepstitel en de onrechtmatige uitoefening van de beroepsactiviteiten dient als één van de taken van het Instituut in het wetsvoorstel opgenomen te worden. - Het is eveneens wenselijk dat ook klanten met klachten terecht kunnen bij het Instituut. - In het voorstel zijn er onvoldoende overgangsbepalingen voorzien. Zo is het bijvoorbeeld niet duidelijk hoe en door wie het Instituut moet worden opgericht. Er zijn geen bepalingen voorzien inzake de financiering van de oprichting. Tevens moet een neutrale startlijst voorzien worden waarop alle auto-experts zich kunnen inschrijven zodat alle beroepsbeoefenaars bij de totstandkoming van het Instituut betrokken worden. Ook inzake de stageregeling is er een gebrek aan overgangsbepalingen. ARTIKELSGEWIJZE BESPREKING Naast de algemene bemerkingen die om een antwoord vanwege de wetgever vragen, formuleert de Hoge Raad eveneens een niet exhaustieve reeks opmerkingen betreffende diverse artikels van het voorstel. Zij illustreren de noodzaak van een ruimer wettelijk kader of vragen alleszins om een bijsturing van het wetsvoorstel. Artikel 4 eerste lid In plaats van een nieuwe definitie wordt voorgesteld te verwijzen naar het door de Koning omschreven begrip van motorvoertuigen krachtens het Koninklijk Besluit van 15 maart 1968 houdende algemeen reglement op de technische eisen waaraan de auto s, hun aanhangwagens, hun onderdelen en hun veiligheidstoebehoren moeten voldoen. Artikel 4 tweede lid Dit artikel geeft aanleiding tot veel verwarring, in het bijzonder de onderlinge combinatie van de onderscheiden gehanteerde begrippen:

5 5 - Het begrip geregeld is te vaag. - Het begrip voor andermans rekening wekt de indruk dat het wetsvoorstel zich beperkt tot de zelfstandigen, terwijl het voorstel eveneens de werknemers beoogt. - De functie van het begrip op een intellectueel onafhankelijke basis dient verduidelijkt te worden. In zijn huidige vorm laat artikel 4 toe dat personen die de opgesomde activiteiten uitoefenen maar geen intellectuele onafhankelijkheid claimen, buiten het toepassingsgebied van de wet vallen. Deze personen kunnen dan de titel niet dragen maar wel nog de in artikel 4 opgesomde activiteiten uitoefenen en ontsnappen bijgevolg aan de toepassing van de bepalingen van dit wetsvoorstel. Dit criterium wordt eveneens gehanteerd in de artikelen 11, 12 en 24. Het verdient aanbeveling de juridische toedracht van deze bepaling te preciseren. De opgesomde beroepsactiviteiten overlappen met de activiteiten van andere beroepscategorieën. Tot de activiteiten van de garagisten bijvoorbeeld behoort ook het bepalen in hoeverre voertuigen zijn aangetast door slijtage, schade, gebreken en averij, alsook welke werkingsgebreken zij vertonen. Een soortgelijk probleem stelt zich met betrekking tot de werknemers van de autokeuring. De omschrijving van het beroep van auto-expert in het voorstel moet dan ook volledig herschreven worden en alternatieve benaderingen voor de definiëring van het beroep dienen onderzocht te worden. Artikel 5 - punt 1 Deze bepalingen moeten geschrapt worden en vervangen worden door de verplichting een bewijs van goed gedrag en zeden voor te leggen. Wat de huidige bepalingen betreft, zouden hier enerzijds problemen kunnen rijzen in het kader van de wet op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Anderzijds is het belang van de opgenomen bepalingen met betrekking tot de gefailleerden niet duidelijk wat de autoexperts betreft die als werknemer het beroep willen uitoefenen. Artikel 5 - punt 4 De Hoge Raad stelt voor de hier voorziene eedaflegging te vervangen door een eedaflegging voor de raad van het Instituut en voor de Belgen en niet-belgen een zelfde eed te voorzien. Artikel 10 De toevoeging aan de beroepstitel van de afkorting IAE als verwijzing naar het lidmaatschap van het Instituut van de auto-experts kan mogelijk het onderscheid tussen de auto-experts en andere beoefenaars van bepaalde met die van de autoexperts verwante of overlappende activiteiten benadrukken. Artikel 11 - eerste streepje De Nederlandstalige en Franstalige tekst stemmen hier niet overeen. Het begrip honneur wordt vertaald als onafhankelijkheid. De Hoge Raad stelt voor de bepaling inzake waardigheid te schrappen en enkel de voorwaarde van onafhankelijkheid te behouden. In de Franstalige tekst dient honneur dus vervangen te worden door indépendence. Tevens is er een overlapping met artikel 24.

6 6 Artikel 12 Het woord technische moet geschrapt worden aangezien intellectuele onafhankelijkheid volstaat en de notie technische onafhankelijkheid niet erg duidelijk is. Artikel 13 Voor alle auto-experts geldt de deontologische aansprakelijkheid. De plichtenleer dient te voorzien in een verplichting tot het aangaan van een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering maar moet geen bepalingen inzake de strafrechtelijke aansprakelijkheid bevatten. Deze laatste vallen immers onder het gemeenrecht. Nochtans lijkt het moeilijk de huidige bepaling toe te passen voor de werknemers. Artikel 14 De Hoge Raad stelt voor uitdrukkelijk melding te maken van een door de Koning vast te stellen plichtenleer na advies van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO naar analogie met andere beroepen. Artikel 15 tweede lid De Hoge Raad adviseert voor de verkiezing van de leden van de raad een schriftelijke verkiezingsprocedure te organiseren. Een feitelijke bijeenroeping van de algemene vergadering voor deze verkiezing kan aanleiding geven tot een aantal praktische problemen alsook tot een gebrek aan democratische legitimiteit. Artikel 20 Er moet inzake de stage een overgangsbepaling voorzien worden voor de personen die tot het beroep willen toetreden in de periode tussen enerzijds de inwerkingtreding van de wet en anderzijds het tijdstip wanneer zowel het stagereglement goedgekeurd is als de stagecommissie en de commissie van beroep opgericht zijn. Artikel 21 eerste streepje Gezien de bemerking van de Hoge Raad bij art. 5, dient het woord voorwaarden hier nu in het enkelvoud geschreven te worden. Artikel 21 tweede streepje De woorden en/of ervaring dienen hier geschrapt te worden aangezien in art. 5, 2 ervaring niet aan bod komt. Artikel 21 derde streepje De kandidaat-stagiair moet een stageovereenkomst sluiten met een lid dat ten minste vijf jaar op de lijst van het Instituut is ingeschreven. Gezien de stageperiode twee jaar duurt en er geen overgangsbepaling is voorzien om de vijf jaar te overbruggen, betekent dit dat gedurende de eerste zeven jaar na de oprichting van het Instituut het beroep niet toegankelijk is voor nieuwe kandidaten. De Hoge Raad stelt voor een overgangsbepaling te voorzien die stelt dat gedurende de eerste vijf jaar na het opstellen van de lijst de stageovereenkomst mag worden afgesloten met leden die over minimaal vijf jaar beroepservaring als auto-expert beschikken.

7 7 Artikel 24, tweede lid, eerste streepje De Hoge Raad stelt voor aan deze bepaling toe te voegen dat het Instituut enkel de voorlegging van elke informatie, elke verantwoording of elk document kan eisen in zoverre deze stukken belang hebben bij de controle van de in dit voorstel of in de daaruit voortkomende reglementen opgenomen bepalingen. Artikel 27 eerste lid - Uit dit artikel blijkt niet duidelijk of de tuchtcommissie als één orgaan optreedt of de kamers afzonderlijk optreden. Indien de kamers afzonderlijk optreden, dient verduidelijkt te worden wanneer welke kamer bevoegd is. - De Hoge Raad stelt voor dat de voorzitters van de kamers advocaten met minstens tien jaar lidmaatschap van de balie of magistraten zijn. Artikel 27 - tweede lid - In plaats van een door een stafhouder benoemde voorzitter dient gekozen te worden voor een voorzitter die door de Koning op voordracht van de Minister van Justitie wordt benoemd. - Met het oog op de neutraliteit van de tuchtprocedure moet de vraag worden gesteld of het wel opportuun is dat de leden van de raad van het Instituut eveneens lid kunnen zijn van de tuchtcommissie en dat de leden van de tuchtcommissie door de raad worden aangesteld. Artikel 29, paragraaf 2 - De tekst hetzij ambtshalve, hetzij na een klacht van iedere belanghebbende tegen de betrokkene dient geschrapt te worden. - Meer algemeen dient duidelijk bepaald te worden wie bevoegd is klachten onontvankelijk te verklaren en te behandelen. Indien de raad daartoe bevoegd is, vormt dat mogelijk een probleem voor de neutraliteit van de tuchtprocedure. Artikel 31, paragraaf 1, tweede lid - Er dient verduidelijkt te worden of de commissie van beroep als één orgaan optreedt of de kamers afzonderlijk optreden. In het laatste geval dient de bevoegdheidsverdeling tussen de onderscheiden kamers bepaald te worden. - Met het oog op de neutraliteit van de beroepsprocedure moet de vraag worden gesteld of het wel opportuun is dat de leden van de raad van het Instituut eveneens lid kunnen zijn van de commissie van beroep en dat de leden van de deze commissie door de raad worden aangesteld. Artikel 31, paragraaf 2 De Hoge Raad stelt voor dat men de mogelijkheid voorziet waarbij niet de raad van het Instituut maar een door die raad aangestelde persoon tot de instelling van hoger beroep kan beslissen aangezien de raad mogelijk niet tijdig kan samengeroepen worden gezien de voorziene termijn van 30 dagen.

8 8 Artikel 37 In de Nederlandstalige tekst moet het woord hoedanigheid vervangen worden door titel. Artikel 38 - Het voorstel voorziet in vrijstellingen voor personen die onder meer beschikken over 2 jaar ervaring en één van de in artikel 5, 2 opgesomde diploma s of over 5 jaar ervaring indien ze niet over zulk een diploma beschikken. De Hoge Raad meent dat deze voorwaarden te streng zijn en stelt voor geen ervaring te eisen van de kandidaten die over één van de opgesomde diploma s beschikken en twee jaar ervaring alsook het bewijs van een minimum aantal behandelde dossiers gedurende die twee jaar te eisen van de kandidaten die niet over zulk diploma beschikken. -Tevens dient verduidelijkt te worden wanneer de kandidaten deze ervaring moeten hebben opgedaan. BESLUIT De Hoge Raad is van mening dat het opportuun is een initiatief te nemen voor de erkenning van de auto-experts. De Hoge Raad waarschuwt echter ook voor een proliferatie van de wetgeving betreffende de beroepsreglementeringen en meent dat vooreerst een algemeen wettelijk kader noodzakelijk is waarbinnen de diverse beroepen op een vergelijkbare wijze georganiseerd kunnen worden. Tot slot stelt de Hoge Raad op basis van haar algemene en artikelsgewijze bemerkingen in dit advies dat het voorliggend wetsvoorstel in zijn huidige vorm moeilijk uitvoerbaar is. Talrijke aanpassingen zijn noodzakelijk om de uitvoerbaarheid van dit wetsvoorstel te garanderen.