HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

Transcriptie

1 HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N Kaderwet A 03 Brussel, 16 december 2008 MH/BL/LC ADVIES OP EIGEN INITIATIEF met VOORSTELLEN TOT VERBETERING VAN DE KADERWET VAN 24 SEPTEMBER 2006 BETREFFENDE HET VOEREN VAN DE BEROEPSTITEL VAN EEN DIENSTVERLENEND INTELLECTUEEL BEROEP EN HET VOEREN VAN DE BEROEPSTITEL VAN EEN AMBACHTELIJK BEROEP ***

2 2 INLEIDING In het kader van de wet van 24 september 2006 (B.S. van 16 november 2006) betreffende het voeren van de beroepstitel van een dienstverlenend intellectueel beroep en het voeren van een ambachtelijk beroep werden drie eerste verzoekschriften ingediend en bij alle drie doken er problemen op qua toepassing of qua procedure. 1 Dit werd besproken met Mevrouw S. Laruelle, Minister van KMO, Zelfstandigen, Landbouw en Wetenschapsbeleid, en er vonden meerdere contacten plaats met haar Kabinet om na te gaan welke punten zouden kunnen worden verbeterd. Het is in het kader van die samenwerking en na raadpleging van zijn commissies Vrije beroepen en Beroepsreglementeringen dat de Hoge Raad Hoge Raad tijdens zijn plenaire vergadering van 16 december 2008 volgend advies uit. HERINNERING AAN WAT VOORAFGING EN MOTIVATIE In zijn advies van 14 december 2004 over het ontwerp van de toekomstige kaderwet van 24 september 2006, herinnerde de Hoge Raad er aan dat de kaderwet van 1 maart 1976 tot reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen geen adequate oplossing had geboden voor een reeks beroepen waarvan er meerdere (psychologen, detectives, boekhouders, landmeters, automobielexperts, ) op een andere manier moesten gereglementeerd en georganiseerd worden. Een van de redenen voor die toepassingsproblemen schuilt in de aanzienlijke administratieve vereisten (de oprichting van een beroepsinstituut, de organisatie van stages, inschrijvingsprocedures) die tot gevolg hebben dat de kost voor de sectoren waarin de beroepsbeoefenaars met relatief weinig zijn, zeer hoog is. Dit toont aan dat andere meer aangepaste, adequatere en soepelere wetgevende oplossingen wenselijk zijn voor meerdere beroepssectoren van de intellectuele dienstverlenende beroepen. 2 Oorspronkelijk omvatte dit wetsontwerp geen luik gewijd aan de handels- of ambachtelijke beroepen en de Hoge Raad heeft zich dus nooit kunnen uitspreken over dit punt. Maar ook voor de ambachtelijke beroepen kan een aangepaste wetgeving zorgen voor een minimale herkenbaarheid voor een groot aantal beroepen die niet - of niet meer -genieten van een reglementering. 1 Ter herinnering: het gaat om de verzoekschriften van de interieurarchitecten, de osteopaten en de conservators-restaurateurs van kunstwerken 2 Er waren meerdere pogingen om globaal beter de intellectuele dienstverlenende beroepen te reglementeren. Dit resulteerde in meerdere wetsvoorstellen waarvan tot nu toe geen enkel er door kwam. Wetsvoorstel van kaderwet Steverlynck - Kamer /01 van 8 april 2003 Wetsvoorstel van kaderwet Steverlynck - Senaat 3-837/01 van 18 augustus 2004 Wetsvoorstel van kaderwet Daems - Kamer /001 van 12 juli 2004 Wetsvoorstel Massin - Kamer /011 van 20 september 2004

3 3 In die zin is de nieuwe kaderwet van 24 september 2006 (hierna KW genoemd) een betekenisvolle vooruitgang die de Hoge Raad indertijd verwelkomde maar waarbij hij ook wees op de hiaten in de wet die duidelijk zijn geworden bij de drie eerste bovenvermelde pogingen tot reglementering. VOORSTELLEN TOT VERBETERING TITEL II Dienstverlenende intellectuele beroepen 1. Opportuniteit en peterschap (KW. Art. 3) Van zodra een verzoekschrift ingediend is onder de voorwaarden voorzien in art. 4, 1 van de KW, heeft de Minister die bevoegd is voor Middenstand geen andere keuze dan de procedure op te starten zonder de opportuniteit van het verzoekschrift of de opportuniteit om een bepaalde titel te beschermen nader te kunnen onderzoeken. Dit kan leiden tot de gelijktijdige indiening van meerdere tegenstrijdige verzoekschriften die eenzelfde titel beogen, of tot ongepaste en zelfs niet serieuze verzoekschriften, of tot verzoekschriften tot bescherming van titels die onder andere wetgevingen vallen of van titels waarvan de benaming schade kan berokkenen aan andere titularissen. Zonder dan nog te spreken van verzoekschriften waarin onwettige elementen voorkomen. Om dit te verhelpen voorziet art. 3 van de KW dat het verzoek van één of meer beroepsfederaties ook ondertekend moet zijn door minstens één interprofessionele federatie. Die vorm van peterschap wordt verondersteld de eventuele indiening van verzoekschriften waarvan de opportuniteit of de inhoud betwistbaar zijn, op één of meerdere punten af te remmen. Bovendien is er geen enkele reden waarom de beroepsfederaties a priori als onbekwaam zouden moeten beschouwd worden om zelfstandig correct op te treden. Verder is het moeilijk voor de interprofessionele organisaties waarop beroep wordt gedaan om a priori, al was het maar principieel, hun steun te weigeren aan de verzoekende beroepsfederaties die vaak onderdeel uitmaken van hun organisatie. Men zou echter kunnen aanvaarden dat één of meerdere interprofessionele organisaties ook zelf initiatieven nemen in specifieke situaties, bijvoorbeeld voor beroepen die nog niet zelf beschikken over georganiseerde beroepsfederaties. De Hoge Raad heeft meermaals gewezen op die situatie die niet bijdraagt tot de sereniteit en de snelheid van het debat en die geen rol als filter bij de indiening van verzoekschriften vervult. Indien de Minister en bijgevolg zijn/haar administratie het risico niet willen nemen om zich vooraf uit te spreken over de opportuniteit van een verzoekschrift, al was het maar om die verzoekschriften die duidelijk inopportuun of strijdig zijn te weren, moet men aan de Hoge Raad de volle vrijheid geven om in al zijn geledingen volop zijn rol te spelen tijdens de ganse procedure.

4 4 Daarom stelt de Hoge Raad voor om de tekst van artikel 3 van de kaderwet als volgt te wijzigen: Op verzoek van één of meer belanghebbende beroepsfederaties of van één of meer interprofessionele federaties die representatief zijn voor de vrije en andere zelfstandige intellectuele dienstverlenende beroepen, en na advies van de Hoge Raad, kan de Koning de beroepstitel van een dienstverlenend intellectueel beroep beschermen. Bij deze gelegenheid stelt de Hoge Raad voor dat de verplichting van een koninklijk besluit 'na overleg in de Ministerraad' zou worden geschrapt. Er is immers geen reden voor deze verplichting, daar die de procedure die eenvoudig en soepel bedoeld was verzwaart. Vooral daar deze niet vereist wordt in de bovenvermelde wet van 1 maart 1976 die complexer en meer veeleisend is, ondermeer gezien de financiële implicaties en de oprichting van beroepsinstituten. 2. Advies van de Raad voor het Verbruik (KW Art. 4, 2) De Hoge Raad herinnert eraan dat het oorspronkelijke wetsontwerp waarover hij advies uitbracht op 14 december 2004 helemaal niet de raadpleging van de Raad voor het Verbruik voorzag. Volgens de raad is die bijkomende en trouwens volkomen nieuwe raadpleging weinig nuttig. Dit verzwaart onnodig een procedure die men nochtans zo eenvoudig mogelijk wilde houden. De Hoge Raad vraagt dus dat de raadpleging van de Raad voor het Verbruik en de procedure die ernaar verwijst, zouden geschrapt worden. Hij stelt dan ook voor om 2 van artikel 4 van de K.W. als volgt te herschrijven: Het overeenkomstig 1 ingediende en in de door de Koning bepaalde vorm opgestelde verzoekschrift wordt binnen de zestig dagen na ontvangst gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en op de website van de Federale Overheidsdienst Economie, Kleine en Middelgrote Ondernemingen, Middenstand en Energie. Iedere belangstellende kan de Minister schriftelijk kennis geven van zijn bemerkingen binnen zestig dagen volgend op de bekendmaking. Binnen dezelfde termijn kan de Minister eventueel om het advies verzoeken van een door de wet ingestelde orde of beroepsinstituut, indien hij van oordeel is dat de verwantschap met een bestaande regelgeving of andere aspecten van het verzoekschrift dergelijk bijkomend advies nuttig maken. Dit advies wordt binnen zestig dagen medegedeeld. Indien het aanvragen van een voorafgaand advies van de Raad voor het Verbruik desondanks toch zou worden behouden, moet voor een goede werking aan dit orgaan een redelijke termijn worden gegeven om zich nuttig uit te spreken. Een termijn van minimum een maand lijkt redelijk. Dit is trouwens de termijn die voorzien is in artikel 10, 2, al. 1 voor dezelfde procedure inzake de bescherming van de titels van ambachtelijke beroepen. Bij ontstentenis hiervan zal dit orgaan haar rol niet doeltreffend kunnen vervullen (wat de Raad voor het Verbruik zelf al meermaals heeft gezegd) en in dat geval kan de geldigheid, net zoals het nut van die raadpleging in het gedrang komen. De Hoge Raad meent dan ook dat in artikel 4, 2 in de tweede zin de woorden: binnen vijftien dagen na de ontvangst moeten vervangen worden door de woorden binnen dertig dagen na de ontvangst.

5 3. Aanpassing van het verzoekschrift na advies (KW. Art. 4, 4) 5 Dat een verzoekschrift wordt verworpen na een termijn van zestig dagen indien het niet wordt aangepast in die zin dat het rekening houdt met de bemerkingen en adviezen van de Hoge Raad, is normaal en het is de verantwoording zelf van de procedure van raadpleging. Het woord opmerkingen is hier overbodig en kan tot interpretatieproblemen leiden. Het advies van de Hoge Raad moet volstaan vermits daarin rekening wordt gehouden met het openbaar onderzoek en dus ook met de adviezen van de Raad voor het Verbruik en andere organen die aan de Raad moeten worden overgemaakt. Daarentegen stelt alinea 3 van dit artikel een probleem 3. Indien de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO voor één of andere reden zijn advies niet zou kunnen uitbrengen binnen de gestelde termijn, zou dit betekenen dat er noch een gunstig, noch een ongunstig advies is. Men ziet dan ook niet in waarom de verzoekers, die de auteurs zijn van het verzoekschrift, plotseling de nood zouden voelen om aan de Minister te vragen hun tekst te wijzigen die hierdoor aan de raadpleging zou ontsnappen. In dat geval echter zou de Minister (en zijn administratie) perfect hun rol vervullen door minstens wijzigingen die uit het openbaar onderzoek naar voor komen voor te stellen of zelfs te eisen. Om de situatie te verhelderen en de teksten in overeenstemming te brengen met de doelstelling van de wet stelt de Hoge Raad voor om de eerste drie alinea s van 4 als volgt te herschrijven: Na advies van de Hoge Raad kunnen de verzoekers binnen een termijn van zestig dagen hun verzoekschrift aanpassen om rekening te houden met het geformuleerde advies. Zij kunnen eveneens de door de Minister voorgestelde wijzigingen aanbrengen. Als het verzoekschrift niet binnen zestig dagen wordt aangepast, wordt het verzoek verworpen. Wanneer de Raad binnen de gestelde termijn geen advies uitbrengt, kunnen de verzoekers binnen de zestig dagen hun verzoekschrift aanpassen zodat rekening wordt gehouden met de eventuele wijzigingen gevraagd door de Minister. Bij ontstentenis van aanpassing van het verzoekschrift binnen de zestig dagen wordt het verzoekschrift afgewezen. De aanpassing. (ongewijzigd) 4. Wijziging en opheffing van het koninklijk besluit (KW. Art. 4, 6) Om dezelfde als de hierboven vermelde reden betekent de verplichting om een in de Ministerraad overlegd besluit te moeten treffen om een reglementering aan te passen aan internationale verdragen of om het te wijzigen of op te heffen een logge en ingewikkelde omweg die zelfs niet vereist wordt in de kaderwet van 1 maart 1976 hoewel de inzet daar belangrijker is. 3 Die bepaling werd ook tegelijkertijd toegevoegd aan de kaderwet van 1 maart 1976 waarin zij oorspronkelijk niet voorkwam. Zij stelt daar op dezelfde wijze een probleem en zou daar ook moeten in aangepast worden.

6 6 Indien men aanvaardt dat de Minister die bevoegd is voor Middenstand en zijn administratie, hierin geholpen door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO, niet minder bevoegd zijn dan in andere gelijkaardige wetgevingen, ziet men niet in wat deze nieuwe verplichting staaft. Hier kan worden gewezen op de wil om administratieve vereenvoudigingen door te voeren. Daarom vraagt de Hoge Raad dat in artikel 4, 6, 1 ste en 2 de lid de woorden, bij een besluit vastgelegd na overleg in de Ministerraad, zouden worden geschrapt. TITEL III Ambachtelijke beroepen 1. Opportuniteit en peterschap (KW. Art. 9) Voor exact dezelfde redenen als deze aangehaald voor de wijziging van artikel 3 betreffende de intellectuele dienstverlenende beroepen, moet artikel 9 dat handelt over de verzoekschriften van de ambachtelijke beroepen als volgt worden gewijzigd: Op verzoek van één of meerdere belanghebbende beroepsfederaties of van één of meerdere interprofessionele federaties, en na advies van de Hoge Raad, kan de Koning de beroepstitel beschermen van een ambachtelijk beroep dat niet gereglementeerd is ter uitvoering van de programmawet van 10 februari 1998 tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap. 2. Advies van de Raad voor het Verbruik (KW. Art. 10, 2) Dit artikel moet op exact dezelfde manier en om dezelfde redenen zoals aangehaald bij artikel 4, 2 van de K.W. gewijzigd worden. 3. Aanpassing van het verzoekschrift na advies (KW. Art. 10, 4) De redenen die werden aangehaald om artikel 4, 4 te wijzigen zijn dezelfde als voor artikel 10, 4, waaraan de sanctie moet toegevoegd worden ingeval van weigering om het verzoekschrift aan te passen. Deze werd in de wet vergeten. De Hoge Raad vraagt dan ook dat artikel 10, 4 als volgt zou worden herschreven: Na advies van de Hoge Raad kunnen de verzoekers binnen een termijn van zestig dagen hun verzoekschrift aanpassen om rekening te houden met het geformuleerde advies. Zij kunnen eveneens de door de Minister voorgestelde wijzigingen aanbrengen. Als het verzoekschrift niet binnen zestig dagen wordt aangepast, wordt het verzoek verworpen. Wanneer de Raad binnen de gestelde termijn geen advies uitbrengt, kunnen de verzoekers binnen de zestig dagen hun verzoekschrift aanpassen zodat rekening wordt gehouden met de eventuele wijzigingen gevraagd door de Minister. Bij ontstentenis van aanpassing van het verzoekschrift binnen de zestig dagen wordt het verzoekschrift afgewezen. De aanpassing. (ongewijzigd)

7 7 4. Wijziging en opheffing van het koninklijk besluit (KW. Art. 10, 6) Ook hier is de argumentatie die de Raad bij artikel 4, 6 gaf identiek. Verder vereisen de wetgevingen die de toegang tot de handels- en ambachtsberoepen reglementeren geen in de Ministerraad overlegde besluiten. De Hoge Raad vraagt dat op dezelfde wijze ook in artikel 10, 6, alinea 1 en alinea 2 de woorden, bij een besluit vastgelegd na overleg in de Ministerraad, zouden worden geschrapt. BESLUIT De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO herinnert eraan dat hij gunstig staat tegenover de doelstelling beoogd door de kaderwet van 24 september 2006 betreffende het voeren van de beroepstitel van een dienstverlenend intellectueel beroep en het voeren van de beroepstitel van een ambachtelijk beroep. Opdat deze wetgeving haar doelstellingen van soepelheid, doeltreffendheid en eenvoud zou vervullen en zo op een aangepaste wijze kan beantwoorden aan de noden van bepaalde intellectuele beroepen en meerdere ambachtelijke beroepen, is het evenwel noodzakelijk om de aanpassingen die de Hoge Raad voorstelt aan te brengen.