lilijl RIJKSUNIVERSITEIT GENT

Transcriptie

1 LABORATORUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGE EN HYDROGEOLOGE POMPPROEVEN EN WATERSTAALNAMEN N GESPLETEN VASTE GESTEENTE (OOST EN WESTVLAANDEREN) RESULTATEN VAN DE POMPPROEF BJ DE FRMA NCO TE LANGEMARK.Aê>. lilijl RJKSUNVERSTET GENT

2 lillil RJKSUNVERSTET GENT laboratorium voor toegepaste geologie en hydrogeologie POMPPROEVEN EN WATERSTAALNAMEN N GESPLETEN VASTE GESTEENTEN (OOST EN WESTVLAANDEREN) Resultaten van de pompproef bij de firma NCO te Langemark geologisch instituut S 8 krijgslaan 281 B9 gent telefoon Opdrachtgever MNSTERE VAN ECONOMSCHE ZAKEN BELGSCHE GEOLOGSCHE DENST Leiding : Prof. Dr. W. DE BREUCK Studie en verslag : Lic. M. DE CEUKELARE DR. L. LEBBE Lic BOLLE Dokument nr. : TGO 953 Datum : februari 1991

3 LJST DER FGUREN LJST DER TABELLEN DANKWOORD 1. nleiding 2. Lokalis atie van de pompproefplaats, de pomp en peilputten 3. Stratigrafis che, litologische en hydrageologis che 4 bouw ter hoogte van de pompproefplaats 4. Terreinwerkzaamheden Keuze van de pompproefplaats Uitvoering van de pompproef 7 5. nterpretatie van de pompproef volgens de klas s ieke 8 grafis che methoden 6. nterpretatie door middel van een matematis ch model nleiding nterpretatie overeenkoms tig het model van 8 JACOBHANTUSH of de WALTONtype kurven 6.3. nterpretatie waarbij rekening gehouden wordt 12 met de bouw van het grondwaterres ervoir Schematis atie van het grondwaterres ervoir 12 steunend op de verzamelde informatie nterpretatie van de pompproef Bes preking Bes luit 18 REFERENTES 19

4 LJST DER FGUREN fig. fig. 1 Ligging van de pompproefsite 2 Ligging van de putten fig. 3 Geologische litologische doorsnede ter hoogte van de pompproefsite fig. 4 Waargenomen (kruisjes) en berekende verlaging (volle lijnen) in tijdverlagings en afstandsverlagingsgrafieken (Walton interpretatie) fig. fig. 5 De gebruikte indeling van het bestudeerde grondwaterreservoir 6 Waargenomen (kruisjes) en berekende verlaging (volle lijnen) in tijdverlagings en afstandsverlagingsgrafieken (tweede interpretatiefase)

5 LJST DER TABELLEN tabel 1 Kenmerken en maaiveldhoogte van de putten gebruikt tijdens de pompproef tabel 2 Ligging van de peilputten ten opzichte van de pompput tabel 3 Vergelijking van de waargenomen en berekende verlagingen (Walton interpretatie) tabel 4 Vergelijking van de waargenomen en berekende verlaging (tweede interpretatiefase)

6 1 DANKWOORD De uitvoering van de pompproef te Langemark kon gebeuren dank zij de vlotte medewerking van het zuivelbedrijf NCO. Onze dank gaat vooral naar Dhr. Dochy, voor zijn inzet tijdens het uitvoeren van de proef. 1. NLEDNG n het bestek van een opdracht ons toevertrouwd door de Heer Minister van Ekonomische Zaken (brief kenmerk 8. G/2/HG/91/ 38) werd in januari 1991 door het Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (LTGH) van de Rijksuniversiteit Gent een pompproef uitgevoerd te Langemark. Deze studie, opgedragen door de Heer nspecteurgeneraal van de Belgische Geologische Dienst bij schrijven van 28 december 199 gebeurde in onderaanneming van de firma SMETDB N.V. te Dessel. 2. LOKALSATE VAN DE POMPPROEFPLAATS, DE POMP EN DE PEL PUTTEN De pompproef werd uitgevoerd op de terreinen van de zuivelf a briek NCO te Langemark (LangemarkPoelkapelle). Dit bedrijf bevindt zich op ca. 8 m ten westen van de kerk van Langemark. Het bedrijf beschikt over 1 pompput gelegen in het veld tegenover de bedrijf sgebouwen. Daarnaast zijn nog twee verlaten putten toegankelijk zodat deze als peilput kunnen dienst doen. Het gaat om een put gelegen in het poedermagazijn 1 en een put gelegen aan de poort naast de garage. De ligging van het bedrijf is weergegeven op fig. 1. De ligging van de putten vindt men terug op fig. 2. n tabel 1 zijn enkele kenmerken en de maaiveldhoogte (volgens de topograf ische kaart van het NG op 1:1. ) aangegeven. Technische gegevens van de putten zijn samengebracht in bijlage 1.

7 2 Fig. 1 Ligging van de pompproefsite

8 3 11\JCO N m pp Fig. 2 _ Ligging van de putten

9 4 De boorstaten uit de dossiers van de Belgische Geologische Dienst zijn opgenomen in bijlage 2. Tabel 1. Kenmerken en maaiveldhoogte van de putten gebruikt tijdens de pompproef Dossier nr. Datum Diepte Diepte Benaming in Z maaiveld Watervoerende BGD boring boring filter kader van (in m TAW)1 laag Blad 66E top de pompproef volgens tapekaart ,2 17 pp + 1,5 Land.+Krijt ,45 19 P1 + 1 Land.+Krijt ,44 96 P2 +11 Land.+Krijt+ Sokkel De ligging van de peilputten ten opzichte van de pompput is weergegeven in tabel 2. Tabel 2. Ligging van de peilputten ten opzichte van de pompput Peilput Af stand tot pompput (m) Richting ten opzichte van pompput P1 164, 25 N3 W P2 235,5 N2 W 3. STRATGRAFSCHE, LTOLOGSCHE EN HYDRaGEOLOGSCHE BOUW TER HOOGTE VAN DE POMPPROEFPLAATS Uit de beschikbare boorstaten (zie bijlage 1) van de Belgische Geologische Dienst en LEGRAND, 1968, kan men ter hoogte van de pompproef plaats de volgende stratigraf ische, litologische en hydrageologische bouw af leiden. Van onder naar boven onderscheidt men de volgende lagen de primaire rotslaag van Siluur ouderdom. De top van deze 1 Alle peilen voorkomend in dit verslag zijn aangegeven in m TAW (Tweede Algemene Waterpassing).

10 5 gesteenten komt voor op 26. Het betref t blauwzwarte schilf erachtige phyllade. de sekundaire krijtaf zettingen van Turoon ouderdom. Deze af zettingen hebben een dikte van ongeveer 6 m. De top bevindt zich op ca Het betref t mergel of wit krijt. de tertiaire paleoceen en eoceenaf zettingen, met name de Formatie van Landen en de Klei van Vlaanderen. De top van de Formatie van Landen komt voor op ongeveer 1. Deze formatie kan ingedeeld worden in een kleipakket onderaan en een zandpakket bovenaan. Uit de weinig nauwkeurige beschikbare boorbeschrijvingen leidt men dikten af van ongeveer 28 m zand boven 16 m kleihoudend zand. De Klei van Vlaanderen die de Formatie van Landen bedekt is ongeveer 1 2 m dik. Uit het bovenstaande blijkt dat er drie gedeeltelijk af gesloten watervoerende lagen voorkomen met name de Sokkel, het doorlatend gedeelte van het Krijt en het zandige pakket van Landeniaanouderdom. Deze watervoerende lagen zijn gescheiden door slecht doorlatende lagen, enerzijds de mergels van het Krijt en anderzijds het onderste kleihoudend gedeelte van het Landeniaan.. De algemene geologische en litologische bouw ter hoogte van de pompproef site is verduidelijkt in een doorsnede (f ig. 3) en op fig TERRENWERKZAAMHEDEN 4.1. Keuze van de pompproefplaats Voor de uitvoering van de pompproef werd gekozen voor de putten van de firma!nco te Langemark. Door de aanwezigheid van drie putten die de watervoerende laag van het Landeniaan aansnijden, kon hier een pompproef uitgevoerd worden met één pompput en twee peilputten. Eén van deze peilputten reikt echter tot in de Sokkel maar deze kan, volgens de boormeester, hier niet als watervoerend worden beschouwd door het

11 Peil(mTAW) 1 pp :::. 4. i Kwartair P1 :. P2.: : ligging van de doorsnede r r r 4 Formatie van leper f Klei van Vlaanderen r f r f Formatie van Landen..... =.. r:=..: eg ende [J zand r Krijt r..._.. r r r 11 klei [!] krijt "':.. p hyllade 2 r Sokkel 22 Fig. 3 Geologische fithologische doorsnede ter hoogte van de pompproefsite 5m,......_, f::

12 7 geringe debiet dat er uit kan worden gewonnen. De tweede peilput en de pompput snijden zowel het Landeniaan als het Krijt aan als watervoerende laag Uitvoering van de pompproef De pompput werd stilgelegd op 1 januari 1991 om 8 h. De pompproef startte op 3 januari 1991 om 1 h 2 zodat er een rustperiode van 5 h 2 min. was. Voor de aanvang werd in de drie putten het rustpeil gemeten. Opmerkelijk was dat in peilput 1 een rustpeil werd waargenomen dat ca. 2 m hoger lag dan de rustpeilen in beide andere putten. Er werd kontinu gepompt met een gemiddeld debiet van 1,2 m3/u of 28,8 m3/dag. De verlaging van de stijghoogten werd waargenomen in de peilputten P1 en P2 gedurende 755 minuten. n de pompput werd de verlaging opgemeten gedurende de eerste 319 minuten. Daarna werden deze metingen stopgezet wegens praktische problemen. De waarnemingen gebeurden in beide putten manueel met een elektrische peilmeter waarbij de tijdsintervallen werden opgemeten met een chronometer. Het debiet werd gemeten met een geijkte teller Schlumberger Contigea Type WSG8. Op regelmatige tijdstippen werd het debiet gekontroleerd. De opgepompte hoeveelheden en de debietmetingen zijn in bij lage 3 weergegeven. Tijdens de metingen werd vastgesteld dat de verlagingen zeer klein bleven. Ook werd de diepte van de peilputten gecontroleerd waaruit bleek dat beide putten zo'n 7 m dichtgeslibt waren. Voor peilput 2 is de watervoerende laag in dit geval nog steeds LandeniaanKrijt. De bodem van peilput 1 komt nu voor ter hoogte van de basis van de Klei van Vlaanderen. Resultaten van de metingen werden verzameld in bijlage 3.

13 8 5. NTERPRETATE VAN DE POMPPROEF VOLGENS DE KLASSEKE GRAFSCHE METHODEN Wegens de geringe daling in peilput 2 en de onbruikbare gegevens in peilput 1 konden de klassieke graf ische methoden niet gebruikt worden. 6. NTERPRETATE DOOR MDDEL VAN EEN MATEMATSCH MODEL nleiding Bij de interpretatie door middel van een matematisch model werd vooral gebruik gemaakt van de gegevens waargenomen in de pompput. Op deze manier werd de doorlatendheid van het Landeniaan zand berekend. De overige parameters werden overgenomen uit de studie van de pomp en stijgproef te Poperinge (Lebbe, L. et a ) nterpretatie overeenkomstig het model van JacobHantush of de Waltontype kurven Bij het model van JacobHantush veronderstelt men dat : gepompt wordt op een gedeeltelijk af gesloten watervoerende laag, dit is een doorlatende laag die onderaan begrensd is door een ondoorlatende laag en bovenaan door een slecht doorlatende laag. dat geen water af komstig is uit de berging van de bovenliggende slecht doorlatende laag of dat de specifieke elastische berging van deze laag gelijk is aan nul. dat er geen verlaging meer optreedt aan de top van de slecht doorlatende laag. Deze veronderstellingen worden in het numeriek model ingevoerd door het beschouwen van twee lagen. De onderste laag, laag 1 in het numeriek model, is onderaan steeds begrensd door een ondoorlatende laag. Het invoeren van een zeer grote horizontale doorlatendheid voor laag 2 heef t voor gevolg dat

14 9. er aan de top van de slecht doorlatende laag geen verlaging optreedt. Daar de elasticiteit van de slecht doorlatende laag verwaarloosd wordt in het model van HANTUSH JACOB kan deze slecht doorlatende laag vervangen worden door een horizon tussen de lagen 1 en 2 van het numeriek model. Enkel de verlagingen waargenomen in de pompput kunnen gebruikt worden. Met het numeriek model wordt enkel het doorlaatvermogen af geleid, dit is de horizontale doorlatendheid vermenigvuldigd met de dikte van de laag. De specif ieke elastische berging en de resulterende hydraulische weerstand van de bedekkende slecht doorlatende lagen werden overgenomen uit de resultaten van de pomp en stijgproef te Poperinge (Lebbe, L. et al. 1989). n het numeriek model werd een fiktieve dikte van 1 ingevoerd. De af geleide waarde van het doorlaatvermogen zal bijgevolg 1 maal de waarde van de horizontale doorlatendheid zijn. De gemiddelde doorlatendheid is dus het af geleide doorlaatvermogen gedeeld door de werkelijke dikte, met andere woorden de lengte van de filter (hier dus 32 m). Zoals blijkt uit de berekende tabel is het af geleide doorlaatvermogen 3, 49 m2/d. Daaruit volgt dat de gemiddelde doorlatendheid van de 32 m dikke af zetting gelijk is aan,19 m/d. De nauwkeurigheidsf aktor van het 98% betrouwbaarheidsinterval (Cf98) is 1,835. De berekende en waargenomen verlagingen zijn in figuur 4 voorgesteld in een tijdverlagings en een af stands verlagingsgraf iek samen met hun af geleide hydraulische parameters. De logaritmische waarden van de berekende en de waargenomen verlagingen staan samen met hun onderlinge verschillen in tabel 3. Uit de laatstgenoemde figuur en tabel kan af geleid worden dat er een goede overeenkomst is tussen de waargenomen en de berekende verlaging. De som van de kwadraten van de afwijkingen tegenover de 11 waargenomen verlagingen is, 1467.

15 1 VERLAGNG Ml x;,f. / ; x x, tq4 TlJDMlNJ LAAG 1 S=.2 toa oj Af S ANO 11" (2)=1. M K(2J = M/ SA(2J=.1 M1 C(1l= (1)=1. M K ( 1 l =. 3 5 M/ SA(1J=.2 M1 POMPPROEF TE LANGEMARK N FORMATE VAN LANDEN. WALTON NTERPRET fig. 4 Waargenomen (kruisjes) en berekende verlaging (volle lijnen) in tijdverlagings en afstandsverlagingsgrafieken (Walton interpretatie)

16 11 RADJUS OF WELLSCREEN,R,N M, NTAL TJME,T1,JN MJN, LOGARTMC JNCREASE OF TKE AND OF RADJUS OF RNGS LOGA,.1 LATEST CALCULATED TME,T2,1N MN, NUXBER OF LAYERS,N, NUMBER OF RNGS,M, THCKNESS OF THE SUCCESSVE LAYERS,N M NUMBERED FROM LOWER TO UPPER THCKNESS OF LAYER l,n M, 1. THCKNESS OF LAYER 2,JN M, 1. HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 1>,N M/DAY,.349 HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 2),N M/DAY, nnn:n HYDRAULC RESSTANCE,C< 1)1JN DAY, SPECFC ELASTC STORAGE,SA< 1>,N M 1, SPECFJC ELASTC STORAGE,SA< 2),JN M 1, STORAGE COEFFCENT AT THE WATERTABLE,S, DSCHARGE OF LAYER 1,N M3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 2,N M3/DAY, E 4. E OBSERVATON WELL 1 N LAYER 1 AT.1M OF PUXPED LL OBSERVATON TME<MN> LOG. CALCUL. LOG. OBSERVED LOG. DF. NUY ER OBSERVATON DRAWDOWN<M) DRAWDOWN(M) DRAWDOWN MEAN OF DEVATONS TO OBSERVATONS N WELL 1 OF 2 OBSERVATONS BEFORE 31.6 MN. AFTER START OF PU PAGE.2 STANDARD DEVATON.162 MEAN OF DEVATONS TO OBSERVATONS N WELL 1 OF 9 OBSERVATONS AFTER 31.6 MN. AFTER START OF PUMPACE.44 STANDARD DEVATON.174 MEAN OF DEVATONS TO ALL OBSERVATONS OF WELL 1. STANDARD DEVATJON.383 MEAN OF DEVJATONS TO ALL OBSERVATJONS. STANDARD DEVATON.383 MEAN OF DEVATONS OF 11 OBSEVATONS N LAYER 1. STANDARD DEVATON.383 Tabel 3 Vergelijking van de waargenomen en berekende verlagingen (Walton interpretatie)

17 nterpretatie waarbij rekening gehouden wordt met de bouw van het grondwaterreservoir Schematisatie van het grondwaterreservoir steunend op de verzamelde inf ormatie Het bestudeerde grondwaterreservoir wordt in het numeriek model in veertien lagen opgedeeld. De onderste laag van het numeriek model is onderaan begrensd door een ondoorlatende laag. Deze onderste laag wordt in het model laag 1 genoemd en valt samen met de Sokkel. Laag 2 is 23 m dik en komt overeen met de mergels die het slecht doorlatende gedeelte van het Krijt vormen. Het doorlatend gedeelte van het Krijt is de 4 m dikke laag 3. Het Landeniaan wordt opgesplitst in 4 delen namelijk lagen 4, 5 en 6 die het kleihoudend gedeelte voorstellen en laag 3 die het watervoerende Landeniaan omvat. Het eperiaan wordt opgesplitst in lagen 8, 9, 1, 11, 12 en 13. Helemaal bovenaan wordt laag 14 gevormd door een kleine Kwartaire laag. Deze indeling wordt samengevat in fig nterpretatie van de pompproef Ook hier werden voor de interpretatie enkel de waarnemingen van de pompput gebruikt. n tabel 4 zijn de waargenomen en de berekende verlagingen weergegeven samen met hun onderlinge afwijkingen. n fig. 6 zijn de waargenomen en de berekende verlagingen weergegeven in tijdverlaging en afstandsverlagingsgrafieken. De bekomen resultaten voor het doorlaatvermogen voor de aangepompte laag (laag 7) is 3,416 m2/d. Alle andere parameters werden overgenomen uit voorgaande studies. Voor deze waarde bedraagt de som van de kwadraten van de 11 waargenomen verlagingen,1459. De nauwkeurigheidsfaktor voor het 98% betrouwbaarheidsinterval is 1,828.

18 dikte (m) c/ 1 3 hydraulische specifieke doorlatendheld weerstand elastische (kh) (m/dag) (dagen) berging (m 1) laag 14 5,5 1, laag 13 4,1 o,2o 1 o 4 ffi "' m :D z laag ,1 o,2o 1 o4 24. laag ,1, laag 1 laag 9 laag 8 laag ,1,1, , o.1 o 1 o4,1 1 4,122 o,98 1 o s 8 g laag , o,3 1 o s, ,3 1 o s o,3 1 o s 8.25 :D :D z laag 3 4,2,3 1 o s :J"l >en rf1hi zo o::: laag ,1,3 1 o s (J) m ï laag 1 4,2,5 1 o6 fig. 5 De gebruikte indeling van het bestudeerde grondwaterreservoir

19 14 RADUS OF VELLSCREEN,R,N M, NTAL TKE,Tl,N MN, LOGARTJOC NCREASE OF TME AND OF RADUS OF RNGS LO G A, LATEST CALCULATED TME,T2,N MN, NUXBER OF LAYERS,N, NUMBER OF RNGS,M, THJCKNESS OF THE SUCCESSVE LAYERS,JN M NUMBERED FROM LOWER TO UPPER THCKNESS OF LAYER l,n M, THCKNESS OF LAYER 2,N M, THCKNESS OF LAYER 3,N M, THCKNESS OF LAYER 4,N M, THCKNESS OF LAYER 5,N X :, THCKNESS OF LAYER 6,N M, THCKNESS OF LAYER 7,N M, THCKNESS OF LAYER 8,N M, THCKNESS OF LAYER 9,N M, THCKNESS OF LAYER 1,1N M, THCKNESS OF LAYER ll,n M, THCKNESS OF LAYER 12,N M, THCKNESS OF LAYER 13,N M, THJCKNESS OF LAYER 14,N M, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 1>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 2>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 3>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 4>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVJTY,K< 5),N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 6>,JN M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 7>,N K/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 8>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K< 9>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVlTY,K<1>,N M/DAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K<ll>,N YJDAY,. HYDRAULC CONDUCTVTY,K<12>,N MDAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K<13), ln MDAY, HYDRAULC CONDUCTVTY,K<14>,N M/DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 1>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 2>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 3)1JN DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 4>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 5>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 6>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 7>,JN DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 8>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C< 9)11N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C<1>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C<11>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C<l2>,N DAY, HYDRAULC RESSTANCE,C<13),JN DAY, ' Tabel 4 Vergelijking van de waargenomen en berekende verlaging (tweede interpretatiefase)

20 1 5 SPECFJC ELASTC STORAGE,SA< 1),N M1,.5E 6 SPECJFJC ELASTJC STORAGE,SA< 2),JN M 1, SPECFJC ELASTC STORAGE,SA< 3),JN M 1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA< 4>,N M 1, SPECFJC ELASTC STORAGE,SA< 5),JN M 1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA< 6),JN M 1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA< 7),N M1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA< 8),JN M1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA< 9),JN M1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA<1),JN M 1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA<11),JN M 1, SPECFJC ELASTJC STORAGE,SA<12), N M 1, SPECFC ELASTC STORAGE,SA <13), N M1,.3E5.3E5.3E 5.3E5.3E5.98E5. 1E4.1E 4. 12E 4.15E4.2E 4.2E4 SPECFC ELASTC STORAGE,SA<14),JN M 1,.1E 3 STORAGE COEFFCENT AT THE WATERTABLE,S,.2 DSCHARGE OF LAYER 1,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 2,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 3,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 4,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 5,N M3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 6,N 11.3/DAY,_; DSCHARGE OF LAYER 7,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 8,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER 9,N M3/DAY, DSCHARGE OF LAYER1,N M3/DAY, DSCHARGE OF LAYERll,N M3/DAY, DSCHARGE OF LAYER12,N 11.3/DAY, DSCHARGE OF LAYER13,N M3/DAY, DSCHARGE OF LAYER14,JN 11.3/DAY, OBSERVATON WELL 1 N LAYER 7 AT.1M OF PUMPED WELL ' OBSERVATON TME<MN) LOG. CALCUL. LOG. OBSERVED LOG. DF. NUMBER OBSERVATON. DRAWDOWN<M) DRAWDOWN<M> DRAWDOWN \ KEAN OF DEVATONS TO OBSERVATONS N WELL 1 OF 2 OBSERVATONS BEFORE 31.6 MN. AFTER START OF PUMPAGE.194 STANDARD DEVATON.156 MEAN OF DEVATONS TO OBSERVATONS N WELL 1 OF 9 OBSERVATJONS AFTER 31.6 MN. AFTER START OF PUMPAGE.43 STANDARD DEVATON.177 XEAN OF DEVATONS TO ALL OBSERVATONS OF WELL 1. STANDARD DEVATON.382 XEAN OF DEVATONS TO ALL OBSERVATONS. STANDARD DEVATON.382 XEAN OF DEVATONS OF 11 OBSEVATONS N LAYER 7. STANDARD DEVATON.382

21 ++ 16 VERLAGNG M VERLAGNG MJ \ \ \ \ 1 TJD MlNJ LAAG 3 o3 AF S AND M VERLAGNG MJ YrRLAGlNG M , 1 TJD MNJ... \ 1J AFSANOMJ <7l=28. M K!7l =. 1 2 M/ SA!7l =.1 M1 ::: =tl 19D5L:ia =8 : sss :::::::x :5! :BL.;:E:B :fl:alf:!hfffi _<_ 4 l =_ 1 _. _ M K _!4 _ J _=_ O _._ O O M _ O _ ilffi ê! J ; H ö o ê o C 13J=B2SO.O O SA!4 l=.3 M1 <31=4. M K! 3l=.2 M/ SA! 3J=.3 M1 C(2J= D (2)=23. M K(2l=O.OO M/D SA<2l=. 3 M1 C!1l= D (1)=4. M K<ll=.2 M/ SA!1J=O.OOOOOO M1 POMPPROEF TE LANGEMARK N FORMATE VAN LANDEN (7)= 28.8 M3/D fig. 6 W rgeno en ruisjes) en berekende verlaging (volle l1jnen) 1n t1]dverlag1ngs. en afstandsverlagingsgrafieken (tweede interpretatiefase)

22 Bespreking Belangrijk is hierbij te onthouden dat enkel de gegevens verkregen uit metingen in de pompput gebruikt werden. Steeds werd verondersteld dat de put 1% ef f iciënt is. Dit wil zeggen dat we de putweerstand verwaarlozen. s er toch een putweerstand dan zal de verlaging ten gevolge van de stroming in de laag kleiner zijn dan deze waargenomen tijdens de proef, vermits de putweerstand hier ook een supplementaire verlaging zal veroorzaken. De af geleide waarde van het doorlaatvermogen wordt dus, in geval van een putweerstand, af geleid met een te grote verlaging in de put. Het doorlaatvermogen is dus gelijk aan de af geleide waarde (1 % putef f iciëntie) of groter dan deze waarde (bij putef f iciëntie kleiner dan 1 %).

23 BESLUT De resultaten van deze pompproef geven aan dat de doorlatendheid van het Landeniaan ter hoogte van Langemark minstens. 122 mjd bedraagt. Belangrijk is hierbij voor ogen te houden dat de resultaten werden berekend enkel op basis van waarnemingen in de pompput en dat de putweerstand verwaarloosd werd. De gevonden waarde komt vrij goed overeen met de verkregen resultaten te Poperinge.

24 1 9 REFERENTES BELGSCHE GEOLOGSCHE DENST, Archief blad Poperinge 81W COOPER, H. H. & JACOB, C. E. (1946); A generalized graphical method for evaluating formation constants and summarizing well field history. Am. Geophys. Union Trans., vol. 27 : DE BREUCK, W., WATTEZ, R., DE CEUCKELARE, M., VAN BURM, P., WALSCHOT, L. & VAN CAMP, M. (1986). Hydrageologische studie van de gespannen watervoerende laag in het Massief van Brabant onder West en OostVlaanderen. nventarisatie gegevens Dossier 28/1. DE BREUCK, W., LEBBE, L., VAN CAMP, P., DE CEUKELARE, M. & VAN BURM, P. ( 1987 ). Hydrageologisch matematisch model van de grondwaterstromingen in de gedeeltelijk af gesloten watervoerende lagen onder West, Oost, Zeeuws en FransVlaanderen, 1 5 p. (studie uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap). DE GEYTER, G. (198 ). Bijdrage tot de kennis van de lithostratigraf ie en de sedimentpetrologie van de Formatie van Landen in België. Doctoraat Proef schrif t, 23 p., Gent. DE SMEDT, P. & HAMMENECKER, J. (1989). De drinkwaterwinningen van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening. Water, nr. 48 : HANTUSH, M. S. & JACOB, C. E. (1955). Non steady radial flow in an inf inite leaky aquif er. Am. Geophys. Union Trans; vol. 36 : KRUSEMAN, G. P. & DE RDDER, N. A. (197 ). Analysis and evaluation of Pumping Test Data. ntern. nst. Land Reel. and mprov/lr, bull. 11 : 2. LEBBE, L. (1988). Uitvoering van pompproeven en interpretatie door middel van een invers model. Proef schrif t voorgelegd tot het verkrijgen van de graad van Geagregeerde voor het Hoger Onderwijs. 563 p., 19 fig., 61 tab. LEBBE, L. & MAHAUDEN, M. (1987 ). Pompproeven en waterstaalna

25 2 men in gespleten vaste gesteenten (Oost en WestVlaanderen). Resultaten van de pomp en stijgproef bij de firma N. V. De Clercq te Deinze. Studie in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken Belgische Geologische Dienst, 53 p., 15 fig., 8 tab. LEBBE, L. & MAHAUDEN, M. (1988). Pompproeven en waterstaalnamen in gespleten vaste gesteenten (Oost en WestVlaanderen). Resultaten van de pomp en stijgproef bij de firma N. V. TalpeStar te Kortemark. Studie in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken Belgische Geologische Dienst, 47 p., 16 fig., 11 tab. LEBBE, L. & MAHAUDEN, M. (1988). Pompproeven en waterstaalnamen in gespleten vaste gesteenten (Oost en WestVlaanderen). Resultaten van de pomp en stijgproef bij de firma Belgian Servy Thread (B. S. T. ) te Deerlijk. Studie in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken Belgische Geologische Dienst, 38 p., 12 fig., 7 tab. LEBBE, L. & MAHAUDEN, M. (1989). Pompproeven en waterstaalnamen in gespleten vaste gesteenten (Oost en WestVlaanderen). Resultaten van de pomp en stijgproef bij de firma N. V. Denderland te Gijzegem (Aalst). Studie in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken Belgische Geologische Dienst, 44 p., 16 fig., 8 tab. LEBBE, L. & MAHAUDEN, M. (1989). Pompproeven en waterstaalnamen in gespleten vaste gesteenten (Oost en WestVlaanderen). Resultaten van de pomp en stijgproef bij het Klooster van de Zusters Benidictinessen te Poperinge. Studie in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken Belgische Geologische Dienst, 39 p., 1 fig., 7 tab. LEGRAND, R. (1968). Le Massif du Brabant. Toelicht. Verh. Geol. Kaart en Mijnkaart Belg., 9, 148 p. THES, e.v. (1935). The relation between the lowering of the piezometric surf ace and the rate and duration of discharge of a well using groundwater storage. Am. Geophys. union Trans., vol. 16 :

26 BJLAGE 1

27 eil (mtaw) pp P1 P putbuis "' 292 putbuis.. "' 3 putbuis "' / '\ 1\ / 1 7 fll ter "' 22 / geperforeerde buis '\ " / 1 9 fl lter "' / geperforeerde buis 165 fl lter "' legende r:::::1 [U] zand klei kri phyllade 1 2 \ geperforeerde buis

28 BJLAGE 2

29 _....,...,. _...;i"" "' i"'vk. 26S948 PL. LA. GEf!lARK 66 E. Aardkundige Dienst van Belgit!. R. LEGRAND. Nr. 78 (V) BGRNtkr FLTERPUT uitgevoerd te LANGE ARK bij de Melkerij St. Paul ls door de firma VYl CKE, ullegem Datum 1963 Topoeraphische ligging opgetekend door volgen_s kadastraal pla"9, de Gr6ndstalen verzameld door boormeester Boringsmethode : met inspoeling. Opeenvolgende doormeters : Grondwaterstanden : door de eerste maal waargenomen : bij ruststand tijdens het pompen met een debiet van 1/u Hoogte van het.maaiveld : 1 Totale diepte. 17, 2 m Vol ' n11mmer. AARD DER GRONDLAGEN. Diepte m XX _2113..! L Geel zand. Grijs zand. Grijze klei. dem, zeer vaste klei. Fijn groenachtig zand. Groen grijze klei Groen, pulverachtig zand ( ingespeeld). :Bruine klei;!liergelachtig, zand ( vergruisde tufsteen). Vergruisde witte krijt. o.oo J A.ARDiffiNl) GE VERKLARNG R. LEGRAND, 2 5 V Kw.artai '!' : tot 7. m.. eperiaan : 7. t t 18.5 Landeniaan : 18.5 tot m Kri,it (Senoon) : tot 17.2 m

30 pt, L/JfG!ARr ( 66 ) :: o;: :;). FllterJ"l( anoe LANOr MJ.n}{ d:::d lr:e ri st PAULUS door de flr.a vrnn: u1 t GULLEOEU.!'opoçaphbohe 11ggin& opgetekend door WLLY CLAESSEKS, de 28/4/195). Grondttalen Te!&aaeld door de aadjlejmr, A.TeDg en eijllle der warten 1!Rnrl 195. Borinsautbode 1.., lne po llll.n&. OpeenTOlgiiDde dlemete rs.aar':tjuli OE :EST VAR li!:lge..,,. i. ïil Deblet 1 ).5 liter por uur. Benaderende boo&te von de be&one &rond bo nn de zee:rlegel 1 1. Tot e diepte m.. Tol81'1u.J18r AJ\C DE:l GllOilDl..G::N. Diepte (m.,) 1 2 ' !2. lileek brul.nncbtlg &ond mljdelma!lg grof, met we.t tljn schelpengruh. 2. Orlj&e klel aan de baela enige rolieit Jea (o.a. een fosfaat&nndeteenooncretle),, 6. (FlJn groen zand met wat fijn. (schel:;;cnarulll.. los.j5 GiiJ&e &].auconlcthoudende klohteen, li:clkrljk 13.5 llrinunch lg,.;lcucol:iethou..ïend k1 l t l9.j5 1J V::..r.t:O>;D ::LJXE A/,R::JKUN:;;G.: V::::ïCLi.ïLlNG (:.:, GU.i..N:E: J, 7.1, 1!'154),. ' '. PL!:STOC!: ;.oo to$ 6, '!Do tp::. /Jw'{ 6. tot lo.j 5m, LA!f ::JU A/Jf l9.j5 tot U4.5m. )Ef.'OON 1J4o5 tot l54ooom, S"f. Oe '" ç AT r.ontls::jg 11 l1j! Af ohrlft T1.n een wateronthdin& Tun J putten te L!SG:.:.:;.:!i:l lldkerlj ST PAULUS, oor de NationGle :u1teld1enet (Laborotorlum. 233 LBDgeaark Water uit ondergrondae ol!erne waarin de J put en lopen. 1/ H.AB.:;H::.D Totale 9 2/ STASTOF Ammoniak 1 afw Coupure Links, GENT. Datum B/6/5. Csehelkundige R.Dem.et t n,) Jf ME!ALEK Bll Tende Kit en 1!'lldelllke «erin& poren. 111 traten 1 am!'otaal ll&ergebalte KUl. UD tua en o, 2 en, 4 msr.re /1. a!we&lg. 4/ AKOEN Chloriden 5/ JROOO!EST 1,<2 ç/1. J58 agr/cl./1.

31 r.:vk. 26S949 PL. LANGEl.lARK. & { W. Aardkundige Dienst van Belgiä. 1'.1. C7ULNCK & R. LEGRAND. Nr. 7 (V) vervolg. RXW«FLTERPUT uitgevoerd te LAHGEJ.iARK. bij de elkerij St. Paulus. door de firma VYNCKE, Datum 1961 uit Gullegem. Topographische ligging opgetekend volgens pl. Grondstalen verzameld door de aanneemer. Bo ingsmethode Opeenvolgende doormeters : : met inspeeling en kernboor. Grondwaterstanden : door de eerste maal waargenomen : bij ruststand tijdens het pompen met een debiet van. 1/u Hoogte van het maaiveld : Totale diepte. Volgnummer. AARD DER GRONDLAGEN. Diepte m _ Q Geelachtig leemachtig zand, roestig. Geelachtig fijn zandige leem, kalkrijk. Fijn grijsachtig zand, licht glauconiethoudend, heteromorf, licht kalkhoudend in de leemachtige delen. Grijsgroenachtige klei, enkele vuursteenkeitjes. Grij sachtige vaste klei. Bruinachtige, siltachtige klei, kalkhoudend. Bruinachtige klei. Zeer vaste klei. Si"ltachtige. klei, kalkhoudend. Bruinachtige r ei. Bruinachtige zeer vaste klei. Groenachtig fijn zand, met fijn sc elpengruis. dem. Fijn zand met kleibrokjes vanaf m. Grind bestaande uit vuursteenkeien en gerolde harde klei (Landeniaan spoelmateriaal). Witachtig krijt. Vergruisde glauconietrijk, grof korrelige krijt, vuursteensplinters. Zwartgrijze vuursteen. Bleek grijsgroenachtige m r el. Grijze mergel met grijszwartè vuursteen _9.2_ C C 112 ( 122.oe 151.( C 188.( 193.C 196.CC C

32 .,... _...;;. PL.. LANGEMJUU{ 66 E. 26S9 9 Aardkundige Dienst. van België.. M. GULNCK & R. LEGRAND. n 7 (V) vervolg. ( de bl adzijde)... CARODTE.:..., ,) L = 2 m. Crai e blanch e dur e, un peu gr enue, avec taches gr ises, loc al ement très dilr (zones silicifi ées?), dans ce cas les carottes elivent à /155/156/156 5/q57) : (L.. 5 :+:.2. Ech. 188,.12.1 : (Ech. : 15. Marne gri s verdatre dure, un peu sableuse, restes blanchatres éponges, quelques tubul ations irr égulières ou pistes légèrement silicifiées _ (L =.8) Ech. : 192. Marne dur e, silicificati ons noueuses, surf aces de glissement (tassement) (L =.4) Ech. : 197. dem (L 1 7) Ech Marne gri se dur e,: débri s de poissons, noyaux siliceux trè s irréguliers (débris d'éponges ou terriers ), débris d'inocerames Ech. 22, 23, dem, davantage silicifié, localemenvplus sableux, Rhynchonella sp. empreintes de spongi aires (ensuite plus sableux, suivi d'une zone à noyaux siliceux trè s abondants ) ensuite marne dure avec empreintes de spongiaire: marne dur e siliceuse avec gyrolithe, petites tubulations grises Ech. 24, 25, 26. Marne grise dure avec noyaux silicemc:' très irrégulie.fs, parfois nids ooli thi ques, crevasses avec XX calcite, un échantillon marqué 27.5 = marne dur e fine _ acec. empreintes d' éponges et bois ligni teux + pyrite Eci1 2os', 211 em Marne gri se dure, noyaux siliceux peu nombreux (carotte en débris), preint es d' éponge ,24 Ech. 211,5, 212, 215, 216, 216,2, 216,24.M arne grise, noyaux siliceux lenticulaires, empreintes d' éponges,marne grisverdatre homogène, beauc oup moins dur e, à cassure conchoïdale vers 216, petits ailloux, à la base gros galets de grè s silteux; altéré et corrodé. Une carotte marquée 219m8 Hauteur 7,5 cm; 13,5 cm ; nclinai son 1 5 Di amètre de s carottes : 13,5 cm. Contact Crétac é/silurien. 12e passe (suite) base à 216m24 L = 12 cm. à 216m Grès trè s fin, argileux, mi cacé, gri s bleu ; grè s très fin psawni ti que.

33 26S949 PL. LANGEMARK 66 E.... Aardkuridige nib..bst. ; rui België.. : : i :. ' '. _ M. GULNCK & R LEGRAND r 1, j.. ' J... '! ' t : n 7 (V) vervolg. (3de bladzijde).. 13e passe base à 219m29 (= 3m5) L = débris pour ' 24 = 65.:.. débris : même grès, avec spammite très fin et schiste doux, altéré. 1ère carotte :. grès argileux trè s fin, gris bleu, à cassure irrégulière. 2e carotte : schiste siliceux, gris bleu, stratifié à e nasse base à 21 9m8 (51 cm9 ä) 1 cm : psammite trè s.fin, très _ schisteux... L = = 118 tnn. b) 31 cm : schi ste doux à très doux, avec eneere de fins lits psammitiguee traces de grapt lites (Monograptus ) en pyrite. nclinaison 15. c) 27 cm schiste très fin, gris bleu, avec bandes psammitiques fines, plus vertes. d) ' 42 cm : schiste très doux, gris bleu, avec rares lits granuleux à traces pyriteuses de graptolites. Clivage 15 ; pente 1 en même sens. e) 8 cm : Même schiste. Pen te 15 Joint à sphérules oblongues tirant vers des silhouettee d'ostracodes. 15e passe base?. :(221m75?) L = = 72: cm : Pente 15 soulignée.par quelques linéoles vertes. a + b : Schi ste noir; graptelites (Monogr. en a) pyriteux. c : schiste assez psammi ti que Pente e nasse : base 222m3 L = = 49 cm. a) schiste noir ; fond de mer à galets mous ; trace de graptolites. b) schiste psammitique, avec une bande plus verdatre de grè s psammitique ; joint à globules de pyri te. Les graptelites semblent pouvoir être Monograptus colonus, mais les critères spécifiques sont insuffisamment démonstratifs (Ludlow). Des échantillons ( 21 9 m, 222 m) n'ont livré ni spores ni _hystrichosphères!.. :.AARDKUNDGE :VEru:Ï.ARNG M.. GULNCK & R. LEGRAND, januari Pleistoc een :.tot 1 m. eperiaan : van 1 tot 19m5 Landeni aan : van 19m5 tot 153m7 Krijt : van 153m7 tot 216m Boven Siluur (Sl2b') (zone 35 van Miss Elles 1913) van 2'1 6m tot 222m3.

34 ' YV.. ' PLAAT : L.ANGEMAiuc 66 E.. Filterput uitgevo erd te Langemark bi j de St. Paulus Melkerij Nr.7 (V ) 2de vervolg. i., : :. \ erdieping door; VYNCXE A. ' l in ' ; i.! '.! Vanaf de di pie' 235,7. tot 283,44 m (dus 47,74 m dikte) 47 monsters.van ' zeer fijn door bij tel verbri jzelde zwarte schiefers. Li chtjes verweerde, blauwzwarte echieferachtige phylladen met. erikele van oplosbare stoffen.onder andere kri jt (neergevallen door breuken?) en calcieteri stalen van zeer kleine aders. Ook sporen van fi jn gl conietische zand (herinnerde L1d). 6 bewaarde grondetalen. op 24 m, 25 m, 26 m, 27 m, 28 m, 283,44 m. '., i f '.AARDKUNDGE VERKLARNG : R LEGRAND, 26 januari ' ' Siluri aan Sl 2b '. '! ' ' i '

35 BJLAGE 3

36 Tabel 1. Waargenomen verlagingen in peilput P1 Tijd (min. ) Meting (m beneden mv) ve rlaging (m)

37 Tabel 2. Waar genomen ver lagingen in peilput P2 Tijd (min. ) Meting (m beneden mv) Verlaging (m) o.ooo

38 Tabel 3. Waargenomen verlagingen in de pompput PP met een debiet van 1, 2 m3 /h Tijd (min. ) Meting (m beneden mv) Verlaging (m)

39 Tabel 4. Op gepomp te hoeveelheden tijdens de pompproef Tijd (min. ) Stand debietmeter Op gepompte hoeveelheid (m3)