TOEGEPAST E GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE

Transcriptie

1 TOEGEPAST E GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE ' ' "..: GROND'Iii'ATERWINN!NGSMOGELl KHEDEN_ IN DE ONDIEPE WATERVOERENDE LAGENTER HOOGTE...,:. :, r,. VAN DE N.V. D'ARTA TE ARDOOIE FASE 1.AFL. lil UI UNIVERSITEIT GENT

2 lillil UNIVERSITEIT GENT Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie brondwaterwinningsmogelijkheden IN DE ONDIEPE WATERVOERENDE LAGEN TER HOOGTE VAN DE N.V. D'ARTA TE ARDOOIE FASE 1 Geologisch Instituut Krijgslaan 281, Sa B9000 Gent tel. 09/ fax 09/ Opdrachtgever N.V. D'ARTA Leiding : Prof. Dr. W. DE BREUCK Studie en verslag : Lic. D. DE SMET Projectnummer : TGO 97/23 Datum : december 1997

3 Fase] I Ondiep grondwater Ardooie.. INHOUD Lijst van Figuren I. Lijst van Tabellen I 1 Inleiding Ligging Hydrogeologisch profiel Geologie Quartair : Tertiair Formatie van Tielt a. Lid van Egem b. Lid van Kortemark Hydrogeologie Grondwaterkwaliteit Voorstel voor verder onderzoek Besluit Lijst van Figuren Referenties Figuur 1 Ligging van het studieterrein (Uittreksel van de.topo sche. ka:art 21/5. Izegem, schaall/ (2de uitgave 198 1) van het NGn :... 2 Figuur 2,.. Geologie, stratigrafie en. hydrogeologie van.het.studieterrein _......_ 4 Figuur 3 Vergunde grondwaterwinningen in het Lid van Egem in een straal van 2,5 km van de NV D' ARTA (vergund jaardebiet > m3) :. Lijst van Tabellen Tabeli Vergunde grondwaterwinningen in het Lid van Egem in een straal van 2,5 km van de NV D' ARTA (vergund jaardebiet >3.000 m3) RUG Laboratorium voor Toeg!!paste Geo/ogi en Hydrog!!ologj (l'go 97123) TeL0912D ; Fax :.

4 F.asel 1 Ondiep grondwater Ardooie Grondwatenvinningsmogelijkheden in de ondiepe watervoerende lagen ter hoogte van de NV D' ARTA te Ardooie (Fase 1) 1 Inleiding Naar aanleiding van het voorstel van 24 oktober 1997 g_af de NV D Art a het Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie van de Universiteit Gent (LTGH) opdracht advies te verlenen over de mog liikheid ondwater te winnen in ondieqe lagenog haar terreinen. Dit verslag omvat fase I van het onderzoek. Aan de hand van bestaande gegevens is de hydrogeologie onder het terrein beschreven; tevens is eenindicatie g_e ven omtrént de algemene grondwaterkwaliteit in de doorlatende lagen. Op basis hiervan is een voorstel uitgewerkt voor verder. onderzoek. Het verslag is als volgt opgebouwd: 1. Inleiding; 2. Ligging; 3. Hydrageologisch p ofiel; 4. Grondwaterkwaliteit; : 5. Voorstel voor verder onderzoek; 6. Besluit. RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (!'GO 97123). TeL(}9/2D.44647;:Fax {}9/2M 49 88

5 Fasel 2 Ondiep grondwater Ardooie D ta 2. Ligging De ligging van. het te onderzoeken terrein. is weergeg_even op figuur 1. Het. bevindt zich op ca. 2, 4 km oostelijk van de dorpskern van Ardooie, langs de Pittemsestraat. Het terrein ligt op een heuveltop (+401). Het is gelegen in de Zandleemstreek en er komen ter plaatse vooral lichte zandleem en lemig zandgronden voor. Figuur 1 Ligging van het studieterrein (Uittreksel van de topografische kaart 21/5 Izegem, schaal 1/ (2de uitgave 1981) van het NGI) OOm 1 Alle peilen in dit verslag zijn aangegeven in meters t.o.v. het referentievlak van de TA W. de Tweede Algemene Waterpassing van het NGI RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologieen Hydrogeologie (FGO 97/23) ThLJJ9/2!i4 4647;_Fax..(}9/2:

6 Fase 1 3 Ondiep grondwater Ardooie 3. Hydrogeologisch pr fiel 3.1 Geologie De geologie vormt de basis voor een inzicht in de hydrog_eolog!e, Van boven naar onderen, van jong naar oud, onderscheiden we volgende lagen (Fig. 2 ) Quartair Deze laag bestaat bo venaan uit zandjemig materiaal; met aan de basis mogelijk grind. De dikte van deze afzetting bedraagt ca. 5 m; de basis ligt op Tertiair Fonnatie van Tielt a. Lid van Egem De Formatie van Tielt bestaat bo venaan uit het Lid van Eg_em, sameng_esteld uit g_riisgroen glimmer en glauconiethoudend zeer fijn fijn zand, afgewisseld met dunne kleilagen. De dikte van deze afzetting bedraagt ca. 10 m; de basis ligt op +25. b. Lid van Kortemark Onderaan bestaat de Formatie van Tielt uit het Lid van Kortemark, sameng_esteld uit kleihoudende silt met zandsteenbanken en kleilagen. De dikte van deze afzettingen bedraagt ca. 15 m; de basis ligt OP Hieronder volgt de Formatie van Kortrijk, een kleüge en siltige laag van ca. 100m dilrte. RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrog_eologie (IGO 97/23) TeL 09/ ;_Fax 091M

7 Fase] 4 Ondiep grondwater Ardooie Figuur 2 Geologie, stratigrafie en hydrogeologie van het studieterrein Peil Diepte (mtawi (mi LITHOLOGIE STRATIGRAFIE HYDROGEOLOGIE Pleistoceen Q u A R T A I R T E R F. V. Lv. T Tielt Egem I A I R LEGENDE lf2@èl Siltig und Kleiïg leer fijn zand. Kleiïge silt a Sillige klei ICJJDj Zandsteenbank 00 Glauconiet Glimmers L. V. Korte mark lij Grind Hydrogeologie D Doorlatend Slechtdoorlatend Zeer sleeflt.doorlatend F. v. Kortrijk RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (!'GO 97/23)_ TeLIJ9/ : Fax _

8 Fase] 5 Ondiep grondwater Ardooie 3.2 Hydrogeologie Dehydrogeologie wordt verduidelijkt. aan de hand van fi ur 2. De enige ondiepe watervoerende laag die ter hoogte van het terrein voorkomt is het Lid van Egem, op een diepte van ca. 5 tot 15 m onder het maaiveld. Het is mogelijk dat in.deze laag minder doorlatende (kleiige laagjes) voorkomen. De diepte van het grondwater onder het maaiveld is niet. gekend. Naar aanleiding van deze studie zij de vergynde ondwaterwinning_enin het Lid van Egem in een straal van 2,5 km van het bedrijf opgevraagd. Er zijn in de onmiddellijke omgeving ca: 60 winningen in deze laag bekend. De voornaamste (vergund debiet >3.000 m3/j) zijn opgenomen in figuur 3 en tabel.1. Hieruit en uit informatie van de hydrageologische databank DAWACO blijkt dat winning van ca. 1 tot 2 m3/h per put wellicht mogelijk is. Tabell Vergunde grondwatenvinningen in het lid van Egem in een straal. van. 2,5 km van de NV D' ARTA (vergund jaardebiet >3.000 m3) Nr. op figuur3 Lambertcoördinaten X<oörd. Ycoörd. Diqrte" Aantal Gemeente... (m)"" putten... Verg!llld. iaardebiet_ (m Ardooie "..Ardöoïe r 4" :3:3o... Pittenr : Pittem Ardo.oie Ardooie.. 21 ID :1. 3:650 l Ardooie ll " 4().. t J:ó5() :30(} Pittem Pittem Pittem Ardooie ;CJso....Atd"öoie r 13 9:. 9 9 rr Jle ;300.,.. \ r o.ooo.. RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (!'GO 97123) TeL.09/2D.4 46_47 ;_E.ar ::

9 Fase I 6 Ondiep grondwater Ardooie D rta Figuur 3 Vergunde grondwaterwinningen in het Lid van. Egem in een str.aal van. 2,5 km van de NV D' ARTA (vergund jaardebiet >3.000 m3) RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (!'GO 97/23)_. ThL :.Eax.0912D

10 Fase 1 7 Ondiep grondwater Ardooie. 4. Grondwaterkwaliteit Volgende grondwaterkwaliteit kan men in het Lid van Egem verwachten (het betreft een inschatting gebaseerd op een analyse 10 km verderop; deze waarden zijn als indicatief te beschouwen): Geleidbaarheid: ca. 500 J.1S/cm (20. C); Zuurtegraad: ca. 7.50; Totale hardheid: ca. 20 Of'; Ijzer: ca J.lg/l; Natrium: ca. 30 mg/1; Kalium: ca.. 10 mgll; Calcium: ca. 60 mg/1; Magnesium: ca. 5 mgll; Ammonium: ca. 0,50 mg/1; Chloride: ca. 30 mg/1; Sulfaat: ca. 25 mgîi; Bicarbonaat: ca. 250 mg/1. Het betreft een zoet, matig hard. water van het calciumbicarbonaattype. RUG Laboratorium voor Toe paste Geologie en Hydrogeologie (IG097123)_ T.eL09/ ;.Ear..09/ :...

11 Fase 1 8 Ondiep grondwater Ardooie 5. Voorstel voor verder onderzoek Gezien de resultaten van het inventarisatieonderzoek loont het de moeite verder. onderzoek naar de winningsmogelijkheden in het Lid van Egem uit te voeren. Zo 'n onderzoek omvat het volgende. Om een beter inzicht in de litholowe te verkriigen dient een.verkenningsboring.. uitg_evoerd te worden. Gewoonlijk betreft het hier een gespoelde boring die aangevuld wordt met geofysische. boorgatmetingen om een goede litholog_ische beschriiving. en een. g_oede. _laatsin&: van filters toe te laten. Gezien de resultaten van de inventarisatie dient deze boring ca. 20 m diep te reiken. Het uitbouwen van een pompput. en/ of. eil utten op. verschillende die te in het. Lid van Eg em. Het uitvoeren.van. een putproet: eventueel. stepdownproeven en/ of slagproeven. om de hydraulische eigenschappen van de watervoerende laag éénduidig vast te leggen. Op basis van de resultaten van voornoemde proeven.kan.een.beperkte. berekening:g aakt worden van de invloed van een eventuele winning op de stijghoogten in de omgeving. Het nemen en analyseren van stalen van de peilput( ten). Eventueel kan dit onderzoek in regie gebeuren met een gelijkaardig onderzoek 5 km ten noorden van D' Arta bij de firmaunifr.ost. RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (!'GO 97123). TeL9912D ;.:Far.091 4A9 88.

12 Fase] 9 Ondiep grondwater Ardooie 6. Besluit Onder het terrein is er één ondiepe watervoerende laag die in aanmerking komt voor grondwaterwinning. Het betreft het Lid van Egem op een diepte van ca. 5 tot 15 m onder het maaiveld. Debieten van ca. 1 tot 2 m3/h per put zijn wellicht mogelijk; de kwaliteit is waarschijnlijk gunstig. Een onbekende is de diepte.van het grondwater onder het maaiveld. Om een definitief oordeel te kunnen vellen omtrent de haalbaarheid van een ondiepe waterwin. ning is verder terrein en laboratoriumonderzoek vereist. RUG Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie (l'go 97123) TeL ; Fax

13 FOJe 1 Referenties 10 Ondiep grondwater Ardooie Archieven van de.aminal, afdeling water. Archieven van de Belgische Geolosische Dienst. Archieven van de RUG Laboratorium voor Toeg_eQaste Geologie en Hydrogeologie. JACOBS, P., DE CEUCKELAIRE,M, DE BREUCK, W. &DE MOO G. {1995). Geologische kaart van België Vlaams Gewest Toelichtingen en databankkaartblad 21, Tielt Brussel, Belg. Geol. Dienst en Bestuur Natuurlijke Rijkdommen en Energie. MAREcHAL, R & LAGA, P. (1988). Voorstel lithostratigrafische indeling van het Paleogeen, 208 p Nationale commissies voor stratigrafie. Commissie Tertiair. SWYFZAND, P. {1986). A new hydrochemical classification of watertyp_es : PrincipJes and application to the coastal dunes aquifer system ofthe NetherlandsDelft: SaltWater Intrusion Meeting; 1216.May.l986. RUG Laboratorium voortoegepaste Geologie en Hydrogeologie (I'GO 97123) ThL0.912D ;.Eax..0912D