GEMEENTE HOORN. Raadsvoorstel. Onderwerp Tijdelijke maatregelen huisvesting spoedzoekers. Agendering Ter besluitvorming

Transcriptie

1 GEMEENTE HOORN Raadsvoorstel Zaaknummer: Steller: B. Haubrich Team: WEL Teammanager: Lizzy Bas Portefeuillehouder: M. van der Ven Onderwerp Tijdelijke maatregelen huisvesting spoedzoekers Agendering Ter besluitvorming Bijlagen 1 Presentatie Huisvesting spoedzoekers 5 juli Brief raad Huisvesting spoedzoekers 26 juli Gevraagd besluit 1. Vaststellen dat een spoedzoeker een jongere tussen de 18 en 21 jaar is of een ouder uit een relatiebreuk met co-ouderschap is uit de gemeente Hoorn die voldoet aan alle hierna genoemde criteria: a. die aantoonbaar dringend hulp nodig heeft met het vinden van huisvesting; b. die aantoonbaar niet zelfstandig in eigen huisvesting kan voorzien; c. waarvan het inkomen valt binnen de grenzen van sociale huisvesting; d. die buiten de bestaande regionale afspraken en overige regeling valt; e. die geen of niet genoeg inschrijftijd heeft opgebouwd. 2. Het college de opdracht te geven de volgende tijdelijke maatregelen voor de huisvesting spoedzoekers uit te voeren: a. in samenspraak met Intermaris oplossingen voor de korte termijn invoeren zoals woningdelen, tijdelijke huurcontracten en doorstroming bevorderen / scheefhuur tegengaan; b. in samenspraak met de regio Westfriesland inzetten op een regionale oplossing huisvesting spoedzoekers op de middellange termijn; c. versnellen van de woningbouwproductie in de gemeente Hoorn. Samenvatting Dit college wil op de kortst mogelijke termijn een oplossing voor de huisvestingsproblematiek voor spoedzoekers. In dit voorstel stelt het college voor de definitie spoedzoeker vast te stellen. Door overeenstemming te hebben over de groep spoedzoekers kunnen gerichte oplossingen worden ingezet. Ook stelt het college voor om maatregelen uit te voeren. De eerste maatregel omvat kortetermijnoplossingen zoals woningdelen, tijdelijke huurcontracten, het bevorderen van doorstroming en het tegengaan van scheefhuur. De tweede maatregel zet in op samenwerking in de regio, binnen de regionale woningmarkt. Deze maatregel is uitvoerbaar op de middellange termijn. Door als regio samen op te trekken ontstaan ruimere kansen. De derde maatregel gaat in op het versnellen van de woningbouwproductie in de gemeente Hoorn. Hiervoor zijn met diverse ontwikkelpartijen gesprekken gevoerd. 1/8

2 1. Inleiding: reden van het voorstel Aanleiding De ambitie is om op de kortst mogelijke termijn samen met de raad, partners en de stad passende oplossingen te vinden voor de huisvestingsproblematiek van spoedzoekers. Op donderdag 5 juli 2018 heeft het college van B&W voor raadsleden hierover een informatiebijeenkomst georganiseerd. Belang Aansluiten van het regionale woningaanbod bij de woonbehoefte in Hoorn. Een beperkte groep inwoners past niet in het reguliere systeem van huisvesting en kan op korte termijn geen onderdak vinden. Centrale vraag Wat zijn mogelijke oplossingen voor de huisvestingsproblematiek van spoedzoekers? 2. Beoogd maatschappelijk resultaat Een mogelijke oplossing te vinden voor de huisvesting van spoedzoekers. 3. Bijdrage aan de duurzaamheidsambitie Dit voorstel draagt niet bij aan de energiegerelateerde duurzaamheidsambitie, maar wel aan de leefbaarheidsambitie. Deze doelgroep komt nu moeilijk aan een woning. Door voor deze inwoners woningen beschikbaar te stellen krijgen zij een kans op een zelfstandige woning. 4. Kaders Huisvestingswet De Huisvestingswet artikel 12 biedt de gemeenteraad de mogelijkheid voorrangsbepalingen in de huisvestingsverordening op te nemen. Het gaat om een of meer categorieën woningzoekenden waarvoor de voorziening in de behoefte aan woonruimte dringend noodzakelijk is. Regionale Huisvestingsverordening Regionaal afgestemde verordening waarin de voorrang voor urgentiegroepen is geregeld. In de huisvestingsverordening 2015 gemeente Hoorn artikel 2.4 zijn de categorieën urgenten opgenomen. In de verordening zijn urgent: medisch geïndiceerden, sociaal geïndiceerden, relationeel geïndiceerden, financieel geïndiceerden, herstructurering geïndiceerden, mantelzorg geïndiceerden, vergunninghouders en personen uit een blijf-van-mijn-lijfhuis. Presfaf/eafspra/cen Intermaris, VH (Vereniging van Huurders) De Boog en de gemeente Hoorn hebben in december 2017 de prestatieafspraken voor de periode tot en met 2021 geactualiseerd en de jaarschijf 2018 toegevoegd. De partijen hebben afspraken gemaakt over flexwonen. Hiermee willen de partijen op kortere termijn oplossingen bieden voor mensen die met spoed op zoek zijn naar woonruimte, maar die niet kunnen wachten tot permanente huisvesting is gerealiseerd. Binnenkort, eind september, starten de gesprekken met Intermaris over de prestatieafspraken jaarschijf Deze worden in december 2018 ondertekend. P/7or Uitstroom bijzondere doelgroepen In de regio Westfriesland is afgesproken een pilot te starten waarin op een andere wijze (gezamenlijk) gewerkt gaat worden om de uitstroom uit beschermd wonen, maatschappelijke opvang en de uitstroom van jongeren van achttienplus met een zorgbehoefte te bespoedigen. In de regio is afgesproken om 100 reguliere sociale huurwoningen per jaar beschikbaar te stellen voor toewijzing aan deze doelgroep. 2/8

3 ITSGEMEENTE HOORN Wet doorstroming huurmarkt 2015 De Wet doorstroming huurmarkt breidt via een wijziging van het Burgerlijk Wetboek de mogelijkheden voor tijdelijke huurcontracten uit. Een deel van de woningvoorraad kan zo makkelijker gereserveerd worden voor doelgroepen die nu lastig aan passende huisvesting kunnen komen. Speciaal geschikte woningen blijven zo beschikbaar voor de betreffende doelgroep. Dat draagt bij aan een efficiënter gebruik van de woningvoorraad. Beleidsnotitie Huisvesting arbeidsmigranten in woningen Het beleid bevat regels voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Dit beleid biedt de handvatten om meerdere huishoudens in een woning toe te staan. Jongeren van jaar Tot 18 jaar bepalen ouders of kinderen op zichzelf mogen wonen. Als er onenigheid tussen ouders en kind is, bepaalt de rechter of een kind zelfstandig mag wonen. Het zelfstandig wonen gebeurt onder begeleiding van een maatschappelijke organisatie. De gemeente is niet bevoegd om kinderen onder de 18 jaar te voorzien van een zelfstandige woning. 5. Argumenten Op donderdag 5 juli heeft het college van B&W voor raadsleden een informatiebijeenkomst georganiseerd over de huisvesting van spoedzoekers. Tijdens de sessie is het proces van het dossier flexwonen voorgelegd, zijn feiten en inzichten uitgewisseld en is gesproken over mogelijke oplossingsrichtingen. De presentatie is bijgevoegd als bijlage 1. Vervolgens heeft de raad op 26 juli een informatieve brief ontvangen met daarin een voorstel voor vervolgstappen, zie bijlage 2. Dit raadsvoorstel voorziet hierin. Dit voorstel gaat over de definitie van spoedzoekers en de mogelijke oplossingsrichtingen. De raad wordt gevraagd om de definitie en criteria van spoedzoekers en de in te zetten oplossingsrichtingen vast te stellen. Proces afbakening doelgroep In het debat over flexwonen is de definitie spoedzoeker aanvankelijk ruim genomen. De flexwoningen zouden bedoeld zijn voor inwoners met een relatiebreuk, jongeren/studenten, alleenstaande vergunninghouders / alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV'ers) en uitstroom maatschappelijke opvang (MO) / beschermd wonen (BW). Voor deze laatste groep zouden de flexwoningen een achtervang zijn. Tijdens de informatieve sessie is duidelijk geworden dat voor het merendeel van deze groepen al bestaande of nieuwe regelingen zijn, zie onderstaand schema. Doelgr Uitstroom MO/BW/Jeugd Arbeidsmigranten Vergunninghouders alleenstaand Jongeren Relatiebreuk Regionale afspraken (pilot), totaal 100 woningen waarvan 35 woningen in Hoorn Bij bedrijven, in bestaande huisvesting (kamergewijs), groepsaccommodaties Via urgentieregeling Jongerenhuisvesting, aanvullende oplossing gewenst Deels urgentieregeling, aanvullende oplossing gewenst Voor de mensen uit een relatiebreuk en jongeren/studenten met acute woonnoodsituatie zijn aanvullende oplossingen nodig. Voor het gericht zoeken naar alternatieve oplossingen is het van belang om de definitie van spoedzoekers te specificeren. De raad wordt gevraagd om de hieronder opgenomen definitie van spoedzoekers vast te stellen: 3/8

4 Definitie spoedzoeker Een spoedzoeker is een jongere tussen de 18 en 21 jaar is of een ouder uit een relatiebreuk met coouderschap is uit de gemeente Hoorn die voldoet aan alle hierna genoemde criteria: die aantoonbaar dringend hulp nodig heeft met het vinden van huisvesting; die aantoonbaar niet zelfstandig in eigen huisvesting kan voorzien; waarvan het inkomen valt binnen de grenzen van sociale huisvesting; die buiten de bestaande regionale afspraken en overige regeling valt; die geen of niet genoeg inschrijftijd heeft opgebouwd. In dit voorstel is een krappe definitie van spoedzoekers opgenomen. Hiervoor is gekozen om de negatieve gevolgen voor de overige woningzoekenden niet te groot te laten zijn. Spoedzoekers die onder deze definitie vallen zijn aangewezen op sociale huisvesting. De oplossingen die voor deze groep ingezet kunnen worden zijn hieronder in het voorstel opgenomen onder de punten 1)en2). Naast deze spoedzoekers zijn er nog personen die ook snel een woning nodig hebben en niet binnen de definitie vallen. Hierbij kan gedacht worden aan mensen uit een relatiebreuk zonder kinderen of mensen uit een relatiebreuk met kinderen die verdienen boven de sociale huurgrens of inwoners die te maken hebben gehad met een faillissement. Indien de woningnood dusdanig groot is kunnen deze woningzoekenden zich melden bij Intermaris. Intermaris mag een gedeelte van haar woningbezit vrij toewijzen aan personen die niet vallen binnen de sociale huurnormen. Ook vindt deze groep een woonoplossing in dit voorstel onder punt 3). Maatregelen huisvesting spoedzoekers Om de huisvestingsproblematiek van spoedzoekers op te lossen kunnen meerdere oplossingen worden uitgewerkt. Dit voorstel gaat in op: 1) Korte termijn oplossingen: het inzetten van tijdelijke huurcontracten, woningdelen en doorstroming; 2) Middellange termijn oplossingen: het samenwerken in de regio over het aanpassen van de urgentieregeling, het aanpassen van het woningverdeelsysteem of inzetten op transformatieprojecten of extra sociale huur; 3) Doorlopend: het uitbreiden van de woningvoorraad. In onderstaande tabel is zichtbaar op welke termijn oplossingen geïmplementeerd kunnen worden. Oplossingsrichting Korte termijn: Woningdelen, tijdelijke contracten en doorstroming Middellange termijn: Samenwerking in de regio Doorlopend: Uitbreiden woningvoorraad 4/8

5 GEMEENTE HOORN 1) Korte termijn oplossing: Tijdelijke huurcontracten, woningdelen en doorstroming bevorderen Voor de korte termijn kunnen in de prestatieafspraken met Intermaris en huurdersvereniging De Boog afspraken gemaakt worden over een tijdelijke woonoplossing voor de spoedzoekers die binnen de definitie vallen. Tijdelijke contracten en woningdelen De Wet doorstroming huurmarkt biedt verhuurders de mogelijkheid om huurcontracten voor bepaalde tijd aan te bieden. De beleidsnotitie Huisvesting arbeidsmigranten in woningen biedt de gemeente handvatten om meerdere huishoudens in een woning toe te staan (woningdelen). Het woningdelen met een tijdelijk huurcontract kunnen de gemeente en Intermaris aanbieden als oplossing voor spoedzoekers. Na overeenstemming met Intermaris kan dit instrument binnen enkele maanden worden ingezet. Alleen woningzoekenden die concessies willen doen zullen kiezen voor een tijdelijk huurcontract met een onbekende medehuurder. Doorstroming bevorderen en scheefhuur tegengaan Ook kunnen afspraken gemaakt worden om bewoners te motiveren om te verhuizen. Oudere bewoners en bewoners die meer verdienen dan de sociale huurgrens zijn daarbij belangrijke groepen. Door verhuisbewegingen te stimuleren krijgen spoedzoekers meer kans op het vinden van een woning en kan de gemiddelde zoekduur omlaag gaan. Opties voor stimuleren doorstroming: alle oudere huurders van eengezinswoningen kunnen persoonlijk benaderd worden of ze eventueel interesse hebben om te verhuizen naar een kleinere woning of appartement; voorrang verlenen bij een verhuizing van een woning onder de sociale huurgrens naar een woning boven de sociale huurgrens; overige opties bespreken. De uitvoering van deze maatregelen ligt bij Intermaris. De gemeente maakt de afspraken in de prestatieafspraken en Intermaris zorgt vervolgens voor de uitvoering. 2) Middellange termijn oplossing: Regionale oplossing spoedzoekers De regio Westfriesland werkt samen aan een goede woningmarkt. De regio heeft onder andere een gezamenlijk woningverdeelsysteem en huisvestingsverordening. De regionale pilot Uitstroom Maatschappelijk Opvang en Beschermd Wonen is hiervan een goed voorbeeld. Het aanpassen van de toewijzing van woningen aan de doelgroep binnen de definitie raakt ook regionale afspraken. Het college vindt het belangrijk om besluiten over veranderingen in deze regelingen in de regio gezamenlijk te nemen. In navolging van de regionale pilot stelt het college voor een pilot opstarten voor huisvesting van de doelgroepen van spoedzoekers waarvoor nu niets geregeld is. Afhankelijk van het regionale gesprek zijn meerdere oplossingen mogelijk: a. extra sociale woningbouw in de regio; b. aanpassen regionale huisvestingsverordening (urgentieregeling); c. aanpassen regionaal woningverdeelsysteem; d. transformatie van leegstaande panden regionaal oppakken. a. Extra sociale woningbouw in de regio Het college voert gesprekken met de omliggende gemeenten over het realiseren van extra sociale huurwoningen in deze gemeenten. Overeenstemming bereiken met de gemeenten, het vinden van geschikte locaties en het bouwen van extra woningen heeft tijd nodig. Deze maatregel zal op zijn vroegst eind 2020 gerealiseerd worden. 5/8

6 b. Aanpassen regionale Huisvestingsverordening (urqentieregelinq) De Huisvestingswet biedt gemeenten de mogelijkheid om doelgroepen die voorrang op een woning nodig hebben te benoemen. De regio Westfriesland heeft dit geregeld in de regionale Huisvestingsverordening. Deze regeling kan worden uitgebreid voor de doelgroep spoedzoekers. De regionale huisvestingsverordening moet hiervoor worden aangepast. Het college hecht eraan om aanpassingen van deze verordening regionaal af te stemmen, omdat de gemeenten een regionale Huisvestingsverordening hebben met een regionale urgentieregeling en een regionaal woningverdeelsysteem. Door het uitbreiden van de urgentiecategorieën neemt het aantal personen met urgentie toe. Vooraf is onduidelijk hoeveel personen in onze regio gebruik maken van deze nieuwe regeling. De gevolgen voor andere woningzoekenden moeten worden uitgezocht. De gemiddelde zoekduur gaat omhoog wanneer er meer urgenten zijn. Door de doelgroep spoedzoekers in te perken zal het aantal extra urgenten laag zijn en zijn de gevolgen voor de overige woningzoekenden beperkt. Indien de doelgroep spoedzoekers ruimer wordt genomen wordt het aantal extra urgenten hoger en zijn de gevolgen voor de overige woningzoekenden groter. De urgentieregeling is daarnaast een regeling waar woningzoekenden rechten aan kunnen ontlenen in het geval van acute woonnood en tegen besluiten op grond van de urgentieregeling staat bezwaar en beroep open. Het is daarom goed om de nieuwe regeling juridisch goed na te laten lopen en te zorgen voor een eenduidige en transparante formulering. Een nieuwe regionale Huisvestingsverordening kan eind 2019 worden vastgesteld. Nadat de zeven gemeenteraden de nieuwe regionale Huisvestingsverordening hebben vastgesteld is de regionale urgentiecommissie verantwoordelijk voor het toewijzen van de urgentieverklaringen. Met een urgentieverklaring kunnen de spoedzoekers, net als de overige urgenten, voorrang krijgen op een sociale huurwoning. Landelijk is een trend gaande dat de urgentiegroepen worden ingeperkt. Door te veel groepen als urgent te benoemen komen reguliere woningzoekenden zeer moeilijk aan een woning. c. Aanpassen regionaal woningverdeelsysteem Een andere oplossing is het anders verdelen van de beschikbare huurwoningen. Iedere week worden beschikbare sociale huurwoningen in Westfriesland aangeboden op Woonmatch. Van Intermaris zijn dit zo'n 60 woningen per maand. Woningzoekenden kunnen zich inschrijven voor deze woningen. Van de gereageerde woningzoekenden mag de woningzoekende met de meeste inschrijftijd als eerste in de woning kijken en beslissen of zij deze accepteert. Dit systeem, waarbij de langst ingeschrevene bovenaan komt, heeft voor- en nadelen. Het systeem is transparant en makkelijk uit te leggen aan woningzoekenden. Wie het langst ingeschreven staat maakt de meeste kans. Dit systeem zorgt er ook voor dat nieuwe woningzoekenden (jongeren, mensen van buiten de regio of mensen die zich nooit hebben ingeschreven) in het systeem moeilijk een woning vinden. De zoekers naar een betere woning (kwaliteitszoekers) hebben een betere positie dan spoedzoekers. Het is mogelijk om het woningverdeelsysteem aan te passen, om zo te komen tot een andere manier van verdelen. Spoedzoekers kunnen beter in positie gebracht worden in verhouding tot de kwaliteitszoekers. De spoedzoeker kan meer voorrang worden gegeven ten opzichte van de kwaliteitszoeker. Het aanpassen van het systeem en de gevolgen daarvan verdienen een gedegen onderzoek en afstemming met corporaties, huurders en gemeenten. Dit onderzoek is opgestart en er zal een plan van aanpak moeten worden gemaakt. 6/8

7 1 GEMEENTE yz^ HOORN De gemeente en woningbouwcorporaties zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de uitvoering van dit onderdeel. d. Transformatie van leegstaande panden regionaal oppakken In de zoektocht naar flexwoningen in de gemeente Hoorn is ook gezocht naar leegstaande panden die geschikt zijn voor transformatie voor sociale huurwoningen. In Hoorn zijn deze panden niet gevonden. Het college wil het gesprek in de regio aangaan of bij andere gemeenten wel leegstaande panden aanwezig zijn die getransformeerd kunnen worden naar sociale huurwoningen. In de gemeente Hoorn blijft het mogelijk om leegstaande panden te transformeren naar middenhuur- of koopwoningen, zie hieronder. 3) Doorlopend: Versnellen woningbouwproductie Hoorn Het college spant zich in om de woningproductie te versnellen. Na de presentatie op 5 juli 2018 is met verschillende partijen gesproken over diverse locaties. Daarnaast is met woningcorporaties uit de regio gesproken over het realiseren van extra sociale huurwoningen in Hoorn. De woningcorporaties herkennen de problematiek in de regio en zijn bereid om constructief mee te werken aan oplossingen. Ook zijn gesprekken met beleggers en investeerders over het realiseren van huurwoningen in het middensegment gestart. Uit de eerste gesprekken blijkt een interesse in de Hoornse woningmarkt. Als laatste blijft het college zich inzetten op het transformeren van leegstaande kantoorgebouwen naar goedkope koopwoningen, zoals gerealiseerd is op Nieuwe Steen 2. Met het versnellen van de woningproductie wil het college de doorstroming op gang brengen, zodat er aan de onderkant van de markt en het middensegment woningen beschikbaar komen voor de brede groep woningzoekenden die snel een woning nodig hebben. Het college zet hier onder andere ook het instrument starterslening voor in. Evaluatie in 2020 In december 2018 ontvangt de raad een informatieve brief over de voortgang van de voorgestelde maatregelen. In 2020 worden de uitgevoerde maatregelen geëvalueerd op effectiviteit en of de maatregelen nog steeds noodzakelijk zijn. 6. Maatschappelijk draagvlak Het maatschappelijk draagvlak voor de voorgestelde oplossingen is regionaal verkend. De regio gemeenten staan positief tegenover het realiseren van sociale huurwoningen in hun gemeente. Het is onbekend hoe de gemeenten aankijken tegen het aanpassen van de Huisvestingsverordening (urgentieregeling). De Regionale Urgentiecommissie waarschuwt voor een toestroom aan urgenten. Door de doelgroep strak af te bakenen staat het college een beperkte toename van urgenten toe. Bij Intermaris is draagvlak aanwezig voor het invoeren van tijdelijke contracten en het woningdelen. Het maatschappelijk draagvlak onder de bewoners en de huurdersvereniging is nog niet onderzocht. 7. Financiële consequenties Het voorstel heeft geen financiële consequenties. 8. Communicatie Voorafgaand aan de commissievergadering wordt een persbericht verstuurd. Hierin wordt aangekondigd dat de commissie over dit onderwerp gaat discussiëren. Na afloop van de raadsvergadering wordt wederom een persbericht verstuurd. Hierin wordt het resultaat opgenomen. 9. Realisatie De gesprekken met Intermaris en huurdersvereniging De Boog over de prestatieafspraken jaarschijf 2019 zijn opgestart. Hierin worden de kortetermijnoplossingen woningdelen, tijdelijke contracten en doorstroming meegenomen. De prestatieafspraken worden in december 2018 ondertekend. 7/8

8 De gesprekken met ontwikkelaars, beleggers, investeerders en corporaties uit de regio lopen door. Deze gesprekken moeten leiden tot extra woningbouw in Hoorn. De samenwerking in de regio over de huisvestingsoplossing spoedzoekers wordt opgestart. De eerste gesprekken met portefeuillehouders wonen zijn gevoerd. De raad zal op belangrijke punten worden betrokken bij of geïnformeerd over dit traject. Hoorn, het college van burgemeester en wethouders van Hoorn, de burgemefialer 8/8