Elke bloem vertel een verhaal. Het lijken allemaal paardenbloemen
|
|
- Tania Driessen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PLANTENWERKGROEP Elke bloem vertel een verhaal. Het lijken allemaal paardenbloemen door Rini Kerstens tekst: Michel van den Langenberg De paardenbloem is een van de meest bekende planten van Nederland. Deze plant behoort tot de familie van de composieten = samengesteldbloemigen. Deze aanduiding houdt verband met het feit dat elke bloem in feite een heel boeket, een hele bloeiwijze is. Meerdere bloempjes staan op een regelmatige wijze gegroepeerd bijeen op een gemeenschappelijke bloembodem. Ze zijn samen door een omwindsel (van een of meer kransen groene blaadjes) omgeven. We spreken van een bloemhoofdje of bloemkorfje. De officiële naam Asteraceae is ontleend aan een belangrijk geslacht, de asters. De afzonderlijke bloempjes dragen een vijf (soms vier-)slippige lintvormige of buisvormige kroon : lintbloemen of buisbloemen Een lintbloem wordt gekenmerkt doordat de kroonbuis aan een zijde uitloopt in een plat, smal deel met aan het einde 3 5 tanden. Het vruchtbeginsel is onderstandig en draagt een stijl met 2 stempels. Rondom de voet van de kroonbuis bevindt zich een vliezige zoom of een krans lange haren, de vervormde kelk, het kelkpluis = pappus Van de 5 meeldraden zijn de helmdraden los, maar zijn de helmknoppen samengegroeid tot een kokertje : saamhelmig. Bij een buisbloem is de kroonbuis rondom vergroeid en aan de top regelmatig (vierof) vijftandig. Voor een nadere toelichting op de bouw van deze bloempjes zie de bijgaande schematische tekeningen. Aan de hand van de bloembouw wordt duidelijk dar er bij de bestuiving sprake is van een ingenieus mechanisme : In het algemeen zijn de bloemen proterandrisch : eerst de meeldraden rijp, pas later de stempel (stamper). Aanvankelijk bevinden stijl met stempel zich op de bodem van de kroonbuis. Als een soort zuiger in een cilinder duwt de groeiende stijl zich omhoog door het kokertje helmknoppen. Dit kokertje wordt hiermee ook naar boven geduwd, zover als de helmdraden kunnen reiken. Rondom de stempeltop zitten veegharen, die het al rijpe stuifmeel meevegen naar boven (de onderzijde van de stempel is niet ontvankelijk voor eigen stuifmeel zodat zelfbestuiving wordt voorkomen). Het stuifmeel komt zo boven op het kokertje te liggen, gemakkelijk bereikbaar voor bezoekers. Als de stijl nog verder groeit en de stempel dus omhoog wordt geduwd, wordt het kokertje van helmknoppen naar beneden teruggetrokken. Dan opent de stempel zich, twee slippen worden zichtbaar, de bloem is nu in het vrouwelijke 1
2 stadium.. De stempelslippen zijn bezet met papillen om het aangevoerde stuifmeel goed te kunnen vasthouden. In het bloemhoofdje openen de buitenste bloemen zich het eerst. In een hoofdje kun je van buiten naar binnen onderscheiden : bloemen met een geopende (rijpe) stempel --- bloemen met het stuifmeel op het omhoog geschoven kokertje van helmknoppen --- bloemen die nog in knop zijn Om het gecompliceerde, maar uiterst slimme mechanisme van de bestuiving beter te begrijpen is een aantal afbeeldingen bijgevoegd. Bij zowel de lint- als de buisbloemen bevat het vruchtbeginsel één zaadknop. Na bevruchting groeit het vruchtbeginsel uit tot een nootje : een droge, eenzadige, niet openspringende vrucht, waarbij de vruchtwand niet met het zaad is vergroeid. Het (eventueel aanwezige) kelkpluis groeit uit tot vruchtpluis, soms gesteeld omdat de vrucht aan de bovenkant uitloopt in een lange snavel (zoals bij de paardenbloem), soms ongesteeld (zoals bij de meeste distelsoorten). Soms, zoals bij de morgenster zijn de haren van het vruchtpluis geveerd. Vruchtjes ( nootjes ) met vruchtpluis paardenbloem distel - morgenster We onderscheiden 3 groepen Asteraceae : o Het bloemhoofdje met uitsluitend lintbloemen : paardenbloem o Het bloemhoofdje met uitsluitend buisbloemen : distels, korenbloem, boerenwormkruid, schijfkamille, klein kruiskruid o Het bloemhoofdje bestaat uit zowel buisbloemen (= schijfbloemen) als lintbloemen (= straalbloemen) : margriet, madeliefje, jakobskruiskruid, kamille, gele ganzenbloem, knopkruid, duizendblad, wilde bertram, zonnebloem. Tot de familie van de Asteraceae of Composieten behoren bekende soorten groenten : sla, andijvie, witlof, artisjok, schorseneer, cichorei en veel sierbloemen : dahlia, chrysant, aster, afrikaantje, zonnebloem, gerbera, goudsbloem, strobloem, ageratum, zinnia, moederkruid 2
3 Paardenbloemen De paardenbloem is in ons land zo algemeen dat je er niet aan voorbij kunt zien. Heel algemeen, maar zelden goed bekeken. Het is een overblijvende plant die wel 15 jaar oud kan worden. Het eerste jaar is de plant soms alleen maar vegetatief, daarna kan ze elk jaar opnieuw bloemen geven. Naast de bloemen zijn het bittersmakende, witte melksap, de lange penwortel, de heel korte ondergrondse stengel en het bladrozet van dicht bijeen staande, spiraalsgewijze geplaatste bladeren heel karakteristiek. Paardenbloemen zijn zeer variabel, geen twee exemplaren zijn hetzelfde. Met name in de vorm van de bladeren is er veel variatie. Ook in de tijd verschilt de vorm van de bladeren : de bladeren van de jeugdplant, die nog niet gebloeid heeft, zijn nauwelijks ingesneden, de bladeren die in mei worden gevormd zijn zeer diep ingesneden, die van juni en juli weer duidelijk minder, die van oktober weer aanzienlijk meer. De taxonomie van het geslacht Taraxacum is erg ingewikkeld. In ons land onderscheiden we minstens 250 microsoorten, die in secties zijn onderverdeeld. Het zijn geen afzonderlijke evolutionaire eenheden wegens het talrijk voorkomen van hybridisatie tussen de microsoorten. Daarom houden we het op één soort : Taraxacum officinale Namen van de Paardenbloem De Latijnse naam van de paardenbloem is Taraxacum officinale (officinale = geneeskrachtig) Er bestaan heel veel volksnamen voor de paardenbloem : hondsbloem --- kettingbloem --- pisbloem --- leeuwentand --- varkenssnuit --- zoermelk --- molsla --- zonnebruid --- heiligenkruid --- monnikskop --- papekruid --- De oudste wetenschappelijke naam voor de paardenbloem vinden we al in de 13 e eeuw : Caput monachi. (monnikskop, papenkruid) Dodoneaus geeft daarvoor de volgende nadere duiding : omdat de bollekens daer de bloemen op gestaen hebben Nae dat de hayrachtige oft wolachtige stuyfkens met het saet (!!) afgewaeyt zijn De gedaente van caele oft geschoren Monnikscoppen schijnen te hebben De naam paardenbloem treffen we voor het eerst aan in het CruydtBoeck van Dodoneaus, Hier en daar wordt wel vermeld dat de naam paardenbloem verband zou houden met het feit dat paarden en varkens de plant niet versmaden. Erg aannemelijk wordt deze herkomst van de naam tegenwoordig niet geacht. Zoals niet (goed) bruikbare kamillesoorten via de aanduiding hondskamille en de margriet via de naam Pferdekamille of Pferdeblume moesten worden onderscheiden van de medicinaal zéér belangrijke echte kamille (Marticaria chamomilla), de nutteloze paardenkastanje van de eetbare tamme kastanje, is mogelijk ook de naam paardenbloem voor Taraxacum officinale te verklaren. Dit strookt overigens niet met het brede spectrum van toepassingen van deze soort, maar misschien dat het heel gewone en algemene voorkomen van de plant een rol heeft gespeeld. Overigens meent men dat de aanduiding honds voor onbruikbaar later paard heeft vervangen en dat deze laatste aanduiding dus als veel minder negatief gezien moet worden. 3
4 Toepassing, Folklore en Symboliek In het mediterrane gebied komt de paardenbloem minder voor dan bij ons, waarschijnlijk verklaart dat het niet voorkomen van de (medische toepassing van de ) paardenbloem in medisch-botanische literatuur van Grieken en Romeinen. In onze omgeving wordt en werd de paardenbloem gebruikt als (mol)sla en als koffiesurrogaat, als medisch kruid tegen aambeien, blaasontsteking, geelzucht, hardlijvigheid, jeuk, koorts, leveraandoeningen, reuma, spierpijn, sproeten, steenpuisten, suikerziekte, vochtophoping, wratten, wormen, bij galstenen, bij hartklachten en hartkloppingen, bij oogklachten en overmatige transpiratie. De toepassing tegen bijvoorbeeld geelzucht (gele bloemkleur) en oogklachten (stralende bloemen) werd verklaard vanuit de signatuurleer : veel kruiden zijn door de Schepper herkenbaar gemaakt met een teken om het gebruik als geneesmiddel voor de mens aan te geven. Bloemen hebben(hadden) vaak een functie in het volksleven, dikwijls zijn(waren) ze van betekenis in volksgewoonten. De paardenbloem gold als een sterk anti-magische plant. De plant zou voorkomen dat je in de eerste huwelijksnacht betoverd zou worden door nestelknoop (impotentie). Apuleius ( ± 100 na Chr.) geeft als remedie : 7 paardenbloemen zonder wortels afkoken in water, bij afnemende maan, je daarin, buitenshuis, wassen, verbrand daar ook het kruid Aristolochia en snuif de rook op, en ga het huis weer in zonder omzien Bij de Germanen was de paardenbloem gewijd aan de liefdesgodin Freija!! Het wegblazen van het vruchtpluis kan ook op uiteenlopende wijzen geïnterpreteerd worden : o Blaas in één keer zoveel mogelijk vruchtpluis weg, het aantal overgebleven vruchtjes geeft aan hoe dicht je de 100-jarige leeftijd zult benaderen; o Na het wegblazen van alle vruchtpluis informeert de aanblik van het kale bloemhoofdje je over het hiernamaals : is de bloembodem mooi wit, dan ga je naar de hemel, is de bloembodem zwart (door aantasting van insecten of schimmels), dan ga je naar de hel, zie je zwarte puntjes op de bloemboden, dan ga je naar het vagevuur. o Als The love oracle : Blazen tot alle vruchtpluis verdwenen is : ze houdt van me, ze houdt niet van me, ze houdt van me.. o Een meisje moet 3 keer vruchtpluis wegblazen, het aantal overgebleven vruchten geeft het aantal jaren aan dat ze nog moet wachten op een minnaar het aantal overgebleven vruchten geeft aan hoeveel kinderen ze zal krijgen. o Een meisje moet al het vruchtpluis wegblazen, het aantal keren dat daar voor nodig is komt overeen met het aantal jaren dat ze nog moet wachten op haar minnaar. 4
5 Ook in de symboliek spelen paardenbloemen een rol. Vooral in de Vlaamse schilderkunst van de 15 e en 16 e eeuw (Robert Campin, Hans Memlinc, Rogier van der Weyden,, Quinten Massys, Jan van Eyck, de Brugse Meester van de Sinte Lucia Legende e.a.) worden veel planten afgebeeld met een duidelijk symbolische betekenis. De geneeskracht van de paardenbloem gold als een geschenk van God, het met de zon meedraaien van het bloemhoofdje ( Solsequium ) als een zich richten op het Licht, op God, de geneeskracht als teken van verzachting voor martelaren, de bittere smaak als het bittere verdriet bij martelaren, bij de kruisdood, het verschijnen als voorjaarsbloem als passend bij Maria Boodschap (25 maart!). het uitgebloeide bloemhoofdje, Corona monachi Monnikskroon, als symbool voor monniken en heiligen. Naast onze gewone paardenbloem bestaat de familie van de Asteraceae uit nog een groot aantal soorten met bloemhoofdjes die enkel uit gele lintbloemen bestaan. Ze zien er, heel oppervlakkig bekeken, ongeveer hetzelfde uit, het lijken allemaal paardenbloemen : biggenkruid, muizenoortje, morgenster, havikskruid, leeuwentand, streepzaad, akkerkool, klein hoefblad. Hierbij een tabel waarmee enkele paardenbloemen op naam gebracht kunnen worden. 5
COMPOSIETEN en... GELE composieten. PSGScousele 13 december 2017 Freddy Moorthamer
PSGScousele 13 december 2017 Freddy Moorthamer Flora's: Garcke, KNNV Eggelte, België (Meise) Thieme, Heywood Bloeiende Planten vd wereld COMPOSITAE = ASTERACEAE (Dui.: KORB-BLÜTLER = 'korfje', 'BLOEMHOOFDJE')
Nadere informatieDetermineren van planten
Determineren van planten Determineren van bloemdragende, wilde planten families geslachten soorten Bruikbaar : flora / loep / pincet of mesje r.gesquiere@telenet.be 1 Enkele belangrijke plantenfamilies
Nadere informatieVan meizoentje tot liefkruid
Van meizoentje tot liefkruid Madeliefje Het madeliefje groeit in made landen (made = gras). Het madeliefje hoort bij de familie der composieten of samengesteld bloemige. Wat bij de eerste oogopslag één
Nadere informatieMolsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie
Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie
Nadere informatieVoortplanting bij planten
Voortplanting bij planten Opdracht 1 1. Wanneer spreken we van ongeslachtelijke voortplanting? 2. Een uitloper en een wortelstok zijn beide stengels waaraan jonge planten ontstaan. Wat is het verschil
Nadere informatiePlantengroep Plantago. Zeg, ben jij familie van mij? de families..
Zeg, ben jij familie van mij? de families.. Nederlandse naam Nieuwe naam karakteristieke bouw familieleden onderling : Composieten of Samengesteldbloemigen : Asteraceae (eerst Compositea) : gemakkelijk
Nadere informatieFAMILIETREKJES... Kennismaking met enkele plantenfamilies. PSG januari 2016 Plantenstudiegroep
FAMILIETREKJES... Kennismaking met enkele plantenfamilies. PSG januari 2016 Plantenstudiegroep van AARDPEER tot ROMANESCO ASTERACEAE =SAMENGESTELDBLOEMIGEN Grootste plantenfamilie (n soorten) samen met
Nadere informatieAlsemambrosia Ambrozijn Ambrosia artemisiifolia
Alsemambrosia Ambrozijn Ambrosia artemisiifolia Een exoot PlantenWerkGroup Scousele Sonja Reps 11/10/2017 2 Beschrijving: Alsemambrosia is een éénjarige plant die pas sinds 1875 voor het eerst in ons land
Nadere informatieDownload het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen.
Praktische-opdracht door een scholier 1556 woorden 24 augustus 2010 5,9 20 keer beoordeeld Vak Biologie Download het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen. Inhoudsopgave Inleiding
Nadere informatieBloemen. Duinroosje. Bloemen
Duinroosje Bloemtypen. Eén- en tweeslachtige bloemen. Tweeslachtige bloemen. De bloem heeft twee geslachten, d.w.z meeldraden en stampers zitten in één bloem bij elkaar. Eénslachtige bloemen. De bloem
Nadere informatiePlantenfamilies leren herkennen
Plantenfamilies leren herkennen Om te leren determineren, les 1 1) Ga naar: http://www.inverde.be en druk op het slotje 2) Vul het sleutelwoord = anjer in en druk op toon pagina Opbouw van de cursus 1.
Nadere informatieGele bloemen in het grasland
Gele bloemen in het grasland Iedereen heeft wel gehoord van het gevaar van Jacobskruiskruid voor vee. Maar hoe onderscheidt je nu Jacobskruiskruid van al die andere gele bloemen? In de weide wordt dit
Nadere informatieSoortenkennis O43. Bloemplanten
Soortenkennis O43 Bloemplanten In deze presentatie krijg je meestal een foto te zien. Raad wat het is. Op de volgende pagina zie je de naam van de plant, met eventueel nog wat bijzondere kenmerken. Daarnaast
Nadere informatieInsectenbloemen worden dus alleen door bijen bezocht. Hieronder zie je een cartoon waarin beide soorten bloemen zijn afgebeeld.
Les 3: de bij en de bloem (deel 1) De vorige lessen heb je veel geleerd over de bouw van de bij. Zo heb je goed naar zijn kop en poten gekeken. Door het tekenen weet je nu hoe de bij in elkaar zit en je
Nadere informatieAnatomie en Morfologie. Wortel. Plantencel. Stengel. Delen van een zaadplant
Anatomie en Morfologie Wortel De Plantencel Bouw van de plant in zijn functionele delen Vormen waarin die delen zich kunnen voordoen Iets over (geslachtelijke) voortplanting 45 48 Plantencel Stengel Jonge
Nadere informatieCursus natuurgids LES 2 : PLANTEN DETERMINEREN
Cursus natuurgids LES 2 : PLANTEN DETERMINEREN 2. Planten determineren, hoe doe je dat? 2.1. Vegetatieve kenmerken 2.2. Voortplantingskenmerken 2.3. APG-indeling en praktische benadering 2.4. Tot slot
Nadere informatieLES 2 : PLANTEN DETERMINEREN
Cursus natuurgids LES 2 : PLANTEN DETERMINEREN 2. Planten determineren, hoe doe je dat? 2.1. Vegetatieve kenmerken 2.2. Voortplantingskenmerken 2.3. APG-indeling en praktische benadering 2.4. Tot slot
Nadere informatieBoterbloemen in het gras
Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38
Nadere informatieDe teelt van zonnebloemen
De teelt van zonnebloemen De zonnebloem heeft als wetenschappelijke naam: Helianthus annuus. Deze naam komt van de Griekse woorden voor zon (helios) en bloem (anthos). De plant behoort tot de grote familie
Nadere informatieAllergisch voor Composieten
Allergisch voor Composieten U bent allergisch voor Composieten: wat nu? Uw dermatoloog heeft aangetoond dat u allergisch bent voor sesquiterpeenlactonen. Deze stoffen komen van nature voor in bepaalde
Nadere informatieTandzaad (Bidens) Veerdelig tandzaad (B. tripartita) Smal tandzaad (B. connata) 3-5 tallig met gesteelde blaadjes. 3-5 tallig, donkergroen
Tandzaad (Bidens) LPW-Florasleutel samengesteld door Marc Meert ALGEMENE SLEUTEL Bidens Zwart tandzaad (B. frondosa) Riviertandzaad (B. radiata) Veerdelig tandzaad (B. tripartita) Knikkend tandzaad (B.
Nadere informatieBouw zaadplanten. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/87623 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieAllergisch voor composieten (SL-mix)
Dermatologie Allergisch voor composieten (SL-mix) i Patiënteninformatie Wat nu? Slingeland Ziekenhuis U bent allergisch voor composieten: wat nu? Uw arts heeft gezegd dat u allergisch bent voor composieten
Nadere informatieWerkgroep KNNV IJssel en Lek. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea)
1 Werkgroep KNNV IJssel en Lek Op de ALV 2017 aan de zaalwand getoonde foto s. Blauwe passiebloem (Passiflora caerulea) Oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika. Redelijk winterhard. Een klimplant die
Nadere informatieDermatologie. Composietenallergie. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Dermatologie Composietenallergie 1 U bent allergisch voor composieten: wat nu? Uw dermatoloog heeft aangetoond dat u allergisch bent voor sesquiterpeenlactonen. Deze stoffen komen
Nadere informatieBestuivingsinformatie
Bestuivingsinformatie Aardbei Fragaria vesca Familie Ode: Rosales Familie: Rozenfamilie, Rosace. Geslacht: Frigaria Biotoop en bodem: De aardbei prefereert een zonnige standplaats op vochtige vruchtbare
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon mistig en op meerdere plaatsen bleef de mist de hele dag hangen. Gelukkig scheen in Beijum de zon. Doordat
Nadere informatieInleiding. Familie. Inhoudstof
Inleiding Familie Alles wat groeit en bloeit is ooit ingedeeld in bij elkaar passende groepen, de zogeheten plantenfamilies. Deze families zijn niet zomaar samengesteld, de bij een bepaalde familie behorende
Nadere informatieWespenorchis (Epipactis)
Wespenorchis (Epipactis) LPW-Florasleutel samengesteld door Felix Baeten ALGEMENE SLEUTEL Onderste lip met smalle insnoering Beweeglijk eindstuk (epichiel), bloem bruin en wit Moeraswespenorchis Geen smalle
Nadere informatieSamenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar
Samenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar 5.1 4 organen van de plant: Wortels o Opnemen water met voedingsstoffen (mineralen) o Stevigheid o Opslag van reservestoffen Stengel o o Transport van water
Nadere informatieExamenlijst onkruiden open teelten. Beeldenbank
Examenlijst onkruiden open teelten Beeldenbank Exported on 02/03/2018 1 Table of Contents 1 Table of Contents...2 Table of Contents 2 Akkerdistel 1 De akkerdistel is een overblijvende plant tot een hoogte
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was afgelopen dinsdag een nogal sombere en koele dag. Af en toe brak de zon even door, maar het was telkens van korte
Nadere informatieAan de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus GX Den Haag
Aan de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 2 juli 2008 KENMERK CGM/080702-01 ONDERWERP Inschaling van handelingen
Nadere informatieHet onderste deel van de stamper is het vruchtbeginsel. Hierin liggen de eicellen. Na bevruchting groeien hier vruchten.
Bloemen en zaad Voor voortplanting heb je zaad nodig. Maar waar komt zaad vandaan? Om dat te kunnen uitleggen, moet je weten hoe een bloem is opgebouwd en wat bestuiving en bevruchting is. Opbouw van een
Nadere informatieSamenvatting Planten VMBO 4a Biologie voor Jou
Samenvatting Planten VMBO 4a Biologie voor Jou 2.1 Ongeslachtelijke voortplanting = voortplanting waarbij geen bevruchting plaats vindt; hierbij groeit een stukje van de volwassen plant uit tot een nieuwe
Nadere informatieLPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten. Klokje (Campanula)
Klokje (Campanula) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten ALGEMENE SLEUTEL Bloemen zittend, gegroepeerd bovenaan Kluwenklokje Bloemen met lange of korte bloemsteeltjes Blad minstens 5 x zo lang
Nadere informatieBouw van zaadplanten vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63323
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63323 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieW O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N
W O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N UNIVERSITEIT GENT Vragenlijst 104 Vakgroep Nederlandse Taalkunde DECEMBER 1998 Blandijnberg 2 9000 Gent PLANTEN 1 Dialect van :..................................................(stad,
Nadere informatie17/03/2016. Planten 2. Cursus Natuurgids. 1. Overleven 2. Voortplanting 3. Concurrentie
Planten 2 Cursus Natuurgids 3. Concurrentie 2 1 1. Wat heeft een plant nodig om te overleven? Voedsel Autotrofie Heterotrofie Voedselreserves Een en tweejarige planten Water Landplanten Waterplanten 3
Nadere informatiePlanten 2 Cursus Natuurgids
Planten 2 Cursus Natuurgids 3. Concurrentie 2 1. Wat heeft een plant nodig om te overleven? Voedsel Autotrofie Heterotrofie Voedselreserves Een en tweejarige planten Water Landplanten Waterplanten Voedsel:
Nadere informatieVoortplanting. Lesbrief. Werkgroep Schoolactiviteiten. I.V.N. afd.hengelo. Tel. O74 2770390
Voortplanting Lesbrief Werkgroep Schoolactiviteiten I.V.N. afd.hengelo Tel. O74 2770390 1 Deze lesbrief wordt U aangeboden door het I.V.N. afd. Hengelo Voortplanting = zorgen voor jonge planten A. Inleiding
Nadere informatied. (insnijdingen) Hoef je niet te kennen.
Soortenkennis O41 In deze presentatie krijg je meestal een foto te zien. Raad wat het is. Op de volgende pagina zie je de naam van de plant, met eventueel nog wat bijzondere kenmerken. Daarnaast start
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Trefwoordenlijst 113. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 6 Steeds meer planten! 9 6.1 Geslachtelijke variaties 9 6.2 Van eicel tot zaad 11 6.3 Allemaal gelijk 14 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende bollen en knollen 28 6.6 Afsluiting
Nadere informatieOngeslachtelijke voortplanting : Een deel van een individu groeit uit tot een nieuw individu.
Samenvatting door H. 921 woorden 24 januari 2014 5,9 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 2 Planten 01 Ongeslachtelijke voortplanting : Een deel van een individu groeit
Nadere informatiePlanten 2. Cursus Natuurgids
Planten 2 Cursus Natuurgids Planten 2 1. Overleven 2. Voortplanting 3. Concurrentie 2 1. Wat heeft een plant nodig om te overleven? Voedsel Autotrofie Heterotrofie Voedselreserves Eén tweejarige planten
Nadere informatietekst, tekeningen en foto's Arjen Neve
tekst, tekeningen en foto's Arjen Neve... Jussen bijen en bloemen is er een ideale wisselwerking. De bloemen leveren de bijen voedsel en de bijen zorgen tegelijkertijd voor de bestuiving van de bloemen.
Nadere informatiePlantenkennis. Bomen. lijst 1. Deel 1 G41-G31-GB1+2
Plantenkennis lijst 1 Bomen Deel 1 G41-G31-GB1+2 Algemene informatie Bomen Een boom is een stam (of meerdere) met daar bovenop een kroon met bladeren. Bol / rond ovaal piramidaal zuil kegel vormboom Acer
Nadere informatieDe Wiershoeck, woensdag 18 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck, woensdag 18 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Omdat een mens nu eenmaal niet op twee plekken tegelijk kan zijn, was ik afgelopen dinsdag niet op de tuinen van De Wiershoeck en de
Nadere informatiePLANTEN VOORTPLANTING
. PLANTEN VOORTPLANTING Voortplanting - Ongeslachtelijke voortplanting nakomelingen komen van 1 ouderplant * natuurlijke manieren * kunstmatige manieren - Geslachtelijke voortplanting uitwisseling van
Nadere informatieDocent: A. Sewsahai KLASSE: 6 VWO
Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Scholen Gemeenschap Lelydorp [HHS-SGL ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM AAHA Docent: A. Sewsahai KLASSE: 6 VWO Legenda leerstofafbakening: PAARS: OUDE
Nadere informatieWarkruid (Cuscuta) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten
Warkruid (Cuscuta) ALGEMENE SLEUTEL Stempels lang en smal Kelk wijd klokvormig; slippen los om de kroon Kelk minder wijd; slippen tegen kroon Stijl + stempel & kroonschubben > vruchtbeginsel; schubben
Nadere informatieToorts (Verbascum) LPW-Florasleutel samengesteld door Johan Geusens
Toorts (Verbascum) LPW-Florasleutel samengesteld door Johan Geusens ALGEMENE SLEUTEL Alle 5 meeldraden met paars behaarde helmdraden + Bloemen enkelvoudige tros, alleenstaand op lange stelen; kroon geel
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De dag begon een beetje grijs, maar toen ik op de tuin kwam scheen de zon al aangenaam. Dat bleef zo tot ongeveer drie
Nadere informatieSamenvatting Biologie Planten en cellen
Samenvatting Biologie Planten en cellen Samenvatting door een scholier 1333 woorden 5 juni 2004 5,6 147 keer beoordeeld Vak Biologie Planten Planten zijn overal om ons heen. Bomen en struiken. De een opvallend
Nadere informatieVoortplanting. zaadplanten OPDRACHTEN. 1 Geslachtelijke voortplanting. Opdracht 2.1 Hoe is een bloem gebouwd? 1.1 Bouw van een bloem
2 Voortplanting thema bij zaadplanten 1 Geslachtelijke voortplanting 1.1 Bouw van een bloem Opdracht 2.1 Hoe is een bloem gebouwd? - bloemen van koolzaad - kleefband - Bekijk nauwkeurig de bloem van het
Nadere informatiekrans, spatelvormige bladen, die van boven groen zijn, vorige vergadering werden monstrositeiten van Fuchsia-bloemen dergelijke verschijnselen,
109 Eene merkwaardige monstrositeit van eenefuchsia-bloem beschreven W.F.R. Suringar De Heer W. F. R. S u r i n g a r levert in aansluiting van t geen op de vorige vergadering besproken werd eene beschrijving
Nadere informatieGanzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae
Ganzenvoeten? Amarentenfamilie Amaranthaceae Programma Inleiding Amatanthaceae, Amarantenfamilie Soorten van de Amarantenfamilie die in de Bossenwaard voorkomen pauze Zelf een aantal soorten determineren
Nadere informatiePROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWIJK
rrsr Bibliotheek Proefstation Naaldwijk A 05 22 PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWIJK BIBLIOTHEEK -> vonr rr- a,r r"ten- en Ü >" r u; i'-.:- ;;.-lik. Enkele waarnemingen
Nadere informatieAntwoorden Biologie Planten
Antwoorden Biologie Planten Antwoorden door een scholier 1287 woorden 21 december 2006 6,9 97 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1. Als een deel van een individu uitgroeit
Nadere informatieOngeslachtelijke voortplanting: een deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme
Samenvatting Thema 2: Planten Basisstof 1 Ongeslachtelijke voortplanting: een deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme - Gebeurt door mitose (gewone celdeling) - Alle nakomelingen hebben
Nadere informatieVruchten en Zaden. Schakel tussen de generaties
Vruchten en Zaden Schakel tussen de generaties Overzicht 1. Van bloem tot vrucht 1.1 opbouw van een bloem 1.2 bestuiving, bevruchting, zaadzetting 2. Typen van vruchten 2.1 principes van indeling 2.2 bouw
Nadere informatieOosterse en Westerse Karmozijnbes:
PLANTENWERKGROEP Samenvatting 5 minutenpraatje over KARMOZIJNBES 11 oktober 2012 door Elly Aarts Oosterse en Westerse Karmozijnbes: In Nederland groeien de Westerse Karmozijnbes (Phytolacca americana)
Nadere informatieProject Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 maart Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 maart 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het wordt een beetje saai, maar het was ook afgelopen dinsdag grijs en kil. Ik had natuurlijk thuis kunnen blijven, maar
Nadere informatiede zon. De stokroos is in diverse kleuren te krijgen. Bijen bezoeken de bloem vooral om het stuifmeel. De hoogte varieert van 50 cm tot 2 meter.
bijenplanten inleiding In Nederland leven 300 soorten bijen. Dertig soorten zijn sociale insecten die in een volk leven. De honingbij is hier een mooi voorbeeld van. De overige soorten bijen leven solitair.
Nadere informatieHerderstasje. Achtergrondinformatie
Herderstasje Achtergrondinformatie Herderstasje behoort tot de plantenfamilie van de kruisbloemigen. De soorten die tot deze familie behoren zijn vaak te herkennen aan het feit, dat er aan één plant gelijktijdig
Nadere informatieBasterdwederik (Epilobium)
ALGEMENE SLEUTEL Basterdwederik (Epilobium) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten Bladen verspreid Gewoon wilgenroosje Bladen tegenoverstaand; stempel in kruis of knotsvormig Stempel in 4 gespleten,
Nadere informatieRESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS
RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS Milieu MO41B 2017-2018 KLEINE ZONNEDAUW (DROSERA INTERMEDIA) KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep/familie Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Zonnedauwfamilie
Nadere informatieMunt: Methol wordt gebruikt in smaak- en geurstoffen als snoep thee en tandpasta Muntolie wordt gewonnen uit Pepermunt of Groene munt
Munt: Lipbloemig Regelmatige bloemen Buis-kelkvormig 5 ± even grote kelktanden 4 kroonslippen, bovenste ingeschulpt en iets groter kroonbuis naar zoom toe trechtervormig verwijd 4 meeldraden ± even lang,
Nadere informatieLes 3 (werkcollege) Determineren van planten / maken van een determinatietabel
Les 3 (werkcollege) Determineren van planten / maken van een determinatietabel Deze bijeenkomst Planten determineren Het maken van een determinatietabel Zie hoorcollege 2 en het huiswerk voor deze les
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatieVoortplanting bij bloemplanten. Volledige naam: Nummer: Klas:
Voortplanting bij bloemplanten Volledige naam: Nummer: Klas: 1. Bouw van de volkomen bloem Hoeveel verschillende onderdelen merk je op per bloem?... Hoeveel verschillende soorten bladeren zijn er aanwezig?...
Nadere informatieBollen en knollen Les 1: bollen en knollen... 2 Werkblad bol en knol... 4 Bol en knol stripverhaal... 5 Achtergrondinformatie... 6
INHOUD Bollen en knollen Les 1: bollen en knollen... 2 Werkblad bol en knol... 4 Bol en knol stripverhaal... 5 Achtergrondinformatie... 6-1 - Les 1: Bollen en knollen Nodig: Van Milieueducatie: - Aardappel(en)
Nadere informatieSLOBKOUSNIEUWS 31 jrg2
SLOBKOUSNIEUWS 31 jrg2 Een exclusief clubje van 6 slobkousen deze keer op wandel aan de boorden van de Maas. Vanuit Kessenich wandelden ze tussen de grindputten naar de landtong van Kollegreend. Het is
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, maandag 28 december Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, maandag 28 december 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, Ook op deze mooie, zonnige maandag 28 december heb ik weer met plezier en grote ijver gespeurd naar een paar geschikte
Nadere informatieDe Vlaamse gaai is dol op eikels. De Vlaamse gaai is dus een boom-planter! Waarom zegt de Vlaamse gaai op het laatste plaatje Mijn boom mijn werk?
Lees de uitleg over de eik en de vlaamse gaai. Dit is een Vlaamse gaai, zie jij het eikeltje in zijn bek? Zie jij ook zijn dikke nek? Zijn keel zit ook vol eikels! De Vlaamse gaai is dol op eikels. In
Nadere informatiePLANTEN. Basis maakt de vragen 1 t/m 35. Voor iedere vraag kan 1 punt behaald worden
BK402: PLANTEN Basis maakt de vragen 1 t/m 35. Voor iedere vraag kan 1 punt behaald worden Kader maakt de vragen 1 t/m 45. Voor iedere vraag kan 1 punt behaald worden Beantwoord de volgende vragen. 1 Een
Nadere informatieIndeling dierenrijk. antwoorden met uitleg voorbeeldopgaven Natuuronderwijs. Wereldorientatie-pabo antwoord 1 van 12
antwoord 1 van 12 Indeling dierenrijk Welk van deze dieren is een insect? dier A dier B dier C dier D Deze vraag heeft betrekking op de indeling van het dierenrijk. Een van de kenmerken van insecten is
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6
Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 9 Steeds meer planten! 13 9.1 Geslachtelijke variaties 13 9.2 Van eicel tot zaad 16 9.3 Allemaal gelijk 20 9.4 De juiste behandeling 27 9.5 Verschillende
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 5 t/m 8. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieLentewandeling in Boomrijk April 2012
Lentewandeling in Boomrijk April 2012 Wat is er nu al te zien, in april? Deze wandeltocht door Boomrijk toont de vroege bloeiers en een aantal opvallende bomen in het park. De wandeling duurt tussen de
Nadere informatieDe bouw en functie van Bloemen
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Tijn Meurkens 06 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67071 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieGROEP 1 GROEP 2 GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6
Juncus - Russen GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 zonder bladeren met bladeren met bladeren met bladeren onderaan met bladeren ook hogerop met bladeren schijnbare zijdelings (schutblad voortzetting
Nadere informatieHet veldboeket. Leerdagboek van:...
Het veldboeket Leerdagboek van:... Bloemen in het veld Het boeket in de klas (Beschrijf het boeket. Let vooral op de vormen, grootten en kleuren van de bloemen.) Bloemen groeien buiten (Vul de onderzoeksvragen
Nadere informatieDe bouw en functie van Bloemen
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Tijn Meurkens 06 October 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/67071 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieRupsklaver (Medicago)
Rupsklaver (Medicago) LPW-Florasleutel samengesteld door Veerle Cielen ALGEMENE SLEUTEL Bloemen groot (> 7 mm), in trossen Kroon geel Sikkelklaver Kroon paarsblauw Luzerne Kroonkleur varieert van paars
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar
Nadere informatieSOORTENKENNIS M41B 2 E DEEL PRESENTATIES LEERLINGEN
SOORTENKENNIS M41B 2 E DEEL PRESENTATIES LEERLINGEN Toegepaste biologie M41 2016-2017 AMERIKAANS KRENTENBOOMPJE AMELANCHIER LAMARCKII Soortgroep Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Een elliptisch blad van
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 5 tot en met 8.
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006
Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 26 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL COMPEX Deze bijlage bevat informatie. 613-1-589b DUINEN INFORMATIE 1 DUINGEBIEDEN Het grootste deel van de Nederlandse kust bestaat uit duingebieden.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De excursies in de winterperiode moesten i.v.m. het weer een paar keer worden geannuleerd. De vooruitzichten voor afgelopen
Nadere informatieBloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers
Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers veldwerk - bovenbouw Inhoudsopgave Korte omschrijving... 1 Organisatie... 3 Het leerlingenwerkboekje... 3 Lessuggesties ter voorbereiding
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 5
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 5 6,8 Samenvatting door Syb 669 woorden 3 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Biologie Biologie H3 Samenvatting PARAGRAAF 1 - Wortel Functies van de wortel: Het opnemen van
Nadere informatieNaut. Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 1
Naut Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 1 8 Thema 4 Voortplanting thema 4 Voortplanting les 1 les 2 les 3 les 4 72 2 VOORAF Vertel dat bij voortplanting vaak wordt gezegd: dat gaat over de bloemetjes
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen
Nadere informatie