BIETENSTATISTIEK 2002

Transcriptie

1 BIETENSTATISTIEK 2002 A.C.P.M. van Swaaij en J. Maassen Stichting IRS Postbus AA Bergen op Zoom Telefoon: (0164) Fax: (0164) Internet: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. Het IRS stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan bij gebruikmaking van de gegevens uit deze uitgave. IRS 2003 IRS Bietenstatistiek

2 Inhoud VOORWOORD HET BIETENJAAR AREALEN AKKERBOUWGEWASSEN RASSENKEUZE EN KEUZE ZAADSOORT GRONDBEWERKING ZAAI GROEIVERLOOP ZIEKTEN EN PLAGEN ONKRUIDBESTRIJDING BEMESTING OVERIGE TEELTINFORMATIE OPBRENGST-, KWALITEITS- EN TEELTGEGEVENS SALDOBEREKENING SUIKERBIETEN 2002 NEDERLAND BIJLAGE A. WAT WORDT GEPRODUCEERD BIJ DE VERWERKING VAN KG SUIKERBIETEN?...53 BIJLAGE B. KERNCIJFERS SUIKER BIJLAGE C. ADRESSEN IRS Bietenstatistiek 2002

3 Voorwoord Voor u ligt de zevende IRS Bietenstatistiek. Deze is ook te downloaden van de IRS-internetsite ( De Bietenstatistiek begint met een algemeen overzicht van de bietenteelt en de plaats die het gewas inneemt in de Nederlandse land- en tuinbouw. Aansluitend volgt meer gedetailleerde informatie over de diverse teeltaspecten. Voor de samenstelling van dit rapport is gebruik gemaakt van gegevens afkomstig van het CBS en de Suikerstichting Nederland en van gegevens uit de teeltenquêtes (CSM Teeltonderzoek en Unitip ) van de Nederlandse suikerindustrie. De gegevens uit de teeltenquêtes zijn afkomstig van bietenpercelen. De medewerkers van CBS, Suikerstichting Nederland, CSM Suiker bv en Suiker Unie zijn wij erkentelijk voor hun medewerking. IRS Bietenstatistiek

4 1. Het bietenjaar 2002 Areaal In 2002 bedroeg het suikerbietenareaal volgens het CBS hectare. Ten opzichte van 2001 ( ) een teruggang van hectare. In 2002 werden voor het vierde achtereenvolgende jaar biologisch geteelde bieten apart verwerkt. Deze werden geteeld op in totaal ongeveer 320 hectare. Bodemstructuur De winter 2001/2002 was zeer zacht, nat en zonnig. Een echte vorstperiode ontbrak. Daardoor was de bodemstructuur in het voorjaar slecht. Het Blgg Oosterbeek vond stikstofvoorraden van 10 tot 70 kilo. De gemiddelde stikstofvoorraad was ongeveer 26 kg per hectare. Dit is een paar kilo lager dan in voorgaande jaren. Door de slechte bodemstructuur en de lage stikstofvoorraden in de bodem waren de stikstofadviezen voor de suikerbieten wat hoger dan in een normaal jaar. In juli kleurde het loof op diverse bietenpercelen geel. Meestal was dit het gevolg van zuurstofgebrek door overvloedige neerslag en/of slechte structuur, zie ook het stukje geelverkleuring bietenloof. Zaaien In maart was het overal nog vrij nat en dan vooral in de ondergrond. Dit kwam door de grote hoeveelheden neerslag in januari en februari. Begin maart kon, dankzij enkele droge dagen, de eerste duizend hectare gezaaid worden, met name in Flevoland en Noord- en Zuid-Holland. De laatste week van maart werd landelijk 41% van het areaal gezaaid, met name in Flevoland en de Noordoostpolder. Op 1 april zat in Flevoland 93% van het bietenzaad al in de grond. De gemiddelde landelijke zaaidatum kwam uit op 4 april. Dit is 23 dagen vroeger dan in 2001 en tien dagen vroeger dan het tienjarige gemiddelde. Rassenkeuze en zaadsoorten Net als in de laatste jaren was er ook in 2002 een toename van het gebruik van met Gaucho behandeld zaad: 72% in vergelijking met 69% in Het aandeel rhizomanieresistente rassen (inclusief dubbelresistente rassen) nam wederom flink toe: van 54% in 2001 naar 64% in Het verloop van het rassenassortiment gaat heel erg snel, 40% van de bestelde rassen was nieuw. Opkomst en beginontwikkeling Begin april stonden de vroeg gezaaide bieten al boven. De gemiddelde etmaaltemperaturen waren in 2002 zeer hoog, waardoor de benodigde temperatuursom voor opkomst veel sneller bereikt werd. Alleen in het noorden van Nederland bleef de temperatuursom wat achter ten opzichte van de rest van Nederland, maar was nog altijd veel hoger dan de normale temperatuursommen voor Nederland. Waar begin maart gezaaid werd, waren wat problemen door korstvorming. Begin april werden deze problemen groter door het aanhoudende droge weer. Deze korst was plaatselijk zo dik dat geen maatregelen meer mogelijk waren. Hierdoor werd landelijk 229 hectare overgezaaid, waarvan 190 in Zuid- en Noord-Holland. Op veel plaatsen was er een onregelmatige opkomst als gevolg van het tijdelijk droogliggen van het zaad. Begin mei werd uit diverse regio s, onder andere Midden- en Zuid-Limburg, Tholen, Zuid- Beveland, West Zeeuwsch-Vlaanderen, Noord-Holland en Drenthe, hagelschade in suikerbieten gemeld. 4 IRS Bietenstatistiek 2002

5 Het overgezaaide areaal was dit jaar iets groter dan de afgelopen vier jaar. In die vier jaar schommelde het tussen 300 en 600 hectare. In 2002 werd 826 hectare overgezaaid. Dit komt overeen met minder dan één procent van het bietenareaal in Nederland. De top drie van redenen voor overzaai waren korstvorming (229 ha), vreterij (221 ha) en hagel (183 ha). Vreterij is de totale schade door muizen, emelten, slakken en ritnaalden. Door de vroege zaai werd de groeipuntsdatum al op 16 juni bereikt. Dit is zes dagen eerder dan het tienjarige gemiddelde. Er zijn echter grote verschillen. Vooral in het midden van het land was deze datum door de vlotte zaai erg vroeg. Het weer was tussen zaai en groeipuntsdatum minder warm dan het langjarige gemiddelde. De groeipuntsdatum is het moment waarop de wortel begint met een versterkte diktegroei. Op dat tijdstip is het gewas gesloten en bevatten de bieten gemiddeld 4 g suiker per plant. Onkruidontwikkeling Door het zachte weer stonden vóór de zaaibedbereiding op veel percelen onkruiden, onder andere kamille. Na het zaaien was het vrij droog en daardoor was er aanvankelijk weinig activiteit van bodemherbiciden. Na een droge periode viel half/eind april weer voldoende regen voor zowel de opkomst van de bieten, het onkruid als voor wat nawerking van de bodemherbiciden. Voor de onkruidbestrijding waren drie nieuwe middelen toegelaten, de oude bekende Pyramin en twee echt nieuwe middelen: Dual Gold en Frontier Optima. Aardappelopslag Op diverse percelen kwam naast ander onkruid ook aardappelopslag voor. Door de zachte winter waren weinig aardappelknollen bevroren. Op 28 mei hebben de suikerindustrie en het IRS een regionale demonstratie aardappelopslagbestrijding georganiseerd in Eesergroen (Drenthe). Glyfosaat is nog steeds de beste methode om aardappelopslag te bestrijden. Lees meer hierover op bladzijde 37 bij project Onkruidbieten Door het vroeg klaar maken van het zaaibed werden maar weinig net gekiemde onkruidbieten mechanisch bestreden. Deze onkruidbieten komen uit zaad van een schieter die rijp zaad heeft kunnen vormen. Een schieter kan meer dan kiemkrachtige zaden produceren, die vele jaren kiemkrachtig blijven. Een bestrijding van zowel schieters als onkruidbieten is dan ook noodzakelijk om te voorkomen dat er in de toekomst een nog groter onkruidprobleem ontstaat. Op diverse plaatsen in Nederland werden onkruidbieten aangetroffen in bietenpercelen. Ziekten en plagen Bosmuizen Op veel plaatsen door heel Nederland werd, bij zowel vroege als latere zaai, schade door bosmuizen geconstateerd. Dit werd mede veroorzaakt doordat op de wat zwaardere gronden vrij ondiep gezaaid was, op sommige percelen de zaaivoortjes iets open stonden en het zaaibed opgedroogd was, waardoor het zaad nog niet gekiemd was. Daarnaast was er door de vroege zaai nog weinig alternatief voer. Ongeveer 90 hectare werd overgezaaid als gevolg van muizenvraat, ruim 60% lag in West- Brabant of Zeeland. Bladluizen/vergelingsziekte Half mei werden op sommige percelen flinke aantallen zwarte bonenluizen gevonden, soms was 75% van de planten bezet. De bestrijdingsnorm werd nergens overschreden. Op hetzelfde moment werden ook al lieveheersbeestjes gevonden. Een week later werden de eerste groene perzikbladluizen gevonden. Op 27 en 28 mei constateerden we een lichte toename. Er was nog steeds geen sprake van overschrijding van de bestrijdingsnorm. Ook het aantal sluipwespen was duidelijk toegenomen. IRS Bietenstatistiek

6 Op geen enkel moment werd de schadedrempel bereikt en er waren dus geen waarschuwingen en/of bespuitingen nodig. Wortelbrand Eind mei kwamen op verschillende plaatsen afdraaiers in bieten voor. De combinatie van de hoge temperaturen in april en mei en de neerslag eind mei was de oorzaak van versterkt optreden van diverse bodemschimmels. Deze afdraaiers werden onder andere veroorzaakt door aphanomyces en/of rhizoctonia. Bietenvlieg Begin mei vonden we op verschillende percelen ei-afzetting van de bietenvlieg. Hierbij werd zelfs de norm overschreden. Op percelen waar geen Gaucho of Temik gebruikt was, werd geadviseerd een controle en, bij overschrijding van de schadedrempel, een bespuiting uit te voeren. Ook later in het seizoen kregen we enkele meldingen vanuit met name het noordoosten. Het blad was daar behoorlijk aangetast door larven, de schadedrempel werd echter nergens bereikt. Wantsen Uit het zuidwesten en het kleigebied van Groningen kwamen half juli diverse meldingen en bladmonsters binnen op de afdeling Diagnostiek van het IRS. De toppen van de binnengekomen bladeren waren geel/oranje verkleurd. Aan de onderkant van het blad was duidelijk een steekplek te vinden op de nerf van het blad, boven deze steek verkleurde het blad geel/oranje. Dit duidde op aantasting door wantsen. Het opmerkelijke was dat deze verkleurde bladtoppen over het hele perceel voorkwamen. Rupsen In juli werd op verschillende percelen in Zeeland en Zuid-Limburg vraat door larven van de gamma-uil waargenomen. Een bestrijding was niet rendabel. Dat is namelijk pas het geval wanneer een derde deel van het blad dreigt te worden weggevreten. Nematoden Aaltjesresistente rassen werden vooral op de oude kleigronden in het zuidwesten, het noorden en in de Noordoostpolder gezaaid. Dit varieerde van 1 tot 2 procent per gebied. Dit is erg laag. Deze rassen zijn alleen resistent tegen het witte bietencysteaaltje. Dit jaar veroorzaakten vrijlevende aaltjes forse schade, en dan vooral het trichodorusaaltje in de Veenkoloniën. Bladziekten Rassen met cercosporaresistentie zijn vooral in Oost-Brabant en Limburg besteld, daar was het aandeel respectievelijk 1 en 5 procent. In juli en augustus kwam op diverse percelen in Flevoland, op de noordelijke klei en lichte gronden ramularia voor. Half juli werden op enkele percelen de eerste cercosporavlekjes gevonden. Het warme en vochtige weer was ideaal voor cercospora-infecties. Op 9 augustus is een cercosporawaarschuwing uitgegaan naar telers en pers in Noord- en Midden-Limburg. Vanaf 15 augustus volgden de cercosporawaarschuwingen elkaar snel op. Uiteindelijk werd naar alle gebieden, op de provincies Noord- en Zuid- Holland na, een waarschuwing verstuurd. Half augustus werden vanuit diverse teeltgebieden, onder andere Zeeland en Limburg, meeldauwaantastingen gemeld. Warmte en afwisselend vochtige en droge perioden zijn belangrijke factoren bij de ontwikkeling van de ziekte. Onder Nederlandse omstandigheden is een bestrijding niet rendabel, zie ook project Begin augustus tastte hier en daar roest het bietenblad aan. Roest veroorzaakt in ons land geen schade van economische betekenis. 6 IRS Bietenstatistiek 2002

7 Gele necrose Ook in 2002 kregen we enkele schadegevallen binnen, waarbij de symptomen in het veld wezen op gele necrose. Daar waar een combinatie van gele necrose, rhizomanie en bietencysteaaltjes aanwezig was, mislukte de bietenteelt soms; zie ook projecten en Rhizoctonia In 2002 werden als rhizoctonia- en rhizomanieresistente rassen hoofdzakelijk Laetitia en Magnolia uitgezaaid. Het totale aandeel van deze rhizoctonia- en rhizomanieresistente rassen was landelijk 8%, maar er waren grote regionale verschillen. In Gelderland, Oost-Brabant en Limburg lag het aandeel van deze rassen op respectievelijk 35, 45 en 20%. Ondanks deze hoge percentages met rhizoctoniaresistente rassen, waren bij de oogst tientallen percelen dusdanig besmet met rhizoctonia dat de bieten in het zwad uitgezocht moesten worden. Op enkele percelen met een resistent ras kwamen ook rotte bieten voor. Vaak was dit te wijten aan een slechte structuur van de grond. Groeiverloop De zomer, vooral eind juli/begin augustus, was plaatselijk zeer warm, ongeveer 30ºC. Het noordoosten beleefde een van de warmste zomers van de afgelopen eeuw. In augustus was het niet alleen vaak zomers weer, maar er vielen ook regelmatig buien met plaatselijk zeer grote hoeveelheden neerslag. Dit leidde op sommige plaatsen, onder andere Friesland en West-Brabant, tot grote wateroverlast. Op enkele percelen, in voornamelijk West-Brabant, waren de bieten bij de oogst rot, waarschijnlijk door een combinatie van wateroverlast, slechte bodemstructuur en relatief hoge temperaturen. Eind oktober/begin november was op sommige percelen het bietenblad zwart. Dit bleek wind-/ stormschade te zijn, veroorzaakt door de storm van 27 oktober. In de kustprovincies stormde het geruime tijd (windkracht 9) en langs de westkust zelfs zwaar (windkracht 10). Geelverkleuring bietenloof In de loop van juli kleurde op steeds meer percelen het bietenloof geel. Geelverkleuring kan diverse oorzaken hebben, bijvoorbeeld slechte bodemstructuur, mangaangebrek of gele necrose. Het geel verkleuren werd vaak ten onrechte toegeschreven aan een te lage stikstofgift, zeker door telers met lage α-aminostikstofgehalten op de gewichts- en gehalteopgaven aan het eind van het seizoen. Door kweekwerk en een lagere stikstofvoorziening is in de periode het α-aminostikstofgehalte fors gedaald. Een laag α-aminostikstofgehalte (<10 mmol/kg biet) hoeft geen gevolg te zijn van stikstofgebrek. Daarnaast zijn er tegenwoordig duidelijke verschillen in bladkleur tussen de rassen. Rassen met een van nature lichtere bladkleur, zoals Aligator, Cyntia en Toledo, werden in 2002 uitgezaaid op meer dan dertig procent van het Nederlandse bietenareaal. Oogst De eerste voorspellingen van SUMO lagen op 64 ton wortel en 10,3 ton suiker per hectare. Dit zakte geleidelijk naar respectievelijk 63 en 10,2 ton. De herfst was gemiddeld warm en zonnig. September was een droge maand en zorgde voor een campagnebegin met lage tarracijfers. Oktober en november waren iets natter dan normaal, maar er waren nog voldoende droge dagen om de suikerbieten te kunnen rooien. Begin november waren er een paar nachten met vorst, vooral in de regio s Noord en Oost. Het venijn zat dit keer echter in de staart van de campagne. Ondanks alle adviezen moest op 11 november nog 23% van het suikerbietenareaal gerooid worden. Vooral in het zuidwesten van het land werd (te) lang gewacht met rooien. In het laatste weekend van de campagne vroor het in heel Nederland flink. Er zijn diverse vorstcodes uitgedeeld. De bietenopbrengsten in 2002 waren duidelijk hoger dan in 2001, maar iets lager dan in de beide jaren daarvoor. Ten opzichte van het tienjarig gemiddelde was het een goed bietenjaar lag met 2 ton wortelgewicht en 0,3 ton suiker hoger dan het tienjarig gemiddelde. In tegenstelling tot andere IRS Bietenstatistiek

8 jaren daalde aan het eind van de campagne het suikergehalte weinig. Positief waren ook de lage tarracijfers en de hoge WIN. Aanvankelijk was de opbrengstverwachting nog hoger. De grote hoeveelheden neerslag in augustus, het mogelijk in verband daarmee aan het licht treden van structuurschade en het op uitgebreide schaal voorkomen van cercospora en rhizoctonia zijn een mogelijke verklaring voor de lagere opbrengsten. Enkele gegevens van het bietenjaar 2002: Areaal (ha) (CBS) Berekende gemiddelde zaaidatum 4 april Zaaiafstand in de rij* 18,8 Aandeel Gaucho-pillenzaad (%) 74 Aantal planten per hectare* Wortelopbrengst (t/ha)** 60,0 Suikergehalte (%) 16,1 Suikergewicht (t/ha) 9,6 Tarra (%) 16,5 Winbaarheidsindex (WIN) 89,9 Totaal witsuiker Nederland (kton) * Gegevens afkomstig uit teeltenquêtes van CSM Suiker bv en Suiker Unie. ** Op basis van fabrieksareaal en geleverde bieten. 8 IRS Bietenstatistiek 2002

9 Het weer in 2002 oc normaal Gemiddelde temperatuur (1,50 m) jan febr mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec mm normaal Hoeveelheid neerslag jan febr mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec joule/cm 2 (x 1000) Globale instraling 24 normaal jan febr mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec Figuur 1. Temperatuur, neerslag en globale straling van gemiddeld Nederland per decade. Gegevens van 2002 vergeleken met de normaalwaarden (basisgegevens afkomstig van Weerbureau HWS). IRS Bietenstatistiek

10 2. Arealen akkerbouwgewassen 2.1 Oppervlakte cultuurgrond in Nederland in de periode (ha 1.000). oppervlakte grasland (totaal) akkerbouwgewassen 1 waarvan suikerbieten tuinbouw (vollegrond en onder glas) braakland snelgroeiend hout totaal cultuurgrond inclusief snijmaïs. Bron: CBS. 2.2 Oppervlakte cultuurgrond in Nederland, tuinbouw (suikerbieten) overig (5,6%) 5,9% 0,6% 51,3% grasland akkerbouwgewassen 42,3% 2.3 Arealen akkerbouwgewassen in de periode in Nederland (ha 1000). jaar suikerbieten granen peulvruchten en graszaad handelsgewassen knol- en wortelgewassen groenvoedergewas overig * 1 winter- en zomertarwe, winter- en zomergerst, rogge, haver, triticale. 2 graszaad, groene erwten, kapucijners, bruine bonen, veldbonen. 3 koolzaad, karwijzaad, blauwmaanzaad, vlas. 4 poot-, consumptie- en fabrieksaardappelen, voederbieten. 5 waaronder: groenbemesting, corn-cob-mix, korrelmaïs, uien, cichorei, hennep. * met name toename in 2002 van groenbemesters. Bron: CBS. 10 IRS Bietenstatistiek 2002

11 2.4 Areaal akkerbouwgewassen in Nederland, overig suikerbieten 11,2 13,2 groenvoedergewassen 26,7 24,7 granen knol-en wortelgewassen 20,1 3,4 0,6 peulvruchten/graszaad handelsgewassen 2.5 Aantal bedrijven 1 en gemiddeld areaal suikerbieten per bedrijf in de periode jaar areaal suikerbieten (ha 1.000) aantal bedrijven met suikerbieten % bedrijven met 0-3 ha 33,9 32,5 29,8 30,8 29,9 27,4 % bedrijven met 3-7 ha 34,9 35,6 34,5 35,6 35,6 36,2 % bedrijven met 7-10 ha 14,2 14,4 15,1 14,7 15,1 15,6 % bedrijven met ha 10,8 10,9 12,4 11,6 11,7 12,1 % bedrijven met >15 ha 6,2 6,6 8,2 7,3 7,7 8,7 gemiddeld areaal per bedrijf (ha) 6,0 6,2 6,7 6,5 6,7 7,0 alle bedrijfstypen met suikerbieten. Bron: CBS. 2.6 Areaalverdeling en gemiddeld areaal suikerbieten per bedrijfstype in bedrijfstype areaal totaal % bedrijven met aantal ha suikerbieten gemiddeld suiker- areaal areaal bieten suikerbieten suikerbieten per bedrijf (ha) (%) >15 (ha) akkerbouw ,4 19,3 33,9 18,7 15,9 12,1 8,4 tuinbouw ,8 45,9 38,7 8,8 5,1 1,4 4,1 fruitteelt/boomkweek 624 0,6 57,1 34,6 6,3 0,5 1,6 3,3 graasdierbedrijven ,5 42,9 40,4 10,2 5,1 1,4 4,2 hokdierbedrijven ,8 52,9 37,5 6,1 2,9 0,7 3,6 gewassencombinaties ,9 24,4 44,1 15,7 9,6 6,2 6,5 veeteeltcombinaties ,5 38,3 46,3 7,7 4,3 3,4 4,6 gewas/veeteeltcombinaties ,4 30,4 35,3 14,9 11,3 8,1 6,6 Bron: CBS. IRS Bietenstatistiek

12 2.7 Fabrieksareaal suikerbieten per IRS-gebied in IRS-gebied areaal (ha) aandeel in totaal (%) Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Bron: Nederlandse suikerindustrie. 2.8 Fabrieksareaal suikerbieten in procenten per IRS-gebied in VII VIII 12 V 5 VI IX IX 13 8 IV X 3 I II III XI 6 XII 11 XIII 13 IRS-gebied fabrieksareaal in % 12 IRS Bietenstatistiek 2002

13 2.9 Indeling areaal suikerbieten naar grondsoort. grondsoort herkomst areaal (%) klei (25% lutum of meer) zee 18 rivier 2 zavel (minder dan 25% lutum) zee 38 rivier 2 zand 26 dal/veen 10 löss Bodemeigenschappen bietenareaal. eigenschap laagste* hoogste* gemiddeld slib (%) humus (%) 2,1 11,9 4,1 ph 5,2 7,4 6,7 Pw-getal K-getal * laagste en hoogste: van de gebiedsgemiddelden (dus niet per perceel). Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek

14 3. Rassenkeuze en keuze zaadsoort 3.1 Rassenkeuze in de periode in percentage van de uitgezaaide oppervlakte. ras bedrijf rassen zonder bijzondere resistentie Winsor Syngenta Helsinki Advanta Blenheim Advanta Humber Force Limagrain Santana Advanta Rosetta KWS <1 1 Narvik Advanta Coloradoro Advanta Assist Advanta - < <1 Philippa KWS <1 <1 Grizzly Kuhn <1 Cinderella KWS <1 <1 Bronco Syngenta <1 Lion 0204 Force Limagrain <1 Caramel Kuhn <1 - Ariana KWS < <1 - Majestic Kuhn <1 - Meteor Advanta <1 - Oslo Advanta Santana Advanta Tiara KWS Auris Advanta Hector Syngenta Mariella KWS Ophra KWS 4 1 < Boston Advanta 4 2 < Robusta Kuhn 1 <1 < Sylvester Advanta - <1 < Atlantis Advanta Evita KWS Conto Advanta Winner Kuhn Fiona KWS 3 < Jumper Kuhn 1 < Olivia KWS 3 < Loretta KWS Montreal Advanta Verity Advanta < Kassandra KWS < Larissa KWS < IRS Bietenstatistiek 2002

15 ras bedrijf rhizomanieresistente rassen Aligator Advanta Cyntia KWS < Venezia KWS <1 8 Rosabelle Kuhn Charme Advanta Toledo Syngenta Pasadena Advanta <1 5 3 Santesse Kuhn Dorena KWS - - < Trinidad Advanta Pursan Advanta Lolita KWS <1 1 1 KWS 1R05 (Anastasia) KWS Miranda KWS <1 1 Johanna KWS - - <1 3 2 <1 Rosaly Kuhn <1 <1 <1 Lenora KWS <1 Tornado Advanta <1 DS 4024 (Casino) Wiersum <1 KWS 1R03 (Valentina) KWS <1 Scorpion Advanta Rebecca KWS <1 - Aristo Syngenta <1 - Brigitta KWS - - <1 2 <1 - Savannah Advanta <1 - Ballerina KWS <1 - - Madonna KWS - < H Advanta - - < Elisa KWS Mondio Syngenta Folio Syngenta < Tatjana KWS 1 < Veronica KWS < cercosporaresistente rassen Crestor (rhiz. resist.) Syngenta - - <1 <1 1 1 Sirio Advanta <1 <1 1 <1 <1 - HI 0104 (Monza)(rhiz. resist.) Syngenta <1 - aaltjesresistente rassen Paulina (rhiz. resist.) KWS - - < Agnella KWS <1 <1 HI 0202 Syngenta <1 Nemil Syngenta - - < IRS Bietenstatistiek

16 ras bedrijf rhizomanie- en rhizoctoniaresistente rassen Laetitia KWS Magnolia KWS Heracles Syngenta <1 3 Premiere Kuhn Nagano Advanta <1 <1 H (Solano) Advanta <1 H (Toscane) Advanta <1 - zonder resistentie rhizomanieresistent rhizoctoniaresistent cercosporaresistent <1 < aaltjesresistent - <1 < nieuwe rassen Bron: zaadbestellingen bij de suikerindustrie. 16 IRS Bietenstatistiek 2002

17 3.2 Uitzaai rhizomanieresistente rassen in percentage van totaal uitgezaaid areaal per IRS-gebied in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: teeltenquêtes en zaadbestellingen suikerindustrie; 1998 voor de afzonderlijke gebieden alleen teeltenquête CSM Suiker bv. 3.3 Uitzaai rhizomanieresistente rassen in percentage van totaal uitgezaaid areaal per IRSgebied in VII 34 7 VIII V VI IX IX IV X 84 II III XI 93 XII I XIII 13 IRS-gebied uitzaai rhizomanieresistente rassen % IRS Bietenstatistiek

18 3.4 Aandeel Gaucho-zaad als percentage van de uitgezaaide oppervlakte per IRS-gebied in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: teeltenquêtes en zaadbestellingen suikerindustrie; 1998 voor de afzonderlijke gebieden alleen teeltenquête CSM Suiker bv. 3.5 Keuze zaadsoort in percentage van de uitgezaaide oppervlakte in de periode Sinds 1992 wordt alleen gepilleerd bietenzaad verkocht percentage jaar naakt zaad standaard pillenzaad Carb./Force pillenzaad Gaucho pillenzaad 18 IRS Bietenstatistiek 2002

19 4. Grondbewerking 4.1 Toegepaste methode van hoofdgrondbewerking in procenten per grondsoort in grondsoort geen ploeg vastetandcultivator + rol ploeg + cultivator ploeg + woelpoot ploeg + vorenpakker spitten woelpoot vastetandcultivator spitten met rol verschillende bewerkingen zeeklei/-zavel rivierklei/-zavel zand dal löss Nederland Bron: Unitip. 4.2 Toepassing van een egaliserende grondbewerking voor de zaaibedbereiding in procenten per grondsoort in grondsoort geen voor de vorst over de vorst na de vorst direct na ploegen zeeklei/-zavel rivierklei/-zavel zand dal löss Nederland Bron: Unitip. 4.3 Verdeling naar het aantal werkgangen voor de zaaibedbereiding in procenten per grondsoort in grondsoort geen zeeklei/-zavel rivierklei/-zavel zand dal löss Nederland Bron: Unitip. anders IRS Bietenstatistiek

20 4.4 Toegepaste methode van zaaibedbereiding in procenten per grondsoort in grondsoort geen zaaibedbereiding tandensleep/ sneleg kopeg/ schudeg zaaibedcombinatie ploegen met vorenpakker woeler/zaaibedcombinatie cultivator combinaties van methoden zeeklei/-zavel rivierklei/-zavel zand dal löss Nederland Bron: Unitip. anders 20 IRS Bietenstatistiek 2002

21 5. Zaai 5.1 Gemiddelde zaaidatum, zaaiafstand en plantaantal per IRS-gebied in IRS-gebied gemiddelde zaaidatum zaaiafstand (cm) plantaantal (ha) Zeeuwsch-Vlaanderen 29 april 19, Zeeuwse Eilanden 2 mei 18, West-Brabant 1 mei 18, Noord- en Zuid-Holland 1 mei 19, Oost- en Zuid-Flevoland 19 april 19, Noordoostpolder 18 april 19, Noordelijke klei 23 april 18, Noordelijk zand 26 april 18, Noordelijk dal/veen 25 april 17, Gelderland 29 april 18, Oost-Brabant 28 april 17, Limburg 4 mei 17, Nederland 27 april 18, Bron: suikerindustrie. 5.2 Gemiddelde zaaiafstand en plantaantal in Nederland in de periode , ,7 plantaantal (1000/ha) ,6 18,5 18,4 zaaiafstand (cm) jaar plantaantal zaaiafstand ,3 IRS Bietenstatistiek

22 5.3 Zaaiverloop: uitgezaaid areaal in procenten van de uit te zaaien oppervlakte per IRSgebied op verschillende data in IRS-gebied 18 maart 25 maart 1 april 8 april 15 april 22 april 29 april Zeeuwsch-Vlaanderen 1,1 1, Zeeuwse Eilanden 0,8 0, West-Brabant 0,7 0, Noord- en Zuid-Holland 4,5 4, Oost- en Zuid-Flevoland 5,6 5, Noordoostpolder 1,1 1, Noordelijke klei 0,1 0, Noordelijk zand 0,0 0, Noordelijk dal/veen 0,0 0, Gelderland 0,0 0, Oost-Brabant 0,3 1, Limburg 0,0 0, Nederland 1,3 1, Bron: suikerindustrie. 5.4 Verloop van de uitzaai voor Nederland gemiddeld in uitzaai % maart april mei datum IRS Bietenstatistiek 2002

23 5.5 Percentage percelen gezaaid door loonwerker en het hierbij gebruikte type zaaimachine in procenten per IRS-gebied (in 2000). IRS-gebied loonwerk type zaaimachine (%) (%) binnenvuller buitenvuller pneumatisch Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand/dal/veen* Gelderland Oost-Brabant Limburg 75 nb nb nb Nederland** * alleen gegevens uit Drenthe en Overijssel bekend. ** uitgezonderd gebieden waarvan de gegevens niet bekend zijn. nb = niet bekend Bron: Suiker Unie. 5.6 Gemiddelde zaaidata per IRS-gebied in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen 13 april 7 april 29 maart 29 april 1 april Zeeuwse Eilanden 24 april 19 april 5 april 2 mei 2 april West-Brabant 20 april 15 april 10 april 1 mei 3 april Noord- en Zuid-Holland 25 april 22 april 10 april 1 mei 1 april Oost- en Zuid-Flevoland 18 april 25 april 12 april 19 april 29 maart Noordoostpolder 22 april 26 april 11 april 18 april 31 maart Noordelijke klei 25 april 26 april 16 april 23 april 4 april Noordelijk zand 23 april 22 april 16 april 26 april 9 april Noordelijk dal/veen 21 april 21 april 16 april 25 april 8 april Gelderland 23 april 16 april 14 april 29 april 6 april Oost-Brabant 8 april 12 april 10 april 28 april 6 april Limburg 15 april 15 april 12 april 4 mei 5 april Nederland 20 april 20 april 11 april 27 april 4 april Bron: suikerindustrie. 5.7 Gemiddelde zaaidatum Nederland (tienjarig gemiddelde). periode gemiddelde zaaidatum april april april april april april april april april Bron: suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek

24 5.8 Areaal overzaai in hectare per IRS-gebied in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: suikerindustrie. 5.9 Reden van overzaai in hectare in Nederland in IRS-gebied korst spuitfouten muizen vreterij hagel overig* Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland in % * overig is het totaal van onder andere slechte structuur (59), vorst (14), verstuiving (19), wortelbrand (1) en niet nader gedefinieerde redenen (32). Bron: suikerindustrie Overzaai in hectare en voornaamste redenen van overzaai in Nederland in de periode jaar overzaai voornaamste redenen (ha) insectenvraat, korstvorming tijdens de opkomst, spuitschade korstvorming tijdens de opkomst, bosmuizen en spuitfouten veelal bosmuizen, opkomstproblemen in verband met droogliggend zaad, spuitfouten in noordoostelijk zand-, dal- en veengebied een combinatie van vorst en zware verstuiving, overige gebieden vorst, insectenvraat, vraat door bosmuizen en spuitfouten 24 IRS Bietenstatistiek 2002

25 5.11 Overzaai in hectare en voornaamste redenen van overzaai in Nederland in de periode jaar overzaai reden overzaai (% van het totaal overgezaaide areaal) (ha) korstvorming vreterij spuitfouten stuifschade structuurschade vorst overig * * het grootste deel hiervan (22%) is hagelschade. Bron: suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek

26 6. Groeiverloop 6.1 Invloed van zaaidatum op opbrengst bij gemiddeld weer. Gebaseerd op berekeningen van het IRS met het groeimodel SUMO. zaaidatum wortelopbrengst (t/ha) suikeropbrengst (t/ha) verschil in financiële opbrengst ten opzichte van 1 maart ( /ha) 1 maart 61,1 9,6 16 maart 60,5 9, april 58,3 9, april 55,4 8, mei 51,4 8, mei 45,4 7, Relatie tussen gemiddelde zaaidatum en eindopbrengst van suikerbieten in Nederland (1980 t/m 2002). (De eindopbrengst is gecorrigeerd voor de trend.) wortelopbrengst (ton/ha) zaaidatum (dagen vanaf 1 april) IRS Bietenstatistiek 2002

27 6.3 Groeipuntsdata per IRS-gebied in de periode De groeipuntsdatum geeft een eerste indicatie over de eindopbrengst. Het IRS berekent deze datum met behulp van temperatuursommen. IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen 15 juni 19 juni 15 juni 9 juni 27 juni 14 juni Zeeuwse Eilanden 15 juni 24 juni 20 juni 14 juni 30 juni 16 juni West-Brabant 18 juni 22 juni 21 juni 13 juni 29 juni 16 juni Noord- en Zuid-Holland 23 juni 27 juni 24 juni 15 juni 2 juli 14 juni Oost- en Zuid-Flevoland 20 juni 21 juni 28 juni 14 juni 25 juni 12 juni Noordoostpolder 22 juni 23 juni 28 juni 14 juni 26 juni 13 juni Noordelijke klei 27 juni 28 juni 2 juli 18 juni 1 juli 17 juni Noordelijk zand 30 juni 27 juni 30 juni 19 juni 5 juli 20 juni Noordelijk dal/veen 29 juni 26 juni 29 juni 19 juni 3 juli 20 juni Gelderland 20 juni 24 juni 21 juni 13 juni 27 juni 17 juni Oost-Brabant 19 juni 19 juni 21 juni 12 juni 28 juni 17 juni Limburg 21 juni 20 juni 20 juni 13 juni 3 juli 17 juni Nederland 23 juni 24 juni 25 juni 15 juni 30 juni 16 juni 6.4 Gemiddelde groeipuntsdatum Nederland (tienjarig gemiddelde). periode gemiddelde groeipuntsdatum juni juni juni juni juni juni juni juni juni juni IRS Bietenstatistiek

28 6.5 Relatie tussen berekende groeipuntsdatum en eindopbrengst van suikerbieten in Nederland (1980 t/m 2002). (De eindopbrengst is gecorrigeerd voor de trend.) wortelopbrengst (ton/ha) /06 15/06 20/06 25/06 30/06 05/07 10/07 datum 6.6 Opbrengstprognose IRS medio augustus van de wortel- en suikeropbrengst en van de totale hoeveelheid witsuiker in Nederland en de werkelijk gerealiseerde opbrengsten in de periode jaar wortelopbrengst (t/ha) suikeropbrengst (t/ha) opbrengst witsuiker (kt) prognose 1 werkelijk verschil prognose 1 werkelijk verschil prognose 1 werkelijk verschil medio augustus medio augustus medio augustus ,3 62,1-3,8 9,9 9,8 0, ,9 69,1-2,2 10,3 10,6-0, ,0 57,8-4,8 8,4 9,0-0, ,9 65,4 1,5 10,6 10,0 0, ,9 61,7 3,2 10,7 10,1 0, ,6 53,5 6,1 9,1 8,8 0, ,0 56,5 4,5 9,4 9,0 0, ,6 56,0 0,6 9,1 9,3-0, ,2 59,7 0,5 9,6 9,5 0, ,4 51,1 5,3 9,1 8,0 1, ,4 61,6-2,2 9,4 9,8-0, ,1 61,0 3,1 10,0 9,8 0, ,5 56,6-0,1 9,0 9,1-0, ,8 60,0 2,8 10,1 9,6 0, prognoses tot en met 1995 op basis van het groeiverlooponderzoek; vanaf 1996 met behulp van het groeimodel SUMO. 2 in 1993 en 1998 is een aanzienlijk deel niet geoogst; de gegeven opbrengsten zijn gerealiseerd op de geoogste percelen; de prognose van de totale suikeropbrengst hield geen rekening met het niet gerooide areaal en is in die jaren daardoor respectievelijk circa 20 en 40 kton te hoog uitgevallen. 28 IRS Bietenstatistiek 2002

29 7. Ziekten en plagen 7.1 Insectenbestrijding na zaai in procenten van de percelen per IRS-gebied in IRS-gebied geen bietenkever trips aardvlo bladluis bietenvlieg emelten overig/ comb. Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: Unitip. 7.2 Gebruik van insecticiden (uitgezonderd insecticiden in de pil) voor opkomst in procenten van de percelen per IRSgebied in IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Totaal van Lindafor en Temik. 2 Alleen Temik. Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek

30 7.3 Percentage van de percelen per IRS-gebied aangetast door bietencysteaaltjes in de periode IRS-gebied matig veel totaal Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: Unitip. 7.4 Percentage van percelen met grondontsmetting* voor de teelt van bieten per IRSgebied in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland *cis-dichloorpropeen of metam-natrium. Bron: Unitip. 30 IRS Bietenstatistiek 2002

31 7.5 Gemiddeld verbruik insecticiden in gram actieve stof per hectare per IRS-gebied in IRS-gebied granulaat parathion luismiddel overige totaal Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: suikerindustrie. 7.6 Verbruik insecticiden en nematiciden (als bespuitingen, granulaten en in pillenzaad) in verhoudingsgetal per IRS-gebied in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland kg actieve stof/ha 0,17 0,14 0,12 0,11 0,14 Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek

32 7.7 Gebruik van insecticiden (kg actieve stof/ha) in suikerbieten in de periode Insectenbestrijding (kg actieve stof/ha) 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Jaren Bron t/m 1995: teeltenquête CSM; vanaf 1996: teeltenquêtes suikerindustrie. 7.8 Percentage van de percelen waarop een rhizoctonia-, cercospora- of meeldauwaantasting is waargenomen in de periode IRS-gebied rhizoctonia cercospora meeldauw Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: Unitip. 32 IRS Bietenstatistiek 2002

33 7.9 Percentage van de percelen waarop een bestrijding tegen de bladvlekkenziekte cercospora is uitgevoerd in de periode IRS-gebied Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland nb Oost-Brabant nb Limburg nb Geld., Oost-Brabant en Limburg Nederland nb: niet bekend. Bron t/m 2001: Unitip; vanaf 2002: teeltenquêtes suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek

34 8. Onkruidbestrijding 8.1 Verschillende systemen van onkruidbestrijding in percentage van de percelen in de periode en het totaal aantal bespuitingen per IRS-gebied. IRS-gebied voor zaai bij voor bij voor bij zaai zaai zaai zaai zaai na opkomst na opkomst totaal aantal bespuitingen* na opkomst totaal aantal bespuitingen* Zeeuwsch-Vlaanderen , ,6 Zeeuwse Eilanden , ,6 West-Brabant , ,5 Noord- en Zuid-Holland , ,9 Oost- en Zuid-Flevoland , ,5 Noordoostpolder , ,9 Noordelijke klei , ,1 Noordelijk zand , ,8 Noordelijk dal/veen , ,1 Gelderland , ,5 Oost-Brabant , ,5 Limburg , ,5 Nederland , ,2 Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. *Bron: teeltenquête CSM Suiker bv. 8.2 Percentage van de percelen met een rijenspuitbehandeling en/of mechanische onkruidbestrijding per IRS-gebied in 2001 en IRS-gebied rijenspuiten mechanische bestrijding rijenspuiten mechanische bestrijding schoffelen aanaarden eggen Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. 34 IRS Bietenstatistiek 2002

35 8.3 Gebruik van diverse herbiciden na opkomst in procenten van de percelen in 2002 per IRS-gebied. IRS-gebied Goltix e.a. Goltix Trio/Betanal Trio Tramat e.a. Betanal Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: Unitip. Betanal Progress OF Betanal Tandem Avadex e.a. Lontrel Safari Pyramin Frontier Dual Gold 8.4 Gemiddeld verbruik herbiciden na opkomst in kg per hectare actieve stof in 2002 per IRSgebied. IRS-gebied Goltix e.a. Goltix Trio/Betanal Trio Tramat e.a. Betanal Zeeuwsch-Vlaanderen 0,99 0,00 0,29 0,16 0,33 0,02 0,04 0,02 0,002 0,95 0,01 0,03 Zeeuwse Eilanden 0,88 0,00 0,27 0,19 0,09 0,21 0,09 0,02 0,000 0,89 0,00 0,01 West-Brabant 1,09 0,01 0,24 0,16 0,12 0,19 0,12 0,02 0,001 0,84 0,00 0,03 Noord- en Zuid-Holland 1,10 0,13 0,15 0,08 0,29 0,14 0,12 0,02 0,004 0,63 0,01 0,05 Oost- en Zuid-Flevoland 1,25 0,17 0,12 0,08 0,32 0,03 0,10 0,03 0,001 0,05 0,01 0,11 Noordoostpolder 1,51 0,15 0,23 0,10 0,30 0,09 0,08 0,01 0,003 0,16 0,02 0,08 Noordelijke klei 1,08 0,32 0,22 0,15 0,11 0,04 0,10 0,01 0,004 0,61 0,01 0,02 Noordelijk zand 1,24 0,13 0,45 0,33 0,09 0,04 0,10 0,03 0,004 0,28 0,00 0,01 Noordelijk dal/veen 1,21 0,09 0,44 0,30 0,18 0,06 0,12 0,05 0,005 0,47 0,00 0,03 Gelderland 1,68 0,12 0,25 0,19 0,22 0,03 0,11 0,01 0,003 0,47 0,06 0,05 Oost-Brabant 1,41 0,02 0,24 0,20 0,50 0,01 0,12 0,01 0,003 0,28 0,02 0,15 Limburg 1,40 0,12 0,35 0,23 0,30 0,04 0,16 0,01 0,005 0,41 0,02 0,14 Nederland 1,17 0,10 0,26 0,17 0,22 0,10 0,11 0,02 0,003 0,57 0,01 0,05 Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. Betanal Progress OF Betanal Tandem Avadex e.a. Lontrel Safari Pyramin Frontier Dual Gold IRS Bietenstatistiek

36 8.5 Verbruik herbiciden (totaal, exclusief hulpstoffen en exclusief grassenbestrijdingsmiddelen) in verhoudingsgetal in de periode en totale kosten van de onkruidbestrijding in 2002 per IRS-gebied. verhoudingsgetal verbruik herbiciden (%) totale kosten ( /ha) Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland kg actieve stof/ha 2,75 2,75 2,81 2,87 2,74 3,16 Bron: teeltenquêtes suikerindustrie. 8.6 Percentage van percelen met grassenbestrijding per IRS-gebied in de periode IRS-gebied pleksgewijs hele perceel pleksgewijs hele perceel pleksgewijs hele perceel pleksgewijs hele perceel Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Bron: Unitip. 36 IRS Bietenstatistiek 2002

37 9. Bemesting 9.1 Stikstofbemesting (kg/ha) per IRS-gebied in IRS-gebied N- voorraad N- advies + nalevering N-gift uit groenbemester N-gift uit dierlijke mest N-gift uit kunstmest basis N-gift uit kunstmest 2e gift N-gift totaal 2 Zeeuwsch-Vlaanderen Zeeuwse Eilanden West-Brabant Noord- en Zuid-Holland Oost- en Zuid-Flevoland Noordoostpolder Noordelijke klei Noordelijk zand Noordelijk dal/veen Gelderland Oost-Brabant Limburg Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland Nederland betreft alleen percelen waar Nmin-bemonstering is uitgevoerd. 2 exclusief N uit groenbemesting. 3 geen opgave ontvangen van dit gebied. Bron: teeltenquêtes suikerindustrie; 2002 alleen Unitip. 9.3 Stikstofgift (N-totaal) aan suikerbieten in Nederland in de periode N-totaal (kg/ha) Jaren Bron t/m 1995: Unitip; vanaf 1996: teeltenquêtes suikerindustrie. IRS Bietenstatistiek