Bouwvergunning Als je iets groots wilt bouwen. Bijvoorbeeld een schuur in je tuin, of een nieuwe verdieping op je huis.

Transcriptie

1 Module 6 Instanties 6.1 Wat doet de gemeente? Tekst 1: Wat doet de gemeente? Het gemeentehuis De gemeente is een klein stuk van een provincie. Bijvoorbeeld de gemeente Utrecht. Dat is de stad Utrecht samen met een paar dorpen in de buurt. Het bestuur van de gemeente heet ook gemeente. Elke gemeente heeft een gemeentehuis. Dat is een groot gebouw waar de mensen van de gemeente werken. Voor welke dingen moet je naar het gemeentehuis? Dat lees je in deze tekst. Een verandering doorgeven De gemeente heeft een eigen administratie: de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Daarin staan de gegevens van de inwoners. Bijvoorbeeld wie er in de gemeente wonen en waar en wie er getrouwd zijn. ndert er iets belangrijks in je leven, dan moet je dat melden. Een verandering noemen we een wijziging. Hoe moet je dingen doorgeven of wijzigen? Je kunt zelf naar het gemeentehuis gaan. Maar sommige dingen kun je ook via internet wijzigen. Welke dingen moet je doorgeven aan de gemeente: Als je een kind hebt gekregen. Als je wilt trouwen of scheiden. Als iemand uit je gezin is overleden. Als je bent verhuisd. Het maakt niet uit of je weggaat uit de gemeente of er juist komt wonen. Een verhuizing naar het buitenland of naar Nederland moet je ook melden. Een document aanvragen of verlengen Het gemeentehuis regelt documenten van de bewoners. Een document is een bewijs van iets. Met je paspoort (of identiteitskaart) kun je bewijzen wie je bent. Je hebt hem ook nodig om in het buitenland te reizen. Een rijbewijs heb je nodig om te laten zien dat je kunt autorijden. Documenten zijn dus erg belangrijke papieren. Soms moet je documenten verlengen. Dat betekent: zorgen dat je document geldig blijft. Wil je een document aanvragen of verlengen? Dan moet je naar het gemeentehuis. Een vergunning aanvragen Een vergunning betekent: toestemming van de gemeente. Sommige dingen mag je niet zomaar doen, bijvoorbeeld grote dingen bouwen of weghalen. Dan heb je een vergunning nodig. Die kun je aanvragen bij het gemeentehuis. Welke vergunningen zijn er? En wanneer heb je ze nodig? Bouwvergunning Als je iets groots wilt bouwen. Bijvoorbeeld een schuur in je tuin, of een nieuwe verdieping op je huis. Sloopvergunning Als je iets wilt afbreken. Bijvoorbeeld de garage of de schuur. Slopen betekent: iets kapot maken en weghalen. Kapvergunning Als je een grote boom in je tuin wilt kappen (omhakken). Voor hele kleine bomen heb je geen kapvergunning nodig. Er zijn nog meer vergunningen. Wil je weten of je een vergunning nodig hebt voor iets? Ga dan naar het gemeentehuis om het te vragen of kijk op de website van jouw gemeente.

2 Hier zie je een loket. Dit heet ook wel een balie. Bij het gemeenteloket kun je veel dingen regelen, zoals een paspoort of een vergunning. Tekst 2: In Nederland blijven Wonen in Nederland Niet iedereen kan zomaar in Nederland komen wonen. Je moet een goede reden hebben om hier te wonen, bijvoorbeeld omdat je hier wilt werken of omdat het niet veilig is in het land waar je vandaan komt. Wil je in Nederland komen wonen? Dan heb je een verblijfsvergunning nodig. Een verblijfsvergunning is voor mensen die niet de Nederlandse nationaliteit hebben. Wil je maar drie maanden of korter in Nederland zijn? Dan heb je alleen een visum nodig. Een verblijfsvergunning aanvragen Ben je in Nederland aangekomen? Dan moet je binnen drie dagen een verblijfsvergunning aanvragen. Dat kun je op het gemeentehuis doen. Je moet ook binnen drie dagen bij de politie melden dat je in Nederland bent. Niet iedereen mag meteen naar Nederland komen. Soms moet je éérst een Machtiging Voorlopig Verblijf (MVV) hebben. Dan kun je pas naar Nederland. Je kunt een MVV aanvragen in het land waar je woont bij de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat. Met een MVV mag je Nederland binnenkomen. Let op: ben je met een MVV naar Nederland gekomen? Dan moet je óók nog een verblijfsvergunning aanvragen. Aanvraagformulier Je kunt een verblijfsvergunning aanvragen bij de gemeente. Dat doe je met een aanvraagformulier. Je moet wel dingen meenemen, bijvoorbeeld je paspoort en een pasfoto. Je kunt op het gemeentehuis vragen wat je precies moet meenemen. De gemeente stuurt je formulier naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De IND besluit of je een verblijfsvergunning krijgt. De IND moet binnen zes maanden beslissen. Nederlander worden? Heb je een verblijfsvergunning? Dan mag je legaal in Nederland blijven wonen. Je hebt dan nog niet de Nederlandse nationaliteit. Wil je Nederlander worden? Dan kun je een aanvraag voor naturalisatie doen. Naturalisatie betekent dat je Nederlander wordt. Waar vraag je naturalisatie aan? Dat doe je op het gemeentehuis. De gemeente stuurt je aanvraag naar de IND. Als de IND deze goedkeurt, dan word je Nederlander. Wil je meer informatie over naturalisatie of verblijfsvergunningen? Je kunt kijken op de website van de IND: Je kunt ook bellen:

3 6.2 De Belastingdienst Belastingaangifte doen De Belastingdienst Alle mensen in Nederland moeten belasting betalen. Belasting moet je betalen aan de Belastingdienst. Het geld van de belastingen is voor belangrijke dingen, bijvoorbeeld voor de politie en voor het onderhoud van snelwegen, maar ook voor het betalen van uitkeringen. Je noemt dit algemene voorzieningen: dingen voor iedereen. Niet iedereen moet evenveel belasting betalen. Het hangt af van hoeveel geld je in dat jaar had en verdiende. Had je veel geld en verdiende je veel, dan betaal je meer belasting. Hoe betaal je belasting? Soms betaal je belasting automatisch. Bijvoorbeeld belasting over je loon. Je werkgever haalt de belasting elke maand van je brutoloon af. Hij betaalt het aan de Belastingdienst. Je hoeft hier niets voor te doen. Maar niet alle belasting gaat automatisch. Soms moet je zelf aangifte doen. Belastingaangifte betekent: aan de Belastingdienst vertellen hoeveel geld je had. Je doet belastingaangifte altijd als het jaar al is afgelopen. Bijvoorbeeld: aan het begin van 2014 doe je belastingaangifte van Het moet wel vóór 1 april Belastingaangifte doe je met een formulier. Je moet invullen hoeveel geld je had: Je loon. Geld op de bank, bijvoorbeeld spaargeld. Geld dat je hebt gekregen van iemand. De Belastingdienst rekent daarna uit, hoeveel belasting je nog moet betalen. De Belastingdienst kan jou soms ook geld teruggeven. Dit is geld dat je eerder teveel hebt betaald, bijvoorbeeld: Alimentatie: geld dat je aan je ex-man of ex-vrouw hebt betaald. Reiskosten: geld voor het reizen naar je werk. Geld dat je aan een goed doel hebt gegeven. Dit moet je op dezelfde aangifte invullen. Je hoeft dan minder belasting te betalen. Na een paar maanden krijg je een brief van de Belastingdienst. Daarin staat hoeveel belasting je nog moet betalen, of hoeveel geld je terugkrijgt. De jaaropgaaf De jaaropgaaf is een heel belangrijk papier. Je hebt het nodig bij het invullen van je belastingaangifte. Als het jaar is afgelopen, stuurt je werkgever je jaaropgaaf naar je op. Op de jaaropgaaf staat hoeveel loon je hebt gekregen dat jaar en hoeveel belasting je al hebt betaald. Je moet deze bedragen invullen op de belastingaangifte. De jaaropgaaf lijkt erg op het loonstrookje. Wat is het verschil? Een loonstrookje krijg je elke maand. En de jaaropgaaf krijg je één keer per jaar. (Nog) niet betalen? Belasting betalen is verplicht. Als je niet betaalt, kun je een boete krijgen. Maar als je de belasting niet meteen kunt betalen, dan kun je een paar dingen doen: 1. Je kunt vragen of je later mag betalen. Dit heet uitstel. 2. Je kunt vragen of je het geld in meerdere keren (termijnen) mag betalen. 3. Vind je dat je teveel belasting moet betalen? Dan kun je bezwaar maken. Dat betekent: zeggen dat je het bedrag te hoog vindt. Je moet wel een goede reden hebben. 4. Je kunt in sommige gevallen om een kwijtschelding vragen. Kwijtschelding betekent: je mag minder belasting betalen. Wat moeilijk, die aangifte! Het invullen van de aangifte is best lastig. De Belastingdienst stuurt jou elk jaar een brief. Daarin staat dat je aangifte moet gaan doen. Er staat ook in hoe je dat moet doen. Als het toch niet lukt, dan kun je hulp vragen. Er zijn speciale medewerkers van de Belastingdienst. Zij kunnen je helpen bij het invullen van je aangifte.

4 Bewaar belangrijke papieren! Je moet je aangifte altijd eerlijk invullen. De Belastingdienst kijkt soms of je aangifte eerlijk is. Daarom moet je altijd bewijzen hebben. Zo kun je laten zien hoeveel geld je had. En waar je het voor hebt gebruikt. Je moet daarom papieren over geld altijd bewaren: van de bank (rekeningafschriften) en over leningen of schulden. Je moet ook je jaaropgaaf goed bewaren. Het is verplicht om al je papieren 5 jaar te bewaren voor controle. Daarna mag je ze weggooien. Meer informatie Heb je nog vragen voor de Belastingdienst, bijvoorbeeld over de aangifte of over kwijtschelding of uitstel? Je kunt bellen naar Dit nummer is gratis. Je kunt ook op internet kijken. De website van de Belastingdienst is

5 6.3 De politie Tekst 1: Wat doet de politie? De politie zorgt dat we rustig en veilig kunnen leven in Nederland. De politie heeft vier belangrijke taken: De politie moet misdrijven oplossen en daders vinden. Een misdrijf is iets dat niet mag. Bijvoorbeeld iemand vermoorden of stelen. Iemand die een misdrijf pleegt, noemen we een dader. Is er iemand vermoord? Dan gaat de politie de dader zoeken. De politie helpt als het nodig is. Als er een ongeluk is gebeurd, komt de politie. Niemand wil dat er nare dingen gebeuren. De politie probeert vervelende dingen te voorkomen. Ze geven bijvoorbeeld tips als je op vakantie gaat. Tips over hoe je je huis goed op slot moet doen. Zo proberen ze inbraak te voorkomen. De politie zorgt dat het rustig blijft, vooral op plaatsen met veel mensen. Bijvoorbeeld in het winkelcentrum of in een voetbalstadion. De politie zorgt dus dat je rustig je over straat kunt lopen. De politie is er dus voor de mensen. Je kunt ook zelf naar de politie gaan. Bijvoorbeeld als je een speciaal probleem hebt. Bij welke problemen ga je naar de politie? Als je je legitimatiebewijs kwijt bent of als er iets is gestolen, bijvoorbeeld je sleutels of je rijbewijs. Je kunt dan naar de politie gaan. Je vertelt wat je kwijt bent of wat er is gestolen. Dit heet aangifte doen. De politie probeert het dan weer te vinden. Als je iets ergs ziet bijvoorbeeld bij een ernstig ongeluk of een gevecht. Je kunt dan het beste de politie bellen. Als de politie meteen moet komen, dan bel je 112. Dat is het alarmnummer. Als er geen spoed is, dan kun je naar het gewone nummer van de politie bellen: Als de buren midden in de nacht heel veel geluid maken. Dit noem je overlast. De verkeerspolitie Je hebt speciale politie voor op de weg. Dit heet de verkeerspolitie. De verkeerspolitie kijkt of iedereen zich aan de verkeersregels houdt. Ze helpen ook als er problemen zijn in het verkeer, bijvoorbeeld als een stoplicht kapot is. De verkeerspolitie regelt dan het verkeer. Je moet doen wat zij zeggen. Tekst 2: De identificatieplicht Zeg, ik hoorde dat iedereen in Nederland verplicht is om zich te identificeren. Dat klopt, dat is de identificatieplicht. Wat betekent dat precies? Identificeren betekent: laten zien wie je bent. Je moet dus bijvoorbeeld je paspoort of je rijbewijs laten zien. Is dat voor iedereen zo? Ja, maar niet voor kinderen van 13 jaar of jonger. Waarom moet iedereen zich kunnen identificeren? De overheid probeert zo de misdaad te stoppen. Ze willen het land veiliger maken. Moet je aan iedereen je identiteitsbewijs laten zien? Nee, alleen aan de politie. Andere mensen mogen het wel aan je vragen. Maar je bent niet verplicht om te laten zien. Mag de politie dan altijd naar mijn identiteitsbewijs vragen? Nou, niet altijd. Er moet wel een goede reden voor zijn. Bijvoorbeeld omdat je iets verkeerd doet. Maar soms zijn er ook controles. Bijvoorbeeld bij voetbalwedstrijden. Dat doen ze omdat daar vaak wordt gevochten. Zo weten ze precies wie er allemaal waren.

6 Dus als de politie mij aanhoudt, dan moet ik mijn identiteitsbewijs laten zien? Ja, dat klopt. Wat kan ik gebruiken als identiteitsbewijs? Een paspoort, een rijbewijs of een identiteitskaart. Als je dat niet hebt, is bijvoorbeeld een verblijfsvergunning ook goed. En mijn bankpas? Nee, je bankpas niet. En bijvoorbeeld ook niet je buskaart. Oké, ik begrijp het. Maar wat gebeurt er eigenlijk als ik mij niet kan identificeren? Dan krijg je een boete van 90 euro. Oh, dan zorg ik ervoor dat ik altijd een identiteitsbewijs bij me heb! Dat is een goed plan!

7 6.4 Hulp vragen Wie kan jou helpen? Problemen met de overheid Je kunt soms een probleem hebben met de overheid, bijvoorbeeld met de gemeente, de politie of het UWV. Wil je een klacht indienen? Dat moet eerst bij de instantie zelf maar het kan zijn dat het probleem dan nog niet is opgelost. Dan kun je een klacht indienen bij de Nationale Ombudsman. Dat moet wel binnen één jaar. De ombudsman is er speciaal voor problemen tussen de overheid en een burger. Hij is onafhankelijk en neutraal. Dit zijn een paar voorbeelden van klachten: Meneer Cheng krijgt 1000 euro terug van de belasting. Maar het geld is niet op zijn rekening gestort. De Belastingdienst zegt dat meneer Cheng het wél gekregen heeft. Daarom dient meneer Cheng een klacht in bij de ombudsman om te proberen toch die 1000 euro te krijgen. Mevrouw al-jamil heeft geen werk. Maar vorige maand is haar uitkering plotseling gestopt. Ze heeft een brief gestuurd naar het UWV. Maar het UWV heeft haar geen antwoord gegeven. Daarom dient ze een klacht in bij de ombudsman. De ombudsman gaat nu bekijken wat er aan de hand is. Hij stelt vragen aan jou. En hij luistert ook naar wat de instantie hem vertelt. De ombudsman schrijft daarna een brief aan de overheid. Daarin staat hoe de overheid het probleem moet oplossen. De ombudsman controleert of het probleem wordt opgelost. Gebeurt dat niet? Dan gaat hij verder met het onderzoek. Het telefoonnummer van de Nationale Ombudsman is Problemen met de wet Soms heb je een probleem met de wet. Dit noemen we een juridisch probleem. Hier zie je een paar voorbeelden: Je bent onterecht ontslagen. Dat betekent: ontslagen zonder goede reden. Je hebt een contract, maar je huisbaas heeft je uit huis gezet. Je moet weg uit Nederland. Je hebt een misdaad gepleegd, je hebt bijvoorbeeld iets gestolen. Heb je hulp nodig bij een juridisch probleem? Dan kun je het beste naar een advocaat gaan. Soms is er een rechtszaak nodig maar niet altijd. In het telefoonboek staan adressen van advocaten. Een advocaat is meestal wel erg duur. Er is ook goedkopere hulp: het Juridisch Loket. Zij kunnen je ook helpen. De overheid betaalt hier een deel van de kosten. Het telefoonnummer is Je kunt ook kijken op hun website: Problemen met discriminatie Discriminatie betekent: anders worden behandeld dan anderen. Dit kan om verschillende redenen zijn. Bijvoorbeeld omdat je een vrouw bent, omdat je een moslim bent, omdat je uit het buitenland komt, omdat je gehandicapt bent of omdat je ouder bent, of homoseksueel. Discriminatie is verboden in Nederland maar het gebeurt helaas toch. Voorbeelden van discriminatie zijn: Je moet harder werken, omdat je een donkere huid hebt. Iemand scheldt je uit, omdat je gehandicapt bent. Je kunt geen baan krijgen, omdat je homoseksueel bent. Wat kun je doen als je wordt gediscrimineerd? Je kunt je aangifte doen bij de politie. Je kunt ook naar het Meldpunt Discriminatie gaan. Je kunt het adres in het telefoonboek vinden. Of op internet. In module 1 (Werk en inkomen) staat nog meer informatie over wat je kunt doen. Je vindt hier ook nog meer instellingen die jou kunnen helpen bij discriminatie. Problemen thuis Het leven kan soms erg moeilijk zijn. Bijvoorbeeld als je wordt ontslagen, als er iemand overlijdt of als je gaat scheiden. Je kunt dan depressief worden. Er zijn gelukkig mensen die jou kunnen helpen. Dat zijn de mensen van het maatschappelijk werk. Zij praten met jou over je problemen en over je verdriet. Ze helpen je met het zoeken naar oplossingen. Het opvoeden van je kinderen is ook niet altijd makkelijk. Bureau Jeugdzorg helpt je als je een probleem met je kind hebt. Bijvoorbeeld als je kind nooit luistert of als je kind heel agressief is of als het heel slecht gaat op school. Bureau Jeugdzorg weet

8 veel over kinderen. Zij kunnen jou en je kind helpen. Denk je dat je een maatschappelijk werker nodig hebt? Of iemand van Bureau Jeugdzorg? Dan moet je eerst naar je huisarts gaan. De huisarts zegt dan waar je het beste naar toe kunt gaan.