BIOTECHDAG 2018 DOSSIER VEILIGHEID EN DOORVERWIJSPUNTEN

Transcriptie

1 BIOTECHDAG 2018 DOSSIER VEILIGHEID EN DOORVERWIJSPUNTEN

2 1. VEILIGHEID... 3 A. introductie... 3 B. Veiligheidscoördinatie... 3 C. Ongevallen/incidenten... 3 D. Personen die zich verdacht gedragen... 3 E. Personen die zich ongepast gedragen... 3 F. Protestacties MENSEN MET VRAGEN DOORVERWIJZEN... 5 A. Medische vragen... 5 Onderzoekers, geen artsen... 5 B. Vragen over proefdiergebruik... 5 Welke vragen komen vaak terug in verband met proefdiergebruik?... 5 Werken met proefdieren is onderhevig aan strikte eisen Inspiratie

3 1. VEILIGHEID A. introductie In dit document behandelen we de volgende veiligheidsaspecten in verband met de biotechdag: (1) eventuele ongevallen of incidenten waarbij bezoekers betrokken zijn, (2) onveilige/onbehaaglijke situaties die onstaan als gevolg van ongepaste of verdachte gedragingen van personen, en (3) eventuele protestacties die een bedreiging voor de veiligheid zouden kunnen betekenen. B. Veiligheidscoördinatie René Custers fungeert als centrale veiligheidscontactpersoon en onderhoudt ook contact met de politie. Hij is bereikbaar op C. Ongevallen/incidenten Probeer ongevallen of incidenten zo veel mogelijk te voorkomen door onder meer na te gaan dat de lokaties die de mensen bezoeken voor de activiteiten veilig zijn. Voorkom dat mensen gemakkelijk met gevaarlijke stoffen in aanraking kunnen komen. Voorkom dat mensen gemakkelijk glaswerk of ander materiaal kunnen omstoten. Voorkom dat er zaken rondslingeren waar mensen over kunnen struikelen, etc. Het Rode Kruis is aanwezig met een team tijdens biotechdag. Indien er zich een ernstig ongeval/incident voordoet waarbij een persoon EHBO nodig heeft, licht dan meteen René Custers via het nummer Er is 1 EHBO-post: op het Centrale plein D. Personen die zich verdacht gedragen Het kan voor komen dat iemand zich tijdens een rondleiding of activiteit ongepast of verdacht gedraagt. Verdacht gedrag is bijvoorbeeld wanneer iemand zich niet echt bij de groep aansluit en meer oog heeft voor de rest van het gebouw dan voor hetgeen aan de groep wordt voorgesteld. Zorg er altijd voor dat de volledige groep bijeen blijft, en dat er niemand ongemerkt weg kan glippen naar delen van de gebouwen die niet open zijn voor bezoekers. Meld echt verdachte gedragingen aan René Custers op E. Personen die zich ongepast gedragen Het kan ook voor komen dat iemand zeer kritische vragen stelt, of op een ongepaste manier zijn of haar (kritische) mening aan anderen wil opdringen. Kritische vragen stellen is natuurlijk toegelaten en wie zich voldoende in de materie thuisvoelt kan die vragen ook gerust beantwoorden. Wie zich 3

4 daar niet comfortabel bij voelt kan de vragensteller natuurlijk ook doorverwijzen. Hierover vind je informatie verder in dit document Mensen met vragen doorverwijzen. Wanneer iemand zich echt ongepast gedraagt, probeer dan op een kalme manier duidelijk te maken dat zulk gedrag niet gewaardeerd wordt. Antwoord op redelijke vragen, maar vermijd oeverloze discussies die het doel van een (groeps)bezoek zouden verstoren. Blijft iemand ongepast gedrag volhouden, verwittig dan René Custers op F. Protestacties Onderzoek wordt in het algemeen als bijzonder nuttig en positief gezien, maar er zijn mensen die zeer kritisch staan tegenover het gebruik van proefdieren in dit onderzoek of tegenover plantenbiotech. Het is niet uitgesloten dat tegenstanders de biotechdag komen bezoeken met het doel om meer te weten te komen over het wetenschappelijk onderzoek. Het is ook niet uit te sluiten dat de biotechdag aangegrepen wordt om te protesteren. Voorafgaand aan de biotechdag wordt hierover met de politie overleg gepleegd en zal er nagegaan worden of er aanwijzingen voor dergelijke acties bestaan. Is dat het geval, dan zullen in overleg met de politie aanvullende maatregelen worden getroffen. Maar als we toch onverwacht met acties worden geconfronteerd dan gelden de volgende richtlijnen: 1. Blijf kalm 2. Verwittig meteen René Custers op Hij zal zo snel mogelijk ter plaatse komen en als aanspreekpunt fungeren. 3. De volgende richtlijnen gelden voor het omgaan met een actie, die ook toegepast moeten worden mocht René Custers nog niet ter plaatse zijn: a) Eventuele vragen beantwoorden, maar vermijden een discussie aan te gaan, zeker wanneer er media bij zijn. b) Vreedzame actie niet beletten. c) Duidelijke grenzen stellen richting de personen die protesteren: het gebouw niet betreden, het bezoek van mensen aan de Biotechdag niet verhinderen, geen willekeurige bezoekers of medewerkers aanspreken of lastig vallen (enkel woordvoerders aanspreken), geen vernielingen of bekladdingen. d) Aansturen op een tijdige, vreedzame beëindiging van de actie op eigen beweging. Actie mag een bepaalde tijd duren, maar niet oneindig lang. 4

5 2. MENSEN MET VRAGEN DOORVERWIJZEN A. Medische vragen Biotechdag focust op geneeskunde en daar komen ook gezondheidsgerelateerde aspecten bij aan bod. Heel wat mensen zullen vanuit een heel specifieke interesse dit evenement bezoeken. Het kan dan ook dat deze mensen hopen oplossingen te vinden voor hun specifieke klachten. Op biotechdag kunnen we die niet altijd bieden. Maar doorverwijzen is mogelijk naar de interactieve beurs in gebouw Q meer specifiek naar de beursstanden van UZA en voor kankergerelateerde vragen kan je ook doorverwijzen naar de standen van LKI en CRIG. Onderzoekers, geen artsen Algemeen gesteld kan je zeggen dat de wetenschappers op biotechdag onderzoek doen naar ziektemechanismen. De meesten van deze onderzoekers zijn zelf geen arts en kunnen dus geen diagnose stellen of medisch advies verlenen. Het is zeker niet de bedoeling dat de artsonderzoekers die op biotechdag aanwezig zijn, consultaties geven. B. Vragen over proefdiergebruik Werken met proefdieren is noodzakelijk om vooruitgang te boeken in biomedisch onderzoek. Mochten er mensen je algemene vragen stellen over het werken met proefdieren, en je ziet het zitten, mag je hen zeker zelf antwoorden. Je kan ook altijd doorverwijzen naar de beursstand van Infopunt Proefdieronderzoek (Gebouw Q). Welke vragen komen vaak terug in verband met proefdiergebruik? 1. Voor welke types onderzoek gebruikt men vandaag dieren? 2. Wat zijn de alternatieven? 3. Worden de laboratoria gecontroleerd? 4. Welke toegevoegde waarde hebben proefdieren in onderzoek? 5. Zal men ooit zonder dierproeven kunnen? Werken met proefdieren is onderhevig aan strikte eisen. Strenge toetsing door Ethisch Comité Dierproeven Dierproeven mogen enkel uitgevoerd worden als ze zijn goedgekeurd door een ethisch comité dierproeven. Deze comité s toetsen of de onderzoeksvraag relevant is en zwaarwichtig genoeg om hiervoor naar een dierproef te grijpen. Daarnaast zien ze toe op de strikte toepassing van de drie V s. Vervanging: Is er geen relevant alternatief? Als alternatief wordt er heel veel onderzoek in vitro gedaan, bijvoorbeeld met cellijnen. Vermindering: Worden er niet meer dieren gebruikt dan nodig is? 5

6 Verfijning: Zijn er geen mogelijkheden om de proef uit te voeren op een wijze die minder ongemak met zich meebrengt? In de praktijk sturen de ethische comité s veel dierproeven bij in de manier waarop ze worden uitgevoerd. Soms worden er aanvragen geweigerd. Optimale leefomstandigheden met strikte opvolging van welzijn proefdieren Proefdieren worden noodzakelijkerwijs in kooien gehouden. Er zijn wettelijke minimumeisen voor onder meer de grootte van die kooien. In proefdierverblijven worden de optimale leefomstandigheden gecreëerd. De juiste temperatuur en luchtvochtigheid, een correcte dag/nacht cyclus, voldoende eten en drinken, enz. In veel gevallen wordt er daarnaast ook gewerkt met kooiverrijking : de toevoeging van attributen of materiaal die de dieren in staat stellen hun natuurlijk gedrag te vertonen en zich meer op hun gemak te voelen. Heel belangrijk ook: de gezondheid en het welzijn van de dieren staat onder continu toezicht van een dierenarts, die ingrijpt wanneer dat nodig is. Medewerkers zijn speciaal opgeleid om verantwoord met dieren om te kunnen gaan Mensen die met proefdieren werken zijn hiervoor speciaal opgeleid. Dat is ook een wettelijke verplichting. Er zijn verschillende opleidingen voor de verschillende functies die binnen een proefdierverblijf worden uitgeoefend: dierverzorgers, personen die actief meewerken aan dierproeven en proefleiders. Er zijn op verschillende plaatsen in België opleidingen die leiden tot een door de federale overheid erkend diploma. Inspiratie Onderstaande filmpjes geven een idee over hoe je dit kan uitleggen aan een groot publiek - René Custers (VIB) geeft concrete antwoorden op bovenstaande vragen (in het kader van kankeronderzoek, maar ook relevant voor hersenonderzoek) Reportage van Dirk Draulans over gebruik van proefdieren aan KU Leuven 6