Grip op uitgaven in de tweede lijn

Transcriptie

1 Floris Lazrak AEPB Onderzoek en Advies Grip op uitgaven in de tweede lijn Een eerste marktanalyse voor een onderbouwde regionale inkoopstrategie voor WMO en Jeugd College Eindhoven, juni 2018

2 Conclusies In Eindhoven doen relatief veel jongeren een beroep op voorzieningen. Na de decentralisatie is er een marginale verschuiving waar te nemen in de productzwaartemix van OZL-jeugd. Het aantal verwijzingen door Wij040 neemt toe. Eindhoven is vergeleken met een aantal benchmark-gemeenten tussen de 5-15% meer kwijt aan tweedelijnsvoorzieningen Wmo en Jeugdwet. De zorgprognoses laten zien dat Eindhoven de mogelijkheid heeft om 5 tot 10% van de totale zorgconsumptie van die tweedelijnsvoorzieningen te verminderen. Vergeleken met de benchmark-gemeenten groeit Eindhoven op het gebied van Wmo harder dan bij Jeugd, maar heeft grotere mogelijkheden om uitgaven te verminderen. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

3 Doelgroep: indicaties per leeftijdscategorie en sekse 2017 Vrouwen Mannen De grafiek laat per leeftijdscategorie en sekse de indicaties in Eindhoven zien Vergeleken met Eindhoven en de benchmark ontvangen relatief veel Eindhovense jongeren een indicatie. Het blijkt dat mannen dominanter aanwezig zijn in alle leeftijdscategorieën, behalve in de categorieën boven 75 jaar In de leeftijdscategorie 4-12 jaar zijn zelfs twee keer zoveel jongens als meisjes Indicaties AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

4 Algemeen: indicaties per verwijzer Aantal Wij040 Medisch Eindhoven CIZ Overgangsperiode Decentralisatie I II II IV I II II IV I II II IV I II II IV I Zonder financiële prikkels voor verwijzers is het kostenefficiënt organiseren van de zorg geen vanzelfsprekendheid. Na de decentralisatie zijn medische verwijzers gedurende de overgangsperiode meer indicaties gaan stellen. Na 2016Q1 daalt het aantal indicaties door medische verwijzers met circa 20 procent per jaar. Deze dalende trend is vergelijkbaar voor de indicaties die de gemeente zelf stelt. Het aantal indicaties dat Wij040 afgeeft, fluctueert. Er is stijgende trend waarneembaar die afvlakt. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

5 Indicatoren zorgprognose De gemaakte zorgprognose is gebaseerd op historische gegevens van de instroom en uitstroom. Het daaruit voortkomende volume is met prognosemodellen verklaard aan de hand van verschillende indicatoren, onder andere type wet (Wmo, Jeugdwet), productcategorie, aanbieder en doelgroep. Hierna volgen grafieken voor enkele van de indicatoren. De bijlage geeft een verdiepend inzicht in de ontwikkeling van verschillende indicatoren. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

6 Volume-ontwikkeling: Wmo Lopende indicaties Wmo Index (2016q1) Overgangsperiode Decentralisatie I II III IV I II III IV I II III IV I In het prognosemodel wordt de volume-ontwikkeling verklaard aan de hand van verschillende kenmerken. Deze grafiek laat de volume-ontwikkeling zien die in het prognosemodel wordt verklaard. De volumegroei-index voor 2016Q1 (het gele vlak) is door databeperkingen onbetrouwbaar. Een volumegroei-index boven de 100 (de blauw horizontale lijn) geeft aan dat het volume groeit. Bij Wmo is tot 2018Q1 een toename te zien AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

7 Volume-ontwikkeling: Jeugd Index (2016q1) Lopende indicaties Overgangsperiode Decentralisatie I II III IV I II III IV I II III IV I Het prognosemodel verklaart de vraag naar tweedelijnsvoorzieningen voortvloeiend uit de Jeugdwet. De volumegroei-index neemt tussen 2016Q1 en 2017Q1 toe, waarna de groei afvlakt. De volumegroei-index voor 2016Q1 (het gele vlak) is door databeperkingen onbetrouwbaar. Een volumegroei-index boven de 100 (de blauw horizontale lijn) geeft aan dat het volume groeit. De volumegroei-index Jeugd daalt vanaf 2017Q3. Bij Jeugd kan een naijleffect optreden. De volume-ontwikkeling wordt versluierd door tijdseffecten. Er is dus een correctie nodig om een causaal verband te vinden. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

8 Looptijd A- en B-aanbieders: Jeugd Weken A aanbieders B aanbieders 50 Decentralisatie 45 Overgangsperiode I II II IV I II II IV I II II IV De looptijd van indicaties beïnvloedt het volume. Inzicht in de looptijd maakt duidelijk in hoeverre de vraag daardoor wordt beïnvloed. De grafiek splitst de looptijd uit naar A-aanbieders (de rode lijn) en B-aanbieders (de blauwe lijn). De looptijd van de geleverde zorg voortvloeiend uit indicaties van A-aanbieders laten in de periode 2016Q1-2017Q4 een daling zien van 37 naar 35 weken. In dezelfde periode is voor B-aanbieders een daling waar te nemen van 37 naar 30 weken. Voor de zorgprognose dient dus rekening te worden gehouden met het type aanbieder. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

9 OZL Jeugd 100 Middel Zwaar Een veranderende productzwaarte binnen een type product kan invloed hebben op de looptijd van de geleverde ondersteuning. 80 In de grafiek wordt voor het product OZL Jeugd de productzwaarte (middel of zwaar) voor de eerste periode van een jaar aangegeven. Circa 40% van de inzet van OZL Jeugd is zwaar. Percentage Er is slechts een beperkte verschuiving van zwaar naar middel naar zwaar te zien. Bij gelijkblijvende problematiek zou bij de inzet van zwaardere producten een snellere uitstroom tot stand horen te komen. Op basis van de productzwaartemix is dit niet waar te nemen h1 2017h1 2018h1 In de zorgprognose dient rekening te worden gehouden met de productzwaartemix. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

10 Zorgprognose De zorgprognose gebruikt informatie uit het verleden om naar de toekomstige vraag te kijken. De zorgprognose is een model dat aangeeft hoe bepaalde kenmerken samenhangen met de vraagontwikkeling. De zorgprognose van Eindhoven is opgebouwd uit twee onderdelen: Een deel dat voor Eindhoven en de benchmarkgemeenten hetzelfde is. Landelijke tendensen zoals veranderende landelijke richtlijnen. Een deel dat specifiek voor Eindhoven is. Dit kunnen Eindhovense bevolkings- of institutionele kenmerken zoals de verwijswijze. De uitsplitsing maakt het mogelijk om te kijken welk deel van de vraag te beïnvloeden is door Eindhovens beleidskeuzes. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

11 Zorgprognose In deze presentatie worden enkele schattingen gevisualiseerd aan de hand van grafieken. De prognosegrafieken bevatten de met kenmerken rekening houdende volume-ontwikkeling. Eerst wordt aan de hand van een vereenvoudigd figuur uitgelegd hoe een prognosegrafiek is opgebouwd. Daarna volgt voor alle tweedelijnsvoorzieningen Wmo en Jeugd tezamen (exclusief HbH en Vervoersvoorzieningen) een vereenvoudigde grafiek. Daarna wordt voor Wmo en Jeugd afzonderlijk de zorgprognose gevisualiseerd. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

12 Zorgprognose Q Eindhoven Benchmark Huidige situatie Prognose Vergelijkbare ontwikkeling In een vereenvoudigde grafische weergave kan de vergelijkbare ontwikkeling tussen Eindhoven en de benchmark worden weergegeven als de volume-ontwikkeling die gelijk is over de tijd als je rekening houdt met verschillende kenmerken. Aan de hand van het verleden wordt ingeschat hoe de toekomst er voor Eindhoven en de benchmark eruit zou zien als er geen gemeentespecifieke kenmerken zijn. Dit zijn de stippellijnen in de figuur , A E P B 2021 Tijd Het verschil tussen de huidige volume verwachte volume als je de gemeentespecifieke kenmerken buiten beschouwing laat levert de vergelijkbare ontwikkeling op (de grijze driehoek). AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

13 Zorgprognose Q Eindhoven Benchmark Huidige situatie Prognose Vergelijkbare ontwikkeling Extra ontwikkeling Geen gemeente is hetzelfde dus Eindhoven verschilt van de benchmarkgemeenten. Door in de prognose de gemeentespecifieke omstandigeheden mee te nemen is het mogelijk om toekomstige volume-ontwikkeling op te splitsen in een met de benchmark vergelijkbare ontwikkeling en een extra ontwikkeling, die specifiek is voor Eindhoven. In de figuur is deze extra volume-ontwikkeling voor Eindhoven aangeduid met het rood gearceerde vlak , A E P B 2021 Tijd Deze volume-ontwikkeling kan met behulp van beheersstrategieën (bijvoorbeeld inkoop, contractbeheer en toegang) worden teruggedrongen. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

14 Zorgprognose : Totaal tweedelijnsvoorzieningen Index (2016m1=100) Bandbreedte Eindhoven Benchmark I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV De vereenvoudigde grafiek laat de totale volume-index (2016Q1=100) zien van Eindhoven (rode lijn) ten opzichte van de benchmarkgemeenten (blauwe lijn). Voor Eindhoven is een bandbreedte aangegeven voor de nauwkeurigheid van de prognose (in het grijs). Om de grafiek begrijpelijk te houden is de bandbreedte voor de benchmarkgemeenten niet afgebeeld. Te zien is dat de volume-index van de tweedelijnsvoorzieningen bij ongewijzigd beleid toeneemt de komende jaren. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

15 Zorgprognose : Totaal tweedelijnsvoorzieningen Index (2016m1=100) Bandbreedte Eindhoven Benchmark I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV De prognose voor Eindhoven is dat de volume-index zich bij ongewijzigd beleid groeit naar boven de 160. De bandbreedte van de volume-index is eind 2021 is tussen de 135 en 200. De onderkant van de Eindhovense bandbreedte ligt op de verwachte volume van de benchmark. Indien in Eindhoven alles meezit en in de benchmarkgemeenten alles tegen zit dan zal de Eindhovense volume-index lager liggen dan die van de benchmark. Dit is echter onwaarschijnlijk omdat de gemeente-overstijgende trends de volume-ontwikkeling in alle gemeenten op dezelfde wijze beïnvloeden. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

16 Zorgprognose : WMO en Jeugd Voor Wmo en Jeugd zijn de zorgprognoses uitgesplitst ter illustratie. De zwarte lijn geeft index=100 aan, waarbij het basisjaar in 2016m1 ligt. Het gevolg is dat de ontwikkeling ten opzichte van 2016m1 wordt weergegeven. De gebruikte gegevens van arrangementenmonitor maakten het mogelijk om zorgprognosemodellen te schatten die de ontwikkeling van de kosten voorspellen. De datakwaliteit leidde wel tot grotere bandbreedtes. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

17 Zorgprognose : Volume WMO Index (2016m1=100) Bandbreedte Eindhoven Benchmark I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV De vereenvoudigde grafiek laat de Wmo volume-index (2016Q1=100) zien van Eindhoven (rode lijn) ten opzichte van de benchmarkgemeenten (blauwe lijn). Voor Eindhoven is een bandbreedte aangegeven voor de nauwkeurigheid van de prognose (in het grijs). Om de grafiek begrijpelijk te houden is de bandbreedte voor de benchmarkgemeenten niet afgebeeld. Te zien is dat de volume-index van Wmo bij ongewijzigd beleid toeneemt de komende jaren. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

18 Zorgprognose : Kosten WMO De kosten voor Wmo liggen in Eindhoven (turquoise lijn) substantieel hoger dan de benchmark (rode lijn). De bandbreedte van de zorgprognose is voor Eindhoven groter dan voor de benchmark. De conclusie van verschillende modellen is dat de bandbreedte voor de Wmo in Eindhoven tussen de 5-20% ligt. De benchmarkgemeenten kennen een bandbreedte van -5 tot 10%. Zonder beleidsmaatregelen zal volgens de prognose het volume een forse ontwikkeling doormaken. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

19 Zorgprognose : Volume Jeugd Index (2016m1=100) Bandbreedte Eindhoven Benchmark I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV De vereenvoudigde grafiek laat de totale volume-index (2016Q1=100) zien van Eindhoven (rode lijn) ten opzichte van de benchmarkgemeenten (blauwe lijn). Voor Eindhoven is een bandbreedte aangegeven voor de nauwkeurigheid van de prognose (in het grijs). Om de grafiek begrijpelijk te houden is de bandbreedte voor de benchmarkgemeenten niet afgebeeld. Te zien is dat de Jeugd volume-index ten opzichte van de benchmark zich vergelijkbaar ontwikkelt. De bandbreedte is bij Jeugd groter door een beperkte data-kwaliteit. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

20 Zorgprognose : Kosten Jeugd De schattingen voor Jeugd kennen een zeer forse bandbreedte van -20 tot 10%, hetgeen samenhangt met de kwaliteit van de gegevens. De grafiek laat zien dan vergeleken met Wmo Jeugd een geringere opwaartse druk heeft. Vergeleken met de volumeontwikkeling nemen de kosten licht af. De volume-ontwikkeling ligt in lijn met de benchmarkgemeenten, hetgeen impliceert dat volumebeperkende maatregelen bij Jeugd zullen leiden tot wachtlijsten of een verschuiving van de hulpvraag. De ruimte om het volume te beperken is geringer dan bij Wmo. Onzekerheden, keteneffecten en de kwetsbare positie van jeugdigen maken het raadzaam om de gevolgen van beleidsvoornemens vooraf te toetsen. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

21 Tot slot Het onderzoek heeft een tool opgeleverd waarmee de invloed van verschillende factoren op de vraagontwikkeling in beeld kan worden gebracht. Het is aan te raden is om de tool te verdiepen en te gebruiken om effecten van beleidsmaatregelen om te zetten in aangepaste prognoses en de begroting en realisaties extra te toetsen. Budgetplafonds kunnen leiden tot wachtlijsten het is aan te raden om deze in de prognoses mee te nemen. Om een goede marktmeester te zijn is het voor Eindhoven van belang dat de informatiehuishouding aansluit bij de sturingsinformatie op korte, midden en lange termijn. Dit vraagt het structureel verbinden van informatiestromen aan sturingsinformatie. AEPB Onderzoek en Advies Grip op de tweede lijn College Eindhoven, jun / 18

22 Floris Lazrak AEPB Onderzoek en Advies College Eindhoven, juni 2018