een zeldzame, behandelbare oorzaak van progressieve myelopathie
|
|
- Lodewijk Hendriks
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Casuïstiek een zeldzame, behandelbare oorzaak van progressieve myelopathie Rob A. Vergeer en Rob J.M. Groen is een zeldzame oorzaak van een langzaam progressieve thoracale myelopathie. De myelopathie ontstaat doordat het thoracale ruggenmerg hernieert door een defect in de voorkant van de duraalzak en daarin bekneld raakt. We bespreken de casus van een 38-jarige man met sinds 4 jaar een progressief piramidaal syndroom en sfincter- en erectieproblematiek op basis van een anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie. Deze patiënt onderging een intradurale exploratie met een mobilisatie ( detethering ) van het ruggenmerg, het opheffen van de herniatie en afdekken van het duradefect met een stukje kunststof (polytetrafluoroethyleen). is een behandelbare oorzaak van myelopathie en tijdige herkenning is van groot belang voor de prognose. Door de zeldzaamheid en de daardoor relatieve onbekendheid van deze aandoening treedt er vaak een grote vertraging op in het diagnostische traject, en dientengevolge in het uitvoeren van de operatieve behandeling. is een zeldzame oorzaak van langzaam progressieve thoracale myelopathie. De myelopathie ontstaat doordat het ruggenmerg uitpuilt door een defect in de voorkant van de duraalzak en daarin bekneld raakt.1 Deze oorzaak van myelopathie is behandelbaar. Door de zeldzaamheid kennen weinig clinici echter deze aandoening en treedt er vaak een grote vertraging op in het stellen van de diagnose. Dit is ongunstig voor de kans op postoperatieve verbetering. Casus Universitair Medisch Centrum Groningen, afd. Neurochirurgie, Groningen. Drs. R.A. Vergeer, aios neurochirurgie; prof.dr. R.J.M. Groen, neurochirurg. Contactpersoon: drs. R.A. Vergeer (ra.vergeer@umcg.nl). Patiënt A, een 38-jarige man, met een blanco voorgeschiedenis en zonder medicijngebruik, werd door een neuroloog naar de polikliniek Neurochirurgie verwezen. Op dat moment had hij sinds 5 jaar pijn in de rug en sinds 4 jaar progressief klachten van een doof gevoel in het gehele rechter been, in de schaamstreek rechts en in de penis. Tevens was patiënt incontinent voor ontlasting, had hij erectiestoornissen, kon hij niet ejaculeren en had hij ongecontroleerde schokken in de benen (medullaire automatismen), die in de loop van de tijd toenamen. De kracht in de benen was niet afwijkend, de spiertonus enigszins verhoogd. Het gevoel rond de anus en de sfincterspanning waren niet afwijkend. De rekreflexen van de benen waren symmetrisch verhoogd met een pathologische voetzoolreflex beiderzijds. De kniehakproef rechts verliep slordig en de gang was enigszins atactisch. In het ziektebeloop van 5 jaar waren de klachten meerdere malen geëvalueerd door de huisarts (7 keer), neuroloog (2 keer) en uroloog (1 keer). Een MRI-scan van de 1
2 lumbosacrale wervelkolom, een MRI-scan van hersenen en liquoronderzoek toonden geen van alle bijzonder heden. Een MRI-scan van de thoracale wervelkolom was in die periode niet aangevraagd. Vanwege progressie van de klachten werd patiënt uiteindelijk door de huisarts naar een andere neuroloog verwezen, ruim 5 jaar na het begin van de klachten. Op basis van de klinische verschijnselen, die volgens deze neuroloog wezen op een stoornis van het thoracale ruggenmerg, werd een MRI-scan van de thoracale wervelkolom vervaardigd. Op de T2-gewogen opname (figuur 1) was een versmalling en voorwaartse verplaatsing te zien van het ruggenmerg op niveau Thvii-Thviii, passend bij een anterieure transdurale ruggenmergherniatie. Er volgde een operatie, waarbij een laminectomie van Thvii en Thviii en een intradurale exploratie van het ruggenmerg werden uitgevoerd. Hierbij werd de diagnose anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie bevestigd. Het ruggenmerg werd gemobiliseerd middels het opheffen van arachnoïdale verklevingen tussen ruggenmerg en de duraalzak, en het doornemen van het ligamentum denticulatum beiderzijds. Vervolgens kon het ruggenmerg worden opgetild, kwam aan de voorzijde het defect in de duraalzak à vue, en werd ter plaatse daar- van de prolaps van het ruggenmerg zichtbaar. De herniatie werd opgeheven door het luxeren van het ruggenmerg uit het duradefect (figuur 2). Vervolgens werd het duradefect afgedekt met een een stukje kunststof (polytetra fluoroethyleen). Tijdens de operatie werd gebruik gemaakt van intraoperatieve neurofysiologische monitoring. Dat maakte het mogelijk om de elektrische geleiding door het ruggenmerg te registreren en veranderingen te signaleren die gepaard zouden kunnen gaan met de peroperatieve manipulatie van het ruggenmerg. Dergelijke verstoringen traden tijdens deze operatie niet op. Het herstel verliep vlot en 3 dagen na de operatie werd de patiënt in goede conditie naar huis ontslagen. Na een follow-up van 6 maanden waren de erectiestoornissen afgenomen, maar bleven de gevoelsstoornissen onveranderd aanwezig. De MRI-scan die ter controle werd gemaakt, toonde normalisatie van de positie van het ruggenmerg op niveau Thvii-Thviii. In het ruggenmerg was een duidelijke restafwijking in de vorm van een myelopathiehaard zichtbaar in het gedeelte dat oorspronkelijk was gehernieerd (figuur 3). kalibersprong van het myelum FIGUUR 1 Preoperatieve MRI-scan van de thoracale wervelkolom (T2-gewogen): er is een kalibersprong van het myelum en een versmalling van de ventrale liquorlijn zichtbaar ter hoogte van ThVII-ThVII. 2
3 Anterieure transdurale ruggenmergherniatie is een zeldzame, operatief behandelbare oorzaak van progressieve thoracale myelopathie. De aandoening werd voor het eerst beschreven in Sinds de jaren 90 van de vorige eeuw, vanaf het moment dat in de meeste neurologische praktijken MRI beschikbaar was, wordt de diagnose vaker gesteld. De afgelopen 5 jaar zijn 11 patiënten met deze aandoening op onze neurochirurgische afdeling gepresenteerd, uit een referentiegebied met 1,5 miljoen inwoners. Van deze patiënten werden er 7 operatief behandeld; 4 volgen vooralsnog een conservatief traject (observatie) vanwege lichte klinische verschijnselen. Uit een analyse van 129 gerapporteerde patiënten is gebleken dat anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie vaker bij vrouwen voorkomt. De gemiddelde duur tot het stellen van de juiste diagnose bedroeg ruim 5 jaar; de gemiddelde leeftijd ten tijde van operatief ingrijpen was 51 jaar. Anterieure transdurale ruggenmergherniatie kent een voorkeur voor de midthoracale segmenten, Thiii-Thvii. De eerste verschijnselen betreffen vaak een halfzijdige ruggenmergstoornis, bestaande uit unilaterale motorische stoornissen en contralaterale vitale sensibiliteitsstoornissen. Na verloop van tijd, meestal jaren, evolueert dit beeld vaak tot een bipiramidaal syndroom met dubbelzijdige sensomotorische uitvalsverschijnselen. In deze fase treden vaak ook sfincterdisfunctie en seksuele disfunctie op.3 De oorzaak en de ontstaanswijze van anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie zijn onbekend. Meerdere ideeën zijn geopperd: een congenitale oorzaak, lokale druk van een thoracale hernia, een traumatisch defect of erosie van de dura als gevolg van repeterend schuren door het ruggenmerg, waarna het ruggenmerg hernieert onder invloed van drukveranderingen en drukgradiënten.2,4,5,6 Een MRI-scan van de wervelkolom is het onderzoek van eerste keuze om een anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie aan te tonen; meestal is dit onderzoek afdoende.7 Bij sommige patiënten is nog aanvullende diagnostiek in de vorm van CT-myelografie noodzakelijk.8 Op basis van het klinische beeld kan differentiaal diagnostisch gedacht worden aan een thoracale hernia nuclei pulposi (HNP); het onderscheid tussen deze twee entiteiten kan alleen gemaakt worden met MRI-onderzoek. Bij onze patiënt werd in de aanloop naar de uiteindelijke diagnose pas in een laat stadium een MRI-scan van het thoracale ruggenmerg vervaardigd. Dit onderzoek had, op basis van de klinische verschijnselen, naar alle waarschijnlijkheid reeds in een vroeger stadium de diagnose kunnen opleveren. Er zijn patiënten beschreven met een mild ziektebeloop en stationaire, lichte verschijnselen, bij wie geen operatie werd uitgevoerd. Meestal hebben patiënten echter progressieve neurologische achteruitgang; op basis daarvan thoracale zenuwwortel zichtbare deel duradefect thoracale ruggenmerg gehernieerde ruggenmerg FIGUUR 2 Aanzicht vanaf de dorsale zijde tijdens intradurale exploratie: mobilisatie van het vervormde, gehernieerde gedeelte van het ruggenmerg uit het ventrale duradefect. 3 Beschouwing
4 Leerpunten Thoracale myelopathie kan worden veroorzaakt door een anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie. De eerste klinische verschijnselen betreffen meestal een halfzijdige ruggenmergstoornis, die kunnen verergeren tot een bipiramidaal syndroom of een incomplete of complete sensomotore dwarslaesie. Bij een halfzijdige ruggenmergstoornis moet altijd een MRI-scan van de thoracale wervelkolom worden gemaakt om een anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie of een andere behandelbare oorzaak uit te sluiten. Bij de meerderheid van de patiënten is operatief opheffen van de ruggenmergherniatie en voorkomen van reherniatie de behandeling van eerste keuze. Als de diagnose in een vroeg stadium wordt gesteld, is de kans op verbetering na operatieve correctie van de herniatie groter. is operatie de behandeling van keus bij anterieure thoracale transdurale ruggenmergherniatie. De essentie van de operatie is het opheffen van de beknelling en de herni- atie van het ruggenmerg, en het verhinderen van reherniatie. Hoe beperkter de klinische verschijnselen, des te beter is de uitkomst van de operatieve correctie van de herniatie.1,3 Uit de analyse van de resultaten van de eerder genoemde 129 geopereerde patiënten bleek bij 68% van hen verbetering te zijn bewerkstelligd en bij 19% stabilisering van de klachten en verschijnselen.3 Conclusie is een zeldzame oorzaak van een langzaam progressieve thoracale myelopathie. De eerste klachten en verschijnselen betreffen vaak een halfzijdige ruggenmergstoornis, bestaande uit unilaterale motorische stoornissen en contralaterale vitale sensibiliteitsstoornissen. Na verloop van tijd, meestal jaren, evolueert dit beeld tot een bipiramidaal syndroom met dubbelzijdige sensomotorische uitvalsverschijnselen in combinatie met sfincterstoornissen en seksuele stoornissen. Voor de prognose van deze patienten is het belangrijk dat de diagnose in een vroeg myelopathiehaard FIGUUR 3 Postoperatieve MRI-scan van de thoracale wervelkolom (T2-gewogen): status na laminectomie ThVII en ThVIII na het opheffen van de ruggenmergherniatie. Het ruggenmerg ligt vrij en in anatomische positie, maar vertoont een myelopathiehaard ter plaatse van de oorspronkelijke herniatie. 4
5 Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 13 mei 2012 stadium wordt gesteld. Daarvoor is een MRI-onderzoek van de thoracale wervelkolom essentieel. Daarna kan worden besloten tot operatieve behandeling, in eerste instantie ter voorkoming van verdere achteruitgang, maar bij de meeste patiënten zal een operatie leiden tot verbetering van de neurologische verschijnselen. Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4824 > Meer op Literatuur 1 Zairi F, Thines L, Bourgeois P, Dereeper O, Assaker R. Spinal cord 5 6 Acta Neurochir (Wien). 2010;152: Neurosurg Spine. 2006;5: Spontaneous incarcerated herniation of the spinal cord into a vertebral 7 3D-fiesta and 2D-PC Cine techniques. J Neuroradiol. 2005;32: Groen RJ, Middel B, Meilof JF, de Vos-van de Biezenbos JB, Enting RH, Coppes MH. Operative treatment of anterior thoracic spinal cord 4 Ferre JC, Carsin-Nicol B, Hamlat A, Carsin M, Morandi X. MR imaging features of idiopathic thoracic spinal cord herniations using combined 5. 3 Barrenechea IJ, Lesser JB, Gidekel AL, Turjanski L, Perin NI. Diagnosis and treatment of spinal cord herniation: a combined experience. J Wortzman G, Tasker RR, Rewcastle NB, Richardson JC, Pearson FG. body: a unique cause of paraplegia. Case report. J Neurosurg 1974;41:631- Najjar MW, Baeesa SS, Lingawi SS. Idiopathic spinal cord herniation: a new theory of pathogenesis. Surg Neurol. 2004;62: herniation: a misdiagnosed and treatable cause of thoracic myelopathy. 8 Groen RJ, Coppes MH. Operative treatment of posterior spinal arachnoid herniation: three new cases and an individual patient data meta-analysis cysts: do not refrain from checking on an anterior transdural spinal cord of 126 case reports. Neurosurgery. 2009;64: herniation. Acta Neurochir (Wien). 2011;153: Francis D, Batchelor P, Gates P. Posttraumatic spinal cord herniation. J Clin Neurosci 2006;13:
Anterieure thoracale transdurale myelumherniatie
1 nterieure thoracale transdurale myelumherniatie nterior thoracic spinal cord herniation Mw. dr. S.S. Staekenborg 1, dr..w. van Oosten 2, dr. K.S. driani 3, dr. M.P. Wattjes 4, prof. dr. W.P. Vandertop
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/51105 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Korse, N.S. Title: A multi-perspective approach to cauda equina syndrome dedicated
Nadere informatieHernia borstwervelkolom (thoracaal)
Hernia borstwervelkolom (thoracaal) Inleiding Een hernia is een ander woord voor uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. Deze uitstulping
Nadere informatieRughernia (behandeling door de huisarts)
Rughernia (behandeling door de huisarts) Wat is hernia? Hernia betekent letterlijk breuk. Een hernia nuclei pulposi (kortweg HNP) komt voor in de wervelkolom en bestaat uit een scheur in de achterkant
Nadere informatieLage rughernia (neurologische behandeling)
Lage rughernia (neurologische behandeling) U bent door uw huisarts of door een andere arts verwezen naar de afdeling Neurologie van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een afspraak bij een neuroloog.
Nadere informatieRughernia. (Hernia nuclei pulposi)
Rughernia (Hernia nuclei pulposi) Wat is een hernia? Hernia betekent letterlijk breuk. Een hernia nuclei pulposi (kortweg HNP) komt voor in de wervelkolom en bestaat uit een scheur in de achterkant van
Nadere informatieWat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie:
Herniastraat Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas MRI-onderzoek: Polikliniek neurologie: Route Neuroloog: datum Tijd. datum Tijd Telefoon: 088-066 1000 Wat is
Nadere informatieLage rughernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Lage rughernia Neurologische behandeling Informatie voor patiënten F0984-1051 februari 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C 1 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn...
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Barzouhi, Abdelilah el Title: Paradigm shift in MRI for sciatica Issue Date: 2013-12-03
Nadere informatieHernia. Neurologie. alle aandacht
Hernia Neurologie alle aandacht Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De tussenwervelschijf
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hernia in de onderrug. rkz.nl
Patiënteninformatie Hernia in de onderrug rkz.nl Wat is het? Een hernia nuclei pulposi (HNP, kortweg hernia) is een uitstulping van een tussenwervelschijf die een zenuw beknelt die naar het been loopt.
Nadere informatieHernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen
Hernia Neurologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal
Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Informatie voor patiënten F0849-3510 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester
Nadere informatieNekhernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Nekhernia Neurologische behandeling Informatie voor patiënten F0998-3111 maart 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn... 1
Nadere informatieNekhernia (neurologische behandeling)
Nekhernia (neurologische behandeling) U bent door uw huisarts of door een andere arts verwezen naar de afdeling Neurologie van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een afspraak bij een neuroloog. Er is
Nadere informatieNekhernia. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Nekhernia Neurochirurgische behandeling Informatie voor patiënten F0801-3510 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260
Nadere informatieNa chiropractische interventies zoals cervicale
Casuïstiek Liquorhypotensiesyndroom na cervicale manipulatie Gijs H.P. Tazelaar en Cees C. Tijssen Achtergrond Casus Conclusie Chiropractische interventies zoals cervicale manipulatie kunnen incidenteel
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieVERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL IN DE ONDERRUG NEUROCHIRURGISCHE BEHANDELING
VERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL IN DE ONDERRUG NEUROCHIRURGISCHE BEHANDELING FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in uw onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling
Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in uw onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel lumbale stenose genoemd. In
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator
Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia
Nadere informatieCervikale discus hernia (nekhernia) en cervikale discarthrose (nekarthrose) Pagina 1 van 5
Pagina 1 van 5 Pagina 2 van 5 Overzicht cervikale discus hernia/discarthrose. uitstulping van de discus die op een zenuw drukt (discus hernia) slijtage van één of meerdere discussen (discarthrose) veroorzaakt
Nadere informatieHernia in de borstwervelkolom
Hernia in de borstwervelkolom Informatie voor patiënten F0846-3510 juli 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieHNP hernia nuclei pulposi
HNP hernia nuclei pulposi INLEIDING Een hernia (Hernia Nuclei Pulposi, HNP) is een uitstulping van de tussenwervelschijf. Deze uitstulping drukt op een zenuw, waardoor pijnklachten in het been ontstaan,
Nadere informatieTRAUMATISCH PANCREASLETSEL
TRAUMATISCH PANCREASLETSEL Frank Oort Gutclub 29 oktober 2014 1 2 Opbouw Casus Achtergrond Traumatisch pancreas letsel bij kinderen Vervolg casus Leerpunten casus 3 Casus Mw. C. 13 jaar Overplaatsing vanuit
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Hernia-operatie nek
PATIËNTEN INFORMATIE Hernia-operatie nek 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiebrochure wil het Maasstad Ziekenhuis u enige uitleg geven over dit ziektebeeld en behandeling. Wij adviseren
Nadere informatieRughernia. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Rughernia U heeft klachten die mogelijk duiden op een rughernia. Daarom bent u naar de neuroloog verwezen. In deze folder kunt u meer lezen over een hernia, de mogelijke behandeling, het behandelteam en
Nadere informatieNekhernia Neurochirurgische behandeling
Nekhernia Neurochirurgische behandeling Er is bij u een nekhernia geconstateerd. De arts heeft met u afgesproken dat u hieraan geopereerd wordt. In deze folder vindt u informatie over de aandoening en
Nadere informatieHerniastraat Een versneld onderzoeks- en behandeltraject bij verdenking op een rughernia
Het MCL biedt patiënten met rugklachten en uitstralende pijn een verkort onderzoeks- en behandeltraject: de herniastraat. Dit houdt in dat er binnen één dag een diagnose gesteld wordt en u een behandeling
Nadere informatieOperatie aan het wervelkanaal
Neurologie en Neurochirurgie Operatie aan het wervelkanaal www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU026 / Operatie aan het wervelkanaal / 31-10-2016
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal in de nek Neurochirurgische behandeling
Vernauwing van het wervelkanaal in de nek Neurochirurgische behandeling Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in de nek geconstateerd. Dit wordt ook wel cervicale stenose genoemd. In deze folder
Nadere informatieLumbale hernia operatie
6078p ORT.043/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Lumbale hernia operatie Wervelkolom Orthopedie Inleiding U wordt binnenkort in het Amphia Ziekenhuis verwacht voor een operatie aan de wervelkolom.
Nadere informatieRugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant
Rugpoli in Enschede Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Stellingen Bij een langer bestaand LRS is een MRI van de LWK aangewezen Ik (huisarts) verwijs nu zelf voor een MRI
Nadere informatieNekhernia. Neurochirurgie. mca.nl
Nekhernia Neurochirurgie mca.nl Inhoudsopgave Wat is een hernia 3 Hoe is de wervelkolom gebouwd? 4 Hoe ontstaat een hernia? 5 Hoe weet de arts dat u een hernia heeft? 5 De behandeling van een hernia en
Nadere informatieChapter 12. Samenvatting
Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.
Nadere informatieWAA BIJEENKOMST dr. RHGP van Erve, orthopedisch chirurg
WAA BIJEENKOMST 07-02-2018 dr. RHGP van Erve, orthopedisch chirurg WAA 07-02-2018 SECONDARY NEUROLOGICAL DETERIORATION IN TRAUMATIC SPINAL INJURY, data from medicolegal cases, NV Todd, D Skinner, J Wilson-MacDonald;
Nadere informatieHydrocefalus bij volwassenen
Hydrocefalus bij volwassenen Samen met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op de afdeling Neurochirurgie van het UMC St Radboud voor de behandeling van een hydrocefalus (waterhoofd). Om u
Nadere informatieDutch Spine Surgery Registry DSSR
pagina 1 Dutch Spine Surgery Registry DSSR Vetgedrukte items zijn verplicht Lumbale wervelkolom - Ongeïnstrumenteerd, versie: 2015-6-1 - v3.0.0 Identificatie Het BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, inclusief
Nadere informatieMetastasen in de wervelkolom
Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiingen in de wervelkolom) Orthopedie alle aandacht Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiing) Wat zijn metastasen? Metastasen zijn uitzaaiingen van een bij patiënt en
Nadere informatieNERVUS ULNARIS SYNDROOM
NERVUS ULNARIS SYNDROOM Inleiding De neurochirurg heeft bij u een nervus ulnaris syndroom geconstateerd. In deze folder treft u hierover informatie. Klachten De klachten kunnen per patiënt verschillend
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal
Vernauwing van het wervelkanaal Inleiding Een vernauwing van het wervelkanaal is een veel voorkomende aandoening, die zich meestal pas op oudere leeftijd manifesteert. In principe kan een vernauwing overal
Nadere informatiePolikliniek Carpale Tunnelsyndroom (CTS)
Polikliniek Carpale Tunnelsyndroom (CTS) U bent door uw huisarts verwezen naar de polikliniek Carpale Tunnel Syndroom (CTS) van de afdeling Neurologie. In deze brochure vindt u informatie over het CTS
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016
Factsheet en Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en Exclusie criteria - Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie Inclusie: Alle patiënten met een lumbale wervelkolomaandoening
Nadere informatieHernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis
Nadere informatieINHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012
INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 Inleiding: Een post-anoxisch coma wordt veroorzaakt door globale anoxie of ischemie van de hersenen,
Nadere informatieNeurologie Rughernia (HNP)
Neurologie Rughernia (HNP) 2 Inleiding Een hernia is een ander woord voor uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. Bij een HNP van de
Nadere informatieLumbale hernia operatie
Lumbale hernia operatie Wervelkolom Orthopedie Inleiding U wordt binnenkort in het Amphia Ziekenhuis verwacht voor een operatie aan de wervelkolom. De orthopedisch chirurg zal deze operatie verrichten.
Nadere informatieHernia in de onderrug
Hernia in de onderrug Een hernia (hernia nuclei pulposi, HNP) is een uitstulping van de tussenwervelschijf. Als deze uitstulping zich in een tussenwervelschijf in de onderrug bevindt, bij de lumbale wervels,
Nadere informatieRadiotherapie in de palliatieve zorg
Radiotherapie in de palliatieve zorg Radiotherapie bij myelumcompressie Karin Kleynen 24-11-2011 Casus: Dhr B 58 jaar Consult Urologie 21-7-2011 Patiënt had sinds 3 weken buik- en rugklachten, met name
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieZiekte van von Hippel-Lindau Neurologische richtlijn hemangioblastoom Algemene informatie von Hippel-Lindau
Disclaimer 1 januari 2015 De Richtlijnen van de afdeling Neurologie Erasmus MC zijn met zorg samengesteld op basis van de stand van de wetenschap ten tijde van het vaststellen van de Richtlijn. Deze Richtlijnen
Nadere informatieOperatie van een lage rughernia of rugstenose
U wordt binnenkort opgenomen in het MCL voor een operatie aan de rug vanwege een lage rughernia of stenose (= vernauwing). Om u hier zo goed mogelijk op voor te bereiden geven wij u in deze brochure informatie
Nadere informatieAcuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom
Neurologie Kies rechts op de pagina het onderwerp. Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom Uitgangspunt Huisarts Patiënt NHG standaard M55 De diagnose acuut lumbosacraal radiculair syndroom wordt gesteld
Nadere informatieAchtergrond. QoL bij patiënten met wervelkolom metastasen. Number of surgeries in MCH for spinal metastases
QoL bij patiënten met wervelkolom metastasen Godard de Ruiter, Neurochirurg Claudine Nogarede, Verpleegkundig Specialist. Neuro & revalidatie congres 2016 Number of surgeries in MCH for spinal metastases
Nadere informatieACDF ANTERIEURE CERVICALE DISCECTOMIE & FUSIE
EEN INTRODUCTIE ACDF ANTERIEURE CERVICALE DISCECTOMIE & FUSIE Deze brochure is louter informatief. Deze vervangt geenszins het gesprek met uw arts. Niet alle informatie, hierin beschreven, is van toepassing
Nadere informatieSpondylodese van de nek
Spondylodese van de nek Informatie voor patiënten F0756-1193 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieChapter 7. Nederlandse samenvatting
Chapter 7 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Lumbosacraal radiculair syndroom Het lumbosacraal radiculair syndroom is de aandoening die in de Nederlandse volksmond bekend staat als een
Nadere informatieAPPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom.
3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom. Inleiding Kwaadaardige gezwellen
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese + onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4 (2), Mictiestoornissen binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieCervicale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie
Cervicale kanaalstenose Poli Neurochirurgie Uw specialist heeft bij u een cervicale kanaalstenose vastgesteld. Wij vertellen u in deze brochure meer over deze diagnose en geven uitleg over de mogelijke
Nadere informatieOrthopedie LUMBALE HNP-OPERATIE
Orthopedie LUMBALE HNP-OPERATIE WAT IS EEN HERNIA? Tussen iedere twee wervels bevindt zich een kussentje: de tussenwervelschijf (discus). Dit werkt als een soort stootkussen om schokken op te vangen en
Nadere informatiePRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR. Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017
PRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017 VROUW, 60 JAAR, PIJN BENEN EN MOE Pijn in de benen, vermoeidheid en niet kunnen staan - Al jaren last,
Nadere informatieWervelkolomchirurgie. Hernia of prolaps van de tussenwervelschijf
Wervelkolomchirurgie Wervelkolomchirurgie is een deelgebied van de chirurgie welke alle chirurgie van de wervelkolom zelf maar ook van ruggenmerg, zenuwen of andere weefsels in of direct om de wervelkanaal
Nadere informatieSyringomyelie. Wat is syringomyelie? Syringomyelie is een verwijding van de centrale holte die normaal door het ruggenmerg loopt.
Syringomyelie Wat is syringomyelie? Syringomyelie is een verwijding van de centrale holte die normaal door het ruggenmerg loopt. Hoe wordt syringomyelie ook wel genoemd? De term syringomyelie is samengesteld
Nadere informatieOperatie bij een nekhernia
Operatie bij een nekhernia Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U wordt in het ziekenhuis opgenomen voor een operatie aan een nekhernia. Een nekhernia wordt ook wel
Nadere informatieOperatie aan een hernia in de onderrug
Operatie aan een hernia in de onderrug U wordt binnenkort voor een hernia operatie aan de rug opgenomen op de afdeling neurochirurgie van het Rode Kruis Ziekenhuis. Opname in een ziekenhuis roept ongetwijfeld
Nadere informatieCarpaal Tunnel Syndroom
Neurologie en Neurochirurgie Carpaal Tunnel Syndroom www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU029 / Carpaal Tunnel Syndroom / 17-09-2018 2 Carpaal
Nadere informatieSubtotaal - Ondersteuners Subtotaal - Honorarium. Subtotaal - Poorter. Subtotaal - Kosten. Declaratiecode Zorgproduct.
14C010 990029011 Reguliere ongecompliceerde zorg (1 of 2 contacten door Consultatieve Psychiatrie) bij Een psychische 76,13 stoornis 116,64 5,96 122,60 198,73 14C021 990030011 Multidisciplinaire behandeling
Nadere informatieFactsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B)
Factsheet en DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2017.4 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 06-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen 1 juli
Nadere informatieVernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose)
Patiënteninformatie Vernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose) rkz.nl In deze folder vindt u informatie over wervelkanaalstenose. Welke klachten passen bij deze aandoening, hoe wordt de diagnose
Nadere informatieLaminectomie / lumbale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie
Laminectomie / lumbale kanaalstenose Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een stenose (vernauwing) vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en
Nadere informatieAlarmsymptomen van wervelmetastasen bij patiënten met kanker
Klinische les Alarmsymptomen van wervelmetastasen bij patiënten met kanker Yvette M. van der Linden, Christa A.M. Rolf, Alexander de Graeff, P.D.S. (Sander) Dijkstra, Jos M.A. Kuijlen en Walter Taal* +
Nadere informatieNeurologie en Neurochirurgie. Rughernia.
Neurologie en Neurochirurgie Rughernia www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU030 / Rughernia / 17-09-2018 2 Rughernia U bent doorverwezen naar
Nadere informatieHOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART
HOOFD /HALS / NEKPIJNKLACHTEN STATE OF THE ART drs. John Bos Literatuur KNGF Richtlijn Nekpijn. KNGF 2016. (red. Bier JD, Scholten Peeters G.G.M., Staal JB et al) Neck Pain: Clinical Practice Guidelines
Nadere informatieHerniaspreekuur. Inleiding. Wat is een HNP?
Herniaspreekuur Inleiding In overleg met uw huisarts is er een afspraak gemaakt op de polikliniek Neurologie van Bernhoven, omdat uw huisarts denkt dat u een hernia in de rug heeft. In medische taal heet
Nadere informatieWERVELKANAALSTENOSE LAMINECTOMIE
WERVELKANAALSTENOSE LAMINECTOMIE Franciscus Gasthuis Inleiding Om een goed begrip te krijgen van wat een hernia is, is het belangrijk om u eerst iets te vertellen over de bouw van een wervelkolom. De menselijke
Nadere informatieChirurgie. Buikwandbreuken. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over enkele buikwandbreuken die naast de liesbreuken (zie folder liesbreuk) relatief vaak voorkomen. Het is goed u te
Nadere informatieOperatie bij een hernia
Neurologie en Neurochirurgie Operatie bij een hernia www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU019 / Operatie bij een hernia / 14-01-2015 2 Operatie
Nadere informatieProf. Dr. P.F. de Vries Robbé arts, Klinisch Redeneren, Medische Informatiekunde UMCN Dr. J.H.M. van der Straaten arts, UMCN
Casus 23N Fase A Titel Door de rug gegaan. Onderwerp Lage rugpijn Inhoudsdeskundige Prof. Dr. P.F. de Vries Robbé arts, Klinisch Redeneren, Medische Informatiekunde UMCN Dr. J.H.M. van der Straaten arts,
Nadere informatieBuikwandpijnsyndroom Soms wordt in plaats van ACNES de Nederlandse term buikwandpijnsyndroom gebruikt.
ACNES Wat is ACNES? ACNES is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen last hebben van hevige buikpijnklachten aan een kant van de buik als gevolg van afknelling van een zenuwtakje in de huid van
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Epidurale lipomatose
Epidurale lipomatose Wat is een epidurale lipomatose? Epidurale lipomatose is een ophoping van vet in het wervelkanaal. Hoe wordt epidurale lipomatose ook wel genoemd? Epidurale lipomatose wordt ook wel
Nadere informatieInhoudsopgave. Wat is een ileus?...4. Wat is de oorzaak van een ileus?...4. Wat zijn de klachten?...5. Hoe wordt de diagnose gesteld?...
Ileus Chirurgie Inhoudsopgave Wat is een ileus?...4 Wat is de oorzaak van een ileus?...4 Wat zijn de klachten?...5 Hoe wordt de diagnose gesteld?...7 Welke behandeling is mogelijk?...8 Wat zijn de vooruitzichten?...9
Nadere informatieUitzaaiingen in de wervelkolom
Uitzaaiingen in de wervelkolom Deze folder geeft algemene informatie over de operatieve behandeling van uitzaaiingen in de wervelkolom. De neurochirurg of assistent zal de behandeling uitgebreid met u
Nadere informatieL-OT-genotendag 16 mei 2014. Orthostatische tremor. Fleur van Rootselaar Arthur Buijink. Neurologie AMC, Amsterdam. Wie zijn wij?
L-OT-genotendag 16 mei 2014 Orthostatische tremor Fleur van Rootselaar Arthur Buijink Neurologie AMC, Amsterdam Fleur van Rootselaar Wie zijn wij? Neuroloog/ klinisch neurofysioloog AMC Behandeling en
Nadere informatieLage rug hernia. Poli Neurochirurgie
Lage rug hernia Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een hernia vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en over de mogelijke chirurgische behandeling.
Nadere informatieMensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo
Presentatie door Elvira van Daal Mensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo Wat is McKenzie therapie? Robin McKenzie is een fysiotherapeut uit Nieuw- Zeeland. Zijn therapie wordt wereldwijd
Nadere informatieLUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
INTERLINE LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM maart 2017 Inleiding Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat uit: Huisartsen: Annemiek Meutstege Martin Olieman Bonne Rik Wesseler
Nadere informatieMetastasen (uitzaaiingen)
Metastasen (uitzaaiingen) Inleiding Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam (de z.g. primaire tumor). Uitzaaiingen van primaire tumoren kunnen overal in
Nadere informatiesyringomyelie. Pathogenese en symptomen Inleiding
N E U R O C H I R U R G I E Syringomyelie T R E F W O O R D E N RUGGENMERGTRAUMA, SYRINGOMYELIE W.P. Vandertop en F. Van Calenbergh Samenvatting Syringomyelie is de verzamelnaam voor aandoeningen die gekenmerkt
Nadere informatieDecompressie/ laminectomie
6076p ORT.041/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Decompressie/ laminectomie Wervelkolom Orthopedie Inleiding Bij u is sprake van een vernauwing van de lumbale wervelkolom. De orthopedisch chirurg zal
Nadere informatieLAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?
LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? Dokter op dinsdag, 28 februari 2012 Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Er is nog een boel recht te zetten.
Nadere informatie1 De wervelkolom Een hernia Het stellen van de diagnose Wanneer opereren? Een herniaoperatie... 5
Lumbale Hernia Inhoudsopgave 1 De wervelkolom... 1 2 Een hernia... 2 3 Het stellen van de diagnose... 4 4 Wanneer opereren?... 4 5 Een herniaoperatie... 5 6 Na de operatie... 5 7 Operatierisico s... 6
Nadere informatieCervicale Spondylodese
6073p ORT.038/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Cervicale Spondylodese Halswervelkolom Orthopedie Inleiding U wordt binnenkort in het Amphia Ziekenhuis verwacht voor een operatie aan de halswervelkolom.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze
Nadere informatieIs het wel een carpaal tunnel syndroom? Cathelijne Gorter de Vries Neuroloog 30-03-2016
Is het wel een carpaal tunnel syndroom? Cathelijne Gorter de Vries Neuroloog 30-03-2016 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016
Factsheet en Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Alle patienten met een degeneratieve lumbale wervelkolomaandoening die een
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting GENETISCHE EN RADIOLOGISCHE MARKERS VOOR DE PROGNOSE EN DIAGNOSE VAN MULTIPLE SCLEROSE Multiple Sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg)
Nadere informatiePrimair-progressieve. Primair-progressieve multiple sclerose. Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds
Primair-progressieve Primair-progressieve multiple scerose multiple sclerose Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds Wagenstraat 25 3142 CR Maassluis telefoon: 010-591 98 39 fax: 010-592 86 86 e-mail:
Nadere informatie