Laagtaalvaardige ouders
|
|
- Joost Vos
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Laagtaalvaardige ouders signaleren aanpak preventie verwijzen de Bibliotheek Z-O-U-T i.s.m. St. Lezen & Schrijven
2 Liesbeth Versteeg 2
3 Het leven van Lisa Lisa groeit op in een taalarm gezin. Heeft nooit leren lezen of schrijven. Met Lisa wordt het verhaal verteld van St. Lezen & Schrijven. Een verhaal dat aanspoort om laaggeletterdheid in Nederland tegen te gaan en ieder hierin zijn rol te laten pakken. Hoe kunnen wij die cirkel doorbreken?
4 Spoorboekje Tip: gebruik deze presentatie als wegwijzer.
5 Rol van de Bibliotheek Gemeentelijke doelen waarin de Bibliotheek een rol speelt: Bestrijden laaggeletterdheid Goed geïnformeerde inwoners / een leven lang leren Langer thuis wonen / voorkomen eenzaamheid
6 Inzet programma s Z-O-U-T 1. BoekStart voor baby s > 0-2 jaar 2. BoekStart in de Kinderopvang > 0-4 jaar 3. de Bibliotheek op School > 4-12 jaar 4. de VoorleesExpress > 2-8 jaar 5. het Taalhuis > voor iedereen die aan de slag wil met taal
7 Programma BoekStart Leesbevorderingsprogramma: - BoekStart voor baby s - BoekStart in de kinderopvang Doel: pedagogisch medewerkers, ouders en hun kinderen met boeken en lezen in contact brengen. Boekideeën:
8 De Monitor en BoekStart De jaarlijkse monitor heeft als voornaamste doel: de voorleesomgeving en het gedrag van de pedagogisch medewerker rondom leesbevordering in beeld te brengen. daarnaast levert de monitor informatie over beleid en organisatie in de kinderopvangorganisatie rondom BoekStart in de Kinderopvang. Weet u hoe u laaggeletterde ouders kunt herkennen? >>>
9 Laaggeletterd Laaggeletterden zijn mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak hebben zij ook moeite met omgaan met een computer. Kent u iemand die laaggeletterd is? [taalzwak of laagtaalvaardig]
10 Quizvraag 1 Hoeveel mensen in Nederland hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen? a) 1,8 miljoen b) 2,5 miljoen c) 2,8 miljoen
11 Antwoord Hoeveel mensen in Nederland hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen? a) 1,8 miljoen b) 2,5 miljoen c) 2,8 miljoen Eerder onderzoek wees uit dat 1,3 miljoen Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar moeite hebben met lezen en schrijven. De volgende vragen gaan over deze groep.
12 Quizvraag 2 Hoeveel procent van de laaggeletterden is van autochtone* afkomst? a) 23% b) 52% c) 65% *personen met een Nederlandse achtergrond
13 Antwoord Hoeveel procent van de laaggeletterden is van autochtone* afkomst? a) 23% b) 52% c) 65% *personen met een Nederlandse achtergrond
14 Quizvraag 3 Hoeveel procent van de laaggeletterden heeft een betaalde baan? a) 10% b) 57% c) 65%
15 Antwoord Hoeveel procent van de laaggeletterden heeft een betaalde baan? a) 10% b) 57% c) 65%
16 Signalen Ik ben mijn bril vergeten Dat formulier vul ik thuis wel in Ik schrijf zo onleesbaar, doe jij dat maar voor me Ik dacht dat de afspraak morgen was Ik heb de niet ontvangen Bovenstaande betekent NIET dat iemand laaggeletterd is. Als meerdere redenen herhaaldelijk worden genoemd, krijg je een VERMOEDEN van laaggeletterdheid.
17 [Mogelijke] oorzaken Thuissituatie: Taalarme omgeving: er wordt weinig gepraat Niet-geletterde omgeving: er is weinig geletterd materiaal in huis Onderwijs en oefening: Weinig onderwijs gehad Weinig oefening gehad Individuele oorzaken: Bijvoorbeeld dyslexie of een taalstoornis o.i.d.
18 Moeite met Formulieren invullen (kinderopvangtoeslag, belasting, etc.) Rijbewijs halen [theorie] Reizen met het openbaar vervoer Voorlezen aan (klein)kinderen Pinnen en digitaal betalen Werken met de computer Een sollicitatiebrief schrijven Ondertiteling TV lezen Een recept lezen >>> Etc.
19 Plan van aanpak Wanneer een ouder laaggeletterd is [vermoeden]: probeer je het vertrouwen op te bouwen een gesprek aan te gaan en eventueel te verwijzen naar mogelijkheden voor scholing
20 Een 1 op 1 gesprek Het is belangrijk dat ouders de taal bij hun kinderen zo goed mogelijk stimuleren om laaggeletterdheid op latere leeftijd te voorkomen. Tip: vraag aan ouders aan te geven met een cijfer van 1-5 of de volgende zinnen bij hun passen: Ik kan voorlezen aan mijn kind of kleinkind Ik kan de flesvoeding van mijn kind goed doseren Ik kan een vragenlijst invullen
21 Terug-vertel methode Voorbeeld van de Huisarts: Om zeker te zijn dat ik het goed heb uitgelegd, wil ik u het volgende vragen : Hoe gaat u nu straks thuis het apparaat gebruiken? Kunt u in eigen woorden vertellen wat ik heb gezegd? Bron: Toolkit Gezonde taal UMC
22 Schriftelijke communicatie 1 Breng alle schriftelijke communicatie in kaart Maak de schriftelijke communicatie eenvoudiger Gebruik eigentijdse woorden: Tip: stel een proeflezer aan
23 Schriftelijke communicatie 2 Om het makkelijk te maken om een tekst in eenvoudige taal te schrijven, is er de factsheet 'Eenvoudige taal voor laaggeletterden'. Hierin vindt u onder meer concrete schrijftips en informatie.
24 Borgen in beleid Stel een projectplan op. Aanpak laaggeletterdheid bij ouders en/of medewerkers. Gebruik het format: Wijs een ambassadeur aan die verantwoordelijk is voor dit thema. Zet taal op de agenda in bestaande overleggen.
25 De leesomgeving 1 - preventie De leesomgeving van een kind is erg belangrijk. Mensen die laaggeletterd zijn hebben moeite met voorlezen. Wat kunt u doen? Attenderen op Bibliotheekbezoek Attenderen op [structureel] voorlezen
26 De leesomgeving 2 - collectie Tekstloze prentenboeken Beeldwoordenboeken Zoekboeken / aanwijsboek Liedjes, versjes en gedichten Digitale prentenboeken [win-win situatie]
27 Leesomgeving 3 - voorbeeld Zien lezen doet lezen Voorlezen Praten over boeken Naar de bibliotheek Lees een digitaal prentenboek
28 Rol van de ouders Ouders spelen een belangrijke rol Ouders kunnen op jonge leeftijd beginnen met voorlezen Dit kan al vanaf 3 maanden
29 BoekStart-proces in beeld BoekStart heeft, speciaal voor laaggeletterde ouders en Nieuwkomers, een beeldflyer waarin het hele BoekStart-proces wordt weergegeven. Uitgegeven in het Nederlands, Arabisch, Engels, Frans, Pools, Spaans, Tigrinya [taal die veel mensen in Eritrea spreken] en Turks.
30 Bouwen op je thuistaal Zijn ouders anderstalig? Tip: lees voor in je sterkste taal, dus de thuistaal. Als je een kasteel bouwt, bouw je eerst een stevig onderlaag: een goed fundament. Die stevige basis is je thuistaal. Als dat fundament stevig is, kun je er grote torens opbouwen. Bv. een sterke Nederlandse toren! Meertalig gezin? One parent one language OPOL.
31 Meer lezen? Wanneer één persoon precies de goede boeken aanreikt, kan dat voor iemand een wereld van verschil maken.
32 Nice to know 1 de BoekStart-app; staat boordevol video s en heldere informatie over voorlezen, de nieuwste boeken- en voorleestips voor baby, dreumes of kleuter, etc. Luister kinderliedjes op Spotify; BoekStart is er te vinden met de afspeellijst Zingen met je baby!
33 Nice to know 2 Met het zingen van het kinderliedje de Voorleestrom maak je van het voorleesmoment een nog leukere activiteit Het sluit goed aan op de dagelijkse routine van het voorlezen Door samen te zingen en voor te lezen groeit de emotionele band Je hebt samen plezier Nieuw: luister de liedjes van De Voorleestrom op Spotify!
34 E-learning herkennen / motiveren Voor iedereen die in het werk te maken heeft met mensen die moeite hebben met lezen en schrijven heeft Stichting L&S een e-learning: Kies voor Gezin. Deze e-learning duurt ca 45 minuten. Toets met 20 vragen. Minimaal 70% goed > Certificaat!
35 Aanvulling Consultatiebureau 1 Hoor je mij? tijdens deze bijeenkomst* worden zwangere vrouwen en hun partners geïnformeerd over het belang van zowel voorlezen als het zingen van liedjes voor hun kind in de prenatale fase en daarna. Het doel is om de toekomstige ouders te stimuleren te praten en te zingen vanaf het allereerste begin. De aanname is dat als ouders een talig contact met het ongeboren kind hebben, zij ook direct een talig contact zullen hebben met de baby na de geboorte. * Aandacht in de Samen Zwanger, een magazine voor zwangere vrouwen en hun partner [via verloskundigen en gynaecologen]
36 Aanvulling Consultatiebureau 2 Taalontwikkeling en taal zijn belangrijk voor de ontwikkeling van het kind, dat wist u al. Maar dat u in het persoonlijk contact met ouders heel effectief die taalontwikkeling kunt beïnvloeden, kan niet genoeg benadrukt worden. Daarom is in het kader van BoekStart de e-learningmodule Taalstimulering door voorlezen* gemaakt. Speciaal ontwikkeld voor jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten is het een handig hulpmiddel om uw kennis op te frissen en uw deskundigheid te vergroten. Via de JGZ-academie van Het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) * Aandacht in JA!-magazine, vakblad voor Jeugdartsen in NL
37 Verwijzen Wat is het Taalhuis? Wat is de VoorleesExpress?
38 Beoordelen deelsessies App Hoger bereik Inloggen: code binnenkant badge [of mail] Klik op het icoontje programma Zoek: Signaleren laaggeletterdheid voor pedagogisch medewerkers / consultatiebureaus Druk op beoordeel deze sessie Dank!
Aandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven
Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen
Nadere informatieLaaggeletterdheid: voorkomen en bestrijden Herkennen & doorverwijzen. 17 mei 2018, UCK, Johan Stets en Mariet Hattink
Laaggeletterdheid: voorkomen en bestrijden Herkennen & doorverwijzen 17 mei 2018, UCK, Johan Stets en Mariet Hattink Programma Wat is laaggeletterdheid? In gesprek met een Taalambassadeur Herkennen van
Nadere informatieWaalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen)
1 Waalwijk Taalrijk - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) - Samenleving: Taalvaardige inwoners die zich goed in
Nadere informatieMonitor BoekStart. Haal meer uit de Monitor. [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019
Monitor BoekStart Haal meer uit de Monitor [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019 de Bibliotheek Z-O-U-T Eén van de gemeentelijke doelen waarin de Bibliotheek een rol speelt: Voorkomen laaggeletterdheid
Nadere informatieTips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?
Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens
Nadere informatieDe bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met
De bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met Waarom? Het leven van Lisa Wist u dat? 1,5 miljoen volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd zijn? Dat
Nadere informatieHet gezin als sleutel in de aanpak van laaggeletterdheid
Het gezin als sleutel in de aanpak van laaggeletterdheid Hermien Lankhorst Anne-Marie van der Poel Barbara van Walraven Gast-Probiblio WelkomGast 28 maart 2019 Welkom bij de netwerkbijeenkomst gezinsaanpak
Nadere informatieZorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april Hester van Bommel en Marjan Mensinga
Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april 2017 Hester van Bommel en Marjan Mensinga Scoor jezelf Hoe scoor je op dit moment je eigen kennis en vaardigheden
Nadere informatieLzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend
Lzeen en shicrejven is niet voor iereeden vezlafneksprend KICK-dag Vilans 14-6-2019 Programma Feiten en cijfers laaggeletterdheid In Gesprek met Johan Stets Opdracht Bespreking opdracht 14 juni 2019!2
Nadere informatieHoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden
Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Marjan Mensinga Trainer/adviseur/Medisch antropoloog/spv/poh GGZ 15 november 2018 Disclosure belangen spreker Wat gaan
Nadere informatieHumanitas Noord-Kennemerland
Humanitas Noord-Kennemerland Maria Sabel - Stichting Lezen & Schrijven Mariëlle Harte - Taalhuis Alkmaar Ton Grooteman Stichting ABC (13 maart) Wibo Martina - Stichting ABC (22 maart) Het verhaal van Jos
Nadere informatieSamen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals. Stichting PAS
Samen voor taal in Arnhem Een overzicht voor professionals Stichting PAS Inleiding Een taalrijke omgeving is een omgeving waarin praten en boeken een belangrijke rol spelen. Helaas groeien in Arnhem niet
Nadere informatieSamen voor taal in Arnhem
Samen voor taal in Arnhem nataliekuypers.nl Een overzicht voor professionals Inleiding In Arnhem groeien niet alle kinderen op in een taalrijke omgeving; een omgeving waarin praten en boeken een belangrijke
Nadere informaties Speel- & Leerbrief Marja Baeten Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar OKTOBER 2015 VOORLEZEN GAAT NOOIT VERLOREN
Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief OKTOBER 2015 VOORLEZEN GAAT NOOIT VERLOREN Kinderen die elke dag vijftien minuten worden voorgelezen, horen ruim 1,1 miljoen woorden per jaar. Dat is
Nadere informatieVoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips
VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere
Nadere informatieLaaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen
Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma
Nadere informatieSpelenderwijs Utrecht & de Bibliotheek Utrecht
Spelenderwijs Utrecht & de Bibliotheek Utrecht schooljaar 2015-2016 Activiteiten Bibliotheek Utrecht voor Spelenderwijs Utrecht U weet hoe belangrijk voorlezen voor kinderen is. Net als wij! Daarom zetten
Nadere informatieHoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen
Hoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Coryke van Vulpen c.vulpen@pharos.nl Inleiding wat is ses? Opleiding
Nadere informatieHoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams
Hoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams Meertalige ouders bereiken Een goede communicatie tussen ouders en leerkrachten/begeleiders is belangrijk, zeker als er een
Nadere informatieWat is laaggeletterdheid? Stichting Lezen & Schrijven
Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. Laaggeletterdheid aanpakken in de zorg Introductie Feiten & cijfers laaggeletterdheid Relatie geletterdheid & gezondheid Aanpak laaggeletterdheid Vragen? Slot (20 min) (20 min)
Nadere informatieActiviteiten Bibliotheek Utrecht voor Spelenderwijs Utrecht
Utrecht & de Bibliotheek Utrecht schooljaar 2016-2017 Activiteiten Bibliotheek Utrecht voor Utrecht U weet hoe belangrijk voorlezen voor kinderen is. Net als wij! Daarom zetten Utrecht en de Bibliotheek
Nadere informatieHerkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden. Farmacotherapeutisch overleg. Inhoud
Inhoud Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden Farmacotherapeutisch overleg Hoeveel laaggeletterde patiënten in uw praktijk? Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden Wat is het
Nadere informatieBaby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam!
Baby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam! Waarom zo vroeg beginnen? Baby s kunnen veel meer dan je denkt. Luisteren Vanaf de eerste dag luistert je baby naar jouw stem. Al begrijpt
Nadere informatieLAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK
LAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK 2018 INHOUD 1. Laaggeletterdheid: definitie en cijfers 2. Gevolgen voor gezondheid en medicatiegebruik 3. Laaggeletterdheid herkennen 4. Communiceren met laaggeletterden
Nadere informatieHaal meer uit de Monitor BoekStart in de kinderopvang maart 2019
Haal meer uit de Monitor BoekStart in de kinderopvang 2019 14 maart 2019 Programma 10.00 Inleiding over het starten en de mogelijkheden van de nieuwe metingsperiode 10.30 Kees Broekhof: hoe gebruik je
Nadere informatieSpelenderwijs & de Bibliotheek Utrecht. Samen maken we lezen nóg leuker!
Spelenderwijs & de Bibliotheek Utrecht Samen maken we lezen nóg leuker! schooljaar 2014-2015 Activiteiten Bibliotheek Utrecht voor Spelenderwijs U weet hoe belangrijk voorlezen voor kinderen is. Net als
Nadere informatieTaalstimulering ouders en kinderen 8 november 2018 Yvonne Weijers (Bibliotheek Venlo) Marjan Middelkoop (Cubiss)
Taalstimulering ouders en kinderen 8 november 2018 Yvonne Weijers (Bibliotheek Venlo) Marjan Middelkoop (Cubiss) Taalrijke taalomgeving Taalrijke thuisomgeving belangrijke factor voor goede taalontwikkeling
Nadere informatieTaal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek
Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Westfriese Bibliotheken jong geleerd, is oud gedaan Ruim 15% van de kinderen in Nederland loopt een risico op taalachterstand. Wie moeite heeft met lezen
Nadere informatieGezond thema: DE HUISARTS
Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een
Nadere informatieMeer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team
Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Stichting Lezen & Schrijven Michiel Sträter Jaarcongres Management Kinderopvang 22-04-2014 Kennismaken - Leidinggevende - Beleidsmedewerker
Nadere informatieMeer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatie2 Project 4. 6 Materialen Evalueren Financiën Uitrol BoekStartcoach 13. Inhoudsopgave. 2.1 Uitgangspunt 4. 2.
De BoekStartcoach Inhoudsopgave 1 Aanleiding 3 2 Project 4 2.1 Uitgangspunt 4 2.2 Doelstelling 4 2.3 Doelgroep 4 2.4 Uitvoering 4 2.5 Opstartfase 5 2.6 Voorbereiding 5 2.7 Werkwijze en aanpak 6 3 Interne
Nadere informatieGeletterde peuters en kleuters spelen met taal!
Geletterde peuters en kleuters spelen met taal! 17 november 2009 Daniëlle DANIELS Geletterde peuters en kleuters? Positief, veilig klasklimaat Betekenisvolle taken Ondersteuning door interactie (andere
Nadere informatieZeg het voort. Werkboek
Zeg het voort Werkboek In het werkboek Zeg het voort komen verschillende soorten oefeningen voor. De onderstaande plaatjes maken duidelijk om welke oefeningen het gaat. Deze les gaan we... Speel het spel
Nadere informatieOog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek. Inhoud. Gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterdheid Wat is het Herkenning Communicatie
Inhoud Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek Platformdag 2016: Cliëntgericht communiceren dr. Gudule Boland programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Gezondheidsvaardigheden
Nadere informatieGEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT. een brochure voor alle mensen die met mensen werken. Noord-Veluwe
GEEF LAAGGELETTERDHEID HOGE PRIORITEIT een brochure voor alle mensen die met mensen werken 1 Noord-Veluwe Geef laaggeletterdheid hoge prioriteit! Een brochure voor alle mensen die met mensen werken Deze
Nadere informatiePraten leer je niet vanzelf
jeugdgezondheidszorg Praten leer je niet vanzelf... hier ben ik www.icare.nl Over de spraak-taalontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten
Nadere informatieCommissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016
Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en
Nadere informatieNieuwsbrief VoorleesExpress Haarlem
Nieuwsbrief VoorleesExpress Haarlem maart 2017 Webapplicatie goede monitor Door het gebruik van de webapplicatie houden we beter zicht op hoe het voorleestraject verloopt. p. 2 VoorleesExpress Haarlem
Nadere informatieVoorlezen in de kinderopvang
Voorlezen in de kinderopvang Voorlezen geeft jonge kinderen een goede start voor het lezen in hun verdere leven. Hoe vroeger in hun leven ze voorgelezen worden, hoe beter. Dat geldt voor de thuisomgeving,
Nadere informatieLerende Netwerken 2018
Lerende Netwerken 2018 Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Kaveh Bouteh k.bouteh@pharos.nl Inleiding wat is ses? Opleiding Inkomen Werk = Lage opleiding / laag inkomen / werkloosheid = ongeveer
Nadere informatieTAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014
TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014 Dit weet u na deze presentatie Taal: ons een zorg? 1. Laaggeletterdheid in de zorg
Nadere informatieUitnodiging Symposium Laaggeletterdheid
Uitnodiging Symposium Laaggeletterdheid Het is een onderwerp waar u misschien niet dagelijks bij stilstaat, toch beïnvloedt het de levens van velen. Laaggeletterdheid. In Nederland hebben 2,5 miljoen volwassenen
Nadere informatieWAAROM VOORLEZEN? VOORWOORD WANNEER VOORLEZEN?
VOORLEESTIPS VOORWOORD Kinderen vinden voorlezen meestal fijn. Ook grote kinderen die zelf al kunnen lezen houden van voorlezen. Volwassenen hebben er mooie herinneringen aan: de mooie voorleesboeken,
Nadere informatieEffecten van het VVE-aanbod van Bibliotheek West-Achterhoek in gemeente X
Effecten van het VVE-aanbod van Bibliotheek West-Achterhoek in gemeente X Een monitoring-onderzoek naar de effecten van het VVE-aanbod van de bibliotheek In opdracht van Bibliotheek West-Achterhoek Uitgevoerd
Nadere informatieBij iedere doelgroep wordt de groep die hen direct beïnvloedt (ouders/opvoeders/leerkrachten etc) meegenomen.
Bijlage 3 Voorstel extra activiteiten vestiging Carnisselande Inleiding: Om de expertise en samenwerking tussen bibliotheek, gemeente en andere instellingen op het gebied van leesbevordering, informatie,
Nadere informatieLaaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden
Laaggeletterdheid in de zorg José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Programma Feiten en cijfers Taalambassadeur aan het woord Herkennen laaggeletterdheid Eenvoudig communiceren
Nadere informatieReader voor pedagogisch medewerkers
Reader voor pedagogisch medewerkers Module 1: Taalaanbod Wat zeg je en hoe zeg je het Rijk taalaanbod Er is veel verschil in taalaanbod: rijke of arme taal en alles daar tussenin. Het is van belang te
Nadere informatieOuders inspireren. bij voorlezen en taalontwikkeling. Praktische tips voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers
Ouders inspireren bij voorlezen en taalontwikkeling Praktische tips voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers Meer verdiepi ng en achtergron d vind je in Kwes tie van lezen nr. 8 (Stichting Leze n)
Nadere informatieDe Bibliotheek en Jeugdgezondheidszorg Utrecht: korte lijnen! EEN INTERVIEW
De Bibliotheek en Jeugdgezondheidszorg Utrecht: korte lijnen! EEN INTERVIEW Irma: In gesprekken met ouders op het consultatiebureau vraag ik of zij voorlezen aan hun kind. Ik merk dat allochtone ouders,
Nadere informatieAlles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.
Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.
Nadere informatieAanpak van laaggeletterdheid. Jelle Vennik, Stichting Lezen & Schrijven
Aanpak van laaggeletterdheid Jelle Vennik, Stichting Lezen & Schrijven Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. Agenderen. Ondersteuningsprogramma voor lokale samenwerking ter bevordering
Nadere informatieBeleidsnotitie Aanbod voor peuters Gemeente Buren
Beleidsnotitie Aanbod voor peuters 2017-2020 Gemeente Buren Inhoudsopgave 1. Huidige situatie 4 Waar gaat het over? 4 Wat doen we al? 4 2. Vergroten bereik peuters 6 Wat gaan we doen? 6 Doel 6 Behoefte
Nadere informatieVul de ontbrekende woorden in
persoonlijke Vul de ontbrekende woorden in Door openhartig met je neuroloog of MSverpleegkundige te praten, kun je ervoor zorgen dat jouw MS behandeld wordt op de manier die het beste is voor jou. Alleen
Nadere informatieChecklist Zichtbaarheid
Hoe staat het met de zichtbaarheid van BoekStart in de Bibliotheek en online? Het is belangrijk om regelmatig met een frisse blik te kijken naar de lokale zichtbaarheid van BoekStart. Ouders komen naar
Nadere informatieLaaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden. Komt dit bekend voor? 2/3 van de laaggeletterden heeft een migratie achtergrond
Disclosure Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden (potentiële) belangenverstrengeling Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk:
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven
Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange
Nadere informatieHet afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid
Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid4 is niet aangetroffen in het bestand. Armoede, schulden en laaggeletterdheid Anna van den Boogaard 2 november 2017 Voorstellen Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid.
Nadere informatieSlim werken met het ZomerTopboek
Slim werken met het ZomerTopboek Tips voor en door leerkrachten om meer uit ZomerTopboek Start 3 te halen met kinderen uit laagtaalvaardige gezinnen Itie van den Berg en Anita Middel van Jules Plus Met
Nadere informatieHumanitas Academie Scholing vrijwilligers Voorjaar 2018
Humanitas Academie Scholing vrijwilligers Voorjaar 2018 Humanitas nodigt u van harte uit om deel te nemen aan de scholing voor vrijwilligers die actief zijn binnen Humanitas. In dit overzicht treft u een
Nadere informatieTussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling
Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling 0 1;6 2 2;6 3 3,6 4 4;6 1. Praat in één-woordzinnen ( bal? betekent bijvoorbeeld: ik wil de bal hebben). 2. Kent de betekenis van ongeveer 70 3. Kan woorden
Nadere informatieSamen sterk in lezen en mediawijsheid
Samen sterk in lezen en mediawijsheid De cijfers 1,5 miljoen volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd Dat is bijna 1 op de 10 Nederlanders Veel kinderen hebben bij binnenkomst op de basisschool een achterstand
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 28 760 Meerjarenplan Alfabetisering Nr. 58 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatieMonitor BoekStart in de kinderopvang 2018
Monitor BoekStart in de kinderopvang 2018 6 maart 2018 Programma Inleiding Monitor BoekStart in de kinderopvang Meting 2018 - wat en hoe Praktijkvoorbeeld Bibliotheek Noord West Veluwe Pauze Zelf aan de
Nadere informatiewerkbladen thema 5 werk
werkbladen thema 5 werk 5.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 Jan staat voor het uitzendbureau. Jan heeft werk. Tarik wil taxichauffeur
Nadere informatieDe Voorleesvogel voor ouders en peuters. Introductiebijeenkomst met ouders Draaiboek
De Voorleesvogel voor ouders en peuters Introductiebijeenkomst met ouders Draaiboek 1 Gemeentebibliotheek Utrecht Bureau Educatieve Ondersteuning 030-2861943 gbu.beo2@utrecht.nl 2 Inhoud Inleiding... 4
Nadere informatieThemabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg
Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Marjan Mensinga trainer en adviseur bij Pharos en med. antropoloog/spv/poh GGZ Jennifer van den Broeke senior projectleider en adviseur bij Pharos
Nadere informatieOPDRACHTEN. Verzorgende IG. Module 8 Kraamzorg
OPDRACHTEN Verzorgende IG Module 8 Kraamzorg Inhoudsopgave Leeropdrachten 3 De cliënt in de kraamzorg 5 A Taken van de kraamverzorgende 5 B Visie op kraamzorg 7 C Ontwikkelingskenmerken van het ongeboren
Nadere informatieNiet-pluis gevoel & tijdig signaleren
Niet-pluis gevoel & tijdig signaleren Bij het tijdig signaleren van dementie is laagdrempelige informatie en voorlichting over de ziekte van groot belang. Begrijpelijke publieksinformatie voor mensen met
Nadere informatieJaarprogramma Kinderopvang
Jaarprogramma 2017 Kinderopvang Wij zijn VOOR het LEZEN De Kinderopvang is dé plek voor kinderen om naast de thuissituatie structureel in aanraking te komen met (voor)lezen. Een goed voorleesklimaat hoort
Nadere informatie#telmeemettaal PROGRAMMA
Welkom PROGRAMMA Inleiding Tel mee met Taal Actielijn 1 Lokale netwerkaanpak/taal voor het Leven Actielijn 2 Taalakkoorden Actielijn 3 Leesbevordering/Kunst van Lezen Actielijn 5 Kennis en communicatie
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Media en Creatieve Industrie Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatieStappenplan. Aanpak laaggeletterdheid bij ouders
Stappenplan Aanpak laaggeletterdheid bij ouders Werken aan taal is werken aan een toekomst Sabia is 28 en moeder van de 3-jarige Jasmina. Jasmina heeft last van overgewicht en krijgt voedingsadvies bij
Nadere informatieTraining werken met de Monitor BoekStart in de kinderopvang
Handleiding Trainer Training werken met de Monitor BoekStart in de kinderopvang November 2018 INHOUDSOPGAVE INLEIDING Doelgroep 3 Doelen 3 Organisatie 3 Voorbereiding 4 Benodigdheden 4 BIJLAGEN 1 LEERDOELEN
Nadere informatieMenukaart Laaggeletterdheid
Menukaart Laaggeletterdheid 1 Menukaart laaggeletterdheid voor basisscholen in de regio 1. Strategie ontwikkelen Activiteit Materiaal Ondersteuning 1 Kosten Oriënterend gesprek Wie: directeur, ib-er, zorgcoördinator,
Nadere informatieKunst van Lezen Actielijn 3 en 4A
Kunst van Lezen Actielijn 3 en 4A Hoofddoelstelling Preventie In 2018 zijn in totaal 1 miljoen jonge kinderen tot en met de basisschoolleeftijd bereikt met leesbevorderingsactiviteiten, zodat hun taalvaardigheid
Nadere informatieProgramma BoekStart en BoekStart in de kinderopvang
Programma BoekStart en BoekStart in de kinderopvang Elly van der Linden en Lea Kessels juli 2013 Foto: Studio Nijkerk 1 Programma BoekStart en BoekStart in de kinderopvang Elly van der Linden en Lea Kessels
Nadere informatiePlus. + Deelname aan de provinciale pilot Boekstart in 2009. + Overleg met ambtenaar lokaal onderwijs over de invoering van Boekstart in Boxtel.
+ Deelname aan de provinciale pilot Boekstart in 2009. + Overleg met ambtenaar lokaal onderwijs over de invoering van Boekstart in Boxtel. + Financiering Boekstart uit de Aboutaleb middelen en het onderwijs
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 3 Kinderen
Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.
Nadere informatieLeidersdag SchuldHulpMaatje, 8 juni 2017 Laaggeletterdheid en financiële problemen
Leidersdag SchuldHulpMaatje, 8 juni 2017 Laaggeletterdheid en financiële problemen Doelen Wat is laaggeletterdheid? Maak kennis met Johan Wat is de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede? Wat kan
Nadere informatieIeder talent telt 9 mei 2017 RKC Waalwijk. Workshop Waalwijk Taalrijk
Ieder talent telt 9 mei 2017 RKC Waalwijk Workshop Waalwijk Taalrijk Programma 1. Verwachtingen workshop 2. Waalwijk Taalrijk 2016-2020 3. Drie thema s: - Taal / Woordenschat + initiatieven - Bevorderen
Nadere informatieReflectieverslag. Materiaal zie Validiv Bagage (Lager: p. 61-98 ; Kleuter: p. 50-87). In bruine kast leraarskamer. Waar te vinden Activiteit
Reflectieverslag Materiaal zie Validiv Bagage (Lager: p. 61-98 ; Kleuter: p. 50-87). In bruine kast leraarskamer Waar te vinden Activiteit Doel Deze activiteiten eventueel linken met gedichtendag/poëzieweek
Nadere informatiePROGRAMMA KINDEROPVANG
PROGRAMMA KINDEROPVANG Wat kan de Bibliotheek voor jullie betekenen? Een taalrijke omgeving heeft een positieve invloed op de taalontwikkeling van baby s en peuters. Dat kan zowel thuis als in de kinderopvang
Nadere informatieWorkshop Taal Werkt! 11 september 2014
Workshop Taal Werkt! 11 september 2014 Programma Wat is laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid binnen het bedrijfsleven Taalvrijwilligers binnen bedrijven Brainstorm Wat is laaggeletterdheid? 5 Feiten &
Nadere informatieTekst bij de presentatie voor het infomoment over Boekstart
Tekst bij de presentatie voor het infomoment over Boekstart Dia 1: logo van Boekstart (naam gemeente en datum start invullen) Iedereen welkom. We zijn heel blij dat we hier de gelegenheid krijgen jullie
Nadere informatieMonitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2018: wat valt op?
Monitor BoekStart in de kinderopvang Landelijke analyse 2018: wat valt op? Monitor BoekStart in de kinderopvang groeit door Bij de eerste meting in 2015 namen 18 bibliotheken, 51 kinderopvanglocaties en
Nadere informatieHeeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden
Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Dr. Dr. Karen Hosper 1 2 3 4 5 Even reclame maken: www.pharos.nl/patientenaanhetwoord
Nadere informatieTOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken.
Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. welkom Binnen een co-creatie ontwikkel je samen met een leerkracht een antwoord op de vraag van de school vanuit
Nadere informatieHandleiding Strategieles Verbanden niveau A
Handleiding Strategieles Verbanden niveau A Een onderdeel van Nieuwsbegrip Zilver zijn de strategielessen. De strategielessen zijn bedoeld om de strategieën voor begrijpend lezen bij de leerlingen te introduceren
Nadere informatieVoorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma Tel Mee Met Taal
Khadija Bentaher 8 december 2016 Programma Wie zijn wij? Laaggeletterdheid - Definitie - Feiten en cijfers Geletterdheid en gezondheid Geletterdheid en armoede Geletterdheid en vrouwen Dialoog 2 Wie zijn
Nadere informatieWorkshop Ouderbetrokkenheid en een positieve leesopvoeding Agenda
Workshop Ouderbetrokkenheid en een positieve leesopvoeding Agenda Ouderbetrokkenheid Leesopvoeding Meer over ouders Opbouwen van ouderbetrokkenheid Succesvolle aanpak Kansen met / door ouderbetrokkenheid
Nadere informatieVaders Voor Lezen. Vaders die hun kind regelmatig voorlezen stimuleren het leesgedrag van hun kind in zeer positieve zin.
Vaders Voor Lezen Vaders die hun kind regelmatig voorlezen stimuleren het leesgedrag van hun kind in zeer positieve zin. Daarom lezen vaders dus voor?! Welnee, dat doen ze omdat ze het heel erg leuk vinden!
Nadere informatieOmgaan met kinderen die niet goed kunnen communiceren. Congres Passende Kinderopvang 24 mei 2018 Utrecht
Omgaan met kinderen die niet goed kunnen communiceren Congres Passende Kinderopvang 24 mei 2018 Utrecht Kom maar in de kring Het verhaal van de Boeroe Kort voorstellen Kitty ter Doest Logopedist / Consulent
Nadere informatieLES 3 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Laaggeletterdheid en kinderen
LES 3 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Laaggeletterdheid en kinderen Laaggeletterdheid Bron: refdag.nl Terugblik op de vorige les Wat is je bijgebleven over laaggeletterdheid? Ben je een Jos tegengekomen? Kijk
Nadere informatiePlak hier een foto van jou in verwachting.
Plak hier een foto van jou in verwachting. DIT ZWANGERSCHAPSDAGBOEK IS VAN: ADRES: WOONPLAATS: GEBOORTE UITGEREKEND OP: NAAM VAN DE PARTNER: GEBOORTE BROERTJES EN ZUSJES VAN DE BABY: GEFELICITEERD! JE
Nadere informatieTaal Verrijkt aanbod voor laaggeletterden, inburgeraars en anderstaligen. Bibliotheek Rijn en Venen 2013
Taal Verrijkt aanbod voor laaggeletterden, inburgeraars en anderstaligen Bibliotheek Rijn en Venen 2013 Bibliotheek Rijn en Venen 9 vestigingen 5 gemeentes 150.000 inwoners 27.750 bibliotheekleden Collectie:
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg interventies. Pre- en postnataal
Jeugdgezondheidszorg interventies Pre- en postnataal Prenatale zorg; hoe is dat geregeld!? Het is belangrijk om de zwangere goed voor te bereiden op de bevalling en de komst van een baby. Soms zijn bij
Nadere informatie15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW
15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW Agenda 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid 3. Therapietrouw 4. Pilots 5. Vragen? Overal had ik er last van. Bij de bibliotheek, het stadhuis,
Nadere informatieLES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID. Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen
LES 2 LESMODULE LAAGGELETTERDHEID Herkennen van laaggeletterdheid en doorverwijzen Laaggeletterdheid Terugblik les 1 wat is laaggeletterdheid en wat betekent laaggeletterdheid bij ouders voor de kinderen?
Nadere informatie