Zalig Kerstmis. En veel voorspoed en geluk in het Nieuwe Jaar

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Sembuh Wetan December 2016 Beste vrienden en bekenden, o.a. in Zutphen en Amersfoort, en familie, Eer aan God in den hoge, en op aarde vrede onder de mensen in wie Hij welbehagen heeft (Lc. 2,14). Met dit bijbelcitaat wensen wij jullie allemaal om te beginnen een Zalig Kerstmis En veel voorspoed en geluk in het Nieuwe Jaar We blijven hopen op vrede, maar de situatie in Indonesië en op vele plaatsen in de wereld, wordt op dit moment gekenmerkt door toenemende intolerantie en onzekerheid wat er in de toekomst gaat gebeuren. De democratie in Indonesië wordt op dit moment getoetst via de rechtszaak tegen Ahok, zoals ik al kort in de vorige nieuwsbrief heb beschreven en door een nieuw fatwa van de MUI, Majelis Ulama Indonesia, (de Raad van Islamitische geestelijken/ wetgeleerden in Indonesië). Op de UKDW hebben we er zelf ook mee te maken gehad. Ik zal dit uitgebreid beschrijven Daarna wil ik nog even terugblikken op mijn activiteiten in het afgelopen semester en tot slot heel kort het familienieuws. Democratie getest. De rechtszaak rond Ahok roept nog steeds de nodige spanningen op in Indonesia. Op vrijdag 2 december is er in het centrum van Jakarta bij het nationale monument, ook niet ver van het presidentiële paleis een gebedsmorgen georganiseerd door de FPI, (Front Pembela Islam= Front van de Verdedigers van de Islam) samen met de MUI om te bidden voor volmaakte vrede als Doa Bela Islam 3 (=Gebed om de Islam te verdedigen 3). De gebedsmorgen werd afgesloten met het verplichte middaggebed op vrijdag, waarbij ook de president, de vicepresident en een aantal ministers, o.a. de minister van godsdienstzaken, aanwezig waren. Dat laatste wordt dubbel geïnterpreteerd. Een groep vindt het slecht dat de president erbij was, omdat dat de schijn zou geven dat hij de fundamentalistische Islam steunt, anderen zeggen dat hij het juist gedaan heeft als teken, dat er genoeg gedemonstreerd is, hij als president ook Moslim is, maar dat het langzamerhand afgelopen moet zijn met demonstraties als deze. De volgende dag is er een grote demonstratie geweest, beginnend op dezelfde plaats en vandaar via de Jl Thamrin, naar de Rotonde bij Hotel Indonesia, van degenen die het niet eens zijn met deze fundamentalistische Moslim bewegingen. Dit was een demonstratie voor het nationale motto van Indonesië Bhinneka Tunggal Ika (Eenheid in Verscheidenheid), een demonstratie voor tolerantie tussen alle groepen, culturen en godsdiensten. Op de eerste dag van de rechtszaak tegen Ahok zat de rechtszaal vol met aanhangers van de FPI en de MUI en buiten stonden enkele duizenden demonstranten van dezelfde bewegingen. Een rechtszaak hoort neutraal te zijn, maar deze groepen zorgen ervoor dat de rechters voortdurend geïntimideerd worden door applaus te geven bij het vermelden van de godsdienstige smaad door Ahok en boe te roepen, als hij zich wil verdedigen tegen de aanklacht. Dus het is de vraag in hoeverre de rechters een objectieve beslissing kunnen nemen. De beschuldiging voor smaad is dat Ahok de Koran, het Heilig Boek van de Islam een leugen genoemd zou hebben. In Surat Al-Maida, 5 vers 51 staat o.a. O gij die gelooft neemt u niet de joden en christenen tot verbondenen...god leidt waarlijk niet recht de onrechtdoende lieden. In de democratische verkiezingscampagne wordt volgens Ahok deze

2 tekst vaak misbruikt door Moslimleiders om Moslims te verbieden een Christen te kiezen a;s politieke leider in zijn geval als Bupati (op Belitung) of als gouverneur (in Jakarta). Maar de huidige situatie is nu anders dan ten tijde van de profeet Mohammed. Omdat deze tekst vaak tegen Ahok gebruikt werd heeft hij zich laten verleiden om te zeggen, dat zo n tekst in de huidige democratische tijd niet meer van toepassing is, dat het een leugen is om deze tekst tegen hem te gebruiken. In zijn verweer maakte hij duidelijk dat hij als bupati en als gouverneur al veel voor Moslims gedaan heeft, dus in feite de Islam erg waardeert en waar nodig de helpende hand biedt. We hopen dat de rechters een objectieve beslissing kunnen nemen en niet zwichten voor de druk van de genoemde presiegroepen. De situatie rondom de penistaan (smaad) van Ahok heeft ook in Yogya invloed. Op 7 december heeft de UKDW 'bezoek' gekregen van 2 leden van het FUI (Forum Ummat Islam, een Moslim groep in Yogyakarta, als je het uitspreekt krijg je het Nederlandse foei!) met het verzoek om een reclamebord voor het aantrekken van nieuwe studenten met daarop o.a. een studente, die uitstekend gepresteerd had, met een hoofddoek op, om dat voor 12 uur weg te halen, omdat het in de samenleving irritaties zou oproepen dat een Christelijke universiteit met een muslimah reclame maakt. Om u. kwamen er 6 leden van de FUI om te kijken of er al gehoor aan het 'verzoek' gegeven was. Toen heeft de rector (Henry Feriadi) intern een vergadering belegd en het bord weg laten halen, met de opmerking dat het al drie maanden oud was en aan vervanging toe was. De volgende dag heeft hij een persconferentie gegeven om dit nieuws naar buiten te brengen. De FUI is ook bij de katholieke Universiteit Sanata Dharma geweest, die (via Romo Sunabar) hebben gezegd, dat ze een universiteit zijn voor de hele Indonesische samenleving, studenten uit alle streken van Indonesië hebben met allerlei verschillende godsdiensten en die hebben de borden niet weggehaald. De UKDW heeft 7% Islamitische studenten (op een totaal van 3800 studenten) en is van plan om uit te blijven dragen, dat we een universiteit zijn voor de pluralistische Indonesische samenleving. Het is nu belangrijk dat de UKDW en USD samen een lijn trekken en elkaar niet over en weer beschuldigen verkeerd gehandeld te hebben. De Binnenlandse Veiligheidsdienst en de politie zijn door de UKDW op de hoogte gesteld van deze intimidatie met het verzoek om op te treden. Er is inmiddels al het nodige overleg geweest, waar ik als lid van het PSAA ook even bij betrokken ben geweest. Volgens de politie gaat het om een soort groep van vrijmannen; die op zoek zijn naar geld en waarschijnlijk gesteund worden door een jongere broer van de Sultan, die het niet eens is met zijn beleid. In het overleg hebben we de mogelijkheid geopperd om mogelijk in januari een tocht pro godsdienstig pluralisme te houden. Beginnen bij de kraton, het paleis van de Sultan, tevens gouverneur van Yogyakarta, vandaar naar de moskee mesjid agung, katholieke kerk Kidul Loi, een Boeddhistisch/Chinese Klenteng en de protestante GPIB kerk om te laten zien dat we pro pluralisme zijn samen met de UGM, ICRS, SRCS, UIN, UKDW, mogelijk Interfidei, en als het kan ook Sanata Dharma en eventueel andere katholieke en christelijke universiteiten die pro pluralisme zijn. We zijn dus benieuwd hoe het allemaal verder gaat lopen, hier in Yogya en met de verkiezingen van een nieuwe gouverneur in Jakarta. Een ander probleem is geschapen door de MUI. Die hebben op 14 december een fatwa (soort religieuze wet) uitgevaardigd dat personeelsleden die Moslim zijn in winkelcentra niet gedwongen mogen worden om kerstkleding te dragen, zoals een kerstmuts op te zetten of zich te kleden als Santa Claus, Sinterklaas. Het gevolg daarvan is dat op een aantal plaatsen moslim organisatie begonnen met razzia s in winkelcentra. Daarop heeft de president wel

3 gereageerd. Op de eerste plaats heeft de MUI een reprimande gekregen in de zin dat ze vóór ze zulke fatwa s uitvaardigen overleg moeten plegen met de politie. Dus heeft hij bevel gegeven dat voortaan een hoge politiebeambte aanwezig moet zijn als de MUI een fatwa wil uitvaardigen, om de consequenties daarvan te kunnen beoordelen. Verder heeft de president de politie opdracht gegeven om op te treden tegen maatschappelijk organisatie die eigen rechter spelen en o.a. razzia s houden in winkelcentra. In Solo is in een restaurant een groep van Moslims naar binnen gegaan en heeft de zaak vernield. 5 leden van die groep zijn door de politie gearresteerd. In Sragen wilde de plaatselijke leider van de FPI een winkelcentrum binnengaan met een groep, maar dat is ook door politieoptreden voorkomen. Het is dus duidelijk dat er op dit moment een soort machtsstrijd aan de gang is tussen de fundamentalistische Islam, die niet geregeerd wil worden door Christenen en vinden dat Christelijke commerciele tradities rond Kerstmis ook verboden moeten worden. In het verleden heeft de MUI ook al een fatwa uitgevaardigd, dat Moslims Christenen geen zalig Kertmis mogen wensen, omdat ze daarmee in feit erkennen dat Jezus de Zoon van God is, terwijl volgens de Islam Isa Almasih een grote profeet is, maar geen Zoon van God kan zijn, want niets kan gelijkgesteld worden met God. Het lijkt inderdaad om de democratie te gaan. Er zijn geruchten, dat Rahmawati dochter van Soekarno, de zus en vijand van Megawati (leider van de regeringspartij PDIP, voormalig president) achter de onlusten, na het vredesgebed Bela Islam 3, op 2 december zou zitten. Verder gaan er geruchten, dat de vorige president SBY veel geld uitgeeft voor dergelijke demonstraties, zodat zijn zoon gekozen kan worden als de nieuwe gouverneur van Jakarta. Maar doel is mogelijk ook om de poten onder de stoel van President Jokowi, die Ahok mee naar Jakarta gebracht heeft als running mate toen hij gouverneur werd van Jakarta, weg te zagen. Kortom veel intimidatie in de zaak Ahok en blijkbaar durft de moderate Islam zich niet duidelijk uit te spreken pro Ahok op basis van de hermeneutiek die ze toepassen op de Koran, teksten contextueel uitleggen, en zo in feite kunnen aangeven dat Ahok gelijk heeft om te zeggen dat een tekst van de Koran niet gebruikt mag worden in een modern democratisch proces om Moslims te beïnvloeden geen Christen te kiezen!. In het dagelijks leven valt dit echter wel mee, want ik heb al van verschillende (moderate) Moslims kerstwensen gehad met erbij de wens dat ze hopen dat deze trieste situatie in Indonesië op dit moment snel ten einde komt en mensen van verschillende godsdiensten en geloven weer vreedzaam samen kunnen leven. Daarnaast is er nog steeds de angst voor terroristische aanvallen in Indonesië. Een geplande aanslag op het presidentiële paleis bijna twee weken geleden is op de vooravond voorkomen door het arresteren van degenen die de aanslag voorbereid hadden. Vervolgens zijn er op 21 december weer een aantal terroristen door de politie opgepakt en zijn er zelfs drie neergeschoten. Er is een nieuwe terroristische groep actief, met de naam Jemaah Ansharut Daulah, die geleid wordt door Bahrun Naim die een band heeft met ISIS. Het wordt dus toch een wat onrustige Kerstmis hier in Indonesië. Maar de president heeft de verzekering gegeven, dat iedereen veilig Kerstmis kan vieren. Mijn activiteiten het afgelopen semester. Voor mij is het afgelopen semester wat colleges betreft erg gevarieerd geweest. De tweede jaars volgde het college pentekostalisme en charismatische beweging. Dit college is vooral

4 bedoeld om ze kennis te laten maken met verschillende charismatische kerken en pinkstergemeente. Het was een leuk college. Ze mochten elke keer het college beginnen met een lied van charismatische kerken, die ze blindelings weten te vinden op internet. Daarna 33 deelnemers verdeeld in 7 groepen die elk een kerk mochten uitkiezen en ook de taak kregen om per groep een deel van de te behandelen stof te presenteren en een andere groep mocht daar dan commentaar op geven. Daarnaast ruimte om kerken te bezoeken. Voor mij aantrekkelijk omdat op deze wijze bleek dat er een grote variatie is. De kleinste kerkgemeenschap die geanaliseerd werd was een groep van personen die bij elkaar komen in een restaurant, waarvan de eigenaar ook tot die kerk behoort. Jezus had 12 leerlingen, voldoende om een kerkgemeenschap te beginnen. De Pinkster gemeente was ook niet al te groot en werkt goed oecumenisch samen met de mainstream GKJ (Christelijke Javaanse Kerk). Daarnaast waren er kerken met enkele honderden leden, maar ook kerken met meer dan duizend leden, één speciaal gericht op jongeren, een andere met twee afdelingen één voor de meer volwassen kerkgangers en één voor de jongeren, een kerk die centraal vanuit Solo beheerd en geregeld wordt. De studenten hebben zo ervaren, dat dergelijke kerken geen concurrenten zijn, maar dat ze veel positieve elementen hebben waar de mainstream kerken van kunnen leren. Het college methodologie voor sociaal en theologisch onderzoek dat ik met collega, Handi, gegeven heb heeft ons wat duizelig gemaakt. Voorheen was het een college als voorbereiding op sociale theologie. Nu was het de bedoeling de vierdejaars studenten te helpen met hun onderzoeksmethoden voor het gaan schrijven van hun scriptie, terwijl ze tegelijkertijd een college hadden om hun proposal voor het schrijven van hun scriptie klaar te maken. We hebben in de eerste colleges aangegeven waarmee je rekening moet houden als je onderzoek gaat doen. Een topic kiezen en daar dan alle ins en outs van bekijken om te preciseren wat je precies wilt gaan onderzoeken. Daarna hebben we de groep verdeeld. Wijzelf hebben het kwantitatief en kwalitatief veldonderzoek voor onze rekening genomen. Daarnaaast heeft een andere docent methode voor literatuuronderzoek op zich genomen en een exegeet verschillende methoden voor exegese laten zien. Dat betekende dat de studenten in feite steeds moesten presenteren wat ze in hun scriptie zouden gaan behandelen en welke methode ze daarvoor zouden gebruiken. Vervolgens hebben ze een maand de kans gekregen om hun proposal te schrijven, dat ze daarna in twee verschillende colleges weer gepresenteerd hebben. Bij ons de onderzoeksmethode. Wij hebben de indruk, dat dit college niet zo efficient is, omdat onderwerp en methode niet gescheiden kunnen worden. Dit moet dus geëvalueerd worden. Voor de masterstudenten heb ik het college theologie van de godsdiensten gegeven, waarbij studenten verschillende modellen via presentaties moeten behandelen en bediscussiëren. Het niveau in dit college was zeer verschillend. Enkele studenten, vooral van de Molukken, zijn meteen na hun baccalaureaatsstudie aan een masterstudie begonnen, omdat er daar teveel afgestuurde theologiestudenten zijn en het jaren kan duren voor je vicaris en dominee kunt worden. Daarnaast een aantal dominees, die al pastorale ervaring hebben, ook met interreligieuze contacten. Maar ik vind het altijd boeiend om de studenten de nodige modellen aan te bieden, zodat ze min of meer gedwongen worden om de sterke en de zwakke kant van elk model te zien en vervolgens te kiezen welk model voor hun eigen context het meest geschikt is.

5 Verder hadden we dit semester een speciale gast, die vroeger zijn sporen verdiend heeft als uitgezonden medewerker als docent in Kupang en in Jakarta, Henk ten Napel, die o.a. een interessante lezing heeft gegeven op de UKDW in goed Indonesisch over de oudste protestantse kerk van Nederland in Londen, waar hij een aantal jaren gewerkt heeft, dat een artikel wordt voor GEMA en een college gegeven over ethiek en de bijbel bij een collega. Wat het schrijven van artikels betreft: ik ben bijna klaar met een artikel over gastvrijheid als basis voor goede verhoudingen tussen Moslims en Christenen. Komend semester moet ik nog twee artikelen schrijven. Eén over de spiritualiteit van Pinkstergemeenten en de Charismatische Beweging voor een boek in het kader van 500 jaar reformatie. Verder een artikel over missiologie op Java gezien vanuit de bijbel. Als PSAA hebben we ook de nodige activiteiten, die soms wat langer duren dan gepland zoals een boek over de horizons van godsdiensten en godsdienstige bewegingen om te laten zien, dat godsdienst breder is dan de 6 door de regering erkende godsdiensten. We hopen dat we in januari alle artikelen klaar hebben om het boek met de lezingen van SITI van dit jaar uit te geven. Wij als leden van het PSAA worden verondersteld daar ook een artikel voor te schrijven (artikel over gastvrijheid). De voorbereidingen voor SITKI (intensieve studie over de Islam en Christendom) met als deelnemers met dominees en Moslim leiders, gepland voor juli volgend jaar, lopen nog niet, mede vanwege de spanningen die er op dit moment in Indonesië zijn, zodat we nog geen ovewrleg hebben kunnen plegen hierover met het Dialogue Centre van de UIN. In januari hopen we verder te kunnen gaan met het project de-radicalisatie, subgroep media met een soort forum groep discussie over de termen die we voor dat onderzoek gaan gebruiken op basis van een analyse van artikelen over het onderwerp, die gedurende één maand verschenen zijn in drie verschillende kranten. Tot Slot. Ik heb gisteren op de laatste werkdag de correctie van het afgelopen semester afgewerkt, zodat ik nu echt een beetje Kerstvakantie kan gaan houden. We zijn van plan om volgende week vier dagen naar West Java, Kalimenir, te gaan om te kijken hoe het met de ouders en de zus van Tuti en verdere familie gaat. Hoe het is met de waterput en hoe het huis verder opgeknapt is. Devi heeft haar eerste rapport op de SMP gekregen. Dat viel nog niet tegen. Wel heeft ze drie vakken waar ze nog een extra taak voor krijgt om het cijfer te halen (75) dat vereist is. We zijn ook blij dat Junengsih op dit moment sinds drie dagen werk gevonden heeft, wel niet in de gezondheidszorg, waar ze de nodige sollicitaties gedaan heeft, maar in een winkel, die allerlei huishoudelijke spullen verkoopt als emmers, matrassen, droogrekken e.d. Daarnaast hopen we wel voor haar dat ze toch eens benaderd wordt door een ziekenhuis, kliniek, gezondheidscentrum waar ze gesolliciteerd heeft om werk te kunnen doen overeenkomstig haar opleiding. Wij wensen jullie als familie tot slot allemaal nogmaals gezegende Kerstdagen en veel heil en zegen in het Nieuwe Jaar toe! Kees de Jong.