Hoe zal de klimaatsverandering Antwerpen veranderen?

Transcriptie

1 Page 1 of 5

2 Het raakt de poolkappen, tropische eilanden, gletsjers en steden hier ver vandaan, maar toch niet Antwerpen? Het blijft lastig om het ons voor te stellen dat ook Antwerpen wel eens gevolgen van de klimaatsverandering zou kunnen voelen. Warmere en langere zomers misschien?, grinniken we dan en we gaan weer over tot de orde van de dag. Wat moet je anders? We kunnen er toch niks tegen doen, haalt iemand zijn schouders op. Maar om welke risico s gaat het dan? Wat staat ons te wachten? Page 2 of 5

3 Antwerpen als bakplaat Vooreerst willen we ons voorbereiden op de hitte. Prachtig zonnige zomerdagen enindian summers hebben hun charme - dat spreken we niet tegen - maar langdurige hitte kan zwaar doorwegen op een stad als Antwerpen. Vooral hoogbejaarden en piepjonge kinderen, zieken en armen die zich geen koele huizen kunnen veroorloven, hebben het lichamelijk moeilijk tijdens zo n periodes. Zij flaneren niet van terras naar terras, van koel wit wijntje naar airco, maar slepen zich door de dag. Het aantal sterfgevallen neemt dan ook toe als er hittegolven over de stad spoelen. Ook de rest van de bevolking gaat dan overigens anders leven, we worden wat lomer en blijken toch minder productief. Gebouwen, machines, wegen en bruggen kreunen onder de hitte. Asfalt gaat smelten, ijzer zet uit en ook muren hebben het lastig wanneer ze langs buiten opwarmen en van binnen worden afgekoeld. Is dat een reëel risico? Jammer genoeg wel. Wetenschappers van Vito [1] voorspellen steeds meer en langere hittegolven. Hebben we nu elk jaar wel een hittegolven van een viertal dagen, tegen 2100 verwachten we er jaarlijks wel een stuk of drie die wekenlang kunnen aanslepen. Antwerpen krijgt het trouwens zwaarder te verduren dan de omgeving. Door de grote aanwezigheid van beton, steen en asfalt is Antwerpen een hitte-eiland: een steengrill die traag afkoelt. Nu al is het in de stad doorgaans 3 tot 4 graden warmer dan op het platteland. Over vijftien jaar bakt de stad 8 tot 9 graden heter dan de omgeving. Wolkbreuken veroorzaken files van water Dezelfde opwarming van de aarde die voor die hittegolven zorgt, zorgt er ook voor dat de lucht meer water in zich kan opnemen die ze er dan in één korte bui kan uitgieten. We kennen ze intussen al, die fikse stortbuien die de straten blank zetten en rivierpeilen alarmerend doen stijgen. De hinder die dit met zich meebrengt hoeven we vast niet te beschrijven. Is dat een reëel risico? Onderzoekers van de KUL hebben dit recent onderzocht [2] voor Antwerpen : korte maar zeer hevige wolkbreuken komen steeds vaker voor. Bovendien zullen ze ook steeds heviger worden en tot 90% meer water over ons uitkappen. Dat is in Antwerpen een lastig probleem, want onze ondergrond kan zoveel water niet op zo n korte tijd verwerken. Het lijkt wel de Kennedytunnel, maar dan voor water. Ons rioolnet krijgt het niet op tijd weg, en ook de bodem slaagt er niet in om het snel op te nemen. Antwerpen heeft immers een van de meest verharde stadsoppervlaktes [3] van Vlaanderen. Meer dan 40% van onze stadsoppervlak is verhard. Het water kan de grond niet in. Dit versterkt trouwens dat Page 3 of 5

4 droogteprobleem van daarnet: als het al regent, neemt de grond het niet op. Zullen we schelden op de Schelde? De meeste klimaatverhalen in andere steden gaan over overstromingen door stijging van de zeespiegel of rivierpeilen. Met een getijdenstroom als de Schelde door het hart van onze stad, lijkt dat ook één van de grootste risico s. Als de zeespiegel stijgt, beïnvloedt dat de Schelde in Antwerpen, wat de kans op overstroming bij springtij verhoogt, terwijl zware regenbuien de rivier regelmatig flink zullen doen aanzwellen. Is het een reëel risico? Het zou inderdaad een groot risico vormen als we er niks aan deden. Maar net daar zijn we al jaren mee bezig. Als sinds de fameuze overstromingen van 1977 verlaagt het Sigmaplan de kans op overstroming tot een minimum. De ingenieurs van dat plan proberen de stad zelfs te beschermen tegen situaties die slechts uiterst zelden, eens om de vijfhonderd jaar, voorkomen. Dat lijkt dus behoorlijk veilig. Toch kan die eens om de vijfhonderd jaar ook morgen zijn Geen paniek, maar wel gepast reageren Panikeren is inderdaad niet efficiënt, maar een vooruitziende stad houdt wel rekening met de risico s. En die zijn er. De klimaatsverandering is een feit en brengt zelfs in de meest optimistische scenario s risico s met zich mee. De kunst bestaat erin die risico s zo goed mogelijk in te schatten om er gepast maatregelen tegen te nemen. En met gepast bedoelen we dat we niet alleen rekening houden met de dagelijkse weersomstandigheden, maar ook met extreme maar toch reële dreigingen. Als we die zonder al te veel kleerscheuren kunnen incasseren en veerkrachtig en snel weer overeind komen, dan noemen we ons voortaan klimaatrobuust. Op naar een klimaatrobuust Antwerpen Als stadslaboranten gaan we op zoek naar manieren om de stad, de bewoners en de bedrijven weerbaar te maken tegen deze risico s. Hoe kunnen we ons hitte-eiland koel houden? Hoe kunnen we regenwater opvangen en laten insijpelen? Hoe kunnen we de verharding doorbreken? Een stevige uitdaging, waar we alvast in de Sint-Andrieswijk experimenterend [4] antwoorden voor willen verzinnen. Page 4 of 5

5 Bron URL: Links [1] [2] [3] ting/ [4] Page 5 of 5