Advies. Leren en werken: naar een krachtige leerweg. Brussel, 16 september SERV_ADV_ _evaluatielerenenwerken

Transcriptie

1 Advies Leren en werken: naar een krachtige leerweg Brussel, 16 september 2013 SERV_ADV_ _evaluatielerenenwerken Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T F info@serv.be

2 Leren en werkenl Adviesvraag: advies op eigen initiatief Decretale opdracht: overleg Goedkeuring raad: 16 september

3 De heer Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Koning Albert II laan BRUSSEL contactpersoon ons kenmerk Brussel SERV_BR_ _evaluatielerenenwerken_adv / Leren en werken: naar een krachtige leerweg Mijnheer de minister, Het stelsel van Leren en Werken zou de best of both worlds kunnen en moeten bieden aan die jongeren die leren en werken combineren. Het decreet van 2008 zorgde voor hervormingen in het DBSO en in de Leertijd met als doel leerlingen een arbeidsmarktgerichte leerweg aan te bieden op maat. Of en in welke mate die doelstellingen zijn gehaald zal de evaluatie uitwijzen die recent werd toegekend en waarvan de resultaten in het voorjaar van 2014 verwacht worden. Zoals u weet heeft Leren en Werken steeds op de bijzondere aandacht van de raad kunnen rekenen. De raad wenst met dit advies op eigen initiatief enkele elementen aan te reiken voor de evaluatie die, naar de raad wenst, aanwijzingen zal geven voor versterkende bijsturingen aan het stelsel, in de volgende legislatuur. Leren en Werken moet kunnen uitgroeien tot een kwalitatieve, kwalificerende leerweg die aangepaste leer- en begeleidingsstijlen hanteert binnen arbeidsmarktgerichte opleidingen om zodoende jongeren een vlotte instroom op de arbeidsmarkt en in de samenleving te bieden. De cijfers van het voltijds engagement en van de VDAB met de schoolverlatersenquête tonen aan die instroom vandaag niet voor alle jongeren verzekerd is. Het gaat om een groep laaggeschoolde jongeren bij uitstek die het risico lopen om op jonge leeftijd in de langdurige werkloosheid te verzeilen. Het advies gaat kort in op enkele voor de raad belangrijke aspecten van het stelsel waar verbeteringen mogelijk zijn zoals de monitoring, de screening en oriëntering, de trajectbegeleiding, het voltijds engagement, het opleidingsaanbod, de samenwerking en de overlegplatformen en tenslotte de uitstroom en de opvolging na de uitstroom. De raad kijkt uit naar uw reactie op ons advies en uiteraard zijn de sociale partners steeds bereid tot verder overleg over de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt in het algemeen en het stelsel van Leren en Werken in het bijzonder. Hoogachtend Pieter Kerremans administrateur-generaal Ann Vermorgen voorzitter kopie: Minister Muyters 3

4 Inhoud Krachtlijnen... 5 Advies Achtergrond van het advies Korte historiek van Leren en Werken De verlenging van de leerplicht tot Deeltijds onderwijs wordt Leren & Werken Doelstellingen in het decreet Leren en Werken Uitgangspunten Leren en Werken: visie SERV Belang van monitoring Monitoring van het profiel Monitoring van trajecten en trajectbegeleiding Monitoring van het voltijds engagement Monitoring van de uitstroom Belang van screening en oriëntering Belang van werkplekleren Doelstellingen decreet: realisatie Het voltijds engagement Traject op maat Kwalificering Andere aspecten van operationalisering van het decreet Samenwerkingsverbanden en afstemming Regie Regionale overlegplatformen Financiering Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vragen en suggesties Referentielijst Bijlage

5 Krachtlijnen Met dit advies op eigen initiatief wil de raad een eerste input leveren voor de evaluatie die in het najaar van 2013 zal opstarten. De raad formuleert enkele suggesties voor het beleid zie punt 9. Het opzet van het decreet van 2008 blijft voor de raad van kracht: het voltijds engagement voor zoveel mogelijk jongeren realiseren, de afstemming tussen het deeltijds beroepssecundair onderwijs, de leertijd en de deeltijdse vormingen vergroten mét behoud van de meersporigheid, een traject op maat van elke jongere aanbieden en elke jongere een volwaardige kwalificatie aanreiken. Dit draagt bij tot het realiseren van de voor de raad belangrijke uitgangspunten voor het stelsel van Leren en Werken: Leren & Werken is een kwaliteitsvolle, kwalificerende, volwaardige leerweg. Leren & Werken biedt een antwoord op de leerstijlen en begeleidingsnoden van zijn leerlingen. Dit vertaalt zich in een correcte oriëntering, trajectbegeleiding en aangepaste methodieken en leervormen. Leren & Werken biedt een voldoende opstap naar de arbeidsmarkt en naar een leven lang leren. Er worden arbeidsmarktgerichte opleidingen aangeboden mét (alternerende) werkervaring en er gebeurt een warme overdracht tussen onderwijs en VDAB. Goede monitoring is nodig om een degelijk beleid te kunnen voeren. Er zijn veel data (bvb. over het voltijds engagement) maar die zijn versnipperd en niet altijd eenvoudig te interpreteren. Er zijn aanwijzingen dat het profiel van de leerlingen/cursisten wijzigt. Zo stromen meer + 18 jarigen en nieuwkomers in. Er ontbreekt een toegankelijk globaal inzicht in het verloop van het traject van jongeren in Leren en Werken. De cijfers over voltijds engagement gaan om momentopnames die niet toelaten na te gaan welk traject de jongeren afleggen. De informatie zou beschikbaar moeten zijn gezien de verplichte registratie in Mijn Loopbaan maar dit wordt nog niet volledig gerealiseerd door alle centra. De raad wenst dat de evaluatie onderzoekt hoe trajecten gemonitord kunnen worden met respect voor de privacy, hoe de centra de functie van traject- en tewerkstellingsbegeleider invult en hoe ze netwerken uitbouwen met sectoren en bedrijven. Een aanzienlijke groep leerlingen uit het DBSO, nl of 14,2%, die geacht worden klaar te zijn voor een job in het normaal economisch circuit vinden geen werkplek (cijfers van 1 feb. 13). Nog eens ca 600 jongeren kunnen ook niet starten in één van de andere fases waaraan ze zijn toegewezen omdat er onvoldoende plaatsen beschikbaar zijn. Binnen leren en werken moeten de leer- en werkcomponent op elkaar zijn afgestemd, het gaat immers om een beroepsopleiding. Jongeren hebben heel veel te leren op de werkplek en sectoren en bedrijven zien hen open bloeien op de werkvloer. Maar de component leren en de component werken sluiten vaak niet bij elkaar aan. Ook op het vlak van de kwaliteit van werkplekleren kan nog een en ander gebeuren. 5

6 14,5% van de schoolverlaters uit de Leertijd zijn na één jaar nog werkzoekend; 4,8% had nog geen enkele werkervaring kunnen opdoen in dat jaar. 26,8% van de schoolverlaters uit DBSO was na één jaar nog werkzoekend; 3,8% had in dat jaar geen enkele werkervaring. Er ontbreekt nog steeds een gedragen en gevalideerd screeningsinstrument. Het instrument dat door de VDAB werd ontwikkeld wordt veeleer pro forma ingevuld of de centra gebruiken eigen screeningsinstrumenten. Het is momenteel onduidelijk wat de screening precies inhoudt. Spijbelen blijft een groot probleem. Een innovatief en aantrekkelijk aanbod van opleidingen en een goede spreiding van het aanbod is noodzakelijk. Het opleidingsaanbod dient aan te sluiten bij de leefwereld van de jongeren én bij de arbeidsmarkt. Daarom is het noodzakelijk dat sectoren centraal sterk betrokken worden bij de uitbouw van het aanbod en dat de onderwijsverstrekkers goed afstemmen met de regionale arbeidsmarktactoren zodat werkervaringsplaatsen verzekerd kunnen worden. Het unieke van Leren en Werken dient er uit te bestaan dat onderwijsactoren en arbeidsmarktactoren (cf. sectoren) samen werken aan kwalificerende trajecten voor jongeren en jongvolwassenen die willen leren op de werkplek liever dan in een schoolse context. In het schooljaar behaalden zo n 734 leerlingen/cursisten een diploma secundair onderwijs. Het behalen van de onderwijskwalificatie moet het resultaat zijn van een kwaliteitsvol leertraject. Het effect van de mogelijkheid van het behalen van een kwalificatie of diploma is duidelijk: wie een diploma van het secundair onderwijs behaalde heeft een kans van één op zes om na één jaar werkzoekend te zijn. Voor wie geen algemene kwalificatie of enkel 2de graad behaalde is die kans één op drie. Er kan nog aanzienlijke vooruitgang geboekt worden bij de warme overdracht. De registratie in Mijn Loopbaan kan vollediger en sneller. De warme overdracht en het voltijds engagement kunnen versterkt worden door het realiseren van het tweemaandelijks overleg, een ondersteuning door de VDAB van de trajectbegeleiding op school, meer job- en taalcoaching bij de instap in het normaal economisch circuit. De ROP s zijn vragende partij voor meer slagkracht. Vaak blijft het overleg beperkt tot het verdelen van middelen en is er weinig animo om over andere thema s samen te werken. De dagelijkse werking van de centra blijft buiten de invloedsfeer van het ROP. Het versterken van de complementariteit tussen de verschillende sporen binnen Leren en Werken is echter een opdracht die grotere slagkracht vraagt en dus een reflectie over de opdrachten en de rol van de ROP s. 6

7 Advies 1. Achtergrond van het advies Het decreet van 10 juli 2008 betreffende het stelsel van leren en werken in de Vlaamse Gemeenschap voorzag dat het decreet in 2013 (na vijf jaar) geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd zou worden. De SERV betreurt dat de evaluatie van het decreet vertraging heeft opgelopen en dat de resultaten pas ten vroegste voorjaar 2014 gekend zullen zijn. Dat houdt in dat bijsturingen pas zullen kunnen ingaan vanaf het schooljaar Onderwijshervormingen vragen tijd. Echter, de leerlingen die vandaag in het stelsel school lopen hebben recht op onderwijs dat hen alle kansen biedt en daarvoor zijn bijsturingen aan het stelsel van leren en werken nodig. Dat blijkt ook uit het jaarlijks rapport van de Onderwijsinspectie van 2013, wat een zéér kritische analyse maakt van de uitvoering van het decreet leren en werken: Niet alle jongeren vinden hun draai in het voltijds secundair onderwijs. Voor hen kan het stelsel van leren en werken een uitweg bieden. Of toch niet? Het landschap van leren en werken is divers, maar oogt niet fraai. Doel en resultaat van het gevolgde traject zijn vaak onduidelijk. Als de overheid echt een alternatief wil aanbieden met een gelijkwaardige studiebekrachtiging, dan moet ze de verdere ontwikkeling opvolgen en ondersteunen. 1 Met dit advies op eigen initiatief wil de raad een eerste input leveren voor de evaluatie die in het najaar van 2013 zal opstarten. Het advies schetst kort de historiek van leren en werken, de doelstellingen van het decreet van 10 juli 2008 en de mate waarin de zaken die voor de interprofessionele sociale partners van belang zijn met de hervorming gerealiseerd zijn. De raad formuleert enkele (voorlopige) suggesties. De raad wenst ook een inbreng te kunnen doen in de evaluatie die in het najaar zal opstarten en kijkt vol verwachting uit naar de uitkomsten van de evaluatie. Eerdere adviezen waar dit advies bij aansluit: Advies over de Discussienota Leren en Werken op vraag van minister Vandenbroucke van 17 januari 2007 Advies stelsel van leren en werken in de Vlaamse Gemeenschap op vraag van minister Vandenbroucke van 2008 Advies (op eigen initiatief) over de evaluatie van het decreet betreffende het stelsel van Leren en Werken van Vlor en SERV van 5 juli 2010 dat anticipeerde op de evaluatie van Los van de evaluatie van het decreet en de operationalisering ervan wenst de raad zijn appreciatie uit te drukken voor de leerkrachten, trajectbegeleiders en coördinatoren die zich elke dag inzetten binnen Leren en Werken zodat hun leerlingen bagage verwerven 1 Onderwijsspiegel 2013, Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, 2013, pag. 48 7

8 voor de complexe en veeleisende omgeving die de samenleving en de arbeidsmarkt vandaag zijn. Als input voor dit advies baseerde de SERV zich o.a. op het verslag van de onderwijsinspectie ( Onderwijsspiegel 2013 ) en gesprekken met sectoren, de Dienst voor Beroepsopleiding (DBO), enkele voorzitters van de Regionale Overlegplatformen en de VDAB. 2. Korte historiek van Leren en Werken 2.1. De verlenging van de leerplicht tot 18 De discussie over de verlenging van de leerplicht sleepte enkele decennia aan. Al in juni 47 was er een voorstel om de leerplicht te verhogen van 14 naar 15 jaar. Er zouden nog verschillende initiatieven volgen in 1953, 1964 en De voorstanders van een verlenging argumenteerden dat de algemene en de beroepsvorming moesten bevorderd worden gelet op de hogere eisen door het beroepsleven. De tegenstanders waren van mening dat niet alle leerlingen in staat waren om tot hun 15 onderwijs te volgen. Het zou nog tot 29 juni 1983 duren vooraleer een wet werd goedgekeurd die de leerplicht verlengde van 14 naar 18 jaar. 2 De wet op de verlenging van de leerplicht maakte een onderscheid tussen de voltijdse en de deeltijdse leerplicht. De deeltijdse leerplicht kon vervuld worden in het Experimenteel Deeltijds Onderwijs (EDO), later Deeltijds Beroepssecundair Onderwijs (DBSO), in nieuw op te richten Centra voor Deeltijds Onderwijs, gedurende acht uur beroepsvorming en zeven uur algemene, sociale en persoonlijkheidsvorming per week. Aan de deeltijdse leerplicht kon ook voldaan worden met de Leertijd in een erkend vormingsinstituut zoals de middenstandsopleidingen, gedurende 240 uur per jaar. Op 1 oktober 1984 waren er naar schatting 700 à 750 leerlingen ingeschreven in het DBSO, vijf jaar later waren er dat al De Leertijd leidde in leerjongeren op Deeltijds onderwijs wordt Leren & Werken Dé aanleiding voor het decreet van 10 juli 2008 betreffende het stelsel van leren en werken in de Vlaamse Gemeenschap was de vaststelling dat 30 tot 35% van de jongeren uit het deeltijds onderwijs, naast de twee dagen in het centrum, geen dagbesteding hadden voor de andere dagen van de week. Dergelijke invulling van het deeltijds onderwijs maakte dat jongeren geen kans maakten op een kwalificatie. Het was ook de bedoeling om met het decreet het afwisselend leren en werken meer prestige en goede faam te bezorgen. 3 2 Historiek van het technisch- en beroepsonderwijs, , Smet Robert en Vannecke André, Antwerpen: Garant, Leren en werken. Conceptnota, 29 mei 2007, Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming Frank Vandenbroucke, pag. 1 8

9 In de derde graad van het voltijds onderwijs waren in het schooljaar leerlingen ingeschreven waarvan in het voltijds Beroeps Secundair Onderwijs. In hetzelfde jaar waren in het Deeltijds Beroeps Secundair Onderwijs leerlingen ingeschreven. In de Leertijd waren er op 1 februari met een leerovereenkomst. Het aandeel leerlingen in het DBSO stijgt jaar na jaar, in de Leertijd doet zich een omgekeerde evolutie voor Doelstellingen in het decreet Leren en Werken De opzet van het decreet is: het voltijds engagement voor zoveel mogelijk jongeren realiseren, de afstemming tussen het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO), de leertijd en de deeltijdse vormingen vergroten mét behoud van de meersporigheid, een traject op maat van elke jongere aanbieden en elke jongere een volwaardige kwalificatie aanreiken. Voltijds engagement De kerngedachte van het decreet leren en werken is het streven naar een voltijds engagement van minimaal 28 uur per week met een component leren en een component werkplekleren. Het voltijds engagement betekent voor het DBSO 15 uur algemene en beroepsgerichte vorming in een Centrum Deeltijds Onderwijs (CDO) en minstens 13 uren leren op de werkplek via een voortraject, een brugproject of een tewerkstelling in het normaal economisch circuit (NEC). Voor de meest kwetsbare jongeren werden de persoonlijke ontwikkelingstrajecten (POT) in het leven geroepen. 4 De persoonlijke ontwikkelingstrajecten worden ingericht door Centra voor Deeltijdse Vorming. Het zijn erkende verenigingen actief in het vormingswerk of het jeugdwerk. In de Leertijd bestaat het voltijds engagement uit één dag algemene en beroepsgerichte vorming in een Syntra-campus en vier dagen leren en werken in het NEC. Ook in de Leertijd zijn voortrajecten mogelijk in geval van verbreking of opschorting van de leerovereenkomst. 4 Brugprojecten zijn een vorm van arbeidsparticipatie en richten zich op wie zijn of haar arbeidsgerichte attitudes en vaardigheden nog verder moet ontwikkelen. Voortrajecten zijn opleidings- en begeleidingsmodules voor jongeren zonder toereikende attitudes en vaardigheden en die nog geen duidelijk loopbaanperspectief hebben. Persoonlijke ontwikkelingstrajecten zijn er voor de jongeren met vrij ernstige persoonlijke of sociale problemen die nog niet in staat zijn om de component leren en/of de component werkplekleren in te vullen. Een persoonlijk ontwikkelingstraject van 13 uur, 15 uur of 28 uur is mogelijk. 9

10 Trajecten op maat via modularisering Het decreet leren en werken voorziet in een screening en modularisering van alle bestaande opleidingen in het DBSO en in de Leertijd. Dat moet er voor zorgen dat het aanbod rationeler en transparanter wordt. De timing om de screening af te ronden was voorzien voor 2011 maar werd later bijgesteld. De screening wordt uitgevoerd door een commissie, samengesteld uit afgevaardigden van de overheid en van de beroepswereld (sectoren). De screening en modularisering is nog niet voor alle sectoren een feit. Dit heeft te maken met de uitrol van de Vlaams Kwalificatiestructuur en de opmaak en inschaling van de beroepskwalificatiedossiers. De opleidingen moeten immers daar op afgestemd worden. De modularisering betekent dat er vanaf 2016 geen graden, leerjaren of studiegebieden meer zullen zijn maar wel opleidingen: elke opleiding zal uit een of meer modules bestaan, eenzelfde module kan in verschillende opleidingen voorkomen, een opleiding kan starten op elk ogenblik van het schooljaar en gespreid worden over een of meer schooljaren. Deze modularisering maakt trajecten op maat mogelijk. In afwachting van de hervorming van het secundair onderwijs en als besparingsmaatregel werd beslist om vanaf het schooljaar een programmatiestop in te voeren. 5 Volwaardige studiebekrachtiging Het decreet Leren en Werken beschouwt de opleidingen in de CDO s (DBSO) en in de centra voor vorming van zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen (Leertijd) als gelijkwaardige leerwegen. Het DBSO en de Leertijd kunnen een jongere uit Leren en Werken eenzelfde studiebekrachtiging afleveren indien hij of zij dezelfde voorwaarden vervult als een jongere uit het voltijds onderwijs. Modules leiden tot deelcertificaten, een afgerond geheel van deelcertificaten leidt tot een certificaat van een opleiding. In het DBSO en in de Leertijd kunnen leerlingen dus getuigschriften en diploma s behalen die gelijkwaardig zijn aan die van het voltijds secundair onderwijs 6 Een jongere die een persoonlijk ontwikkelingstraject heeft gevolgd, krijgt een attest van verworven competenties. Ook een jongere die een module of opleiding niet of niet met vrucht beëindigt, ontvangt een attest van verworven competenties. 5 Omzendbrief Stelsel Leren en Werken met referentie SO/2008/08 en publicatiedatum 08/08/2008. Deze programmatiestop wordt opgeheven met OD XXIII vanaf het schooljaar (zie ook verder). 6 Namelijk het getuigschrift van de tweede graad secundair onderwijs, het studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad en het diploma secundair onderwijs wanneer voldaan is aan de eisen inzake basisvorming en eindtermen die gelden in het voltijds secundair onderwijs. 10

11 3. Uitgangspunten Leren en Werken: visie SERV De evaluatie van het decreet dient volgens de raad toe te laten te beoordelen in welke mate het huidige Leren en Werken voldoet aan de doelstellingen die het decreet vooropstelde: het voltijds engagement, betere afstemming tussen DBSO, Leertijd en Deeltijdse Vorming, trajecten op maat en volwaardige kwalificaties. Voor de raad moet de evaluatie ook nagaan in hoeverre onderstaande uitgangspunten voor het stelsel van Leren en Werken gerealiseerd zijn en aanbevelingen doen over op welke manier daar aan gewerkt kan worden: Leren & Werken is een volwaardige leerweg die kwaliteit biedt aan leerlingen en hen de kans geeft zich te kwalificeren. Leren & Werken biedt een antwoord op de leerstijlen en begeleidingsnoden van zijn leerlingen, wat zich onder andere vertaalt in een correcte beroepsoriëntering, trajectbegeleiding en aangepaste methodieken en leervormen. Leren & Werken biedt een voldoende opstap naar de arbeidsmarkt en naar een leven lang leren wat betekent dat er arbeidsmarktgerichte opleidingen worden aangeboden mét (alternerende) werkervaring en dat er een warme overdracht gebeurt tussen onderwijs en VDAB. De raad vraagt dat de evaluatie van het decreet van 2008 leidt tot een diepgaande discussie en niet tot louter bijsturingen in de marge. De fundamentele vraag moet gesteld worden naar welke profielen het stelsel Leren en Werken zich richt. Richt het zich naar de leerlingen die al werkend een beroep willen aanleren? Richt het zich naar de doelgroep voor wie het voltijds onderwijs geen perspectief meer biedt, om welke reden dan ook? Of richt het zich naar beide? Hierbij moet ook het ruimere verhaal van time out en welzijnstrajecten meegenomen worden. Een antwoord op deze vragen heeft repercussies voor de verdere uitbouw van het stelsel. 4. Belang van monitoring Met het oog op de uitbouw van een kwalitatieve studie- en loopbaanbegeleiding door de centra Leren & Werken is het opzetten van een goed monitoringssysteem noodzakelijk. Er moet meer onderzoek worden verricht naar de toeleiding van de lerende, het profiel van de leerling en hun (succesvolle) overstap naar de arbeidsmarkt. Volgende vragen moeten kunnen worden beantwoord: hoe verloopt de toeleiding en de screening, is de trajectbegeleiding verder geprofessionaliseerd, wat zijn de realisaties op het vlak van voltijds engagement; in welke mate behalen leerlingen Leren en Werken een kwalificatie (waaronder een diploma secundair onderwijs)? 11

12 4.1. Monitoring van het profiel Het Voortgangsrapport en gegevens voor van de Regionale Overlegplatformen Vlaanderen en andere bronnen geven volgende aanwijzingen betreffende het profiel van de leerling in het DBSO: twee op de drie leerlingen zijn jongens, 25,31 % van de leerlingen in het DBSO heeft een andere thuistaal dan het Nederlands, in de Leertijd is dat 7,40%. Zeker in de steden is er een groot aantal anderstalige leerlingen en nieuwkomers. 7 Voor hen is het vinden van een werkplek en/of gaan werken vaak problematisch ook als ze werkbekwaam zijn. Meer aandacht voor een taalaanbod zou een oplossing kunnen betekenen. 8 21,5% heeft géén schoolachterstand, 46,5% één jaar, 32% twee jaar of meer, een deel van de leerlingen stroomt in vanuit het BUSO of vanuit OKAN, een steeds grotere groep jongeren is ouder dan 18; een steeds groter deel schrijft zich in na de leeftijd van 18. Dat er zonder kwalificatie weinig instroommogelijkheden zijn op de arbeidsmarkt zou +18 jarigen er toe aanzetten om alsnog te proberen hun secundair diploma te behalen, in het stelsel van Leren & Werken. In de Leertijd was op 1 februari 2013 de grootste groep leerlingen tussen 15 en 19 jaar, namelijk leerlingen. De groep tussen 19 en 25 bedroeg 983 leerlingen en er was één iemand ouder dan 25. Ook in de Leertijd is 2 op 3 van het mannelijk geslacht. Bijna van de leerlingen hebben de Belgische nationaliteit. Wat de thuistaal betreft, spreken 14 leerlingen thuis Pools, 15 Arabisch, 41 Turks en 61 Frans. 9 Een aandachtspunt voor de raad is het monitoren van de sociaaleconomische achtergrond van de leerlingen Leren en Werken Monitoring van trajecten en trajectbegeleiding De trajectbegeleiding vereist een bijzondere aandacht in de evaluatie van het decreet omdat de trajectgedachte centraal dient te staan binnen Leren en Werken. Qua monitoring gaat het meer concreet over de nood aan informatie over de trajecten en over duidelijkheid wat de rol en taak van de trajectbegeleider is (in het kader van verdere professionalisering). Binnen leren en werken moeten de leer- en werkcomponent op elkaar zijn afgestemd, het gaat immers om een beroepsopleiding. De realiteit toont aan dat hier geregeld een 7 In het schooljaar (het tweede jaar na de oprichting van het deeltijds onderwijs) was 10% van de jongeren van allochtone origine: vooral Turken, Italianen (vooral in Limburg) en Marokkanen. Het experimenteel deeltijds onderwijs schooljaar , Krista Michiels, HIVA, december 1986, pag. 6 8 Voortgangsrapport Regionale Overlegplatformen Vlaanderen , pag Cijfers ter beschikking gesteld door Syntra Vlaanderen 12

13 probleem opduikt: of de lerende wordt onvoldoende georiënteerd naar de opleiding die bij hem/haar past of de component leren en de component werken sluiten niet bij elkaar aan. Er zijn dus ernstige twijfels over de mate van alternering (aansluiting tussen de leercomponent in het centrum en het werkplekleren). Momenteel ontbreekt een duidelijk zicht op het traject van jongeren in Leren en Werken. Dat traject kan op heel verschillende manieren doorlopen worden; het is niet noodzakelijk dat alle fases uit het decreet doorlopen worden. De cijfers over voltijds engagement gaan om een momentopname. Met beter informatiemanagement zou de trajectbegeleiding wellicht efficiënter en effectiever kunnen verlopen. De trajectbegeleiding vraagt meer professionalisering. De raad was en is voorstander van de formele functie van trajectbegeleider. In die functie is overleg en communicatie met de leerlingen belangrijk. De leerlingen hebben nu weinig of geen zicht op de opbouw van hun leertraject of op de vooruitgang die ze maken. Op die manier is het moeilijk regisseur te zijn van je eigen leerproces. De kennis van de arbeidsmarkt en de uitbouw van een netwerk met sectoren en bedrijven is even cruciaal. De raad wenst dat de evaluatie onderzoekt hoe trajecten gemonitord kunnen worden, hoe de centra de functie van traject- en tewerkstellingsbegeleider invult en hoe ze netwerken uitbouwen met sectoren en bedrijven Monitoring van het voltijds engagement Wat de monitoring van het voltijds engagement betreft zijn er cijfergegevens bij de centra, bij de ROP s, bij DBO, bij het departement Onderwijs en Vorming, VDAB, Syntra Vlaanderen, maar een volledige, transparante en toegankelijke databank is er niet. De cijfers omtrent het voltijds engagement zijn moeilijk te interpreteren (verschillende meetmomenten, moeilijk te rubriceren, ). Eenduidige gegevens zijn belangrijk om beleid te kunnen voeren. Baseren we ons op de cijfers die voorhanden zijn (ter beschikking gesteld en toegelicht door DBO) dan zien we grote verschillen binnen de algemene cijfers; de steden scoren laag op vlak van voltijds engagement, ook per ROP zijn er grote verschillen. De Leertijd telde op 1 februari van dit jaar jongeren. Daarvan werkten er op dat moment met een leerovereenkomst en 56 met een leerverbintenis (voor minderjarige leerlingen tewerkgesteld in familiale context), 7 jongeren zaten in een voortraject en 63 leerlingen hadden geen voltijds engagement. Op 1 februari 13 waren jongeren ingeschreven in het DBSO (vorig schooljaar waren leerlingen ingeschreven). Cijfers van 1 mei van 2012 en 2013 geven ook een stijging. Het voltijds engagement bedroeg 66% op 1 feb 13 en steeg tot 73,3% op 1 juni 13 wat een verbetering is t.o.v maar een daling t.a.v. de cijfers na de invoering van het decreet nl. 77% (wat toen een grote stijging was maar de cijfers toen waren gebaseerd op een bevraging, de huidige cijfers zijn verkregen via meting). Binnen het voltijds engagement daalde de arbeidsdeelname in het NEC (Normaal Economisch Circuit) gestaag van 40,7% in tot 30,7% in het schooljaar In mei van het schooljaar was er een lichte stijging tot 32,6%. 13

14 Het aandeel brugprojecten, wat ook een vorm van tewerkstelling is, blijft vrij stabiel op 12,5%. Voortrajecten hebben een vrij vast aandeel van 9% (was 13% bij de start van het decreet). Het aandeel persoonlijke ontwikkelingstrajecten (POT) bedraagt 7%, wat een sterke toename betekent. Er blijft een groot aandeel niet onmiddellijk beschikbare jongeren, waar geen enkel contact mee is. Belangrijke vaststelling is dat een aanzienlijke groep, nl. op 1 feb of 14,2% van de leerlingen die geacht worden klaar te zijn voor een job in het normaal economisch circuit geen werkplek vinden. Gescreend naar arbeidsdeelname betekent dat ze geschikt zijn en/of dat ze alle fases achter de rug hebben of de maximale tijd benut hebben die door ESF voorzien wordt. Volgens de Dienst Beroepsopleiding zou er tussen Syntra en DBSO meer uitwisseling moeten zijn van werkplekken. Nog eens ca 600 jongeren kunnen ook niet starten in één van de andere fases waaraan ze zijn toegewezen omdat er geen plaatsen beschikbaar zijn. Dat is vreemd gezien niet alle middelen voor alle fases uitgeput worden. Het aanvragen van extra uren, voor voortrajecten en brugprojecten, zou niet zo eenvoudig zijn bijvoorbeeld als een centrum weinig contingent heeft opgebouwd in het verleden. Het financiële risico ligt bij de aanbieder, volgens criteria waar de aanbieder geen volledige controle over heeft (aantal gepresteerde uren). Belangrijk in de evaluatie is de mate waarin het al dan niet realiseren van het alternerend leren en het voltijds engagement sectorgebonden is? Daar is momenteel geen eenduidig antwoord op. De kantooropleidingen trekken veel jongeren maar de kansen op het vinden van een werkplek is gering. In de bouwopleidingen zitten veel jongeren (jongens) waarvan velen mét een werkplek maar niet allemaal. Een duidelijk zicht op waar de knelpunten zitten, maakt een gericht beleid door sectoren in overleg met onderwijs mogelijk, bijvoorbeeld in het kader van de sector- en onderwijsconvenants. Spijbelen blijft een probleem. Er zou in het DBSO aanzienlijk meer gespijbeld worden tijdens de schooluren dan tijdens de werkuren en wanneer de werkcomponent niet ingevuld is. Naar school gaan heeft voor die leerlingen weinig zin als het nergens toe lijkt te leiden. Een extra argument voor het waarmaken van het voltijds engagement Binnen de leertijd blijkt de afwezigheid bij de lessen een groter probleem. Centra die inhoud én sfeer bieden scoren beter op verschillende facetten, waaronder de spijbelproblematiek Monitoring van de uitstroom Het stelsel Leren en Werken heeft als belangrijke finaliteit de lerende een beroep aan te leren. Een evaluatie van het stelsel kan dus niet anders dan goed te monitoren hoe de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt gebeurt en hoe de positie van de schoolverlater uit Leren en Werken zich over een langere termijn als werknemer evolueert. Wat de aansluiting op de arbeidsmarkt betreft, is de teneur van het VDAB Schoolverlatersrapport minder negatief dan verwacht zou kunnen worden: Leren en Werken blijft een succesformule, zeker in de Leertijd. In het deeltijds beroepssecundair onderwijs is nog wel wat werk aan de winkel om de opleidingen nog beter te laten aansluiten bij de vraag. De mogelijkheid om nu ook in de 14

15 leertijd en het DBSO een getuigschrift of diploma secundair onderwijs te kunnen behalen moet zeker worden toegejuicht. Toch draait het in beide niveaus waar leren en werken centraal staan vooral over de kennis van een beroep. Precies in dit aanbod aan beroepen zou best wat mogen gesnoeid worden. Ook de soms ronkende benamingen die leerlingen allicht moeten verleiden om in het systeem te stappen staan soms ver van de realiteit. 10 Dit citaat vraagt wel duiding en nuancering. Wat de Leertijd betreft: van de 1016 schoolverlaters zijn 147 schoolverlaters of 14,5% na 1 jaar ingeschreven als werkzoekende bij de VDAB. 4,8% heeft geen enkele werkervaring opgedaan in dat jaar. De leertijd presteert traditioneel sterk omdat er reeds tijdens de opleiding een sterke band is met de werkvloer, aldus de VDAB. Wat het DBSO betreft: van de 1456 schoolverlaters zijn er 390 ingeschreven bij VDAB na één jaar. Dat is een aanzienlijk restpercentage van 26,8%. Slechts 3,8% heeft geen enkele werkervaring opgedaan in dat jaar, wat wel een verheugende vaststelling is voor de VDAB. Het effect van de mogelijkheid van het behalen van een kwalificatie of diploma is duidelijk: wie een diploma van het secundair onderwijs behaalde heeft een kans van één op zes om na één jaar werkzoekend te zijn. Voor wie geen algemene kwalificatie of enkel 2de graad behaalde is die kans één op drie. 11 Dus hoe hoger de scholingsgraad, hoe kleiner de kans om na 1 jaar nog werkzoekend te zijn. Bijkomend onderzoek naar hoe schoolverlaters uit Leren en werken het doen op de arbeidsmarkt op lange termijn is wenselijk. 5. Belang van screening en oriëntering In het advies van 2010 wezen de SERV en de Vlor op het belang van gelijkvormige en gelijkwaardige screening. De screening verschaft enerzijds duidelijkheid over naar welke fase jongeren toegeleid moeten worden en anderzijds geeft ze inzicht in de interesses en beroepsoriëntatie(s) van de jongeren. De raad stelt vast dat dit op het terrein vandaag niet gerealiseerd is. Er ontbreekt nog steeds een gedragen en gevalideerd screeningsinstrument. Het instrument dat door de VDAB werd ontwikkeld wordt veeleer pro forma ingevuld of de centra gebruiken eigen screeningsinstrumenten. Het is momenteel onduidelijk wat de screening precies inhoudt. De vertaling van screening in de oriëntering houdt mogelijk rekening met de beschikbare plaatsen in de verschillende fases; het is immers belangrijk voor centra dat ze een zo hoog mogelijk voltijds engagement halen. Cruciaal is dat jongeren correct gescreend worden en in de voor hen geschikte fase terechtkomen. De contingenten voortrajecten en brugprojecten moeten daar aan aangepast zijn en niet omgekeerd; voortrajecten mogen geen parkeerplaats vormen in afwachting van een werkplek. De SERV pleitte daartoe al voor een onafhankelijke screening door een onafhankelijk screeningsorgaan dat betrouwbare, formele en gestandaardiseerde beoordelingsinstrumenten ontwikkelt. De Sociaal - Economische Raad voor de Regio (SER) Antwerpen, waar zich één vierde van alle leerlingen in Le- 10 Werkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen. 26 ste studie , VDAB, pag Werkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen. 26 ste studie , VDAB, pag

16 ren & Werken bevinden, treedt het standpunt van een onafhankelijke screening bij. De screening vertrekt van de competenties en doelen van de jongere en beveelt van daaruit een traject dat op de meest realistische en efficiënte manier een diploma of getuigschrift verwerft in het voorkeursberoep. Het traject dat wordt voorgesteld, situeert zich niet noodzakelijk binnen Leren en Werken Belang van werkplekleren Zoals verwoord in het SERV advies van december 2011 is de raad een absolute pleitbezorger van werkplekleren 13. Jongeren hebben heel veel te leren op de werkplek en sectoren en bedrijven zien hen open bloeien op de werkvloer. Op vlak van de kwaliteit van werkplekleren kan nog een en ander gebeuren. Zo leerde een onderzoek door de horecasector dat de stages en de werkervaring in de sector slecht voorbereid waren, zowel door de jongere als door de werkgever. Dit is geremedieerd door in te zetten op o.a. de leermeesteropleiding. Leermeesters staan in voor een erg intensieve begeleiding van elke leerling (uit het DBSO). De begeleiding door het sectorfonds is erg intensief; er worden vier begeleiders en een administratieve kracht ingezet voor het begeleiden van 180 jongeren. Het sectorfonds van de horecasector stelt vast dat de centra niet allemaal de infrastructuur hebben om het schoolse deel van de opleiding volledig te organiseren. Daarom voorziet de horecasector vormingssessies voor leerkrachten. Uiteraard is de horecasector lang niet de enige sector die inspanningen levert om de kwaliteit van het werkplekleren te verbeteren of die investeert in Leren en Werken. Alle sectoren met een sectorconvenant en een onderwijs- en opleidingsaanbod in DBSO en/of de Leertijd ondernemen acties om het stelsel van Leren en Werken op te waarderen. 14 Ook andere partners nemen initiatieven om de kwaliteit van werkplekleren te bevorderen. Syntra Vlaanderen organiseert Estafette, een opleiding voor ondernemers die een leerjongere in dienst nemen en opleiden. De opleiding gaat in op het onthaal en de introductie van de nieuwe leerjongere in het bedrijf, het vermijden van conflicten door planning en goede afspraken, het doorgeven van kennis en vaardigheden, het motiveren van de jongeren en op een eerlijke en open manier van evalueren. Het voltijds engagement is een belangrijke voorwaarde, voor het verwerven van de nodige kennis, vaardigheden en attitudes. De sectoren die investeren in Leren en Werken vinden het blijvend belangrijk om jongeren kansen te bieden. Jongeren met respect behandelen en uitdagen werkt. Leerlingen een beroep aanleren binnen een onderneming is een maatschappelijk engagement opnemen. Een goede afstemming tussen het centrum en de werkplek is echter cruciaal om kort genoeg op de bal te spe aanbevelingen voor een efficiënt stelsel Leren en Werken in Antwerpen Brief van de SER Antwerpen aan de SERV, dd 16 april Het arrondissement Antwerpen-Boom telt 23,7% van alle leerlingen in het stelsel Leren en Werken in Vlaanderen. 13 Werkplekleren: creativiteit en passie in het leerproces, SERV, 14 december De sectorconvenants kunnen geraadpleegd worden op 16

17 len voor wat betreft de studievoortgang, algemene attitudes en verworven competenties. 7. Doelstellingen decreet: realisatie 7.1. Het voltijds engagement Het voltijds engagement is wellicht het belangrijkste aspect van het decreet van De cijfers (zie 4.3) ogen niet rooskleurig. Een centraal informatiepunt voor werkgevers, een vraag van de raad in het advies van de SERV van 2010, werd nog niet gerealiseerd. Eén van de belangrijke knelpunten voor het realiseren van het voltijds engagement zijn de veelheid aan statuten. De werkzaamheden rond de vereenvoudiging van de statuten lag lange tijd stil omwille van de langdurige regeringsvorming op federaal niveau. Op dat niveau is er ondertussen het advies van de NAR 15 en op Vlaams niveau is er een werkgroep opgestart binnen de beleidsdomeinen Onderwijs & Vorming en Werk & Sociale Economie. De resultaten daarvan worden binnenkort aan de raad voorgelegd. Veel sectoren blijven investeren in de leercontracten via Leertijd of ILW. Belangrijk bij ILW is de betrokkenheid van en sturing door sociale partners, wat ook zorgt voor een draagvlak om het stelsel te ondersteunen (met inzet van personeel). In meerdere sectoren leeft bij veel werkgevers een negatief beeld van jongeren in Leren en Werken, daar komt veel sensibilisering aan te pas o.a. door sectorconsulenten. Als een consulent een bedrijf sensibiliseert voor Leren en Werken moet de kans op slagen optimaal zijn. De werkgevers dienen ook gesensibiliseerd te worden over hun fundamentele rol in het welslagen van een traject. Er moet voldoende geleerd kunnen worden door de jongere en dat vergt een investering van het bedrijf. De evaluatie van het decreet Leren en Werken dient in kaart te brengen op welke wijze centra hun netwerk met bedrijven uitbouwen. De raad gaat er van uit dat dergelijke netwerken een belangrijke voorwaarde zijn voor het realiseren van het voltijds engagement Traject op maat De raad had grote verwachtingen naar aanleiding van de hervorming van het leren en werken, met name dat er sterke beroepsopleidingen zouden kunnen aangeboden worden. Dat was trouwens ook de bedoeling van de decreetgever. Met de invoering van het decreet startte de screening en optimalisering van het opleidingsaanbod met grote betrokkenheid van sectoren, wat positief is. Die screening leid- 15 Maatregelen ter bevordering van de inschakeling van recente schoolverlaters op de arbeidsmarkt - Opvolging van advies nr Alternerend leren. Advies nr van de NAR en CRB DEF CCR 10 van de CRB. Gemeenschappelijke Raadszitting van 25 mei

18 de in sommige sectoren tot een aanzienlijke inkrimping en/of modernisering van het aanbod (zie resultaat van de screening voor de land- en tuinbouw en de houtsector in bijlage). Wat het opleidingsaanbod van een CDO betreft, zijn de centrumraden aan zet. Het spreekt voor zich dat kleine centra een beperkter aanbod aan opleidingen hebben. Dient een centrum vandaag een aanvraag in dan duurt het drie jaar vooraleer die opleiding kan ingericht worden. Die doorlooptijd moet volgens de raad aanzienlijk korter. Wat Syntra betreft, dienen de Syntra campussen organisatieplannen in met de opleidingen die ze willen inrichten (na goedkeuring door de praktijkcommissie). Die organisatieplannen moeten worden goedgekeurd door Syntra Vlaanderen. De raad vraagt dat er nagegaan wordt hoe er nog meer gezorgd kan worden voor een innovatief en aantrekkelijk aanbod van opleidingen en voor een goede spreiding van het aanbod. Het opleidingsaanbod dient immers aan te sluiten bij de leefwereld en interesses van de jongeren én bij de arbeidsmarkt. Daarom is het noodzakelijk dat sectoren centraal sterk betrokken worden bij de uitbouw van het aanbod en dat de onderwijsverstrekkers goed afstemmen met de regionale arbeidsmarktactoren zodat werkervaringsplaatsen meer verzekerd kunnen worden Kwalificering Met het decreet van 2008 kunnen jongeren in het DBSO en in de Leertijd een volwaardige kwalificatie, waaronder een diploma van het secundair onderwijs, behalen. De raad vindt dit positief gezien de sociale partners de systemen Leren en Werken als een gelijkwaardige leerweg aan het voltijds onderwijs beschouwen. Het unieke van Leren en Werken dient er uit te bestaan dat onderwijsactoren en arbeidsmarktactoren (cf. sectoren) samen werken aan kwalificerende trajecten voor jongeren en jongvolwassenen die willen leren op de werkplek liever dan in een schoolse context. De Leertijd reikte in het jaar diploma s secundair onderwijs af 16. In het DBSO behaalden in het jaar leerlingen dat diploma 17. De sectorenfondsen vinden de mogelijkheid tot kwalificering een goede zaak maar zij kaarten aan dat het luik algemene vorming nog niet goed is uitgewerkt en/of wordt verwaarloosd. Voor de raad is het noodzakelijk werk te maken van kwalificerende trajecten met daarin een beroepskwalificatie en een evenwaardig luik algemene vorming dat leidt naar een onderwijskwalificatie. Een aandachtspunt is dat de algemene vorming die toegang moet geven tot diplomering op transparante (en voldoende) wijze wordt ingebouwd in het leergedeelte van de opleiding. Het is niet de bedoeling om de opleiding te verzwaren met bijkomende lessen, bovenop het voorziene pakket. Dit vergt het herbekijken van de leerplannen voor de algemene vorming. Leerlingen en cursisten worden via maatwerk en transparantie over de studievoortgang degelijk geïnformeerd over hun traject. 16 Cijfers ter beschikking gesteld door Syntra Vlaanderen 17 Cijfers AgODi ter beschikking gesteld door DBO 18

19 De onderwijsinspectie stelt vragen bij het huidige verloop van de studiebekrachtiging onderwijsinspectie heeft het in dit citaat niet echt over de algemene vorming mv: Uiterst zelden wenden centra de evaluatie aan om te remediëren of de onderwijspraktijk te verbeteren. Vaak zijn er ook geen duidelijke en objectieve deliberatiecriteria. De verworven competenties liggen onvoldoende aan de basis van de studiebekrachtiging. Dit leidt tot de conclusie dat de evaluatie en de daaraan verbonden studiebekrachtiging onvoldoende objectief en valide zijn. Vaak zijn de motivering van de studiebekrachtiging en de formuleringen op de uitgereikte attesten van verworven competenties zo zwak dat zij een inbreuk op de regelgeving vormen Andere aspecten van operationalisering van het decreet 8.1. Samenwerkingsverbanden en afstemming In 2010 wezen de Vlor en de SERV op het belang van gesprekken tussen Onderwijs & Vorming, Welzijn en Justitie en op het belang van een warme overdracht naar de VDAB. Er wordt nog steeds gesignaleerd dat er aanzienlijke vooruitgang geboekt kan worden bij de warme overdracht. In de leerlingendatabank is de informatie snel ingebracht, de registratie in CVS en Mijn Loopbaan verloopt veel minder snel. Uit overleg met de VDAB blijkt dat er zeker nog stappen vooruit gezet kunnen worden in het voltijds engagement. Dit door het meer waarmaken van de warme overdracht van leerlingen tussen de centra en de campussen en de VDAB. Daartoe dient de warme overdracht in het decreet nader omschreven worden en minder vrijblijvend gemaakt worden, het tweemaandelijks overleg dat nu reeds in het decreet is voorzien, uitgebouwd te worden, worden voorzien in een begeleiding door de VDAB ter ondersteuning en op vraag van de trajectbegeleiding op school, meer jobcoaching en taalcoaching door VDAB of partners ingezet worden, om de kans op een succesvolle tewerkstelling te verhogen, een betere en vollediger registratie door VDAB (aanpassing van het systeem) en door de scholen te gebeuren. 18 Onderwijsspiegel 2013, Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, 2013, pag

20 8.2. Regie Naast de systemen van leren en werken zijn de voorbije jaren door het (Vlaamse of federale) beleid enkele tewerkstellingsmaatregelen genomen waar ook opleiding een prominente plaats inneemt. Deze tewerkstellingsmaatregelen moeten duidelijk onderscheiden worden van de systemen van leren en werken. In dit advies bespraken we al de noodzaak om transparantie te creëren over de statuten, de voorwaarden en de voordelen. Op het terrein leeft dan ook de vraag om een duidelijke regisseur aan te stellen voor de stelsels leren en werken, die onder meer alle instrumenten ter beschikking stelt en toezicht houdt op de uitgewerkte trajecten. De raad vraagt dat in het kader van de evaluatie nagedacht wordt over een mogelijke regisseur met betrekking tot alternerend leren Infrastructuur De infrastructuur van de centra zou voor sommige opleidingen problematisch zijn voor de kwaliteitsvolle organisatie van de beroepsopleiding. Ook het rapport van de onderwijsinspectie kaart dit aan. De evaluatie dient na te gaan in welke mate de huidige infrastructuur toelaat de beroepsspecifieke eindtermen in te vullen; tekorten moeten worden geïnventariseerd. Daaraan dient gekoppeld te worden wat mogelijke extra samenwerkingsverbanden en -formules op vlak van infrastructuur zouden kunnen zijn Regionale overlegplatformen In 2010 vroegen de Vlor en de SERV een grondige evaluatie van de werking van de Regionale Overlegplatformen (ROP) en een verfijning van de voortgangsrapportage. Een echte evaluatie is er niet gebeurd, de voortgangsrapportage is wel verfijnd en het blijft een bron van informatie over Leren & Werken. De ROP s zijn vragende partij voor meer slagkracht. Vaak blijft het overleg beperkt tot het verdelen van middelen en is er weinig animo om over andere thema s samen te werken. De dagelijkse werking van de centra blijft buiten de invloedsfeer van het ROP. Het versterken van de complementariteit tussen de verschillende sporen binnen Leren en Werken is echter een opdracht die grotere slagkracht vraagt en dus een reflectie over de opdrachten en de rol van de ROP s. De raad is voorstander van een versterkte positie van de ROP s. Het regionaal overlegplatform is immers dé plaats om de werking van de verschillende centra op elkaar af te stemmen, informatie te delen, de leer- en werkcomponent samen te brengen, arbeidsmarktinformatie uit te wisselen, In de rand moet gesteld worden dat het niet altijd evident is om voldoende en de best geplaatste leden aan te stellen voor dergelijke platforms. Binnen onderwijs, in samenspraak met de sociale partners, moet gekeken worden hoe binnen één onderwijsplatform of onderwijsforum (cfr. hervorming secundair onderwijs) verschillende/meerdere onderwijsniveaus kunnen worden besproken. l schoolverlaters

21 8.5. Financiering Naar aanleiding van het advies van de Vlor en de SERV in 2010 antwoordde de minister dat hij vertrouwd is met de financieringsproblemen. Om budgettaire redenen kon hij daar niet op ingaan maar het was zeker een belangrijk punt voor de evaluatie. Er zijn nog middelen vastgelegd voor het stelsel van Leren en Werken tot augustus 2014; het is nog onduidelijk welk budget daarna beschikbaar zal zijn. In het Onderwijsdecreet 23, goedgekeurd in 2013, is een verlenging van de subsidieringstermijnen opgenomen. Tot nu werden de voorstellen van voortrajecten, brugprojecten en arbeidsdeelname jaarlijks goedgekeurd; OD 23 verlengt de subsidiëringstermijn naar een goedkeuring om de vier jaar. De raad vindt dit positief. 19 De raad pleit ervoor de financiering van leren en werken structureel te verankeren. Na augustus 2014 is de financiering nog onzeker. De huidige gesloten enveloppefinanciering staat een kwaliteitsvol aanbod in de weg. Wanneer meer jongeren voor leren en werken kiezen, horen de middelen mee te groeien Brussels Hoofdstedelijk Gewest Er doet zich ongewenste concurrentie binnen de talengemeenschappen voor in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door toedoen van laagdrempeliger inschakelingsstatuut aan Franstalige kant. De uitvoering van het NAR akkoord 1770 is dus ook voor Brussel van belang. 9. Suggesties voor het beleid De raad wenst in het kader van dit advies op eigen initiatief suggesties te doen aan het beleid m.b.t. het stelsel van Leren en Werken. Deze kunnen en zullen met de bevindingen uit de grondige evaluatie die is voorzien, najaar voorjaar 2014, verder verfijnd worden. Ze kunnen mee de basis vormen voor gesprekken over bijsturingen en/of hervormingen in het stelsel van Leren en Werken. De resultaten van de evaluatie van het decreet van 2008 worden aangewend voor een grondige discussie over het geheel van leren en werken; in de eerste plaats in het leerplichtonderwijs, maar ook daarbuiten. De doelgroep binnen leren en werken zijn lerenden (tot 25jaar) die een beroep willen aanleren op de werkvloer. Hervormingen in Leren en Werken worden niet afhankelijk gemaakt van de timing voor de hervorming van het secundair onderwijs. Hervormingen, zowel binnen Leren en Werken als binnen het (voltijds) secundair onderwijs dragen bij aan de gelijkwaardigheid en complementariteit van leerwegen. De extra Vlaamse bevoegdheden door toedoen van de zesde staatshervorming (overheveling van het ILW) worden aangegrepen om het stelsel van Leren & Werken te versterken. 19 Zie ook SERV, briefadvies Onderwijs 23, van 21 januari