Behandelresultaat van een multidisciplinair programma voor kinderen met overgewicht bij MTCJunior
|
|
- Matthias Hendrickx
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Behandelresultaat van een multidisciplinair programma voor kinderen met overgewicht bij MTCJunior
2 INLEIDING In Nederland is overgewicht bij kinderen een groeiend probleem. De prevalentie van jongens met overgewicht is gestegen van 9% in 1997 tot 13% in Bij meisjes is er eveneens een toename in overgewicht te zien, van 12% in 1997 tot 15% in Overgewicht ontstaat daarnaast op steeds jongere leeftijd en komt vaker voor bij kinderen van Turkse afkomst (jongens 33% en meisjes 32%) en Marokkaanse afkomst (jongens 25% en meisjes 29%) 1. Dit probleem heeft zowel voor het kind als voor de maatschappij een grote impact. Voor het kind betekent dit vaak onzekerheid en het niet goed mee kunnen komen met lichamelijke activiteiten op school en in vrije tijd. Hiernaast heeft het kind in de toekomst een grotere kans op het ontwikkelen van andere aandoeningen, zoals; Diabetes Mellitus, hart-/vaatziektes en gewrichtsklachten. Voor de maatschappij betekent dit in de toekomst hogere kosten in de gezondheidzorg. De medische kosten als gevolg van overgewicht zijn rond de 500 miljoen euro per jaar in Nederland 2. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat overgewicht op 2- tot 11-jarige leeftijd een redelijk tot goede voorspeller is voor het houden van overgewicht op latere leeftijd1. Ingrijpen nu kan mogelijk de kostenstijging in de toekomst van de gezondheidszorg voorkomen. MTCJunior in Amersfoort behandelt al jaren kinderen met overgewicht middels een multidisciplinair programma, met als doel om gedragsverandering voor eten en bewegen te bewerkstelligen. In dit artikel zal het behandelresultaat van 45 kinderen geëvalueerd worden die het multidisciplinaire programma van MTCJunior hebben gevolgd. 2
3 WELKE KINDEREN HEBBEN HET MULTI- DISCIPLINAIR PROGRAMMA GEVOLGD? Niet alle kinderen met overgewicht komen in aanmerking voor een traject bij MTCJunior. Bij volwassenen wordt de Body Mass Index (BMI) gebruikt om de mate van overgewicht te bepalen. Omdat bij kinderen de BMI afhankelijk is van leeftijd, geslacht en puberteitsontwikkeling, worden bij kinderen geen absolute waarden maar standaarddeviatiescores gebruikt (BMI- SDS). De World Health Organisation (WHO) beveelt aan om voor kinderen de BMI referentiewaarden +1,1 SDS en +2.3 SDS te gebruiken, die respectievelijk overeenkomen met bij volwassenen gebruikte afkapwaarden van 25 kg/m 2 (overgewicht) en 30 kg/m 2 (obesitas) 3. In aanmerking voor het programma komen alleen de kinderen die een BMI-SDS hoger hebben dan +2.3 of wanneer zij een BMI-SDS hoger hebben dan +1.1, met comorbiditeit. Voorbeelden van comorbiditeit zijn: ontwikkelingsachterstand, chronische ziekte en/of beperking. In totaal worden de resultaten van 45 kinderen bekeken. De selectie hiervan is gedaan op basis van afgesloten trajecten bij MTCJunior van december 2013, terugtellend in de tijd tot er 45 casussen geselecteerd waren. Bij de eindmeting hadden totaal 39 kinderen het traject volledig afgerond. Tussentijds zijn in totaal 6 kinderen gestopt. De reden hiervoor was bijvoorbeeld verhuizing, gebrek aan motivatie Figure 1: Etniciteit kinderen MTCJunior of andere gezondheidsproblemen. Tijdens de meetmomenten is de uithoudingsvermogen test (Bruce-test) niet altijd meegenomen. De reden hiervoor was dat het kind ziek was of hyperventilatie kreeg, waardoor de test niet uitgevoerd of vroegtijdig gestopt moest worden. Van de 45 kinderen van deze resultatenmeting waren er 21 jongens en 24 meisjes. De gemiddelde leeftijd was: jongens 11,83 jaar (SD 2,70) en meisjes 9,96 jaar (SD 2.23). De afkomst van de kinderen was: 49% Nederlands, 36% Turks, 9% Marokkaans, 2% Surinaams, 2% Iraans en 2% Kazachstaans. Etniciteit is een belangrijk kenmerk om mee te nemen tijdens de berekening van de BMI-SDS, gezien de referentiewaarden hoger uitvallen van de Nederlandse kinderen met Marokkaanse of Turkse afkomst t.o.v. Nederlandse kinderen van Nederlandse afkomst. 3
4 WAT HOUDT HET PROGRAMMA IN? MTCJunior heeft gekozen voor een multidisciplinaire benadering. Deze wordt uitgevoerd door de fysiotherapeut, diëtiste en orthopedagoog. Samenwerking tussen deze verschillende disciplines is een belangrijk onderdeel van dit programma. Voor de multidisciplinaire benadering t.o.v. de monodisciplinaire benadering is meer wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van de behandeling. Citatie uit de JGZ-richtlijn Overgewicht 2012; Bij kinderen met obesitas is onvoldoende wetenschappelijk bewijs om uitspraken te doen over het afzonderlijke effect van dieetinterventie (Atlantis et al. 2006; Collins et al. 2006; Gibson et al. 2006; McGovern et al. 2008). Wél zijn er aanwijzingen dat een gecombineerde behandeling voor kinderen met obesitas, waarin drie of meer componenten worden aangeboden (voeding, lichamelijke activiteit en gedrag) effectief is. Hierbij zijn klinische studies, community based -studies en gezinsgerichte interventies effectiever dan schoolprogramma s (Oude Luttikhuis et al. 2009). wordt na 3 maanden de intensiteit verlaagd naar één keer per week. Hiernaast zijn er minimaal 6 contactmomenten bij de diëtiste en minimaal 5 uur bij de psycholoog/orthopedagoog. Blijkt tijdens het programma dat een bepaalde interventie meer aandacht moet krijgen, dan wordt tot een intensiever beleid op dat punt besloten. Tijdens het programma worden de volgende metingen gebruikt om het programma te evalueren: de frequentie sporten per week BMI-SDS het aerobe uithoudingsvermogen (Bruce test) De metingen worden altijd bij aanvang, en na beëindigen van het traject (+/- 1 jaar) uitgevoerd. Hiernaast worden de metingen herhaald tijdens de tussentijdse evaluaties (+/- 3 en 6 maanden na aanvang traject). Het multidisciplinaire programma van MTCJunior duurt 1 jaar. Bij aanvang starten de kinderen met twee keer per week sporten bij MTCJunior, onder begeleiding van een fysiotherapeut. Als de kinderen aanvullend zelf een sport beoefenen, 4
5 DE MATE VAN OVERGEWICHT De BMI-SDS De mate van overgewicht werd berekend door gebruik te maken van de BMI-SDS. De Dutch growth analyser ( werd gebruikt voor het berekenen van de standaarddeviatie voor lengte en BMI op basis van Nederlandse referentie waarden die gepubliceerd zijn in de studie van Talma Resultaten BMI-SDS In fi guur 2 zijn de resultaten te zien van de BMI-SDS gedurende de 4 meetmomenten. Wanneer men kijkt naar de gemiddelde score tussen de begin- en eindmeting, ziet men bij de jongens tijdens de beginmeting een gemiddeld BMI-SDS van 2,79 en tijdens de eindmeting een gemiddelde BMI-SDS van 2,37. Bij de meisjes ziet men bij de beginmeting een gemiddelde BMI-SDS van 2,64 en bij de eindmeting een gemiddelde BMI-SDS van 2,19. Het gemiddelde van de hele groep liet een verlaging zien van -0,42 BMI-SDS (BMI-SDS 2,70 naar 2,28), procentueel 15,6% vermindering t.o.v. beginmeting. Figure 2: Resultaten BMI-SDS Wanneer we de uitkomsten van deze BMI-SDS vergelijken met andere Nederlandse studies met soortgelijke multidisciplinaire benadering valt het volgende op: RCT Door Dik en Dun TNO : Bij de multidisciplinaire groep daalde de BMI-SDS van 2.42 (SD = 0.47) naar 2.10 (SD= 0.58) na 12 maanden. Een gemiddelde vermindering procentueel van 13,3% (BMI- SDS -0,32) RCT Studie Vos et al : Bij de multidisciplinaire groep daalde de BMI-SDS van 4.2. naar 3.8 na 12 maanden. Een gemiddelde vermindering procentueel van 9,5% (BMI-SDS -0,4) 5
6 HET AEROBE UITHOUDINGSVERMOGEN De Bruce-test Voor het bepalen van het aerobe uithoudingsvermogen werd de maximaaltest Bruce gebruikt. De literatuur raadt aan om een looptest boven een fi etstest te gebruiken bij kinderen, gezien de beperkte ontwikkeling van de knieextensoren. De test bestaat uit lopen op een loopband, waarbij de loopsnelheid en helling volgens een vast protocol worden opgevoerd in stappen van 3 minuten. Het is de bedoeling dat het kind op de loopband zo lang mogelijk loopt, tot maximale vermoeidheid of uitputting. Het testresultaat wordt uitgedrukt in minuten/ seconden. De seconden zijn teruggerekend naar decimalen om berekeningen te doen met het testresultaat. De referentiewaarden van de Bruce test zijn bekend: voor de leeftijd tussen de 4 en 13½ jaar zijn de referentiewaarden gebruikt van de studies van der Cammen-van Zijp et al. 7,8 geïnventariseerd op gezonde Nederlandse kinderen. Voor de kinderen ouder dan 13½ zijn de referentiewaarden gebruikt van de studie van Brinkhorst et al. 9. Handmatig is per kind de spreiding (standaarddeviatie (SD)) berekend t.o.v. de verwachte waarde van de Bruce (Schaal P50). Een negatieve standaarddeviatie betekent dat het kind onder de verwachte waarde van de Bruce scoort. Figure 3: Resultaten Bruce test Resultaten Bruce-test In fi guur 3 zijn de resultaten van de Bruce test te zien, gedurende de 4 meetmomenten. De gemiddelde Bruce SD was bij de beginmeting bij de jongens gemiddeld -2,64 SD en bij de eindmeting -1,02 SD; bij de meisjes was de beginmeting gemiddeld -1,98 SD en bij de eindmeting -0,66 SD. Bij zowel de jongens als de meisjes wordt er duidelijk positiever gescoord op de Bruce, totaal SD. Dit betekent dat de kinderen duidelijk dichter bij de verwachte waarde van de Bruce schaal gekomen. Wel is het belangrijk om mee te nemen dat bij het herhaaldelijk afnemen van de Bruce test een mogelijke verplaatsing zal plaatsvinden van de maximale inspanning doordat het kind uit eerdere ervaringen zijn grenzen zal verleggen. 6
7 DE FREQUENTIE VAN SPORTEN De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) De NNGB heeft verschillende normen voor verschillende leeftijden, er is ook een norm voor een gezond beweeggedrag van kinderen. Deze norm onderscheidt bij kinderen twee verschillende soorten van lichamelijke activiteit: Matig intensieve lichamelijke activiteiten (zoals; skateboarden, fi etsen etc. (>= 5 MET s), minimaal 1 uur per dag. Activiteiten gericht op verbeteren of handhaven van lichamelijke fi theid (zoals: voetbal, turnen etc.) minimaal 2 x per week. Tijdens de meetmomenten is de frequentie van het aantal keer per week sporten bij een reguliere sportvereniging uitgevraagd, het tweede deel van de NNGB. Hieronder vielen niet de trainingen bij MTCJunior of de sportlessen op school. Sporten bij een vereniging is een belangrijke stimulans om lange termijn gedragsverandering rondom fysieke activiteit te bewerkstelligen. Resultaten NNGB In fi guur 4 is de frequentie van het aantal keer sporten bij een sportvereniging te zien. Bij aanvang sporten de kinderen gemiddeld 0.64 keer per week, tijdens het tweede meetmoment gemiddeld 0.84 keer per week, tijdens het derde meetmoment gemiddeld 1.37 keer Figure 4: Resultaat NNGB per week en tijdens het laatste meetmoment gemiddeld 1.75 keer per week. Gemiddeld is het sporten toegenomen met 2,73 keer t.o.v. begin- en eindmeting. Wanneer er wordt gekeken of jongens en meisjes van elkaar verschillen, kan er gezien worden dat gemiddeld jongens zowel bij de beginmeting als de eindmeting frequenter sporten per week dan meisjes. (jongens 0.71 keer t.o.v keer en meisjes 0.58 t.o.v keer). Hieruit kan geconcludeerd worden dat de jongens aan het eind van het traject voldeden aan de NNGB, gericht op verbeteren of handhaven van lichamelijke fi theid,bij de meisjes nam de frequentie na het volgen van een traject aanzienlijk toe. Echter, zij voldeden nog niet aan dit onderdeel van de NNGB. 7
8 CONCLUSIE Het volgen van een multidisciplinair programma bij MTCJunior laat bij een steekproef van 45 kinderen met overgewicht/obesitas een duidelijke verbetering zien na 12 maanden op de BMI- SDS, frequentie van het sporten en de Bruce test (maximale aerobe uithoudingsvermogen). De BMI-SDS neemt gemiddeld af met 15,6%, dit betekent dat het kind dichter bij de gezonde referentiewaarden terecht is gekomen en dus is afgevallen. Het aerobe uithoudingsvermogen gemeten middels de Bruce-test is verbeterd van naar -0.81standaarddeviatie verwijderd van de referentiewaarden. De sportfrequentie neemt toe, na één jaar gaan de kinderen gemiddeld +1.1 keer per week meer sporten bij een sportvereniging. Met deze resultaten van dit multidisciplinaire programma van MTCJunior kan er met redelijkheid geconcludeerd worden dat deze behandeling effectief is bij het bestrijden van overgewicht/obesitas en het verhogen van de lichamelijk activiteit bij kinderen. Simone Fens MSc. Manueeltherapeut, Fysiotherapeut 1. JGZ-richtlijn, Overgewicht; Preventie, signalering, interventie en verwijzing. Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. Mei Gezondheidsraad (2006). Overgewicht. 3. Talma H et al. Groeidiagrammen Den Haag: TNO, A.M. Fredriks et al. Body index measurements in compared with TNO-rapport, Evaluatie door Dik en Dun R.C. Vos et al. The effect of family-based multidisciplinary cognitive behavioral treatment on health-related quality of life in childhood obesity M.H.M. van der Cammen-van Zijp et al. Exercise capacity in Dutch children: new reference values for the Bruce treadmill protocol M.H.M. van der Cammen-van Zijp et al. Exercise testing of pre-school children using the Bruce treadmill protocol: new reference values R.A. Bronkhorst et al. Maximale inspanning door kinderen: referentiewaarde voor 6-18 jarige meisjes en jongens Databankweg 2A, Amersfoort T (033)
RealFit. Wat is het Doelstelling Voor wie Historie Waarom RealFit
RealFit Wat is het Doelstelling Voor wie Historie Waarom RealFit Wat is RealFit? Effectieve multidisciplinaire aanpak van overgewicht bij jongeren van 13 tot 18 jaar. De 13 weken durende cursus bevat:
Nadere informatieBijlage 3.1. Meetinstrumenten. Free Running Asthma Screening Test, FRAST. Benodigdheden stopwatch piekstroommeter; bij voorkeur die van het kind zelf
Bijlage 3 Meetinstrumenten Bijlage 3.1 Free Running Asthma Screening Test, FRAST stopwatch piekstroommeter; bij voorkeur die van het kind zelf Protocol Bij de FRAST wordt het kind gevraagd om gedurende
Nadere informatieoinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd
oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden
Nadere informatieOvergewicht 2-4 jaar. JGZ-Organisatie: Yunio, 2014. Inleiding
Overgewicht 2-4 jaar JGZ-Organisatie: Yunio, 2014 Inleiding Met behulp van Jeugd in Beeld (JIB, http://jeugdinbeeld.databank.nl/) worden gegevens uit het Digitaal Dossier Jeugdgezondheid (DD JGZ) voor
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Bruce Test. 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Bruce Test 11-08-2011 Review: EJCM Swinkels-Meewisse Invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën
Nadere informatieOvergewicht 4-19 jaar
Overgewicht 4-19 jaar JGZ-Organisatie: GGD Zaanstreek - Waterland, 2014 Inleiding Met behulp van Jeugd in Beeld (JIB, http://jeugdinbeeld.databank.nl/) worden gegevens uit het Digitaal Dossier Jeugdgezondheid
Nadere informatie2. Overgewicht. allochtone kinderen. autochtone kinderen. eenouder ouder+stiefouder. beide ouders. % kinderen met overgewicht. laag.
2. Overgewicht De gevolgen van overgewicht op de kinderleeftijd zijn uiteenlopend van psychosociale problemen, zoals gepest worden, negatief zelfbeeld en depressiviteit, tot lichamelijke problemen zoals
Nadere informatieBeweegrichtlijnen Nr. 2017/08. Samenvatting
Beweegrichtlijnen 2017 Nr. 2017/08 Samenvatting Beweegrichtlijnen 2017 pagina 2 van 6 Achtergrond In Nederland bestaan drie normen voor bewegen: de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, die adviseert op minstens
Nadere informatieCheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle
Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas
Nadere informatiehoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
SAMENVATTING Dit proefschrift is gewijd aan Bouwen aan Gezondheid : een onderzoek naar de effectiviteit van een leefstijlinterventie voor werknemers in de bouwnijverheid met een verhoogd risico op hart
Nadere informatieKlinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie
Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Kinderen en jongvolwassenen met een fysieke beperking, zoals cerebrale parese (CP), ervaren vaak loopproblemen in het dagelijks leven. Veelgehoorde
Nadere informatieSamenvatting. Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie
Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie Overgewicht is een snel groeiend wereldwijd probleem en is geassocieerd
Nadere informatieBijlage 1. Formules beoordeling lengtegroei en rekenvoorbeelden
Bijlage 1. Formules beoordeling lengtegroei en rekenvoorbeelden Er zijn verschillende formules (Lengte-SDS, Target Height (in cm en SDS) om de lengte van een kind te beoordelen. Onderstaand worden deze
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch Summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch Summary) 87 Appendix Inleiding Diabetes mellitus gaat een steeds belangrijkere rol spelen in onze gezondheidszorg. Het aantal patiënten met diabetes zal naar verwachting
Nadere informatieK I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R
VOEDING, BEWEGING EN GEWICHT K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R Jeugd 2010 6 Kinderenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD
Nadere informatieDagelijks ontbijten en elke dag groente en fruit eten zijn gedragingen die bijdragen aan een gezonde leefstijl.
De Vlieger 3 CHECKID ChecKid is een grootschalig leefstijlonderzoek onder basisschoolleerlingen in Zwolle. Het brengt (on)gezond gedrag, leefstijl en de leefomgeving van kinderen in Zwolle in kaart. ChecKid
Nadere informatieOvergewicht bij kinderen
Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Overgewicht bij kinderen Toelichting Pagina 1 Achtergrondinformatie Prevalentie: Uit CBO: Sinds 1997 is het percentage 4 t/m 15 jarige jongens met overgewicht
Nadere informatieKeeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit
Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Dutch summary De financiële en maatschappelijke kosten van jeugdcriminaliteit zijn
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatieSamenvatting Go4it - de effectiviteit van een poliklinische multidisciplinaire groepsbehandeling voor obese adolescenten
Go4it - de effectiviteit van een poliklinische multidisciplinaire groepsbehandeling voor obese adolescenten Overgewicht en obesitas onder Nederlandse kinderen en adolescenten zijn een toenemend volksgezondheidsprobleem.
Nadere informatieDutch Summary. (Nederlandse Samenvatting) Tim Takken
Dutch Summary (Nederlandse Samenvatting) Tim Takken 9 In Hoofdstuk 1 wordt een inleiding gegeven over algemene fitheid en algehele gezondheid. Uit diverse studies blijkt dat er een relatie bestaat tussen
Nadere informatiesamenvatting 127 Samenvatting
127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.
Nadere informatieOnderzoek in de wat leren we er van Informatiesysteem
Onderzoek in de wat leren we er van Informatiesysteem Liesbeth Preller (NISB), Dave van Dijk (Vital Health) Experimenteel onderzoek Vooronderzoek Behandeling Experiment Controle Verschil Implementatie
Nadere informatieWelkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019
Welkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019 Vraag minister aan Gezondheidsraad Update Nederlandse Norm Gezond Bewegen, Fitnorm en Combinorm vanuit gezondheidsperspectief.
Nadere informatieEen voorbeeld van een schoolprogramma gericht op preventie van overgewicht in Nederland: het DOiT programma
7 Samenvatting 8 Dit proefschrift beschrijft de voorbereiding op de landelijke implementatie van het Dutch Obesity Intervention in Teenagers (DOiT) programma. Daarnaast wordt de evaluatie beschreven die
Nadere informatie29-6-2011. Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2. Ondergewicht = Westerse landen: 2-15% Asian enigma
Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2 29 juni 2011 1 Ondergewicht = A. Een gewicht of BMI onder een bepaalde grenswaarde Gewicht naar lengte, per geslacht Gewicht naar
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatieResultaten vragenlijst onderzoek: Cholesterolverlagers, beweging en spierklachten
Resultaten vragenlijst onderzoek: Cholesterolverlagers, beweging en spierklachten -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieHet voorspellen van de kans op vallen de hoeveelheid en kwaliteit van het alledaags lopen als risicofactoren
amenvatting 123 amenvatting 125 Het voorspellen van de kans op vallen de hoeveelheid en kwaliteit van het alledaags lopen als risicofactoren Vallen is één van de meest belangrijke oorzaken van letsel
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieBeweegzorg. Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI)
Beweegzorg Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) Inhoud 1. Waarom de GLI? 2. Wat is de GLI? 3. Welke GLI programma s zijn er? i. SLIMMER ii. Beweegkuur iii. Coaching op leefstijl (CooL) 4. Wie mag
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatieBewegen en overgewicht in Purmerend
Bewegen en overgewicht in Purmerend In opdracht van: Spurd, Marianne Hagenbeuk Uitgevoerd door: Monique van Diest Team Beleidsonderzoek en Informatiemanagement Gemeente Purmerend mei 2009 Verkrijgbaar
Nadere informatieEvaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin. Resultaten evaluatie JOGG December 2017
Evaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin Resultaten evaluatie JOGG December 2017 Inleiding Achtergrond In het kader van de JOGG aanpak in de gemeente Roosendaal heeft op basisschool de Vlindertuin
Nadere informatie(Na)zorg bewust meten
26 Het volgen van uitbehandelde patiënten levert waardevolle inzichten op (Na)zorg bewust meten Tekst: Simone Fens, Ellis van Duist, Marjon Woudstra Qualizorg en MTCZorg zijn twee jaar geleden een initiatief
Nadere informatieAanpak overgewicht en obesitas bij kinderen. Simone Velzeboer Themadagen 2012 Porto
Aanpak overgewicht en obesitas bij kinderen Simone Velzeboer Themadagen 2012 Porto Definitie overgewicht/obesitas kinderen BMI Body Mass Index = Quetelet Index = Gewicht (kg)/ Lengte² (m)
Nadere informatieHoofdstuk 5. Ouderen. 5.1 Inleiding
Hoofdstuk 5 Ouderen Vincent Hildebrandt 1, Claire Bernaards 1, Hedwig Hofstetter 1, Ine Pulles 2, Huib Valkenberg 3 1 TNO Gezond Leven, Leiden 2 Mulier Instituut, Utrecht 3 V eiligheidnl, Amsterdam 5.1
Nadere informatieBijlage WIJS (Wat Is Jouw Stijl)
Bijlage WIJS (Wat Is Jouw Stijl) Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie WIJS (Wat Is Jouw Stijl), zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie:
Nadere informatieDE COACH METHODE BIJ MENSEN MET DIABETES TYPE 2
DE COACH METHODE BIJ MENSEN MET DIABETES TYPE 2 Dr. M.H.G. de Greef, Bewegingswetenschappen van Rijksuniversiteit Groningen. Drs. S.R. Sprenger, Centrum voor Beweging en Onderzoek Groningen. B.J. Houët,
Nadere informatieFACTSHEET. Gezondheid en natuur
FACTSHEET Gezondheid en natuur M. van Santvoort Oktober 2014 Inleiding Waarom deze factsheet over gezondheid en natuur? Veel mensen geven aan dat zij zich ontspannen voelen in de natuur. Dit is een beleving
Nadere informatieImplementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project
Implementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project Annemarie Schalkwijk Sandra Bot, co-promotor Petra Elders, co-promotor Giel Nijpels, promotor Lifestyle, Overweight and Diabetes
Nadere informatieBeweegrichtlijnen 2017
Beweegrichtlijnen 2017 Vereniging voor Bewegingswetenschappen De Gezondheidsraad 2 Gezondheidsraad 21 november 2016 De Gezondheidsraad Onafhankelijk advies over gezondheid aan regering en parlement Advies
Nadere informatieHoe ziek word je van zitten?
Hoe ziek word je van zitten? Evi van Ekris EMGO + Instituut afd. Sociale Geneeskunde VU Medisch Centrum Er is altijd wat te doen Naast het stimuleren van sporten is het belangrijk bewegen meer te integreren
Nadere informatie8 Samenvatting Samenvatting Het is alom bekend dat te weinig bewegen schadelijk is voor de gezondheid van zowel kinderen als volwassenen. Ondanks dat de positieve effecten van een actieve jeugd talrijk
Nadere informatieDe gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid
De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding
Nadere informatieSAMENVATTING. MVW_proefschrift_170x240_17042013.indd 172
SAMENVATTING MVW_proefschrift_170x240_17042013.indd 172 ALIFE@WORK DE EFFECTEN VAN EEN LEEFSTIJLPROGRAMMA MET BEGELEIDING OP AFSTAND VOOR GEWICHTSCONTROLE BIJ WERKNEMERS ACHTERGROND Overgewicht, waarvan
Nadere informatieSamenvatting. In hoofdstuk 1 wordt een algemene introductie gegeven over de onderwerpen die in dit proefschrift worden behandeld.
155 Sport- en spelactiviteiten bevorderen over het algemeen de gezondheid. Deze fysieke activiteiten kunnen echter ook leiden tot blessures. Het proefschrift beschrijft de ontwikkeling en evaluatie van
Nadere informatieIntegrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo
Integrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo Voorstellen Marlie Cerneus GGD Regio Twente Jeugdgezondheidszorg 0-19! Wie zijn jullie? Gemeente Enschede en Almelo Waar gaat deze presentatie
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieDe kans op arbeidsongeschiktheid bij zelfstandig ondernemers met overgewicht
Mag het een onsje meer zijn? De kans op arbeidsongeschiktheid bij zelfstandig ondernemers met overgewicht Viona Lapré- Utama, Marjan Erkamp, Marga van Liere, Cees Geluk Samenvatting Overgewicht komt steeds
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN NOORDENVELD
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN NOORDENVELD IN DE PERIODE 2011-2016 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieProtocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis. Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen
Protocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen Kinderen en adolescenten met obesitas 1. Definities 2. Indicatie verwijzing 3. Poliklinische verwijzing
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN EMMEN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN EMMEN IN DE PERIODE 2011-2017 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieEffectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist
Effectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist - Sportdietist: - Eigen praktijk: SMC Fysiomed Amsterdam - Nationale roeiselectie: KNRB - Schrijven van blogs en columns: JOGG,
Nadere informatieOefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized
Nadere informatieRichtlijn Signalering en verwijscriteria bij kleine lichaamslengte (2010)
Richtlijn Signalering en verwijscriteria bij kleine lichaamslengte (2010) 1. Begripsbepaling en definities Hiervoor is gebruikgemaakt van de Handleiding bij het meten en wegen van kinderen en het invullen
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN TYNAARLO
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN TYNAARLO IN DE PERIODE 2011-2016 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatie1. Buurtsportcoach Sport en Zorg, 0.4 fte
1. Buurtsportcoach Sport en Zorg, 0.4 fte Bevolking Doesburg De gemeente Doesburg heeft 11.437 inwoners. 30-39: 1129 Daarvan is 39% tussen de 40 64 jaar ( 4455) en 21% boven de 65 jaar ( (Bron: CBS 2014).
Nadere informatie218 SAMENVATTING De prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen. In Nederland hebben 12.8% van de jongen
Samenvatting 217 218 SAMENVATTING De prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen. In Nederland hebben 12.8% van de jongens en 14.8% van de meisjes overgewicht,
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN MIDDEN-DRENTHE
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN MIDDEN-DRENTHE IN DE PERIODE 2011-2016 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente Midden- zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven
Nadere informatieSAMENVATTING SAMENVATTING
HbA 1c ontstaat door de versuikering van hemoglobine, het belangrijkste bestanddeel van rode bloedcellen. In het bloed bindt een glucosemolecuul (niet-enzymatisch) met een aminozuur van de β-keten van
Nadere informatieResultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting (T0) voorjaar 2017
Resultaten vragenlijst leerlingen en meten & wegen Drie scholen, nulmeting () voorjaar 2017 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' gestart: met subsidie van
Nadere informatieIn Beweging! Lizette Wattel Universitair Netwerk Ouderenzorg UNO-VUmc 1-2-2015
2015 In Beweging! Lizette Wattel Universitair Netwerk Ouderenzorg UNO-VUmc 1-2-2015 IN BEWEGING IMPLEMENTATIE VAN EEN BEST PRACTICE BINNEN HET UNO-VUMC. EINDVERSLAG INLEIDING Ouderen in woonzorgcentra
Nadere informatiewaardoor een beroerte kan worden gezien als een chronische aandoening.
amenvatting Elk jaar krijgen in Nederland zo n 45.000 mensen een beroerte, ook wel CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd. Ongeveer 60% van hen keert na opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum
Nadere informatieVirtueleThuiszorg = preventieve inzet Voor Diabetes Mellitus Type 2 en Gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico
VirtueleThuiszorg = preventieve inzet Voor Diabetes Mellitus Type 2 en Gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico Diabetes Mellitus type 2 (DM2) wordt door verschillende experts aangeduid als een leefstijlziekte
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden
Nederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden Chapter 8 Vitamine D, ter preventie van type 2 diabetes Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over vitamine D in
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN EMMEN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN EMMEN IN DE PERIODE 2011-2018 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieCONCEPT SAMENVATTING RICHTLIJN OVERGEWICHT JGZ
CONCEPT SAMENVATTING RICHTLIJN OVERGEWICHT JGZ 16-5-2011 Inleiding Velen werken al met het signalerings- en het overbruggingsprotocol; deze protocollen gelden voor kinderen vanaf 2 jaar. Jeugdgezondheidszorg
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN DE WOLDEN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN DE WOLDEN IN DE PERIODE 2011-2017 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN MEPPEL
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN MEPPEL IN DE PERIODE 2011-2017 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieSlim & creatief omgaan met data
Slim & creatief omgaan met data Annette Zwart, Adviserend Geneeskundige Arts Maatschappij en Gezondheid Nevenfunctie: (gewezen) lid RGS Inhoud Positie zorgverzekeraars Van idee naar praktijk - JOGG - Lekker
Nadere informatieLanger leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012
ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN TYNAARLO
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN TYNAARLO IN DE PERIODE 2011-2018 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieCasus oudere vrouw met COPD
Casus oudere vrouw met COPD Een casus: Mevrouw de Wit 73 jarige vrouw 2003 tot 2005 herhaalde heupfracturen, kunstheup links Osteoporose Sinds een aantal jaren COPD gold 3, matige ziektelast Echtgenoot
Nadere informatie1 G>=>KE:G=L> Dutch summary
1 Dutch summary * - nederlandse samenvatting Alhoewel cerebrale parese (CP) wordt gezien als een non-progressieve aandoening treden er wel degelijk secundaire complicaties op zoals afname van beweeglijkheid,
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieRichtlijn Overgewicht (2012)
Richtlijn Overgewicht (2012) Onderbouwing Uitgangsvragen Voor het ontwikkelen van de richtlijn zijn uitgangsvragen geformuleerd. Deze uitgangsvragen zijn een zo goed mogelijke weergave van de belangrijkste
Nadere informatieProgramma. Kwetsbaarheid Fried. 2001. (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie
Geriatriefysiotherapie Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie Marjan Doves MPT Geriatriefysiotherapeut 24 maart 2015 Programma Sarcopenie vanuit fysiotherapeutisch perspectief (Geriatrie)fysiotherapeutische
Nadere informatieGEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD
RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.
Nadere informatieLandelijke Jeugdmonitor. Rapportage 3e kwartaal 2007
Landelijke Jeugdmonitor Rapportage 3e kwartaal 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen, 2007 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien
Nadere informatieBeweegprogramma kinderen met overgewicht Carlijn Groenen
Beweegprogramma kinderen met overgewicht Carlijn Groenen Aanleiding beweegprogramma Voor een goede gezondheid is een gezond gewicht belangrijk, zowel op jonge als op latere leeftijd. Het percentage mensen
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN BORGER-ODOORN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN BORGER-ODOORN IN DE PERIODE 2011-2017 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente Borger- Odoorn zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens
Nadere informatieSamenvatting. Epidemie
Samenvatting Met dit advies voldoet de Gezondheidsraad aan het verzoek van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een inventarisatie op te stellen van nieuwe inzichten en te verwachten wetenschappelijke
Nadere informatieICHOM en het belang voor de patiënt
DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term
Nadere informatieKinderen in Centrum gezond en wel?
GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Centrum gezond en wel? 1 Wat valt op in Centrum? Voor Centrum zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN AA EN HUNZE
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN AA EN HUNZE IN DE PERIODE 2011-2018 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatieSamenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications
Chapter 9 Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Obesitas (vetzucht) bij kinderen is gedurende de afgelopen decennia een groeiend en wereldwijd probleem geworden. De snel toenemende prevalentie
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN NOORDENVELD
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN NOORDENVELD IN DE PERIODE 2011-2017 Hoe ontwikkelt zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet tot een
Nadere informatieRotterdam Lekker Fit! Trendanalyse overgewicht onder Rotterdamse kinderen
Gegevensbronnen De overgewichtcijfers in deze factsheet zijn gebaseerd op lengte en gewicht gegevens uit twee verschillende registratiesystemen: Kidos en de Fitmeter. Trendanalyse overgewicht onder Rotterdamse
Nadere informatieNederlandse samenvatting SAMENVATTING
AMENVATTING Obesitas is een groeiend wereldwijd probleem. Om die reden is preventie onderzoek erg belangrijk. In de zwangerschap is dit zelfs nog belangrijker. Vrouwen met overgewicht of obesitas die zwanger
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN BORGER-ODOORN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN BORGER-ODOORN IN DE PERIODE 2011-2018 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente Borger- Odoorn zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN EMMEN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN EMMEN IN DE PERIODE 2011-2015 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatiedegezondewijk degezondewijk
Deelnemende partijen Frank den Hertog Mireille van Poppel Willem van Mechelen Marianne Bronkhorst Menno Moerman Pieter van Wesemael Rosan van Wilgenburg Obesity Trends* among U.S. adults BRFSS, 1985 (*BMI
Nadere informatieV O LW A S S E N E N
LICHAAMSBEWEGING EN GEWICHT V O LW A S S E N E N Volwassenen 2009 4 Volwassenenonderzoek 2009 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland West in
Nadere informatieOnderzoeksrapportage ReSpAct CVA en Chronische Pijn. Femke Hoekstra, Trynke Hoekstra Onderzoeksgroep ReSpAct Groningen, augustus 2016
Onderzoeksrapportage ReSpAct CVA en Chronische Pijn Femke Hoekstra, Trynke Hoekstra Onderzoeksgroep ReSpAct Groningen, augustus 2016 Colofon Deze rapportage beschrijft de eerste resultaten van het wetenschappelijk
Nadere informatieAanvullende module Leefstijlmonitor Bewegen en Ongevallen 2015
Aanvullende module Leefstijlmonitor Bewegen en Ongevallen 2015 Vergelijking met de Gezondheidsenquête Auteurs: Christianne Hupkens (CBS) Marieke Hiemstra (RIVM) Ellen de Hollander (RIVM) De Gezondheidsenquête
Nadere informatieHoofdstuk 4. Volwassenen
Hoofdstuk 4 Volwassenen Vincent Hildebrandt 1, Claire Bernaards 1, Hedwig Hofstetter 1, Dorine Collard 2, Huib Valkenberg 3 1 TNO Gezond Leven, Leiden 2 Mulier Instituut, Utrecht 3 VeiligheidNL, Amsterdam
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN COEVORDEN
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN COEVORDEN IN DE PERIODE 2011-2018 Hoe ontwikkelt overgewicht zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet
Nadere informatie