Monitoring van de effecten van het decreet Lokaal Sport voor Allen-beleid

Transcriptie

1 Monitoring van de effecten van het decreet Lokaal Sport voor Allen-beleid Het decreet lokaal Sport voor Allen-beleid heeft als voornaamste doelstelling om lokale (en regionale) overheden aan te zetten om een breed en divers sportaanbod te ontwikkelen op maat van zoveel mogelijk mensen. Het is van belang om te kunnen achterhalen in welke mate deze regelgeving daadwerkelijk bijdraagt tot een verbetering van het lokaal sportbeleid met betrekking tot het ontwikkelen van een breder en diverser sportaanbod dan voorheen. Hoewel het decreet aandacht heeft voor diverse aspecten van het lokaal sportbeleid, werd ervoor geopteerd om in de eerste fase te onderzoeken in welke mate via dit decreet sprake kan zijn van een grotere inzet vanwege de lokale overheden om het sportaanbod meer toegankelijk te maken en beter rekening te houden met diversiteit. Het Bloso gaf eind 2010 de opdracht aan de vakgroep Sportbeleid en -Management van de Vrije Universiteit Brussel om een onderzoek uit te voeren met de volgende vraag: Wat zijn de effecten van de invoering van het nieuwe Sport voor Allen-decreet op het lokale sportbeleid van de gemeenten betreffende het bevorderen van de diversiteit en het verhogen van de toegankelijkheid van sport voor kansengroepen binnen de gemeente (hoofdstuk 3 van de sportbeleidsplannen), met speciale aandacht voor mensen met een handicap, financieel kansarmen, senioren en allochtonen?. Daarnaast was het de bedoeling om hieromtrent beleidsaanbevelingen te formuleren. Aandacht voor toegankelijkheid en diversiteit in sport was voor vele gemeenten een nieuw gegeven Onderzoeksmethodologie Het onderzoek bestond zowel uit een kwantitatief als een kwalitatief luik. Voor het kwantitatieve luik werden naast reeds bestaande bronnen (bv. het Cijferboek Lokaal Sportbeleid, ingediende beleidsplannen en wetenschappelijke artikels), ook nieuwe gegevens verzameld via een schriftelijke vragenlijst die door zestig gemeentelijke sportdiensten werd ingevuld. De gemeenten werden geselecteerd op basis van hun socio-economische achtergrond met behulp van de Dexia-typologie voor gemeenten. De vragenlijst bestond uit drie onderdelen: kennis, proces en algemene visie op het decreet. Voor de kwalitatieve analyse werden nadien op basis van de resultaten van de vragenlijst (meer bepaald het al dan niet aangeven van knelpunten bij de uitvoering van het huidige sportbeleid) zes gemeenten geselecteerd waarbij telkens twee vervolginterviews werden afgenomen: één interview met de sportfunctionaris en schepen van Sport en één interview met de doelgroepverantwoordelijken. Binnen beide onderzoeksluiken was er een goede sampling van de gemeenten aanwezig. Vervolgens werden de resultaten van het kwantitatieve en kwalitatieve luik voorgelegd aan een groep van experten met ervaring op het gebied van lokaal sportbeleid voor kansengroepen. Na het verzamelen van hun opmerkingen en bedenkingen werden dan uiteindelijk beleidsaanbevelingen geformuleerd. Resultaten Kennis In het eerste deel van het onderzoek werd aan de gemeenten gevraagd of er bij het schrijven van het sportbeleidsplan op het gebied van de toegankelijkheid en diversiteit voldoende kennis aanwezig was over het doelgroepeninzicht, de uitbouw van het netwerk, het activiteitenaanbod en de communicatie. Verder werd bij de gemeenten ook gepeild naar de reden van eventuele kennisgroei en hun nood aan meer ondersteuning. Aandacht voor toegankelijkheid en diversiteit in sport was voor vele gemeenten een nieuw gegeven. Een groot aantal gemeenten antwoordde niet eenduidig op de vraag naar de aanwezigheid van kennis over dit thema. Voor veel gemeenten (55,8%) was de nodige kennis slechts Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 25 N 222 VTS222_bnw.indd 25 14/04/11 08:24

2 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% figuur 1: Overzicht van de aanwezige kennis m.b.t. de verschillende domeinen deels aanwezig. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn het feit dat kennisvergaring een permanente opdracht vormt, dat de hoeveelheid aanwezige kennis steeds verdiept en verbeterd kan worden en dat men de kennis al doende heeft vergaard. Verder gaf een vergelijking tussen de vier kennisdomeinen, meer bepaald doelgroepeninzicht, netwerkuitbouw, activiteitenaanbod en communicatie, aan dat gemeenten het minst kennis hadden over netwerkuitbouw (zie figuur 1). De kennis over deze vier kennisdomeinen was grotendeels afkomstig van diverse beschikbare informatie (niet afkomstig van de gemeente), research en praktijkervaring. Daarnaast, en vooral voor netwerkuitbouw, werd de kennis voornamelijk uit institutionele informatiebronnen gehaald, zoals het ISB (o.a. het Handboek Sportbeleidsplanning) en de OCMW s, gevolgd door opleidingsmomenten vanuit verschillende instituties. Tenslotte gaven de gemeenten aan minder hun kennis te halen uit de interne werking van de gemeente zoals de stuurgroep of andere collega s en diensten. Wat de kennisgroei betreft, had er voor iets meer dan de helft van de gemeenten een vergelijkbare kennisgroei plaatsgevonden met betrekking tot de vier kennisdomeinen. Daarnaast gaven de gemeenten in de interviews echter aan niet op alle domeinen of op alle domeinen even sterk een kennisgroei waar te nemen. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 10,2% 57,6% 32,2% 19,3% 59,6% 21,1% Doelgroepen Netwerk Activiteitenaanbod Communicatie 59,6% 60,7% 40,4% 39,3% ja deels neen 13,6% 50,8% 35,6% 13,8% 55,2% 31,0% Doelgroepen Netwerk Activiteitenaanbod Communicatie ja figuur 2: De nood aan ondersteuning m.b.t. de verschillende domeinen neen 72,2% 27,8% 64,3% 35,7% Volgens de gemeenten lagen de oorzaken van de kennisgroei voornamelijk in de toegenomen aandacht voor de materie en het grondiger uitvoeren van research. In combinatie met verbeterde doelgroepeninteractie via infodagen en activiteiten heeft het aangegane engagement van de gemeenten duidelijk vruchten afgeworpen. Daarnaast, maar in minder mate, werden het ISB en het OCMW aangegeven als instituties die het meest tot kennisgroei bijdroegen. De interne werking van de gemeente (bv. via collega s of andere diensten) werd nauwelijks vermeld. Op vlak van ondersteuning gaf ongeveer één op de drie gemeenten (35,8%) aan meer nood te hebben aan ondersteuning. Uit de interviews bleek dat deze ondersteuning naargelang de gemeente verschillende motieven had, zoals de nood aan buurtsportervaring, ondersteuning bij het schrijven van het sportbeleidsplan of het aanleveren van een werkingsstructuur. Gemeenten gaven opvallend minder aan ondersteuning te verwachten over kennis van het activiteitenaanbod (zie figuur 2). Deze ondersteuning werd vooral verwacht van externe diensten zoals het ISB, het Bloso en in mindere mate van andere actoren zoals het OCMW, verschillende partners, enzovoort. Wat de inhoud van deze ondersteuning betreft, werd er op de eerste plaats meer steun verwacht onder de vorm van begeleiding door externe instellingen en verbeterde interactie met partners en doelgroepen, gevolgd door het opstellen van duidelijkere richtlijnen voor het vormgeven van het sportbeleidsplan, het motiveren van personeel en het aanreiken van voorbeeldactiviteiten. De interviews toonden aan dat de gemeenten een duidelijke meerwaarde zagen in een interactieve bestuursstijl voor het uitvoeren van hun sportbeleid Proces Naast de aanwezigheid van kennis werden de gemeenten ook gevraagd naar het achterliggende proces bij het schrijven en uitvoeren van het sportbeleidsplan. De interviews toonden aan dat de gemeenten een duidelijke meerwaarde zagen in een interactieve bestuursstijl voor het uitvoeren van hun sportbeleid. Onder het begrip van interactief besturen werd de inspraak van zoveel mogelijk partijen zoals de sportmedewerkers, de sportraad, de klankbordgroep en de gebruikers van infrastructuur, enzovoort verstaan. Daarnaast gaven de meeste gemeenten in de interviews ook aan terug te koppelen naar verscheidene stakeholders, waaronder ook organisaties van buiten de zuivere sportsector zoals het OCMW, scholen, de seniorenwerking, gehandicapteninstellingen of integratieen welzijnsdiensten. Samenwerking werd beschouwd als essentiële succesfactor. De voordelen van een interactieve bestuursstijl waren volgens de gemeenten een verhoogde gedragenheid, betrokkenheid en interesse van partners en doelgroepen. Ook wat het vergaren van kennis betreft, vonden de meeste gemeenten het meer opportuun om 26 VTS222_bnw.indd 26 14/04/11 08:24

3 Allochtonen Senioren Fin. kansarmen Mensen met handicap ja neen figuur 3: Overzicht van de gegevensverzameling per doelgroep samen te werken met kennishebbenden of experts op verschillende gebieden in plaats van de nodige kennis zelf te verwerven. In de interviews benadrukten kleinere gemeenten wel dat de lokale hiërarchie een interactieve bestuursstijl bemoeilijkt. Bij de gegevensverzameling werden respectievelijk de meeste gegevens verzameld rond senioren, financieel kansarmen, mensen met een handicap en allochtonen (figuur 3). Dat voor senioren de meeste gegevens werden verzameld, is misschien niet zo verwonderlijk aangezien zij veruit de grootste groep vormen binnen de gemeentelijke of stedelijke bevolking. In de interviews kwam naar voor dat een gegevensverzameling volgens de gemeenten noodzakelijk was, maar dat het voor sommigen onder hen niet altijd even duidelijk was hoe gegevens het best verzameld konden worden. Gemeenten gaven dan ook een waaier aan methodes en instanties aan om doelgroepgegevens te verzamelen. Er werd het meest verwezen naar enquêtes, bevragingen of het bevolkingsregister. Dit wijst erop dat sportdiensten voor hun gegevens vooral uit de interne werking van de gemeente putten. Daarnaast werden gegevens in mindere mate, maar proportioneel meer voor financieel kansarmen, via het OCMW bekomen. Een deel van de gegevens was afkomstig van bestaand intern onderzoek, het rijksregister of andere stadsdiensten zoals sociale centra. De keuze om een bepaalde doelgroep op te nemen in het sportbeleidsplan lag voornamelijk in de demografische aanwezigheid of potentiële nabijheid van de doelgroep (bv. vergrijzing voor senioren, nabijheid OCMW voor financieel kansarmen). Daarnaast werden andere redenen opgesomd zoals de behoefte om rond een doelgroep te werken, de wil om sport voor allen aan te bieden en de bereikbaarheid van de doelgroep. Volgens de gemeenten waren senioren en mensen met een handicap het best bereikbaar. Voornamelijk om die reden werden deze twee doelgroepen dan ook het meest betrokken bij het schrijven van het sportbeleidsplan. Ook het bestaan van goed georganiseerde seniorenwerkingen zijn hiervan een oorzaak. De interviews bevestigden de vaststelling dat er bij de meeste gemeenten overleg was met de doelgroepen, al waren er wel verschillen in intensiteit en frequentie waar te nemen Dat financieel kansarmen en allochtonen veel minder werden betrokken, had volgens de gemeenten te maken met de moeilijke bereikbaarheid of een lage interesse van deze doelgroepen. Ervaren moeilijkheden in het werken met doelgroepen waren een slechte bereikbaarheid van de doelgroep of, bij de doelgroep financieel kansarmen, het niet vrijgeven van gegevens door het OCMW omwille van de privacy-wet. De meeste problemen deden zich dan ook voor bij financieel kansarmen (bv. gebrekkige samenwerking OCMW). Echter, op de tweede plaats kwamen problemen het meest voor bij mensen met een handicap (bv. actoren kennen sportieve behoefte van de doelgroep niet). Sommige clubs beschouwen sportactiviteiten voor senioren als concurrentie, alsook het niet aanwezig zijn van de doelgroep in de plaatselijke bevolking. Volgens de gemeenten waren senioren en mensen met een handicap het best bereikbaar Het formuleren van beleidsdoelstellingen was een andere fase in het sportbeleid. Uit de interviews bleek dat doelstellingen voornamelijk werden geformuleerd op basis van de vastgestelde behoeften en noden (dit deels via de gegevensverzameling) en vanuit een algemeen idee van hoe daar beleid rond te ontwikkelen. Zowel bij de strategische als bij de operationele doelstellingen van de sportbeleidsplannen werden de meeste doelstellingen voor alle doelgroepen samen geformuleerd. Meer specifiek werden afzonderlijke strategische doelstellingen voornamelijk voor financieel kansarmen en mensen met een handicap geformuleerd, terwijl voor de allochtone doelgroep relatief weinig strategische doelstellingen werden opgesteld. De gemeenten vonden over het algemeen de strategische doelstellingen goed haalbaar. Enkel voor financieel kansarmen en mensen met een handicap lag de haalbaarheid van de strategische doelstellingen iets lager met een onrealistische timing als hoofdreden. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 90 79, , Alle doelgroepen Allochtonen Senioren Fin. kans. Mensen met handicap Aantal OD OD haalbaar Timing respecteren Uitvoering efficiënt Aanpassing nodig figuur 4: Operationele doelstellingen (OD), haalbaarheid, timing, efficiëntie uitvoering en nood aan aanpassing ,5 45, Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 27 N 222 VTS222_bnw.indd 27 14/04/11 08:24

4 Shockpads voor alle sporten: re-bounce re-bounce is snel en gemakkelijk te installeren re-bounce garandeert maximaal speelcomfort en meer veiligheid voor de spelers re-bounce shockpads vormen de ideale ondergrond voor kunstgras. Perfect voor voetbal, rugby, hockey, cricket, golf... re-bounce shockpads: uitstekende speeltechnische eigenschappen, dimensionaal stabiel, waterdoorlatend en geschikt voor alle weertypes, zeer geschikt voor intensief gebruik re-bounce is een merk van Recticel, een wereldwijde schuimproducent met meer dan 100 fabrieken, verspreid over 27 landen in Europa, Amerika en Azië. Alle re-bounce producten worden ontwikkeld in het internationaal onderzoek- en ontwikkelingscentrum van Recticel in België. re-bounce b koppelt lage gebruikskosten aan hoge duurzaamheid info@re-bounce.com + 32 (0) Sports and re-bounce, the perfect match! Regional re-bounce teams in Belgium, The Netherlands, UK, Sweden, Finland, Germany, France, Italy, Spain, Greece and the USA. VTS222_bnw.indd 28 14/04/11 08:24

5 Wat de operationele doelstellingen betrof, en de daaraan gekoppelde acties met betrekking tot toegankelijkheid en diversiteit, kon worden vastgesteld dat de meerderheid van de ondernomen acties het gevolg was van het decreet en dus nieuw was. Ook hier werden er minder doelstellingen voor allochtonen geformuleerd (zie figuur 4). De operationele doelstellingen voor de allochtonen werden vaak onderschat en waren volgens de gemeenten daarom, relatief gezien, het minst haalbaar. De timing en efficiëntie van de (haalbare) operationele doelstellingen was het beste voor de senioren en mensen met een handicap. Voor financieel kansarmen werd één op tien doelstellingen aangepast omwille van een divers aantal redenen, terwijl dat bij de andere doelgroepen zelfs één op vijf betrof. Een heikel punt binnen het sportbeleid leek bij het merendeel van de gemeenten de meetbaarheid van doelstellingen en het opstellen van indicatoren te zijn Daarnaast gaf een kleine meerderheid van de gemeenten aan dat er met betrekking tot de doelgroepen doelstellingen en maatregelen werden opgenomen in andere beleidsdomeinen. Hierbij werden er voor de allochtone doelgroep aanzienlijk minder beleidsoverschrijdende maatregelen geschreven. Wat echter de effecten van deze beleidsoverschrijdende maatregelen betrof, gaven zo goed als alle gemeenten aan dat deze slechts miniem waren. Voorbeelden van beleidsoverschrijdende effecten zijn de groeiende interesse bij andere clubs, verhoogde netwerkcontacten met externe partners, een duidelijkere aanwezigheid van (o.a. andersgeorganiseerde) sport in aandachtswijken en een toegenomen zichtbaarheid van sport en de sportdienst in de gemeente of stad. Een heikel punt binnen het sportbeleid leek bij het merendeel van de gemeenten de meetbaarheid van doelstellingen en het opstellen van indicatoren te zijn. In de interviews gaven de gemeenten ook aan dat indicatoren sterk afhangen van de doelgroep en dat het moeilijk is indicatoren op te stellen en vervolgens te meten. Daarnaast gaven de gemeenten aan dat ze hun doelstellingen ook graag op kwalitatieve wijze zouden willen evalueren omdat cijfers volgens hen vaak relatief zijn. Algemene visie op het decreet Ter afronding werden aan de gemeenten nog een aantal vragen gesteld over hun visie op het Sport voor Allendecreet. Voor de meerderheid van de gemeenten heeft hoofdstuk 3 van het decreet een volledige (54,2%) of gedeeltelijke (30,5%) meerwaarde. Uit de interviews bleek zelfs dat alle gemeenten het nieuwe decreet als een grote meerwaarde beschouwden. De door de gemeenten aangehaalde redenen om het decreet als een meerwaarde te beschouwen, waren vooral het verleggen van de focus op deze thematiek, een toegenomen netwerkdiversiteit en een gerichtere concentratie op de doelgroepen. Ook betere contacten met de doelgroepen en instanties of een verruimd activiteitenaanbod werden als reden opgegeven. Verder gaven de gemeenten in de interviews ook aan de indruk te hebben dat het decreet een positieve invloed had op het aantal sporters onder de doelgroepen door een verhoogde samenwerking onder partners, een toegenomen bewustwording van de thematiek en een grotere betrokkenheid van de leden in de sportraad. Een nadeel was volgens de meesten een verhoogde werkdruk onder het personeel. Iets minder dan de helft van de gemeenten (44,8%) gaf aan toegankelijkheid en diversiteit in sport, binnen hoofdstuk 3 apart te verwerken. Andere gemeenten (48,3%) verwerkten hoofdstuk 3 volledig in hoofdstuk 1 (directe financiële ondersteuning sportclubs) en slechts een fractie (6,9%) deed dit gedeeltelijk. Gemeenten die hoofdstuk 3 niet apart verwerken, doen dit vooral omdat ze dit hoofdstuk anders willen invullen of benadrukken hun beleidsautonomie. Toch toonden de interviews duidelijk aan dat bijna alle gemeenten het terecht vinden dat er een apart hoofdstuk binnen het decreet bestaat dat zich toespitst op toegankelijkheid en diversiteit omdat er op die manier meer aandacht aan kan worden geschonken. Bijna één vierde (23,2%) van de gemeenten vond het noodzakelijk binnen het decreet aanpassingen door te voeren met betrekking tot de vooropgestelde doelgroepen. In de interviews kwam naar voor dat echter de meeste gemeenten meer autonomie willen op vlak van doelgroepkeuze zodat zij zich in de mogelijkheid bevinden om deze af te stemmen op de lokale context. De nood aan ondersteuning om de doelgroepkeuze zelfstandig te kunnen selecteren en in te vullen werd evenwel als een belangrijk aandachtspunt beschouwd door de gemeenten. Uit de interviews bleek dat alle gemeenten het nieuwe decreet als een grote meerwaarde beschouwden Ook met betrekking tot het verplicht opnemen van hoofdstuk 3 (25,4%) en de bestedingspercentages (27,3%) was iets meer dan een vierde van mening dat aanpassingen nodig waren. Toch kwam in de interviews bij iets meer dan de helft van de gemeenten naar voor dat er met betrekking tot de bestedingspercentages meer nood was aan autonomie (vooral voor kleinere gemeenten). Tot slot gaven de gemeenten in de interviews aan dat men van het Bloso een meer ondersteunende rol verwacht. Deze ondersteuning zou moeten worden aangeboden op vlak van het doelgroepenbeleid, kennis voor het schrijven van het sportbeleidsplan, het bewijzen van de bestedingspercentages, de indicatoren en de tussentijdse evaluatie. Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 29 N 222 VTS222_bnw.indd 29 14/04/11 08:24

6 VTS222_bnw.indd 30 14/04/11 08:24

7 Beleidsaanbevelingen Bij de beleidsaanbevelingen werd een onderscheid gemaakt op Vlaams en lokaal niveau. A) Vlaams niveau 1. Ondersteuning Voorzien van ondersteuning aan lokale overheden door middel van het aanbieden van kennis met betrekking tot diverse aspecten van sportbeleid(splanning) rond toegankelijkheid en diversiteit. - met betrekking tot het plannings- en beleidsproces: gevarieerde methoden voor gegevensverzameling en -verwerking in functie van een analyse van de actuele beginsituatie; het formuleren van (kwalitatieve) indicatoren; het monitoren en evalueren van vooropgestelde doelstellingen. - met betrekking tot kansengroepen: het gebruik van werkbare criteria voor het bepalen en afbakenen van relevante kansengroepen in functie van de behoeften binnen de lokale context; drempels die kansengroepen ervan weerhouden te sporten; het opzetten en uitbouwen van samenwerkingsverbanden en netwerken met relevante lokale partners; strategieën voor het optimaliseren van toegankelijkheid voor kansengroepen; het ontwikkelen en aanbieden van alternatieve sportactiviteiten en organisatievormen (andersgeorganiseerde sport) op basis van lokale behoeften bij kansengroepen; aangepaste communicatievaardigheden en -strategieën om kansengroepen te bereiken, aan te spreken en te betrekken. Het voorzien van ondersteuning aan lokale overheden en organisaties door middel van een helpdesk-functie met betrekking tot: B) Lokaal niveau 1. Sportaanbod Permanente aandacht voor en het stimuleren van een inclusief en toegankelijk karakter van het reguliere Sport voor Allen-aanbod. Meer aanbieden van een regelmatig en aangepast sportactiviteitenaanbod en alternatieve organisatievormen (andersgeorganiseerde sport), ook op maat van kansengroepen in functie van lokale behoeften. 2. Monitoring en evaluatie Meer hanteren van gebruiksvriendelijke monitorings- en evaluatie-instrumenten; Formuleren en hanteren van kwalitatieve (proces)indicatoren naast kwantitatieve indicatoren. 3. Beleid Meer aandacht voor samenwerking op diverse niveaus. - Meer gebruik maken van samenwerking, afstemming en taakverdeling tussen de verschillende relevante beleidsdomeinen (i.f.v. een meerjarenplanning) op Marc Theeboom Hoogleraar VUB Stephanie De Croock Assistent VUB - toegankelijkheid van het sportaanbod; - diversiteit in het sportbeleid; - het inzetten van sport als middel voor persoonlijke en sociale ontwikkeling van kansengroepen. Het aanbieden van gebruiksvriendelijke montorings- en evaluatie-instrumenten voor lokale overheden. Meer aandacht voor evaluatie op Vlaams niveau vanuit het perspectief van ondersteuning en het bevorderen van competentie van lokale overheden met betrekking tot toegankelijkheid en diversiteit in het sportbeleid. Permanente aandacht voor het minimaliseren van administratieve werkdruk bij lokale overheden. 2. Coördinatie Meer werken aan een gecoördineerde doelgroepgerichte aanpak door een optimale samenwerking, afstemming en taakverdeling op strategisch niveau tussen diverse beleidsdomeinen (sport, welzijn, integratie, gezondheid, onderwijs, gelijke kansen, werkgelegenheid,...), met inbreng van vertegenwoordigers van kansengroepen, alsook tussen sportactoren onderling (sportfederaties, provinciale sportdiensten, schoolsport, commerciële sport ). 3. Autonomie Het stimuleren van lokale accenten (op basis van systematische en gevarieerde gegevensverzameling) bij gemeenten met betrekking tot: - de bepaling en afbakening van relevante kansengroepen; - het aanbieden van een aangepast activiteitenaanbod en alternatieve organisatievormen; - het uitbouwen van samenwerkingsverbanden en netwerken met relevante lokale partners. strategisch niveau met aandacht voor de complementariteit en verscheidenheid aan kennis en competenties met betrekking tot toegankelijkheid en diversiteit. - Meer gebruik maken van samenwerking, afstemming en taakverdeling tussen de verschillende relevante actoren en stakeholders op het operationele niveau binnen en buiten de sport m.b.t. het organiseren en/ of toegankelijker maken van een aanbod. - Meer actief betrekken van (vertegenwoordigers van) kansengroepen in de planning, implementatie en evaluatie van het sportbeleid. - Meer gebruik maken van bovenlokale samenwerking met betrekking tot de organisatie van sportactiviteiten voor (kleinere) kansengroepen. Meer aandacht voor competentieverhoging en -ontwikkeling rond toegankelijkheid en diversiteit bij diverse sportactoren (zoals sportdiensten, sportclubs, scholen ). Zeno Nols Wetenschappelijk medewerker VUB Trefwoord(en): sportbeleid, sportbeleidsplanning, Sport voor Allendecreet, sportdiensten, effectmeting Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 31 N 222 VTS222_bnw.indd 31 14/04/11 09:27