Verhuisbewegingen van erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden. (periode 1/1/ /1/2018)

Transcriptie

1 Verhuisbewegingen van erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden (periode 1/1/ /1/2018)

2 Inhoud Inleiding Over hoeveel verzoekers om internationale bescherming en vluchtelingen gaat het? Wanneer kregen deze personen bescherming? Profiel van personen die bescherming kregen in België Leeftijdsverdeling en geslacht Herkomstland en geslacht Verhuisbewegingen Verhuisbewegingen tussen regio s in België Personen met bescherming in Personen met bescherming in Personen met bescherming 1 e helft Personen met bescherming 2e helft Personen met bescherming 1 e helft Personen met bescherming 2 e helft Verhuis tussen regio s totaal Verhuisbewegingen tussen provincies Verhuisbewegingen naar verstedelijkt gebied Verhuisbewegingen en de centrumsteden Woonplaats van vluchtelingen (met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014) op 27/1/ Aanwezigheid van vluchtelingen (met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014) t.o.v. de bevolking Verschil in woonplaats naar profiel Verschil naar leeftijdscategorie Verschil naar geslacht Verschil naar nationaliteit Conclusies Vaststellingen op basis van de extractie Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (indeling 8)

3 Nota verhuisbewegingen Inleiding Sinds de verhoogde instroom van verzoekers om internationale bescherming in juli 2015 is er vraag naar het monitoren van gegevens over het profiel en de verhuisbewegingen van vluchtelingen. De combinatie van een hogere instroom met een grotere beschermingsgraad dan in het verleden, maakt dat heel wat van deze personen zich definitief in België zullen vestigen. Op basis van een extractie uit het Rijksregister van alle personen die sinds 1/1/2014 een verzoek om internationale bescherming hebben gedaan in België, analyseren we in deze nota het profiel van de personen die bescherming gekregen hebben en de verhuisbewegingen van deze vluchtelingen (groep van erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden samen). In de mededeling van de Vlaamse regering van 15/7/2016 lezen we Erkende vluchtelingen moeten in Vlaanderen alle kansen krijgen die ze verdienen. De toestroom aan vluchtelingen vormt voor de Vlaamse Regering duidelijk een beleidsdomein-overschrijdende uitdaging waarbij verschillende beleidsdomeinen moeten samenwerken om de integratie van vluchtelingen in onze Vlaamse samenleving te bespoedigen. 2

4 1. Over hoeveel verzoekers om internationale bescherming 1 en vluchtelingen gaat het? Het Agentschap Binnenlands Bestuur heeft voor de derde keer een beperkte set van gegevens opgevraagd uit het rijksregister (RR). Een eerste keer werden personen geselecteerd op 20/7/2016 die sinds 1/1/2014 een verzoek om internationale bescherming hadden gedaan in België en op dat moment nog legaal in het land verbleven. Op 27/1/2017 werd opnieuw een extractie genomen uit het RR, van alle personen met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014 en ook legaal in het land verbleven. Op 27/1/2018 werd een derde extractie genomen uit het RR van alle personen met een laatste verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014 en ook legaal in het land verblijven. Dit betekent concreet dat personen die tussen 28/7/2017 en 27/1/2018 een verzoek om internationale bescherming hebben gedaan erbij zijn gekomen. Personen die niet meer legaal in het land zijn, zijn niet meer opgenomen. Extractie 20/7/2016: personen, beschermde personen personen waren op dat moment nog verzoekers om internationale bescherming; personen kregen het statuut van erkend vluchteling; personen kregen het statuut van subsidiaire bescherming; en bij personen weten we enkel dat ze een registerwijziging hebben van het wachtregister naar het vreemdelingenregister. Dit zijn minderjarigen. verzoeker om internationale bescherming erkend vluchteling subsidiaire bescherming 3212 registerwijziging 4040 Totaal Extractie van 27/1/2017: personen, beschermde personen personen waren op dat moment nog verzoekers om internationale bescherming zijn erkend vluchteling personen hebben het statuut van subsidiaire bescherming gekregen minderjarigen zijn ingeschreven in het bevolkingsregister (vanuit het wachtregister) wat erop wijst dat zij een statuut van langere duur hebben gekregen. Minderjarige verzoekers om internationale bescherming zijn vaak opgenomen in het dossier van hun ouders en krijgen daarom niet apart het statuut van erkend vluchtelingen. Wij tellen deze minderjarigen mee bij de groep van de erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden. 1 Sedert de inwerkingtreding op 22 maart 2018 van de wetswijzigingen m.b.t. de asielprocedure, is de terminologie gewijzigd. De asielzoeker wordt de verzoeker om internationale bescherming en de asielaanvraag wordt een verzoek om internationale bescherming. 3

5 Wanneer we de erkend vluchtelingen, subsidiair beschermden en minderjarigen samentellen, gaat het dus om personen die sinds hun verzoek om internationale bescherming na 1/1/2014 bescherming kregen. verzoeker om internationale bescherming erkend vluchteling subsidiaire bescherming 4233 minderjarig registerwijziging 5458 Totaal Extractie van 27/1/2018: personen, beschermde personen personen waren op dat moment nog verzoekers om internationale bescherming zijn erkend vluchteling personen hebben het statuut van subsidiaire bescherming gekregen minderjarigen met enkel registerwijziging Wanneer we de erkend vluchtelingen, subsidiair beschermden en minderjarigen met registerwijziging samentellen, gaat het dus om personen die sinds hun verzoek om internationale bescherming na 1/1/2014 bescherming gekregen hebben. verzoeker om internationale bescherming erkend vluchteling subsidiaire bescherming 6449 minderjarig registerwijziging 8786 Totaal In het vervolg van deze nota benoemen we de groep van zowel minderjarige als meerderjarige personen die erkend vluchteling zijn of subsidiaire bescherming kregen als beschermde personen. 2. Wanneer kregen deze personen bescherming? Het aantal positieve beslissingen voor personen die sinds 1/1/2014 een verzoek om internationale bescherming deden gingen de hoogte in tot juni Tussen juli en oktober 16 is het aantal positieve beslissingen gelijklopend. Sedert november 2016 fluctueert het aantal positieve beslissingen tussen 800 en 1200 per maand. De cijfers voor de maand januari 2018 zijn onvolledig. Het merendeel van de positieve beslissingen betreft erkenningen. 4

6 Opgelet: het gaat hier enkel over de personen met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014. CGVS nam gedurende deze hele periode ook beslissingen over verzoeken om internationale bescherming die dateren van vóór Erkenningen per maand erkenning subsidiair register 3. Profiel van personen die bescherming kregen in België 3.1 Leeftijdsverdeling en geslacht De meerderheid van de beschermde personen (66%) is tussen 18 en 45 jaar. Leeftijd N % % % % % % % % % Totaal % 2 Zie en 5

7 Van alle beschermde personen is 65% man en 35% vrouw. Bij de kinderen is de verdeling tussen jongens en meisjes tot 12 jaar nog ongeveer gelijk. Vanaf 13 jaar zijn er meer jongens (o.a. niet begeleide minderjarigen). Bij de 18 tot 25-jarigen is 74% man. Bij de weinige 65+ers zijn er iets meer vrouwen. Leeftijd M % V % Totaal % % % % % % % % % % % % % % % % 654 Totaal % % Herkomstland en geslacht Uit volgende grafiek blijkt duidelijk dat het merendeel van de beschermde personen uit enkele landen afkomstig is, namelijk uit Syrië, Afghanistan en Irak. Daarna volgen Somalië, Eritrea en Guinea. Top 10 Herkomstlanden Syrië Afghanistan Irak Somalië Eritrea Guinea Iran Rusland Congo-Kinshasa Turkije M V 6

8 Herkomstland M % V % Totaal Syrië % % Afghanistan % % 5605 Irak % % 5399 Somalië % % 2042 Eritrea % % 1353 Guinea % % 1189 Iran % % 742 Rusland % % 668 Congo-Kinshasa % % 659 Turkije % % 540 Vooral bij personen uit Afghanistan, Irak en Eritrea zijn de mannen in de meerderheid. Uit Guinea, Rusland, Congo en Turkije komen meer vrouwen, maar enkel bij personen uit Guinea is het verschil groot. 4. Verhuisbewegingen Verzoekers om internationale bescherming worden door Fedasil toegewezen aan collectieve opvangcentra of aan lokale opvanginitiatieven. Eenmaal zij erkend worden als vluchteling, hebben zij volgens artikel 26 van de Conventie van Genève het recht om hun verblijfplaats vrij te kiezen en zich vrij op het grondgebied te bewegen. In deze extractie uit het RR beschikken we over de gemeente waar de persoon gedomicilieerd was op vier momenten: op moment van bescherming, op 20/7/2016, op 27/1/2017 en op 27/1/2018. We beschikken ook over de gemeente bij hun verzoek om internationale bescherming, maar dit is meestal Dienst Vreemdelingenzaken, waardoor onbruikbaar. Aangezien er in de groep van beschermde personen zowel personen zijn die reeds in 2014 erkend zijn als personen die pas eind 2017 erkend zijn, is het nuttig om de verhuisbewegingen in kaart te brengen naargelang de periode van erkenning. We maken een onderscheid tussen 4 cohorten: de personen die reeds bescherming kregen in 2014, de personen die bescherming kregen in 2015, de personen die bescherming kregen in de eerste helft van 2016, in de tweede helft van 2016, in de eerste helft van 2017 en tenslotte de personen die bescherming kregen in de tweede helft van De 305 personen die in januari 2018 een positieve beslissing kregen, nemen we niet mee, aangezien we ervan uitgaan dat zij binnen die maand nog niet de kans hebben gekregen te verhuizen (extractie is op 27/1/2018). 4.1 Verhuisbewegingen tussen regio s in België Hieronder gaan we na hoe verzoekers om internationale bescherming bij bescherming al dan niet verhuisden naar een andere regio in België. 7

9 4.1.1 Personen met bescherming in 2014 Van de personen die reeds bescherming kregen in 2014 woonde 43% bij bescherming in het Vlaams Gewest. Op 20/7/2016 woont 49% in het Vlaams Gewest en zes maand later 50%. Ook heel wat personen trekken naar Brussel (van 16% naar 29%). Uit het Waals Gewest trekken mensen weg (van 38% naar 21%). Voor de groep die reeds in 2014 bescherming kreeg, zien we na 20/7/2016 nog nauwelijks verhuisbewegingen. Voor de cohorte beschermd in 2014 Vlaams gewest Waals gewest Andere* Onbekend Totaal Brussel woonplaats bij bescherming woonplaats op 20/07/ woonplaats op 27/01/ woonplaats op 27/01/ Voor de cohorte beschermd in 2014 Vlaams gewest Waals gewest Andere* Onbekend Totaal Brussel woonplaats bij bescherming 43% 16% 38% 3% 0% 100% woonplaats op 20/07/ % 29% 21% 1% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 29% 21% 1% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 29% 21% 0% 0% 100% *Andere is een restgroep die bestaat uit DVZ, afvoering van ambtswege, buitenland, verlies verblijfsstatus 8

10 4.1.2 Personen met bescherming in 2015 Van de personen die bescherming kregen in 2015 woonde 45% bij bescherming in het Vlaams Gewest. Op 20/7/2016 woont 53% in het Vlaams Gewest en zes maand later 54%. Dezelfde beweging naar Brussel (van 15% naar 26%) en uit het Waals Gewest ( van 36% naar 19%) keert terug. Ook voor de groep die bescherming kreeg in 2015, zien we de meeste verhuisbewegingen voor 20/7/2016. Daarna zien we nauwelijks nog verhuisbewegingen. Voor de cohorte beschermd in 2015 Vlaams gewest Waals gewest Andere Onbekend Totaal Brussel woonplaats bij bescherming woonplaats op 20/07/ woonplaats op 27/01/ woonplaats op 27/01/ Voor de cohorte beschermd in 2015 Vlaams gewest Waals gewest Andere Onbekend Totaal Brussel woonplaats bij bescherming 45% 15% 36% 3% 0% 100% woonplaats op 20/07/ % 26% 21% 0% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 26% 20% 0% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 26% 19% 0% 0% 100% 9

11 4.1.3 Personen met bescherming 1 e helft 2016 Van de personen die bescherming kregen in de eerste helft van 2016 woonde 47 % bij bescherming in het Vlaams Gewest. Op 20/7/2016 was dit 55% en dit stijgt gestaag verder tot 62% op 27/01/2018. In Brussel zien we een gelijkaardige stijging van 10% tot 18% en in het Waalse Gewest een daling van 41% naar 20%. We zien de meeste verhuisbewegingen in de periode kort na de bescherming. voor de cohorte beschermd in 1 e helft 2016 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats bij bescherming woonplaats op 20/07/ woonplaats op 27/01/ woonplaats op 27/01/ voor de cohorte beschermd in 1 e helft 2016 Vlaams gewest Brussels Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats bij bescherming 47% 10% 41% 2% 0% 100% woonplaats op 20/07/ % 16% 29% 1% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 18% 22% 0% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 18% 20% 0% 0% 100% 10

12 4.1.4 Personen met bescherming 2e helft 2016 Voor de groep personen die bescherming kregen in de tweede helft van 2016, kunnen we geen rekening houden met de woonplaats op 20/7/2016 omdat voor ongeveer 10% de woonplaats onbekend was. Wellicht verbleven ze op dat moment nog niet in België. Op het moment van bescherming woonde 49% in het Vlaams gewest. Op 27/1/2017 was dit 62% en dit stijgt nog verder tot 64% op 27/1/2018. In Brussel zien we een stijging van 11% tot 17%. In Wallonië een daling van 39% tot 19%. voor de cohorte beschermd in 2 e helft 2016 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats op 20/07/ woonplaats bij bescherming woonplaats op 27/01/ woonplaats op 27/01/ voor de cohorte beschermd in 2 e helft 2016 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats op 20/07/ % 10% 36% 2% 9% 100% woonplaats bij bescherming 49% 11% 39% 1% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 14% 24% 1% 0% 100% woonplaats op 27/01/ % 17% 19% 0% 0% 100% 11

13 4.1.5 Personen met bescherming 1 e helft 2017 Voor de groep personen die bescherming kregen in de eerste helft van 2017, kunnen we geen rekening houden met de woonplaats op 20/7/2016 en 27/1/2017, omdat de percentages waarbij de woonplaats onbekend is te hoog zijn, respectievelijk 32% en 15%. Op het moment van bescherming woonde 47% in het Vlaams gewest. Op 27/1/2018 was dit 59% en op basis van de vaststellingen bij de vorige cohorten kunnen we vermoeden dat dit nog een paar procentpunten zal stijgen. In Brussel zien we een stijging van 12% tot 19%. In Wallonië is er een daling van 39% tot 22%. Voor de cohorte beschermd in 1e helft 2017 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats op 20/07/ woonplaats op 27/01/ woonplaats bij bescherming woonplaats op 27/01/ Voor de cohorte beschermd in 1e helft 2017 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats op 20/07/ % 7% 25% 4% 32% 100% woonplaats op 27/01/ % 11% 32% 4% 15% 100% woonplaats bij bescherming 47% 12% 39% 2% 1% 100% woonplaats op 27/01/ % 19% 22% 0% 0% 100% 12

14 4.1.6 Personen met bescherming 2 e helft 2017 Ook voor de groep personen die bescherming kregen in de tweede helft van 2017, kunnen we geen rekening houden met de woonplaats op 20/7/2016 en 27/01/2017 wegens te grote percentages woonplaats onbekend, namelijk 51% en 37%. Op het moment van bescherming woonde 48% in het Vlaams Gewest, op 27/1/2018 was dit 60%. Voor Brussel zien we een kleine stijging van 11% tot 13%. In Wallonië is er een daling van 39% naar 27%. Ook hier kunnen we vermoeden dat de stijging in Vlaanderen en Brussel en de daling in Wallonië nog zullen toenemen. voor de cohorte beschermd in 2 e helft 2017 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats op 20/07/ woonplaats op 27/01/ woonplaats bij bescherming woonplaats op 27/01/ voor de cohorte beschermd in 2 e helft 2017 Vlaams gewest Brussel Waals gewest Andere Onbekend Totaal woonplaats op 20/07/ % 4% 21% 4% 51% 100% woonplaats op 27/01/ % 7% 24% 3% 37% 100% woonplaats bij bescherming 48% 11% 39% 1% 1% 100% woonplaats op 27/01/ % 13% 27% 0% 0% 100% 13

15 Voor alle cohorten stellen we vast dat de grootste verhuisbeweging tussen regio s gebeurt in de periode kort na de erkenning. Nadien zijn er ook nog wel verhuisbewegingen maar in veel beperktere mate. Bij de eerste cohorte, de groep personen die reeds in 2014 bescherming kregen, woonde 43% op het moment van de erkenning in het Vlaams Gewest, 16% in Brussel en 38% in het Waals Gewest. Eind januari 2018 woonde van deze groep 50% in Vlaanderen, 29% in Brussel en 21% in Wallonië. Bij de laatste cohorte, de groep personen die in de tweede helft van 2017 bescherming kregen, woonde 48% op het moment van bescherming in het Vlaams Gewest, 11% in Brussel en 39% in het Waalse Gewest. Eind januari 2018 woonde van deze groep 60% in Vlaanderen, 13% in Brussel en 27% in Wallonië. Op basis van de vaststellingen bij de verschillende cohorten, kunnen we vermoeden dat het percentage voor Vlaanderen en Brussel nog een paar procentpunten zal stijgen en dalen voor Wallonië Verhuis tussen regio s totaal Wanneer we de verhuisbewegingen los van de cohorten bekijken, stellen we het volgende vast. Op het moment van erkenning verbleven 47% van de beschermde personen in het Vlaams Gewest, 12% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en 39% in het Waals Gewest. Op 27/1/2018 woonden 59% van de beschermde personen in het Vlaams Gewest, 20% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en 21% in het Waals Gewest Vlaams Gewest (op moment bescherming) Brussel (op moment bescherming Waals Gewest (op moment bescherming) Andere (op moment bescherming) Totaal (op 27/1/2018) % (op 27/1/2018) Vlaams Gewest (op 27/1/2018) Brussel (op 27/1/2018) Waals Gewest (op 27/1/2018) Andere (op 27/1/2018) Totaal (op moment bescherming) % (op moment bescherming % % % % % 59% 20% 21% 0% 100% * Andere is een restgroep die bestaat uit 'DVZ', 'afvoering van ambtswege', 'buitenland', 'onbekend' Wanneer we bekijken wie in de regio van erkenning blijft en wie niet, zien we dat 88% van personen die in het Vlaams Gewest wonen op moment van bescherming, ook in het Vlaams Gewest blijft. 8% trekt naar Brussel en 4% naar het Waals Gewest. Voor personen die in Brussel wonen op moment van bescherming, blijft 75% en trekt 20% naar het Vlaams Gewest en 5% naar het Waals Gewest. 14

16 Voor personen de in het Waals Gewest wonen op moment van bescherming, blijft slechts 48%, trekt 37% naar het Vlaams Gewest en 15% naar Brussel. Vlaams Gewest (op moment bescherming) Brussel (op moment bescherming Waals Gewest (op moment bescherming) Vlaams Gewest (op 27/1/2018) Brussel (op 27/1/2018) Waals Gewest (op 27/1/2018) Totaal 88% 8% 4% 100% 20% 75% 5% 100% 37% 15% 48% 100% 4.2 Verhuisbewegingen tussen provincies Zonder nog onderscheid te maken tussen de verschillende cohortes zien we voor de totale groep van personen die bescherming kregen, een netto instroom in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en naar de provincie Antwerpen (inclusief de stad Antwerpen), Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen en in kleinere mate naar Vlaams-Brabant. In het Vlaams Gewest trekken enkel uit Limburg heel wat beschermde personen weg. Provincie Bij erkenning op 27/1/2018 Verschil Brussel Hoofdst. Gewest % % % P. Antwerpen % % % P. Oost-Vlaanderen % % % P. West-Vlaanderen % % % P. Vlaams-Brabant % % % P. Luik % % % P. Henegouwen % % % P. Limburg % % % P. Waals-Brabant % 581 1% % P. Namen % % % P. Luxemburg % 526 1% % Andere % 58 0% Totaal % % * Andere is een restgroep die bestaat uit 'DVZ','afvoering van ambtswege', 'buitenland','onbekend' 4.3. Verhuisbewegingen naar verstedelijkt gebied Wanneer we de indeling van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen gebruiken, stellen we vast dat personen die bescherming krijgen, in eerste instantie naar Antwerpen en Gent trekken (+5 479) en de overige centrumsteden (+3 686). Zoals eerder beschreven, trekken ook heel wat personen naar 15

17 Brussel (+3 173). Er is ook een netto verhuis naar kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau (+583). De minder verstedelijkte niveaus verliezen personen. Verstedelijkingsgraad bij erkenning op 27/1/2018 Verschil 1. grootstedelijk gebied centrumgemeenten % % % 2. regionaalstedelijk gebied centrumgemeenten % % % 3. kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau % % % 4. grootstedelijk gebied randgemeenten 822 2% 727 2% % 5. regionaalstedelijk gebied randgemeenten 673 2% 660 2% -13-2% 6. Vlaams stedelijk gebied rond Brussel 856 2% 520 1% % 7. structuurondersteunend kleinstedelijk gebied % % % 8. buitengebied % % % 9. Brussels Hoofdstedelijk Gewest % % % 10.Waals Gewest % % % Andere % 58 0% Eindtotaal % % * Andere is een restgroep die bestaat uit 'DVZ','afvoering van ambtswege', 'buitenland','onbekend' Een overzicht van de clusters van Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen vindt je terug op ook blz. 26 van deze nota 4.4. Verhuisbewegingen en de centrumsteden We stellen vast dat personen na bescherming vaak naar de steden trekken. Inzoomend op de centrumsteden, geeft dit volgend beeld. Stad Antwerpen trekt het grootst aantal personen aan, met een nettoverschil van 4448 personen. In verhouding (procentueel) trekken Leuven en Hasselt nog meer personen aan, maar dat is omdat weinig personen op moment van bescherming in deze steden wonen. Centrumstad bij erkenning op 27/1/2018 verschil Antwerpen % Gent % Leuven % Oostende % Sint-Niklaas % Kortrijk % Turnhout % Roeselare % Aalst % Brugge % Mechelen % Hasselt % Genk % 16

18 Opvallend is het verschil van -24% voor Sint-Niklaas. Hier speelt wellicht mee dat Sint-Niklaas een vrij hoge opvangcapaciteit voor verzoekers om internationale bescherming op het grondgebied heeft, wat wellicht het hoog aantal beschermde personen op het moment van erkenning verklaart. We zoomen in op Stad Antwerpen omdat de absolute aantallen van recente vluchtelingen er hoog liggen personen woonden op moment van hun bescherming in Stad Antwerpen. Op 27/1/2018 wonen er personen. De instroom (4 786 personen) komt grotendeels uit andere gemeenten van de provincie Antwerpen en uit de provincies Luik, Limburg, Luxemburg en Namen. Veel minder mensen trekken weg uit de Stad Antwerpen, namelijk 338 personen (uitstroom). Zij trekken o.a. naar gemeenten buiten de Stad Antwerpen en naar Brussel. In totaal geeft dit een netto-instroom van personen. Voor alle Vlaamse gemeenten met meer dan inwoners en voor alle 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd een fiche opgemaakt met deze in- en uitstroomgegevens van erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden. De fiches per gemeente bevatten tevens gegevens over de verdeling volgens geslacht, de verdeling volgens leeftijd en de top 10 van nationaliteiten. De fiches per gemeente kunnen gedownload worden op de website van integratiebeleid Vlaanderen 17

19 5. Woonplaats van vluchtelingen (met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014) op 27/1/ Aanwezigheid van vluchtelingen (met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014) t.o.v. de bevolking Wat we hierboven in beeld brachten waren de verhuisbewegingen van de beschermde personen na het moment van hun erkenning. De verhouding tussen het aantal beschermde personen (volgens selectie) die op 27/01/2018 in de gemeente woonden en het totaal aantal inwoners in de gemeente, is een aanduiding voor de relatieve inspanning die de gemeente moet leveren. Hieronder een tabel met aantal vluchtelingen per 1000 inwoners voor de Vlaamse centrumsteden en daarna een kaartje met alle gemeenten van België. gemeente aantal EV en SB (volgens selectie) op 27/1/2018 aantal inwoners op 1/1/2018 aantal EV en SB (volgens selectie) per 1000 inwoners Oostende ,58 Leuven ,51 Turnhout ,96 Antwerpen ,08 Sint-Niklaas ,25 Kortrijk ,02 Roeselare ,59 Gent ,47 Aalst ,91 Hasselt ,56 Mechelen ,50 Genk ,58 Brugge ,43 We zien dat 12 Belgische gemeenten meer dan 10 vluchtelingen per 1000 inwoners tellen (vluchtelingen met een verzoek om internationale bescherming sinds 1/1/2014). Daarvan zijn er 4 Vlaamse gemeenten, namelijk Oostende (14,5), Leuven (13,5), Turnhout (11,9), en Antwerpen (11). Voor Brussel zijn de gemeenten met meer dan 10 vluchtelingen per 1000 inwoners: Sint-Joost-ten- Node (19,7), Anderlecht (13), Schaarbeek (11,7) en Sint-Jans-Molenbeek (11,6). Dit zijn allen gemeenten met een hoge bevolkingsdichtheid, een hoog aantal personen van buitenlandse herkomst en hoge armoedegraad. De Waalse gemeenten zijn Sainte-Ode (14,4), Verviers (13,0), Martelange (12,6), en Luik (10,5). Sainte-Ode en Martelange zijn kleine gemeenten met minder dan 3000 inwoners. 18

20 19

21 5.2. Verschil in woonplaats naar profiel Verschil naar leeftijdscategorie Woonplaats op 27/1/ j j j j j 45+ j Totaal 1. grootstedelijk gebied centrumgemeenten % % % % % % % 2. regionaalstedelijk gebied centrumgemeenten % % % % % % % 3. kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau 392 5% 98 4% 392 4% 492 4% 290 5% 189 4% % 4. grootstedelijk gebied randgemeenten 152 2% 49 2% 137 2% 205 2% 113 2% 71 2% 727 2% 5. regionaalstedelijk gebied randgemeenten 140 2% 36 1% 117 1% 210 2% 101 2% 56 1% 660 2% 6. Vlaams stedelijk gebied rond Brussel 107 1% 40 2% 88 1% 106 1% 109 2% 70 2% 520 1% 7. structuurondersteunend kleinstedelijk gebied 401 5% 121 5% 477 5% 621 5% 370 6% 249 6% % 8. buitengebied % % 834 9% % % % % 9. Brussels Hoofdstedelijk Gewest % % % % % % % 10.Waals Gewest % % % % % % % Ander 3 0% 3 0% 14 0% 19 0% 9 0% 10 0% 58 0% Totaal % % % % % % % * Andere is een restgroep die bestaat uit 'DVZ', 'afvoering van ambtswege', 'buitenland', 'onbekend' We bekijken de woonplaats van de beschermde personen op 27/1/2018 naar leeftijdscategorie. De laatste kolom geeft het gemiddelde percentage weer. Wanneer we de verdeling over de leeftijdscategorieën bekijken, stellen we vast dat de jongste leeftijdscategorieën (0-12j en 13-17j) vaker dan gemiddeld in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in het Waals Gewest en in het buitengebied wonen en minder dan gemiddeld in Antwerpen, Gent en de andere centrumsteden. De jarigen (18-25j en 26-35j) wonen dan weer vaker dan gemiddeld in Antwerpen, Gent en de andere centrumsteden. 20

22 Hieruit kunnen we vermoeden dat gezinnen even vaak voor het buitengebied kiezen als voor Antwerpen en Gent en bijna evenveel als in de andere centrumsteden, terwijl dit niet het geval is voor de alleenstaanden of koppels zonder kinderen. Daar is het buitengebied minder populair. woonplaats bij bescherming 0p 27/1/2018 verschil % verhuizers algemeen 1. grootstedelijk gebied centrumgemeenten 428 4% % % 314% 2. regionaalstedelijk gebied centrumgemeenten 684 7% % % 133% 3. kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau 323 3% 490 5% % 46% 4. grootstedelijk gebied randgemeenten 174 2% 201 2% 27 16% -12% 5. regionaalstedelijk gebied randgemeenten 146 1% 176 2% 30 21% -2% 6.Vlaams stedelijk gebied rond Brussel 247 2% 147 1% % -39% 7. structuurondersteunend kleinstedelijk gebied 574 6% 522 5% -52-9% -6% 8. buitengebied % % % -50% 9. Brussels Hoofdstedelijk Gewest % % % 63% 10.Waals Gewest % % % -45% Andere 300 3% 6 0% Totaal % % * Andere is een restgroep die bestaat uit 'DVZ','afvoering van ambtswege', 'buitenland','onbekend' Bovenstaande tabel vergelijkt het % verhuizers algemeen ( laatste kolom) en het % verhuizers bij minderjarigen (voorlaatste kolom). Bij de minderjarigen zien we slechts een % netto verhuis naar Antwerpen en Gent van 131% terwijl dit bij alle beschermde personen samen 314% is. De netto verhuis naar de andere centrumsteden is 81% bij minderjarigen terwijl dit bij alle beschermde personen samen 133% is. Minderjarigen trekken minder dan gemiddeld weg uit het buitengebied en het Waals Gewest. 21

23 5.2.2 Verschil naar geslacht Vrouwelijke vluchtelingen wonen meer dan gemiddeld in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest en minder vaak dan gemiddeld in Antwerpen, Gent en de andere centrumsteden. Dit hangt samen met het feit dat bepaalde nationaliteiten vaker in Brussel wonen en dat bij die nationaliteiten er meer vrouwen zijn dan bij de nationaliteiten die zich in het Vlaams Gewest vestigen. Zie ook boven 3.2 voor de verdeling tussen mannen en vrouwen per nationaliteit. Woonplaats op 27/01/2018 Man Vrouw Totaal 1. grootstedelijk gebied centrumgemeenten % % % 2. regionaalstedelijk gebied centrumgemeenten % % % 3. kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau % 633 4% % 4. grootstedelijk gebied randgemeenten 460 2% 267 2% 727 2% 5. regionaalstedelijk gebied randgemeenten 422 2% 238 2% 660 2% 6.Vlaams stedelijk gebied rond Brussel 278 1% 242 2% 520 1% 7. structuurondersteunend kleinstedelijk gebied % 805 6% % 8. buitengebied % % % 9. Brussels Hoofdstedelijk Gewest % % % 10.Waals Gewest % % % Ander 36 0% 22 0% 58 0% Totaal % % % * Andere is een restgroep die bestaat uit 'DVZ','afvoering van ambtswege', 'buitenland','onbekend' 22

24 Verschil naar nationaliteit Hieronder een tabel van het verschil in woonplaats op 27/1/2018 per nationaliteit. 88% van de beschermde personen zijn afkomstig uit 20 landen. Opvallend is dat Syriërs, de grootste groep vluchtelingen, meer dan gemiddeld in Brussel wonen (31% t.o.v. 20% gemiddeld). Veel vluchtelingen uit Franstalige landen wonen in Brussel of in het Waals gewest, namelijk vluchtelingen uit Guinea, Congo, Burundi, Kameroen en Rwanda. De grootste groepen vluchtelingen in België, uitgezonderd de Syriërs, wonen meer dan gemiddeld in Antwerpen, Gent en de centrumsteden. Het zijn vluchtelingen uit Afghanistan, Irak, Somalië en Eritrea. 1. grootstedelijk gebied centrumgemeenten 2. regionaalstedelijk gebied centrumgemeenten 3. kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau 4. grootstedelijk gebied randgemeenten 5. regionaalstedelijk gebied randgemeenten 6. Vlaams stedelijk gebied rond Brussel 7. structuurondersteunend kleinstedelijk gebied 8. buitengebied Brussels Hoofdstedelijk Gewest 10. Waals Gewest 11. ander

25 6. Conclusies Sinds de verhoogde instroom van verzoekers om internationale bescherming in België is er grotere interesse in het monitoren van instroom en verhuis van vluchtelingen. De instroom komt vooral uit een aantal landen, namelijk Syrië, Afghanistan, Irak, Somalië en Eritrea. De beschermingsgraad voor deze landen is hoog waardoor veel van deze mensen zich na bescherming (erkend vluchteling of subsidiaire bescherming) al dan niet definitief vestigen in ons land. Het aantal positieve beslissingen per maand is sterk afgenomen, de instroom is dus dalend. Vaststellingen op basis van de extractie De helft van de vluchtelingen is tussen 18 en 35 jaar. 65% van de beschermde personen is man. Uit Guinea, Rusland, Congo en Turkije komen meer vrouwen, maar enkel bij personen uit Guinea is er een groot verschil, namelijk 66% vrouwen t.o.v. 34% mannen. Voor alle cohorten stellen we vast dat de grootste verhuisbeweging tussen regio s gebeurt in de periode kort na de erkenning. Nadien zijn er ook nog wel verhuisbewegingen 3 maar in veel beperktere mate. Bij de eerste cohorte, de groep personen die reeds in 2014 bescherming kregen, woonde 43% op het moment van de erkenning in het Vlaams Gewest, 16% in Brussel en 38% in het Waals Gewest. Eind januari 2018 woonde van deze groep 50% in Vlaanderen, 29% in Brussel en 21% in Wallonië. Bij de laatste cohorte, de groep personen die in de tweede helft van 2017 bescherming kregen, woonde 48% op het moment van bescherming in het Vlaams Gewest, 11% in Brussel en 39% in het Waalse Gewest. Eind januari 2018 woonde van deze groep 60% in Vlaanderen, 13% in Brussel en 27% in Wallonië. Op basis van de vaststellingen bij de verschillende cohorten, kunnen we vermoeden dat het percentage voor Vlaanderen en Brussel nog een paar procentpunten zal stijgen en dalen voor Wallonië. Van de personen die in het Vlaams Gewest wonen bij hun positieve beslissing, blijft ook 88% in het Vlaams Gewest wonen. Voor personen in Brussel is dit 75% en voor personen in het Waals Gewest 48%. Naast Brussel trekken vooral de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen vluchtelingen aan. Ook Vlaams-Brabant trekt meer personen aan dan het verliest. Uit Limburg en alle Waalse provincies trekken vluchtelingen weg, al is dit het minst uitgesproken in de provincie Luik. Vluchtelingen trekken na hun positieve beslissing vaker naar de grootsteden (Antwerpen, Gent en Brussel) en naar de centrumsteden. Ook kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau trekt personen aan. Zij trekken weg uit minder verstedelijkte gebieden (en het Waals Gewest). Meer dan de helft (57%) van de vluchtelingen die op eind januari 2018 in Vlaanderen verbleven, woonden in één van de dertien centrumsteden. Wanneer we de centrumsteden bekijken, zien we dat vooral de aantrekking van Antwerpen zeer groot is. Eind januari 2018 telde Antwerpen vluchtelingen. Dit betekent dat 1 op vier (24%) van de vluchtelingen die in Vlaanderen verblijven, in 3 We hebben geen zicht op het aantal adreswijzigingen binnen gemeenten, maar uit andere gegevens weten we dat vooral bij gezinshereniging adreswijzigingen frequent zijn. 24

26 Antwerpen wonen. Daarna volgen Gent (1 424 vluchtelingen), Leuven (1 370 vluchtelingen) en Oostende (1 040 vluchtelingen). Wanneer we het aantal vluchtelingen per inwoners bekijken, dan komt Oostende (14,5) op de eerste plaats, gevolgd door Leuven (13,5), Turnhout (11,9) en Antwerpen (11). Sint-Niklaas, dat in absolute aantallen een uitstroom van vluchtelingen kent, komt op de vijfde plaats (8,25) Vluchtelingen met kinderen wonen meer dan gemiddeld in Brussel en in het Waals Gewest en ook iets vaker dan gemiddeld in het buitengebied. De jarigen wonen meer dan gemiddeld in Antwerpen en Gent en de andere centrumsteden. Hieruit vermoeden we dat gezinnen met kinderen even vaak voor het buitengebied kiezen als voor de centrumsteden, terwijl dit niet het geval is voor de alleenstaanden of koppels zonder kinderen. Vrouwelijke vluchtelingen wonen meer dan gemiddeld in Brussel en in het Waals Gewest en minder dan gemiddeld in Antwerpen, Gent en de andere centrumsteden. Dit hangt samen met het feit dat bepaalde nationaliteiten (uit landen waar Frans één van de gebruikte talen is) voor Brussel en het Waals Gewest kiezen en er bij deze nationaliteiten meer vrouwen aanwezig zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om Guinea, Congo, Burundi, Kameroen en Rwanda. Opvallend is dat Syriërs (62% mannen) ook meer dan gemiddeld in Brussel wonen (31% ipv 20%). De vluchtelingen uit de andere meest voorkomende herkomstlanden, namelijk Afghanistan, Irak, Somalië en Eritrea zijn allen meer dan gemiddeld aanwezig in Antwerpen, Gent en de andere centrumsteden. ABB, 28/9/2018 Philippe Buysschaert philippe.buysschaert@kb.vlaanderen.be Gerlinde Doyen gerlinde.doyen@kb.vlaanderen.be 25

27 Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (indeling 8) In het Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen wordt er een onderscheid gemaakt tussen: 1.De grootstedelijk gebied centrumgemeenten Antwerpen en Gent 2.De regionaalstedelijk gebied centrumgemeenten Aangeduid in het rood op de kaart De overige 11 centrumgemeenten: Oostende, Brugge, Roeselare, Kortrijk, Sint-Niklaas, Aalst, Mechelen, Turnhout, Leuven, Genk en Hasselt 3.Kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau Aangeduid in het beige op de kaart Het betreft een 25 gemeenten zoals: Heist-op-den-Berg, Asse, Beringen, Leopoldsburg, Maasmechelen, 4.Grootstedelijk gebied randgemeenten Een 19-tal gemeenten rond Gent en Antwerpen: Kontich, Wijnegem, Zwijndrecht 5.Regionaalstedelijk gebied randgemeenten Het betreft een 20-tal gemeenten rond de centrumsteden zoals: Damme, Harelbeke, Diepenbeek, Zonhoven 6.Vlaams stedelijk gebied rond Brussel 13 gemeenten rond Brussel, op de kaart aangeduid in het geel 7.Structuurondersteunend kleinstedelijk gebied (21 gemeenten) 8.Buitengebied De resterende 197 gemeenten, op de kaart aangeduid in het lichtgroen 26