De kwaliteit van de residentiële zorg bij. Stichting Project. Locaties Kas di Karko en Lang Verblijfhuis op Bonaire

Transcriptie

1 De kwaliteit van de residentiële zorg bij Stichting Project Locaties Kas di Karko en Lang Verblijfhuis op Bonaire Utrecht, mei 2018

2

3 Samenvatting De toenmalige Inspectie Jeugdzorg (nu Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting) heeft eind 2013 onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de jeugdzorg in Caribisch Nederland. Het onderzoek werd uitgevoerd bij meerdere instellingen, waaronder Kas di Karko van Jeugdzorg en Gezinsvoogdij Caribisch Nederland (verder: JGCN) en het Lang Verblijfhuis van Stichting Project op Bonaire. In oktober 2015 vond een hertoets plaats. De kwaliteit van het Lang Verblijfhuis was voldoende, de kwaliteit van de zorg bij Kas di Karko was nog matig. In maart 2018 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (verder: de inspectie) opnieuw een hertoets uit bij de residentiële voorzieningen Kas di Karko en het Lang Verblijfhuis, die inmiddels allebei onderdeel zijn van Stichting Project. Doel van het toezicht was om te bepalen of Stichting Project in beide residentiële voorzieningen verantwoorde jeugdzorg verleent. De inspectie is bij haar onderzoek uitgegaan van een door Jeugdzorg en Gezinsvoogdij Caribisch Nederland (verder JGCN) opgesteld kwaliteitskader dat de inspectie nader geconcretiseerd heeft met haar verwachtingen (zie bijlage 1) en dat ook bij vorige onderzoeken is gebruikt. Met de conclusies en aanbevelingen beoogt de inspectie een stimulans te geven tot een doorontwikkeling van de kwaliteit van de jeugdzorg in Caribisch Nederland. Het eindoordeel van de inspectie luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de zorg door Stichting Project voldoende is. De inspectie heeft 29 verwachtingen voor verantwoorde jeugdzorg getoetst. Stichting Project voldoet aan 21 van de 29 verwachtingen uit het kwaliteitskader. Op zeven verwachtingen scoort Stichting Project matig en een verwachting is onvoldoende. De inspectie is positief over de kwaliteitsontwikkeling die Stichting Project met name bij Kas di Karko heeft laten zien. Stichting Project beschikt over een stabiel en enthousiast team, dat er voor zorgt dat de hulpverlening aan de jeugdigen goed wordt uitgevoerd. Stichting Project werkt gezinsgericht en biedt medewerkers voldoende sturing en ondersteuning bij de uitvoering van de werkzaamheden. Er is voldoende toezicht op de jeugdigen die bij Stichting Project verblijven en medewerkers hebben oog voor de rechtspositie van jeugdigen en ouders. De belangrijkste verbeterpunten voor Stichting Project liggen op het gebied van effectieve samenwerking met ketenpartners, risicomanagement, het signaleren en duiden van grensoverschrijdend gedrag en het vergroten van de deskundigheid van het personeel ten aanzien van de problematiek van de veelal complexe doelgroep. Het valt de inspectie op dat de samenwerking tussen diverse organisaties in het jeugddomein, nog niet altijd efficiënt en effectief is en vaak afhangt van personen.

4 Gesprekken over de knelpunten die in de samenwerking ervaren worden vinden niet of onvoldoende plaats. Hierdoor blijven structurele oplossingen en afspraken, over bijvoorbeeld informatie-uitwisseling, uit. Onvoldoende informatie uitwisseling en afstemming in de samenwerking kunnen leiden tot risico s voor de veiligheid en een gezonde ontwikkeling van individuele jeugdigen belemmeren. De inspectie is derhalve van mening dat verbetering van de ketensamenwerking voor alle ketenpartners in het jeugddomein hoge prioriteit zou moeten hebben. De inspectie wil voor 22 juli 2018 geïnformeerd worden over de verbetermaatregelen die getroffen worden naar aanleiding van deze aanbevelingen. De inspectie volgt de uitvoering van de verbeteringen in het reguliere toezicht.

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding Bevindingen Uitvoering hulpverlening Gezinsgerichte aanpak Rechtspositie cliënt Samenwerking ketenpartners Risicomanagement Toezicht op jeugdigen en residentiële zorg Omgaan met grensoverschrijdend gedrag Handelswijze bij incidenten Deskundigheid personeel Interne sturing Eindoordeel en Vervolg Eindoordeel Vervolg Bijlage 1 Toetsingskader Bijlage 2 - Verantwoording... 22

6 1 Inleiding De toenmalige Inspectie Jeugdzorg (nu Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting) heeft eind 2013 onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de jeugdzorg in Caribisch Nederland. Het onderzoek werd uitgevoerd bij meerdere instellingen, waaronder Kas di Karko van Jeugdzorg en Gezinsvoogdij Caribisch Nederland (verder: JGCN) en het Lang Verblijfhuis van Stichting Project op Bonaire. In oktober 2015 vond een hertoets plaats. De kwaliteit van het Lang Verblijfhuis was voldoende, de kwaliteit van de zorg bij Kas di Karko was nog matig. In maart 2018 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (verder: de inspectie) opnieuw een hertoets uit bij de residentiële voorzieningen Kas di Karko en het Lang Verblijfhuis die inmiddels allebei onderdeel zijn van Stichting Project. Doel van het toezicht was om te bepalen of Stichting Project in beide residentiële voorzieningen verantwoorde jeugdzorg verleent. Beschrijving Kas di Karko en Lang Verblijfhuis Stichting Project biedt residentiële hulp op twee locaties, gezinsbegeleiding en (naschoolse) dagbehandeling in het Ervarings Leer Centrum (ELC). Stichting Project begeleidt en behandelt jeugdigen aan de hand van de Forsa-methode. Dit is een methodiek die Stichting Project ontwikkeld heeft voor jeugdigen van negen tot en met 18 jaar met hechtingsproblematiek in Caribisch Nederland. Stichting Project heeft twee voorzieningen voor residentiële hulp: Kas di Karko is een 24-uurs voorziening voor jeugdigen tot 12 jaar die een periode niet meer thuis kunnen wonen. De jeugdigen worden gedurende anderhalf tot maximaal twee jaar intensief begeleid waarbij het perspectief bij voorkeur gericht is op terugplaatsing naar huis. Kas di Karko was voorheen een organisatieonderdeel van JGCN. Sinds eind 2014 valt de aansturing van Kas di Karko onder Stichting Project. Vanaf 2017 is Kas di Karko onderdeel van Stichting Project en zijn de medewerkers ook hier in dienst. Het Lang Verblijfhuis is een kleinschalige woonvoorziening voor jeugdigen van 12 tot 18 jaar. De groep bestaat uit maximaal acht jeugdigen, daarnaast is er één crisisplaats. De jeugdigen worden gedurende anderhalf tot maximaal twee jaar intensief begeleid met bij voorkeur het perspectief op terugplaatsing naar huis. In beide voorzieningen werkt een stabiel team van zes tot acht groepsleiders, die voor individuele jeugdigen een mentorfunctie vervullen. Beide teams worden aangestuurd door een teamleidster. Stichting Project heeft verder een gezinsbegeleidster in dienst die in samenspraak met een orthopedagoog verantwoordelijk is voor de contacten met het gezin/netwerk van de jeugdige. Ook heeft Stichting Project twee ervaringsdeskundigen en een sociaal verpleegkundige in dienst. 4 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

7 Toetsingskader Voor de uitvoering van het toezicht bij Stichting Project is gebruik gemaakt van het Kwaliteitskader jeugdhulp Caribisch Nederland, een door JGCN opgesteld kwaliteitskader. Dit kwaliteitskader is voor zover nodig en passend, aangevuld met relevante verwachtingen uit de basisset toetsingskader Verantwoorde Hulp voor Jeugd (VHJ). Dit in het kader van de verdere harmonisering van het toezicht zoals dat uitgevoerd wordt in Europees Nederland en Caribisch Nederland (zie bijlage 1). Het kwaliteitskader bestaat uit tien thema s: uitvoering hulpverlening, gezinsgerichte aanpak, rechtspositie cliënt, samenwerking ketenpartners, risicomanagement, toezicht op de jeugdigen in residentiële zorg, omgaan met grensoverschrijdend gedrag, handelswijze bij incidenten, deskundigheid personeel en interne sturing. De inspectie heeft 29 verwachtingen voor verantwoorde jeugdzorg getoetst. Met de conclusies en aanbevelingen in dit rapport beoogt de inspectie een stimulans te geven tot een doorontwikkeling van de kwaliteit van de jeugdzorg in Caribisch Nederland. Leeswijzer In hoofdstuk 2 geeft de inspectie een oordeel per verwachting en zijn de bevindingen over de getoetste verwachtingen beschreven. In hoofdstuk 3 volgt het eindoordeel en het vervolg. Het toetsingskader dat gebruikt is voor het toezicht is opgenomen in bijlage 1. Bijlage 2 geeft een overzicht van de onderzoeksactiviteiten waar het oordeel van de inspectie op gebaseerd is. 5 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

8 2 Bevindingen In dit hoofdstuk geeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting haar oordeel weer op de tien thema s uit het kwaliteitskader Caribisch Nederland: uitvoering hulpverlening, gezinsgerichte aanpak, rechtspositie cliënt, samenwerking ketenpartners, risicomanagement, toezicht op de jeugdigen in residentiële zorg, omgaan met grensoverschrijdend gedrag, handelswijze bij incidenten, deskundigheid personeel en interne sturing. Elke paragraaf bevat een tabel met de oordelen van de inspectie over elke verwachting: V M O Voldoende Matig Onvoldoende 2.1 Uitvoering hulpverlening Oordeel 1 Uitvoering hulpverlening Verwachtingen 1.1 Er wordt gewerkt volgens een methodiek V 1.2 De zorg is planmatig en doelgericht V 1.3 De zorg wordt geëvalueerd V 1.4 De zorg wordt bij voorkeur dicht bij de leefomgeving van de jeugdige verleend V Onderbouwing Stichting Project werkt volgens de Forsa methodiek. Dit is een opvoedingswijze die specifiek voor toepassing in Caribisch Nederland is ontwikkeld voor jeugdigen van negen tot en met achttien jaar met hechtingsproblematiek. Bij de start van de hulp stelt Stichting Project een hulpverleningsplan op met doelen, die verbonden zijn aan de ontwikkelingsfase waarin de jeugdige zich bevindt. De gezinsbegeleidster stelt een ouder begeleidingsplan op samen met de ouders. De voortgang op de doelen wordt maandelijks besproken in de teamvergadering, waar ook de gezinsbegeleidster bij aanwezig is. De ontwikkeling van de jeugdige wordt vastgelegd in de maandrapportage. Halfjaarlijks evalueert Stichting Project de voortgang van de hulpverlening samen met ketenpartners en ouders. Uitgangspunt is dat het perspectief van de jeugdigen ligt in een terugkeer naar de ouders of familie. Waar mogelijk wordt het contact met de oude leefomgeving gecontinueerd. 6 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

9 Jeugdigen hebben na een eerste inschatting van de veiligheid van de thuissituatie, door de gezinsbegeleidster en/of orthopedagoog contact met hun ouders. Waar mogelijk blijven zij naar hun eigen school gaan. Na een korte gewenningsperiode worden ook de oorspronkelijke buitenschoolse activiteiten hervat. Een aandachtspunt is dat niet bij alle groepsleiding bekend is dat het uitgangspunt is dat alle jeugdigen ook in de eerste weken na opname contact met de ouders mogen hebben. Een tweede aandachtspunt is dat de Forsa methodiek ontwikkeld is voor jeugdigen met een hechtingsstoornis. Inmiddels verblijven bij Stichting Project meerdere jeugdigen met zeer complexe problematiek, waaronder autisme en/of een (zeer) laag IQ. Het is belangrijk dat Stichting Project voor alle jeugdigen inventariseert of de gehanteerde methodiek voldoende aansluit bij wat de jeugdige nodig heeft en dat waar nodig een aanpak op maat wordt gehanteerd. 2.2 Gezinsgerichte aanpak Oordeel 2 Gezinsgerichte aanpak Verwachtingen 2.1 Ouders worden betrokken bij en aangesproken op de zorg voor hun jeugdigen V 2.2 Zorg is gericht op perspectief bij/met de ouders V Onderbouwing Stichting Project betrekt ouders bij de hulpverlening. Een gezinsbegeleidster heeft contact met alle ouders en biedt opvoedingsondersteuning, die er op gericht is om ouders in staat te stellen hun opvoedingsverantwoordelijkheid weer op zich te nemen. Indien sprake is van persoonlijke problematiek bij de ouders worden zij doorverwezen voor individuele behandeling of ondersteuning. Daarnaast organiseert de gezinsbegeleidster iedere maand een ouderbijeenkomst waarin specifieke thema s besproken worden en regelmatig dagen met activiteiten voor alle jeugdigen en ouders. De groepsleiding betrekt ouders bij de dagelijkse zorg door hen bijvoorbeeld mee te laten gaan bij doktersbezoek. De mentor van de jeugdige onderhoudt telefonisch contact met de ouders. Het verblijf van de jeugdigen in Kas di Karko en het Lang Verblijfhuis is tijdelijk en vooral gericht op terugkeer naar huis. Voor een deel van de jeugdigen, met name in de leeftijdsgroep van 16/17 jaar, is terug naar ouders geen passend perspectief. Voor deze jeugdigen ontbreekt een vervolgvoorziening op Bonaire, zoals een fasehuis waar zij zich met begeleiding verder kunnen ontwikkelen richting zelfstandigheid. Hierdoor verblijven sommige jeugdigen soms noodgedwongen lang in het Lang Verblijfhuis. 7 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

10 2.3 Rechtspositie cliënt Oordeel 3 Rechtspositie cliënt Verwachtingen 3.1 Cliënten kunnen met klachten terecht bij de coördinator of bij de directeur V Onderbouwing Jeugdigen en ouders worden tijdens de intakeprocedure geïnformeerd over de mogelijkheid om klachten te bespreken met de mentor, de teamleidster of met de gezinsbegeleidster. Zij kunnen indien gewenst hun dossier inzien en zij hebben inspraak in de hulpverlening. Jeugdigen kunnen wensen en eventuele onvrede bespreken tijdens de maandelijkse jeugdigenvergadering. Stichting Project heeft bovendien een ervaringsdeskundige in dienst die veel met de jeugdigen praat en door de jeugdigen als vertrouwenspersoon gezien kan worden. De ervaringsdeskundige werkt nauw samen met de gezinsbegeleidster. In het kader van verdere kwaliteitsontwikkeling is het van belang dat Stichting Project ervoor zorgt dat de klachtenregeling wordt vastgelegd en dat de jeugdigen en ouders via passende communicatiemiddelen geïnformeerd worden over het bestaan van de regeling en hoe hier een beroep op gedaan kan worden. Ook is het van belang dat de rol en de positie van de ervaringsdeskundige als vertrouwenspersoon voor de jeugdigen nader wordt omschreven, waarbij wordt gewaarborgd dat deze onafhankelijk zijn werk kan doen. 2.4 Samenwerking ketenpartners Oordeel 4 Samenwerking ketenpartners Verwachtingen 4.1 Er wordt samengewerkt met relevante netwerkpartners V 4.2 Relevante informatie wordt uitgewisseld M 4.3 Knelpunten in de samenwerking kunnen worden besproken en er wordt gestreefd naar oplossingen M Onderbouwing Stichting Project hecht veel belang aan een goede samenwerking met ketenpartners. Op casusniveau zoeken medewerkers contact met ketenpartners, zoals school en JGCN. Stichting Project sluit indien gewenst, aan bij casusoverleggen van JGCN en nodigt andere ketenpartners uit bij hun eigen halfjaarlijkse evaluatie van de geboden hulp. 8 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

11 In de praktijk loopt de samenwerking met diverse ketenpartners nog niet altijd efficiënt en effectief en is deze persoonsafhankelijk. Zo wisselen ketenpartners niet altijd alle informatie die nodig is voor de hulpverlening uit met Stichting Project. Een voorbeeld is de diagnostische informatie en informatie over het verloop van de behandeling bij Mental Health Caribbean (MHC). De communicatie tussen Stichting Project en MHC verloopt via JGCN. Stichting Project ervaart dit als omslachtig, met name in crisissituaties. Ook de informatie-uitwisseling met een deel van de scholen laat te wensen over. Het komt voor dat een jeugdige zonder afstemming met Stichting Project geschorst wordt van school, terwijl Stichting Project niet weet wat de exacte reden is voor de schorsing en wat er moet gebeuren om de jeugdige weer op school toe te laten. Stichting Project heeft geen structureel overleg op managementniveau met diverse ketenpartners over knelpunten in de samenwerking en als gesprekken plaatsvinden leidt dat niet tot permanente oplossingen en afspraken, bijvoorbeeld over informatie-uitwisseling. 2.5 Risicomanagement Oordeel 5 Risicomanagement Verwachtingen 5.1 Medewerkers hanteren criteria voor veiligheid M 5.2 Bij beslissingen omtrent jeugdigen vormt de veiligheid van het kind de eerste overweging M Onderbouwing De inspectie constateert dat Stichting Project nog onvoldoende verbeteringen heeft doorgevoerd op het gebied van risicomanagement sinds het toezicht in Een verbetering is wel dat de gezinsbegeleidster kort na plaatsing de veiligheid in de gezinnen systematisch inschat met behulp van een checklist van de situatie en de risico s in het gezin. Binnen Kas di Karko en het Lang Verblijfhuis maken medewerkers echter nog geen veiligheidsinschattingen aan de hand van vastgestelde criteria voor op de groep. Niet bij aanvang van de plaatsing noch na verloop van tijd of bij gewijzigde omstandigheden. Volgens het verbeterplan dat is opgesteld na het toezicht in 2015, is afgesproken dat de teamleider bij de start van de hulp een risicotaxatie zal opvragen bij de aanmelder, bijvoorbeeld de gezinsvoogd of ambulante hulpverlener van JGCN. In de dossiers zijn deze niet aangetroffen. Het komt voor dat een jeugdige in crisis geplaatst wordt, zonder dat informatie over de achtergrond en problematiek beschikbaar is. Dit levert een risico op, zowel voor de jeugdige in crisis als voor de andere jeugdigen die reeds in het huis wonen. Medewerkers hebben veel zicht op de jeugdigen en voeren regelmatig overleg over hen in het team, waarbij ook de gezinsbegeleidster en de orthopedagoog betrokken worden. De medewerkers geven aan dat zij in geval van signalen van onveiligheid (bijvoorbeeld pesten op school), met de jeugdige praten en zo nodig contact opnemen met school. 9 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

12 Signalen van onveiligheid over de thuissituatie worden aan de teamleidster doorgegeven. Verder wordt in het teamoverleg besproken hoe te handelen in geval van agressie of wordt er advies ingewonnen bij de directeur. Bij acuut onveilige situaties kunnen medewerkers altijd de achterwacht bellen. Het lukt echter niet altijd om bij beslissingen de veiligheid van het kind voorop te stellen, omdat de risico s onvoldoende bekend zijn en medewerkers daarom niet weten of zij wel of niet moeten handelen en zo ja, hoe dan. Ook zijn er jeugdigen geplaatst bij Stichting Project (door het ontbreken van alternatieven op Bonaire) van wie de problematiek dusdanig complex is dat handelingsverlegenheid ontstaat bij medewerkers. Medewerkers hebben te weinig kennis van de complexe problematiek van deze jeugdigen en zijn hierdoor onvoldoende toegerust om om te gaan met acute onveilige situaties 2.6 Toezicht op jeugdigen en residentiële zorg Oordeel 6 Toezicht op jeugdigen in residentiële zorg Verwachtingen 6.1 De leefomgeving van jeugdigen voldoet aan vastgestelde veiligheidseisen V 6.2 Er is toezicht op de jeugdigen, ook s nachts V 6.3 Er wordt met jeugdigen gesproken over het leefklimaat en de mate waarin ze zich veilig voelen V Onderbouwing Zowel het huis van Kas di Karko als het Lang Verblijfhuis zijn geschikt voor het opvangen van de doelgroep. Stichting Project heeft vergevorderde plannen om beide leefgroepen te verhuizen naar nieuwbouw op het terrein van het ELC. De jeugdigen worden gebracht en gehaald van school en andere activiteiten en zijn in en om het huis steeds in zicht van de groepsleiding. In de nacht hebben medewerkers waakdienst. De sanitaire voorzieningen bieden in beide huizen voldoende privacy en de groepsleiding houdt zicht op het individueel gebruik hiervan. Vergeleken met het toezicht in 2015 is de inrichting van de kamers bij Kas di Karko sterk verbeterd. De kamers zijn huiselijker ingericht en bevatten nu persoonlijke spullen van de jeugdigen. Ten aanzien van de veiligheid heeft de inspectie twee aandachtspunten geconstateerd. Bij Kas di Karko kunnen jeugdigen makkelijk op het dak klimmen en bij het Lang Verblijfhuis staat de timeout stoel voor de nooduitgang. De inspectie verwacht dat Stichting Project per direct maatregelen neemt om deze onveiligheid weg te nemen. Een derde aandachtspunt is de kamercontrole bij de jeugdigen in de nacht. Medewerkers geven aan dat zij s nachts standaard meerdere keren controleren of alle jeugdigen in hun bed liggen. Deze controle vindt ook plaats bij jeugdigen bij wie geen risico voor de veiligheid s nachts bestaat. De inspectie verwacht dat een dergelijke controle, die een inbreuk is op de privacy en nachtrust van jeugdigen, maatwerk is en niet plaats vindt bij jeugdigen bij wie geen sprake is van risico s voor veiligheid. 10 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

13 In het kader van het ontwikkelingsgerichte toezicht heeft de inspectie voor de eerste keer aandacht besteed aan de wijze waarop Stichting Project omgaat met medicatiegebruik. De inspectie concludeert dat Stichting Project nog geen medicatiebeleid heeft, waarin richtlijnen gegeven worden voor het zorgvuldig bewaren en toedienen van medicatie. De inspectie verwacht dat Stichting Project zich hierin verdiept en passende richtlijnen en werkinstructies ontwikkelt voor situaties waarin jeugdigen op de groep medicatie gebruiken. 2.7 Omgaan met grensoverschrijdend gedrag Oordeel 7 Omgaan met grensoverschrijdend gedrag Verwachtingen 7.1 Er is beschreven wat grensoverschrijdend gedrag is M 7.2 Er wordt actief gehandeld om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen V 7.3 Medewerkers worden geschoold in het signaleren, voorkomen en omgaan met grensoverschrijdend gedrag M 11 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

14 Onderbouwing Binnen Stichting Project is er steeds meer aandacht voor het herkennen en voorkomen van grensoverschrijdend gedrag, maar hoe dit eruit ziet is nog niet vastgelegd. Wel heeft de orthopedagoog voorlichting gegeven over wat ongewenst gedrag is. Medewerkers zijn zich bewuster van wat gezond en wat grensoverschrijdend gedrag is en bespreken dit met elkaar in de teamvergadering. Hierbij wordt vooral gesproken over hoe gereageerd moet worden op het gedrag, zodat dit eenduidig gebeurt. Een aandachtspunt is dat medewerkers moeite hebben om het gedrag te relateren aan de problematiek van jeugdigen en daarop hun handelswijze en reactie af te stemmen. Een verbeterpunt na het toezicht in 2015 was dat medewerkers specifiek getraind moest worden in het herkennen, voorkomen van en omgaan met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, zoals bijvoorbeeld in het Vlaggensysteem. Deze training heeft nog niet plaatsgevonden, ook zijn de medewerkers nog niet expliciet getraind in het de-escalerend werken. Wel zijn medewerkers binnen de Forsa methode getraind in Handelingstechnieken en daarnaast vindt regelmatig Casuïstiek training plaats waarin situaties voorkomen die ingebracht worden door personeel over grensoverschrijdend gedrag en hoe daar mee om te gaan. Ook worden medewerkers door een werkbegeleidster op de werkvloer getraind hoe te signaleren, voorkomen en omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Tevens wordt de SPV er 1 e lijn ingezet om observaties van individuele jongeren uit te voeren om tot betere omgang met grensoverschrijdend gedrag te komen. 2.8 Handelswijze bij incidenten Oordeel 8 Handelswijze bij incidenten Verwachtingen 8.1 Interventies van groepsleiding na een incident zijn gericht op het herstellen van veiligheid van V jeugdigen en medewerkers 8.2 Over incidenten wordt voldoende informatie vastgelegd en geëvalueerd V Onderbouwing Het is voor medewerkers duidelijk wat de procedure is bij incidenten. De medewerkers zijn gericht op het herstel van de veiligheid. Op cliëntniveau worden doelen en afspraken naar aanleiding van incidenten aangepast. Ook kunnen incidenten leiden tot maatregelen om de veiligheid te vergroten, zoals bijvoorbeeld camera s in de buitenruimte die naar aanleiding van een incident zijn geplaatst. Medewerkers weten welke incidenten gemeld moeten worden bij de teamleidster. Deze incidenten worden vastgelegd op een formulier en vervolgens geëvalueerd in de teamvergadering. Ernstige incidenten worden ook in het managementoverleg besproken. 12 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

15 Een aandachtspunt is dat Stichting Project nog geen overall analyse van de incidenten op instellingsniveau opstelt en op grond daarvan verbetermaatregelen formuleert die dan systematisch voor de hele instelling ingezet worden. 2.9 Deskundigheid personeel Oordeel 9 Deskundigheid personeel Verwachtingen 9.1 Het personeel beschikt over een combinatie van opleiding en ervaring, die relevant is om de functie conform functiebeschrijving uit te voeren M 9.2 Er zijn meerdere disciplines werkzaam V 9.3 Er vindt regelmatig deskundigheidsbevordering plaats V 9.4 Er zijn geen bezwaren op basis van een VOG tegen een medewerker O Onderbouwing Stichting Project beschikt over een stabiel en voldoende groot personeelsbestand van enthousiaste, betrokken medewerkers. De medewerkers hebben kennis van de cultuur en kunnen goed aansluiten bij de doelgroep. Alle medewerkers zijn getraind in de Forsa methodiek. De Forsa training richt zich ook op de teams van medewerkers. De eerste training was erop gericht om personeel te laten voelen wat het is om geen vertrouwen te hebben en er alleen voor te staan. Zowel de directeur als medewerkers van Stichting Project geven aan dat, gezien de steeds complexere doelgroep, het personeel niet voldoende is opgeleid en dat specialistische kennis bijvoorbeeld over licht verstandelijke beperkingen (LVB) of psychiatrische problematiek ontbreekt. Niet alle medewerkers beschikken over een gerichte opleiding op mbo -3 of 4 niveau. Een knelpunt is dat Stichting Project medewerkers die wel beschikken over de juiste capaciteiten, maar niet over een gerichte opleiding, niet faciliteert in het halen van een passend diploma, omdat hiervoor de financiële middelen ontbreken. Om de deskundigheid te vergroten heeft Stichting Project de samenwerking gezocht met De Hoenderloo Groep in Europees Nederland. Positief is verder dat Stichting Project een sociaal psychiatrisch verpleegkundige heeft aangesteld om de medewerkers te ondersteunen in hun aanpak. Daarnaast kunnen medewerkers van Stichting Project een beroep doen op een orthopedagoog. Deze is telefonisch altijd bereikbaar, maar slechts enkele dagen per maand daadwerkelijk aanwezig op Bonaire voor gesprekken met jeugdigen en/of ouders. De orthopedagoog verzorgt tevens deskundigheidsbevordering voor de medewerkers. Uit het dossieronderzoek bleek dat Stichting Project niet beschikt over actuele Verklaringen Omtrent het Gedrag (VOG S) van alle medewerkers die contact hebben met jeugdigen of hun 13 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

16 ouders. Een groot deel van de ontbrekende VOG s betreft de VOG s van medewerkers die overgekomen zijn van JGCN en in dienst waren van de Rijksdienst Caribisch Nederland Interne sturing Oordeel 10 Interne sturing Verwachtingen 10.1 Er is een onderscheid in taken en verantwoordelijkheden en het is voor medewerkers duidelijk wie welke verantwoordelijkheden heeft V 10.2 Medewerkers krijgen inhoudelijk begeleiding en individuele begeleiding V 10.3 Besluiten worden getoetst in multidisciplinair verband V 10.4 Er zijn structurele overleg- en sturingsmomenten V 10.5 Er vinden functioneringsgesprekken plaats V Onderbouwing Het is voor de medewerkers van Stichting Project duidelijk wat ieders taken en verantwoordelijkheden zijn. De groepsleiding zorgt voor de dagelijkse begeleiding van jeugdigen en wordt aangestuurd door de teamleidster. De gezinsbegeleidster is verantwoordelijk voor de contacten met het gezin/netwerk van de jeugdige. Medewerkers krijgen inhoudelijk begeleiding van de teamleidster en worden aangesproken op het nakomen van de afspraken. Verschillende overlegvormen worden gebruikt voor afstemming en sturing. Elke week is er managementoverleg tussen de directeur, teamleidsters van het Lang Verblijfhuis en Kas di Karko, de leidinggevende van het ELC en de gezinsbegeleidster. De groepsleiding heeft met de teamleidster maandelijks een teamevaluatie. Twee keer per maand is er teamoverleg tussen de groepsleiding, teamleidster, de gedragswetenschapper en de gezinsbegeleidster. Minimaal twee keer per jaar is er een training casuïstiek met alle groepsleiding en teamleidster waarbij de medewerkers en teamleider casussen inbrengen. De casussen worden behandeld door middel van rollenspellen. Jaarlijks voert de teamleidster functioneringsgesprekken met de groepsleiders. De directeur voert functioneringsgesprekken met de gezinsbegeleidster en de teamleidster. 1 Dit betreft de medewerkers van Kas di Karko dat tot 2017 onder JGCN viel 14 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

17 3 Eindoordeel en Vervolg 3.1 Eindoordeel Het eindoordeel van de inspectie luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de zorg door Stichting Project voldoende is. De inspectie heeft 29 verwachtingen voor verantwoorde jeugdzorg getoetst. Stichting Project voldoet aan 21 van de 29 verwachtingen uit het kwaliteitskader. Op zeven verwachtingen scoort Stichting Project matig en een verwachting is onvoldoende. De inspectie is positief over de kwaliteitsontwikkeling die Stichting Project met name bij Kas di Karko heeft laten zien. Stichting Project beschikt over een stabiel en enthousiast team, dat er voor zorgt dat de hulpverlening aan de jeugdigen goed wordt uitgevoerd. Stichting Project werkt gezinsgericht en biedt medewerkers voldoende sturing en ondersteuning bij de uitvoering van de werkzaamheden. Er is voldoende toezicht op de jeugdigen die bij Stichting Project verblijven en medewerkers hebben oog voor de rechtspositie van jeugdigen en ouders. De belangrijkste verbeterpunten voor Stichting Project liggen op het gebied van effectieve samenwerking met ketenpartners, risicomanagement, het signaleren en duiden van grensoverschrijdend gedrag en het vergroten van de deskundigheid van het personeel ten aanzien van de problematiek van de veelal complexe doelgroep. Het verbeteren van de kwaliteit van de samenwerking is echter niet alleen de verantwoordelijkheid van Stichting Project, maar van alle ketenpartners in het jeugddomein. Uit het toezicht van de inspectie blijkt al langere tijd dat de samenwerking tussen diverse organisaties in het jeugddomein, nog niet altijd efficiënt en effectief is en vaak afhangt van personen. Er zijn met name problemen rond de regie, communicatie en informatie-uitwisseling. Ook wordt de urgentie van problematiek regelmatig verschillend ervaren, waardoor het in crisissituaties niet altijd mogelijk is om snel door te pakken. De inspectie constateert dat onvoldoende informatie-uitwisseling en afstemming in de samenwerking kunnen leiden tot risico s voor de veiligheid en een gezonde ontwikkeling van individuele jeugdigen in de weg kunnen staan. Het valt de inspectie op dat in gesprekken met de ketenpartners genoemd is dat er knelpunten in de samenwerking beleefd worden, maar dat deze niet in de onderlinge gesprekken aan de orde komen of leiden tot structurele oplossingen. De inspectie is derhalve van mening dat verbetering van de ketensamenwerking voor alle ketenpartners in het jeugddomein hoge prioriteit zou moeten hebben. 15 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

18 3.2 Vervolg Om de kwaliteit van de residentiële zorg door Stichting Project nog verder te verbeteren, doet de inspectie de volgende aanbevelingen aan Stichting Project: Risicomanagement Zorg ervoor dat voor elke jeugdige bij opname een risicotaxatie beschikbaar is, door: - afspraken te maken met JGCN over de overdracht van de inhoud van risicotaxaties bij binnenkomst; - Voer zelf systematische risicotaxaties uit bij opname en bij veranderende omstandigheden. Omgaan met grensoverschrijdend gedrag Zorg voor deskundigheid bij medewerkers in het herkennen en voorkomen van fysiek en seksueel grensoverschrijdend gedrag op zowel de groep als in de thuissituatie/netwerk. Leg vast wat hieronder verstaan wordt; Zorg voor voldoende deskundige ondersteuning van de medewerkers bij het omgaan met grensoverschrijdend gedrag van jeugdigen met zeer complexe problematiek. Deskundigheid personeel Stel een opleidingsplan op, waarin naast bejegenings- en houdingsaspecten, ook meer inhoudelijke deskundigheid van medewerkers aandacht krijgt. Voorbeelden zijn: (gezonde) seksualiteit en kennis over LVB en psychiatrische problematiek zoals autisme en adhd.; Trek voor de deskundigheidsbevordering gezamenlijk op met JGCN, MHC en andere relevante ketenpartners, en maak daarbij zo mogelijk gebruik van expertise van zorgaanbieders in Europees Nederland; Stimuleer en faciliteer medewerkers bij het halen van een passend diploma. Zorg op korte termijn voor een VOG van alle medewerkers en laat nieuwe medewerkers pas hun werkzaamheden aanvangen als de VOG aanwezig is. Samenwerking ketenpartners Zorg ervoor dat relevante informatie over jeugdigen en hun ouders wordt uitgewisseld, door: -heldere samenwerkingsafspraken te maken met alle ketenpartners -met JGCN en MHC te komen tot een gemeenschappelijk (privacy-)protocol voor de uitwisseling van persoonsgegevens; Zorg ervoor dat knelpunten in de samenwerking besproken en opgelost worden, door op managementniveau afspraken te maken met ketenpartners over door wie en de wijze waarop knelpunten in de samenwerking besproken worden. 16 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

19 De inspectie wil voor 22 juli 2018 geïnformeerd worden over de verbetermaatregelen die getroffen worden naar aanleiding van de aanbevelingen die gericht zijn aan Stichting Project. De inspectie volgt de uitvoering van de verbeteringen in het reguliere toezicht. 17 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

20 Bijlage 1 Toetsingskader De inspectie heeft het toezicht van mei 2017 uitgevoerd aan de hand van het door JGCN in 2011 opgestelde kwaliteitskader. Om de kwaliteit te kunnen toetsen heeft de inspectie de door JGCN geformuleerde criteria nader geconcretiseerd in wat de inspectie verwacht aan te treffen in de praktijk. Per thema heeft de Inspectie cursief deze nadere concretisering toegevoegd. De grijs gearceerde thema s zijn in 2017 niet onderzocht omdat deze alleen van toepassing zijn op de residentiële zorg. Verantwoorde zorg Verwachtingen inspectie 1. Uitvoering hulpverlening Er wordt gewerkt volgens een methodiek De zorg is planmatig en doelgericht De zorg wordt geëvalueerd De zorg wordt bij voorkeur dicht bij de leefomgeving van de jongere verleend De methodiek is passend is voor de doelgroep en het doel van de hulp. De methodiek moet zichtbaar zijn in de uitvoering van de hulp. Bijvoorbeeld in het hulpverleningsplan, evaluaties en in het dagprogramma. De doelen waaraan gewerkt wordt sluiten aan bij de hulpvraag van het kind en de hulp wordt tijdig geleverd. Er is sprake van continuïteit in de hulpverlening. Professionals zorgen ervoor dat kinderen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. Bij pleegzorg verwacht de inspectie dat pleeggezinnen op verantwoorde wijze worden voorbereid, gescreend en begeleid en de matching met het pleegkind zorgvuldig tot stand komt. 17 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

21 2. Gezinsgerichte aanpak Ouders worden betrokken bij en aangesproken op de zorg voor hun kinderen Zorg is gericht op perspectief bij/met de ouders Om van een gezinsgerichte aanpak te spreken, is het niet alleen van belang dat ouders worden betrokken bij de hulp en dat zij worden aangesproken op de zorg, maar ook dat de inspanningen erop gericht zijn ouders in staat te stellen hun opvoedingsverantwoordelijkheid (weer) te nemen. Dit betekent dat de hulp zich niet alleen richt op het kind, maar ook op het oplossen van de eventuele problemen waarmee ouders te maken hebben. De jeugdzorg hoeft deze hulp niet zelf te leveren, maar heeft wel tot taak ouders te ondersteunen in het vinden van de benodigde hulp en het samenwerken met deze hulpverleners/ondersteuners. 3. Rechtspositie cliënt Cliënten kunnen met klachten terecht bij de coördinator of bij de directeur Cliënten worden bij de start van de hulpverlening geïnformeerd over de wijze waarop en bij wie klachten kunnen worden geuit. Nieuw in 2018: de regeling is vastgelegd en deze informatie is toegankelijk voor cliënten. De instelling onderneemt actie indien kinderen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de aan hen geboden hulp. Nieuw in 2018: cliënten kunnen terecht bij een vertrouwenspersoon die zijn werk onafhankelijk kan verrichten. Cliënten moeten ook de mogelijkheid hebben om hun dossier in te zien en inspraak te hebben in de hulpverlening. 18 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

22 4. Samenwerking ketenpartners Er wordt samengewerkt met relevante netwerkpartners Relevante informatie wordt uitgewisseld Knelpunten in de samenwerking kunnen worden besproken en er wordt gestreefd naar oplossingen De instelling stelt haar professionals in staat om samen te werken met ketenpartners. Er zijn samenwerkingsafspraken met netwerkpartners. Ook de kwaliteit van de samenwerking is van belang. Het gaat hierbij om o.a. informatie uitwisseling, het betrekken van ketenpartners bij de uitvoering van de hulpverlening, een heldere rol- en taakverdeling en het aanpakken van eventuele problemen in de samenwerking. Veiligheid Verwachtingen inspectie 5. Risicomanagement Medewerkers hanteren criteria voor veiligheid Bij beslissingen omtrent kinderen vormt de veiligheid van het kind de eerste overweging Het is niet alleen belangrijk dat er criteria voor veiligheid worden gehanteerd, maar ook dat veiligheidsinschattingen op vastgestelde momenten gedaan worden, bijvoorbeeld bij de start van de hulpverlening, bij het inschatten of het verantwoord is om een cliënt op de wachtlijst te plaatsen en bij veranderende omstandigheden. Maar ook in de residentie en pleegzorg, bijvoorbeeld in het geval van bijplaatsing van een kind of om te bepalen of omgang met ouders (z)onder begeleiding mogelijk is. Om veiligheidsinschattingen te kunnen maken, is het van belang dat de hulpverlener zicht heeft op hoe het met het kind gaat. Bijvoorbeeld door de jongere ook alleen te zien en afspraken te maken met andere professionals. Als er sprake is van acute onveiligheid, wordt actief opgetreden. Medewerkers zijn toegerust om te gaan met acuut onveilige situaties voor kinderen. 6. Toezicht op jeugdigen in De leefomgeving van jeugdigen voldoet aan vastgestelde veiligheidseisen Er is toezicht op de jeugdigen, ook s nachts Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van het kind. Nieuw in 2018: De aanbieder zorgt ervoor dat 19 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

23 residentiële zorg Er wordt met jeugdigen gesproken over het leefklimaat en de mate waarin ze zich veilig voelen medicatie zorgvuldig wordt bewaard en toegediend. De professional weet hoe het met de jongere gaat. Er worden afspraken gemaakt met andere professionals ( bijvoorbeeld school of naschoolse opvang) om zicht op het kind te houden en geïnformeerd te worden wanneer het minder goed lijkt te gaan. De professional ziet het kind ook alleen. 7. Omgaan met grensoverschrijdend gedrag (residentie) Er is beschreven wat grensoverschrijdend gedrag is Er wordt actief gehandeld om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen Medewerkers worden geschoold in het signaleren, voorkomen en omgaan met grensoverschrijdend gedrag Bij grensoverschrijdend gedrag wordt vooral gedacht aan grensoverschrijdend gedrag tussen kind in een residentiële voorziening. Er zijn ook andere vormen van ongewenst grensoverschrijdend gedrag zoals van een pleegouder richting een pleegkind of van een ouder richting een medewerker. Om dergelijk gedrag te voorkomen of effectief aan te kunnen pakken, is het van belang dat álle professionals weten wat grensoverschrijdend gedrag is en geschoold zijn cq. worden in het signaleren, voorkomen en omgaan ervan. De instelling beschikt over actuele VOG S van alle personen van 18 jaar en ouder die in het pleeggezin wonen. 8. Handelwijze bij incidenten (residentie) Interventies van groepsleiding na een incident zijn gericht op het herstellen van veiligheid van jeugdigen en medewerkers Over incidenten wordt voldoende informatie vastgelegd en geëvalueerd Niet alleen in de residentiële voorziening kunnen zich incidenten voordoen, ook in de ambulante hulpverlening, pleegzorg en gezinsvoogdij kan dit het geval zijn. Een voorbeeld is een pleeggezin dat zonder toestemming van de voorziening, met de kinderen verhuist naar het buitenland. Er dient een duidelijke definitie en procedure voor het omgaan met incidenten te zijn. De inspectie kijkt niet zozeer naar de aard van de incidenten, als wel naar het registreren, evalueren en het nemen van verbetermaatregelen door de instelling naar aanleiding van incidenten. 20 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

24 Voorwaarden Verwachtingen inspectie 9. Deskundigheid personeel Het personeel beschikt over een combinatie van opleiding en ervaring, die relevant is om de functie conform functiebeschrijving uit te voeren Er zijn meerdere disciplines werkzaam Er vindt regelmatig deskundigheidsbevordering plaats Er zijn geen bezwaren op basis van een VOG tegen een medewerker Professionals moeten beschikken over een combinatie van opleiding en ervaring, die relevant is om de functie conform functiebeschrijving uit te voeren. De inspectie beoordeelt de deskundigheid in combinatie met interne sturing. Een professional met minder relevante opleiding en ervaring kan vanwege zijn achtergrond geschikt zijn voor de functie mits er sprake is van intensieve inhoudelijke begeleiding ( coaching on the job ). De instelling bieden medewerkers de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. Van belang is dat er continuïteit in de bezetting en sturing is. Ook dient er voldoende capaciteit te zijn. De instelling beschikt over actuele VOG S van medewerkers die contact hebben met kinderen of hun ouders. 10. Interne sturing Er is een onderscheid in taken en verantwoordelijkheden, en het is voor medewerkers duidelijk wie welke verantwoordelijkheden heeft Medewerkers krijgen inhoudelijk begeleiding en individuele begeleiding Besluiten worden getoetst in multidisciplinair verband Er zijn structurele overleg- en sturingsmomenten Er vinden functioneringsgesprekken plaats Er zijn afspraken gemaakt en vastgelegd over het onderscheid in taken en verantwoordelijkheden. Duidelijk moet zijn welke besluiten moeten worden getoetst in multidisciplinair verband of door een leidinggevende en deze afspraken moeten worden nageleefd. Professionals krijgen inhoudelijk begeleiding en individuele begeleiding en worden aangesproken op het nakomen van de afspraken. Deze overleg- en sturingsmomenten zijn structureel en gelden voor iedereen. Dit betekent dat ook de meewerkend coördinator begeleiding en sturing dient te krijgen. Nieuwe professionals worden aan de hand van een programma ingewerkt. 21 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

25 Bijlage 2 - Verantwoording De inspectie voerde het toezicht bij Stichting Project aangekondigd uit op 27 en 28 maart Het toezicht bestond uit de volgende onderdelen: Gestructureerde interviews met: de teamleidster van Kas di Karko; de teamleidster van Lang Verblijfhuis; een groepsleidster van Kas di Karko; een groepsleidster van Lang Verblijfhuis; de directeur van Stichting Project; de gezinsbegeleidster en orthopedagoog van Stichting Project; de beleidsmedewerker van Stichting Project; meerdere gezinsvoogden van cliënten die bij Kas di Karko en Lang Verblijfhuis zijn geplaatst; zorgcoördinatoren van de school van jeugdigen van het Lang Verblijfhuis Gesprek met jeugdigen tijdens het avondeten bij zowel Kas di Karko als Lang Verblijfhuis; Observaties van de leef- en verblijfruimten; Dossieronderzoek; Analyse beleidsdocumenten en methodiek; Inzage in de p-dossiers. 22 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

26 foto. 23 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting

27 3 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting